Giao An Day Them Ngu Van 8 Moi Nhat

Ngay soạn 2/10/2020
Buæi 5: bè côc cña v¨n b¶n

A/ Môc tiªu cÇn ®¹t:
- Gióp HS cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ Trường từ vựng ,bố cục của văn bản ®ång
thêi nhí bÒn, nhí s©u h¬n nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm th«ng
qua viÖc tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp.
- RÌn kü n¨ng ®äc, hiÓu, c¶m thô v¨n b¶n.
Học
B/ Chuẩn bÞ:
- Gv: tµi liÖu tham kh¶o
- Hs: s¸ch vë
C. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc
I/ KiÕn thøc c¬ b¶n:
V¨n b¶n trÝch tõ tËp håi kÝ viÕt vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña nhµ v¨n Nguyªn Hång : Nh÷ng
ngµy th¬ Êu:
- C¶nh ngé , nh÷ng t©m sù xóc ®éng cña Hång cßn cho ta thÊy bé mÆt l¹nh lïng cña x· héi
träng ®ång tiÒn, ®Çy thµnh kiÕn cæ hñ vµ ë ®ã t×nh m¸u mñ ruét thÞt còng thµnh kh« hÐo
bëi thãi nhá nhen, ®éc ¸c
- ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng mÑ m·nh liÖt cña Hång:
+ Ph¶n øng t©m lÝ trong cuéc ®èi tho¹i víi bµ c«.
+ C¶m gi¸c sung síng cùc ®iÓm khi ë trong lßng mÑ.
+ NghÖ thuËt: giµu chÊt tr÷ t×nh, c¶m xóc d¹t dµo, ch©n thµnh………
+ n¾m v÷ng vµ lµm çc bµi tËp vÒ trêng tõ vùng vµ bè côc trong v¨n b¶n
II/ LuyÖn tËp:
A. V¨n b¶n : Trong lßng mÑ
1. Häc v¨n b¶n Trong lßng mÑ, em hiÓu thÕ nµo vÒ t×nh c¶nh cña mÑ con chó bÐ
Hång?
( *HS ®äc kÜ l¹i phÇn tãm t¾t trong SGK ®Ó tr¶ lêi > C¶ hai mÑ con ®Òu kh«ng h¹nh
phóc vµ v× hoµn c¶nh Ðo le mµ hai mÑ con ®µnh ph¶i sèng xa nhau)
2. Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña chó bÐ Hång trong cuéc ®èi tho¹i víi ngêi c«.
(* CÇn ph¶i hiÓu t©m ®Þa cña ngêi c«, ngêi c« cµng cè t×nh mØa mai th× Hång cµng
phÉn uÊt, cµng th¬ng mÑ….HS b¸m s¸t v¨n b¶n ®Ó lÇn lît ph©n tÝch çc ph¶n øng t©m
lÝ cña Hång….Hång ®· béc lé lßng c¨m tøc tét cïng b»ng çc chi tiÕt ®Çy Ên tîng)
3. Ph¸t biÓu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n diÔn t¶ niÒm vui síng khi gÆp l¹i mÑ, ®-
îc n»m trong lßng mÑ cña chó bÐ Hång ë cuèi ®o¹n trÝch.
( *Yªu cÇu HS lµm viÖc ®éc lËp, PBCN ç nh©n, sau ®ã GV yªu cÇu viÕt thµnh ®o¹n
v¨n theo chñ ®Ò trªn)
4. Ph©n tÝch chÊt tr÷ t×nh thÊm ®îm ë ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ.
( *ë mÊy ph¬ng diÖn sau:
+ T×nh huèng vµ néi dung c©u chuyÖn
+ Dßng c¶m xóc phong phó cña Hång
1
+ Çch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶: kÓ + béc lé c¶m xóc + h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, so s¸nh
giµu søc gîi c¶m, lêi v¨n nhiÒu khi say mª, d¹t dµo kh¸c thêng…)
B. Trêng tõ vùng:
Bµi 1: Cã bao nhiªu trêng tõ vùng trong çc tõ in ®Ëm díi ®©y:
Vµo ®ªm tríc ngµy khai trêng cña con, mÑ kh«ng ngñ ®îc. Mét ngµy kia, cßn xa l¾m, ngµy
®ã con sÏ biÕt thÕ nµo lµ kh«ng ngñ ®îc. Cßn b©y giê giÊc ngñ ®Õn víi con dÔ dµng nh
uèng mét ly s÷a, ¨n mét çi kÑo. G¬ng mÆt thanh tho¸t cña con tùa nghiªng trªn gèi mÒm,
®«i m«i hÐ më vµ thØnh tho¶ng chóm l¹i nh ®ang mót kÑo
Bµi 2:
Tõ nghe trong c©u th¬ sau thuéc trêng tõ vùng nµo?
Nhµ ai võa chÝn qu¶ ®Çu
§· nghe xãm tríc vên sau th¬m lõng
Bµi 3:
Çc tõ vùng sau ®©y ®Òu n»m trong trêng tõ vùng "®éng vật" h·y xÕp chóng vµo trêng tõ
vùng nhá h¬n.
Gµ, tr©u, vuèt, nanh, ®ùc, çi, kªu, rèng, x¸, nhai, hãt, gÇm, ®Çu, mâm, sña, g¸y, lîn, m¸i,
bß, ®u«i, hÝ, ró, mæ, gÊu, khØ, gÆm, ç, nhÊm, chim, trèng, çnh, v©y, l«ng, nuèt.
Bµi 4:
T×m çc tõ thuéc trêng tõ vùng sau:
Ho¹t ®éng dïng löa cña ngêi
Tr¹ng th¸i t©m lÝ cña ngêi
Tr¹ng th¸i t©m lÝ cha døt kho¸t cña con ngêi
TÝnh t×nh cña ngêi
Çc loµi tró ®îc thuÇn dìng
Gîi ý tr¶ lêi
Bµi 1:
Trêng tõ vùng chØ quan hÖ ruét thÞt: mÑ, con
Trêng tõ vùng chØ ho¹t ®éng cña ngêi: uèng, ¨n, ngñ
Trêng tõ vùng chØ ho¹t ®éng cña m«i ngêi: hÐ më, mót, chóm chÝm
Bµi 2:
Èn dô nªn tõ nghe thuéc trêng tõ vùng khøu gi¸c
Bµi 3:
Trêng tõ vùng gièng loµi: gµ, chim, ç, tr©u, bß, khØ, gÊu
trêng tõ vùng chØ bé phËn c¬ thÓ cña ®éng vËt: nanh, vuèt, ®Çu, v©y, l«ng, mâm, ®Çu...
Trêng tõ vùng chØ ho¹t ®éng cña ®éng vËt: rèng, nhai, gÇm, sña, hãt, g¸y, hÝ, ró, gÆm,
mæ, nhÊm,
Trêng tõ vùng chØ gièng: ®ùc, çi,
Bµi 4:
Ho¹t ®éng ch©m löa cña con ngêi: ch©m, nhãm, bËt, quÑt, vïi, thæi, dôi
Tr¹ng th¸i t©m lÝ con ngêi: vui, buån, hên ,giËn...
Trạng thái tâm lý chưa dứt khoát của con người: dùng dằng, lôi thôi
Tính tình của con người:Hiền lành, ngoan ngoãn
C. Bè côc cña v¨n b¶n:
Bµi 1: X¸c ®Þnh bè côc cña v¨n b¶n: Rõng cä quª t«i
2
Bµi 2:
Dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt vÒ bè côc cña v¨n b¶n vµ çch tr×nh bµy ý, em h·y chia v¨n b¶n
sau ®©y thµnh çc ®o¹n v¨n sao cho phï hîp:
" Trªn qu¶ng trêng Ba §×nh lÞch sö..... viÕng th¨m "
Bµi 3:
Cho ®Ò v¨n sau: T¶ c¶nh mïa thu vÒ trªn quª h¬ng em
a, H·y lËp dµn ý cho ®Ò v¨n sau
b, Nãi râ tr×nh tù s¾p xÕp ý cña phÇn th©n bµi
Gîi ý tr¶ lêi
Bµi 1:
Hs tù chia bè côc
Bµi 2:
Më bµi : C©u ®Çu
Th©n bµi: §o¹n v¨n tiÕp
KÕt bµi: c©u cuèi
Bµi 3: Gv híng dÉn hs lËp dµn ý
V¨n b¶n: Tøc níc vì bê
1 T¸c gi¶ ®· chän thêi ®iÓm nµo ®Ó cai lÖ vµ ngêi nhµ lý trëng xuÊt hiÖn? ý nghÜa cña
viÖc lùa chän nµy?
( *Ng« TÊt Tè ®· rÊt cã dông ý khi chän thêi ®iÓm ®Ó cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng xuÊt
hiÖn. Lóc nµy anh DËu võa tØnh dËy, ngêi yªó ít, võa run rÈy cÊt b¸t ch¸o th× ……> t¹o
®é c¨ng gi÷a sù ¸p bøc vµ sù chÞu ®ùng cña n¹n nh©n > lµm xuÊt hiÖn hµnh ®éng “tøc
níc vì bê” cña chÞ DËu ë phÇn cuèi ®o¹n trÝch)
2 T¸c gi¶ tËp trung t« ®Ëm nh÷ng chi tiÐt nµo khi miªu t¶ cai lÖ? V× sao nãi cai lÖ ë
®©y xuÊt hiÖn nh mét c«ng cô cña mét x· héi bÊt nh©n?
(* Çc chi tiÕt: thÐt, qu¸t, ch¹y sÇm sËp, bÞch vµ ngùc chi DËu, t¸t; nh÷ng côm tõ miªu
t¶ th¸i ®é: gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, trîn ngîc hai m¾t, hÇm hÌ, ®ïng ®ïng, sÊn ®Õn…> t¹o
Ên tîng vÒ sù hung d÷, th« b¹o ®Õn tµn nhÉn cña cai lÖ… Sù th¶m th¬ng cña anh DËu
kh«ng ®ñ søc lay ®éng lßng tr¾c Èn cña h¾n, lÝ lÏ vµ hµnh ®éng cña chÞ DËu còng
kh«ng thÓ khiÕn h¾n ®æi ý > H¾n ®· mÊt hÕt mäi c¶m nhËn, mäi ý thøc cña mét con
ngêi, h¾n hoµn toµn chØ lµ mét con ngêi- c«ng cô > ngêi ®äc thÊy râ tÝnh chÊt bÊt
nh©n, ®éc ¸c cña bé m¸y x· héi ®¬ng thêi mµ cai lÖ lµ ®¹i diÖn.)
1. ViÖc song song miªu t¶ anh DËu, chÞ DËu trong trÝch ®o¹n nµy cã ý nghÜa g×?
( * 2 ý nghÜa:Cho thÊy sù yªu th¬ng chång hÕt mùc cña chi DËu + sù an phËn, yÕu ®uèi
cña anh DËu lµm næi bËt sù qu¶ quyÕt, søc m¹nh ph¶n kh¸ng cña chÞ DËu…vµ thùc
chÊt sù ph¶n kh¸ng cña chÞ DËu xuÊt ph¸t tõ t×nh yªu th¬ng chång)
B. X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n
Bµi 1:§äc kÜ ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái :
“ Ngêi ta nãi ®Êy lµ bµn ch©n vÊt v¶. Nh÷ng ngãn ch©n cña bè khum khum, lóc nµo
còng nh b¸m vµo ®¸t®Ó khái tr¬n ng·. gan bµn ch©n bao giê còng x¸m xÞt vµ lç rç, bao
giê còng khuyÕt mét miÕng, kh«ng ®Çy ®Æn nh gan bµn ch©n ngêi kh¸c. Mu bµn
ch©n mèc tr¾ng, bong da tõng b·i, l¹i cã nèt lÊm tÊm. §ªm nµo bè còng ng©m níc nãng
hßa muèi, g·i lÊy g·i ®Ó råi xá vµo ®«i guèc méc. Khi ngñ bè rªn, rªn v× ®au m×nh, nh-
ng còng rªn v× nhøc ch©n.”
3
a. Néi dung cña ®o¹n v¨n lµ g×? H·y thö ®Æt tiªu ®Ò
b. Çc c©u trong ®o¹n ®îc tr×nh bµy theo çch nµo?
Cã thÓ thay ®æi vÞ trÝ çc c©u trong ®o¹n ®ã ®îc kh«ng? V× sao? cho ®o¹n v¨n nµy?
c. H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n?
d. §o¹n v¨n cã c©u chñ ®Ò kh«ng? NÕu cã , h·y chØ ra c©u ®ã?
(* a,§V thÓ hiÖn nh÷ng c¶m xóc vÒ ngêi th©n, ngêi viÕt võa miªu t¶ bµn ch©n cña
bè võa bµy tá lßng thong xãt, biÕt ¬n tríc nh÷ng hi sinh thÇm lÆng cña bè. > Bµn ch©n
cña bè
b.nh÷ng tõ ng÷: bµn ch©n, ngãn ch©n, gan bµn ch©n, mu bµn ch©n, nhøc ch©n…
a. C©u 1 lµ c©u chñ ®Ò
b. Theo phÐp diÔn dÞch
c. Çc c©u trong ®o¹n cã vai trß kh«ng gièng nhau> kh«ng thÓ thay ®æi vÞ trÝ
çc c©u trong ®o¹n ®îc.
Bµi 2:§äc kÜ ®o¹n v¨n vµ tr¶ lêi c©u hái:
“ Thêng thêng, vµo kho¶ng ®ã trêi ®· hÕt nåm, ma xu©n b¾t ®Çu thay thÕ cho ma
phïn, kh«ng cßn lµm cho nÒn trêi ®ïng ®ôc nh mµu pha lª mê. S¸ng dËy, n»m dµi nh×n ra
cöa sæ they nh÷ng vÖt xanh t¬i hiÖn ë trªn trêi, m×nh c¶m they r¹o rùc mét niÒm vui s¸ng
sña. Trªn giµn thiªn lý, vµi con ong siªng n¨ng ®· ®i kiÕm nhÞ hoa. ChØ ®é t¸m, chÝn giê
s¸ng, trªn nÒn trêi trong trong cã nh÷ng lµn s¸ng hang hang rung ®éng nh çnh con ve míi
lét.”
a. Néi dung cña ®o¹n v¨n lµ g×?
b. Çc c©u trong ®o¹n v¨n ®îc liªn kÕt theo m« h×nh nµo?V× sao?
c. H·y viÕt mét ®o¹n v¨n cã cïng m« h×nh víi ®o¹n v¨n trªn.
( * §V kh«ng cã c©u chñ ®Ò, çc c©u trong ®o¹n cïng nãi tíi mét néi dung: miªu t¶
c¶nh mïa xu©n ë miÒn B¾c. > M« h×nh song hµnh)
Bµi 3:H·y viÕt ®o¹n v¨n theo m« h×nh quy n¹p víi c©u chñ ®Ò sau: “ MÑ lµ ngêi quan
träng nhÊt trong cuéc sèng cña t«i”.
Bµi 4 §o¹n v¨n sau ®©y cã tr×nh tù s¾p xÕp lén xén
" 1 Ph¶i b¸n con chÞ DËu ®øt tõng khóc ruét.... ®Õn çi Töu, th»ng DÇn, çi Tý"
a. Em h·y x¸c ®Þnh c©u chñ ®Ò
b. S¾p xÕp l¹i thø tù cho hîp lÝ
Gîi ý tr¶ lêi
Híng dÉn hs lµm bµi tËp
LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN
Phần I: Luyện viết đoạn văn theo nội dung đọc - hiểu văn bản nghệ thuật.
Để đọc hiểu một tác phẩm văn học, bạn đọc nói chung và bạn đọc trong nhà trường là học
sinh nói riêng thường đọc hiểu theo một quy trình chung:
Đọc và tìm hiểu chung về tác phẩm: tìm hiểu về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, tóm
tắt tác phẩm (nếu là tác phẩm tự sự), tìm hiểu nhan đề tác phẩm…từ đó bước đầu xác định
chủ đề của tác phẩm.
- Đọc và tìm hiểu chi tiết: đọc phân tích từng phần như phân tích đoạn văn, đoạn thơ,
phân tích nhân vật, phân tích hình tượng, hình ảnh, chi tiết, hiệu quả nghệ thuật của biện pháp
tu từ,…từ đó đọc ra tư tưởng, thái độ tình cảm của tác giả trước vấn đề xã hội, trước hiện thực
cuộc sống được gửi gắm trong tác phẩm. Trên cơ sở kiến thức về đọc hiểu tác phẩm, để kiểm
4
tra, đánh giá và tự kiểm tra, đánh giá kĩ năng nói viết của bạn đọc học sinh về những kiến
thức đọc hiểu cụ thể, cần có những bài tập rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn.
Các loại đoạn văn cần luyện viết theo nội dung đọc - hiểu thường là:
1. Đoạn văn giới thiệu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.
2. Đoạn văn tóm tắt tác phẩm.
3. Đoạn văn giải thích ý nghĩa nhan đề của tác phẩm.
4. Đoạn văn phân tích một chi tiết quan trọng, từ ngữ đặc sắc của tác phẩm.
5. Đoạn văn phân tích đặc điểm nhân vật.
6. Đoạn văn phân tích hiệu quả nghệ thật của biện pháp tu từ.
7. Đoạn văn phân tích, cảm nhận về một đoạn văn, đoạn thơ.
Những bài tập luyện viết đoạn văn trong nhà trường thường có yêu cầu phối hợp giữa yêu cầu
về nội dung, đề tài với yêu cầu về hình thức diễn đạt.
5
Ngày soạn 24 tháng 9 năm 2016
Ngày dạy 8A ………..
Buổi 3
TiÕt 7-8-9: Cñng cè v¨n b¶n “L·o H¹c”
Cñng cè : Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh
A/ Môc tiªu:
- Gióp HS cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n b¶n ®ång thêi nhí bÒn, nhí s©u
h¬n nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm th«ng qua viÖc tr¶
lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp.
- Gióp HS kh¾c s©u kh¸i niÖm tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh, biÕt nhËn diÖn ®óng tõ
tîng h×nh, tõ tîng thanh, vËn dông chóng phï hîp vµo çc t×nh huèng giao tiÕp.
B/ Néi dung:
I. Văn bản Lão Hạc
* KiÕn thøc c¬ b¶n:
- Nam Cao lµ ®¹i diÖn u tó cña trµo lu VHHT phª ph¸n tríc n¨m 1945 ë ViÖt Nam.
- L·o H¹c lµ mét truyÖn ng¾n xuÊt s¾c cña «ng viÕt vÒ ®Ò tµi ngêi n«ng d©n tríc
CM.
- C©u chuyÖn vÒ cuéc ®êi vµ çi chÕt cña l·o H¹c>sè phËn ®¸ng th¬ng vµ vÎ ®Ñp
t©m hån ®¸ng träng cña ngêi n«ng d©n .
- Tinh thÇn nh©n ®¹o s©u s¾c cña Nam Cao thÓ hiÖn ë nh©n vËt «ng gi¸o: gÇn
gòi , chia sÎ, th¬ng c¶m, xãt xa vµ thùc sù tr©n träng ngêi n«ng d©n nghÌo khæ > NC
cßn nªu vÊn ®Ò çch nh×n vµ th¸i ®é ®èi víi con ngêi.
- NT: miªu t¶ t©m lý tinh tÕ, s©u s¾c qua hµnh ®éng, ng«n ng÷ ®èi tho¹i, ®éc tho¹i,
dÉn chuyÖn tù nhiªn, t¹o t×nh huèng,kÕt thóc bÊt ngê, kÕt hîp t¶, kÓ víi biÓu c¶m,
triÕt lý, ng«n ng÷ gi¶n dÞ, tù nhiªn mµ thÊm thÝa.
6
* LuyÖn tËp:
1. Ph¶i b¸n chã, L·o H¹c m¾t Çng Ëc níc råi hu hu khãc. ¤ng gi¸o th× muèn «m
choµng lÊy l·o mµ ßa lªn khãc. So s¸nh vµ chØ ra ý nghÜa cña tiÕng khãc cïng
nh÷ng giät níc m¾t nµy.
( *L·o H¹c khãc tríc tiªn v× b¸n cËu vµng, l·o mÊt ®i chç dùa tinh thÇn cña tuæi giµ c«
®éc, tiÕng khãc than th©n tñi phËn. Sau n÷a, l·o khãc v× giµ b»ng nµy tuæi ®Çu råi cßn
®¸nh lõa mét con chã – tiÕng khãc ©n h©n tríc mét viÖc m×nh thÊy kh«ng nªn lµm > ý
thøc rÊt cao vÒ nh©n phÈm cña l·o H¹c.
¤ng gi¸o muèn ßa khãc tríc tiªn lµ v× th¬ng c¶m cho t×nh c¶nh l·o H¹c, sau n÷a cßn
lµ tiÕng khãc cña ngêi cã cïng c¶nh ngé….
 Giät níc m¾t cña hai ngêi ®Òu ®îc ch¾t ra tõ nh÷ng khæ cùc trong cuéc ®êi nhng
còng ®Çy t×nh yªu th¬ng vµ lµ biÓu hiÖn thËt ®Ñp ®Ï cña phÈm çch lµm ngêi)
2. Tríc çi chÕt cña l·o H¹c, «ng gi¸o c¶m thÊy: “ Çi chÕt thËt d÷ déi”. V× sao?
( - Nã b¾t nh©n vËt ph¶i vËt v· ®Õn hai giê ®ång hå råi míi chÕt. MÆc dï l·o H¹c ®·
chuÈn bÞ rÊt kÜ cho çi chÕt cña m×nh nhng sao nã vÉn ®Õn mét çch thËt ®au ®ín.
- L·o H¹c chÕt b»ng çch ¨n b¶ chã, chÕt theo çch cña mét con vËt, khi sèng lµm b¹n
víi con chã vµ khi chÕt l¹i chÕt theo çch cña mét con chã.. > nã b¾t ngêi ta ph¶i ®èi
diÖn tríc thùc t¹i cay ®¾ng cña kiÕp ngêi…)
C©u 3:
L·o H¹c b¸n chã cßn «ng gi¸o l¹i b¸n s¸ch. §iÒu nµy g©y cho em suy nghÜ g×?
( *Bi kÞch cña l·o H¹c kh«ng ph¶i ç biÖt, ph¶i tõ biÖt nh÷ng g× ®Ñp ®Ï vµ yªu th¬ng lµ
bi kÞch cña kiÕp ngêi nãi chung> kh«ng ph¶i chuyÖn vÒ ngêi n«ng d©n hay trÝ thøc mµ
lµ chuyÖn vÒ cuéc ®êi chung…..)
C/ PhÇn bæ sung cho tiÕt d¹y:
II. Từ tượng hình, từ tượng thanh
* KiÕn thøc c¬ b¶n:
1. Cho HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh.LÊy vÝ dô.
2. T¸c dông cña tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh trong diÔn ®¹t.
* LuyÖn tËp:
Bµi 1:
T×m çc tõ tîng thanh gîi t¶:
- TiÕng níc ch¶y
- TiÕng giã thæi
- TiÕng cêi nãi
- TiÕng bíc ch©n
Bµi 2:
§äc mét bµi häc trong SGK To¸n, VËt lý hoÆc Sinh häc vµ cho biÕt trong çc bµi
häc ®ã cã nhiÒu tõ tîng h×nh vµ tîng thanh kh«ng, t¹i sao?
( Kh«ng, v× chóng cã kh¶ n¨ng gîi h×nh ¶nh vµ ©m thanh, cã tÝnh biÓu c¶m nªn Ýt ®îc
dïng trong çc lo¹i v¨n b¶n ®ßi hái tÝnh trung hßa vÒ biÓu c¶m nh v¨n b¶n khoa häc,
hµnh chÝnh…)
Bµi 3:
7
Trong çc tõ sau ®©y, tõ nµo lµ tõ tîng h×nh,tõ nµo lµ tõ tîng thanh:rÐo r¾t, dÒnh
dµng,d×u dÆt, thËp thß, mÊp m«, sÇm sËp, ghËp ghÒnh, ®ê ®Én, ó í , rén rµng , thên
thît , lä mä ,l¹o x¹o, lô khô .
Bµi 4 ;
T×m çc tõ tîng h×nh trong ®o¹n th¬ sau ®©y vµ cho biÕt gi¸ trÞ gîi c¶m cña çc tõ :
“ B¸c Hå ®ã, ung dung ch©m löa hót
Tr¸n mªnh m«ng, thanh th¶n mét vïng trêi
Kh«ng g× vui b»ng m¾t B¸c Hå cêi
Quªn tuæi giµ, t¬i m·i ®«i m¬i !
Ngßi rùc rì mét mÆt trêi çch m¹ng
Mµ ®Õ quèc lµ loµi d¬i hèt ho¶ng
§ªm tµn bay chËp cho¹ng díi ch©n Ngêi.”
( Tè H÷u)
( *çc tõ : ung dung, mªnh m«ng, thanh th¶n, rùc rì,hèt ho¶ng, chËp cho¹ng nµy ®Æt
trong ng÷ c¶nh g¾n liÒn víi sù vËt, hµnh ®éng lµm cho sù vËt, hµnh ®éng trë nªn cô
thÓ h¬n, t¸c ®éng vµo nhËn thøc cña con ngêi m¹nh mÏ h¬n)
Bµi 5:
ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 5- 7 c©u t¶ c¶nh s©n trêng giê ra ch¬i trong
®ã cã sö dông 3 tõ tîng h×nh, 3 tõ tîng thanh.

Ngày dạy 8A ………..
Buổi 4
TiÕt 10-11-12
LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù
LËp dµn ý,luyÖn viÕt ®o¹n v¨n tù sù
A/ Môc tiªu:
- Gióp häc sinh n¾m v÷ng h¬n kü n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù th«ng qua viÖc luyÖn
tËp tãm t¾t nh÷ng v¨n b¶n tù sù ®· häc. LËp dµn ý vµ biÕt viÕt ®o¹n v¨n
- RÌn kü n¨ng vËn dông .
B/ Néi dung:
I/ KiÕn thøc cÇn n¾m:
1/ Kh¸i niÖm:
- Tãm t¾t VBTS lµ dïng lêi v¨n cña m×nh ®Ó tr×nh bµy mét çch ng¾n gän néi dung
cña v¨n b¶n ®ã.
2/ Víi nh÷ng v¨n b¶n cã cèt truyÖn, viÖc tãm t¾t thêng thuËn lîi h¬n nh÷ng v¨n b¶n tù sù
kh«ng cã c«t truyÖn.
3/ Do môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau nªn ngêi ta cã thÓ tãm t¾t b»ng nhiÒu çch kh¸c
nhau vµ víi ®é dµi kh¸c nhau.
8
4/ Yªu cÇu:
- §¸p øng ®óng môc ®Ých vµ yªu cÇu tãm t¾t.
- Ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung cña v¨n b¶n chÝnh, kh«ng thªm bít, kh«ng chªm xen ý
kiÕn b×nh luËn cña ngêi tãm t¾t…
- Ph¶i cã tÝnh hoµn chØnh
- Ph¶i cã tÝnh c©n ®èi
5/ Muèn tãm t¾t ®îc v¨n b¶n tù sù, cÇn ®äc kÜ ®Ó hiÓu ®óng chñ ®Òcña v¨n b¶n, x¸c
®Þnh néi dung chÝnh cÇn tãm t¾t, s¾p xÕp çc néi dung Êy theo mét tr×nh tù hîp lý, sau
®ã viÕt thµnh v¨n b¶n tãm t¾t.
II/ LuyÖn tËp:
Bµi 1
§äc kü ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái nªu ë díi:
“H»ng n¨m cø vµo cuèi thu, l¸ ngoµi ®êng rông nhiÒu vµ trªn kh«ng cã nh÷ng ®¸m m©y
bµng b¹c, lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu trêng.
T«i quªn thÕ nµo ®îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng t«i nh mÊy
cµnh hoa t¬i mØm cêi gi· bÇu trêi quang ®·ng.”
§o¹n v¨n trªn cã ph¶i lµ b¶n tãm t¾t v¨n b¶n t«i ®i häc kh«ng? V× sao?
Bµi 2
Cã b¹n ®· tãm t¾t v¨n b¶n “ Trong lßng mÑ” nh sau:
“Ngêi mÑ trë vÒ gÆp Hång. CËu bÐ ®îc mÑ ®ãn lªn xe, ®îc ngåi trong lßng mÑ. Ph¶i bÐ
l¹i vµ l¨n vµo lßng mét ngêi mÑ ®Ó bµn tay ngêi mÑ vuèt ve tõ tr¸n xuèng c»m vµ g·i r«m
c¶ sèng lng cho míi thÊy ngêi mÑ cã mét ªm dÞu v« cïng.”
a. B¶n tãm t¾t nµy ®· nªu ®îc sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh cha?
b. CÇn ph¶i thªm nh÷ng sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh nµo n÷a ®Ó cã thÓ h×nh dung ®îc néi
dung c¬ b¶n cña ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ?
c. H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch Êy theo çch cña em.
Bµi 3
H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch Tøc níc vì bê.
( * GV tham kh¶o 2 b¶n tãm t¾t díi ®©y:
“ GÇn ®Õn ngµy giç ®Çu cña cha mµ mÑ Hång vÉn cha vÒ, ngêi c« ®· gäi Hång ®Õn
nãi chuyÖn. Lêi lÏ ngêi c« rÊt ngät ngµo nhng kh«ng giÊu næi ý ®Þnh xóc xiÓm ®éc ¸c.
Hång rÊt ®au lßng vµ c¨m giËn nh÷ng cæ tôc l¹c hËu ®· ®Çy ®äa mÑ m×nh.§Õn ngµy
giç cha, mÑ Hång ®· trë vÒ. Võa tan häc, Hång ®îc mÑ ®ãn lªn xe, «m vµo lßng. Hång
mõng v× thÊy mÑ kh«ng ®Õn nçi cßm câi, x¬ x¸c nh ngêi ta kÓ. CËu c¶m thÊy h¹nh
phóc, ªm dÞu v« cïng khi ®îc ë trong lßng mÑ.”
“ ChÞ DËu nÊu xong nåi ch¸o th× anh DËu còng võ tØnh l¹i. Ch¸o ®· h¬i nguéi.Anh DËu
run rÈy võa ®Þnh hóp b¸t ch¸o th× cai lÖ Ëp ®Õn víi roi song, tay thíc, d©y thõng.
Chóng thóc Ðp nhµ anh DËu nép su. ChÞ DËu van nµi xin khÊt. Cai lÖ qu¸t m¾ng däa dì
nhµ, ®¸nh chÞ DËu råi x«ng ®Õn trãi anh DËu. Kh«ng thÓ chÞu ®îc, chi DËu vïng lªn
®¸nh l¹i tªn cai lÖ vµ ngêi nhµ lý trëng.”
C/ PhÇn bæ sung cho tiÕt d¹y:
LuyÖn tËp:
Tãm t¾t v¨n b¶n Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ( Ng÷ v¨n 7- tËp 1)
(* Çc sù viÖc chÝnh:
9
+ §ªm tríc ngµy chia tay, Thµnh vµ Thñy rÊt buån b·, Thñy khãc nhiÒu.
+ S¸ng h«m sau, hai anh em ®i ra vên vµ nhí l¹i nh÷ng kû niÖm…
+ Thµnh dÉn Thñy ®Õn trêng chia tay c« gi¸o chñ nhiÖm vµ çc b¹n.
+ Hai anh em chia ®å ch¬i, nhêng nhÞn nhau 2 con bóp bª.
+ Cuéc chia tay bÊt ngê vµ ®Çy níc m¾t.
Tãm t¾t v¨n b¶n “ L·o H¹c”
(* “L·o H¹c lµ mét n«ng d©n nghÌo. Gia tµi cña l·o chØ cã m¶nh vên. Vî l·o mÊt tõ l©u.
Con trai l·o kh«ng ®ñ tiÒn cíi vî ®· phÉn chÝ bá ®i ®ån ®iÒn cao su ®Ó l¹i cho l·o con
chã Vµng lµm b¹n. ë quª nhµ, cuéc sèng ngµy cµng khã kh¨n. Laoc H¹c bÞ mét trËn èm
khñng khiÕp, sau ®ã kh«ng kiÕm ra viÖc lµm, l·o ph¶i b¸n con Vµng dï rÊt ®au ®ín. TiÒn
b¸n chã vµ sè tiÒn dµnh dôm ®îc l©u nay, l·o göi «ng gi¸o nhê lo viÖc ma chay khi l·o n»m
xuèng. L·o cßn nhê «ng gi¸o tr«ng nom vµ gi÷ hé m¶nh vên cho con trai sau nµy. L·o quyÕt
kh«ng ®ông ®Õn mét ®ång nµo trong sè tiÒn dµnh dôm ®ã nªn sèng lay l¾t b»ng rau cá
cho qua ngµy.
Mét h«m, l·o xin Binh T Ýt b¶ chã nãi lµ ®Ó ®¸nh b¶ con chã l¹ hay sang vên nhµ m×nh.
Mäi ngêi, nhÊt lµ «ng gi¸o ®Òu rÊt buån khi nghe chuyÖn nµy. ChØ ®Õn khi l·o H¹c chÕt
mét çch ®ét ngét vµ d÷ déi, «ng gi¸o míi hiÓu ra. C¶ lµng kh«ng ai hay v× sao l·o chÕt chØ
trõ cã «ng gi¸o vµ Binh T.”)
* Lập dàn bài cho một bài văn tự sự
1. Mở bài:
Có thể giới thiệu nhân vật và tình huống xẩy ra câu chuyện.. Cũng có lúc người ta bắt
đầu từ một sự cố nào đó, hoặc kết cục câu chuyện, số phận nhân vật rồi ngược lên kể lại từ
đầu.
2. Thân bài: Kể các tình tiết làm nên câu chuyện. Nếu tác phẩm truyện có nhiều nhân vật
thì tình tiết lồng vào nhau, đan xen nhau theo diễn biến của câu chuyện
3. Kết bài: câu chuyện kể đi vào kết cục. Sự việc kết thúc, tình trạng và số phận nhân vật
được nhận diện khá rõ.
Phương pháp cụ thể
1. Miêu tả trong văn tự sự
Miêu tả không chỉ làm nổi bật ngoại hình mà còn có thể khắc hoạ nội tâm nhân vật, làm
cho chuyện kể trở nên đậm đà, lí thú
Trong văn tự sự thường có 4 yếu tố miêu tả đan xen vào các tình tiết theo diễn biến của
câu chuyện:
- Miêu tả cảnh vật- không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật ( Dế Mèn phiêu lưu kí
- đoạn miêu tả vùng cỏ may, võ đài diễn ra cuộc thì đấu giữa Trũi và Mèn)
- Miêu tả ngoại hình nhân vật ( Miêu tả Dế Mèn)
- Miêu tả hành động nhân vật: ( hành động của tên cai lệ và người nhà lí trưởng, hành
động của chị Dậu…)
- Miêu tả tâm lí, tâm trạng nhân vật (tâm trạng nhân vật chị Dậu trong cảnh bán con)
2.Biểu cảm trong văn tự sự
a. Sự biểu hiện và giá trị của yếu tố biểu cảm trong văn tự sự
- Trong văn tự sự, ngoài các yếu tố tình tiết, yếu tố miêu tả cảnh vật, nhân vật… còn có
yếu tố biểu cảm. Những yếu tố biểu cảm (vui, buồn, giận, hờn, lo âu, mong ước, hi vọng, nhớ
thương….) luôn luôn hoà quyện vào cảnh vật, sự việc đang diễn ra, đang được nói đến.
10
- Các yếu tố biểu cảm trong văn tự sự thường được biểu hiện qua 3 dạng thức sau đây:
+ Tự thân cảnh vật, sự việc diễn biến mà cảm xúc tràn ra, thấm vào lời văn, trang văn do
người đọc cảm nhận được.
+ Cảm xúc được bày tở, được biểu hiện qua các nhân vật, nhất là qua ngôi kể thứ nhất.
- Cảm xúc được tác giả bày tỏ trực tiếp. Đó là đoạn trữ tình ngoại đề mà ta thường bắt
gặp trong một số truyện.
Chú ý: lúc đọc, lúc cảm thụ, lúc phân tích tác phẩm, phân tích nhân vật (tiểu thuyết,
truyện ngắn, truyện thơ, nhất là tuỳ bút…) ta phải đặc biệt lưu ý tới các yếu tố biểu cảm.
Luyện tập: Cho sự việc và nhân vật sau đây: Sau khi bán chó, lão Hạc sang báo cho ông
giáo biết. Hãy đóng vai ông giáo và viết một đoạn văn kể lại giây phút lão Hạc sang báo tin
bán chó với vẻ mặt và tâm trạng đau khổ.
Lão Hạc ra về rồi. Nước mắt ứa ra nơi hai hõm mắt. Như một kẻ mất hồn. Thương lão
quá. Cảnh già cô đơn chỉ có con chó làm bạn sớm khuya, giờ lại bán đi. Cảnh cậu Vàng bị
thằng Xiên, thằng Mục bất ngờ túm lấy hai chân sau dốc ngược lên rồi trói lại, đôi mắt đờ
ra, dại đi, rên ư ử như khóc như van… cứ hiện ra trước mắt tôi. Và hình ảnh lão Hạc, sau khi
báo tin “cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!, “Mặt co rúm lại, cái đầu ngọeo về một bên, cái
miệng móm mém cất tiếng khóc hu hu của lão làm cho tôi đau đớn và xúc động vô cùng. Tôi
nghĩ về kiếp chó, kiếp cậu Vàng, nghĩ về kiếp người. Câu nói của lão Hạc làm tôi day dứt và
thảng thốt mãi: “thì ra tôi già bằng ngần này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó, nó
không ngờ tôi nỡ tâm lừa nó!”.

Ngày dạy 8A ………..8D…………2016
Buổi 5
TiÕt 13-14-15
Ph©n biÖt trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ
A/ Môc tiªu:
- Gióp HS cñng cè l¹i kiÕn thøc vÒ trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ, ph©n biÖt sù kh¸c nhau
gi÷a chóng th«ng qua viÖc luyÖn tËp ®Ó nh©n diÖn ®óng.
- RÌn kü n¨ng vËn dông.
B/ Néi dung:
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
1.Hs nh¾c l¹i kh¸i niÖm trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ.
Lu ý sù kh¸c biÖt:
11
- Trî tõ chuyªn ®i kÌm víi mét sè tõ ng÷ trong c©u tøc lµ nªu ®Æc diÓm cña trî tõ lu«n lu«n
®øng tríc nh÷ng tõ ng÷ ®ã ( cè ®Þnh)> cã s¾c th¸i t×nh c¶m cè ý nhÊn m¹nh cña ngêi nãi.
- Th¸n tõ lµ tõ lo¹i ®Æc biÖt chuyªn biÓu thÞ c¶m xóc trùc tiÕp do ngêi nãi tù béc lé , kh«ng
tham gia cÊu t¹o côm tõ, còng kh«ng kÕt hîp ®îc víi côm tõ trong c©u > ®øng t¸ch rêi, biÖt
lËp so víi çc thµnh phÇn kh¸c trong cÊu t¹o c©u.
- T×nh th¸i tõ lµ nh÷ng tõ ®Æt thªm vµo c©u ®Ó biÓu thÞ môc ®Ých nãi trong çc kiÓu
c©u nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n > ®øng cuèi c©u, kh«ng t¸ch khái cÊu t¹o c©u, kh«ng
thÓ lµm thµnh mét c©u ®Æc biÖt nh th¸n tõ.
II/ LuyÖn tËp:
Bµi 1:
ChØ ra çc trî tõ trong çc c©u sau:
a. C¶nh vËt chung quanh t«i ®Òu thay ®æi, v× chÝnh lßng t«i ®ang cã sù thay
®æi lín: h«m nay t«i ®i häc.
b. MÊy cËu ®i tríc «m s¸ch vë nhiÒu l¹i kÌm c¶ bót thíc n÷a.
c. §ét nhiªn l·o b¶o t«i:
- Nµy! Th»ng ch¸u nhµ t«i, ®Õn mét n¨m nay, ch¼ng cã giÊy m¸ g× ®Êy, «ng
gi¸o ¹!
( Nam Cao)
d. ChØ nghe tiÕng hãt lÝu lo mµ kh«ng thÊy bãng chim ®©u.
e. Ngêi nhµ lý trëng h×nh nh kh«ng d¸m hµnh h¹ mét ngêi èm n¨ng, sî hoÆc x¶y ra
sù g×, h¾n cø lãng ngãng ng¬ ng¸c, muãn nãi mµ kh«ng d¸m nãi.
f. T«i quªn c¶ mÑ t«i ®øng sau t«i. Nghe gäi ®Õn tªn, t«i tù nhiªn giËt m×nh vµ
lóng tóng.
g. – Cã lÏ t«i b¸n con chã ®Êy, «ng gi¸o ¹!
h. T«i chØ èm cã mét trËn ®Êy th«i. Mét trËn ®óng hai th¸ng mêi t¸m ngµy, «ng
gi¸o ¹!
( * tõ g¹ch ch©n)
Bµi 2:
T×m çc th¸n tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y:
a. V©ng! ¤ng gi¸o d¹y ph¶i!
b. V©ng, ch¸u còng ®· nghÜ nh cô.
c. Nµy, b¶o b¸c Êy cã trèn ®i ®©u th× trèn.
d. Nµy! Th»ng ch¸u nhµ t«i, ®Õn mét n¨m nay, ch¼ng cã giÊy m¸ g× ®Êy, «ng
gi¸o ¹!
-µ! Th× ra l·o ®ang nghÜ ®Õn th»ng con l·o.
e.¢y! Sù ®êi l¹i cø thêng nh vËy ®Êy.
Bµi 3:
ChØ ra çc t×nh th¸i tõ ®îc dïng trong çc c©u sau:
a. Mµy d¹i qu¸, cø vµo ®i, tao ch¹y cho tiÒn tµu. Vµo mµ b¾t mî mµy may v¸
s¾m söa cho vµ th¨m em bÐ chø.
b. Con nÝn ®i! Mî ®· vÒ víi çc con råi mµ.
c. B¸c trai ®· kh¸ råi chø?
d. Cai lÖ vÉn giäng hÇm hÌ:
12
- NÕu kh«ng cã tiÒn nép su cho «ng b©y giê, th× «ng sÏ dì c¶ nhµ mµy ®i, chöi
m¾ng th«i µ!
Bµi 4:
ViÕt ®o¹n héi tho¹i kho¶ng 10 dßng trong ®ã cã sö dông Ýt nhÊt 1 trî tõ, 1 th¸n tõ, 1
t×nh th¸i tõ.
Bµi tËp 5 §äc çc vÝ dô sau vµ rót ra trËt tù cña trî tõ?
a. T«i th× t«i xin chÞu.
b. ChÝnh b¹n Lan nãi víi m×nh nh vËy.
c. Ngay c¶ cËu còng kh«ng tin m×nh ?
- Trî tõ dïng ®Ó nhÊn m¹nh: ®øng ngay tríc tõ mµ nã muèn nhÊn m¹nh;
- Trî tõ biÓu hiÖn th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt, sù viÖc.
Bµi t©p 6: T×m nh÷ng c©u v¨n, c©u th¬ cã dïng th¸n tõ thÓ hiÖn râ hai ®Æc ®iÓm trªn.
a. B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i!
Mïa xu©n ®ang ®Ñp n¾ng xanh trêi.
b. Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mî mµy kh«ng?
c. V©ng! Ch¸u còng nghÜ nh cô.
Bµi tËp 7: X¸c ®Þnh ý nghÜa cña trî tõ qua çc vÝ dô sau?
a. Nã h¸t nh÷ng mÊy bµi liÒn.
b. ChÝnh çc ch¸u ®· gióp Lan häc tËp tèt.
c. Nã ¨n mçi b÷a chØ lng b¸t c¬m.
d. Ngay c¶ b¹n th©n nã còng Ýt t©m sù.
e. Anh t«i toµn nh÷ng lä lµ lä.
Gîi ý:
- Trêng hîp a, e: trî tõ nhÊn m¹nh sù qu¸ ngìng vÒ møc ®é;
- Trêng hîp b, c, d: NhÊn m¹nh ®é chÝnh x¸c, ®¸ng tin cËy.
Bµi tËp 8: §Æt c©u sö dông trî tõ, th¸n tõ?
§Æt c©u A! MÑ ®· vÒ!
Eo ¬i, con l¬n nh÷ng 20kg.
* §Æt c©u cã çc t×nh th¸i tõ biÓu thÞ th¸i ®é kh¸c nhau?
§Æt c©u
- Con nhÊt thiÕt ph¶i ®i ¹!  MiÔn cìng
- §· khuya l¾m råi mÑ ¹!  KÝnh träng
- Con hay ng¹i viÖc nhÊt ®Êy nhÐ!  Th©n mË
13
Ngày dạy 8A ………..8D…………2016
Buổi 6
Tiết 16-17-18 Cñng cè v¨n b¶n “C« bÐ b¸n diªm”
VÀ v¨n b¶n “§¸nh nhau víi cèi xay giã”
A/ Môc tiªu:
B/ Néi dung:
*/ KiÕn thøc cÇn nhí:
14
A. V¨n b¶n: “ C« bÐ b¸n diªm”
1. Giíi thiÖu thªm vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm:- An®ecxen lµ nhµ v¨n næi tiÕng cña §an M¹ch vµ
thÕ giíi. ¤ng cã së trêng vÒ nh÷ng truyÖn viÕt cho trÎ em.- TruyÖn cña «ng, dï lµ truyÖn
thÇn tiªn hay truyÖn ®êi, ®Òu b¾t nguån tõ cuéc sèng vµ ®Òu chøa ®ùng mét ý nghÜa
nh©n lo¹i rÊt s©u s¾c. Nh©n vËt cña «ng, tõ thÇn tiªn cho ®Õn ngêi ®êi, tõ mu«ng thó
®Õn nh÷ng vËt tëng nh v« tri v« gi¸c ®Òu cã mét sinh mÖnh vµ mét linh hån v« cïng phong
phó. Cho nªn, truyÖn cña «ng, dï viÕt ë nh÷ng thÕ kØ tríc mµ ®Õn nay ngêi ®äc vÉn thÊy
gÇn gòi, ch©n thËt. §óng nh Paut«pxki - nhµ v¨n Liªn X« næi tiÕng ®· nhËn xÐt: "Trong
mçi truyÖn cæ tÝch cho trÎ con cña «ng cßn cã mét truyÖn cæ tÝch kh¸c mµ chØ ngêi lín
míi cã thÓ hiÓu hÕt ý nghÜa... ¤ng lµ nhµ th¬ cña nh÷ng ngêi nghÌo khæ. ¤ng lµ mét ca sÜ
b×nh d©n. C¶ cuéc ®êi «ng chøng tá r»ng kho b¸u cña nghÖ thuËt ch©n chÝnh chØ cã ë
trong tri thøc cña nh©n d©n vµ kh«ng ë mét n¬i nµo kh¸c".2. Tãm T¾t truyÖn “C« bÐ b¸n
diªm”:- Häc sinh tãm t¾t;3. Kh¸i qu¸t nh÷ng thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña
truyÖn “C« bÐ b¸n diªm”a. Néi dung:- TryÖn ng¾n ®· t¸i hiÖn ®îc hiÖn thùc vÒ t×nh
c¶nh khèn khæ cña “C« bÐ b¸n diªm”, ®ång thêi vÏ lªn thÕ giíi méng tëng víi nh÷ng kh¸t
khao ®Õn téi nghiÖp cña “C« bÐ b¸n diªm”:+ Kh¸t khao ®îc sèng trong t×nh yªu th¬ng.+
Kh¸t khao ®îc tho¸t khái cuéc ®êi buån ®au, khæ ¶i.- Còng qua ®ã, ta hiÓu ®îc tÊm lßng
tr¾c Èn vµ niÒm c¶m th¬ng ch©n thµnh cña nhµ v¨n ®èi víi nh÷ng sè phËn ph¶i chÞu
nhiÒu thiÖt thßi, bÊt h¹nh
b. NghÖ thuËt :
- NghÖ thuËt ®èi lËp, h×nh ¶nh t¬ng ph¶n
- H×nh ¶nh ¶o - thùc ®an xen.
- KÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
4. §¸nh dÊu vµo nh÷ng c©u tr¶ lêi ®óng:
C©u 1. BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®îc sö dông ®Ó lµm næi bËt hoµn c¶nh cña C« bÐ b¸n
diªm?
a. Èn dô b. T¬ng ph¶n c. LiÖt kª d. So s¸nh
C©u 2. NghÖ thuËt næi bËt nhÊt trong çch kÓ chuyÖn cña An®ecxen ë truyÖn “C« bÐ b¸n
diªm”
a. Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh t¬ng ®ång víi nhau.
b. Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh t¬ng ph¶n
c. Sö dông nhiÒu tõ tîng thanh, tîng h×nh.
d. §an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng ¶o
C©u 3. Sù th«ng c¶m, t×nh th¬ng yªu cña nhµ v¨n dµnh cho “C« bÐ b¸n diªm” ®îc thÓ
hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo?
a. Miªu t¶ méng tëng qua mçi lÇn quÑt diªm;
b. Miªu t¶ c¶nh hai bµ ch¸u cïng bay lªn trêi.
c. Miªu t¶ thi thÓ c« bÐ víi ®«i m¸ hång vµ ®«i m«i ®ang mØm cêi.
15
d. C¶ ba néi dung trªn ®Òu ®óng.
5. Cho ®o¹n v¨n - Häc sinh ®äc ®o¹n v¨n:
“Cuèi cïng em ®¸nh liÒu quÑt mét que diªm ……. Hä ®· vÒ chÇu Thîng ®Õ”
a. DÊu hiÖu nµo cho biÕt thø tù çc lÇn quÑt diªm? Ng÷ “®¸nh liÒu” cho ta biÕt t×nh
tr¹ng c« bÐ ®ã nh thÕ nµo?
- §o¹n trÝch kÓ vÒ nh÷ng lÇn quÑt diªm cña c« bÐ
- DÊu hiÖu: §¸nh liÒu quÑt mét que diªm.
Em quÑt tÊt c¶ nh÷ng que diªm cßn l¹i
- Ng÷ “®¸nh liÒu” cho ta biÕt t×nh tr¹ng c« bÐ lóc ®ã: qu¸ rÐt, kh«ng chÞu næi n÷a, buéc
ph¶i quÑt diªm ®Ó sëi Êm cho ®ì rÐt.
b. §o¹n trÝch trªn ®îc biÓu ®¹t theo ph¬ng thøc nµo?
A. Miªu t¶ B. BiÓu c¶m C. Tù sù D. KÕt hîp tù sù + miªu t¶ +
biÓu c¶m
c. T¹i sao An®ecxen l¹i ®Æt t×nh huèng: C« bÐ ®i b¸n diªm mµ kh«ng ph¶i b¸n mét thø
hµng nµo kh¸c? ý nghÜa cña h×nh ¶nh nghÖ thuËt nµy lµ g×?
Gîi ý: Nhµ v¨n ®· ®Ó cho c« bÐ ®i b¸n diªm mµ kh«ng ph¶i lµ mét thø hµng nµo kh¸c lµ
mét dông ý. V× diªm lµ nguån gèc cña ¸nh s¸ng, cña sù Êm ¸p, ®èi lËp víi bÇu trêi ®ªm giao
thõa tèi t¨m, buèt gi¸, ®èi lËp víi cuéc sèng ®en tèi, l¹nh lïng cña ®Êt níc §an M¹ch thÕ kû
XIX, khi chñ nghÜa t b¶n cßn ®ang ngù trÞ. §ã còng lµ çch t¸c gi¶ thÓ hiÖn th¸i ®é phñ
nhËn ®èi víi çi x· héi bÊt c«ng ®¬ng thêi, ®ång thêi thÓ hiÖn niÒm tin vµ kh¸t väng sèng
tèt ®Ñp cho nh÷ng con ngêi khèn khæ.
6. Cã ý kiÕn cho r»ng: Nh÷ng que diªm nhá bÐ kia ®· trë thµnh "nh÷ng que diªm hi
väng" cña t©m hån trÎ th¬. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã:
Trong t¨m tèi khæ ®au, nh÷ng que diªm nhá bÐ thùc sù lµ "nh÷ng que diªm hi väng" cña
t©m hån trÎ th¬, bëi v×:
- ¸nh s¸ng Êy xua tan çi l¹nh lÏo, t¨m tèi ®Ó em bÐ cã thÓ quªn ®i nh÷ng bÊt h¹nh, cay
®¾ng cña kiÕp m×nh, sèng trong niÒm vui gi¶n dÞ víi nh÷ng niÒm hi väng thiªng liªng.
- ¸nh s¸ng löa diªm ®· th¾p s¸ng nh÷ng íc m¬ ®Ñp ®Ï, nh÷ng kh¸t khao m·nh liÖt cña tuæi
th¬, ®em ®Õn thÕ giíi méng tëng víi nh÷ng niÒm vui, niÒm h¹nh phóc thùc sù, nh÷ng g×
mµ em bÐ kh«ng thÓ cã ®îc ë cuéc sèng trÇn gian.
 Ngän löa diªm cã ý nghÜa xo¸ mê hiÖn thùc, phñ nhËn hiÖn thùc, th¾p s¸ng lªn vµ gióp
em bÐ v¬n tíi mét thÕ giíi tëng tîng kh«ng cßn c« ®¬n, khæ ®au vµ ®ãi rÐt.
7. §»ng sau ngßi bót kÓ, t¶ kh¸ch quan lµ nh÷ng th¸i ®é rÊt râ rµng cña t¸c gi¶. Em h·y
chØ râ.
- Miªu t¶ hoµn c¶nh cña em b»ng nçi xãt xa, th¬ng c¶m.
- Miªu t¶ nh÷ng méng tëng cña em bÐ víi th¸i ®é tr©n träng, n©ng niu.
16
- Miªu t¶ th¸i ®é v« t×nh cña nh÷ng ngêi kh¸ch qua ®êng mµ ngÇm béc lé sù bÊt b×nh, phÉn
né
B V¨n b¶n: “ §¸nh nhau víi cèi xay giã
1.Giíi thiÖu thªm vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm:
Xecvantec cã biÖt hiÖu "ngêi côt tay trong trËn Lªpant«". ¤ng ®· tõng tham gia qu©n ®éi
vµ tõng bÞ bän cíp biÓn b¾t vµ cÇm tï. Trë vÒ níc, «ng lµ mét viªn chøc nhá, gia ®×nh cã
nhiÒu khã kh¨n vÒ kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, «ng ph¶i viÕt s¸ch ®Ó kiÕm thªm tiÒn vµ trong
hoµn c¶nh ®ã, «ng ®· cho ra ®êi tiÓu thuyÕt §«nkih«tª bÊt hñ.
"§«n Kih«tª" cña Xecvantec lµ mét kiÖt t¸c gåm hai phÇn: phÇn I cã 52 ch¬ng, xuÊt b¶n
n¨m 1605; phÇn II gåm 70 ch¬ng, xuÊt b¶n n¨m 1615. T¸c phÈm ®· thÓ hiÖn ®îc t tëng
nh©n ®¹o vµ nghÖ thuËt x©y dùng t¸c phÈm cña nhµ v¨n, nhÊt lµ nghÖ thuËt kh¾c ho¹
nh©n vËt. Trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã", b»ng tµi n¨ng x©y dùng nh©n vËt
rÊt ®éc ®¸o, Xecvantec ®· kh¾c ho¹ râ nÐt tÝnh çch cña §«nkih«tª vµ Xanch« Panxa. §©y
lµ cÆp nh©n vËt bÊt hñ mµ Xecvantec ®· gãp vµo v¨n häc nh©n lo¹i.
1. §¸nh dÊu vµo c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt.
C©u 1: Khi nh×n thÊy nh÷ng chiÕc cèi xay giã, §«n Kih«tª ë vµo t×nh tr¹ng nh thÕ nµo?
A. Hoµn toµn tØnh t¸o C. Mª muéi ®Õn møc mï qu¸ng
B. Kh«ng tØnh t¸o l¾m D. §ang say rîu
C©u 2: ý nµo kh«ng nãi lªn môc ®Ých cña cuéc giao chiÕn gi÷a §«n Kih«tª víi nh÷ng cèi
xay giã?
A. Thu ®îc chiÕn lîi phÈm ®Ó trë nªn giµu cã. B. §¸nh b¹i kÎ thï ®Ó trë nªn vinh
quang.
C. QuÐt s¹ch çi gièng xÊu xa khái mÆt ®Êt. D. §Ó chøng tá søc m¹nh cña
m×nh.
C©u 3: C©u nãi sau ®©y cña §«n Kih«tª gióp em hiÓu g× vÒ con ngêi l·o?
"... Ta kh«ng kªu ®au lµ v× çc hiÖp sÜ giang hå cã bÞ th¬ng thÕ nµo còng kh«ng ®îc rªn
rØ, dï xæ c¶ ruét ra ngoµi."
A. §©y lµ mét ngêi hoµn toµn kh«ng biÕt sî ai hay mét thÕ lùc nµo?
B. §«n Kih«tª coi thêng tÊt c¶ mäi sù ®au ®ín.
C. §«n Kih«tª muèn noi g¬ng çc hiÖp sÜ giang hå.
D. §«n Kih«tª ®ang cè tá ra kh«ng ®au ®ín tríc mÆt Xanch« Panxa.
C©u 4: Em ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ nh÷ng íc väng cña §«n Kih«tª ®îc thÓ hiÖn trong ®o¹n
trÝch?
A. ChÝnh ®¸ng vµ tèt ®Ñp. C. Ngí ngÈn vµ ®iªn rå
B. TÇm thêng vµ xÊu xa. D. Kh«ng phï hîp víi thêi ®¹i.
C©u 5: Trong ®o¹n trÝch, Xanch« Panxa lµ ngêi nh thÕ nµo?
A. Lµ mét con ngêi xÊu xa. B. Lµ mét ngêi cã tÝnh çch kh«ng râ rµng.
B. Lµ mét gi¸m m· yÕu ®uèi. D. Lµ mét con ngêi võa cã mÆt xÊu võa
cã mÆt tèt.
C©u 6: Çch nµo kh«ng ph¶i lµ çch nhµ v¨n dïng ®Ó lµm næi bËt ç tÝnh cña §«n Kih«tª
vµ Xanch« Panxa?
A. Sö dông biÖn ph¸p t¬ng ph¶n, ®èi lËp.
B. §Ó cho nh©n vËt tù béc lé m×nh.
C. §Ó cho nh©n vËt nµy ®¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt kh¸c.
17
D. Trùc tiÕp ®a ra nh÷ng lêi ®¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt.
C©u 7: Néi dung t tëng cña ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã" lµ g×?
A. Th«ng qua viÖc ®¸nh nhau víi cèi xay giã, t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn §«n Kih«tª võa lµ
mét ngêi ®¸ng tr¸ch, võa lµ mét ngêi ®¸ng th¬ng.
B. Th«ng qua viÖc ®¸nh nhau víi cèi xay giã, t¸c gi¶ muèn nãi lªn nh÷ng nÐt kh¸c th-
êng trong suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña §«n Kih«tª.
C. Th«ng qua viÖc ®¸nh nhau víi cèi xay giã, t¸c gi¶ muèn ca ngîi tÝnh çch dòng c¶m
cña §«n Kih«tª.
D. Th«ng qua viÖc ®¸nh nhau víi cèi xay giã, t¸c gi¶ muèn lµm râ sù t¬ng ph¶n vÒ
mäi mÆt gi÷a §«n Kih«tª vµ Xanch« Panxa.
2. LËp b¶ng so s¸nh sù ®èi lËp gi÷a hai nh©n vËt §«n Kih«tª vµ Xanch« Panxa ®îc thÓ
hiÖn trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã".
 §«n Kih«tª vµ Xanch« Panxa lµ cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n vÒ mäi mÆt: xuÊt th©n, h×nh
d¸ng, môc ®Ých lÝ tëng, hµnh ®éng, tÝnh çch,...
3. X©y dùng cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n song song bªn nhau, nhµ v¨n cã dông ý:
- §em ®Õn cho ngêi ®äc lêi nh¾c nhë: Mçi ngêi ®Òu ph¶i biÕt ph¸t huy nh÷ng u ®iÓm,
kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm cña b¶n th©n ®Ó híng tíi sù hoµn thiÖn nh©n çch vµ t©m
hån m×nh.
- H¬n n÷a, qua tõng nh©n vËt, t¸c gi¶ ®· thÓ hiÖn rÊt râ th¸i ®é cña m×nh ®èi víi nhiÒu
h¹ng ngêi trong x· héi ®¬ng thêi.
+ Qua nh©n vËt §«n Kih«tª, t¸c gi¶ phª ph¸n nh÷ng lÝ tëng hiÖp sÜ ®· trë nªn lçi thêi qua
hµng lo¹t nh÷ng suy nghÜ, hµnh ®éng nùc cêi, hµi híc.
+ Qua nh©n vËt Xanch« Panxa, t¸c gi¶ c¶nh tØnh mäi ngêi tríc lèi sèng thùc dông, ch¨m chót
qu¸ ®Õn nh÷ng nhu cÇu cña b¶n th©n, khiÕn con ngêi trë nªn tÇm thêng, Ých kØ.
- ViÕt bé tiÓu thuyÕt nµy, Xecvantex ®· cè t×nh nh¹i l¹i nh÷ng tiÓu thuyÕt hiÖp sÜ ®ang
nhan nh¶n trong ®êi sèng x· héi ®¬ng thêi ®Ó nh»m phª ph¸n, chÕ giÔu, thËm chÝ kÕt téi
lo¹i tiÓu thuyÕt ®ã.
4. ViÕt mét ®o¹n v¨n vÒ nh©n vËt §«n Kih«tª trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay
giã".
- HS viÕt bµi.
Buổi 7 Ngày soạn 28 tháng 10 năm 2016

Ngày dạy 8A ………..8D…………2016
TiÕt 19-20-21
Cñng cè v¨n b¶n “ChiÕc l¸ cuèi cïng”
VÀ v¨n b¶n “ Hai c©y phong”
18
A/ Môc tiªu:
B/ Néi dung:
*/ KiÕn thøc cÇn nhí:
I V¨n b¶n: ChiÕc l¸ cuèi cïng
. T×m hiÓu chung
-T¸c gi¶: 1862 – 1910, nhµ v¨n Mü chuyªn viÕt truyÖn ng¾n.TruyÖn cña «ng phÇn lín híng
vÒ nh÷ng ngêi nghÌo khæ, bÊt h¹nh víi t×nh yªu th¬ng s©u xa vµ cã kÕt cÊu chÆt chÏ, hÊp
dÉn.
-TruyÖn s¸ng t¸c kho¶ng cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX.
- §o¹n trÝch chiÕm kho¶ng 1/4 phÇn cuèi t¸c phÈm.
-Ng«i kÓ: ng«i thø 3-T¹o cho sù viÖc mang tÝnh chÊt kh¸ch quan.
-Ph¬ng thóc biÓu ®¹t: tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
b.DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n-xi
- BÞ bÖnh nÆng, nghÌo, mang t©m tr¹ng yÕu ®èi gÇn nh bÊt lùc tríc bÖnh tËt. C« chØ
tr«ng ®îi chiÕc l¸ cuèi cïng cña çi d©y leo giµ cçi kia rông xuèng th× c« l×a ®êi. C« ch¸n
n¶n, mÖt mái vµ tuyÖt väng bu«ng xu«i
- Lóc nh×n thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng cha rông vµo s¸ng h«m sau, Gi«n-xi Ng¹c nhiªn nhng råi
l¹i trë l¹i t©m tr¹ng ban ®Çu
- LÇn thø hai, khi trêi võa höng s¸ng Gi«n-xi l¹i kÐo mµnh lªn hµnh ®éng ®ã thÓ hiÖn
t©m tr¹ng tµn nhÉn, l¹nh lïng, thê ¬ víi chÝnh b¶n th©n m×nh
- Khi thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn dai d¼ng kiªn cêng chèng chäi l¹i kh¾c nghiÖt cña thiªn
nhiªn, Gi«n-xi ®· Nh×n chiÕc l¸ håi l©u, c« gäi Xiu ®Ó t©m sù “ cã çi g× ®Êy…muèn
chÕt lµ mét téi.”. C« thÌm ¨n ch¸o, uèng s÷a, íc m¬ vÏ vÞnh Napl¬...
- Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t©m tr¹ng håi sinh ë Gi«n –xi: Thuèc men, sù ch¨m sãc nhiÖt t×nh
cña b¹n, kh©m phôc sù gan gãc kiªn cêng cña chiÕc l¸. §ã cßn lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh cña
b¶n th©n Gi«n-Xi ®Ó chiÕn th¾ng çi chÕt. ChiÕc l¸ cuèi cïng Êy ®· ®em l¹i nhiÖt t×nh
tuæi trÎ cña Gi«n-xi, trë l¹i cho c«, lµ ph¬ng thuèc mµu nhiÖm kú diÖu. Nã nh mét tia löa,
19
mét ®éng lùc lµm ph¸t sinh, néi lùc gióp Gi«n-xi thay ®æi t©m tr¹ng, cã ®îc t×nh yªu céng
sèng vµ ®Êu trang ®Ó chiÕn th¾ng bÖnh tËt.
c. Cô B¬men
-Lµ mét ho¹ sÜ nghÌo, kiÕm tiÒn b»ng çch ngåi lµm mÉu vÏ cho çc ho¹ sÜ trÎ. Cô m¬ íc vÏ
mét kiÖt t¸c nhng 40 n¨m nay cha thùc hiÖn ®îc.
- Cô B¬-men ngã ra ngoµi cöa sæ nh×n d©y thêng xu©n sî sÖt khi thÊy d©y thêng xu©n
®ang rông dÇn hÕt l¸. Cã lÏ lóc nµy cô ®ang nghÜ ph¶i lµm g× ®Ó cøu con bÐ téi nghiÖp.
- Cô B¬-men vÏ chiÕc l¸ cuèi cïng trong ®ªm ma tuyÕt l¹nh lÏo, cô vÏ ©m thÇm, lÆng lÏ
b»ng chøng lµ: “Ngêi ta t×m thÊy chiÕc thang … trén lÉn…”
- §ã lµ mét kiÖt t¸c v×:
+ nã gièng nh thËt ®Õn nçi 2 ho¹ sÜ thËt còng kh«ng nhËn ra.
+ Nã ra ®êi trong hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt cña mét t×nh yªu th¬ng m¹nh mÏ vµ sù hy sinh cao
thîng.
+ Nã thæi vµo t©m hån Gi«n –xi h¬i Êm vµ nghÞ lùc, gióp c« vît qua çi chÕt trë vÒ sù
sèng.
Bøc vÏ lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt híng tíi con ngêi
- Cô kh«ng hÒ nghÜ ®Õn viÖc m×nh ®ang lµm nghÖ thuËt, ®ang thùc hiÖn c«ng tr×nh
®Ó cã lu danh mµ chØ ®¬n gi¶n lµ may ra cã thÓ cøu ®îc c« bÐ Gi«n-xi ®¸ng th¬ng. §iÒu
®ã cµng lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ nh©n v¨n cña t¸c phÈm vµ lµm næi bËt ®øc hy sinh vµ lßng
vÞ tha cña B¬-men :Yªu th¬ng lo l¾ng hÕt lßng cho sè phËn cña Gi«n-xi. Bøc vÏ lµ mét
kiÖt t¸c bëi nã ®· cøu sèng mét con ngêi. §Ó hoµn thµnh nã ngêi ho¹ sÜ kh«ng chØ dïng bót
l«ng, bét mµu mµ b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng, ®øc hi sinh cao quý. Cô ®· ®¸nh ®æi c¶ m¹ng
sèng cña m×nh ®Ó giµnh l¹i sù sèng cho Gi«n –Xi.
*Cô B¬-men trë thµnh ngêi ch©m ngßi, ngêi kh¬i nguån lµm rùc lªn ngän löa t×nh yªu cuéc
sèng vÜnh cöu cho Gi«n-xi nhng chÝnh nã ®· ®Çy nhanh ngêi s¸ng t¹o ra nã vÒ câi h v«. çi
nghÜa cö Êy cña cô B¬-men chÝnh lµ mét kiÖt t¸c; kh«ng cã bè côc, ®êng nÐt, s¾c mµu
nhng thËt kú diÖu vµ bÊt diÖt.
* Nhµ v¨n muèn ca ngîi t×nh yªu th¬ng, tÊm lßng vÞ tha cña nh÷ng con ngêi nghÌo khæ trªn
®Êt Mü nãi riªng, trªn mäi miÒn tr¸i ®Êt nãi chung
-NghÖ thuËt ch©n chÝnh ph¶i híng tíi con ngêi vµ v× con ngêi.
20
LuyÖn tËp:
1. Gi«n xi ®· nãi khi ng¾m nh×n chiÕc l¸ mµ cô B¬men vÏ: “ Muèn chÕt lµ mét
téi”nhng cô B¬men ®· ®¸nh ®æi sinh m¹ng cña m×nh ®Ó vÏ nªn chiÕc l¸ nµy.
§iÒu tëng nh m©u thuÉn nµy ®· g©y cho em nh÷ng suy nghÜ g×?
(* HS cã thÓ cã nhiÒu lý gi¶i nhng nh×n chung cã thÓ tr¶ lêi b»ng gîi ý : Cô B¬men lùa
chän çi chÕt v× ngêi kh¸c, çi chÕt Êy gieo mÇm cho sù sèng, nã håi sinh ý thøc sèng
cho Gion xi…..)
2. BÝ mËt vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng chØ ®îc tiÕt lé ë phÇn kÕt cña c©u chuyÖn. H·y chØ
ra ý nghÜa nghÖ thuËt cña çch kÕt thóc truyÖn nµy?
( - T¹o ra sù bÊt ngê cho ngêi ®äc, khiÕn cho truyÖn trë nªn hÊp dÉn ®Õn nh÷ng dßng
cuèi cïng.
- Gióp ta chøng kiÕn sù lo l¾ng, quan t©m ®Õn xãt xa cña Xiu giµnh cho Gion xi.
- KhiÕn ta nghÜ tíi mét triÕt lý thËt ®Ñp vµ giµu tÝnh nh©n v¨n: cuéc sèng cßn Èn
chøa bao ®iÒu ®Ñp ®Ï mµ chóng ta cha biÕt ®Õn ….)
3 .Chi tiÕt nµo trong truyÖn khiÕn em xóc ®éng nhÊt? V× sao?
4. §äc thªm cho HS nghe phÇn ®Çu cña truyÖn (®· bÞ lîc bít) trong TuyÓn tËp truyÖn
ng¾n OHenri.( hoÆc T liÖu V¨n 8)
Bµi 1:
Cho ®Ò v¨n sau: “H·y kÓ l¹i mét kû niÖm ®¸ng nhí cña em ®èi víi mét con vËt nu«i mµ
em yªu thÝch”.
Mét b¹n HS ®· triÓn khai phÇn th©n bµi nh sau:
-ý 1: Gµ lai tre kh«ng ®îc bè mÑ t«i ®Ó ý ®Õn ( xen yÕu tè biÓu c¶m)
-ý 2: LÝ do gµ lai tre xuÊt hiÖn ë nhµ t«i.( Miªu t¶ mµu l«ng cña gµ, d¸ng vÎ cña gµ)
-ý 3: em bÐ ( em t«i) ®îc ¨n bét quÊy víi lßng ®á trøng. C¶ nhµ khen gµ lai tre.( miªu t¶:
mµu s¾c, h×nh ¶nh nh÷ng qu¶ trøng gµ, biÓu c¶m: qua lêi khen cña mäi ngêi, c¶m xóc trµo
d©ng trong t«i)
-ý 4: BÊt ngê ph¸t hiÖn gµ lai tre ®Î trøng, qua mét ngµy t×m gµ v× tëng gµ l¹c mÊt ( xen
yÕu tè biÓu c¶m vµ miªu t¶)
1. Em cã t¸n thµnh çch triÓn khai ®Ò bµi nh b¹n HS trªn ®©y kh«ng? V× sao?
( *s¾p xÕp ý lén xén > s¾p xÕp l¹i: 2- 1- 4- 3)
Bµi 2
LËp dµn ý cho ®Ò v¨n: “H·y kÓ vÒ mét viÖc em ®· lµm khiÕn bè mÑ em rÊt vui
lßng”
II/ Néi dung: Văn bản” Hai cây phong”
1/ KiÕn thøc c¬ b¶n:
1. §o¹n trÝch n»m ë phÇn më ®Çu cña t¸c phÈm- cã vai trß dÉn nhËp, t¹o kh«ng khÝ
cho t¸c phÈm. §ång thêi, qua viÖc giíi thiÖu hai c©y phong do thÇy §uy sen trång- t¸c
gi¶ ®· khÐo lÐo gîi ra nh©n vËt chÝnh còng nh chñ ®Ò t¸c phÈm.
2. V¨n b¶n miªu t¶ vÎ ®Ñp rÊt sinh ®éng cña hai c©y phong tõ c¶m nhËn ®Çy rung
®éng vµ nghÖ sÜ cña ngêi kÓ chuyÖn- ngêi ®· ®Ó l¹i tuæi trÎ cña m×nh bªn gèc c©y
phong.
3. NghÖ thuËt: çi nh×n héi häa, nghÖ thuËt nh©n hãa, nh÷ng liªn tëng t¸o b¹o vµ ®Çy
chÊt th¬.
II/ LuyÖn tËp:
21
1. Ngêi kÓ chuyÖn miªu t¶ hai c©y phong tõ thêi gian qu¸ khø hay hiÖn t¹i? ý nghÜa
nghÖ thuËt cña çch miªu t¶ nµy lµ g×?
(* Ngêi kÓ chuyÖn miªu t¶ hai c©y phong tõ ®iÓm nh×n cña thêi gian hiÖn t¹i: nhiÒu
n¨m ®· tr«i qua, cho ®Õn tËn ngµy nay…®ång thêi còng miªu t¶ tõ ®iÓm nh×n cña thêi
gian qu¸ khø: thuë Êy, n¨m häc cuèi cïng, tríc khi b¾t ®Çu nghØ hÌ.Trong c¶m nhËn cña
t«i, h×nh ¶nh hai c©y phong vÉn ®Ñp ®Ï nguyªn vÑn bÊt chÊp mäi thay ®æi, nã vÉn
m·i thuéc vÒ mét thÕ giíi ®Ñp ®Ï, nã trë thµnh mét phÇn ®Ñp nhÊt trong cuéc ®êi ngêi
häa sÜ.)
2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm g× cña hai c©y phong khiÕn ngêi kÓ chuyÖn lu«n nhí vµ mong
íc ®îc trë vÒ bªn nã ®Ó l¾ng nghe tiÕng l¸ reo cho ®Õn khi say sa ng©y ngÊt?
(* §©y lµ c©u hái më, ngay c¶ ngêi kÓ chuyÖn còng c¶m thÊy kh«ng biÕt gi¶i thÝch ra
sao, song vÒ c¬ b¶n, hai c©y phong hiÖn lªn qua hai vÎ ®Ñp chÝnh : chóng cã tiÕng nãi
riªng vµ h¼n ph¶i cã mét t©m hån riªng, chan chøa nh÷ng lêi ca ªm dÞu ( DC: SGK); hai
c©y phong trªn ®åi cao, khi bän trÎ trÌo lªn ®ã, mét thÕ giíi ®Ñp ®Ï v« ngÇn …..> hai
c©y phong chÝnh lµ hiÖn th©n cho nh÷ng g× ®Ñp ®Ï nhÊt cña tuæi th¬: bÝ Èn, trµn
®Çy rung ®éng tinh tÕ, kh¸t khao…..)
3. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em sau khi ®äc xong v¨n b¶n “Hai c©y phong.”

Ngày dạy 8A ………..8D…………2016
Buæi 8
22
TiÕt 22-23-24
çc biÖn ph¸p tu tõ.
I.Môc tiªu cÇn ®¹t:

- Cñng cè nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phÇn TV. Cô thÓ lµ «n tËp vÒ çc biÖn ph¸p tu tõ ®·
häc.
- RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông cac sbiÖn ph¸p tu tõ ®ã 1 çch hîp lý.
II.P.tiÖn thùc hiÖn:
1.§å dïng: B¶ng phô.
2.Tµi liÖu: - Sgk Ng÷ v¨n 8.
- S¸ch n¨ng cao Ng÷ v¨n THCS.
III.Çch thøc tiÕn hµnh:
PP: §µm tho¹i + ThuyÕt tr×nh + Th¶o luËn + Thùc hµnh luyÖn tËp.
IV.TiÕn tr×nh d¹y- häc:
TiÕt 22 nãi qu¸.

.
A.Tæ chøc líp:
B.KT bµi cò:

Sù chuÈn bÞ s¸ch vë cña h/s.
C.Gi¶ng bµi míi:
H«m nay c« vµ çc em l¹i ®i «n tËp vÒ çc biÑn ph¸p tu tõ ®· häc ë líp 8.
I.Lý thuyÕt.
?Nh¾c l¹i: T/nµo lµ nãi qu¸ ? 1.Kh¸i niÖm:
Nãi qu¸ lµ 1 biÖn ph¸p tu tõ phãng
®¹i møc ®é, qui m«, t/chÊt cña sù
vËt hiÖn tîng ®îc miªu t¶ ®Ó nhÊn
m¹nh, g©y Ên tîng, t¨ng søc b/c¶m.
?Cho 1 vÝ dô cã biÖn ph¸p nãi qu¸?
2.Ph©n biÖt nãi qu¸ víi nãi kho¸c.
?Nãi qu¸ vµ nãi kho¸c cã ®iÓm g× gièng vµ
kh¸c nhau?
- Gv cho h/s th¶o luËn.
- Gäi ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy.
- GV nhËn xÐt, bæ sung. * Gièng: Cïng lµ çch nãi phãng ®¹i
qui m«, tÝnh chÊt, møc ®é cña sù
vËt, sù viÖc…
* Kh¸c: VÒ môc ®Ých nãi.
- Nãi qu¸: Lµ 1 biÖn ph¸p tu tõ , nãi
qu¸ nh»m lµm t¨ng søc b/c¶m cho sù
diÔn ®¹t.
- Nãi kho¸c: Lµ 1 çch nãi qu¸ xa sù
23
thËt, ngêi nãi nh»m m®Ých khoe
khoang, nãi nh÷ng ®iÒu kh«ng cã
thùc trong c/sèng.
II.LuyÖn tËp:
* Bµi tËp1: T×m thµnh ng÷ so s¸nh
- GV cho h/s th¶o luËn nhãm. cã dïng phÐp nãi qu¸.
- Trong Tgian 5 phót yªu cÇu çc nhãm trëng
nép phiÕu häc tËp.
- Nhãm nµo t×m ®óng vµ nhiÒu nhÊt ( tõ 10
thµnh ng÷ trë lªn) Gv cã thÓ cho ®iÓm nhãm
®ã.
- VD 1 sè thµnh ng÷ so s¸nh cã dïng phÐp nãi - ¡n nh rång cuèn.
qu¸: - ¡n vông nh chíp.
- §en nh cét nhµ bÕp.
- §¾t nh t«m t¬i.
- V÷ng nh bµn th¹ch.
…
* Bµi tËp 2: T×m phÐp nãi qu¸ trong
çc c©u sau:
a. Cã chång ¨n b÷a nåi mêi
¡n ®ãi ¨n kh¸t mµ nu«i lÊy chång.
a. ¨n b÷a nåi mêi. b. Hai ®øa nã gièng nhau nh hai giät

níc.
b. gièng nhau nh hai giät níc. c. §éi trêi ®¹p ®Êt ë ®êi
Hä Tõ, tªn H¶i vèn ngêi ViÖt §«ng.
c. ®éi trêi, ®¹p ®Êt. * Bµi tËp 3: X®Þnh phÐp nãi qu¸ vµ
nªu ý nghÜa.
- GV yªu cÇu h/s x®Þnh çc biÖn ph¸p nãi qu¸. a. Ngêi sao mét hÑn th× nªn
? Dïng phÐp nãi qu¸ nh vËy cã t¸c dông g× Ngêi sao 9 hÑn th× quªn c¶ 10.
trong diÔn ®¹t? -> NhÊn m¹nh th¸i ®é tr¸ch mãc.
b. T«i vµ nã lu«n nh h×nh víi bãng.
-> NhÊn m¹nh sù g¾n bã, th©n thiÕt.
c. MÆt nã c¾t kh«ng cßn giät m¸u.
-> T¹o Ên tîng c¶m xóc sî h·i, khiÕp
®¶m.
* Bµi tËp 4: Gi¶i nghÜa çc thµnh
ng÷ nãi qu¸ sau råi ®Æt c©u .
a. Móa r×u qua m¾t thî.
- Nã ch¼ng lµm ®îc th× th«i nhng l¹i
=> C¶ gan lµm ®iÒu g× kÐm cái tríc nh÷ng thÝch móa r×u qua m¾t thî.
ngêi hiÓu biÕt, tin th«ng h¬n m×nh.
24
b. §·i çt t×m vµng.
- Chi b»ng líp ta cø tranh thñ thêi gian
=> Ch¾t läc ®Ó chän lÊy çi quý gi¸, tinh tuý ®Ó ®·i çt t×m vµng.
nhÊt trong çc t¹p chÊt kh¸c.
c. BÇm gan tÝm ruét.
- Nã c·i nh vËy lµm cho mÑ nã bÇm
=> Tøc giËn ®Ðn qu¸ møc. gan tÝm ruét.
d. Gan vµng d¹ s¾t.

- Hµnh ®éng cña Lîm ®óng lµ gan
=> Gan d¹, dòng c¶m kh«ng nao nóng tríc khã vµng d¹ s¾t.
kh¨n, nguy hiÓm.
TiÕt 23,24: nãi gi¶m, nãi tr¸nh.
I.Lý thuyÕt.
?Nh¾c l¹i: T/nµo lµ biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi 1.Kh¸i niÖm:
tr¸nh? Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ çch nãi gi¶m
nhÑ møc ®é, quy m«, t/chÊt cña sù
vËt, sù viÖc, hiÖn tîng hoÆc dïng
çch nãi diÔn ®¹t kh¸c víi tªn gäi vèn
cã cña sù vËt, sù viÖc.
?Cho Vd vÒ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? VD: - B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i!
- Cô t«i mÊt ®· ®îc 3 n¨m råi.
2. T¸c dông:
?Nãi gi¶m, nãi tr¸nh cã t¸c dông g×?
- Gi¶m nhÑ nçi ®au buån trong lêi
nãi.
- BiÓu lé th¸i ®é lÞch sù, nh· nhÆn,
tr¸nh sù th« tôc.
3.Sö dông nãi gi¶m, nãi tr¸nh :
?Ngêi ta thêng sö dông nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong
nh÷ng trêng hîp nµo? - Trong c/sèng hµng ngµy.
- Trong v¨n ch¬ng.
?Theo em khi nµo kh«ng nªn nãi gi¶m, nãi
tr¸nh?
(- Khi phª ph¸n 1 viÖc lµm xÊu trong c/s.
- Khi tr×nh bµy, têng thuËt 1 vÊn ®Ò.
- Khi ®a ra mÖnh lÖnh.)
- Gv lu ý: Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ 1 NT trong gioa
tiÕp øng xö. V× vËy ph¶i cã vèn tõ ng÷ phong
phó vµ çch ¨n nãi trang nh· míi cã çch
nãi gi¶m, nãi tr¸nh ®óng lóc, ®óng chç.
II.LuyÖn tËp:
- Gv chÐp çc VD ra dïng b¶ng phô ®Ó h/s * Bµi tËp1: Thay tõ ng÷ nãi gi¶m,
tiÖn theo dâi vµ lµm BT ®îc nhanh h¬n. nãi tr¸nh cho phï hîp trong çc c©u
25
a. Anh cø chuÈn bÞ ®i, bµ cô cã thÓ chÕt trong sau:
nay mai th«i.
a.Anh cø chuÈn bÞ ®i, bµ cô cã thÓ
b.¤ng ta muèn anh ®i khái n¬i nµy ngaylËp tøc. ®i trong nay mai th«i.
b. ¤ng ta kh«ng muèn nh×n thÊy anh

c.Bè t«i lµm ngêi g¸c cæng cho nhµ m¸y. ë ®©y n÷a.
d. MÑ cËu bao giê th× mæ. c.Bè t«i lµm b¶o vÖ cho nhµ m¸y.
e.§©y lµ trêng häc dµnh cho nh÷ng ngêi m¾t d.MÑ cËu bao giê th× phÉu thuËt.
mï, tai ®iÕc.
e.§©y lµ trêng häc dµnh cho nh÷ng
ngêi khiÕm thÝnh, khiÕm thÞ.
* Bµi tËp 2: P.tÝch t¸c dông cña
- Gv chÐp BT ra b¶ng phô: biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh.
a. Nöa chõng xu©n tho¾t g·y cµnh thiªn h¬ng.
a.Nöa chõng xu©n tho¾t g·y cµnh
thiªn h¬ng. => Nãi vÒ çi chÕt bÊt
ngê cña 1 c« g¸i ®Ñp tuæi cßn trÎ.
§©y lµ çch nãi nãi gi¶m, nãi tr¸nh
®Ó võa gi¶m nhÑ sù ®au ®ín cho
çi chÕt cña ngêi trÎ tuæi võa nãi ®îc
b. B¸c D¬ng th«i ®· th«i råi h×nh thøc cña c« g¸i.
Níc m©y man m¸c ngËm ngïi lßng ta.
b. Lµ tiÕng kªu ®au ®ín, tuyÖt väng
c. BÊy l©u anh bËn chi lµ tríc tin sÐt ®¸nh, ®ét ngét.
Nói Th¸i S¬n em lë anh ®· biÕt cha ?
c.Nói Th¸i S¬n: Èn dô cho cha mÑ
-> Çch nãi th«ng tin vÒ çi chÕt cña
cha mÑ 1 çch tÕ nhÞ.
D.Cñng cè:
- Nh¾c k/niÖm vÒ biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh?
- Nãi gi¶m, nãi tr¸nh cã t¸c dông g×? Khi nµo kh«ng nªn nãi gi¶m, nãi tr¸nh?
E.Híng dÉn vÒ nhµ:
- VÒ nhµ «n tËp l¹i kiÕn thøc cña toµn bµi.
- T×m nh÷ng çch nãi nãi gi¶m, nãi tr¸nh thêng dïng trong c/sèng.
- Xem tríc kiÕn thøc cña phÐp tu tõ “ Ch¬i ch÷”.
26
Ngày soạn 2 6 tháng 11 năm 2016
Ngày dạy 8A ………..8D…………2016
Buæi 9
TiÕt 25-26- 27:
«n tËp VĂN THUYẾT MINH
I. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

1.Thuyết minh là gì?
- Thuyết minh nghĩa là nói rõ, giải thích, giới thiệu
- Thuyết minh còn có nghĩa là hướng dẫn cách dùng
2. Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung
cấp tri thức về các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, trong xã hội bằng phương thức trình
bày, giới thiệu, giải thích.
VD: -Giới thiệu về một nhân vật lịch sử
- Giới thiệu một miền quê, một vùng địa lý
- Giới thiệu một đặc sản, một món ăn
- Giới thiệu một vị thuốc
- Giới thiệu một loài hoa, loài chim, loài thú…
3. Văn bản thuyết minh có tính chất khách quan, thực dụng, là loại văn bản có khả năng cung
cấp tri thức xác thực, hữu ích cho con người.
4. Một văn bản thuyết minh hay, có giá trị là một văn bản trình bày rõ ràng hấp dẫn những
đặc điểm cơ bản của đối tượng thuyết minh.
5. Văn bản thuyết minh sử dụng ngôn ngữ chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động.
Bài tập 1: Hai văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không? Hãy đặt tên cho các văn
bản ấy?
Văn bản 1: Ở nước ta, tiền giấy được phát hành lần đầu tiên dưới thời nhà Hồ (1400 – 1407)
nhưng chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn. Sau khi Pháp xâm chiếm Việt Nam, ngân hàng
Đông Dương ra đời năm 1875 và tiền giấy bắt đầu được phát hành ở Nam Kì và Hải Phòng
vào khoảng những năm 1891 – 1892. Sau khi nước VNDCH ra đời, ngày 31-1 -1946, Chính
Phủ đã kí nghị định phát hành tiền giấy VN và đến ngày 30- 11 – 1946 tờ giấy bạc đầu tiên
của nước VNDCH ra đời. Ngày 5-6-1951, Ngân hàng quốc gia VN được thành lập và phát
hành loại tiền giấy mới. Từ đó đến nay, nước ta đã trải qua hai lần đổi tiền (1959 và 1985) và
một lần thống nhất tiền tệ hai miền Nam Bắc theo loại tiền mới (1978)
Văn bản 2: Cá đuối thường sống ở vùng biển nhiệt đới. Thân hình chúng nom dẹt và mỏng,
do hai vây ngực rộng và phẳng ở hai bên, gắn liền với thân. Khi cá bơi, các vây ngực mềm
này chuyển động lên xuống trong nước trông rất đẹp. Cá đuối màu xanh sẫm, nhưng cũng có
loài đuối lưng có những đốm màu trắng nom rất nổi bật. Chiếc đuôi dài giúp cá đuối giữ
thăng bằng dưới nước. Tuy nhiên, đuôi cá đuối có nọc độc, có thể châm đốt gây nguy hiểm
cho người và các động vật khác. Cá đuối thích sống thành từng đàn. Người ta có khi nhìn
27
thấy bầy cá đuối ba đến bốn con bơi cạnh nhau. Chúng cũng rất thích nhảy múa nữa. Lúc
“cao hứng”, cá đuối còn nhảy vọt lên trên mặt nước, cao đến vài mét. Song, cá đuối cũng biết
giấu mình dưới cát để tránh kẻ thù.
Gợi ý: Cả hai văn bản trên đều là văn bản thuyết minh
Văn bản 1: Về tiền giấy Việt Nam
Văn bản 2: Loài cá đuối ở vùng biển nhiệt đới.
II. Tính chất của văn thuyết minh
- Một văn bản thuyết minh hay có giá trị là một văn bản trình bầy rõ ràng, hấp dẫn những đặc
điểm cơ bản của đối tượng thuyết minh.
- Ngôn ngữ diễn đạt trong văn bản thuyết minh phải chính xác, chặt chẽ, cô đọng và sinh
động. Cách viết màu mè, dài dòng sẽ gây cho người nghi ngờ, khó chịu, cần hết sức tránh.
III. Yêu cầu và phương pháp thuyết minh
1. Yêu cầu:
- Trước hết phải hiểu rõ yêu cầu của bài làm là cung cấp tri thức khách quan, khoa học về đối
tượng thuyết minh
- Phải quan sát, tìm hiểu kĩ lưỡng, chính xác đối tượng cần thuyết minh, nhất là phải nắm bắt
được bản chất, đặc trưng của chúng, để tránh sa vào trình bầy các biểu hiện không phải tiêu
biểu, không quan trọng.
- Phải sử dụng ngôn ngữ chính xác, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc
- Cần chú ý thời gian được thuyết minh, đối tượng đọc, nghe bài thuyết minh của mình.
2. Phương pháp
Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, dễ hiểu, sáng rõ, người ta có thể sử dụng phối
hợp nhiều phương pháp thuyết minh như : nêu định nghĩa, mô tả sự vật, sự việc, nêu ví dụ,
liệt kê, so sánh, đối chiếu phân tích, phân loại, dùng số liệu, nói vừa phải, tránh đại ngôn…
Bài tập:
Bài 1. Đọc các đoạn văn thuyết minh sau. Cho biết người viết đã phải huy động kiến thức
gì và sử dụng những phương pháp thuyết minh nào?
1. Dơi là động vật ngủ đông. Vì thế ta thường bắt gặp chúng vào mùa hè. “Nhà” của dơi là
những nơi tối ẩm như vách đá, hang động, đặc biệt là trong những thân cây lớn đã chết. Ở nơi
có dân cư, dơi thường trú trên mái nhà, vách tường ẩm và không có ánh sáng…”
(Theo Thanh Huyền- Báo hoạ mi)
2.Hiện nay, cứ 8 người Mĩ, có một người ở độ tuổi 65 hoặc cao hơn. Tới năm 2005, con số đó
là 4 người. Nhóm người ở độ tuổi 75 trở lên ngày càng đông. Điều đó, chứng tỏ: người Mĩ
ngày càng sống lâu hơn, có tuổi thọ cao hơn.
(Theo 365 lời khuyên về sức khoẻ)
Bao bì ni lông bị vứt xuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập
lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây
truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi nuốt phải. Đặc biệt bao
bì ni lông mầu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm…. gây tác hại cho não và là nguyên
nhân gây ung thư phổi.
(Theo thông tin về ngày trái đất năm 2005)
Gợi ý:
a. Kiến thức sinh học
2. Kiến thức về sức khoẻ đời sống
28
3. Kiến thức về môi trường.
Bài 2: Cho văn bản sau:
“ Cách đây hai năm, chàng thanh niên Ra-pha-en-đơ Rốt-sin, người được thừa hưởng
một trong những gia tài kếch sù nhất thế giới, đã gục chết trên một vỉa hè ỏ Niu-oóc vì “chơi
bạch phiến” quá liều, năm đó chàng mới 23 tuổi.
Cái chết của chàng tỉ phú trẻ này đã làm không ít các bậc cha mẹ tỉ phú khác lo lắng:
làm sao để con cái họ đừng hư vì số tài sản khổng lồ không do chính chúng tạo dựng.
a. Văn bản trên có phải là văn bản thuyết minh không? Vì sao?
b. Văn bản trên có ích gì cho bạn đọc?
Gợi ý:
Văn bản trên là văn bản thuyết minh (có yếu tố tự sự) => một bản tin của báo
Văn bản trên nhắc nhở việc giáo dục thế hệ trẻ- trách nhiệm của gia đình và xã hội trong việc
giáo dục thế hệ trẻ.
Bài 3: Hãy sưu tầm các kiến thức cần thiết để chuẩn bị cho đề bài : “thuyết minh về chiếc
nón lá Việt Nam”.Bài 4: đọc đoạn văn sau:
Cha ông ta ngày xưa- những người đã thiết kế nên chiếc áo dài- mặc dù thời tiết của nước ta
rất nóng, vẫn tạo ra dáng vẻ áo dài sao cho thanh tao, trang nhã, hợp với người thiếu nữ.
Chính vì điều đó mà các cụ đã thiết kế ra kiểu áo có cổ cao một phân, hợp với kiểu tóc búi tó
của phụ nữ thời xưa, biểu lộ sự kín đáo cảu người con gái… Từ thời xưa, các vua chúa đã để
ý đến cách ăn mặc của nhân dân và có lẽ chính vì điều ấy mà chiếc áo dài đã ra đời… Đầu thế
kỉ XVII, ở Bắc Ninh, chiếc áo dài mớ ba mớ bảy đã được ra đời để phù hợp với cách vấn
khăn, bộc lộ rõ những nét đẹp của người Việt Nam. Mãi đến tận thế kỉ XX, chiếc áo dài mớ
ba mớ bảy được cải tiến thành chiếc áo năm thân..
a. Đây có phải là đoạn văn thuyết minh không ? Vì sao?
b. Muốn viết được đoạn văn trên, người viết đã phải lấy kiến thức từ đâu?
3. Nếu đúng là văn thuyết minh thì đoạn văn đã sử dụng các phương pháp thuyết minh nào?
a. Đoạn văn trên đúng là đoạn văn thuyết minh
b. Tìm kiến thức mà các nhà khoa học, nghiên cứu đã khẳng định ở trong sách, báo chí, các
tài liệu tin cậy…
c. Các phương pháp thuyết minh mà đoạn văn sử dụng: hs tự làm.
IV. Cách làm bài văn thuyết minh
1. Phải tìm hiểu đề bài, nhằm xác định đối tượng sẽ thuyết minh
2. Tiếp theo, người làm bài phải tìm các tri thức khách quan, khoa học về đối tượng thuyết
minh (có thể đến tận nơi quan sát, tìm hiểu kĩ lưỡng, chính xác, ghi chép lại) hoặc tìm đọc ở
sách báo các kiến thức tin cậy về đối tượng thuyết minh
3. Tiếp theo nữa, sau khi có kiến thức rồi, cần tìm một hướng trình bày theo một trình tự
thích hợp với đối tượng cần thuyết minh, sao cho người đọc dễ hiểu
VD: Nếu thuyết minh về chiếc xe đạp có thể đi từ bộ phận quan trọng, đến không quan trọng,
đến tác dụng của xe đạp với người sử dụng…
Nếu thuyết minh về chiếc nón lá Việt Nam cần đi theo trình tự từ nguồn gốc, cách làm
nón, các kiểu dáng nón, tác dụng khi con người sử dụng…
4. Khi làm văn thuyết minh, chú ý sử dụng ngôn ngữ chính xác, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc.
Chú ý “chất văn” phù hợp với văn thuyết minh.Bài tập 1: Hãy giới thiệu một món ăn của
các bé ở lứa tuổi nhi đồng.
29
Sau khi tìm hiểu đề, cần thực hiện tiếp những bước nào để hoàn thành bài thuyết
minh trên?
- Đối tượng thuyết minh: cách làm một món ăn
- Học sinh có thể đọc sách báo, tài liệu hoặc học hỏi những người lớn hiểu biết.
- Làm theo trình tự hợp lí:
+ Nguyên liệu
+ Cách làm
+ Chất lượng sản phẩm
Bài tập 2: Hãy thuyết minh về một danh lam thắng cảnh, một di tích lịch sử của địa
phương em.
Bài tập 3: Hãy thuyết minh về các loài hoa ngày tết cổ truyền Việt Nam
Bài tập 4: Thuyết minh về bánh dẻo, bánh nướng trong dịp tết trung thu.
=> 3 BT trên tham khảo trong phần “Phụ lục” của sách “các dạng bài tập làm văn và
cảm thụ thơ văn lớp 8”.
V.Luyện nói văn bản thuyết minh
- Rèn tác phong nói nhanh nhẹn, tự nhiên, quen nói trước đông người
- Rèn kĩ năng nói to, rõ, nhất là văn bản thuyết minh đòi hỏi phải rõ ràng, chính xác, đầy
đủ các kiến thức về đối tượng cần thuyết minh.
- Tìm hiểu kĩ đề, lập dàn ý nói theo trình tự phù hợp với đối tượng thuyết minh. Dựa vào
dàn ý để nói
A. Dạng bài tập số 1: Thuyết minh về một loài động vật có ích đối với con người.
Bài tập 2: Lập dàn ý nói cho đề bài sau:
“Thuyết minh về một con vật nuôi mà em yêu thích (chó, mèo, thỏ, gà...)Dàn ý nói
thuyết minh về mèo:
1. Mèo là động vật bốn chân thuộc lớp thú, mình nó khoác một bộ lông dày mượt mà. Bộ
lông ấy có thể màu đen trắng (mèo khoang), có thể màu tro (mèo mướp) và cũng có khi là ba
màu khác nhua (mèo tam thể
2. Mèo nhà em có bộ ria mép dài, trắng như cước, nói chính là trợ thủ giúp mèo bắt chuột
trong đêm.
3. Khi mọi người đi ngủ, màn đêm buông xuống là lúc mèo bắt đầu hoạt động.
4. Ngoài bộ ria nhạy bén, tai và mũi mèo cũng góp phần quan trọng, đặc biệt làtai mèo nghe
được mọi cử động của chuột.
5. Mèo chuyển động nhẹ nhàng; sinh con, nuôi con rất khéo. Nó thể hiện rõ nét về tình mẫu
tử.
6. Em thích con mèo nhà em. Tên nó chính là “Miu”
* Dàn ý thuyết minh về chó :
1. Chó là loài động vật rất có ích cho đời sống con người, còn gọi là « linh cẩu ».
2. Chó là loài động vật rất trung thành, dễ gần và là bạn của con người.
3. Chó có nhiều loại, nhiều giống khác nhau
4. Đặc điểm chung của chúng :
- Là loại động vật có bốn chân, mỗi bàn chân đều có móng vuốt sắc, nhưng khi hoạt động (đi
lại) thì cụp vào.
- Não chó rất phát triển, tai và mắt rất tinh vào ban đêm, có khả năng đánh hơi rất tài.
- Chúng thường nặng từ 15- 20 kg, tuổi thọ trung bình từ 16- 18 năm
30
- Hiện nay chó làm được rất nhiều việc giúp con người như trinh thám, cứu hộ…
5. Em rất yêu con chó mà nhà em đang nuôi, em gọi nó là Lu.
* Thuyết minh về con trâu
Con trâu là vật nuôi đứng đầu hàng lục súc. Hầu như em bé VN nào cũng thuộc bài ca dao :
« Trâu ơi, ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta »
Con trâu là biểu tượng cho những đức tính như hiền lành, cần cù, chịu khó… Nó là cánh tay
phải, là tài sản vô giá của người nông dân VN : « con trâu là đầu cơ nghiệp »
Mỗi con trâu có thể nặng trên dưới ba tạ. Da trâu đen bóng, lông lưa thưa. Chiếc đuôi dài
khoảng một mét, có chùm lông dài và mượt, lúc nào cũng đập qua đập lại để đuổi muỗi, đuổi
ruồi. Bốn chân trâu to và dài, bàn chân có móng gân guốc to, dày và nhọn. Hai chiếc sừng
nhọn hoắt, uốn cong rất đẹp. Ở Đồ Sơn, Hải Phòng có lễ chọi trâu :
« Dù ai buôn đâu bán đâu
Mồng mười tháng tám, chọi trâu thì về »
Mắt trâu lồi to rất ưa nhìn. Bụng trâu khá to ; có phải vì thế mà trâu bước đi chậm chạp ?
Trâu là loài nhai lại, nó chỉ có một hàm răng (hàm dưới). Trâu rất dễ nuôi. Thức ăn chính là
cỏ tươi. Trâu cũng biết ăn rơm, ăn cám. Phân trâu màu đen, dùng để bón cây, bón lúa rất tốt.
Trâu chịu rét kém, nhưng chịu nắng giỏi. Về mùa hè, nó có thể kéo cày, kéo bừa từ mờ sáng
đến non trưa. Trâu tơ, trâu đực, trâu mờm kéo cày rất khoẻ. Trâu cái độ 2, 3 năm đẻ một lứa,
mỗi lứa một con nghé. Câu tục ngữ : « ruộng sâu, trâu nái » nói lên chuyện làm giàu ở nhà
quê ngày xưa.
Thịt trâu tuy không ngon bằng thịt bò, nhưng là nguồn thực phẩm rất dồi dào và có giá trị.
Sữa trâu rất bổ. Da trâu thuộc để xuất khẩu, để làm giầy dép.
Màu xanh mênh mông của những đồng lúa, cánh cò trắng rập rờn điểm tô, và con trâu hiền
lành gặm cỏ ven đê… là hình ảnh thân thuộc đáng yêu của quê hương. Câu hát : « ai bảo
chăn trâu là khổ…. » của chú bé vắt vẻo ngồi trên lưng trâu, và tiếng sáo mục đồng mãi mãi
là hồn quê non nước.
B. Dạng bài tập luyện số 2 : Thuyết minh đặc điểm một văn bản, một thể thơ hoặc thể
loại.
Bài tập 1 : (tham khảo sách « cảm thụ ngữ văn 8 – trang 125- 126)
a.Chép chính xác bài thơ « Qua Đèo Ngang » của Bà Huyện Thanh Quan (đã học ở Ngữ văn
7).
b.Quan sát kĩ và mô tả đặc điểm của thể thơ mà bài thơ trên thể hiện. Tên gọi của thể thơ ấy
là gì ?
c. Ghi lại các đặc điểm kiến thức của thể thơ lập thành dàn ý, sau đó viết thành văn bản
thuyết minh hoàn chỉnh.
31
Buổi 10 Ngày soạn 12 tháng 12 năm 2016
Ngày dạy 8A ………..8D…………2016
TiÕt 28-29-30
ÔN TẬP HỌC KỲ I
ĐỀ 1
Câu 1
Nêu ý nghĩa truyện ngắn “Lão Hạc” của nhà văn Nam Cao?
Câu 2
Tìm các trợ từ trong những câu sau?
a.Đích thị nó làm vỡ lọ hoa.
b.Anh ta mua những hai cái bát.
c.Ngay cả tờ báo nó cũng không đọc.
Câu 3
Tìm 2 thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
Câu 4
Thuyết minh chiếc nón lá Việt Nam
ĐÁP ÁN
Câu 1: Truyện thể hiện nỗi đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao
quý tiềm tàng của họ. Đồng thời cho thấy tấm lòng yêu thương và trân trọng người nông dân
của nhà văn Nam Cao.
Câu 2;
-Đích thị, những, ngay cả
Câu 3
-Khỏe như voi, nhanh như cắt,…
Câu 4
Yêu cầu -Hình thức: Học sinh viết đúng đặc trưng của thể loại văn thuyết minh, trình bày
mạch lạc rõ ràng, không sai lỗi chính tả
-Kiến thức:
Mở bài: giới thiệu chiếc nón lá
Thân bài:trình bày cấu tạo, đặc điểm , lợi ích của nón lá.
+Nón được làm bằng chất liệu lá cọ.
+Chuốt từng thanh tre nhỏ, hình chóp.
+Lá phơi khô xếp thành từng chồng khít lên nhau.
+Cô gái Việt Nam duyên dáng trong bộ áo dài cùng chiếc nón lá bước đi uyển chuyển, nón
trở thành biểu tượng của người Việt Nam.
+Nón có nhiều loại,tùy theo mức độ rộng hẹp.
+Nón có cấu tạo hình tròn phẳng, bên trong có vòng tròn nhỏ để đội lên đầu.
+Nón quai thao đã trở thành điểm nhớ cho quê hương quan họ.
+Nón dùng che nắng che mưa, lao động, làm quà tặng nhau…
-Nón được sản xuất ở nhiều nơi như: Hà Tây, Bắc Ninh, Huế…
Kết bài: Bày tỏ thái độ của em với chiếc nón lá.
32
ĐỀ 2
:Câu 1: Nêu ý nghĩa truyện ngắn “ Chiếc lá cuối cùng” của O Hen-ri
Câu 2: Qua văn bản “Lão Hạc” của Nam Cao, em thấy Lão Hạc là người như thế nào?
Câu 3: Thế nào là câu ghép? Cho VD minh họa?
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn từ 5 câu trở lên sử dụng biện pháp tu từ nói quá?
Câu 5:Em hãy giới thiêu về con trâu, một con vật gắn bó thân thiết với người nông dân Việt
Nam.
ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM
Câu 1: Ý nghĩa truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng”
Câu chuyện cảm động về tình yêu thương giữa những người nghệ sĩ nghèo. Qua đó tác giả
thể hiện quan niệm của mình về mục đích của sang tạo nghệ thuật.
Câu 2: Nêu được:
Lão Hạc là người sống trong cảnh cô đơn, nghèo đói. Hết lòng thương yêu con, hi sinh tính
mạng vì con. Là người nhân hậu, sống có tình có nghĩa.
Câu 3: Nêu đươc khái niệm câu ghép:
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm chủ-vị không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi
cụm C-V này là được gọi là một vế câu.
Học sinh cho VD đúng câu ghép.
Câu 4: Viết đoạn văn đúng yêu cầu, có sử dụng biện pháp nói quá
Câu 5: Yêu cầu
Hình thức: Học sinh viết được một bài văn đúng đặc trưng thể loại văn thuyết minh đã học.
Bài văn trình bày mạch lạc, rõ rang, diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, chữ viết cẩn
thận, sạch đẹp.
Kiến thức: Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần giới thiệu được con vật gắn bó
với người nông dân.
ĐỀ 3
Câu 1: Em hãy cho biết hậu qủa của việc gia tăng dân số một cách nhanh chóng như hiện
nay?
Câu 2: Em hãy nêu ra nét tương phản giữa hai nhân vật Đôn Ki- hô- tê và Xan- chô- panxa.
Trong văn bản “Đánh nhau với cối xay gió”của nhà văn Xéc- van- tét.
Câu 3: Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn.
Câu 4: Lấy một ví dụ và chỉ ra công dụng của dấu ngoặc đơn .
Câu 5: Hãy nêu các phương pháp thuyết minh?
Câu 6: Em hãy giới thiệu về con vật nuôi mà em yêu thích cho mọi người được biết.
ĐÁP ÁN
Câu 1: Thiếu đất sản xuất, kinh tế, văn hóa chậm phát triển,chất lượng cuộc sống giảm xúc,tệ
nạn xã hội phát triển….
Câu 2:
*Đôn ki- hô- tê * Xan- chô- panxa
- Gầy và cao lênh khênh - Béo, lùn
- Nhà quý tộc nghèo - Người nông dân nghèo
- Dũng cảm - Nhát gan
- Mê truyện hiệp sĩ => hoang tưởng - Thực dụng
Câu 3:
33
Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích ( giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm)
ĐỀ 4
Câu 1: Phân tích thành phần chính(C-V) của các câu sau:
a. Lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.
b. Lão chửi yêu nó và lão nói với nó như nói với một đứa cháu.
Câu 2 : Vì sao chiếc lá cụ Bơ men vẽ được xem là một kiệt tác .
Câu 3 : Em hãy viết bài văn thuyết minh về tác hại thuốc lá.
ĐÁP ÁN
Câu 1:
Phân tích: Mỗi câu đúng cho 0.5đ
Lòng tôi/ càng thắt lại, khóe mắt tôi/ đã cay cay.
C1 V1 C2 V2
- Lão /chửi yêu nó (và) lão /nói với nó như nói với một đứa cháu.
C1 V1 C2 V2
Câu 2:
- Vì chiếc lá sinh động,giống thật,tạo ra sức mạnh ,khơi dậy sự sống cho Giôn-xi
- Được vẽ bằng tình yêu thương của cụ Bơ-men.
- Được vẽ trong một hoàn cảnh, điều kiện hết sức đặc biệt
Câu 3 :
1. Mở bài:
- Nêu khái quát tác hại của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe của con người
2.Thân bài:
-Nhận định về những tác hại nghiêm trọng của việc hút thuốc lá đối với sức
khỏe con người.
-Lần lượt phân tích và giải thích từng tác hại của việc hút thuốc lá đối với
sức khỏe của con người (gây ho, viêm phế quản , viêm phổi,ho lao, nhồi
máu cơ tim ,ung thư.....).
-Nêu những bình luận,đánh giá( theo hướng phê phán gay gắt) của cá nhân
đối với tệ nạn hút thuốc lá ở môi trường sống xung quanh mình( gia đình,
khu phố,làng xóm,ở địa phương...).
3. Kết bài:
Khẳng định quan điểm cá nhân về tác hại của việc hút thuốc lá đối với
sức khỏe của con người.
ĐỀ 5
A.Văn –Tiếng Việt
Câu 1: Viết đoạn văn tóm tắt truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao trong khoản 5- 10 dòng ?
Câu 2: Tìm biện pháp nghệ thuật nói quá trong hai câu thơ sau và cho biết tác dụng của nó?
“Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
Mở miệng cười tan cuộc oán thù”
(Phan Bội Châu)
B.Tập Làm Văn: Hãy thuyết minh con trâu ở làng quê Việt Nam.
ĐỀ 6
34
Câu 1(3 điểm): Cho đoạn văn sau:
“ Này! Ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử nhìn
tôi như muốn bảo tôi rằng: “ A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi
như hế này à?”. Thì ra tôi già bằng này tuổi đầu rôì còn đánh lừa một con chó, nó không ngờ
tôi nỡ tâm lừa nó!”
( Lão Hạc - Nam Cao)
Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên?
Tìm trợ từ, thán từ có trong đoạn văn?
Nêu nội dung của đoạn văn trên?
Câu 2: Đặt câu theo yêu cầu:
Đặt một câu ghép có sử dụng một quan hệ từ.
Đặt một câu ghép có sử dụng một cặp quan hệ từ.
Câu 3( 5điểm)Thuyết minh về một loài hoa thường được dùng trang trí trong ngày tết.
Đáp án, biểu điểm
Câu 1:
Tự sự.
Trợ từ: ạ, à.
Thán từ: này, a.
Nội dung: Nỗi ân hận, xót xa của Lão Hạc khi kể lại chuyện bán cậu vàng cho ông giáo nghe.
Câu 2: Đặt đúng hình thức của một câu ghép, sử dụng đúng quan hệ từ, nội dung phù hợp.
Câu 3:
Yêu cầu chung:
Viết đúng kiểu bài thuyết minh.
Chọn đúng và làm rõ được đối tưọng.
Hình thức: Bố cục cân đối, trình bài cẩn thận, sạch đẹp.
Yêu cầu cụ thể:
Chọn đúng đối tượng thuyết minh là một loài hoa thường được sử dụng trong ngày tết như:
hoa đào, hoa mai, hoa hồng....
Nêu định nghĩa về loài hoa.
Mô tả đặc điểm nổi bật của loài hoa đó: phân loại, thân, lá, hoa( màu sắc, hình dáng, kích
thước....)
Cách chăm sóc.
ý nghĩa của loài hoa đó tròng đời sống tinh thần của mọi người trong ngày tết.
Nhận xét chung về loài hoa đã thuyết minh.
ĐỀ 7
Câu 1:
a. Tình thái từ là gì? Những từ : à, ư, hử, chứ, chăng…. Là loại tình thái gì ?
b. Trong các câu dưới đây,từ “nào”(trong các từ in đậm)là tình thái từ?
a) Em thích trường nào thì thi vào trường ấy.
b) Nhanh lên nào,anh em ơi!
Câu 2.:
Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu ghép dưới đây
a. Sở dĩ Nam đạt điểm cao trong kỳ thi vì bạn ấy chăm học.
b. Tuy gia đình Lan khó khăn nhưng bạn ấy vẫn không bỏ học.
35
c. Nếu cậu chăm chỉ trong học tập thì bài thi điểm sẽ cao .
d. Sau cơn mưa trời quang, mây tạnh và nắng lên.
Câu 3:
a. Nêu công dụng của dấu ngoặc kép .
b. Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong câu sau đây; :
Kết cục ,anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn,hắn bị chị này túm tóc lẳng
cho một cái,ngã nhào ra thềm.
Câu 4:
Chép lại chính xác bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” của tác giả Phan Bội Châu
,nêu giá trị nghệ thuật và nội dung của tác phẩm
Đáp án, biểu điểm
Câu 1
a.Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn,câu cầu khiến,câu cảm
thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
Tình thái nghi vấn
b) . ..nào...(trong câu b)
Câu 2 1 đ
Câu a. Quan hệ nguyên nhân
Câu b. Quan hệ tương phản
Câu c Quan hệ điều kiện - kết quả
Câu d. Quan hệ đồng thời
Câu 3
a. Dấu ngoặc kép dùng để
Đánh dấu từ ngữ,câu, đoạn dẫn trực tiếp;
Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mĩa mai
Đánh dấu tên tác phẩm,tờ báo,tập san,… được dẫn
b. Từ ngữ “hầu cận ông lí” được dùng với hàm ý mĩa mai (0,25đ)
36
Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
Buæi 11
Giíi thiÖu vÒ v¨n häc l·ng m¹n vµ th¬ míi
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ thơ mới
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Nhí Rõng
I. Vµi nÐt vÒ v¨n häc l·ng m¹n:

- VHLM lµ 1 trµo lu VH xuÊt hiÖn ë níc ta ®Çu TK 20. Ngêi më ®Çu cho khuynh híng nµy
chÝnh lµ T¶n §µ. Trong th¬ «ng ®· xuÊt hiÖn çi t«i ç nh©n - 1 çi t«i ®a t×nh, l·ng m¹n
vµ rÊt ng«ng. Tuy nhiªn T§ vÉn ®ang cßn sö dông h×nh thøc cò (b×nh cò rîu míi ). Do ®ã
ph¶i ®Õn n¨m 1932 th× VHLM míi chÝnh thøc ®îc h×nh thµnh víi tªn tuæi cña çc nhµ v¨n
thuéc nhãm "Tù lùc v¨n ®oµn" vµ çc nhµ th¬ ThÕ L÷, X DiÖu, LT L, ...
- DÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt 1 TP VHLM:
+ Néi dung thêng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc t©m t, t×nh c¶m vµ kh¸t väng
cña con ngêi (t×nh yªu thiªn nhiªn, t×nh yªu løa ®«i...). §Æc biÖt VHLM rÊt quan t©m ®Õn
nçi buån vµ sù sÇu méng cña con ngêi - Víi VHLM th× nçi buån chÝnh lµ hiÖn th©n cña
çi ®Ñp.
+ Trong VHLM lu«n ®Ò cao çi t«i ç nh©n §iÒu nµy VH trung ®¹i cha hÒ ®Ò
cËp tíi.
+ VÒ h×nh thøc NT, VHLM ®· cã nh÷ng biÓu hiÖn cña sù çch t©n, vÒ v¨n xu«i çc
c©u v¨n kh«ng sö dông lèi v¨n biÒn ngÉu, gß bã, çch diÔn ®¹t linh ho¹t.
V× thÕ ngoµi viÖc tiÕp thu tinh hoa cña nÒn th¬ cò (th¬ lôc b¸t) th× ®· xuÊt hiÖn th¬ tù
do, ph¸ bá nh÷ng rµng buéc nghiªm ngÆt, m¸y mãc vÒ niªm luËt cña th¬ §êng. Th¬ tù do cã
thÓ diÔn ®¹t çc cung bËc t×nh c¶m cña con ngêi. H×nh ¶nh th¬ cô thÓ kh«ng mang tÝnh íc
lÖ, tîng trng nh tríc ®ã.
II. Phong trµo th¬ míi
1. Ph©n biÖt th¬ míi víi th¬ cò:
+ VÒ néi dung: Th¬ cò thêng híng tíi nh÷ng néi dung mang tÝnh kh¸i qu¸t chung
chung (yªu níc tù hµo d©n téc, t tëng hßai cæ, t×nh yªu th nhiªn..), cßn th¬ míi thêng ®i vµo
t×nh c¶m riªng t cña con ngêi, ph¶n ¸nh çi t«i ç nh©n víi nh÷ng c¶m xóc riªng t.
+ VÒ h×nh thøc NT: Th¬ cò thêng rËp khu«n theo nh÷ng h×nh thøc cè ®Þnh, b¾t
buéc (sè ch÷ sè c©u, gieo vÇn, bè côc..), th¬ míi ®· ph¸ bá nh÷ng rµng buéc, quy ®Þnh
chÆt chÏ ®ã, th¬ míi tù do h¬n nhiÒu vÒ s¾p xÕp bè côc, ng«n ng÷ h×nh ¶nh, vÒ çch gieo
vÇn..
2. Çc chÆng ®êng ph¸t triÓn cña th¬ míi
+ ChÆng 1: (1932 -1936) Th¬ míi h×nh thµnh vµ b¾t ®Çu kh¼ng ®Þnh m×nh. T§µ-
ngêi ®îc mÖnh danh lµ më ®Çu cho kh/ híng LM trong th¬ ca díi h×nh thøc dïng "b×nh cò
37
rîu míi". Nh÷ng TP th¬ ë thêi kú nµy ®· thËt sù thay ®æi c¶ néi dung lÉn h/thøc NT. Çc
nhµ th¬ ®· tËp trung kh¾c häa h×nh tîng çi t«i ç nh©n, ch¸n ghÐt thùc t¹i, l¹c lâng gi÷a
thùc t¹i, muèn tho¸t ly nh÷ng bÕ t¾c tiªu biÓu nh: TH L÷, Lu T L...
+ ChÆng 2 (1936 -1939) : §©y lµ thêi kú th¬ míi thùc sù ph¸t triÓn chÝn muåi c¶ vÒ
néi dung lÉn HT. Bªn c¹nh nçi buån ch¸n tríc thùc t¹i th¬ míi cßn ca ngîi t×nh yªu cña con ng-
êi - 1 t×nh yªu trong s¸ng, hån nhiªn trÎ trung, bÊt chÊp mäi rµng buéc cña lÔ gi¸o phong
kiÕn. §iÓn h×nh lµ Xu©n DiÖu.
+ ChÆng 3 sau 1939 : §©y lµ thêi kú bÕ t¾c cña th¬ míi, çi t«i ç nh©n lé râ sù ch¸n
chêng tuyÖt väng, kh«ng cßn lèi tho¸t ph¶i t×m ®Õn rîu . §iÓn h×nh lµ 2 dßng th¬ : "Th¬
say" cña Vò Hoµng Ch¬ng vµ "th¬ ®iªn" cña Hµn MÆc Tö
giíi thiÖu 1 sè t¸c gi¶ cña th¬ míi

nhí rõng cña thÕ l÷
bµi tËp 1: ChØ râ nh÷ng dÊu hiÖu çch t©n vÒ néi dung lÉn nghÖ thuËt trong bµi "
Nhí rõng"
* Néi dung: Bµi th¬ ®· tËp trung lµm nçi bËt t©m tr¹ng buån ch¸n, cña con hæ trong vên
b¸ch thó, qua ®ã ®Ó lµm næi bËt çi t«i ç nh©n, c¶m thÊy l¹c lâng gi÷a thùc t¹i, buån ch¸n,
tuyÖt väng, bÕ t¾c kh«ng t×m ra ®îc lèi tho¸t.
* NghÖ thuËt: + Çch t©n vÒ thÓ th¬ (th¬ 8 ch÷, nhÞp ®iÖu tù do, sö dông nh÷ng c©u
th¬ v¾t dßng..) diÔn t¶ çc cung bËc c¶m xóc rÊt linh ho¹t
+ H×nh ¶nh, ng«n ng÷ cs tÝnh t¹o h×nh lín, kh«ng ph¶i lµ ng«n ng÷ íc lÖ,
c¶nh ®îc miªu t¶ b»ng nh÷ng h×nh ¶nh cô thÓ mang h¬i thë cña cuéc sèng.
bµi tËp 2: C¶m nhËn gi¸ trÞ cña 1 sè h×nh ¶nh th¬ sau:
a. "GÆm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t
Ta n»m dµi trong ngµy th¸ng dÇn qua"
b. "Nhí c¶nh s¬n l©m bãng c¶ c©y giµ
Víi tiÕng giã gµo ngµn, víi giäng nguån hÐt nói
Víi khi thÐt khóc trêng ca d÷ déi
Ta bíc ch©n lªn dâng d¹c, ®µng hoµng
Gîi ý
a. - Khai th¸c çc tõ ng÷ h×nh ¶nh: "gÆm", "khèi c¨m hên", "n»m dµi" Chó ý nghÜa cña
tõvµ t¸c dông cña hiÖn tîng DT hãa tÝnh tõ.
- Th«ng qua nh÷ng tõ ng÷ ®ã TG ®· miªu t¶ 1 çch thµnh c«ng t©m tr¹ng cña con hæ: sù
c¨m hên uÊt øc ®èi víi cuéc sèng ngôc tï giam h·m ( nhÊn m¹nh con hæ ®· tõng lµ chóa s¬n
l©m - chóa tÓ mu«n loµi)
b. - Khai th¸c çc dÊu hiÖu NT: dïng h×nh ¶nh cô thÓ cã søc t¹o h×nh lín; ®iÖp ng÷ kÕt hîp
víi NT liÖt kª, NT Èn dô
- Néi dung biÓu ®¹t: DiÔn t¶ håi øc cña con hæ vÒ qu¸ khø oai hïng gi÷a chèn ®¹i ngµn
( kh«ng khÝ ©m u, c¶nh hoang vu rËm r¹p..) ®· gîi lªn sù oai phong, lÉm liÖt cña vÞ chóa
s¬n l©m.
BTVN chuyÓn bµi th¬ thµnh v¨n.
Mét sè lu ý vÒ gi¸ trÞ cña bµi th¬

A. Gi¸ trÞ néi dung:
38
1. Bµi th¬ ®· diÔn t¶ thµnh c«ng lêi t©m sù cña con hæ trong vên b¸ch thó:
* §ã lµ t©m sù buån ch¸n uÊt øc, t©m tr¹ng Êy ®îc lý gi¶i rÊt râ trong khæ th¬ ®Çu: +
V× bÞ giam h·m trong còi s¾t- nçi nhôc nh· cña 1 vÞ chóa tÓ khi ph¶i cói ®Çu tu©n thñ
kiÕp ®êi n« lÖ.
+ V× ph¶i lµm "trß l¹ m¾t, thø ®å ch¬i" cho bän ngêi "ng¹o m¹n, ngÈn ng¬". +
Ph¶i chÞu ngang hµng víi "bän ngêi dë h¬i" vµ "cÆp b¸o v« t lù" , nçi uÊt ®· tÝch tô thµnh
h×nh thµnh khèi thËt khã cã thÓ lµm cho khèi uÊt hËn ®ã tan ®i, con hæ thÊy bÊt lùc ch¸n
chêng.
* Tõ nçi buån ch¸n trong thùc t¹i, con hæ ®· quay vÒ víi qu¸ khø, sèng cïng nh÷ng håi øc
®Ñp ®Ï n¬i chèn ®¹i ngµn "kh«ng tªn kh«ng tuæi". Cã thÓ thÊy ®ã lµ qu¸ khø oai hïng- con
hæ ®îc ®Æt vµo vÞ trÝ- vÞ trÝ cña kÎ lµm chóa tÓ mu«n loµi, håi øc Êy g¾n víi biÕt bao
kû niÖm mµ mçi kû niÖm lµ mét chiÕn c«ng lµm nªn qu¸ khø vinh quang cho con hæ. Do
®ã kÕt thóc dßng håi tëng vÒ qu¸ khø lµ 1 tiÕng thë dµi n·o nÒ VÉn lµ t©m tr¹ng ch¸n
chêng tuyÖt väng, 1 sù nuèi tiÕc.
* Trë vÒ víi thùc t¹i con hæ cµng c¶m thÊy bùc béi, ch¸n ghÐt. Díi con m¾t cña nã thùc t¹i
bçng trë nªn gß bã, chËt chéi, tï tóng, gi¶ dèi tÇm thêng, nªn nã muèn tho¸t khái cuéc sèng ®ã
®Ó quay vÒ qu¸ khø nhng ®µnh tuyÖt väng, kÕt thóc bµi th¬ lµ lêi than v·n n·o nÒ.
2. §»ng sau h/a con hæ, ta b¾t gÆp t©m tr¹ng mét líp ngêi trong XH ®¬ng thêi:
* §ã lµ t©m tr¹ng buån ch¸n, c¶m thÊy bùc béi tï tóng trong thùc t¹i, bon chen gi¶ dèi tÇm
thêng, t©m tr¹ng nµy kh¸ phæ biÕn trong XH thêi ®Êy( liªn hÖ T§µ).
* §ã cßn lµ t©m tr¹ng muèn thãat ly thùc t¹i Çch tho¸t ly theo quan niÖm cña T L÷
trong bµi th¬ nµy chÝnh lµ t×m vÒ qu¸ khø, sèng víi qu¸ khø, lÊy QK lµm chuÈn mùc cña
çi ®Ñp, ®Æc biÖt díi con m¾t TL÷ ®ã cßn lµ 1 QK oai hïng víi bao chiÕn c«ng hiÓn h¸ch,
1 QK ®îc sèng tù do T©m tr¹ng nuèi tiÕc cña con hæ ®èi víi cuéc sèng chèn rõng xanh
ph¶i ch¨ng còng chÝnh lµ t©m tr¹ng nuèi tiÕc vÒ QK oai hïng cña d©n téc ë nh÷ng con ngêi
thêi Êy.
* Tuy t©m tr¹ng nuãi tiÕc ®Ó l¹i cuèi cïng chØ lµ sù tuyÖt väng nhng dï sao biÕt phñ
nhËn thùc t¹i, híng tíi kh¸t väng tù do còng lµ 1 ®iÒu rÊt ®¸ng quÝ.
B. Vµi nÐt vÒ nghÖ thuËt
* ThÓ th¬: " Nhí rõng" ®îc viÕt theo thÓ th¬ tù do, chñ yÕu lµ nh÷ng c©u th¬ 8 ch÷ nèi
tiÕp nhau, thËm chÝ cã nh÷ng chuçi c©u v¾t dßng ®· ph¸ bá nh÷ng rµng buéc kh¾t
khe vÒ niªm luËt th¬ cò. hÝnh thÓ th¬ tù do ®· gãp phÇn diÔn t¶ çc cung bËc t×nh c¶m
cña nh©n vËt tr÷ t×nh . §Æc biÖt lµ diÔn t¶ dßng c¶m xóc triÒn miªn khi håi tëng vÒ qu¸
khø.
* NghÖ thuËt miªu t¶:
- Dïng nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh cô thÓ sinh ®éng tho¸t khái tÝnh íc lÖ cña th¬ cò, cã
nh÷ng h×nh ¶nh ®éc ®¸o t¸o b¹o.
- Sö dông kÕt hîp nhiÒu biÖn ph¸p NT: so s¸nh, ®iÖp ng÷, c©u hái tu tõ...
* NghÖ thuËt Èn dô ®îc sö dông kh¸ ®Æc s¾c trong toµn bµi: h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng cña
con hæ gîi liªn tëng ®Õn 1 líp ngêi trong XH, c¶nh rõng giµ Èn dô cho cuéc sèng tù do,
khung c¶nh trong vên b¸ch thó Èn dô cho cuéc sèng thùc t¹i, tï tóng, chËt hÑp, gi¶ dèi tÇm
thêng.
-------------------------------------------------------------------------------------------------
39
Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
Buæi 12:
¤n luyÖn c©u nghi vÊn
vµ c¶m nhËn bµi th¬ quª h¬ng
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ c©u nghi vÊn
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Quª h¬ng
II. ChuÈn bÞ:
ThÇy: Çc d¹ng bµi tËp
Trß: ¤n tËp
III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc:
1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ
2. ¤n tËp
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung
? ThÕ nµo lµ c©u nghi vÊn? 1. Bµi tËp 1
Çc chøc n¨ng cña c©u nghi - C©u nghi vÊn lµ c©u cã çc tõ nghi vÊn, cã chøc n¨ng
vÊn? chÝnh lµ dïng ®Ó hái, khi viÕt thêng kÕt thóc b»ng dÊu
hái.
+Nã ë ®©u ?
+TiÕng ta ®Ñp nh thÕ nµo?
+Ai biÕt ?
+Nã t×m g× ?
+Ç b¸n ë ®©u ?
- Trong nhiÒu truêng hîp, c©u nghi vÊn kh«ng dïng ®Ó
hái mµ dïng ®Ó cÇu khiÕn, kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh,
®e do¹, béc lé t/c c¶m xóc…vµ kh«ng cÇn ngêi ®èi tho¹i
tr¶ lêi.
- NÕu kh«ng dïng ®Ó hái th× trong mét sè trêng hîp,
c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than, dÊu
chÊm, dÊu chÊm löng.
§Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ 2. Bµi tËp 2
bµi th¬ “Quª h¬ng” cña TÕ *.T×m hiÓu ®Ò
Hanh? - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc
40
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Víi nh÷ng vÇn th¬ b×nh dÞ
mµ gîi c¶m, bµi th¬ Quª h¬ng cña TH ®· vÏ lªn mét bøc
tranh t¬i s¸ng vÒ mét lµng quª miÒn biÓn, trong ®ã næi
bËt lªn h/a khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngêi d©n lµng
chµi vµ sinh ho¹t lao ®éng lµng chµi. Bµi th¬ cho ta
thÊy t/c quª h¬ng trong s¸ng tha thiÕt cña nhµ th¬.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND.
LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬.
*. Dµn ý
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc a. Më bµi
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi - Giíi thiÖu vÒ bµi th¬ vµ néi dung chÝnh
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau b. Th©n bµi
1 H×nh ¶nh quª h¬ng
a. Giíi thiÖu chung vÒ lµng quª
- H/a quª h¬ng ®îc t¸c gi¶ giíi thiÖu: lµm nghÒ chµi líi,
níc bao v©y ... s«ng. Çch giíi thiÖu rÊt tù nhiªn b×nh dÞ
vÒ nghÒ nghiÖp vµ vÞ trÝ ®Þa lÝ cña lµng ta thÊy
®©y lµ mét lµng chµi ven biÓn.
b. C¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i ®¸nh ç
- §oµn thuyÒn ®¸nh ç ra kh¬i trong khung c¶nh: trêi
trong, giã hång => mét buæi s¸ng ®Ñp trêi høa hÑn mét
chuyÕn ra kh¬i ®Çy th¾ng lîi.
-Trªn ®ã næi bËt lµ h/a chiÕc thuyÒn vµ çnh buåm,
chiÕc thuyÒn ®îc diÔn t¶ thËt Ên tîng:
ChiÕc thuyÒn nhÑ ..m·
Ph¨ng m¸i..giang
khÝ thÕ b¨ng tíi dòng m·nh lµm to¸t lªn mét søc sèng
m¹nh mÏ, mét vÎ ®Ñp hïng tr¸ng ®Çy hÊp dÉn.
- Çnh buåm ®îc t¸c gi¶ so s¸nh, nh©n ho¸: gi¬ng to nh
giã. Sù c¶m nhËn tinh tÕ, cïng sù liªn tëng ®éc ®¸o çnh
buåm c¨ng hiÖn lªn víi mét vÎ ®Ñp l·ng m¹n, bÊt ngê, h/a
çnh buåm tr¾ng c¨ng giã biÓn kh¬i quen thuéc bçng trë
lªn lín lao, thiªng liªng vµ rÊt th¬ méng. TH nh nhËn ra
®ã chÝnh lµ biÓu tîng cña linh hån lµng chµi. Nhµ th¬
võa vÏ chÝnh x¸c çi h×nh võa c¶m nhËn ®îc çi hån cña
sù vËt.
c. C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh ç trë vÒ
- D©n lµng ®ãn ®oµn thuyÒn ®¸nh ç trë vÒ trong
kh«ng khÝ ån µo, tÊp nËp => c¶nh ®«ng vui n¸o nhiÖt
.C¶nh lµng chµi ®ãn ®oµn thuyÒn ç trë vÒ lµ bøc
tranh sinh ®éng, n¸o nhiÖt, ®Çy ¾p niÒm vui vµ sù
sèng vµ hä nh thÇm c¶m ¬n trêi biÓn ®· cho ngêi d©n
lµng chµi trë vÒ an toµn vµ ç ®Çy ghe
- Ngêi d©n lµng chµi ®îc miªu t¶ víi lµn da ng¨m r¸m
41
n¾ng, th©n .vÞ xa x¨m.Víi bót ph¸p võa t¶ thùc võa s¸ng
t¹o ®éc ®¸o, ngêi lao ®éng lµng chµi thËt ®Ñp víi níc
da nhuém n¾ng giã, th©n h×nh v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ
mÆn mßi, nång to¶ vÞ xa x¨m cña biÓn, trë nªn cã tÇm
vãc phi thêng.
- Con thuyÒn sau chuyÕn ®i vÊt v¶ ®îc t¸c gi¶ miªu t¶:
im ..n»m, nghe ...vá. NghÖ thuËt nh©n ho¸ miªu t¶ con
thuyÒn cã hån nh mét phÇn sù sèng lao ®éng cña lµng
chµi. Con thuyÒn còng gièng nh con ngêi sau mét
chuyÕn ra kh¬i ®Çy mÖt mái, nã n»m nghØ ng¬i vµ
c¶m nhËn vÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i ®ang lan to¶
trong thí vá
- Ngêi viÕt cã t©m hån tinh tÕ, tµi hoa vµ nhÊt lµ cã
tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng
2. Nçi nhí quª h¬ng(khæ cuèi)
- Xa quª nhng t¸c gi¶ “lu«n tëng nhí” quª h¬ng. Lèi biÓu
c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt cña
nhµ th¬ nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn.
- Nhí vÒ quª h¬ng t¸c gi¶ nhí vÒ: Nhí mµu níc ...v«i.Nhí
con ..qu¸ ®Æc biÖt lµ vÒ ''çi mïi nång mÆn''. Dï ®i xa,
®øa con hiÕu th¶o cña quª h¬ng lu«n tëng nhí ''mïi nång
mÆn'' ®Æc trng cña quª h¬ng - §ã lµ h¬ng vÞ riªng ®Çy
quyÕn rò, mïi riªng cña lµng biÓn rÊt ®Æc trng...
* Quª h¬ng lµ nçi nhí thêng trùc trong t©m hån t¸c gi¶,
«ng lu«n nhí tíi nh÷ng h/a th©n thuéc trong cuéc sèng
cña ngêi d©n lµng chµi.
c. KÕt bµi
- Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt
3. ViÕt bµi
a. Më bµi
- TH cã mÆt trong phong trµo th¬ míi víi nh÷ng bµi th¬
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc mang nÆng nçi buån vµ t/y quª h¬ng ®Êt níc.
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m ''Quª h¬ng'' lµ bµi th¬ ®îc in trong tËp ''Hoa niªn'' xuÊt
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn b¶n n¨m 1945 më ®Çu cho nguån c¶m høng lín trong
bµi suèt ®êi th¬ TÕ Hanh.
b. Th©n bµi
c. KÕt bµi
Víi nh÷ng vÇn th¬ b×nh dÞ mµ gîi c¶m, bµi th¬ Quª h-
¬ng cña TH ®· vÏ lªn mét bøc tranh t¬i s¸ng vÒ mét lµng
quª miÒn biÓn, trong ®ã næi bËt lªn h/a khoÎ kho¾n,
®Çy søc sèng cña ngêi d©n lµng chµi vµ sinh ho¹t lao
®éng lµng chµi. Bµi th¬ cho ta thÊy t/c quª h¬ng trong
s¸ng tha thiÐt cña nhµ th¬.
42
GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ
cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn
chØnh
3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
Buæi 13
¤n luyÖn c©u cầu khiếnvµ c¶m nhËn hai bµi th¬
“Khi con tu hó ”, “Tøc c¶nh P¸c Bã”
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Khi con tu hó và bµi Tøc c¶nh
P¸c Bã
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vÒ c©u cÇu khiÕn
II. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ 1.T×m hiÓu ®Ò
bµi th¬ “Khi con tu hó” cña - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc
Tè H÷u? - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Khi con tu hó cña TH lµ bµi
th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu
cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi
chiÕn sÜ çch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy.
LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬.
2. Dµn ý
43
a. Më bµi
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc - Tè H÷u ®îc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca çch m¹ng vµ
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó ®îc viÕt trong nhµ
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau lao Thõa Phñ(HuÕ) khi t¸c gi¶ ®¬ng ho¹t ®éng çch
m¹ng, míi bÞ b¾t giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc
xóc, híng tíi cuéc sèng bªn ngoµi
b. Th©n bµi
- C¶nh mïa hÌ ®îc t¸c gi¶ gîi ra b»ng ©m thanh cña tiÕng
tu hó - tiÕng chim ®Æc trng b¸o hiÖu hÌ vÒ
- TiÕng chim tu hó ®· thøc dËy trong t©m hån ngêi
chiÕn sÜ trÎ trong tï mét khung c¶nh mïa hÌ ®Ñp víi
tiÕng ve kªu r©m ran trong vên c©y, lóa chiªm chÝn
vµng trªn çnh ®ång, bÇu trêi cao réng víi çnh diÒu
chao lîn, …§©y lµ mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì mµu
s¾c vµ h¬ng vÞ ngät ngµo, bÇu trêi kho¸ng ®¹t tù do…
Cuéc sèng thanh b×nh ®ang sinh s«i, n¶y në, ngät ngµo
trµn trÒ nhùa sèng ®ang s«i ®éng trong t©m hån ngêi tï.
Nhng tÊt c¶ ®Òu trong t©m tëng.
- Nhµ th¬ ®· ®ãn nhËn mïa hÌ b»ng thÝnh gi¸c, b»ng
t©m tëng, b»ng søc m¹nh cña t©m hån nång nhiÖt víi
t×nh yªu cuéc sèng tù do:“Ta nghe…lßng”.ChÝnh v× thÕ
nhµ th¬ ngêi chiÕn sÜ çch m¹ng trong tï cã t©m tr¹ng
ngét ng¹t:
Mµ ch©n …tan …«i.
Ngét …uÊt th«i.
NhÞp th¬ 6/2; 3/3, ®éng tõ m¹nh (®¹p tan phßng, chÕt
uÊt), sö dông nhiÒu th¸n tõ («i, th«i, lµm sao)
ta c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng ngét ng¹t uÊt øc cao ®é, khao
kh¸t tho¸t c¶nh tï ngôc trë vÒ víi cuéc sèng tù do ë bªn
ngoµi.
- Më ®Çu vµ kÕt thóc bµi th¬ ®Òu cã tiÕng chim tu hó.
TiÕng chim tu hó ë ®Çu bµi lµ tiÕng chim b¸o hiÖu hÌ
vÒ mét mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng vµ tù do.TiÕng chim
tu hó ë cuèi bµi l¹i khiÕn cho ngêi chiÕn sÜ ®ang bÞ
giam c¶m thÊy hÕt søc ®au khæ, bùc béi  t©m hån
®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do.
* TiÕng chim lµ tiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ
giíi sù sèng ®Çy quyÕn rò, th«i thóc giôc gi· muèn ngêi
tï vît ngôc ra ngoµi víi c/s tù do.
c. KÕt bµi
- Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt
tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t
khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ çch m¹ng trong
c¶nh tï ®Çy
44
3. ViÕt bµi
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m - Tè H÷u ®îc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca çch m¹ng vµ
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó ®îc viÕt trong nhµ
bµi lao Thõa Phñ(HuÕ) khi t¸c gi¶ ®¬ng ho¹t ®éng çch
m¹ng, míi bÞ b¾t giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc
xóc, híng tíi cuéc sèng bªn ngoµi
b. Th©n bµi
c. KÕt bµi
- Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt
tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t
khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ çch m¹ng trong
c¶nh tï ®Çy.

cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn 4.§äc vµ ch÷a bµi
chØnh
2. Bµi tËp 2
*.T×m hiÓu ®Ò
§Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc
bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c Bã” - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Tøc c¶nh P¸c Bã cho thÊy
cña HCM? tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña BH trong
cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngêi lµm CM vµ
sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín.
LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng c©u th¬.
2. Dµn ý
a. Më bµi
- HCM (1890- 1969) quª ë lµng Kim Liªn – Nam §µn –
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc NghÖ An, lµ nhµ l·nh tô vÜ ®¹i, nhµ th¬ lín, nhµ CM
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi cña d©n téc VN. Bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã ra ®êi trong
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau thêi gian B¸c sèng vµ lµm viÖc t¹i hang P¸c Bã – Cao
B»ng (2/1941). Bµi th¬ t¶ c¶nh sinh ho¹t, lµm viÖc vµ
c¶m nghÜ cña B¸c trong nh÷ng ngµy H§CM gian khæ ë
P¸c Bã.
b. Th©n bµi
- C©u th¬ 1 sö dông phÐp ®èi vÒ kh«ng gian vµ ®èi vÒ
thêi gian, ng¾t nhÞp 4/3 sãng ®«i t¹o c¶m gi¸c nhÞp
nhµng gióp ta hiÓu vÒ cuéc sèng cña B¸c. §ã lµ cuéc
sèng hµi hoµ th th¸i, ung dung hoµ ®iÖu víi nhÞp sèng
45
cña nói rõng.
- C©u th¬ 2 nãi vÒ chuyÖn ¨n cña B¸c ë P¸c Bã. Thøc ¨n
chñ yÕu lµ ch¸o bÑ, rau m¨ng. §©y lµ nh÷ng thøc ¨n cã
s½n hµng ngµy trong b÷a ¨n cña B¸c. Giäng ®iÖu ®ïa
vui: l¬ng thùc, thùc phÈm ë ®©y ®Çy ®ñ vµ d thõa.
B÷a ¨n cña B¸c thËt ®¹m b¹c gi¶n dÞ mµ chan chøa t×nh
c¶m ®ã lµ toµn lµ s¶n vËt cña thiªn nhiªn ban tÆng cho
con ngêi. §ã còng lµ niÒm vui cña ngêi chiÕn sÜ CM
lu«n g¾n bã víi cuéc sèng cña thiªn nhiªn
- C©u th¬ 3 nãi vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña B¸c. B¸c
lµm viÖc bªn bµn ®¸ ch«ng chªnh rÊt gi¶n dÞ, ®¬n s¬.
H×nh tîng ngêi chiÕn sÜ ®îc kh¾c ho¹ thËt næi bËt võa
ch©n thùc võa sinh ®éng l¹i võa nh cã mét tÇm vãc lín
lao, mét t thÕ uy nghi, lång léng, gièng nh mét bøc tîng
®µi vÒ vÞ l·nh tô CM. HCM ®ang dÞch sö §¶ngCéng
s¶n Liªn X« lµm tµi liÖu huÊn luyÖn çn bé ®ång thêi
chÝnh lµ xoay chuyÓn lÞch sö VN.
- C©u th¬ thø 3 lµ suy nghÜ cña B¸c vÒ cuéc ®êi çch
m¹ng. §ã lµ cuéc sèng gian khæ nhng lµ niÒm vui gi÷a
chèn nói rõng – cuéc ®êi “ sang” - sang träng giµu cã. §ã
lµ TT, cuéc ®êi lµm CM lÊy lý tëng cøu níc lµm lÏ sèng
kh«ng hÒ bÞ gian khæ khuÊt phôc.
Cuéc ®êi CM cña B¸c thËt gian khæ nhng B¸c thÊy ®ã
lµ niÒm vui cña ngêi chiÕn sÜ CM gi÷a chèn l©m
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc tuyÒn. B¸c lµ ngêi CM sèng l¹c quan tù tin yªu ®êi.
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m c. KÕt bµi
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn - lµ bµi th¬ tø tuyÖt b×nh dÞ pha lÉn giäng ®ïa vui Tøc
bµi c¶nh P¸c Bã cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung
dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi
Ngêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui
lín.
3. ViÕt bµi
a. Më bµi
GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ - HCM (1890- 1969) quª ë lµng Kim Liªn – Nam §µn –
cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn NghÖ An, lµ nhµ l·nh tô vÜ ®¹i, nhµ th¬ lín, nhµ CM
chØnh? cña d©n téc VN. Bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã ra ®êi trong
thêi gian B¸c sèng vµ lµm viÖc t¹i hang P¸c Bã – Cao
B»ng (2/1941). Bµi th¬ t¶ c¶nh sinh ho¹t, lµm viÖc vµ
c¶m nghÜ cña B¸c trong nh÷ng ngµy H§CM gian khæ ë
P¸c Bã.
b. Th©n bµi
c. KÕt bµi
- Tøc c¶nh P¸c Bã lµ bµi th¬ tø tuyÖt b×nh dÞ pha lÉn
giäng ®ïa vui, cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i
46
ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c
ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? Bã.Víi Ngêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ
niÒm vui lín.
II C©u cÇu khiÕn
Chøc n¨ng? VD?
lµc©u cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn nh: h·y, ®õng, chí…
nµo…hay ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn, dïng ®Ó yªu cÇu, ra
lÖnh, khuyªn b¶o
- Khi viÕt c©u cÇu khiÕn thêng kÕt thóc b»ng dÊu
chÊm than, nhng khi ý kiÕn kh«ng ®îc nhÊn m¹nh th× cã
thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm.
VD:
Th«i ®õng lo l¾ng – khuyªn b¶o.
GV hướng dẫn HS làm bài tập Cø vÒ ®i. – yªu cÇu.
§i th«i con. – yªu cÇu
3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ

- Häc bµi,
- chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña bµi Ng¾m tr¨ng, §i ®êng

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
Buæi 14
¤n tËp c©u: Nghi vÊn, CÇu khiÕn, c¶m th¸n, trÇn thuËt
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.

- N¾m v÷ng ®Æc ®iÓm, chøc n¨ng çc çc lo¹i c©u nghi vÊn, c¶m th¸n, trÇn thuËt.
- RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ sö dông çc kiÓu c©u.
B. Néi dung.
I. C©u nghi vÊn.
1. Kh¸i niÖm: Lµ c©u cã h×nh thøc nghi vÊn, cã chøc n¨ng chÝnh lµ dïng ®Ó hái.
2. Çc h×nh thøc nghi vÊn thêng gÆp.
a. C©u nghi vÊn kh«ng lùa chän.
- C©u cã ®¹i tõ nghi vÊn: ai, g×, nµo, (t¹i) sao, ®©u, bao giê, bao nhiªu,…
VD: VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u ?
- C©u cã t×nh th¸i tõ nghi vÊn: µ, , h¶, chø,…
VD: U b¸n con thËt ®Êy ?
47
b. C©u nghi vÊn cã lùa chän: KiÓu c©u nµy khi hái ngêi ta thêng dïng qht: hay, hay lµ,
hoÆc, hoÆc lµ; hoÆc dïng cÆp phã tõ: cã…kh«ng, ®·…cha.
VD: S¸ng nay ngêi ta ®Êm u cã ®au l¾m kh«ng ?
3. Çc chøc n¨ng kh¸c cña c©u nghi vÊn: Trong nhiÒu trêng hîp, c©u nghi vÊn ®îc dïng
®Ó cÇu khiÕn, k®, p®, ®e däa, biÓu lé t/c, c¶m xóc,…vµ kh«ng yªu cÇu ngêi ®èi tho¹i tr¶
lêi. NÕu kh«ng dïng ®Ó hái th× trong 1 sè trêng hîp, c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng
dÊu chÊm, chÊm than, chÊm löng tïy thuéc môc ®Ých nãi -> c©u nghi vÊn ®îc dïng víi
m® nãi gi¸n tiÕp.
a. Dïng c©u nghi vÊn ®Ó diÔn ®¹t hµnh ®éng cÇu khiÕn.
VD: NÕu kh«ng cã tiÒn nép su cho «ng b©y giê, th× «ng sÏ dì c¶ nhµ mµy ®i, chöi m¾ng
th«i µ !
b. Dïng c©u nghi vÊn ®Ó diÔn ®¹t hµnh ®éng kh¼ng ®Þnh.
VD: Anh b¶o nh thÕ cã khæ kh«ng ?
c. Phñ ®Þnh.
VD: Bµi khã thÕ nµy ai mµ lµm ®îc ?
d. §e däa.
VD: Mµy ®Þnh nãi cho cha mµy nghe ®Êy µ ?
e. Béc lé t/c, c¶m xóc.
VD: H¾n ®Ó mÆc vî con khæ së ? H¾n bá liÒu, h¾n ruång rÉy chóng, h¾n hi sinh nh ngêi
ta vÉn nãi ?
- Trong 1 sè trêng hîp, c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, chÊm than, chÊm
löng.
4. Chó ý: - C©u hái tu tõ lµ d¹ng c©u nghi vÊn ®îc dïng víi m® nh»m nhÊn m¹nh vµo
®iÒu muèn nãi hoÆc thÓ hiÖn c¶m xóc.
- Khi dïng c©u nghi vÊn kh«ng nh»m m® hái th× cÇn chó ý ®Õn hoµn c¶nh giao
tiÕp vµ qh gi÷a ngêi nãi víi ngêi nghe.
Bµi tËp:
1. X¸c ®Þnh c©u nghi vÊn vµ h×nh thøc nghi vÊn trong çc ®o¹n sau:
a. ThÊy l·o n»n n× m·i, t«i ®µnh nhËn vËy. Lóc l·o vÒ t«i cßn hái:
- Cã ®ång nµo, cô nhÆt nh¹nh ®a t«i c¶ th× cô lÊy g× mµ ¨n ?
(Nam Cao – L·o H¹c)
b. Bçng b¸c giµ nh×n ®ång hå nãi mét m×nh: - Thanh niªn b©y giê l¹ thËt! Çc anh chÞ cø
nh con bím. Mµ míi mêi mét giê, ®· ®Õn giê “èp” ®©u ? T¹i sao anh ta kh«ng tiÔn m×nh
®Õn tËn xe nhØ ? (NguyÔn Thµnh Long – LÆng lÏ Sa Pa)
c. C« hái lu«n, giäng vÉn ngät:
- Sao l¹i kh«ng vµo ? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cã nh d¹o tríc ®©u !
(Nguyªn Hång – Nh÷ng ngµy th¬ Êu)
2. X¸c ®Þnh môc ®Ých nãi cña nh÷ng c©u nghi vÊn trong çc trêng hîp sau:
a. NÕu kh«ng b¸n con th× lÊy tiÒn ®©u nép su ?
(Ng« TÊt Tè)
-> Phñ ®Þnh.
b. T«i cêi dµi trong tiÕng nÊc hái c« t«i:
- Sao c« biÕt mî con cã con ? (Nguyªn Hång)
-> Hái.
48
c. ¤ng tëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ ? (Ng« TÊt Tè)
-> Kh¼ng ®Þnh.
d. B¸c ®· ®i råi sao, B¸c ¬i ! (Tè H÷u)
-> Béc lé c¶m xóc buån th¬ng.
3. H·y x¸c ®Þnh s¾c th¸i ý nghÜa trong çc c©u cÇu khiÕn sau ®©y:
a. Hìi anh chÞ em nhµ n«ng tiÕn lªn !
-> Tha thiÕt.
b. Anh cø tr¶ lêi thÕ ®i !
-> Th©n h÷u.
c. §i ®i, con !
-> DÞu dµng.
d. Mµy ®i ®i !
-> G¾t gáng.
4. So s¸nh çc c©u sau ®©y:
- Chång t«i ®au èm, «ng kh«ng ®îc phÐp hµnh h¹ ! (Ng« TÊt Tè) -> Kiªn quyÕt.
- Chång t«i ®au èm, «ng ®õng hµnh h¹ ! -> CÇu khÈn.
- Chång t«i ®au èm, xin «ng chí hµnh h¹ ! -> Van xin.
a. X¸c ®Þnh s¾c th¸i mÖnh lÖnh trong çc c©u trªn ?
b. C©u nµo cã t¸c dông nhÊt ? V× sao ?
=> C©u 1, v× ®©y lµ mÖnh lÖnh tõ tr¸i tim, tõ lÏ ph¶i -> chÞ DËu kiªn quyÕt hµnh ®éng
®Ó b¶o vÖ chång.
Bµi vÒ nhµ:
1. X¸c ®Þnh chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn trong çc ®o¹n trÝch sau:
a. Tho¾t tr«ng lên lît mµu da
¡n g× cao lín ®Éy ®µ lµm sao ? (NguyÔn Du)
-> Béc lé c¶m xóc.
b. Nghe nãi, vua vµ çc triÒu thÇn ®Òu bËt cêi. Vua l¹i ph¸n:
- Mµy muèn cã em th× ph¶i kiÕm vî kh¸c cho cha mµy, chø cha mµy lµ gièng ®ùc, lµm
sao mµ ®Î ®îc! (Em bÐ th«ng minh)
-> Phñ ®Þnh, béc lé c¶m xóc.
c. Mô vî næi trËn l«i ®×nh t¸t vµo mÆt «ng l·o:
- Mµy c·i µ ? Mµy d¸m c·i mét bµ nhÊt phÈm phu nh©n µ ? §i ngay ra biÓn, nÕu kh«ng tao
sÏ cho ngêi l«i ®i. (¤ng l·o ®¸nh ç vµ con ç vµng)
-> §e däa.
2. Çc c©u nghi vÊn sau ®©y biÓu thÞ nh÷ng môc ®Ých g× ?
a. B¸c ngåi ®îi ch¸u mét lóc cã ®îc kh«ng ¹ ?
-> CÇu khiÕn.
b. CËu cã ®i ch¬i biÓn víi bän m×nh kh«ng?
-> Rñ rª.
c. CËu mµ m¸ch bè th× cã chÕt tí kh«ng ?
-> Béc lé c¶m xóc.
d.Các cháu đừng làm ồn có được không?
-> CÇu khiÕn.
e. Bµi v¨n nµy xem ra khã qu¸ cËu nhØ ?
49
-> Tr×nh bµy.
g. Sao u l¹i vÒ kh«ng thÕ ?
-> Hái.
3. Trong çc trêng hîp sau ®©y:
- §èt nÐn h¬ng th¬m m¸t d¹ ngêi
H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i !
(Tè H÷u)
- H·y cßn nãng l¾m ®Êy nhÐ ! Em ®õng mã vµo mµ báng th× khèn.
(Ng« TÊt Tè)
a. C©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn ?
- H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i !
- Em ®õng mã vµo mµ báng th× khèn.
b. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tõ h·y trong 2 c©u ë çc ®o¹n trÝch trªn.
- H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i ! -> tõ cã ý nghÜa cÇu khiÕn.
- H·y cßn nãng l¾m ®Êy nhÐ ! -> tõ mang ý nghÜa tån t¹i, ®ång nghÜa víi tõ ®ang.
II. C©u c¶m th¸n.
1. Kh¸i niÖm: Lµ c©u dïng ®Ó béc lé mét çch râ rÖt nh÷ng c¶m xóc, t/c, th¸i ®é cña ngêi
nãi ®èi víi sù vËt, sù viÖc ®îc nãi tíi.
VD: Thiªng liªng thay tiÕng gäi cña B¸c Hå ! (Tè H÷u)
2. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng.
a. §Æc ®iÓm: C©u c¶m th¸n ®îc cÊu t¹o nhê nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n nh: «i, than «i, hìi ¬i,
trêi ¬i, biÕt bao, biÕt chõng nµo…Khi viÕt c©u c¶m th¸n thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm
than.
- C©u c¶m th¸n ®îc cÊu t¹o b»ng th¸n tõ.
VD: ¤i, buæi tra nay tuyÖt trÇn n¾ng ®Ñp ! (Tè H÷u)
+ Th¸n tõ ®øng t¸ch riªng
VD: ¤i ! Tr¨m hai m¬i l¸ bµi ®en ®á, cã çi ma lùc g× mµ run rñi cho quan mª ®îc nh thÕ ?
(Ph¹m Duy Tèn)
+ Th¸n tõ kÕt hîp víi thùc tõ.
VD: MÖt ¬i lµ mÖt !
- C©u c¶m th¸n ®îc cÊu t¹o b»ng tõ thay hoÆc tõ nhØ.
VD: + Th¬ng thay còng mét kiÕp ngêi (NguyÔn Du)
+ Bè mµy kh«n nhØ ! (NguyÔn C«ng Hoan)
- Çc tõ l¹, thËt, qu¸, ghª, dêng nµo, biÕt mÊy, biÕt bao…thêng ®øng sau VN ®Ó t¹o c©u
c¶m th¸n.
VD: + Con nµy gím thËt ! (Nguyªn Hång)
+ ThÕ th× tèt qu¸ ! (Nam Cao)
+ Mµ lßng träng nghÜa khinh tµi xiÕt bao ! (NguyÔn Du)
b. Chøc n¨ng chÝnh: BiÓu thÞ c¶m xóc trùc tiÕp cña ngêi nãi.
VD: Hìi ¬i l·o H¹c ! Th× ra ®Õn lóc cïng l·o còng cã thÓ lµm liÒu nh ai hÕt…(Nam Cao)
III. C©u trÇn thuËt.
1. Kh¸i niÖm: Lµ kiÓu c©u dïng ®Ó kÓ, x¸c nhËn, miªu t¶, th«ng b¸o, nhËn ®Þnh, tr×nh
bµy…
VD: Xem kh¾p ®Êt ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa.
50
2. §Æc ®iÓm vµ chøc n¨ng.
a. §Æc ®iÓm: C©u trÇn thuËt kh«ng cã dÊu hiÖu h×nh thøc cña nh÷ng kiÓu c©u kh¸c
(kh«ng cã tõ nghi vÊn, cÇu khiÕn, tõ ng÷ c¶m th¸n); thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm nhng
khi dïng ®Ó yªu cÇu, ®Ò nghÞ hay béc lé t/c, c¶m xóc…nã cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm
löng hoÆc chÊm than.
VD: - Con ®i ®©y. (c©u trÇn thuËt)
- Con ®i ®i ! (c©u cÇu khiÕn)
- Con ®i µ ? (c©u nghi vÊn )
- ¤i, con ®i ! (c©u c¶m th¸n)
b. Chøc n¨ng.
- Tr×nh bµy: TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë.
- T¶: G¬ng mÆt mÑ t«i vÉn t¬i s¸ng víi ®«i m¾t trong vµ níc da mÞn, lµm næi b¹t mµu
hång cña 2 gß m¸.
- KÓ: MÑ t«i thøc theo.
- BiÓu lé t/c, c¶m xóc: CËu nµy kh¸ !
Bµi tËp:
1. Çc c©u sau ®©y cã ph¶i lµ c©u c¶m th¸n kh«ng ? V× sao ?
a. Lan ¬i ! VÒ mµ ®i häc !
b. Th«i råi, Lîm ¬i ! (Tè H÷u)
-> a. §©y lµ 2 c©u, c©u sau cã ý nhÊn m¹nh nªn ®Æt dÊu chÊm than. C©u ®Çu (Lan ¬i !)
cã h×nh thøc c¶m th¸n, nhng kh«ng ph¶i lµ c©u c¶m th¸n, v× môc ®Ých lµ gäi ®¸p.
b. §©y lµ c©u c¶m th¸n, nh»m biÓu thÞ c¶m xóc.
2. ChØ ra sù kh¸c nhau ë 2 c©u sau:
a. BiÕt bao ngêi lÝnh ®· x¶ th©n cho Tæ quèc ! => BiÕt bao: tõ chØ sè lîng.
b. Vinh quang biÕt bao ngêi lÝnh ®· x¶ th©n cho Tæ quèc ! => BiÕt bao: tõ chØ sù c¶m
th¸n -> C©u c¶m th¸n.
Buæi 15 Ngày soạn 14 tháng 3 năm 2017

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
c¶m nhËn hai bµi th¬
Ng¾m tr¨ng, §i ®êng
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Ng¾m tr¨ng, §i ®êng
II. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
51
§Ò bµi: Ph©n tÝch bµi th¬ 2. Bµi tËp 2
Ng¾m tr¨ng, §i ®êng cña HCM *.T×m hiÓu ®Ò
®Ó thÊy phong th¸i ung dung, - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc
tinh thÇn l¹c quan cña ngêi chiÕn
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: lµ bµi th¬ tø tuyÖt gi¶n
sÜ cm? dÞ mµ hµm sóc Ng¾m tr¨ng cho thÊy t/y thiªn nhiªn
®Õn say mª vµ phong th¸i ung dung cña BH ngay c¶
trong c¶nh ngôc tï khæ t¨m tèi. §i ®êng mang ý
nghÜa t tëng s©u s¾c, tõ viÖc ®i ®êng nói ®· gîi ra
mét ch©n lÝ ®êng ®êi : vît qua gian lao chång chÊt
sÏ tíi th¾ng lîi vÎ vang.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc yÕu tè NT lµm s¸ng tá
ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m 2. Dµn ý
hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o a. Më bµi
çc ý c¬ b¶n sau - Tõ th¸ng 8- 1942 ®Õn th¸ng 9-1943, B¸c Hå bÞ
chÝnh quyÒn TGT b¾t giam trong çc nhµ lao tØnh
Qu¶ng T©y. Trong bãng tèi cña lao tï, Ngêi ®· viÕt
ra nh÷ng dßng ¸nh s¸ng. §ã lµ nh÷ng dßng th¬ trong
NhËt kÝ trong tï. Ng¾m tr¨ng, §i ®êng lµ hai bµi th¬
tiªu biÓu cña tËp th¬ cho thÊy phong th¸i ung dung,
tinh thÇn l¹c quan cña ngêi chiÕn sÜ cm.
b. Th©n bµi
* Ng¾m tr¨ng
- BH ng¾m tr¨ng trong mét hoµn c¶nh hÕt søc ®Æc
biÖt: trong tï ngôc. BËc tao nh©n mÆc kh¸ch thëng
thøc tr¨ng ®ang trong c¶nh tï ngôc bÞ ®µy ®o¹ v«
cïng cùc khæ. Kh«ng víng bËn víi vËt chÊt tÇm th-
êng mµ vÉn hoµ lßng m×nh ®Ó ng¾m tr¨ng.
- C©u th¬ thø 2 Võa ®Ó hái võa ®Ó béc lé c¶m xóc
cña t¸c gi¶ tríc c¶nh ®ªm tr¨ng ®Ñp.
cã çi xèn xang bèi rèi rÊt nghÖ sÜ cña HCM tríc
c¶nh ®ªm tr¨ng qu¸ ®Ñp. Chøng tá Ngêi yªu thiªn
nhiªn mét çch say ®¾m nªn ®· rung ®éng tríc c¶nh
®ªm tr¨ng ®Ñp dï lµ trong tï ngôc.- C¶m xóc xao
xuyÕn cña nhµ th¬, kh«ng cÇm ®îc lßng tríc c¶nh
tr¨ng ®Ñp.
- BÊt chÊp mäi khã kh¨n thiÕu thèn Ngêi ®· th¶ t©m
hån m×nh ra ngoµi cöa s¾t cña nhµ tï ®Ó t×m ®Õn
ng¾m tr¨ng tøc lµ ®Ó giao hoµ víi thiªn nhiªn.
- VÇng tr¨ng còng vît ra qua song cöa s¾t cña nhµ tï
®Ó ®Õn víi nhµ th¬. C¶ Ngêi vµ tr¨ng chñ ®éng
t×m ®Õn nhau giao hoµ víi nhau. Ngêi chñ ®éng
®Õn víi tr¨ng, tr¨ng chñ ®éng t×m ®Õn víi Ngêi D-
êng nh hä ®· trë thµnh tri ©m tri kØ víi nhau.
52
=> B¸c rÊt yªu thiªn nhiªn vµ g¾n bã víi thiªn nhiªn.
* §i ®êng
- Giäng suy ngÉm, nhÞp 4/3.Võa ®i hÕt nói nµy l¹i
®Õn mét líp nói kh¸c cø thÕ khã kh¨n chång chÊt khã
kh¨n, gian lao liªn tiÕp gian lao.khã kh¨n gian khæ d-
êng nh lµ bÊt tËn.
- C©u th¬ më ra ý nghÜa chñ ®¹o cña bµi th¬ ®ã lµ
nçi gian lao cña ngêi ®i ®êng. §ã lµ suy ngÉm thÊm
thÝa rót ra tõ bao cuéc ®i ®êng ®Çy khæ ¶i cña nhµ
th¬.
- giäng ®iÖu khÈn tr¬ng thanh tho¸t h¬n, mäi gian
lao ®· kÕt thóc, lïi vÒ phÝa sau, ngêi ®i ®êng lªn
®Õn ®Ønh cao chãt vãt lµ lóc gian lao nhÊt nhng
®ång thêi còng lµ lóc mäi khã kh¨n võa kÕt thóc, ng-
êi ®i ®êng ®· ®øng trªn cao ®iÓm tét cïng.
- C¶ mét chÆng ®êng gian lao ®· kÕt thóc, h/a nh©n
vËt tr÷ t×nh kh«ng cßn lµ ngêi ®i ®êng nói v« cïng
cùc khæ tríc m¾t sau lng ®Òu lµ nói non, mµ ®· trë
thµnh ngêi kh¸ch du lÞch ®· ®i ®Õn ®îc vÞ trÝ cao
nhÊt ®Ó tha hå thëng ngo¹n phonh c¶nh nói non hïng
vÜ bao la tr¶i ra tríc m¾t.
- C©u th¬ diÔn t¶ sù vui síng ®Æc biÖt bÊt ngê ®ã
lµ h¹nh phóc v« cïng lín lao cña ngêi chiÕn sÜ çch
m¹ng hoµn toµn th¾ng lîi qua bao gian khæ hi sinh.
C©u th¬ thÊp tho¸ng hiÖn ra h/a con ngêi ®øng trªn
®Ønh cao th¾ng lîi víi t thÕ lµm chñ thiªn nhiªn.
c. KÕt bµi
- lµ bµi th¬ tø tuyÖt gi¶n dÞ mµ hµm sóc Ng¾m
tr¨ng cho thÊy t/y thiªn nhiªn ®Õn say mª vµ phong
th¸i ung dung cña BH ngay c¶ trong c¶nh ngôc tï khæ
t¨m tèi. §i ®êng mang ý nghÜa t tëng s©u s¾c, tõ
viÖc ®i ®êng nói ®· gîi ra mét ch©n lÝ ®êng ®êi :
vît qua gian lao chång chÊt sÏ tíi th¾ng lîi vÎ vang.
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m
hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o çc ý
c¬ b¶n trong dµn bµi
chØnh
I. §Ò bµi:
C©u 1: BiÖn ph¸p ®èi cã t¸c dông g× cho hai c©u th¬ cuèi trong bµi “Ng¾m tr¨ng” cña Hå
ChÝ Minh.
A.T¹o ©m hëng vang väng.
B. Gîi ra sù tr¸i ngîc gi÷a ngêi vµ tr¨ng.
53
C.T¹o sù c©n xøng, hµi hoµ, ®¨ng ®èi vÒ h×nh thøc; gîi ra sù giao hoµ ®Æc biÖt gia
ngêi vµ tr¨ng.
D.T¹o nªn mµu s¾c hiÖn ®¹i cho hai c©u th¬.
34. Bµi tËp 4: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ "Khi con tu hó" cña Tè H÷u.
4. Bµi tËp 4
a. Më bµi
- Tè H÷u ®îc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca çch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó
®îc viÕt trong nhµ lao Thõa Phñ(HuÕ) khi t¸c gi¶ ®¬ng ho¹t ®éng çch m¹ng, míi bÞ b¾t
giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc xóc, híng tíi cuéc sèng bªn ngoµi
b. Th©n bµi
- C¶nh mïa hÌ ®îc t¸c gi¶ gîi ra b»ng ©m thanh cña tiÕng tu hó - tiÕng chim ®Æc trng b¸o
hiÖu hÌ vÒ
- TiÕng chim tu hó ®· thøc dËy trong t©m hån ngêi chiÕn sÜ trÎ trong tï mét khung c¶nh
mïa hÌ ®Ñp víi tiÕng ve kªu r©m ran trong vên c©y, lóa chiªm chÝn vµng trªn çnh ®ång,
bÇu trêi cao réng víi çnh diÒu chao lîn, …§©y lµ mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì mµu s¾c
vµ h¬ng vÞ ngät ngµo, bÇu trêi kho¸ng ®¹t tù do…Cuéc sèng thanh b×nh ®ang sinh s«i, n¶y
në, ngät ngµo trµn trÒ nhùa sèng ®ang s«i ®éng trong t©m hån ngêi tï. Nhng tÊt c¶ ®Òu
trong t©m tëng.
- Nhµ th¬ ®· ®ãn nhËn mïa hÌ b»ng thÝnh gi¸c, b»ng t©m tëng, b»ng søc m¹nh cña t©m
hån nång nhiÖt víi t×nh yªu cuéc sèng tù do:“Ta nghe…lßng”.ChÝnh v× thÕ nhµ th¬ ngêi
chiÕn sÜ çch m¹ng trong tï cã t©m tr¹ng ngét ng¹t: Mµ ch©n …uÊt th«i.
NhÞp th¬ 6/2; 3/3, ®éng tõ m¹nh (®¹p tan phßng, chÕt uÊt), sö dông nhiÒu th¸n tõ («i, th«i,
lµm sao) ta c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng ngét ng¹t uÊt øc cao ®é, khao kh¸t tho¸t c¶nh tï ngôc trë
vÒ víi cuéc sèng tù do ë bªn ngoµi.
- Më ®Çu vµ kÕt thóc bµi th¬ ®Òu cã tiÕng chim tu hó. TiÕng chim tu hó ë ®Çu bµi lµ
tiÕng chim b¸o hiÖu hÌ vÒ mét mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng vµ tù do.TiÕng chim tu hó ë cuèi
bµi l¹i khiÕn cho ngêi chiÕn sÜ ®ang bÞ giam c¶m thÊy hÕt søc ®au khæ, bùc béi  t©m
hån ®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do.
* TiÕng chim lµ tiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng ®Çy quyÕn rò, th«i thóc
giôc gi· muèn ngêi tï vît ngôc ra ngoµi víi c/s tù do.
c. KÕt bµi: Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c
lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ çch m¹ng trong
c¶nh tï ®Çy
3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ:
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña bµi c©u trÇn thuËt, c©u phñ ®Þnh, ChiÕu
dêi ®«

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
Buæi 16
¤n tËp phÇn v¨n b¶n nghÞ luËn
54
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n: ChiÕu dêi ®« vµ HÞch tíng sÜ , nước Đại Việt ta
- RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi ChiÕu dêi ®« vµ HÞch tíng sÜ, nước Đại Việt ta
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
C. TiÕn tr×nh tæ chøc çc ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
2. ¤n tËp
BÀI : CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU)
1- Giới thiệu chung:
- Lý Công Uẩn (974- 1028) tức Lý Thái Tổ, vị vua khai sáng triều Lý, là vị vua anh minh, có
chí lớn và lập nhiều chiến công.
- Chiếu là thể văn chính luận trung đại, do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.
- Chiếu dời đô được viết bằng chữ Hán, ra đời gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại: năm
1010 - Thành Đại La (Hà Nội ngày nay ) trở thành kinh đô của nước Đại Việt dưới triều Lý
và nhiều triều đại phong kiến Việt Nam.
2- Nội dung: Quyết định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La đã được trình bày với các lý lẽ thuyết
phục:
- Việc định đô ở các triều đại trong lịch sử Trung Quốc đã trở thành những sự kiện lớn. Điều
này chứng tỏ đây là một vấn đề đáng suy nghĩ và cho thấy bài học về việc định đô có mối liên
hệ đặc biệt với sự hưng thịnh của đất nước.
- Căn cứ vào tình hình thực tế, tác giả chỉ ra vị thế của Hoa Lư, của Đại La về địa lý, phong
thủy, chính trị, về sự sống muôn loài ... từ đó chỉ ra được ưu thế của thành Đại La là kinh
thành bậc nhất của đế vương muôn đời, ban bố về việc dời đô từ Hoa Lư ra thành Thăng
Long – một sự kiện lịch sử trọng đại đối với đất nước ta.
Chiếu dời đô thể hiện tầm nhìn về sự phát triển quốc gia Đại Việt, khát vọng độc lập,
thống nhất của một dân tộc có ý thức, có truyền thống tự cường.
3- Nghệ thuật: -Bố cục 3 phần chặt chẽ.
-Giọng văn trang trọng, thể hiện sự suy nghĩ, tình cảm sâu sắc của tác giả về một vấn đề hết
sức quan trọng của đất nước.
-Lựa chọn ngôn ngữ có tính chất tâm tình, đối thoại:
+Là mệnh lệnh nhưng Chiếu dời đô không dùng hình thức mệnh lệnh.
+ Câu hỏi cuối cùng làm cho quyết định của nhà vua được người đọc, người nghe tiếp nhận,
suy nghĩ và hành động một cách tự nguyện.
4-Ý nghĩa: Ý nghĩa lịch sử của sự kiện dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long và nhận thức về vị
thế, sự phát triển đất nước của Lý Công Uẩn.
BÀI : HỊCH TƯỚNG SĨ
1- Giới thiệu chung: - Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn (1231? – 1300) là một danh tướng
đời Trần có công lớn trong ba cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.
- Hịch: là thể văn chính luận trung đại, có kết cấu chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dùng để khích lệ tình
cảm, tinh thần đấu tranh chống kẻ thù.
55
-Hịch tướng sĩ được Trần Quốc Tuấn viết để kêu gọi tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược, sẵn
sàng đối phó với âm mưu của giặc Mông – Nguyên xâm lược nước ta lần thứ hai. (1285)
2- Nội dung: Để kêu gọi, khích lệ tinh thần yêu nước, chống giặc ngoại xâm, Hịch tướng sĩ
từng bước tác động đến tướng sĩ suy nghĩ về :
- Tinh thần trung quân ái quốc: gương những trung thần nghĩa sĩ trong sử sách Trung Quốc,
kêu gọi tướng sĩ nhà Trần suy nghĩ về nghĩa vụ, trách nhiệm của bản thân đối với chủ tướng,
cũng là đối với đất nước.
- Tình thế đất nước : thái độ ngang ngược của giặc, âm mưu xâm lược của chúng đã bộc lộ rõ.
Trong khi đó tướng sĩ nhà Trần vẫn bàng quan, không lo lắng cho hiểm họa xâm lăng đang đe
dọa đất nước...
- Hành động mà các tướng sĩ phải làm : cảnh giác trước âm mưu xâm lược, tăng cường luyện
tập Binh thư yếu lược ; sẵn sàng chiến đấu chống kẻ thù.
3- Nghệ thuật: -Lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén. Luận điểm rõ ràng, luận cứ chính xác.
-Sử dụng phép lập luận linh hoạt (so sánh, bác bỏ...), chặt chẽ (từ hiện tượng đến quan niệm,
nhận thức; tập trung vào một hướng từ nhiều phương diện).
-Sử dụng lời văn thể hiện tình cảm yêu nước mãnh liệt, chân thành gây xúc động trong người
đọc.
4- Ý nghĩa: Hịch tướng sĩ nêu lên vấn đề nhận thức và hành động trước nguy cơ đất nước bị
xâm lược.
BÀI : NƯỚC ĐẠI VIỆT TA
1- Giới thiệu chung: - Văn chính luận có vị trí đặc biệt quan trọng sự nghiệp thơ văn Nguyễn
Trãi.
-Năm 1428 cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược của nhân dân ta hoàn toàn thắng lợi.
Bình Ngô đại cáo đã được Nguyễn Trãi soạn thảo và công bố ngày 17 tháng Chạp năm Đinh
Mùi (1428).
- Cáo: thể văn chính luận có tính chất quy phạm chặt chẽ thời trung đại; có chức năng công
bố kết quả một sự nghiệp của vua chúa hoặc thủ lĩnh; có bố cục gồm 4 phần, đoạn trích thuộc
phần đầu của bài Bình Ngô đại cáo.
2- Nội dung: Nước Đại Việt ta là một đoạn trích tiêu biểu trong áng thiên cổ hùng văn Bình
Ngô đại cáo có nội dung tư tưởng sâu sắc:
- Nền độc lập của dân tộc ta đã được khẳng định với nền văn hiến lâu đời, lãnh thổ , chủ
quyền, truyền thống lịch sử và nhân tài hào kiệt.
- Vị thế đáng tự hào của dân tộc ta so với các dân tộc khác, đặc biệt là so với các triều đại
phong kiến phương Bắc.
- Quan niệm nhân văn tiến bộ: nhân nghĩa cốt ở yên dân, làm nên đất nước là hào kiệt đời nào
cũng có.
- Thể hiện quan niệm tiến bộ về đất nước: bao gồm không chỉ cương vực địa phận mà cả
những giá trị tinh thần như văn hóa, truyền thống, tài năng của con người...
3- Nghệ thuật: Tiêu biểu cho nghệ thuật hùng biện của văn học trung đại:
-Viết theo thể văn biền ngẫu.
-Lập luận chặt chẽ, chứng cứ hùng hồn, lời văn trang trọng tự hào.
4- Ý nghĩa: Nước Đại Việt ta thể hiện quan niệm, tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về Tổ
quốc, đất nước và có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập.
§Ò bµi: Chøng minh HÞch tíng sÜ cña TQT cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh.
56
TrÇn Quèc TuÊn (1231-1300) lµ ngêi cã phÈm chÊt cao ®Ñp, cã tµi n¨ng v¨n vâ song toµn,
cã c«ng lao lín trong çc cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng Nguyªn lÇn 2 vµ 3. HÞch tíng sÜ ®-
îc «ng viÕt kho¶ng tríc cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nguyªn lÇn 2 (1285) ®Ó khÝch lÖ t-
íng sÜ häc tËp cuèn ''Binh th yÕu lîc''. §Ó thuyÕt phôc tíng sÜ HÞch tíng sÜ cã sù kÕt hîp
chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh
- TQT ®· nªu nh÷ng tÊm g¬ng trung thÇn trong sö s¸ch TQ. Hä lµ tíng Do Vu, VCK; gia
thÇn nhá: Dù Nhîng, K§; quan nhá: Th©n kho¸i. T¸c gi¶ nªu tªn nh÷ng trung thÇn nghÜa sÜ
cña TQ hä ®· x¶ th©n v× chóa bÊt chÊp tÝnh m¹ng ®Ó khÝch lÖ ý chÝ x¶ th©n v× níc.
- Sau khi nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ t¸c gi¶ chØ ra hiÖn t×nh ®Êt níc díi téi ¸c cña kÎ
thï.Trong thêi buæi lo¹n l¹c sø giÆc ®i l¹i nghªnh ngang ngoµi ®êng, uèn lìi có diÒu mµ sØ
m¾ng triÒu ®×nh, ®em th©n dª chã mµ b¾t n¹t tÓ phô, th¸c mÖnh HTL mµ ®ßi ngäc lôa,
gi¶ hiÖu V©n Nam v¬ng mµ thu b¹c vµng ... ThËt kh¸c nµo ®em thÞt mµ nu«i hæ ®ãi... 
chóng ngang ngîc: ®i l¹i nghªnh ngang, b¾t n¹t tÓ phô. Chóng tham lam tµn b¹o v¬ vÐt, ®ßi
hái, h¹ch s¸ch hung h·n nh hæ ®ãi. B»ng giäng v¨n mØa mai ch©m biÕm, lét t¶ b»ng nh÷ng
hµnh ®éng thùc tÕ vµ h×nh ¶nh so s¸nh Èn dô: ''lìi có diÒu'', ''th©n dª chã'' ®Ó chØ sø nhµ
Nguyªn  nçi c¨m giËn vµ khinh bØ cña TrÇn Quèc TuÊn. §Æt nh÷ng h×nh tîng ®ã trong
thÕ t¬ng quan: ''lìi có diÒu''  ''sØ m¾ng triÒu ®×nh''; ''th©n dª chã''  ''b¾t n¹t tÓ phô''
 kÝch ®éng mäi ngêi thÊy nçi nhôc lín khi chñ quyÒn ®Êt níc bÞ x©m ph¹m.
- Lßng c¨m thï giÆc cña TrÇn Quèc TuÊn ®îc biÓu hiÖn cô thÓ qua th¸i ®é “ta thêng tíi
b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi, ruét ®au nh c¾t, níc m¾t ®Çm ®×a chØ c¨m tøc cha x¶ thÞt,
lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï, dÉu cho tr¨m th©n nµy ... vui lßng.  Th¸i ®é uÊt øc,
c¨m tøc ®Õn tét cïng, ®Õn bÇm gan tÝm ruét khi cha tr¶ ®îc thï cho d©n téc, s½n sµng hi
sinh ®Ó röa mèi nhôc cho ®Êt níc, v× nghÜa lín mµ coi thêng x¬ng tan, thÞt n¸t. Lßng c¨m
thï ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng tr¹ng th¸i t©m lÝ cao nhÊt tét cïng cña sù lo l¾ng tét cïng cña
sù ®au xãt. Mçi ch÷ mçi lêi nh ch¶y trùc tiÕp tõ tr¸i tim qua ngän bót trªn trang giÊy ®·
kh¾c ho¹ sinh ®éng h×nh tîng ngêi anh hïng yªu níc. Khi tù bµy tá nçi lßng m×nh chÝnh
TrÇn Quèc TuÊn ®· lµ mét tÊm g¬ng yªu níc bÊt khuÊt cã t¸c dông ®éng viªn to lín ®èi víi
tíng sÜ.
- TrÇn Quèc TuÊn nªu mèi ©n t×nh gi÷a m×nh vµ tíng sÜ ®Ó khÝch lÖ ý thøc tr¸ch nhiÖm
vµ nghÜa vô cña mçi ngêi ®èi víi ®¹o vua t«i, t×nh cèt nhôc còng nh ®èi víi d©n téc. Çch
c sö cña TQT h»ng ngµy víi tíng sÜ ©n cÇn, quan t©m ®Õn cuéc sèng cña hä “Kh«ng cã
¸o……..cho ¸o,c¬m; quan nhá th× th¨ng chøc; l¬ng Ýt th× cÊp bæng; ®i bé …cïng nhau vui
cêi”. Quan hÖ gi÷a TrÇn Quèc TuÊn vµ çc tíng sÜ lµ quan hÖ tèt ®Ñp, ©n t×nh trän vÑn.
§ã lµ mèi quan hÖ trªn díi nhng kh«ng theo ®¹o thÇn chñ mµ lµ quan hÖ b×nh ®¼ng cña
nh÷ng ngêi cïng c¶nh ngé.
- TiÕp theo «ng phª ph¸n th¸i ®é sèng, hµnh ®éng sai lÇm cña tíng sÜ ®Ó tíng sÜ nhËn râ:
nh×n chñ nhôc mµ kh«ng biÕt lo, thÊy níc nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn, thÝch chäi gµ, ®¸nh
b¹c, thÝch rîu ngon...  Hä ®· ®¸nh mÊt danh dù cña ngêi lµm tíng thê ¬, bµng quan tríc
vËn mÖnh ®Êt níc, lao vµo çc thó vui hÌn h¹, toan tÝnh tÇm thêng. Lèi sèng hëng l¹c, th¸i
®é bµng quan v« tr¸ch nhiÖm tríc vËn mÖnh cña TQ sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ tai h¹i kh«n lêng:
th¸i Êp bæng l«c kh«ng cßn, gia quyÕn vî con khèn cïng, tan n¸t; x· t¾c, tæ t«ng bÞ giµy
xÐo, thanh danh bÞ « nhôc...  Mét c¶nh ®au ®ín u ¸m do chÝnh hä g©y ra. Cã khi t¸c gi¶
dïng çch nãi th¼ng, gÇn nh sØ m»ng; cã khi mØa mai, chÕ giÔu nghiªm kh¾c r¨n ®e lóc l¹i
ch©n thµnh bµy tá thiÖt h¬n ''cùa gµ ...''  nghÖ thuËt ®èi lËp ®Ó hä thÊy ®îc sù v« lÝ
57
trong çch sèng cña m×nh, giäng khÝch tíng ®Ó hä mau chãng muèn chøng minh tµi n¨ng,
phÈm chÊt cña m×nh. TrÇn Quèc TuÊn võa ch©n t×nh chØ ra nh÷ng çi sai tëng nh nhá
nhÆt nhng cã tÝnh gi¸o dôc rÊt cao: võa phª ph¸n nghiªm kh¾c hµnh ®éng hëng l¹c, th¸i ®é
bµng quan tríc vËn mÖnhcña ®Êt níc. §ã kh«ng chØ lµ thê ¬ n«ng c¹n mµ cßn lµ vong ©n
béi nghÜa v« tr¸ch nhiÖm víi vËn mÖnh quèc gia. Sù ham ch¬i hëng l¹c kh«ng chØ lµ mét
vÊn ®Ò nh©n çch mµ cßn lµ sù t¸ng tËn l¬ng t©m khi vËn mÖnh ®Êt níc ®ang ngh×n
c©n treo sîi tãc.võa chØ ra nh÷ng viÖc ®óng nªn lµm, ®ã lµ nªu cao tinh thÇn c¶nh gi¸c
ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghÖ. Lêi phª ph¸n nh mét lêi thøc tØnhcho çc tíng sÜ ham ch¬i bêi
hëng l¹c ®Ó thay ®æi çch sèng ®ã.
- Cïng víi viÖc phª ph¸n th¸i ®é, hµnh ®éng sai cña hä, «ng cßn chØ cho hä thÊy nh÷ng
viÖc ®óng lªn lµm lµ tinh thÇn c¶nh gi¸c, ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghiÖp “Nªn nhí c©u
''®Æt .. r¨n sî''- biÕt lo xa. HuÊn luyÖn qu©n sÜ, tËp dît cung tªn  t¨ng cêng vâ nghÖ.
Cã thÓ bªu ®Çu, lµm r÷a thÞt ...  chèng ®îc ngo¹i x©m. Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta m·i
m·i v÷ng bÒn ... mµ tªn hä çc ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m” Nh÷ng lêi khuyªn ®ã lµm cho tíng
sÜ thøc tØnh, ®Ó th¾ng kÎ thï, gi÷ v÷ng níc nhµ.
- PhÇn cuèi cña bµi hÞch, «ng l¹i mét lÇn n÷a v¹ch râ ranh giíi gi÷a 2 con ®êng: chÝnh vµ
tµ, sèng vµ chÕt ®Ó thuyÕt phôc tíng sÜ. §ã lµ th¸i ®é rÊt døt kho¸t hoÆc lµ ®Þch hoÆc
lµ ta. ¤ng kªu gäi tíng sÜ häc tËp Binh th b»ng çch chØ râ 2 con ®êng chÝnh vµ tµ, sèng vµ
chÕt  ®éng viªn ý chÝ quyÕt t©m chiÕn ®Êu cña mäi ngêi mét çch cao nhÊt.
- Bµi HÞch tíng sÜ cña TQT ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc nång nµn cña d©n téc ta trong cuéc
kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m, thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, ý chÝ quyÕt chiÕn
quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. §©y lµ mét ¸ng v¨n chÝnh luËn xuÊt s¾c, cã sù kÕt hîp gi÷a
lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi lêi v¨n thèng thiÕt cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ.

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
58
Buæi 17
LuyÖn viÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n nghÞ luËn

- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn.
- RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n nghÞ luËn.
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
I Lý thuyÕt
1. Thế nào là văn bản nghị luận ?
* Là văn được viết ra nhằm xác lậpcho người đọc, người nghe một tư tưởng, một quan điểm
nào đó. Muốn thế văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng, có lí lẽ,dẫn chứng thuyết phục.
Những tư tưởng , quan điểm trong bài văn nghị luận phải hướng tới giải quyết những vấn đề
đặt ra trong đời sống thì mới có ý nghĩa.
2.Yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
- Văn nghị luận không chỉ trình bày những suy nghĩ về vấn đề đang bàn luận mà còn cần phải
thể hiện sự xúc động thật sưc trước điều mình đang nói
- Yếu tố biểu cảm giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục lớn hơn, vì nó tác động
mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc người nghe.
3. Làm thế nào dể bài văn nghị luận có sức biểu cảm?
- Để bài văn có sức biểu cảm cao người làm văn phải thực sự có cảm xúc trước những điều
mình viêt, nói và phải biết diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức
truyền cảm. Sự diễn tả cảm xúc phải chân thật và không được phá vỡ mạch lạc nghị luận của
bài văn
4.Vai trò của yếu tố tự sự, miêu tả trong bài văn nghị luận?
- Hai yếu tố giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng, cụ thể, sinh động hơn
và do đó có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn.
5. Vậy khi đưa 2 yếu tố vào bài văn nghị luận cần chú ý điều gì?
- Việc đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận phải thực sự xuất phát từ nhu
cầu nghị luận.
- các yếu tố được đưa vào phải phù hợp với luận điểm, luận cứ,phải phục vụ cho việc làm rõ
luận điểm. Luận cứ và không làm phá vỡ mach lạc của bài văn.
6. Các bước khi thực hiện đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận?
- Bước 1: Định hướng làm bài ( Xác định hướng nội dung nghị luận)
- Bước 2: Xác lập luận điểm
- Bước 3: Sắp xếp luận điểm
- Bước 4: Vận dụng luận điểm.
II.Bài tập
59
Đề 1 Sách là tài sản quý giá, là bạn tốt của con người. Em hãy viết một bài thuyết phục bạn
thân chăm chỉ đọc sách.
Đáp án .
a. Mở bài:
- Sách kho tàng chứa đựng những hiểu biết của con người, sách nơi kết tinh những tư
tưởng tình cảm tha thiết nhất của con người.Sách là công cụ, phương tiện để giao tiếp, là cầu
nối giữa quá khứ và hiện tại...
b.Thân bài:
- Sách là sản phẩm trí tuệ của con người.
- Sách là tài sản vô cùng quý giá.
+ Lưu giữ kiến thức phong phú
+ Giúp con người cập nhật thông tin một cách đơn giản và nhanh nhất.
+ Sách đưa ta đến chân trời kiến thức vô tận, mở rộng tầm hiểu biết của ta ở mọi lĩnh vực
khác nhau trong đời sống, là chìa khoá mở ra tri thức.
+đưa ta đến những cảm xúc lãng mạn, những tình cảm tốt đẹp, giáo dục ta thành người tốt.
* Dẫn chứng.
+ Nhiều người thành đạt, nổi tiếng trên thế giới đều đạt được nhiều thành công trong sự
nghiệp nhờ đọc sách: Êđi xơn, Bác Hồ, Lê Nin...
- Đọc sách thế nào có hiệu quả.
+Đọc sách ở nhiều nơi: Thư viện, nhà trường,.
+ Lựa chọn sách để đọc cho phù hợp.
+ Đọc sách phải có thói quen ghi chép những diều quan trọng cơ bản.
+ vận dụng kiến thức đọc được vào cuộc sống.
+ Kiên trì đọc để thành thói quen.
- Sách là ngời bạn tốt, luônn cần thiết cho mọi người dù cho khoa học kĩ thuật có phát triển
cao.
- Phải biết nõng niu giữ gìn sách để sách mói mói là người bạn quí.
c. Kết bài:
- Khẳng định tầm quan trọng của sách. - Bài học bản thân .
Đề 2 : Tác dụng của sách đối với đời sống con người
A. Mở bài - Vai trò của tri thức đối với loài người
- Một trong những phương pháp để con người có tri thức là chăm chỉ đọc sách bởi sách là tài
sản quý giá, người bạn tốt của con người .
B. Thân bài
* Giải thích : Sách là tài sản vô giá, là người bạn tốt bởi vì sách là nơi lưu giữ toàn bộ sản
phẩm trí tuệ của con người, giúp ích cho con người về nhiều mặt trong cuộc sống
* Chứng minh tác dụng của sách
- Sách giúp ta có kiến thức, mở rộng tầm hiểu biết , thu nhận thông tin một cách nhanh nhất+
DC chứng minh
- Sách bồi dưỡng tinh thần , tình cảm cho chúng ta để chúng ta trở thành người tốt + DC
- Sách là người bạn động viên ,chia xẻ làm vơi đi nỗi buồn của ta + DC
* Tác hại của việc không đọc sách : Hạn hẹp về tầm hiểu biết tri thức, tâm hồn cằn cỗi
* Phương pháp đọc sách
- Phải chọn sách tốt, có giá trị để đọc
60
- Phải đọc kỹ, vừa đọc vừa nghiền ngãm ,suy nghĩ , ghi chép những điều bổ ích
- Thực hành , vận dụng những điều học được từ sách vào đời sống.
C. Kết bài
- Khẳng định sách là người bạn tốt
- Lời khuyên phải chăm chỉ đọc sách , phải yêu quý sách
Đề 3
Hãy viết bài nghị luận với đề tài : Bảo vệ môi trường thiên nhiên là bảo vệ cuộc sống của
chúng ta
A. Mở bài : Giới thiệu về môi trường thiên nhiên: không khí, nước, cây xanh
B. Thân bài
- Bảo vệ bầu không khí trong lành
+ Tác hại của khói xả xe máy, ô tô… Tác hại của khí thải công nghiệp
- Bảo vệ nguồn nước sạch
+ Tác hại của việc xả rác làm bẩn nguồn nước sạch .Tác hại của việc thải chất thải công
nghiệp
- Bảo vệ cây xanh Nếu rừng bị chặt phá thì :
+ Cây cối bị chết, chim thú bị huỷ diệt. Cây cối chết sông ngòi khô cạn
+ Khí hậu trái đất sẽ nóng lên ảnh hưởng đến sức khoẻ.Hiện tượng xói mòn lũ lụt thiệt hại
đến sản xuất
C. Kết bài . Mỗi chúng ta hãy có ý thức trách nhiệm bảo vệ cuộc sống của chúng ta
. Đề bài 4: Hãy nói "không" với các tệ nạn. ( Gợi ý: Hãy viết một bài văn nghị luận để nêu rõ
tác hại của một số tệ nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như
cờ bạc, thuốc lá, tiêm chích ma túy hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh
*. Đáp án
1. Mở bài
- Trong cuộc sống, bên cạnh nhiều nề nếp, thói quen tốt thì vẫn còn không ít thói quen
xấu và tệ nạn có hại cho con người, cho xã hội.
- Những thói xấu có sức quyến rũ ghê gớm như cờ bạc, thuốc lá, ma túy hoặc sách xấu,
băng đĩa có nội dung độc hại. Nếu không tự chủ được mình dần dần con người sẽ bị nó ràng
buộc, chi phối, dần dần biến chất, tha hóa.
- Chúng ta hãy kiên quyết nói "không" với các tệ nạn ấy
2. Thân bài
a. Tại sao chúng ta phải nói không với các tệ nạn xã hội
* Cờ bạc, thuốc lá, ma túy... là thói hư tật xấu, là những tệ nạn xã hội gây ra tác hại ghê
gớm đối với bản thân, gia đình và xã hội về nhiều mặt: tư tưởng, đạo đức, sức khỏe, kinh tế,
nòi giống...
- Tệ nạn xã hội là mối nguy trước mắt và lâu dài của đất nước, dân tộc.
* Sự ràng buộc, chi phối ghê gớm của thói hư tật xấu:
- Đầu tiên, do bạn bè xấu rủ rê hoặc do tò mò thử cho muốn biết
- Sau đó một vài lần không có thì bồn chồn, khó chịu.
- Dần dần tiến tới mắc nghiện. Không có thuốc, cơ thể sẽ bị cơn nghiện hành hạ. Mọi
suy nghĩ, hành động... đều bị cơn nghiện chi phối.
- Để thỏa mãn, con nghiện có thể làm mọi thứ, kể cả trộm cắp, lừa đảo, cướp giật, giết
người...
61
- Thói hư tật xấu là bạn đồng hành của chủ nghĩa cá nhân ích kỉ.
- Một khi đã nhiễm phải tệ nạn lâu ngày thì rất khó từ bỏ. Tệ nạn sẽ hành hạ làm cho
con người khổ sở, điêu đứng vì nó.
b. Tác hại của cờ bạc, ma túy, sách xấu sẽ dẫn đến thoái hóa đạo đức, nhân cách,
gây tác hại lớn đến bản thân, gia đình và xã hội.
* Cờ bạc:
- Cờ bạc cũng là một loại ma túy, ai đã sa vào không dễ bỏ.
- Trò đỏ đen, may rủi kích thích máu cay cú, hiếu thắng.
- Mất nhiều thời gian, sức khỏe, tiền bạc, sự nghiệp.
- ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách và hạnh phúc gia đình, an ninh trật tự xã hội.
- Hành vi cờ bạc bị pháp luật nghiêm cấm, tùy mức độ nặng nhẹ có thể bị sử phạt hoặc đi tù.
* Thuốc lá:
- Thuốc lá là sát thủ giấu mặt đối với sức khỏe con người
- Khói thuốc gây nên nhiều bệnh bệnh nguy hiểm: ung thư phổi, ung thư vòm họng, tai biến
tim mạch...
- Khói thuốc không những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe bản thân mà còn ảnh hưởng tới sức
khỏe của những người xung quanh.
- Thuốc lá tiêu tốn tiền bạc, làm giảm thu nhập của gia đình, tác động xấu tới nền kinh tế
quốc dân.
- Trên thế giới, nhiều nước đã cấm quảng cáo thuốc lá, cấm hút ở công sở và chỗ đông người.
* Ma túy:
- Thuốc phiện - ma túy là chất kích thích và gây nghiện rất nhanh. Người dùng thuốc sẽ rơi
vào trạng thái ảo giác, hoang tưởng. Nghiện ma túy có nghĩa là tự mang bản án tử hình.
- Khi mắc nghiện, vỏ não bị tổn thương rất lớn, sức khỏe suy kiệt nhanh chóng.
- Đối với người nghiện ma túy thì tiền của bao nhiêu cũng không đủ.
- Nghiện ma túy là mất hết danh dự, đạo đức, tình yêu, hạnh phúc gia đình, sự nghiệp...
* Văn hóa phẩm độc hại ( sách xấu, băng đĩa hình đồi trụy...)
- Khi tiếp xúc với loại này, con người sẽ bị ám ảnh bởi những hành vi không lành mạnh, có
những ham muốn phi đạo đức, sa vào lối sống ích kỉ, bản năng, mất hết khả năng phấn đấu,
sống không mục đích.
- Nếu làm theo những điều bậy bạ thì sẽ dẫn đến sự suy đồi đạo đức, nhân cách, ảnh hưởng
đến uy tín bản thân, gia đình và có thể dẫn tới vi phạm pháp luật.
3. Kết bài
- Tránh xa những thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội
- Khi đã lỡ mắc vào, phải có quyết tâm từ bỏ, lầm lại cuộc đời
- Xây dựng cho mình và tuyên truyền cho mọi người lối sống tích cực lành mạnh.
Đề 5 :Hãy viết một bài văn nghị luận để khuyên một số bạn còn lười học, đi học không
chuyên cần.
A. Mở bài
Giới thiệu bài : Lười học là tình trạng phổ biến đối với học sinh hiện nay, nhất là học sinh
vùng nông thôn và vùng sâu xa
B. Thân bài
- Đất nước đang rất cần những người có tri thức để xây dựng đất nước
- Muốn có tri thức , học giỏi cần chăn học : kiên trì làm việc gì cũng thành công…
62
- Xung quanh ta có nhiều tấm gương chăm học học giỏi :…
- Thế mà một số bạn học sinh còn chểnh mảng trong học tập khiến thầy cô và cha mẹ lo
buồn
- Các bạn ấy chưa thấy rằng bây giờ càng ham vui chơi thì sau này càng khó tìm được niềm
vui trong cuộc sống = > Vậy thì ngay từ bây giờ các bạn hãy chăm chỉ học tập
C. Kết bài : - Liên hệ với bản thân
ĐỀ 6
Một số bạn lớp em đang đua đòi ăn mặc theo lối không lành mạnh, không phù hợp với lứa tuổi học
sinh, với truyền thống dân tộc, gia đình. Em hãy viết một bài văn nghị luận để thuyết phục các bạn
đó thay đổi cách ăn mặc cho đứng đắn hơn.
A. Mở bài - Vai trò của mốt trang phục đối với xã hội và con ngời có văn hoá nói chung và
tuổi học trò nói riêng.
B. Thân bài:
- Tình hình ăn mặc hiện nay của lứa tuổi học sinh
+ Đa số các bạn ăn mặc đứng đắn, có văn hoá
+ Tuy nhiên vẫn còn một số bạn đua đòi chạy theo mốt ăn mặc không lành mạnh ( đan yếu tố
tự sự, miêu tả )
- Tác hại của lối ăn mặc không lành mạnh
+ Vừa tốn kém, mất thời gian, ảnh hưởng xấu tới kết quả học tập
+ lại không có văn hoá, thiếu tự trọng, ảnh hưởng tới nhân cách của con người
- ăn mặc như thế nào là có văn hoá ?
+ Phải phù hợp với lứa tuổi học sinh, với truyền thống văn hoá của dân tộc và hoàn cảnh gia
đình.
+ Đó là cách ăn mặc giản dị, gọn gàng, đứng đắn để chứng tỏ mình là người lịch sự, có văn
hoá, biết tự trọng và tôn trọng mọi người
C. Kết bài :- Các bạn cần thay đổi lại cách ăn mặc cho phù hợp, lành mạnh, đứng đắn
Buæi 18 Ngày soạn 26 tháng 3 năm 2017

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
63
ÔN TẬP VĂN BẢN “THUẾ MÁU”, HỘI THOẠI

- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc về hội thoại.
- Ôn tập văn bản Thuế máu của Nguyễn Ái Quốc.
- Rèn luyện kỹ năng làm bài Tiếng Việt và cảm thụ văn học cho học sinh, .
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp các văn bản
2. Bài mới
Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt
I. Lý thuyết
? Em hãy nêu giá trị nội dung và 1. Ôn tập văn bản “Thuế máu”
nghệ thuật văn bản “Thuế máu” a. Nội dung
của Nguyễn Ái Quốc? Bộ mặt giả nhân giả nghĩa, thủ đoạn tàn bạo của
chính quyền thực dân Pháp trong việc sử dụng
người dân thuộc địa nghèo khổ làm bia đỡ đạn trong
các cuộc chiến tranh phi nghĩa, tàn khốc (1914-
1918)
b. Nghệ thuật
Tư liệu phong phú, xác thực, tính chiến đấu rất cao,
nghệ thuật trào phúng sắc sảo và hiện đại: mâu
thuẫn trào phúng, giọng điệu giễu nhại .
2. Ôn tập Hội thoại
? Vai xã hội trong hội thoại là gì? a. Khái niệm vai xã hội trong hội thoại
- Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
với người khác trong cuộc hội thoại.
+ Quan hệ trên dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác,
thứ bậc trong gia đình và xã hội)
+ Quan hệ thân - sơ ( theo mức độ quen biết, thân
tình)
* Khi tham gia hội thoại mỗi người cần xác định
đúng vai để chọn cách nói cho phù hợp
? Lượt lời trong hội thoại là gì? b. Lượt lời trong hội thoại
- Trong hội thoại ai cũng được nói. Mỗi người tham
gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.
- Để giữ lịch sự cần tôn trọng lượt lời của người
khác, tránh nói tranh lượt lời, cắt lời hoặc chêm vào
lời người khác.
- Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng
là một cách biểu thị thái độ.
64
- GV ghi đề lên bảng cho học sinh II. Luyện tập
ghi đề vào vở. Câu 1:
Câu 1:Em hiểu như thế nào về cái Em hiểu như thế nào về cái tên Thuế máu?
tên Thuế máu? Câu 2:
Câu 2: Phân tích số phận thảm Phân tích số phận thảm thương của người dân thuộc
thương của người dân thuộc địa địa trong cuộc chiến tranh phi nghĩa qua sự miêu tả
trong cuộc chiến tranh phi nghĩa của tác giả.
qua sự miêu tả của tác giả. Câu 3:
Câu 3:Nêu suy nghĩ của em về Nêu suy nghĩ của em về nghệ thuật châm biếm, đả
nghệ thuật châm biếm, đả kích kích của Nguyễn Ái Quốc qua văn bản này.
của Nguyễn Ái Quốc qua văn bản Câu 4:
này. Chỉ rõ sự thay đổi và phân tích sự thay đổi trong
Câu 4: Chỉ rõ sự thay đổi và phân cách xưng hô đó:
tích sự thay đổi trong cách xưng “Chị Dậu xám mặt vội vàng đặt con xuống đất, chạy
hô đó: đến đến đỡ lấy tay hắn:
“Chị Dậu xám mặt vội vàng đặt - Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một
con xuống đất, chạy đến đến đỡ lúc, ông tha cho!
lấy tay hắn: {...} Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu
- Cháu van ông, nhà cháu vừa liều mạng cự lại:
mới tỉnh được một lúc, ông tha - Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!
cho! {...} Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
{...} Hình như tức quá không thể - Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem!
chịu được, chị Dậu liều mạng cự
lại:
- Chồng tôi đau ốm, ông không
được phép hành hạ! HƯỚNG DẪN
{...} Chị Dậu nghiến hai hàm Câu 1
răng: Cách đặt tên này thể hiện thái độ căm phẫn, mỉa
- Mày trói chồng bà đi, bà cho mai, đồng thời chứng tỏ lòng xót xa thương cảm của
mày xem! tác giả. “Thuế máu” là thứ thuế bất công, tàn ác bậc
nhất trong rất nhiều thứ thuế mà người dân các xứ
thuộc địa phải gánh chịu. Chữ “thuế máu” gợi lên số
- GV hướng dẫn học sinh làm bài phận thảm thương của người dân nô lệ, tội ác cần
tập 1 lên án của bọn thực dân.
Dựa vào nội dung đã học trong Câu 2:
văn bản để giải thích. Tác giả chỉ ra sự đối lập giữa những lời tâng bốc,
hứa hẹn hão huyền của bọn thực dân với số phận bi
thảm của người người dân thuộc địa trong các cuộc
chiến tranh. Biểu hiện:
- Phải đột ngột xa lìa gia đình, quê hương vì mục
đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đánh đổi lấy
những vinh dự hão huyền.
- Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích, danh dự của
những kẻ cầm quyền (giọng điệu vừa diễu cợt vừa
65
xót xa của tác giả khi kể ra bao cái chết thảm
- GV hướng dẫn học sinh làm bài thương của người lính thuộc địa trên chiến trường
tập 2 bằng việc đặt câu hỏi để học ác liệt xa xôi).
sinh trả lời. - Tuy không trực tiếp ra mặt trận nhưng rất nhiều
người dân thuộc địa làm công việc chế tạo vũ khí,
? Tác giả đã miêu tả số phận thảm phục vụ chiến tranh ở hậu phương cũng phải chịu
thương của người dân thuộc địa bệnh tật và cái chết đau đớn.
trong cuộc chiến tranh phi nghĩa - Những thống kê đáng chú ý về số người bản xứ đã
bằng những biểu hiện như thế bỏ mình trên đất Pháp đã tạo sức thuyết phục lớn
nào? cho nhận xét của tác giả.
- GV hướng dẫn học sinh làm bài Câu 3
tập 3 bằng việc đặt câu hỏi để học Nghệ thuật châm biếm, đả kích sắc sảo, tài tình của
sinh trả lời. tác giả “Thuế máu” được thể hiện qua nhiều phương
? Nghệ thuật châm biếm, đả kích diện:
sắc sảo, tài tình của tác giả “Thuế a.Bố cục theo trình tự chặt chẽ, hợp lý. Nội dung
máu” được thể hiện qua những từng phần đều chứa đựng mâu thuẫn, đối chọi để
phương diện nào? toát lên ý nghĩa trào phúng.
b. Xây dựng một hệ thống hình ảnh sinh động, giàu
tính biểu cảm và sức tố cáo mạnh mẽ.
c. Gắn hình ảnh, ngôn ngữ phong phú, tác phẩm
cũng mang màu sắc trào phúng, vừa mỉa mai sắc sảo
vừa thể hiện lòng thương cảm xót xa.
d. Giọng điệu trào phúng đặc sắc.
- GV gọi học sinh lên bảng làm Câu 4
câu 4. Các học sinh khác nhận Sự thay đổi về cách xưng hô giữa chị Dậu và cai lệ:
xét, bổ sung. GV kết luận. - Cháu – ông
- Tôi – ông
- Bà – mày .
Lúc đầu chị Dậu rất nhún nhường, chịu đựng, sau
- GV gọi học sinh lên bảng làm đó đã thay đổi cách xưng hô cho thấy sự ngang
câu 4. Các học sinh khác nhận hàng và tư thế đứng trên của chị Dậu. Điều đó cho
xét, bổ sung. GV kết luận. thấy sự phản kháng mãnh liệt của chị Dậu đối với
những điều bất công sai trái.

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
66
Buæi 19
ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN

VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM
A. Mục tiêu cần đạt:

- Ôn tập lại các kiến thức về văn nghị luận.
- Giúp học sinh viết được đoạn văn, bài văn nghị luận.
- Rèn luyện kỹ năng làm bài cho học sinh, .
B. Chuẩn bị:
Thầy: Các dạng bài tập
Trò: Ôn tập các văn bản
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:
1. Kiểm tra: sự chuẩn bị
2. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
- GV nêu câu hỏi, HS suy nghĩ I. Lý thuyết
trả lời. 1.Ôn tập về luận điểm; Viết đoạn văn trình bày
luận điểm:
a. Ôn tập về luận điểm:
? Em hiểu thế nào là luận điểm? - Luận điểm trong bài văn nghị luận là những tư
tưởng, quan điểm, chủ trương mà người viết (nói)
? Luận điểm trong bài văn nghị nêu ra ở trong bài.
luận phải như thế nào? - Luận điểm cần phải chính xác, rõ ràng, phù hợp
với yêu cầu giải quyết vấn đề và đủ để làm sáng tỏ
vấn đề được đặt ra.
- Trong bài văn nghị luận, luận điểm là một hệ
thống: Có luận điểm chính (dùng làm kết luận của
bài, là cái đích của bài viết), có luận điểm phụ
(dùng làm luận điểm xuất phát hay luận điểm mở
rộng).
- Các luận điểm trong một bài văn vừa cần liên kết
chặt chẽ, lại vừa cần có sự phân biệt với nhau; Các
luận điểm cần được sắp xếp theo một trình tự hợp
lí: Luận điểm trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm,
luận điểm nêu sau đẫn đến luận điểm kết luận.
? Khi trình bày luận điểm trong b. Viết đoạn văn trình bày luận điểm:
bài văn nghị luận cần chú ý - Khi trình bày luận điểm trong bài văn nghị luận
những điều gì? cần chú ý:
+ Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dung của luận
điểm trong câu chủ đề. Câu chủ đề thường được đặt
ở vị trí đầu tiên (đối với đoạn diễn dịch) hoặc đặt ở
67
cuối đoạn (đoạn quy nạp).
+ Tìm đủ các luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận
- HS khác nhận xét, bổ sung. theo một trật tự hợp lí để làm nổi bật luận điểm.
- GV chốt lại kiến thức trọng tâm. + Diễn đạt trong sáng, hấp dẫn để sự trình bày luận
- GV hướng dẫn học sinh phần điểm có sức thuyết phục.
luyện tập:
GV ghi đề lên bảng để học sinh II. Luyện tập
làm bài Câu 1. Viết đoạn văn triển khai luận điểm: “Tuổi
Câu 1. Viết đoạn văn triển khai thanh xuân phải thực sự sống có ý nghĩa
luận điểm: “Tuổi thanh xuân phải Câu 2. Lập dàn ý cho đề bài sau:
thực sự sống có ý nghĩa Suy nghĩ của em về câu nói của Lê-nin: Học, học
Câu 2. Lập dàn ý cho đề bài sau: nữa, học mãi.
ViÕt bµi v¨n nghÞ luËn ®Ó
khuyªn çc b¹n h·y ch¨m chØ häc HƯỚNG DẪN
hµnh. Câu 1:
GV hướng dẫn học sinh làm câu 1 Tuổi thanh xuân có nghĩa là gì? Có người nói: Hoa
Cho học sinh lập dàn ý cho bài đẹp hiếm khi thấy, tuổi xuân không dài mấy. Bởi
tập 2. vậy tuổi xuân có nghĩa là truy tìm hoan lạc. Lại có
GV hướng dẫn để học sinh lập người nói: Chén rượu và đàn ca, đời người được
dàn bài mấy ta. Bởi vậy tuổi thanh xuân là chạy theo hưởng
1. Yêu cầu chung thụ. Chúng ta nói: Không! Tuổi thanh xuân tràn trề
Hiểu đúng đề: nhựa sống. Bởi vậy tuổi thanh xuân phải thực sự
- Nghị luận về một vấn đề tư sống có ý nghĩa.
tưởng, đạo lý. Câu 2:
- Bài viết có đầy đủ ba phần, trình * Mở bài
bày sạch sẽ, văn phong sáng sủa. - Giới thiệu câu nói của Lê-nin, lời khuyên về việc
học tập.
2. Yêu cầu cụ thể:
* Thân bài
Cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
- Giải thích các từ ngữ: hoc, học nữa, học mãi.
- Giới thiệu câu nói của Lê-nin,
- Nêu biểu hiện trong cuộc sống
lời khuyên về việc học tập.
- Khẳng định vấn đề
- Giải thích các từ ngữ: hoc, học
- Tác dụng của lời khuyên
nữa, học mãi.
- Phê phán thói lười học của một số học sinh
- Nêu biểu hiện trong cuộc sống
* Kết bài
- Khẳng định vấn đề
- Khẳng định lại vấn đề
- Tác dụng của lời khuyên
- Nêu bài học cho bản thân
- Phê phán thói lười học của một
số học sinh
- Nêu bài học cho bản thân
Câu 3. Viết đoạn văn triển khai luận điểm: Quê

hương là điểm tựa cho mỗi con người.
- GV hướng dẫn học sinh phần Câu 4.
luyện tập: Viết đoạn văn triển nêu suy nghĩ của em về nỗi lòng
68
GV ghi đề lên bảng để học sinh của vị chủ tướng trong văn bản Hịch tướng sĩ.
làm bài
Câu 1. Viết đoạn văn triển khai HƯỚNG DẪN
luận điểm: Quê hương là điểm tựa Câu 3:
cho mỗi con người. - Viết câu chốt lên đầu câu
Câu 2. - Triển khai các ý làm rõ luận điểm trên
Viết đoạn văn triển nêu suy nghĩ + Quê hương là nơi chon rau cắt rốn
của em về nỗi lòng của vị chủ + Nơi lưu giữ những kỷ niệm tuổi thơ ngọt
tướng trong văn bản Hịch tướng ngào
sĩ. + Ai đi đâu xa cũng nhớ về quê hương…
Câu 4 :
Nỗi lòng của vị chủ tướng trong Hịch tướng sĩ được
thể hiện rất thống thiết. Đó là trạng thái căm uất sôi
sục của một trái tim vĩ đại được thể hiện bằng lời
GV hướng dẫn học sinh viết đoạn văn ước lệ ‘‘Tới bữa quên ăn….đầm đìa’’. Lòng
văn căm thù ấy trở thành sức mạnh của ý chí xả thân cứu
nước. Từ trái tim sục sôi nhiệt huyết đến ý chí quả
quyết hành động, hi sinh cứu nước là một sự phát
triển hợp với tính cách người anh hùng. Với ngôn
ngữ và giọng điệu thống thiết ‘‘Dẫu cho…vui lòng’’
tác giả đã biến những biến cố xa lạ trở thành gần gũi
vì nó khơi đúng bản chất yêu nước truyền thống.
Đoạn văn khắc họa hình ảnh và tâm hồn Trần Quốc
Tuấn, vị chủ soái, linh hồn của cuộc kháng chiến
chống quân Mông – Nguyên, cho nên cũng là tiêu
biểu cho khí phách anh hùng dân tộc.
3. Củng cố, hướng dẫn về nhà

- Nắm vững nội dung đã học
- Về nhà viết thành đoạn văn hoàn chỉnh.

Ngày dạy 8A ………..8D…………2017
Buæi 20
69
ÔN TẬP HỌC KỲ II
Câu 1: Nội dung bài thơ “Nhớ rừng” của Thế Lữ ?

Câu 2: Cảnh đất trời vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng được thể hiện qua những
câu thơ nào qua bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu? Cảm nhận của em về những câu thơ đó.
Câu 3: Phân tích tâm trạng của người tù cách mạng trong bài thơ “Khi con tu hú” của Tố
Hữu.
Câu 4: Cái “sang” của cuộc đời cách mạng trong bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”.
Câu 5: Bài học của em từ bài thơ “Đi đường” của Hồ Chí Minh.
Câu 6: Vì sao nói văn bản "Chiếu dời đô" phản ánh ý chí tự cường và sự phát triển lớn
mạnh của dân tộc?
Câu 7: Nỗi lòng của người chủ tướng Trần Quốc Tuấn được thể hiện đoạn văn nào? Em hãy
phân tích đoạn văn đó.
Câu 8: Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi được thể hiện như thế nào trong đoạn trích
Nước Đại Việt ta? Vì sao nói đây là bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc?
Câu 9
Tác giả Nguyễn Thiếp bàn như thế nào về cách học qua văn bản “ Bàn luận về phép học”?
GỢI Ý:
Câu 1: Là lời con hổ trong vườn bách thú. Tác giả mượn lời như vậy để tiện nói lên một cách
đầy đủ, sâu sắc tâm sự y uất của một lớp người lúc bấy giờ. Đó là những thanh niên trí thức
“tây học” vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, cảm thấy bất hoà sâu sắc với thực tại xã hội tù túng
giả dối, ngột ngạt đương thời. Họ khao khát cái tôi được khẳng định và phát triển trong cuộc
sống rộng lớn tự do. Nhưng đó cũng là tâm sự chung của người Việt Nam trong cảnh mất
nước lúc bấy giờ.
Câu 2: Sáu câu thơ đầu mở ra cả một thế giới rộn ràng, tràn trề nhựa sống. Nhiều hình ảnh
mùa hè được đưa vào bài thơ: tiếng ve ran trong vườn râm, lúa chiêm chín vàng trên cánh
đồng, bầu trời cao rộng với cánh diều chao lượn, trái cây đượm ngọt...tiếng chim tu hú đã
thức dậy mở ra tất cả và bắt nhịp cho tất cả: mùa hè rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt
ngào hương vị, bầu trời khoáng đạt tự do...trong cảm nhận của người tù. Qua đó ta thấy được
sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời nhưng đang mất tự do và
khao khát tự do đến cháy lòng.
Câu 3: Đó là tâm trạng đau khổ uất ức, ngột ngạt được nhà thơ bộc lộ trực tiếp. Đoạn thơ với
cách ngắt nhịp bất thường...dùng những từ ngữ mạnh, từ ngỡ cảm thán...
Câu 4:
Sang -> sang trọng, giàu có, cao quý đẹp đẽ ; còn là cảm giác hài lòng, vui thích.
-> Cũng có phần là cách nói khoa trương, khẩu khí, nói cho vui như trong thơ truyền thống.
Nhưng niềm vui của Bác là rất thật, chân thành, không hề gượng gạo.
- Niềm vui lớn nhất của Bác không phải chỉ là thú lâm tuyền như người ẩn sĩ xưa mà là niềm
vui của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau 30 năm xa cách nay được trở về sống giữa lòng đất
nước, trực tiếp lãnh đạo cách mạng…
Câu 5: Bài học của em từ bài thơ “Đi đường” của Hồ Chí Minh.
70
- Điệp ngữ ''tẩu lộ'' khẳng định nỗi gian lao của người đi đường. Giọng thơ suy ngẫm, rút ra
qua những trải nghiệm của người tù bị giải đi hết nhà lao này đến nhà lao khác.
- Trùng san chi ngoại hựu trùng san
+ Điệp ngữ ''trùng san''; hết lớp núi này lại đến ngay lớp núi khác, khó khăn chồng chất liên
miên
 Đường đời, đường cách mạng: gian lao triền miên.
- Hình tượng ý thơ vút lên bất ngờ lan chuyển mạch thơ: Mọi gian lao đã kết thúc, lùi lại phía
sau khi người đi lên tới đỉnh cao chót. Nỗi gian lao không phải là bất tận, càng nhiều gian lao
thì thắng lợi càng lớn.
- Từ đỉnh cao, người du khách ung dung say xưa ngắm cảnh đẹp. Đó cũng là niềm vui sướng
đặc biệt của người chiến sĩ cách mạng khi đứng trên đỉnh cao thắng lợi.
- Bài thơ thiên về suy nghĩ, triết lí nhưng giọng thơ giống người tâm tình, kể chuyện
 giàu sức thuyết phục. Lời thơ cô đọng, bình dị chứa đựng tư tưởng sâu xa.
- Bài thơ có 2 lớp nghĩa: nghĩa đen nói về việc đi đường núi, nghĩa bóng ngụ ý về con đường
cách mạng là gian khổ nếu kiên trì nhất định sẽ đạt tới thắng lợi.
Câu 6: ý chí tự cường của một dân tộc đang trên đà lớn mạnh. Dời đô từ Hoa Lư ra vùng
đồng băng chứng tỏ triều đình đủ sức chấm dứt nạn phong kiến cát cứ, thế và lực sánh ngang
phương Bắc. Định đô ở Thăng Long là thực hiện nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về
một mối, xây dựng đất nước độc lập tự cường.
Câu 7
“Ta thường tới bữa.... ta cũng vui lòng”
-Ta thường: +quên ăn...vỗ gối, Ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa  ẩn dụ, so sánh  Thể
hiện sự lo lắng đau xót đến tột độ.
-Căm tức +xả thịt, lột da, Nuốt gan, uống máu  động từ mạnh  lòng căm thù tột độ.
- Dẫu cho trăm thân này ... vui lòng.  phóng đại, điển cố  Sẵn sàng hi sinh vì nước, vì
nghĩa lớn mà coi thường xương tan, thịt nát.
 Giọng văn tha thiết, đanh thép, hùng hồn.
 Lòng yêu nước thiết tha của tác giả.
 Khơi dậy lòng yêu nước và tinh thần xả thân của các tướng sỹ
* Có thể nói đây là đoạn văn đậm chất trữ tình trong bài chính luận. Mỗi chữ mỗi dòng trong
đoạn văn như máu chảy như nước mắt. Đó là gan ruột, là tấc lòng, là tâm huyết của vị tổng
chỉ huy đang bày tỏ tâm sự. Chính tâm sự ấy đã tiếp thêm sức mạnh, hun đúc thêm tinh thần
của các tướng sỹ.
Câu 8
* Hai nội dung: Yên dân và điếu phạt.
+ Yên dân: là làm cho dân được hưởng thái bình hạnh phúc.
+ Điếu phạt: thương dân đánh kẻ có tội.
- Người dân mà mà tác giả nói tới là người dân Đại Việt đang bị xâm lược, còn kẻ bạo tàn
chính là giặc Minh cướp nước.
 trừ giặc Minh bạo ngược để giữ yên cuộc sống cho dân.
- Nhân nghĩa theo quan niệm trước đó (nho giáo) là quan hệ giữa người với người giờ đây
nhân nghĩa gắn liền với yêu nước chống xâm lược, thể hiện trong mối quan hệ giữa dân tộc
với dân tộc. Đó là nét mới, là sự phát triển của tư tưởng nhân nghĩa ở Nguyễn Trãi.
- Đây là cuộc khởi nghĩa chính nghĩa
71
- Nguyễn Trãi, Lê Lợi là người thương dân, tiến bộ, lấy dân làm gốc, vì dân mà đánh giặc.
* Nhân nghĩa gắn liền với chủ quyền dân tộc, vì có bảo vệ được đất nước thì mới bảo vệ được
dân, mới thực hiện được mục đích cao cả là ''Yên dân''
- Nền văn hiến lâu đời, có cương vực lãnh thổ, phong tục tập quán, lịch sử riêng, chế độ
riêng ''Núi sông ...''; ''phong tục''; ''Từ Triệu ... ''; ''Cùng Hán ...''
 Nguyễn Trãi đã phát biểu một cách hoàn chỉnh về quốc gia dân tộc.
* Đất nước có độc lập, chủ quyền là có nền văn hiến, có lãnh thổ, phong tục, lịch sử, chế độ
riêng. Đó là những yếu tố căn bản nhất của một quốc gia, dân tộc.
 Nguyễn Trãi đã ý thức được văn hiến và truyền thống lịch sử là yếu tố cơ bản nhất, là hạt
nhân để xác định dân tộc. Đó là thực tế, tồn tại với chân lí khách quan khi kẻ xâm lược luôn
tìm cách phủ định.
* So với thời Lí, quan niệm về quốc gia, dân tộc của Nguyễn Trãi có sự kế thừa và phát triển
cao hơn bởi tính toàn diện và sâu sắc của nó.
Câu 9
* Tác giả khẳng định quan điểm và phương pháp đúng đắn trong học tập.
- Tuỳ đâu tiện đấy mà đi học.
+ Học ở trường lớp, ở thày, ở bạn, ở thực tế cuộc sống ''Đi một ngày đàng ... ''; ''Học thày ... ''
- Theo Chu Tử, học tiểu học để bồi lấy gốc rồi tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử, phải
biết luân thường đạo lí: tam cương, ngũ thường.
- Học lấy gốc rồi rồi tuần tự tiến lên, học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm.
+ Truyền thống hiếu học của nhân dân ta ''muốn sang ...''; ''bán tự vi sư ...''; nội dung học ''tiên
học lễ ...'' học đạo đức trước và tri thức sau.
+ Bác Hồ ''người có tài ... vô dụng''
+ Nhà nước ta: chính sách khuyến học, mở nhiều trường lớp, mở rộng thành phần người học,
tạo điều kiện thuận lợi cho người đi học (trường dân lập, bán công, công lập, ...)
- Tác giả xem thường lối học chuộng hình thức, lấy mục đích danh vọng cá nhân là chính; coi
trọng lối học lấy mục đích thành người tốt đẹp.
- Đó là thái độ đúng đắn và tích cực, cần phát huy.
3. Củng cố, hướng dẫn về nhà

- Nắm vững nội dung đã học
- Về nhà tiếp tục học bài.
72
Ca 1 1.Bµi tËp 1
? ThÕ nµo lµ hµnh ®éng - Hµnh ®éng nãi lµ hµnh ®éng ®îc thùc hiÖn b»ng lêi nãi
nãi? Çc kiÓu hµnh ®éng nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh.
nãi thêng gÆp? VD? - Mét sè kiÓu hµnh ®éng nãi thêng gÆp: Ngêi ta dùa theo
môc ®Ých cña hµnh ®éng nãi mµ ®Æt tªn cho nã. Nh÷ng
kiÓu hµnh ®éng nãi thêng gÆp lµ hái, tr×nh bµy ( b¸o tin,
kÓ,t¶…) ®iÒu khiÓn( cÇu khiÕn, ®e do¹…) høa hÑn, béc lé
c¶m xóc.
VD: - H«m qua m×nh ®îc 10 to¸n. ( th«ng b¸o)
- T«i rÊt c¨m ghÐt tªn cai lÖ. ( béc lé c¶m xóc)
2.Bµi tËp 2
* T×m hiÓu ®Ò
- ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: HÞch tíng sÜ cña TQT cã sù kÕt
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh.
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi - Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm ®Ó thÊy ®îc sù sù
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh (lÝ lÏ, dÉn chøng vµ t×nh
c¶m)
*. Dµn ý
a. Më bµi: TrÇn Quèc TuÊn (1231-1300) lµ ngêi cã phÈm
chÊt cao ®Ñp, cã tµi n¨ng v¨n vâ song toµn, cã c«ng lao lín
trong çc cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng Nguyªn lÇn 2 vµ 3.
HÞch tíng sÜ ®îc «ng viÕt kho¶ng tríc cuéc kh¸ng chiÕn
chèng qu©n Nguyªn lÇn 2 (1285) ®Ó khÝch lÖ tíng sÜ häc
tËp cuèn ''Binh th yÕu lîc''. §Ó thuyÕt phôc tíng sÜ HÞch tíng
sÜ cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh
b. Th©n bµi
- TQT ®· nªu nh÷ng tÊm g¬ng trung thÇn trong sö s¸ch TQ.
Hä lµ tíng Do Vu, VCK; gia thÇn nhá: Dù Nhîng, K§; quan
nhá: Th©n kho¸i. T¸c gi¶ nªu tªn nh÷ng trung thÇn nghÜa sÜ
cña TQ hä ®· x¶ th©n v× chóa bÊt chÊp tÝnh m¹ng ®Ó
khÝch lÖ ý chÝ x¶ th©n v× níc.
- Sau khi nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ t¸c gi¶ chØ ra hiÖn
t×nh ®Êt níc díi téi ¸c cña kÎ thï.Trong thêi buæi lo¹n l¹c sø
giÆc ®i l¹i nghªnh ngang ngoµi ®êng, uèn lìi có diÒu mµ sØ
m¾ng triÒu ®×nh, ®em th©n dª chã mµ b¾t n¹t tÓ phô, th¸c
mÖnh HTL mµ ®ßi ngäc lôa, gi¶ hiÖu V©n Nam v¬ng mµ
73
thu b¹c vµng ... ThËt kh¸c nµo ®em thÞt mµ nu«i hæ ®ãi... 
chóng ngang ngîc: ®i l¹i nghªnh ngang, b¾t n¹t tÓ phô. Chóng
tham lam tµn b¹o v¬ vÐt, ®ßi hái, h¹ch s¸ch hung h·n nh hæ
®ãi. B»ng giäng v¨n mØa mai ch©m biÕm, lét t¶ b»ng nh÷ng
hµnh ®éng thùc tÕ vµ h×nh ¶nh so s¸nh Èn dô: ''lìi có diÒu'',
''th©n dª chã'' ®Ó chØ sø nhµ Nguyªn  nçi c¨m giËn vµ
khinh bØ cña TrÇn Quèc TuÊn. §Æt nh÷ng h×nh tîng ®ã
trong thÕ t¬ng quan: ''lìi có diÒu''  ''sØ m¾ng triÒu ®×nh'';
''th©n dª chã''  ''b¾t n¹t tÓ phô''  kÝch ®éng mäi ngêi
thÊy nçi nhôc lín khi chñ quyÒn ®Êt níc bÞ x©m ph¹m.
- Lßng c¨m thï giÆc cña TrÇn Quèc TuÊn ®îc biÓu hiÖn cô
thÓ qua th¸i ®é “ta thêng tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi, ruét
®au nh c¾t, níc m¾t ®Çm ®×a chØ c¨m tøc cha x¶ thÞt, lét
da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï, dÉu cho tr¨m th©n nµy ...
vui lßng.  Th¸i ®é uÊt øc, c¨m tøc ®Õn tét cïng, ®Õn bÇm
gan tÝm ruét khi cha tr¶ ®îc thï cho d©n téc, s½n sµng hi sinh
®Ó röa mèi nhôc cho ®Êt níc, v× nghÜa lín mµ coi thêng x-
¬ng tan, thÞt n¸t. Lßng c¨m thï ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng tr¹ng
th¸i t©m lÝ cao nhÊt tét cïng cña sù lo l¾ng tét cïng cña sù
®au xãt. Mçi ch÷ mçi lêi nh ch¶y trùc tiÕp tõ tr¸i tim qua
ngän bót trªn trang giÊy ®· kh¾c ho¹ sinh ®éng h×nh tîng ng-
êi anh hïng yªu níc. Khi tù bµy tá nçi lßng m×nh chÝnh TrÇn
Quèc TuÊn ®· lµ mét tÊm g¬ng yªu níc bÊt khuÊt cã t¸c dông
®éng viªn to lín ®èi víi tíng sÜ.
- TrÇn Quèc TuÊn nªu mèi ©n t×nh gi÷a m×nh vµ tíng sÜ ®Ó
khÝch lÖ ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña mçi ngêi ®èi
víi ®¹o vua t«i, t×nh cèt nhôc còng nh ®èi víi d©n téc. Çch c
sö cña TQT h»ng ngµy víi tíng sÜ ©n cÇn, quan t©m ®Õn
cuéc sèng cña hä “Kh«ng cã ¸o……..cho ¸o,c¬m; quan nhá th×
th¨ng chøc; l¬ng Ýt th× cÊp bæng; ®i bé …cïng nhau vui cêi”.
Quan hÖ gi÷a TrÇn Quèc TuÊn vµ çc tíng sÜ lµ quan hÖ tèt
®Ñp, ©n t×nh trän vÑn. §ã lµ mèi quan hÖ trªn díi nhng
kh«ng theo ®¹o thÇn chñ mµ lµ quan hÖ b×nh ®¼ng cña
nh÷ng ngêi cïng c¶nh ngé.
- TiÕp theo «ng phª ph¸n th¸i ®é sèng, hµnh ®éng sai lÇm cña
tíng sÜ ®Ó tíng sÜ nhËn râ: nh×n chñ nhôc mµ kh«ng biÕt
lo, thÊy níc nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn, thÝch chäi gµ, ®¸nh
b¹c, thÝch rîu ngon...  Hä ®· ®¸nh mÊt danh dù cña ngêi
lµm tíng thê ¬, bµng quan tríc vËn mÖnh ®Êt níc, lao vµo çc
thó vui hÌn h¹, toan tÝnh tÇm thêng. Lèi sèng hëng l¹c, th¸i ®é
bµng quan v« tr¸ch nhiÖm tríc vËn mÖnh cña TQ sÏ dÉn ®Õn
hËu qu¶ tai h¹i kh«n lêng: th¸i Êp bæng l«c kh«ng cßn, gia
quyÕn vî con khèn cïng, tan n¸t; x· t¾c, tæ t«ng bÞ giµy xÐo,
thanh danh bÞ « nhôc...  Mét c¶nh ®au ®ín u ¸m do chÝnh
74
hä g©y ra. Cã khi t¸c gi¶ dïng çch nãi th¼ng, gÇn nh sØ
m»ng; cã khi mØa mai, chÕ giÔu nghiªm kh¾c r¨n ®e lóc l¹i
ch©n thµnh bµy tá thiÖt h¬n ''cùa gµ ...''  nghÖ thuËt ®èi
lËp ®Ó hä thÊy ®îc sù v« lÝ trong çch sèng cña m×nh, giäng
khÝch tíng ®Ó hä mau chãng muèn chøng minh tµi n¨ng,
phÈm chÊt cña m×nh. TrÇn Quèc TuÊn võa ch©n t×nh chØ
ra nh÷ng çi sai tëng nh nhá nhÆt nhng cã tÝnh gi¸o dôc rÊt
cao: võa phª ph¸n nghiªm kh¾c hµnh ®éng hëng l¹c, th¸i ®é
bµng quan tríc vËn mÖnhcña ®Êt níc. §ã kh«ng chØ lµ thê ¬
n«ng c¹n mµ cßn lµ vong ©n béi nghÜa v« tr¸ch nhiÖm víi
vËn mÖnh quèc gia. Sù ham ch¬i hëng l¹c kh«ng chØ lµ mét
vÊn ®Ò nh©n çch mµ cßn lµ sù t¸ng tËn l¬ng t©m khi vËn
mÖnh ®Êt níc ®ang ngh×n c©n treo sîi tãc.võa chØ ra nh÷ng
viÖc ®óng nªn lµm, ®ã lµ nªu cao tinh thÇn c¶nh gi¸c ch¨m lo
luyÖn tËp vâ nghÖ. Lêi phª ph¸n nh mét lêi thøc tØnhcho çc
tíng sÜ ham ch¬i bêi hëng l¹c ®Ó thay ®æi çch sèng ®ã.
- Cïng víi viÖc phª ph¸n th¸i ®é, hµnh ®éng sai cña hä, «ng
cßn chØ cho hä thÊy nh÷ng viÖc ®óng lªn lµm lµ tinh thÇn
c¶nh gi¸c, ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghiÖp “Nªn nhí c©u ''®Æt ..
r¨n sî''- biÕt lo xa. HuÊn luyÖn qu©n sÜ, tËp dît cung tªn 
t¨ng cêng vâ nghÖ.
Cã thÓ bªu ®Çu, lµm r÷a thÞt ...  chèng ®îc ngo¹i x©m.
Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta m·i m·i v÷ng bÒn ... mµ tªn hä
çc ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m” Nh÷ng lêi khuyªn ®ã lµm cho
tíng sÜ thøc tØnh, ®Ó th¾ng kÎ thï, gi÷ v÷ng níc nhµ.
- PhÇn cuèi cña bµi hÞch, «ng l¹i mét lÇn n÷a v¹ch râ ranh
giíi gi÷a 2 con ®êng: chÝnh vµ tµ, sèng vµ chÕt ®Ó thuyÕt
phôc tíng sÜ. §ã lµ th¸i ®é rÊt døt kho¸t hoÆc lµ ®Þch hoÆc
lµ ta. ¤ng kªu gäi tíng sÜ häc tËp Binh th b»ng çch chØ râ 2
con ®êng chÝnh vµ tµ, sèng vµ chÕt  ®éng viªn ý chÝ
quyÕt t©m chiÕn ®Êu cña mäi ngêi mét çch cao nhÊt.
Ca 2 c. KÕt bµi
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc - Bµi HÞch tíng sÜ cña TQT ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc nång
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m nµn cña d©n téc ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m,
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, ý chÝ quyÕt chiÕn
bµi quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. §©y lµ mét ¸ng v¨n chÝnh luËn
GV gäi mét sè HS ®äc bµi xuÊt s¾c, cã sù kÕt hîp gi÷a lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi lêi v¨n thèng thiÕt cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ.
hoµn chØnh * ViÕt bµi
*.§äc vµ ch÷a bµi
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc vÒ bµi Níc §¹i viÖt ta
- Giê sau kiÓm tra
75
TuÇn 28
Ngµy so¹n: 12/3/09
Ngµy d¹y:
Buæi 27
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n, lµm v¨n nghÞ luËn qua ®o¹n trÝch N-
íc §¹i ViÖt ta cña NguyÔn Tr·i.
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Ph©n tÝch Níc §¹i 1.Bµi tËp 1
ViÖt ta ®Ó thÊy ®îc t tëng * T×m hiÓu ®Ò
nh©n nghÜa cña NguyÔn - ThÓ lo¹i: NL
Tr·i. - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t tëng nh©n nghÜa cña
NguyÔn Tr·i qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc phÇn trong ®o¹n trÝch.
*. Dµn ý
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc 1. Më bµi
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau v¨n ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
Minh, NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi
chiÕn lîc t©m c«ng. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi,
NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C - mét b¶n
tuyªn ng«n ®éc lËp, ®îc c«ng bè vµo ngµy 17 th¸ng
ch¹p n¨m §inh Mïi. §o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta lµ
phÇn ®Çu cña bµi BN§C nªu luËn ®Ò chÝnh
nghÜa víi hai néi dung chÝnh: nguyªn lÝ nh©n
nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp chñ quyÒn
cña d©n téc §¹i ViÖt.
2. Th©n bµi
- Nh©n nghÜa theo quan niÖm nho gi¸o lµ quan hÖ
gi÷a ngêi víi ngêi, bã hÑp trong ®¹o vua t«i. Víi
NguyÔn Tr·i nh©n nghÜa lµ “yªn d©n” vµ ''®iÕu
ph¹t'' “ trõ b¹o”. Yªn d©n lµ lµm cho d©n ®îc hëng
76
th¸i b×nh h¹nh phóc. §iÕu ph¹t: th¬ng d©n ®¸nh kÎ
cã téi. §Æt trong hoµn c¶nh NguyÔn Tr·i viÕt
''B×nh Ng« ®¹i ço'' th× Ngêi d©n mµ mµ t¸c gi¶
nãi tíi lµ ngêi d©n §¹i ViÖt ®ang bÞ x©m lîc, cßn
kÎ b¹o tµn chÝnh lµ giÆc Minh cíp níc. ë ®©y
hµnh ®éng ®iÕu ph¹t lµ trõ giÆc Minh b¹o ngîc
®Ó cho d©n cã cuéc sèng yªn lµnh. §©y lµ t tëng
nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn. Nh vËy nh©n
nghÜa g¾n liÒn víi yªu níc chèng x©m lîc, thÓ
hiÖn trong mèi quan hÖ gi÷a d©n téc víi d©n téc.
§ã lµ nÐt míi, là sù ph¸t triÓn cña t tëng nh©n
nghÜa ë NguyÔn Tr·i so víi Nho gi¸o. Qua ®ã ta
thÊy t tëng cña nh÷ng vÞ l·nh tô khëi nghÜa Lam
S¬n nh NguyÔn Tr·i, Lª Lîi lµ ngêi th¬ng d©n, tiÕn
bé, lÊy d©n lµm gèc, v× d©n mµ ®¸nh giÆc.
- T¸m c©u th¬ tiÕp t¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn
d©n téc. Mét ®Êt níc cã ®éc lËp, chñ quyÒn lµ ®Êt
níc cã nÒn v¨n hiÕn l©u ®êi, cã c¬ng vùc l·nh thæ,
phong tôc tËp qu¸n, lÞch sö riªng, chÕ ®é riªng ''Nói
s«ng ...''; ''phong tôc''; ''Tõ TriÖu ... '' . §ã lµ nh÷ng
yÕu tè c¨n b¶n nhÊt cña mét quèc gia, d©n téc. 
NguyÔn Tr·i ®· ph¸t biÓu mét çch hoµn chØnh vÒ
quèc gia d©n téc. Nh©n nghÜa g¾n liÒn víi chñ
quyÒn d©n téc, v× cã b¶o vÖ ®îc ®Êt níc th× míi
b¶o vÖ ®îc d©n, míi thùc hiÖn ®îc môc ®Ých cao
c¶ lµ ''Yªn d©n''. Nh¾c ®Õn ®iÒu nµy NT nh»m
kh¼ng ®Þnh níc §¹i ViÖt lµ níc ®éc lËp ngang
hµng víi phong kiÕn ph¬ng B¾c. §ã lµ thùc tÕ, tån
t¹i víi ch©n lÝ kh¸ch quan cña lÞch sö kh«ng thÓ
chèi c·i ®îc - ®iÒu mµ kÎ x©m lîc lu«n t×m çch
phñ ®Þnh. Quan niÖm vÒ quèc gia, d©n téc cña
NguyÔn Tr·i cã sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cao h¬n
bëi tÝnh toµn diÖn vµ s©u s¾c cña nã.
- PhÇn cuèi cña ®o¹n trÝch b»ng giäng v¨n hïng hån
t¸c gi¶ ®· dÉn ra çc dÉn chøng ®Ó lµm s¸ng tá søc
m¹nh cña nh©n nghÜa
Lu Cung tham …b¹i.
TriÖu TiÕt ………vong
Cöa Hµm Tö……¤ M·.
- NT ®· ®a ra nh÷ng minh chøng ®Çy thuyÕt phôc
vÒ søc m¹nh nh©n nghÜa, søc m¹nh cña chÝnh
nghÜa. KÎ thï cè t×nh x©m ph¹m chñ quyÒn, ®i ng-
îc l¹i ch©n lÝ kh¸ch quan, lÊy t tëng níc lín b¸
quyÒn th× tríc sau còng thÊt b¹i: Lu Cung thÊt b¹i,
77
Toa §«, ¤ M· bÞ giÕt bÞ b¾t…T¸c gi¶ lÊy chøng cí
cßn ghi ®Ó chøng minh cho søc m¹nh cña chÝnh
nghÜa ®ång thêi thÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc.
3. KÕt bµi
- Víi çch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån,
®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh mét b¶n
tuyªn ng«n ®éc lËp: níc ta lµ níc cã nÒn v¨n hiÕn
l©u ®êi, cã l·nh th« riªng, cã phong tôc tËp qu¸n
riªng, cã chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö, kÎ
x©m lîc lµ ph¶n nh©n nghÜa nhÊt ®Þnh sÏ thÊt b¹i.
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc * ViÕt bµi
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m 1. Më bµi
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n
bµi v¨n ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
Minh, NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi
chiÕn lîc t©m c«ng. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi,
NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C - mét b¶n
tuyªn ng«n ®éc lËp, ®îc c«ng bè vµo ngµy 17 th¸ng
ch¹p n¨m §inh Mïi. §o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta lµ
phÇn ®Çu cña bµi BN§C nªu luËn ®Ò chÝnh
nghÜa víi hai néi dung chÝnh: nguyªn lÝ nh©n
nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp chñ quyÒn
cña d©n téc §¹i ViÖt.
2. Th©n bµi
3. KÕt bµi
- Víi çch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån,
®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh mét b¶n
tuyªn ng«n ®éc lËp: níc ta lµ níc cã nÒn v¨n hiÕn
l©u ®êi, cã l·nh th« riªng, cã phong tôc tËp qu¸n
riªng, cã chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö, kÎ
x©m lîc lµ ph¶n nh©n nghÜa nhÊt ®Þnh sÏ thÊt b¹i.
GV gäi mét sè HS ®äc bµi *.§äc vµ ch÷a bµi
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi
hoµn chØnh
- Häc bµi, «n tËp v¨n nghÞ luËn
- Bµi tËp vÒ nhµ:
§Ò bµi: Dùa vµo çc bµi ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ''HÞch tíng sÜ'', h·y chøng minh r»ng: nh÷ng
ngêi l·nh ®¹o anh minh nh LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n lu«n quan t©m ®Õn
viÖc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n.
78
Ngµy so¹n: 12/3/09
Ngµy d¹y:
Buæi 28
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta
cña NguyÔn Tr·i vµ HÞch tíng sÜ cña TQT.
B. ChuÈn bÞ:
ThÇy: Ra bµi tËp
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Dùa vµo çc bµi 1.Bµi tËp 1
''ChiÕu dêi ®«'' vµ ''HÞch t- * T×m hiÓu ®Ò
íng sÜ'', h·y chøng minh - ThÓ lo¹i: NL
r»ng: nh÷ng ngêi l·nh ®¹o - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: ''ChiÕu dêi ®«'' vµ
anh minh nh LÝ C«ng UÈn ''HÞch tíng sÜ'', cho thÊy nh÷ng ngêi l·nh ®¹o anh
vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n minh nh LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n
lu«n quan t©m ®Õn viÖc lu«n quan t©m ®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh phóc l©u
ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn bÒn cña mu«n d©n.
cña mu«n d©n. *. Dµn ý
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc a) Më bµi: NguyÔn Tr·i ®· tõng viÕt:
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau Song hµo kiÖt ®êi nµo còng cã''.
Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc,
qua bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, níc ta ®· cã bao
nh÷ng vÞ anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶
tµn b¹o, trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh
hïng thêi ®¹i ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi nh÷ng vÞ
nh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ
nh÷ng vÞ l·nh ®¹o anh minh, lu«n lu«n quan t©m
®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n
d©n.
(hoÆc më bµi b»ng ph¬ng ph¸p ®Æt c©u hái)
b) Th©n bµi:
- T¹i sao hä ®îc lu danh thiªn cæ ? Ph¶i ch¨ng hä lµ
nh÷ng ngêi xuÊt chóng, tµi ba lçi l¹c hay cßn v× lÝ
do g× khiÕn hä thu phôc nh©n t©m ®Õn nh vËy ?
Hai t¸c phÈm ... ®îc nh©n d©n ta biÕt ®Õn bëi ng-
êi viÕt ®· xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th¬ng con ngêi.
- ''ChiÕu dêi ®«'': LÝ C«ng UÈn biªn so¹n ®Ó thÓ
hiÖn t tëng muèn rêi kinh ®«.
79
+ ViÖc dêi ®« lµ vÊt v¶, to lín, tèn kÐm, r¾c rèi;
nÕu muèn sèng yªn th©n th× vua kh«ng lµm nh
vËy. Nhng kinh ®« ë n¬i trung t©m trêi ®Êt, thÕ
m¹nh, binh hïng kh«ng sî ngo¹i x©m, d©n sÏ ®îc h-
ëng th¸i b×nh  vua ®· kh«ng qu¶n ng¹i viÕt
''Thiªn ®« chiÕu''
+ ¤ng ®· ®a ra çc dÉn chøng cô thÓ ®Ó thuyÕt
phôc lßng ngêi: nh nhµ Th¬ng, nhµ Chu; 2 triÒu
§inh, Lª kh«ng theo dÊu cò nªn triÒu ®¹i kh«ng ®îc
l©u bÒn. B»ng nh·n quan tinh têng, LÝ C«ng UÈn
®· quyÕt ®Þnh chän §¹i La lµm kinh ®« ®Ó d©n
®îc cuéc sèng yªn æn, th¸i b×nh  th¬ng d©n, lo
cho d©n, v¨n b¶n lµ bµi ca yªu níc. LÝ C«ng UÈn
lµ ngêi nh×n xa tr«ng réng.
+ Lêi lÏ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh: søc
thuyÕt phôc qua dÉn chøng cô thÓ, t×nh ®îc thÓ
hiÖn ë viÖc kh«ng tù quyÕt ®Þnh mµ hái han, béc
lé nçi lßng ''trÉm rÊt ®au xãt vÒ viÖc ®ã'', ''TrÉm
muèn dùa .. nghÜ thÕ nµo ?''  LÝ C«ng UÈn
thÊu t×nh, ®¹t lÝ, yªu d©n nh con.
- HÞch tíng sÜ cña TrÇn Quèc TuÊn:
+ Lµ mét v¨n b¶n cã lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi
lêi v¨n giµu c¶m xóc vµ søc thuyÕt phôc.
+ V¨n b¶n thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc tét cïng, kh¬i
dËy sù ®ång lßng, quyÕt t©m b¶o vÖ Tæ Quèc cña
nh©n d©n ta  TrÇn Quèc TuÊn yªu d©n, th¬ng
d©n nªn kiªn quyÕt, m¹nh mÏ, kh«ng chô lïi bíc tríc
kÎ thï.
+ Quan t©m, lo cho d©n, TrÇn Quèc TuÊn ®· kÓ
téi cña giÆc ®Ó khÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc.
+ P2 , ®éng viªn tinh thÇn luyÖn tËp ®¸nh giÆc,
nªu ra nh÷ng kØ c¬ng nghiªm kh¾c.
+ KÕt hîp chÆt chÏ lÝ vµ t×nh: tÊm lßng cña vÞ
chñ so¸i khi c¨m thï giÆc, khi ch¨m lo c¬ së vËt
chÊt vµ tinh thÇn cho binh sÜ, vÏ ra 2 viÔn c¶nh
khi níc mÊt nhµ tan vµ khi ca khóc kh¶i hoµn chiÕn
th¾ng  minh chøng cho lßng yªu th¬ng binh sÜ.
* 2 triÒu ®¹i, 2 tr¸i tim lóc nµo còng híng vÒ t¬ng
lai tèt ®Ñp cña nh©n d©n, trong th©m t©m hä lóc
nµo còng nghÜ ®Õn viÖc lµm sao cho d©n giµu n-
íc m¹nh; ch¨m lo cho h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n
d©n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu.
c) KÕt bµi:
- Tuy 2 t¸c phÈm ®îc viÕt trong 2 thêi ®¹i kh¸c
80
nhau nhng ®Òu cã ®iÓm t¬ng ®ång; ch¨m lo ... ®ã
chÝnh lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó 2 t¸c phÈm
sèng m·i víi thêi gian. ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ;;HÞch t-
íng sÜ'' lµ minh chøng cho 2 tÊm lßng cao c¶, lín
lao cña 2 vÞ l·nh ®¹o anh minh LÝ C«ng UÈn,
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc TrÇn Quèc TuÊn víi d©n víi níc.
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m * ViÕt bµi
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn a) Më bµi: NguyÔn Tr·i ®· tõng viÕt:
bµi ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau
Song hµo kiÖt ®êi nµo còng cã''.
Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc,
qua bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, níc ta ®· cã bao
nh÷ng vÞ anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶
tµn b¹o, trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh
hïng thêi ®¹i ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi nh÷ng vÞ
nh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ
d©n.
b) Th©n bµi:
c) KÕt bµi:
GV gäi mét sè HS ®äc bµi TrÇn Quèc TuÊn víi d©n víi níc.
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi * §äc vµ ch÷a bµi
hoµn chØnh
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc
- ¤n tËp v¨n nghÞ luËn
81
TuÇn 29
Ngµy so¹n: 19/3/09
Ngµy d¹y:
Buæi 29
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Qua bµi Bµn luËn 1.Bµi tËp 1
vÒ phÐp häc em hiÓu g× * T×m hiÓu ®Ò
vÒ phÐp häc cña NguyÔn - ThÓ lo¹i: NL
ThiÕp? Liªn hÖ thùc tÕ? - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: phÐp häc cña NguyÔn
ThiÕp trong bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc. Liªn hÖ
thùc tÕ viÖc häc hiÖn nay.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm trong ®o¹n
trÝch. LÊy dÉn chøng thùc tÕ.
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc *. Dµn ý
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi 1. Më bµi
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau - NguyÔn ThiÕp lµ ngêi thiªn t s¸ng suèt, häc réng,
hiÓu s©u, cã tÊm lßng v× níc, v× d©n. Bµn luËn
vÒ phÐp häc lµ mét phÇn trÝch tõ bµi tÊu cña
NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung 8/ 1791 bµn
vÒ 3 ®iÒu lµ qu©n ®øc; d©n t©m vµ häc ph¸p.
2. Th©n bµi
- T¸c gi¶ ®· bµy tá suy nghÜ cña m×nh vÒ viÖc häc
b»ng c©u ch©m ng«n: Ngäc kh«ng mµi... kh«ng
biÕt râ ®¹o. Çch nªu b»ng h×nh ¶nh Èn dô quen
thuéc nhng l¹i nhÊn m¹nh b»ng çch phñ ®Þnh hai
lÇn: kh«ng mµi... kh«ng thµnh; kh«ng häc.. kh«ng
biÕt. Kh¸i niÖm häc ®îc gi¶i thÝch b»ng h×nh ¶nh
so s¸nh cô thÓ, dÔ hiÓu, lµm t¨ng lªn søc m¹nh,
thuyÕt phôc. T¸c gi¶ cho r»ng chØ cã häc tËp con
ngêi míi trë nªn tèt ®Ñp. Do vËy häc tËp lµ mét quy
luËt trong cuéc sèng cña con ngêi.
- TiÕp theo t¸c gi¶ gi¶i thÝch kh¸i niÖm ®¹o. §¹o lµ
lÏ ®èi xö hµng ngµy gi÷a mäi ngêi. “§¹o” lµ kh¸i
niÖm vèn trõu tîng, phøc t¹p nhng ë ®©y t¸c gi¶ ®·
82
gi¶i thÝch thËt ng¾n gän râ rµng. KÎ ®i häc lµ häc
®¹o, häc lu©n thêng ®¹o lÝ ®Ó lµm ngêi. §¹o häc
ngµy tríc lÊy môc ®Ých h×nh thµnh ®¹o ®øc,
nh©n çch con ngêi. §ã lµ ®¹o tam c¬ng, ngò thêng.
Nh vËy môc ®Ých ch©n chÝnh cña viÖc häc lµ
häc ®Ó lµm ngêi.
- T¸c gi¶ ®· soi vµo thùc tÕ ®¬ng thêi ®Ó chØ ra
vµ phª ph¸n lèi häc chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi.
Häc chuéng h×nh thøc lµ häc thuéc lßng c©u ch÷
mµ kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng
thùc chÊt. Lèi häc cÇu danh lîi: häc ®Ó cã danh
tiÕng, ®îc träng väng, ®îc nhµn nh·, ®îc nhiÒu
bæng léc. §ã lµ lèi häc lÖch l¹c sai tr¸i vµ ®em ®Õn
hËu qu¶ tai h¹i: chóa tÇm thêng, thÇn nÞnh hãt,
kh«ng cã thùc chÊt nªn kh«ng cã ngêi tµi ®øc dÉn
®Õn th¶m ho¹ níc mÊt nhµ tan thËt th¶m khèc. Qua
®ã ta thÊy t¸c gi¶ xem thêng lèi häc chuéng h×nh
thøc, lÊy môc ®Ých danh väng ç nh©n lµ chÝnh,
coi träng lèi häc lÊy môc ®Ých thµnh ngêi tèt ®Ñp
cho ®Êt níc v÷ng bÒn. §ã lµ th¸i ®é ®óng ®¾n vµ
tÝch cùc, cÇn ph¸t huy. Tuy nhiªn t¸c gi¶ míi ®Ò
cËp ®Õn vÊn ®Ò ®¹o ®øc - ®¹o lµm ngêi, cha ®Ò
cËp ®Õn viÖc häc tri thøc khoa häc.
- Sau khi phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i, lÖch l¹c
trong viÖc häc t¸c gi¶ ®a chñ tr¬ng ph¸t triÓn sù
häc kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm vµ ph¬ng ph¸p ®óng
®¾n trong häc tËp. Theo t¸c gi¶ cã thÓ më trêng
häc ë phñ, huyÖn,çc trêng t, con ch¸u çc nhµ v¨n
vâ, thuéc l¹i ë çc trÊn cùu triÒu ®Ó mäi ngêi tuú
®©u tiÖn ®Êy mµ ®i häc. Réng ra ngµy nay häc ë
trêng líp, ë thÇy, ë b¹n, ë thùc tÕ cuéc sèng ''§i mét
ngµy ®µng ... ''; ''Häc thÇy ... ''. ViÖc häc ph¶i ®îc
phæ biÕn réng kh¾p kÕt hîp hai h×nh thøc trêng
c«ng vµ trêng t.
- Çch häc ph¶i theo Chu Tö, häc tiÓu häc ®Ó båi
lÊy gèc råi tiÕn lªn häc ®Õn tø th, ngò kinh, ch sö,
ph¶i biÕt lu©n thêng ®¹o lÝ: tam c¬ng, ngò thêng.
ViÖc häc (néi dung häc) ph¶i b¾t ®Çu tõ kiÕn thøc
c¬ b¶n cã tÝnh chÊt nÒn t¶ng råi n©ng dÇn lªn. Ph-
¬ng ph¸p häc: tõ thÊp ®Õn cao, häc réng, nghÜ
s©u, biÕt tãm lîc ®iÒu c¬ b¶n, cèt yÕu nhÊt häc ®i
®«i víi hµnh. Çch häc kÕt hîp gi÷a réng vµ s©u,
diÖn vµ ®iÓm, cèt n¾m lÊy kiÕn thøc c¬ b¶n. Häc
®Ó lµm, häc kÕt hîp víi hµnh. §©y lµ chñ tr¬ng
83
®óng ®¾n vµ tiÕn bé cña t¸c gi¶ ...
- Liªn hÖ thùc tÕ truyÒn thèng hiÕu häc cña nh©n
d©n ta: ''muèn sang ...''; ''b¸n tù vi s ...''; néi dung häc
''tiªn häc lÔ ...'' häc ®¹o ®øc tríc vµ tri thøc sau. B¸c
Hå tõng nãi: ''ngêi cã tµi ... v« dông”. Nhµ níc ta cã
chÝnh s¸ch khuyÕn häc, më nhiÒu trêng líp, më
réng thµnh phÇn ngêi häc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho ngêi ®i häc (trêng d©n lËp, b¸n c«ng, c«ng
lËp, ...)
- Tõ çch häc nh vËy th× phÐp häc cã t¸c dông, ý
nghÜa: ngêi tèt nhiÒu, triÒu ®×nh ngay ng¾n, thiªn
h¹ thÞnh trÞ  môc ®Ých häc ch©n chÝnh ®îc ®¹t
tíi b»ng çch häc tÝch cùc sÏ lµ c¬ së t¹o ra ngêi tµi
®øc, cai trÞ quèc gia sÏ dÔ dµng, níc nhµ sÏ v÷ng
vµng, b×nh æn. Häc lµ ®Ó rÌn luyÖn con ngêi, ph¸t
triÓn hiÒn tµi, yªn d©n ®Þnh níc. V× thÕ NguyÔn
ThiÕp mong ®îc nhµ vua xem xÐt, ban lÖnh thùc
thi ®Ó ®Êt níc cã nhiÒu nh©n tµi, chÕ ®é v÷ng
m¹nh, lßng ngêi míi yªn, ®¹o míi thÞnh, x· héi míi
æn ®Þnh phån vinh, quèc gia hng thÞnh.
3. KÕt bµi
- Víi lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng,
dÔ hiÓu Bµn luËn vÒ phÐp häc bµn vÒ môc ®Ých
cña viÖc häc ®Ó thµnh ngêi tèt ®Ñp cho ®Êt níc
v÷ng bÒn. ViÖc häc ph¶i ®îc phæ biÕn réng kh¾p,
cã pp: häc lÊy gèc råi råi tuÇn tù tiÕn lªn, häc réng
råi tãm lîc cho gän, theo ®iÒu häc mµ lµm. Häc ®i
®«i víi hµnh lµ quan ®iÓm t¨ng cêng ý nghÜa øng
dông vµ thùc hµnh cña m«n häc tr¸nh lèi häc vÑt, lÝ
thuyÕt xu«ng khi b¾t tay vµo c«ng viÖc th× lóng
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc tóng, vông vÒ.
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m * ViÕt bµi
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn 1. Më bµi
bµi - NguyÔn ThiÕp lµ ngêi thiªn t s¸ng suèt, häc réng,
hiÓu s©u, cã tÊm lßng v× níc, v× d©n. Bµn luËn
vÒ phÐp häc lµ mét phÇn trÝch tõ bµi tÊu cña
NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung 8/ 1791 bµn
vÒ 3 ®iÒu lµ qu©n ®øc; d©n t©m vµ häc ph¸p.
2. Th©n bµi
3. KÕt bµi
- Víi lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng,
dÔ hiÓu Bµn luËn vÒ phÐp häc bµn vÒ môc ®Ých
cña viÖc häc ®Ó thµnh ngêi tèt ®Ñp cho ®Êt níc
v÷ng bÒn. ViÖc häc ph¶i ®îc phæ biÕn réng kh¾p,
84
cã pp: häc lÊy gèc råi råi tuÇn tù tiÕn lªn, häc réng
råi tãm lîc cho gän, theo ®iÒu häc mµ lµm. Häc ®i
®«i víi hµnh lµ quan ®iÓm t¨ng cêng ý nghÜa øng
dông vµ thùc hµnh cña m«n häc tr¸nh lèi häc vÑt, lÝ
thuyÕt xu«ng khi b¾t tay vµo c«ng viÖc th× lóng
GV gäi mét sè HS ®äc bµi tóng, vông vÒ.
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi * §äc vµ söa bµi
hoµn chØnh
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc vÒ bµi ThuÕ m¸u, v¨n nghÞ luËn
TUÇN 30
Ngµy so¹n: 22/3/09
Ngµy d¹y:
Buæi 30
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi ThuÕ m¸u
- RÌn kÜ n¨ng v¨n nghÞ luËn
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Chøng minh ngßi 1.Bµi tËp 1
bót s¾c s¶o cña NAQ trong * T×m hiÓu ®Ò
®o¹n trÝch ‘ThuÕ m¸u’’ - ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: ngßi bót s¾c s¶o cña
NAQ trong ®o¹n trÝch ‘ThuÕ m¸u’’
trÝch. Chó ý yÕu tè nghÖ thuËt.
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau - Nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kÝ XX lµ thêi k× ho¹t
®éng s«i næi cña ngêi thanh niªn yªu níc - ngêi
chiÕn céng s¶n kiªn cêng NguyÔn ¸i Quèc. Trong
®ã cã ho¹t ®éng v¨n ch¬ng nh»m v¹ch trÇn bé mÆt
85
kÎ thï, nãi lªn nçi khæ cña nh©n d©n, kªu gäi ®Êu
tranh.
- ''B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p'' lµ t¸c phÈm ®îc
viÕt b»ng ch÷ Ph¸p, gåm 2 phÇn 12 ch¬ng vµ phÇn
phô lôc, viÕt t¹i Ph¸p b»ng tiÕng Ph¸p, xuÊt b¶n t¹i
Pa ri (n¨m 1925), t¹i Hµ Néi (n¨m 1946). §o¹n trÝch
“ThuÕ m¸u” n»m trong ch¬ng I cña t¸c phÈm thÓ
hiÖn râ phong çch viÕt cña NguyÔn ¸i Quèc: nghÖ
thuËt ch©m biÕm s¾c s¶o.
2. Th©n bµi
- §©y lµ mét v¨n b¶n phãng sù chÝnh luËn cã luËn
®Ò ''ThuÕ m¸u'' ®îc triÓn khai b»ng hÖ thèng 3
luËn ®iÓm: ChiÕn tranh vµ ''Ngêi b¶n xø''; ChÕ
®é lÝnh t×nh nguyÖn; KÕt qu¶ cña sù hi sinh.TÊt
c¶ çc tiªu ®Ò ch¬ng môc ®Òu do t¸c gi¶ ®Æt, gîi
lªn qu¸ tr×nh lõa bÞp, bãc lét ®Õn cïng kiÖt thuÕ
m¸u cña bän thùc d©n cai trÞ: ngêi thuéc ®Þa ph¶i
g¸nh chÞu nhiÒu thø thuÕ bÊt c«ng, v« lÝ, song tµn
nhÉn nhÊt lµ sù bãc lét x¬ng m¸u.  thÓ hiÖn tÝnh
chiÕn ®Êu, p2 triÖt ®Ó cña NguyÔn ¸i Quèc
- Më ®Çu ch¬ng s¸ch, NAQ nãi vÒ th¸i ®é cña çc
quan cai trÞ thùc d©n Ph¸p ®èi víi ngêi d©n thuéc
®Þa ë 2 thêi ®iÓm: tríc vµ sau chiÕn tranh (1914)
Tríc chiÕn tranh thùc d©n Ph¸p gäi d©n thuéc ®Þa
lµ nh÷ng tªn da ®en bÈn thØu, nh÷ng tªn An-Nam-
mÝt bÈn thØu, lµ nh÷ng tªn kÐo xe tay vµ ¨n ®ßn
cña çc quan cai trÞ hä ®îc xem lµ gièng ngêi h¹
®¼ng, bÞ ®èi xö ®¸nh ®Ëp nh xóc vËt. Khi chiÕn
tranh bïng næ hä trë thµnh nh÷ng ®øa con yªu, b¹n
hiÒn, chiÕn sÜ b¶o vÖ c«ng lÝ vµ TD  hä ®îc
t©ng bèc,, vç vÒ, phong cho danh hiÖu cao quý,
nh÷ng vinh dù h·o huyÒn ®Ó råi hä bÞ biÕn thµnh
vËt hi sinh.ThÓ hiÖn tè ço téi ¸c cña thùc d©n
Ph¸p, g©y lßng c¨m thï phÉn né cña thùc d©n Ph¸p.
- Giäng ®iÖu mØa mai, hµi híc: hä chØ lµ, giái
l¾m th×, cuéc chiÕn tranh vui t¬i võa bïng næ, th×
lËp tøc, ®ïng mét çi ...kÕt hîp víi yÕu tè tù sù qua
nghÖ thuËt liÖt kª, t¬ng ph¶n, sö dông tÝnh tõ,
danh tõ vang lªn rÊt kªu, hµo nho¸ng, thÓ hiÖn
nh÷ng thñ ®o¹n lõa bÞp d©n chóng mét çch rÎ m¹t,
che giÊu b¶n chÊt tµn b¹o, ®éc ¸c cña thùc d©n
Ph¸p.
- T¸c gi¶ lµm râ sè phËn cña ngêi d©n thuéc ®Þa
trong çc cuéc chiÕn tranh phi nghÜa. Hä ph¶i ®ét
86
ngét xa l×a vî con, quª h¬ng, ®i ph¬i th©y trªn çc
b·i chiÕn trêng ch©u ¢u, ... bá x¸c t¹i nh÷ng miÒn
hoang vu ..., anh dòng ®a th©n cho ngêi ta tµn s¸t,
lÊy m¸u m×nh tíi nh÷ng vßng nguyÖt quÕ, lÊy x-
¬ng m×nh ch¹m lªn nh÷ng chiÕc gËy, 8 v¹n ngêi
kh«ng bao giê cßn tr«ng thÊy mÆt trêi trªn quª h¬ng
... T¸c gi¶ ®· sö dông nghÖ thuËt liÖt kª çc dÉn
chøng, lêi kÓ chua xãt, th¬ng c¶m, giäng giÔu cît,
xãt xa: Êy thÕ mµ, lËp tøc, ®i ph¬i th©y, tíi,
ch¹m ...ph¶n ¸nh sè phËn th¶m th¬ng cña ngêi d©n
thuéc ®Þa trong çc cuéc chiÕn tranh phi nghÜa, v×
môc ®Ých v« nghÜa, ®em m¹ng sèng mµ ®æi lÊy
nh÷ng danh dù h·o huyÒn. M©u thuÉn trµo phóng
cßn tiÕp tôc béc lé trong ®o¹n trÝch gi÷a lêi høa
hÑn nh÷ng çi to t¸t, hµo nho¸ng víi nh÷ng çi gi¸
ph¶i tr¶ trong cuéc chiÕn tranh vui t¬i Êy.
- Cßn sè phËn cña nh÷ng ngêi b¶n xø ë hËu ph¬ng
ph¶i v¾t kiÖt søc trong çc xëng thuèc sóng, kh¹c ra
tõng miÕng phæi ch¼ng kh¸c g× hÝt ph¶i h¬i ng¹t.
Tuy kh«ng ph¶i trùc tiÕp ra mÆt trËn nhng nhiÒu
ngêi d©n thuéc ®Þa lµm viÖc chÕ t¹o vò khÝ, phôc
vô chiÕn tranh còng chÞu bÖnh tËt, çi chÕt ®au
®ín. Lêi kÓ chua xãt, giäng giÔu cît, xãt xa, víi
viÖc nªu hai con sè ë cuèi ®o¹n v¨n gãp phÇn tè ço
m¹ng mÏ téi ¸c cña gän thùc d©n, g©y lßng c¨m thï
phÉn né trong qu¶ng ®¹i cña thùc d©n thuéc ®Þa.
- §Õn phÇn hai NguyÔn ¸i Quèc ®· tËp trung v¹ch
trÇn, tè ço téi ¸c vµ thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña chÝnh
quyÒn thùc d©n ë 3 níc §«ng D¬ng. Bän thùc d©n
®· sö dông nh÷ng thñ ®o¹n m¸nh khoÐ tinh vi ®Ó
b¾t lÝnh: tiÕn hµnh nh÷ng cuéc lïng sôc lín vÒ
nh©n lùc trªn toµn câi §«ng D¬ng. Tho¹t tiªn chóng
tãm nh÷ng ngêi khoÎ m¹nh, nghÌo khæ. Sau ®ã
chóng míi ®ßi ®Õn con çi nhµ giµu muèn kh«ng
®i lÝnh t×nh nguyÖn th× s× tiÒn ra. Chóng s½n
sµng trãi, xÝch, nhèt ngêi ta nh nhèt xóc vËt, ®µn
¸p d· man nÕu nh cã chèng ®èi.  thùc chÊt lµ b¾t
bí, cìng bøc. lµ c¬ héi lµm giµu, cñng cè ®Þa vÞ,
th¨ng quan tiÕn chøc, tá lßng trung thµnh. §ã lµ
nh÷ng vô nhòng l¹m hÕt søc tr¾ng trîn ¨n tiÒn c«ng
khai tõ cuéc tuyÓn qu©n, tù do lµm tiÒn kh«ng cßn
luËt lÖ. Tõ ®ã ta thÊy thùc tr¹ng lÝnh t×nh nguyÖn
lµ c¬ héi bãc lét ngêi b¶n xø lµm giµu cho bän thùc
d©n Ph¸p, lµ c¬ héi ®Ó th¨ng quan tiÕn chøc.
87
- §Ó chèng l¹i çc nhµ cÇm quyÒn, ®Ó chèn lÝnh
buéc nh÷ng ngêi b¶n xø hoÆc trèn tr¸nh, hoÆc x×
tiÒn ra, thËm chÝ hä cßn t×m çch tù huû ho¹i b¶n
th©n, lµm cho m×nh nhiÔm ph¶i nh÷ng bÖnh
nÆng nhÊt ®Ó khái ®i lÝnh. Nh÷ng hµnh ®éng Êy
cµng lËt ngîc çi dèi tr¸ lõa bÞp cuéc mé lÝnh phi
nghÜa.
- M©u thuÉn trµo phóng, mét lÇn n÷a thÓ hiÖn ë
lêi lÏ tuyªn bè trÞnh träng cña bän cÇm quyÒn - Çc
b¹n ®· tÊp nËp ®Çu qu©n, kÎ th× hiÕn d©ng çnh
tay cña m×nh nh lÝnh thî. §èi lËp víi tèp th× bÞ
xÝch tay, ... nh÷ng vô b¹o ®éng ë Sµi Gßn, Biªn
Hoµ... Trong khi lµm ®iÒu trªn, chÝnh quyÒn thùc
d©n vÉn rªu rao vÒ lßng tù nguyÖn ®Çu qu©n cña
ngêi d©n thuéc ®Þa. T¸c gi¶ sö dông yÕu tè biÓu
c¶m, nh¾c l¹i lêi tuyªn bè cña bän thùc d©n b»ng
giäng ®iÖu giÔu cît råi ph¶n b¸c l¹i b»ng thùc tÕ
hïng hån, sö dông nhiÒu c©u hái ë phÇn kÕt ®Ó
kÕt téi ®anh thÐp h¬n, cµng béc lé sù lõa bÞp tr¬
trÏn.
- ý nghÜa trµo phóng cña nhan ®Ò - ý nghÜa nhan
®Ò mang s¾c th¸i tù nhiªn. V× lÝnh t×nh nguyÖn
lµ tù gi¸c kh«ng b¾t buéc, s½n sµng, phÊn khëi mµ
®i. Nhng ë ®©y ph¶i hiÓu theo nghÜa ngîc l¹i.
Gièng lµ cïng quay quanh cuéc chiÕn tranh ®Õ
quèc bÈn thØu, cïng lµ sù tr¸i ngîc gi÷a hµnh ®éng
vµ lêi nãi.
- NÕu hai ®o¹n trªn nãi vÒ nh÷ng thñ ®o¹n, nh÷ng
m¸nh khoÐ cña chÝnh quyÒn TD ®Ó l«i ®îc trai
tr¸ng nh÷ng níc thuéc ®Þa sang cÇm sóng b¶o vÖ
''níc mÑ'' th× ë phÇn III, NguyÔn ¸i Quèc vÉn tiÕp
tôc chñ ®Ò trªn, nãi vÒ kÕt qu¶ cña sù hi sinh cña
nh÷ng ngêi bÞ lõa bÞp cña c¶ nh÷ng ngêi lÝnh
thuéc ®Þa vµ ngêi Ph¸p l¬ng thiÖn.
- Khi chiÕn tranh kÕt thóc, ®¹i b¸c ®· ngÊy thÞt
®en, thÞt vµng råi th× nh÷ng lêi tuyªn bè t×nh tø
bçng dng im bÆt. ChÝnh quyÒn thùc d©n ®èi xö
víi ngêi d©n b¶n xø nh xa. Nh÷ng ngêi hi sinh tõng
®îc t©ng bèc trë l¹i ''gièng ngêi hÌn h¹'' “Ch¼ng ph¶i
... ®ã sao?...B©y giê chóng t«i kh«ng cÇn ®Õn çc
anh n÷a, cót ®i ! ...” B»ng giäng mØa mai, sö dông
yÕu tè biÓu c¶m, t¸c gi¶ nãi vÒ çch ®èi xö cña
chÝnh quyÒn TD víi nh÷ng ngêi lÝnh thuéc ®Þa
sau chiÕn tranh. HÕt chiÕn tranh chóng l¹i ®èi xö
88
tµn nhÉn víi hä: tíc ®o¹t cña c¶i, ®¸nh ®Ëp, ®èi xö
nh víi xóc vËt.
Ngêi d©n thuéc ®Þa l¹i trë vÒ vÞ trÝ hÌn h¹ ban
®Çu sau khi ®· bÞ bãc lét tr¾ng trîn''thuÕ m¸u'' 
tr¸o trë, tµn nhÉn.
- §èi víi nh÷ng th¬ng binh ngêi Ph¸p vµ vî con cña
tö sÜ ngêi Ph¸p th× ''bän ç mËp thùc d©n'' cÊp
m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiÖn cho TB vµ vî con cña tö
sÜ ngêi Ph¸p  §Çu ®éc 1 d©n téc ®Ó v¬ vÐt cho
®Çy tói. T¸c gi¶ kh«ng ch©m biÕm, mØa mai n÷a
mµ tè ço b»ng lÝ lÏ s¾c bÐn: trong mét viÖc mµ
chÝnh quyÒn thuéc ®Þa ®· ph¹m 2 téi ¸c ®èi víi
nh©n lo¹i. Chóng cßn bØ æi h¬n n÷a lµ kh«ng ngÇn
ng¹i ®Çu ®éc c¶ mét d©n téc ®Ó v¬ vÐt cho ®Çy
tói. Cuèi cïng t¸c gi¶ ®· kªu gäi thÕ giíi v¨n minh vµ
ngêi Ph¸p l¬ng thiÖn lªn ¸n téi ¸c cña bän chóng. §ã
lµ con ®êng ®Êu tranh ban ®Çu ®Ó chèng l¹i bän
ç mËp thùc d©n v« nh©n ®¹o.
3. KÕt bµi:
- T¸c gi¶ ®· v¹ch trÇn sù thËt b»ng nh÷ng t liÖu
phong phó, võa mang tÝnh chÊt ch©m biÕm, trµo
phóng, giµu tÝnh biÓu c¶m vµ søc m¹nh tè ço. Víi
tÊm lßng cña mét ngêi yªu níc, 1 ngêi céng s¶n, t¸c
gi¶ ®· kh¸ch quan trong tõng sù viÖc nhng ta vÉn
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc thÊy trong çc c©u v¨n ø trµo c¨m hên, chøa chan
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m lßng th¬ng c¶m , tè ço mËnh mÏ chÝnh quyÒn thùc
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn d©n ®· bãc lét ''thuÕ m¸u'' cña ngêi d©n nghÌo
bµi thuéc ®Þa trong çc cuéc chiÕn tranh tµn khèc 
tÊt c¶ lµm thµnh môc ®Ých chiÕn ®Êu m·nh liÖt
cña v¨n ch¬ng NAQ – HCM
* ViÕt bµi
1. Më bµi
NguyÔn ¸i Quèc lµ mét vÞ l·nh tô vÜ ®¹i, mét con
ngêi tiªu biÓu cho lßng yªu níc, nh chÝnh çi tªn cña
Ngêi. T¸c phÈm “B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” ®-
îc Ngêi viÕt trong thêi gian ho¹t ®éng çch m¹ng t¹i
Ph¸p lµ mét ®ßn chÝ m¹ng gi¸ng vµo chñ nghÜa
thùc d©n. Trong ®ã, ®o¹n trÝch “ThuÕ m¸u” n»m
trong ch¬ng I cña t¸c phÈm thÓ hiÖn râ phong çch
viÕt cña NguyÔn ¸i Quèc: nghÖ thuËt ch©m biÕm
s¾c s¶o.
2. Th©n bµi
3. KÕt bµi
- T¸c gi¶ ®· v¹ch trÇn sù thËt b»ng nh÷ng t liÖu
89
phong phó, võa mang tÝnh chÊt ch©m biÕm, trµo
phóng, giµu tÝnh biÓu c¶m vµ søc m¹nh tè ço. Víi
tÊm lßng cña mét ngêi yªu níc, 1 ngêi céng s¶n, t¸c
gi¶ ®· kh¸ch quan trong tõng sù viÖc nhng ta vÉn
thÊy trong çc c©u v¨n ø trµo c¨m hên, chøa chan
GV gäi mét sè HS ®äc bµi lßng th¬ng c¶m , tè ço mËnh mÏ chÝnh quyÒn thùc
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi d©n ®· bãc lét ''thuÕ m¸u'' cña ngêi d©n nghÌo
hoµn chØnh thuéc ®Þa trong çc cuéc chiÕn tranh tµn khèc 
tÊt c¶ lµm thµnh môc ®Ých chiÕn ®Êu m·nh liÖt
cña v¨n ch¬ng NAQ – HCM
* §äc vµ ch÷a bµi
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña bµi Héi tho¹i vµ §i bé ngao du
TuÇn 31
Ngµy so¹n: 31/3/09
Ngµy d¹y:
Buæi 31
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm bµi t©p TV qua bµi Héi tho¹i
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi §i bé ngao du
- RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn.
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: 1. Bµi tËp 1
? Th ThÕ nµo lµ vai x· héi trong a. - Vai x· héi lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia héi tho¹i
héi tho¹i ? Vai x· héi ®îc x¸c ®èi víi ngêi kh¸c trong cuéc tho¹i.
®Þnh b»ng quan hÖ nµo ? - Vai x· héi ®îc x¸c ®Þnh b»ng çc quan hÖ x· héi:
Lît lêi trong héi tho¹i ? + Quan hÖ trªn- díi, ngang hµng (tuæi t¸c, thø bËc
Nh÷ng lu ý khi tham gia héi trong gia ®×nh vµ x· héi)
thoai ? VD ? + Quan hÖ th©n - s¬ (quen biÕt, th©n t×nh)
-Vai x· héi ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu nªn khi tham gia
90
héi tho¹i cÇn x¸c ®Þnh ®óng vai ®Ó chän çch nãi
cho phï hîp.
b. Trong héi tho¹i ai còng ®îc nãi. Mçi lÇn nãi trong
héi tho¹i lµ mét lît lêi.
- Khi tham gia héi tho¹i ph¶i gi÷ lÞch sù, t«n träng
lît lêi cña ngêi kh¸c, tr¸nh nãi tranh lît lêi, c¾t lêi,
chªm lêi ...
- NhiÒu khi im lÆng còng lµ mét çch biÓu thÞ th¸i
®é.
c. Khi thÇy gi¸o vµ HS giao tiÕp trong giê häc th×
vai thø bËc XH cña héi tho¹i lµ:
A. Ngang hµng, th©n thiÕt. B. Trªn hµng.
C. Trªn hµng – díi hµng. D. Díi hµng.
d. Ph©n tÝch vai x· héi gi÷a «ng gi¸o vµ L·o H¹c?
- XÐt vÒ ®Þa vÞ x· héi: «ng gi¸o lµ ngêi cã ®Þa vÞ
cao h¬n 1 n«ng d©n nghÌo nh l·o H¹c
- XÐt vÒ tuæi t¸c: l·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n.
2. Bµi tËp 2
§Ò: Qua ®o¹n trÝch “ §i bé * T×m hiÓu ®Ò
ngao du” em h·y chøng minh - ThÓ lo¹i: NL
Ru X« lµ ngêi cã quan - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Ru X« lµ ngêi cã quan
®iÓm gi¸o dôc tiÕn bé? Liªn ®iÓm gi¸o dôc tiÕn bé. Liªn hÖ thùc tÕ viÖc häc.
hÖ thùc tÕ? - Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm trong ®o¹n
trÝch. Chó ý çch lËp luËn ®Ó nªu t¸c dông cña
viÖc häc qua çch ®i bé ngao du
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc * Dµn ý
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau - Ru-x« (1712-1778) lµ nhµ v¨n, nhµ triÕt häc, nhµ
ho¹t ®éng x· héi næi tiÕng. “ £ - min hay VÒ gi¸o
dôc” ®îc viÕt n¨m 1762 gåm 5 cuèn. T¸c phÈm bµn
vÒ chuyÖn GD mét em bÐ tõ lóc s¬ sinh ®Õn tuæi
trëng thµnh. “§i bé ngao du” ®îc trÝch tõ cuèn 5
kÓ vÒ giai ®o¹n trëng thµnh cña EMin. Qua ®ã t¸c
gi¶ béc lé tÝnh chÊt gi¶n dÞ, yªu tù do, yªu thiªn
nhiªn...
2. Th©n bµi
- LuËn ®iÓm 1 t¸c gi¶ ®Ò cËp tíi t¸c dông cña ®i
bé ngao du: ®em l¹i sù tho¶i m¸i, chñ ®éng vµ rÊt
tù do. §i bé ngao du thó vÞ h¬n ®i ngùa: a ®i lóc
nµo th× ®i, thÝch dõng lóc nµo th× dõng; quan s¸t
kh¾p n¬i, quay ph¶i, quay tr¸i, xem xÐt tuú thÝch;
cã thÓ ®Õn víi bao c¶nh ®Ñp xem xÐt tÊt c¶: mét
dßng s«ng, 1 khu rõng rËm ..., 1 hang ®éng... ®©u -
a th× dõng l¹i, lóc thÊy ch¸n th× ®i, tù do ch¼ng
91
phô thuéc vµo nh÷ng con ngùa hay g· phu tr¹m. Cã
thÓ ®i theo con ®êng tÜnh, hëng thô tÊt c¶ sù tù do
mµ con ngêi cã thÓ hëng thô
- Çch lËp luËn chÆt chÏ vµ x¸c ®¸ng kÓ, thuyÕt
phôc mäi nÕu muèn ngao du th× nªn ®i bé. t¸c gi¶
sö dông chñ yÕu lµ c©u trÇn thuËt nh»m kÓ l¹i
nh÷ng ®iÒu thó vÞ cña ngêi ngao du b»ng ®i bé
- ë ®o¹n ®Çu nµy t¸c gi¶ ®· thay ®æi çch xng h«.
Lóc ®Çu «ng dïng ®¹i tõ ''ta''  ®i bé lµ phï hîp víi
bÊt cø ai cã nhu cÇu ngao du. Sau ®ã chuyÓn sang
®¹i tõ ''t«i''  tr×nh bµy cuéc sèng tõng tr¶i cña b¶n
th©n t¸c gi¶. Cuèi ®o¹n t¸c gi¶ nãi ®Õn £-min, ®èi
tho¹i trùc tiÕp víi nh©n vËt nªn chuyÓn sang em.
T¸c gi¶ chuyÓn ®¹i tõ nh©n xng: dïng ''ta'' khi lÝ
luËn chung, xng ''t«i'' khi nãi vÒ nh÷ng c¶m nhËn
vµ cuéc sèng tõng tr¶i cña riªng «ng, T¸c gi¶ nãi
®Õn £-min, ®èi tho¹i trùc tiÕp víi nh©n vËt råi l¹i
chuyÓn sang em, thÓ hiÖn quan ®iÓm gi¸o dôc
tiÕn bé cña «ng ®èi víi thÕ hÖ trÎ qua £-min: ®Ó
cho trÎ em ®îc sèng hoµ ®ång trong m«i trêng tù
nhiªn: ë chèn nµo em còng cã thø ®Ó gi¶i trÝ..., em
lµm viÖc, em vËn ®éng 2 çnh tay ®Ó cho ®«i bµn
ch©n nghØ ng¬i.  xen kÏ gi÷a lÝ luËn trõu tîng
vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña ç nh©n t¸c gi¶ nªn ¸ng
nghÞ luËn kh«ng kh« khan mµ rÊt sinh ®éng
- Theo t¸c gi¶ th× ®i bé ngao du kh«ng chØ tho¶i
m¸i tù do mµ nã cßn gãp con ngêi trau dåi vèn tri
thøc trong cuéc sèng. Ta sÏ thu nhËn ®îc nh÷ng
kiÕn thøc thu nhËn ë tù nhiªn rÊt nhiÒu khi ®i bé
ngao du ®Ó quan s¸t t×m tßi, ph¸t hiÖn nh TalÐt,
Plat«ng vµ Pitago - nh÷ng nhµ triÕt häc, to¸n häc
vÜ ®¹i cña HiL¹p thêi cæ ®¹i. §i bé ngao du ®Ó
t×m hiÓu çc s¶n vËt ®Æc trng cho khÝ hËu ... vµ
çch thøc trång trät nh÷ng ®Æc s¶n Êy, çc hoa l¸,
çc ho¸ th¹ch...  nh÷ng kiÕn thøc cña 1 nhµ khoa
häc tù nhiªn.T¸c gi¶ sö dông c©u hái tu tõ ®an xen
nh÷ng lêi kh¼ng ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p, so s¸nh
phßng su tËp cña çc triÕt gia víi phßng su tËp cña
£Min: phßng su tËp cña nh÷ng “triÕt gia phßng
kh¸ch” th× cã ®ñ “çc thø linh tinh” v× hä “chØ
biÕt gäi tªn” hä “ch¼ng cã ý niÖm g× vÒ tù nhiªn
c¶” ; tr¸i l¹i phßng su tËp cña £Min lµ phßng su tËp
cña c¶ tr¸i ®Êt , “phong phó h¬n çc phßng su tËp
cña vua chóa”. §«-b¨ng-t«ng còng kh«ng thÓ lµm
92
tèt h¬n  so s¸nh, nghi vÊn, tu tõ kÌm theo lêi
b×nh ®Ó kh¼ng ®Þnh.  phª ph¸n nh÷ng nhµ
triÕt häc, khoa häc hêi hît thêi bÊy giê trong x· héi
Ph¸p, ®Ò cao kiÕn thøc thùc tÕ kh¸ch quan, xem th-
êng kiÕn thøc s¸ch vë gi¸o ®iÒu.
- Liªn hÖ: häc ®i ®«i víi hµnh: Ph¶i ®a con ngêi
vµo m«i trêng tù nhiªn ®Ó më mang kiÕn thøc, ph¸t
triÓn nh©n çch. Gi¸o dôc kh«ng ®îc tho¸t li tù
nhiªn nÕu kh«ng sÏ trë thµnh viÓn v«ng v« nghÜa.
§ã lµ t tëng rÊt tiÕn bé mµ ®Õn nay vÉn cã nhiÒu
ý nghÜa .
- ë ®o¹n 3 t¸c gi¶ ®· tr×nh bµy cô thÓ nh÷ng lîi Ých
cña viÖc ®i bé ngao du: søc khoÎ ®îc t¨ng cêng,
tÝnh khÝ trë nªn vui vÎ, khoan kho¸i vµ hµi lßng víi
víi tÊt c¶, h©n hoan khi vÒ ®Õn nhµ, thÝch thó khi
ngåi vµo bµn ¨n, ngñ ngon giÊc ...kh¸c víi nh÷ng kÎ
ngåi trong nh÷ng cç xe tèt ch¹y rÊt ªm nhng m¬
mµng, buån b·, çu kØnh, ®au khæ. NghÖ thuËt so
s¸nh 2 tr¹ng th¸i tinh thÇn kh¸c nhau ®· kh¼ng
®Þnh lîi Ých tinh thÇn cña ngêi ®i bé ®Ó thuyÕt
phôc ngêi ®äc: ®i bé sÏ cã c¶m gi¸c tinh thÇn phÊn
chÊn, t¨ng thªm søc kháe, niÒm vui sèng.
- §¹i tõ nh©n xng thay ®æi thËt linh ho¹t , cã lóc lµ
“ta”, cã lóc lµ “t«i”, l¹i cã lóc lµ £- Min. Khi muèn
béc lé ch©n lÝ kh¸i qu¸t mang ý nghÜa chung cho
mäi ngêi th× «ng xng lµ “ta”. Nhng nh÷ng nhËn
®Þnh kh¸i qu¸t Êy ph¶i ®îc thuyÕt phôc b»ng sù
tõng tr¶i cña ç nh©n nhµ v¨n th× “t«i” xuÊt hiÖn.
£Min thùc chÊt còng lµ sù ph©n th©n tëng tîng béc
lé nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau cña çi t«i. T¹o ra sù ®an
xen gi÷a lÝ luËn vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña t¸c gi¶
lµm cho bµi v¨n nghÞ luËn trë lªn sinh ®éng vµ cã
søc thuyÕt phôc
§Õn ®©y th× chóng ta ®· cã mét c¶m nhËn
kh¸ râ rµng r»ng RuX« ®ang thÓ hiÖn chÝnh thÕ
giíi tinh thÇn cña m×nh. ThËt vËy, nh÷ng t tëng t¸c
phÈm nµy chÝnh lµ bãng d¸ng tinh thÇn cña «ng.
Qua bµi v¨n nghÞ luËn nµy ta thÊy RuX« lµ ngêi
gi¶n dÞ, quý träng tù do vµ yªu mÕn thiªn nhiªn. §ã
lµ ba nÐt c¬ b¶n t¹o nªn bãng d¸ng tinh thÇn cña
RuX«.
- Liªn hÖ: Çc em ph¶i gÇn gòi t×m hiÓu thiªn
nhiªn, ®ã chÝnh lµ m¸i nhµ chung cña chóng ta, che
chë vµ nu«i dìng chóng ta. Tõ thiªn nhiªn chóng ta cã
93
thÓ hiÓu thªm rÊt nhiÒu vÒ cuéc sèng, vÒ chÝnh
thÕ giíi t©m hån, nh÷ng íc m¬ kh¸t väng cña loµi
ngêi. C« hy väng r»ng sau bµi häc nµy çc em sÏ trë
thµnh nh÷ng ngêi b¹n th©n thiÕt cña thiªn nhiªn vµ
sÏ ®îc nghe çc em kÓ vÒ nh÷ng g× mµ çc em ®·
®îc häc tõ thiªn nhiªn réng lín cña chóng ta thÊy
t©m ®¾c nhÊt.
3. KÕt bµi
- Çch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc, sinh
®éng kÕt hîp lÝ lÏ vµ t×nh c¶m gi÷a lËp luËn vµ
thùc tiÔn cuéc sèng tõng tr¶i cña t¸c gi¶ lu«n ®an
xen bæ sung cho nhau lµm cho bµi v¨n sinh ®éng
vµ cã søc thuyÕt phôc. Häc trong tù nhiªn réng lín,
häc trong cuéc sèng mu«n mµu lµ mét trong nh÷ng
çch häc tÝch cùc nhÊt, cã gi¸ trÞ nhÊt. Muèn vËy
ph¶i ®i bé ngao du. Qua ®ã ta thÊy Ru X« lµ mét
ngêi gi¶n dÞ, quý träng tù do, yªu mÕn thiªn nhiªn.
¤ng kh«ng nh÷ng lµ mét nhµ v¨n tµi ba mµ cßn lµ
mét nhµ gi¸o dôc lçi l¹c. Quan ®iÓm triÕt häc cña
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc «ng rÊt tiÕn bé: ®Ò cao con ngêi tù nhiªn, chèng l¹i
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m con ngêi x· héi ®Êu tranh cho mét nÒn gi¸o dôc
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn d©n chñ, tù do.
bµi * ViÕt bµi
1. Më bµi
- Ru-x« (1712-1778) lµ nhµ v¨n, nhµ triÕt häc, nhµ
ho¹t ®éng x· héi næi tiÕng. “ £ - min hay VÒ gi¸o
dôc” ®îc viÕt n¨m 1762 gåm 5 cuèn. T¸c phÈm bµn
vÒ chuyÖn GD mét em bÐ tõ lóc s¬ sinh ®Õn tuæi
trëng thµnh. “§i bé ngao du” ®îc trÝch tõ cuèn 5
kÓ vÒ giai ®o¹n trëng thµnh cña EMin. Qua ®ã t¸c
gi¶ béc lé tÝnh chÊt gi¶n dÞ, yªu tù do, yªu thiªn
nhiªn
2. Th©n bµi
3. KÕt bµi
- Çch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc, sinh
®éng kÕt hîp lÝ lÏ vµ t×nh c¶m gi÷a lËp luËn vµ
thùc tiÔn cuéc sèng tõng tr¶i cña t¸c gi¶ lu«n ®an
xen bæ sung cho nhau lµm cho bµi v¨n sinh ®éng
vµ cã søc thuyÕt phôc. Häc trong tù nhiªn réng lín,
häc trong cuéc sèng mu«n mµu lµ mét trong nh÷ng
çch häc tÝch cùc nhÊt, cã gi¸ trÞ nhÊt. Muèn vËy
ph¶i ®i bé ngao du. Qua ®ã ta thÊy Ru X« lµ mét
ngêi gi¶n dÞ, quý träng tù do, yªu mÕn thiªn nhiªn.
GV gäi mét sè HS ®äc bµi ¤ng kh«ng nh÷ng lµ mét nhµ v¨n tµi ba mµ cßn lµ
94
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi mét nhµ gi¸o dôc lçi l¹c.
hoµn chØnh * §äc vµ ch÷a bµi
- Häc bµi, «n tËp çch lµm bµi v¨n nghi luËn
tuÇn 32
Ngµy so¹n: 11/4/09
Ngµy d¹y:
Buæi 32
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: V¨n häc vµ t×nh th- * T×m hiÓu ®Ò
¬ng - ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: V¨n häc vµ t×nh th¬ng
- Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm trong ®Ó
nªu mqh gi÷a v¨n häc vµ t×nh th¬ng
* Dµn ý
1. Më bµi
Tõ xa ®Õn nay, d©n téc ViÖt nam ta lu«n ®Ò cao
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t tëng nh©n ¸i, mét ®¹o lÝ cao ®Ñp. Bëi v× chóng
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ta ®Òu lµ con Rång ch¸u Tiªn, ®Òu ®îc sinh ra tõ
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau cha L¹c Long Qu©n vµ mÑ ¢u C¬ nªn truyÒn thèng
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc “l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch còng ®îc ph¸t huy qua nhiÒu
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m thÕ hÖ. Nh÷ng t×nh c¶m cao quÝ Êy ®îc kÕt tinh,
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn héi tô vµ ph¶n ¸nh qua nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc d©n
bµi téc. Chóng ta h·y cïng t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò trªn
GV gäi mét sè HS ®äc bµi qua bµi chøng minh díi ®©y
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi 2. Th©n bµi
hoµn chØnh Nãi v¨n häc d©n téc ta lu«n ca ngîi lßng nh©n ¸i vµ
t×nh yªu th¬ng gi÷a ngêi vµ ngêi qu¶ kh«ng sai. Tríc
hÕt V¨n häc cña ta ®Ò cËp ®Õn t×nh c¶m trong gia
®×nh, bëi gia ®×nh lµ n¬i con ngêi sinh ra vµ lín
lªn, lµ chiÕc n«i khëi nguån vµ nu«i dìng cña lßng
nh©n ¸i. Trong ®ã th× t×nh mÉu tö lµ cao quÝ h¬n
c¶. H×nh ¶nh cËu bÐ Hång trong t¸c phÈm “nh÷ng
95
ngµy th¬ Êu”, ®· cho chóng ta thÊy r»ng: “t×nh
mÉu tö lµ nguån thiªng liªng vµ k× diÖu, lµ mèi
d©y bÒn chÆt kh«ng g× chia c¾t ®îc”. CËu bÐ
Hång ph¶i sèng trong c¶nh må c«i, chÞu sù hµnh h¹
cña bµ c«, cha mÊt, mÑ ph¶i ®i tha h¬ng cÇu thùc,
Êy vËy mµ cËu kh«ng hÒ o¸n giËn mÑ m×nh, ngîc
l¹i l¹i v« cïng kÝnh yªu, nhê th¬ng mÑ. C©u
chuyÖn ®· lµm rung ®éng biÕt bao tr¸i tim cña ®éc
gi¶. Kh«ng chØ ph¶n ¸nh t×nh mÉu tö, v¨n häc cßn
cho ta thÊy mét t×nh c¶m v« cïng ®Ñp ®Ï, s©u s¾c
kh«ng kÐm, ®ã lµ t×nh c¶m vî chång. TiÓu thuyÕt
“t¾t ®Ìn” cña nhµ v¨n Ng« TÊt Tè lµ minh chøng râ
nÐt nhÊt cho ®iÒu nµy. Nh©n vËt chÞ DËu ®îc t¸c
gi¶ kh¾c häa thµnh mét ngêi phô n÷ ®iÓn h×nh
nhÊt trong nh÷ng n¨m 30-40. ChÞ lµ mét ngêi vî th-
¬ng chång, yªu con, lu«n ©n cÇn, nhÑ nhµng ch¨m
sãc cho chång dï trong ho¸n c¶nh khã kh¨n, nguy
khèn nh thÕ nµo. ChÞ DËu ®· liÒu m×nh, ®¸nh tr¶
tªn ngêi nhµ lÝ trëng ®Ó b¶o vÖ cho chång, mét
viÖc mµ ngay c¶ ®µn «ng trong lµng còng cha d¸m
lµm. Qu¶ lµ ®¸ng quÝ ph¶i kh«ng çc b¹n! ThËt
®óng víi c©u ca dao:
“ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn §«ng còng c¹n”
Vµ ch¾c h¼n, nh÷ng ngêi nµo ®· vµ ®ang häc cÊp
II ®Òu biÕt ®Õn truyÖn “cuéc chia tay cña nh÷ng
con bóp bª”. ThËt c¶m ®éng khi chøng kiÕn c¶nh 2
anh em Thµnh vµ Thñy chia tay nhau ®Çy níc m¾t.
Qua ®ã, v¨n häc ®· göi ®Õn chóng ta mét t×nh c¶m
g¾n bã gi÷a anh em víi nhau trong gia ®×nh:
“Anh em nh thÓ tay ch©n
r¸ch lµnh ®ïm bäc dë hay ®ì ®Çn”
Tõ t×nh yªu th¬ng trong gia ®×nh, më réng ra ngoµi
x· héi th× cã t×nh yªu ®«i løa, t×nh b¹n bÌ... hay nãi
chung ®ã lµ t×nh yªu th¬ng ®ång lo¹i mµ v¨n häc
còng nh ngêi xa lu«n ®Ó cËp ®Õn qua çc c©u ca
dao nh:
“BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng
Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn”
HoÆc c©u: “NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g¬ng
Ngêi trong mét níc ph¶i th¬ng nhau cïng”
Còng víi nghÜa ®ã, ngêi xa l¹i nghÜ ra truyÒn
thuyÕt “con Rång ch¸u Tiªn” gióp ta hiÓu râ h¬n vÒ
tõ “®ång bµo”. Theo truyÒn thuyÕt th× mÑ ¢u C¬
vµ cha L¹c Long Qu©n ®· sinh ra mét tr¨m trøng vµ
96
në ra tr¨m con, 50 ngêi con xuèng biÓn sau nµy trë
thµnh ngêi miÒn xu«i, cßn 50 ngêi con kh¸c lªn nói
sau nµy trë thµnh çc d©n téc miÒn nói. Tríc khi ®i,
L¹c Long QuËn cã dÆn ¢u C¬ r»ng: sau nµy cã g×
khã kh¨n th× gióp ®ì nhau. §iÒu ®ã cho thÊy ngêi
xa cßn nh¾c nhë con ch¸u ph¶i biÕt th¬ng yªu, t¬ng
trî nhau. Mçi khi miÒn nµo trªn ®Êt níc ta cã ho¹n
n¹n, thiªn tai lò lôt th× nh÷ng n¬i kh¸c ®Òu híng vÒ
n¬i Êy, chung søc chung lßng quyªn gãp, ñng hé vËt
chÊt lÉn tinh thÇn.
Ngoµi ®êi sèng lµ thÕ, cßn trong nh÷ng c©u
chuyÖn cæ tÝch th× sao? TruyÖn cæ tÝch kh«ng
®¬n thuÇn chØ lµ nh÷ng c©u chuyÖn h cÊu, tëng
tîng mµ th«ng qua ®ã cha «ng ta muèn göi g¾m
nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m, thÓ hiÖn nh÷ng íc m¬,
niÒm tin vÒ c«ng lÝ. Vµ h¬n thÕ n÷a lµ t tëng
nh©n ®¹o cña d©n téc ta, ®îc lét t¶ mét çch s©u
s¾c qua c©u chuyÖn cæ tÝch “Th¹ch sanh” quen
thuéc. Nh©n vËt Th¹ch sanh ®¹i diÖn cho chÝnh
nghÜa, hiÒn hËu, vÞ tha, dòng c¶m, s½n sµng tha
thø cho mÑ con LÝ Th«ng, ngêi ®· bao lÇn t×m
çch h·m h¹i m×nh. Kh«ng nh÷ng thÕ, khi 18 níc
ch hÇu kÐo qu©n sang ®¸nh Th¹ch Sanh nh»m cíp
l¹i c«ng chóa, chµng ®· sö dông c©y ®µn thÇn cña
m×nh ®Ó thøc tØnh binh lÝnh, lµm cho binh lÝnh
lÇn lît xÕp gi¸p quy hµng mµ kh«ng cÇn ®éng
®Õn ®ao binh. Ch¼ng nh÷ng thÕ, chµng l¹i mang
c¬m thÕt ®·i hä tríc khi rót vÒ níc. §iÒu nµy lµm ta
chît nhí ®Õn “Bµi ço b×nh Ng«” cña NguyÔn Tr·i
víi t tëng nh©n ®¹o cao c¶:
“§em ®¹i nghÜa ®Ó th¾ng hung tµn
LÊy trÝ nh©n ®Ó thay cêng b¹o”
Råi c©u chuyÖn “sä dõa” còng kh«ng kÐm phÇn Ý
nghÜa. T×nh th¬ng ngêi ®îc thÓ hiÖn qua t×nh
c¶m cña c« con g¸i ót ®èi víi sä dõa. C« ót vÉn ®a
c¬m, ch¨m sãc sä dõa mét çch tËn t×nh mµ kh«ng
hÒ quan t©m ®Õn h×nh d¸ng xÊu xÝ cña chµng.
§iÒu nµy nh¾c nhë chóng ta kh«ng nªn ph©n biÖt
®èi xö víi ngêi tµn tËt, cã h×nh d¸ng xÊu xÝ, ®¸nh
gi¸ con ngêi qua vÎ bÒ ngoµi bëi v×: “tèt gç h¬n tèt
níc s¬n”. Con ngêi thùc sù cña mçi ngêi chÝnh lµ ë
trong t©m hån, tÊm lßng cña hä.
Bªn c¹nh viÖc ca ngîi nh÷ng con ngêi “th¬ng ngêi
nh thÓ th¬ng th©n”, v¨n häc còng phª ph¸n nh÷ng kÎ
97
Ých kØ, v« l¬ng t©m. §¸ng ghª sî h¬n n÷a lµ nh÷ng
ngêi c¹n t×nh m¸u mñ. §iÓn h×nh lµ nh©n vËt bµ
c« trong truyÖn “nh÷ng ngµy th¬ Êu”, mét ngêi ®éc
¸c, “bÒ ngoµi th¬n thít nãi cêi-mµ trong nham hiÓm
giÕt ngêi kh«ng dao”. Bµ c« nì lßng nµo l¹i nãi xÊu,
sØ nhôc mÑ bÐ Hång tríc mÆt bÐ-®øa ch¸u ruét
cña m×nh, lÏ ra bµ c« ph¶i ®èi xö tèt víi bÐ Hång
®Ó bï ®¾p l¹i nh÷ng mÊt m¸t mµ bÐ ph¶i høng
chÞu. Hay trong tiÓu thuyÕt “T¾t ®Ìn”, nhµ v¨n
Ng« TÊt Tè ®· cho chóng ta thÊy sù tµn ¸c, bÊt
nh©n cña tªn cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng. Chóng
th¼ng tay ®¸nh ®Ëp nh÷ng ngêi thiÕu su, ®Õn
nh÷ng ngêi phô n÷ ch©n yÕu tay mÒm nh chÞ DËu
mµ chóng còng kh«ng tha. ThËt lµ mét bän mÊt hÕt
tÝnh ngêi. Cßn nh÷ng cÊp bËc quan trªn th× sao?
¤ng quan trong truyÖn “sèng chÕt mÆc bay” lµ tiªu
biÓu cho tÇng líp thèng trÞ, quan l¹i ngµy xa. Trong
c¶nh nguy cÊp, d©n nh©n ®éi giã, t¾m ma cøu ®ª
th× quan l¹i ngåi ung ung ®¸nh tæ t«m. Tríc t×nh
h×nh ®ã, ngo¹i trõ nh÷ng tªn lßng lang d¹ sãi nh tªn
quan hé ®ª th× cã ai mµ kh«ng th¬ng xãt ®ång bµo
huyÕt m¹ch. Ngay c¶ khi cã ngêi vµo b¸o ®ª vì mµ
h¾n cßn kh«ng quan t©m, b¶o lÝnh ®uæi ra ngoµi.
ThËt lµ lò ngêi bÊt nh©n v« l¬ng t©m ph¶i kh«ng
çc b¹n! §Õn cuèi truyÖn, khi quan lín ï v¸n bµi to
th× c¶ lµng ngËp níc, nhµ cöa lóa mµ bÞ cuèn tr«i
hÕt, t×nh c¶nh thËt th¶m sÇu. ChÝnh cao trµo ®ã
®· lªn ¸n gay g¾t tªn quan hé ®ª, hay chÝnh lµ ®¹i
diÖn cho tÇng líp thèng trÞ, döng dng tríc sinh m¹ng
cña biÕt bao ngêi d©n. ThËt ®au xãt cho sè phËn
ngêi d©n thêi Êy!
3. KÕt bµi
Qua nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc ë trªn, chóng ta cã
thÓ thÊy ®îc r»ng: v¨n häc ViÖt Nam lu«n ®Ó cao
lßng nh©n ¸i, ca ngîi nh÷ng ngêi “th¬ng ngêi nh thÓ
th¬ng th©n”, vµ còng lªn ¸n kÞch liÖt nh÷ng kÎ thê
¬, v« tr¸ch nhiÖm. §©y còng lµ minh chøng râ nÐt
cho t tëng nh©n ®¹o, t×nh yªu th¬ng cao c¶… ®· trë
thµnh mét truyÒn thèng cao ®Ñp, quý b¸u cña d©n
téc ta. Chóng ta cÇn ph¶i biÕt yªu th¬ng ngêi kh¸c,
biÕt gióp ®ì nhau trong c«ng viÖc còng nh trong
häc t©p ®Ó cïng nhau tiÕn bíc trong cuéc sèng,
chung tay x©y dùng ®Êt níc giµu m¹nh. Nh nhµ th¬
Tè H÷u ®· viÕt:
98
"Cßn g× ®Ñp trªn ®êi h¬n thÕ
Ngêi yªu ngêi sèng ®Ó yªu nhau"
- Häc bµi, chuÈn bÞ ®Ò bµi: Dùa vµo çc bµi ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ''HÞch tíng sÜ'',
h·y chøng minh r»ng: nh÷ng ngêi l·nh ®¹o anh minh nh LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn
lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n.
Ngµy so¹n: 11/4/09

Ngµy d¹y:
Buæi 33
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Dùa vµo çc bµi * T×m hiÓu ®Ò
''ChiÕu dêi ®«'' vµ ''HÞch t- - ThÓ lo¹i: NL
íng sÜ'', h·y chøng minh - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: ''ChiÕu dêi ®«'' vµ
r»ng: nh÷ng ngêi l·nh ®¹o ''HÞch tíng sÜ'', h·y chøng minh r»ng: nh÷ng ngêi
anh minh nh LÝ C«ng UÈn l·nh ®¹o anh minh nh LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc
vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n TuÊn lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh
lu«n quan t©m ®Õn viÖc phóc l©u bÒn cña mu«n d©n.
ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn - Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm ®Ó lµm
cña mu«n d©n. s¸ng tá vai trß cña nh÷ng ngêi l·nh ®¹o.
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi a) Më bµi: NguyÔn Tr·i ®· tõng viÕt:
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc Song hµo kiÖt ®êi nµo còng cã''.
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc,
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn qua bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, níc ta ®· cã bao
bµi nh÷ng vÞ anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶
GV gäi mét sè HS ®äc bµi tµn b¹o, trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hïng thêi ®¹i ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi nh÷ng vÞ
hoµn chØnh nh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ
d©n.
99
b) Th©n bµi:
nh÷ng ngêi xuÊt chóng, tµi ba lçi l¹c hay cßn v× lÝ
do g× khiÕn hä thu phôc nh©n t©m ®Õn nh vËy ?
Hai t¸c phÈm ... ®îc nh©n d©n ta biÕt ®Õn bëi ng-
êi viÕt ®· xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th¬ng con ngêi.
+ ViÖc dêi ®« lµ vÊt v¶, to lín, tèn kÐm, r¾c rèi;
nÕu muèn sèng yªn th©n th× vua kh«ng lµm nh
vËy. Nhng kinh ®« ë n¬i trung t©m trêi ®Êt, thÕ
m¹nh, binh hïng kh«ng sî ngo¹i x©m, d©n sÏ ®îc h-
ëng th¸i b×nh  vua ®· kh«ng qu¶n ng¹i viÕt
''Thiªn ®« chiÕu''
+ ¤ng ®· ®a ra çc dÉn chøng cô thÓ ®Ó thuyÕt
phôc lßng ngêi: nh nhµ Th¬ng, nhµ Chu; 2 triÒu
§inh, Lª kh«ng theo dÊu cò nªn triÒu ®¹i kh«ng ®îc
l©u bÒn. B»ng nh·n quan tinh têng, LÝ C«ng UÈn
®· quyÕt ®Þnh chän §¹i La lµm kinh ®« ®Ó d©n
®îc cuéc sèng yªn æn, th¸i b×nh  th¬ng d©n, lo
cho d©n, v¨n b¶n lµ bµi ca yªu níc. LÝ C«ng UÈn
lµ ngêi nh×n xa tr«ng réng.
+ Lêi lÏ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh: søc
thuyÕt phôc qua dÉn chøng cô thÓ, t×nh ®uîc thÓ
hiÖn ë viÖc kh«ng tù quyÕt ®Þnh mµ hái han, béc
lé nçi lßng ''trÉm rÊt ®au xãt vÒ viÖc ®ã'', ''TrÉm
muèn dùa .. nghÜ thÕ nµo ?''  LÝ C«ng UÈn
thÊu t×nh, ®¹t lÝ, yªu d©n nh con.
nh©n d©n ta  TrÇn Quèc TuÊn yªu d©n, th¬ng
d©n nªn kiªn quyÕt, m¹nh mÏ, kh«ng chô lïi bíc tríc
kÎ thï.
+ Quan t©m, lo cho d©n, TrÇn Quèc TuÊn ®· kÓ
téi cña giÆc ®Ó khÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc.
+ P2 , ®éng viªn tinh thÇn luyÖn tËp ®¸nh giÆc,
nªu ra nh÷ng kØ c¬ng nghiªm kh¾c.
+ KÕt hîp chÆt chÏ lÝ vµ t×nh: tÊm lßng cña vÞ
chñ so¸i khi c¨m thï giÆc, khi ch¨m lo c¬ së vËt
chÊt vµ tinh thÇn cho binh sÜ, vÏ ra 2 viÔn c¶nh
khi níc mÊt nhµ tan vµ khi ca khóc kh¶i hoµn chiÕn
100
th¾ng  minh chøng cho lßng yªu th¬ng binh sÜ.
* 2 triÒu ®¹i, 2 tr¸i tim lóc nµo còng híng vÒ t¬ng
lai tèt ®Ñp cña nh©n d©n, trong th©m t©m hä lóc
nµo còng nghÜ ®Õn viÖc lµm sao cho d©n giµu n-
íc m¹nh; ch¨m lo cho h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n
d©n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu.
c) KÕt bµi:
TrÇn Quèc TuÊn víi d©n víi níc.
- Häc bµi, chuÈn bÞ ®Ò: tÖ n¹n x· héi
tuÇn 33
Ngµy so¹n: 17/4/09
Ngµy d¹y:
Buæi 34
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Khi con tu hó
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: H·y nãi kh«ng víi tÖ * T×m hiÓu ®Ò
n¹n x· héi - ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t¸c h¹i cña tÖ n¹n x· héi
vµ kªu gäi mäi ngêi tr¸nh xa.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm ®Ó lµm
s¸ng tá t¸c h¹i cña tÖ n¹n x· héi
*. Dµn ý
101
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi Chóng ta ®ang sèng trong mét ®Êt níc kh«ng
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau ngõng ph¸t triÓn trªn con ®êng c«ng nghiÖp hãa,
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc hiÖn ®¹i hãa, x©y dùng mét x· héi v¨n minh, tiÕn
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m bé. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã,chóng ta ph¶i vît qua çc
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn trë ng¹i,khã kh¨n. Mét trong sè ®ã lµ çc tÖ n¹n x·
bµi héi nh: ma tóy, cê b¹c, v¨n hãa phÈm ®åi trôy. Nhng
GV gäi mét sè HS ®äc bµi ®¸ng sî nhÊt chÝnh lµ ma tuý. Chóng ta h·y cïng
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi t×m hiÓu vÒ t¸c h¹i to lín cña ma tóy ®Ó phßng
hoµn chØnh tr¸nh cho b¶n th©n, gia ®×nh vµ x· héi.
b. Th©n bµi
- §Ó phßng chèng mét tÖ n¹n th× chóng ta cÇn biÕt
râ vÒ tÖ n¹n ®ã. Ma tóy lµ mét lo¹i chÊt kÝch
thÝch, g©y nghiÖn cã nguån gèc tõ c©y tóc anh
hoÆc nhùa c©y thuèc phiÖn ®îc trång ë 12 tØnh
miÒn nói phÝa B¾c ViÖt nam hay tõ l¸, hoa, qu¶
c©y cÇn sa ®îc trång ë çc tØnh gi¸p ranh biªn giíi
ViÖt Nam – Campuchia. §Æc biÖt lµ ma tóy cã mét
ma lùc dÉn dô ghª gím, khiÕn ngêi bÞ dÝnh vµo
kh«ng thÓ cìng l¹i ®îc, ch½ng kh¸c g× “ma ®a lèi,
quû ®a ®êng”. Ma tóy tån t¹i ë nhiÒu d¹ng nh tÐp,
níc, bét, hång phiÕn, b¹ch phiÕn, thuèc…vµ ®îc sö
dông b»ng nhiÒu h×nh thøc hót, chÝch, hÝt…Nã
®îc coi lµ tÖ n¹n ®¸ng sî nhÊt v× søc dÉn dô con
ngêi kh«ng kÓ tuæi t¸c vµ kh¶ n¨ng g©y nghiÖn
nhanh chãng. H¬n thÕ n÷a, ma tóy cßn lµ ngän
nguån cña nh÷ng tÖ n¹n x· héi kh¸c.
Chóng ta thêng nghe nãi ma tóy rÊt cã h¹i nhng mÊy
ai hiÓu ®îc t¸c h¹i thËt sù cña nã! Tríc tiªn, nã g©y
h¹i trùc tiÕp ®Õn ngêi nghiÖn. VÒ søc kháe, ma
tóy g©y ra çc bÖnh kh«n lêng cho c¬ thÓ. Ngêi
nghiÖn sÏ bÞ h h¹i niªm m¹c mòi nÕu dïng ma tóy
theo d¹ng hÝt, cã kh¶ n¨ng ngng thë ®ét ngét, g©y
nguy hiÓm tÝnh m¹ng. Cßn dïng theo d¹ng hót th×
c¬ quan chÞu ¶nh hëng lµ phæi. Phæi sÏ bÞ tæn th-
¬ng nghiªm träng, g©y ung th phæi, viªm ®êng h«
hÊp, nhiÔm trïng phæi…Vµ nguy hiÓm nhÊt lµ
dïng ma tóy d¹ng chÝch, ®©y lµ con ®êng ng¾n
nhÊt dÉn ®Õn AIDS. Ngêi tiªm ®©u cã biÕt r»ng
trªn mòi kim lµ hµng v¹n qu¶ cÇu gai g©y c¨n bÖnh
thÕ kØ hiÓm nghÌo, cø thÕ hä truyÒn tay nhau tiªm
chóng, ®a virus vµo m¸u cña m×nh. ë nh÷ng tô
®iÓm tiªm chÝch, hä cßn pha thªm çc chÊt bÈn
g©y ¸p-phª, hËu qu¶ lµ çc con nghiÖn ph¶i ca côt
tay ch©n hay nhiÔm trïng m¸u. Êy lµ cha kÓ ®Õn
102
t×nh tr¹ng bÞ chÕt do sèc thuèc. C©u chuyÖn “çi
chÕt tr¾ng” cña nhµ tØ phó trÎ Raphael, chÕt ngay
bªn ®êng do dïng b¹ch phiÕn qu¸ liÒu. Nh÷ng ngêi
nghiÖn l©u ngµy rÊt dÔ nhËn ra, ngêi gÇy gß, da
x¸m, tãc x¬ x¸c. HÖ thÇn kinh bÞ tæn th¬ng nÆng
do ¶nh hëng cña thuèc, kÐm tËp trung, suy nghÜ,
ch¸n n¶n vµ thiÕu ý chÝ v¬n lªn nªn viÖc cai
nghiÖn còng khã kh¨n. §¸ng ghª sî h¬n, ngêi míi
nghiÖn heroin, khi “phª” thêng gia t¨ng kÝch thÝch
t×nh dôc, dÉn ®Õn hµnh vi t×nh dôc kh«ng an
toµn, cã thÓ bÞ l©y nhiÔm HIV, nhng nÕu sö dông
l©u ngµy sÏ lµm suy yÕu kh¶ n¨ng t×nh dôc. Kh«ng
chØ dõng ë ®ã, tiªm chÝch ma tóy cßn hñy ho¹i con
®êng c«ng danh, sù nghiÖp cña ngêi nghiÖn. §· cã
bao bµi häc, biÕt bao c©u chuyÖn kÓ vÒ nh÷ng
c«ng nh©n, kÜ s… ®· gôc ng· tríc ma tóy, ®Ó råi
bÞ b¹n bÌ, ®ång nghiÖp xa l¸nh, con ®êng t¬ng lai
t¬i s¸ng bçng vôt t¾t, tèi t¨m. Vµ nhÊt lµ nh÷ng b¹n
häc sinh, tuæi ®êi cßn qu¸ dµi mµ chØ v× mét phót
n«ng nçi, bÞ b¹n bÌ rñ rª ®· ®¸nh mÊt t¬ng lai. ThËt
®¸ng th¬ng!
Ma tóy kh«ng nh÷ng g©y h¹i cho ngêi dïng nã mµ
cßn cho c¶ gia ®×nh cña hä, khiÕn hä trë mÊt dÇn
kh¶ n¨ng lao ®éng, trë thµnh g¸nh nÆng cho gia
®×nh. Nh÷ng gia ®×nh cã ngêi nghiÖn ma tóy bÇu
kh«ng khÝ lóc nµo còng l·nh ®¹m, buån khæ. C«ng
viÖc lµm ¨n bÞ gi¶m sót do kh«ng ®îc tÝn nhiÖm.
NÒn kinh tÕ còng theo ®ã mµ suy sôp. Bëi nh÷ng
ngêi mét khi ®· nghiÖn th× lu«n cã nhu cÇu h¬n
n÷a vÒ ma tóy, ®ång nghÜa víi viÖc hä ph¶i cã
tiÒn, mµ tiÒn th× lÊy tõ ®©u? Tõ chÝnh gia ®×nh
cña hä chø kh«ng ®©u xa. Råi nh÷ng ngêi vî, ngêi
mÑ sÏ ra sao khi thÊy chång, con m×nh vËt v· khi
thiÕu thuèc, khi l×a bá câi ®êi v× mÆc c¶m, v×
bÖnh t×nh ®· tíi giai ®o¹n cuèi? ThËt ®au xãt cho
nh÷ng gia ®×nh bÊt h¹nh cã ngêi nghiÖn ma tóy.
Kh«ng dõng l¹i ë ®ã, ma tóy cßn nh mét con s©u
®ôc khoÐt x· héi. KhiÕn cho an ninh, trËt tö, quèc
phßng bÊt æn. Khi muèn thâa m·n c¬n ghiÒn, con
nghiÖn kh«ng tõ mét thñ ®o¹n, hµnh vi trém c¾p,
giÕt ngêi nµo ®Ó cã tiÒn mua heroin, hoÆc næi
m¸u anh hïng xa lé, ®ua xe, l¹ng l¸ch. Nh÷ng con
nghiÖn mµ kh«ng ®îc gia ®×nh chÊp nhËn sÏ ®i
lang thang lµm mÊt vÎ mü quan,v¨n minh lÞch sù
103
cña x· héi,vËt vê trªn nh÷ng con ®êng. Kh«ng chØ
thÕ, nhµ níc, x· héi cßn ph¶i tèn tiÒn ®Ó tæ chøc
lùc lîng phßng chèng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng thiÖt h¹i
do con nghiÖn g©y ra. MÊt tiÒn x©y dùng çc tr¹i
c¶i t¹o, gi¸o dôc, ®iÒu trÞ cho ngêi nghiÖn. Mét
thiÖt h¹i lín mµ ma tóy g©y ra cho nÒn kinh tÕ
quèc gia lµ ngµnh du lÞch bÞ gi¶m sót. Çc b¹n thö
nghÜ xem, cã ai d¸m ®i du lÞch sang mét ®Êt níc,
mét thµnh phè mµ toµn ngêi bÞ HIV/AIDS. Råi hä
sÏ nghÜ g× vÒ níc ta, hä sÏ nh×n níc ta víi ¸nh m¾t
khinh thêng, ch¼ng ai d¸m ®Çu t vµo ®©y n÷a.
Qu¶ lµ mét mÊt m¸t, thiÖt h¹i cho níc nhµ!
Nhng çc b¹n ®õng lo, nÕu chóng ta biÕt çch
phßng chèng th× nh÷ng mèi nguy ng¹i trªn sÏ ®îc
gi¶i quyÕt, sÏ kh«ng cßn tÖ n¹n ma tóy n÷a. Mçi ng-
êi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm, tÝch cùc tuyªn truyÒn, gi¸o
dôc cho ngêi th©n m×nh sù nguy hiÓm cña ma tóy
®Ó kh«ng ai bÞ chÕt v× thiÕu hiÓu biÕt. Lu«n
tr¸nh xa víi ma tuý b»ng mäi çch, mäi ngêi nªn cã ý
thøc sèng lèi sèng lµnh m¹nh, trong s¹ch, kh«ng xa
hoa, lu«n tØnh t¸o, ®ñ b¶n lÜnh ®Ó chèng l¹i mäi
thö th¸ch, çm dç cña x· héi. §ång thêi còng lªn ¸n,
dÑp bá tÖ n¹n b»ng çch kh«ng tiÕp tay cho chóng.
NÕu lì víng vµo th× ph¶i dïng nghÞ lùc, quyÕt
t©m, vît lªn chÝnh m×nh ®Ó tõ bá con ®êng sai
tr¸i. Bªn c¹nh ®ã nhµ níc còng ph¶i ®a nh÷ng ngêi
nghiÖn vµo trêng cai nghiÖn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm
cho hä, tr¸nh nh÷ng c¶nh " nhµn c vi bÊt thiÖn",
gióp hä nhanh chãng hoµ nhËp víi cuéc sèng céng
®ång, kh«ng xa l¸nh, k× thÞ hä.
c. KÕt bµi
- Ma tóy qu¶ lµ mét con quû khñng khiÕp nhÊt cña
gia ®×nh vµ x· héi, cßn h¬n c¶ bÖnh tËt vµ ®ãi
kh¸t. Chóng ta vÉn cã thÓ phßng trõ nanh vuèt cña
con quû d÷ nµy. Mçi chóng ta ph¶i nªu cao c¶nh
gi¸c, chung tay ng¨n chÆn nã, më réng vßng tay ®ì
lÊy nh÷ng ngêi nghiÖn, ®õng ®Ó hä lón qu¸ s©u
vµo bãng tèi. §Æc biÖt lµ häc sinh chóng ta ph¶i
kiªn quyÕt nãi kh«ng víi ma tóy, x©y dùng mét m¸i
trêng, mét x· héi kh«ng cã ma tóy.
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña k× I
104
TuÇn 34
Ngµy so¹n: 18/2/09
Ngµy d¹y:
Buæi 35
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn qua bµi kiÓm tra
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: a. - Vai x· héi lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia héi tho¹i
C©u1C©u 1: ThÕ nµo lµ vai x· ®èi víi ngêi kh¸c trong cuéc tho¹i.
héi trong héi tho¹i ? Vai x· - Vai x· héi ®îc x¸c ®Þnh b»ng çc quan hÖ x· héi:
héi ®îc x¸c ®Þnh b»ng quan + Quan hÖ trªn- díi, ngang hµng (tuæi t¸c, thø bËc
hÖ nµo ? Lît lêi trong héi trong gia ®×nh vµ x· héi)
tho¹i ? Nh÷ng lu ý khi tham + Quan hÖ th©n - s¬ (quen biÕt, th©n t×nh)
gia héi thoai ? VD ? -Vai x· héi ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu nªn khi tham gia
C©u 2: C¶m nhËn cña em héi tho¹i cÇn x¸c ®Þnh ®óng vai ®Ó chän çch nãi
vÒ cho phï hîp.
b. Trong héi tho¹i ai còng ®îc nãi. Mçi lÇn nãi trong
héi tho¹i lµ mét lît lêi.
- Khi tham gia héi tho¹i ph¶i gi÷ lÞch sù, t«n träng
lît lêi cña ngêi kh¸c, tr¸nh nãi tranh lît lêi, c¾t lêi,
chªm lêi ...
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc - NhiÒu khi im lÆng còng lµ mét çch biÓu thÞ th¸i
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®é.
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau c. Khi thÇy gi¸o vµ HS giao tiÕp trong giê häc th×
vai thø bËc XH cña héi tho¹i lµ:
A. Ngang hµng, th©n thiÕt. B. Trªn hµng.
C. Trªn hµng – díi hµng. D. Díi hµng.
d. Ph©n tÝch vai x· héi gi÷a «ng gi¸o vµ L·o H¹c?
- XÐt vÒ ®Þa vÞ x· héi: «ng gi¸o lµ ngêi cã ®Þa vÞ
cao h¬n 1 n«ng d©n nghÌo nh l·o H¹c
105
- XÐt vÒ tuæi t¸c: l·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n.
- Xa quª nhng t¸c gi¶ “lu«n tëng nhí” quª h¬ng. Lèi
biÓu c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí ch©n thµnh, tha
thiÕt cña nhµ th¬ nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn.
- Nhí vÒ quª h¬ng t¸c gi¶ nhí vÒ: Nhí mµu níc
….v«i.Nhí con …qu¸ ®Æc biÖt lµ vÒ ''çi mïi nång
mÆn''. Dï ®i xa, ®øa con hiÕu th¶o cña quª h¬ng
lu«n tëng nhí ''mïi nång mÆn'' ®Æc trng cña quª h-
¬ng - §ã lµ h¬ng vÞ riªng ®Çy quyÕn rò, mïi riªng
cña lµng biÓn rÊt ®Æc trng...
* Quª h¬ng lµ nçi nhí thêng trùc trong t©m hån t¸c
gi¶, «ng lu«n nhí tíi nh÷ng h/a th©n thuéc trong
cuéc sèng cña ngêi d©n lµng chµi.
C©u 3
TrÇn Quèc TuÊn lµ mét vÞ tíng v¨n vâ song toµn,
ngêi ®· cã c«ng lín trong 2 cuéc kh¸ng chiÕn chèng
giÆc M«ng. Tªn cña «ng lu«n m·i ®îc kh¾c s©u
trong t©m trÝ mçi ngêi d©n ViÖt Nam cïng víi
nh÷ng trang sö vµng cña d©n téc. T¸c phÈm “HÞch
tíng sÜ”-¸ng v¨n bÊt hñ ®îc «ng viÕt tríc cuéc kh¸ng
chiÕn chèng Nguyªn-M«ng lÇn II (1285) ®· cho ta
thÊy lßng yªu níc nång nµn, thiÕt tha cña vÞ Quèc
c«ng tiÕt chÕ nµy, ®ång thêi còng vang dËy lêi
hiÖu triÖu cña toµn qu©n ra trËn
TÊm lßng yªu níc cña TrÇn Quèc TuÊn ®· thÓ hiÖn
cao ®é khi «ng tè ço téi ¸c cña qu©n thï b»ng lêi lÏ
®anh thÐp. Víi b¶n chÊt ngang tµn, hèng h¸ch,
chóng kh«ng chØ coi thêng d©n ta, mµ cßn sØ nhôc
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc triÒu ®×nh tõ vua ®Õn quan: “ngã thÊy sø giÆc ®i
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m l¹i nghªnh ngang ngoµi ®êng, uèn lìi có diÒu mµ sØ
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn m¾ng triÒu ®×nh, ®em th©n dª cho mµ b¾t n¹n tÓ
bµi phô”. Chóng ta cµng c¨m tøc bän giÆc h¬n n÷a khi
GV gäi mét sè HS ®äc bµi chøng kiÕn hµnh ®éng rÊt tµn b¹o, tham lam, nh»m
vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi v¬ vÐt cña c¶i cña nh©n d©n: “th¸c mÖnh hèt tÊt
hoµn chØnh liÖt mµ ®ßi ngäc lôa, ®Ó tháa lßng tham kh«ng
cïng, gi¶ hiªu V©n Nam V¬ng mµ thu b¹c vµng, ®Ó
v¬ vÐt cña kho cã h¹n.” ThËt lµ mét bän cÇm thó,
ch½ng kh¸c nµo dª, chã hæ ®ãi, có diÒu. VËy môc
®Ých cña t¸c gi¶ khi tè ço téi ¸c cña qu©n thï lµ
khÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc cña tíng sÜ, cña toµn
d©n vµ kh¬i gîi nçi nhôc mÊt níc cña 1 d©n téc.
Tríc n¹n ngo¹i x©m, quèc gia d©n téc ®ang l©m
nguy. TrÇn Quèc TuÊn kh«ng khái b¨n kho¨n lo
l¾ng, ®Õn ®é quªn ¨n, mÊt ngñ, xãt xa nh ®øt tõng
106
khóc ruét. Nçi lo l¾ng ®ã ®îc «ng bµy tá víi binh
sÜ: “Ta thêng ®Õn b÷a quªn ¨n, n÷a ®ªm vç gèi;
ruét ®au nh c¾t, níc m¾t ®Çm ®×a”. Nçi niÒm Êy
®îc chuyÓn hãa, n©ng lªn thµnh niÒm uÊt hËn
ngµn th©u, chøa chan trong lßng khi cha röa ®îc
nhôc cho tæ quèc, quyÕt kh«ng ®éi trêi chung víi
giÆc: “x¶ thÞt lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï.”
Kh«ng chØ c¨m thï giÆc mµ trÇn Quèc TuÊn cßn
nguyÖn hy sinh th©n m×nh cho sù nghiÖp ®¸nh
®uæi ngo¹i x©m, giµnh l¹i ®éc lËp cho d©n téc:
“dÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n
x¸c nµy gãi trong da ngùa, ta còng vui lßng.” TrÇn
Quèc TuÊn qu¶ lµ mét con ngêi yªu níc th¬ng d©n,
«ng ®óng lµ tÊm g¬ng s¸ng cho binh sÜ noi theo
®Ó mµ biÕt hy sinh b¶n th©n v× níc v× d©n.
Mét vÞ tíng tµi ba, ngoµi lßng yªu níc, hä cßn ph¶i
biÕt yªu th¬ng binh sÜ. Vµ TrÇn Quèc TuÊn ®· héi
tô ®ñ nh÷ng yÕu tè ®ã. ¤ng lu«n quan t©m, chia sÎ,
xem binh sÜ nh nh÷ng ngêi anh em khi x«ng pha
trËn m¹c còng nh khi th¸i b×nh: “kh«ng cã mÆc th×
ta cho c¬m, kh«ng cã ¨n th× ta cho c¬m, quan nhá
th× ta th¨ng chøc, l¬ng Ýt th× ra cÊp bæng, ®i thñy
th× cho thuyÒn, ®i bé th× ta cho ngùa”. ThËt lµ
c¶m ®éng thay cho t×nh s©u nghÜa nÆng cña «ng
®èi víi binh sÜ. Còng chÝnh nhê t×nh c¶m ®ã ®·
th¾p lªn ngän löa yªu níc trong lßng hä.
Yªu th¬ng, lo l¾ng binh sÜ kh«ng ®¬n thuÇn chØ
lµ nh÷ng lêi khuyªn nhñ nhÑ nhµnh mµ lµ nghiªm
kh¾c, quyÕt liÖt phª ph¸n nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i
cña hä: thê ¬, bµng quan tríc vËn mÖnh tæ quèc
l©m nguy: “thÊy níc nhôc mµ kh«ng biÕt lo, thÊy
chñ nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn, lµm tíng triÒu ®×nh
ph¶i hÇu qu©n giÆc mµ kh«ng biÕt tøc”. §ã lµ
nh÷ng hµnh ®éng hëng l¹c, ham vui, quªn mÊt tr¸ch
nhiÖm cña m×nh ®èi víi vËn mÖnh tæ quèc: “lÊy
viÖc chäi gµ lµm vui ®ïa, lÊy viÖc ®¸nh b¹c lµm
tiªu khiÓn, hoÆc vui thó vên ruéng, hoÆc quyÕn
luyÕn vî con, hoÆc lo lµm giµu mµ quªn viÖc níc,
hoÆc ham s¨n b¾n mµ quªn viÖc binh, hoÆc thÝch
uèng rîu, hoÆc mª ca h¸t.” Nh÷ng lêi gi¸o huÊn cña
«ng thËt ý nghÜa, nã ®· thøc tØnh biÕt bao binh
lÝnh lÇm ®êng l¹c lèi trë vÒ con ®êng ®óng ®¾n,
gióp hä nhËn thøc h¬n vÒ ®éc lËp d©n téc. Vµ h¬n
hÕt lµ chØ ra nh÷ng viÖc cÇn lµm ®ã lµ h·y ®Ò
107
cao c¶nh gi¸c, ®oµn kÕt víi nhau tríc nguy c¬ bÞ n-
íc ngoµi l¨m le bê câi, ®Æc biÖt h·y ch¨m häc
“Binh th yÕu lîc” do chÝnh trÇn Quèc TuÊn biªn
so¹n còng lµ mét çch rÌn luyÖn ®Ó chiÕn th¾ng
qu©n thï
Toµn bé v¨n b¶n “HÞch tíng sÜ” cña TrÇn Quèc
TuÊn ®· chøng minh ®îc mét ®iÒu r»ng: «ng lµ
mét vÞ tíng kiÖt suÊt tµi ba, kh«ng nh÷ng giái vÒ
qu©n sù mµ cßn v¨n ch¬ng xuÊt chóng, mÊy ai s¸nh
®îc. Ngoµi ra «ng cßn thÊm ®Ém mét niÒm th¬ng
d©n s©u s¾c, lµ tiªu biÓu cho lßng yªu níc lóc bÊy
giê. T¸c phÈm nµy cña «ng xøng ®¸ng lµ mét ¸nh
thiªn cæ hïng v¨n trong nÒn v¨n häc níc nhµ.

tuÇn 36
Ngµy so¹n: 18/2/09
Ngµy d¹y:
Buæi 37
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ
chiÕc bãng ®Ìn ®iÖn trßn.
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc
108
t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau

t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn
bµi
GV gäi mét sè HS ®äc bµi
hoµn chØnh
109
Ngµy so¹n: 18/2/09

Ngµy d¹y:
Buæi 38
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp

110
bµi
hoµn chØnh
tuÇn 37
Ngµy so¹n: 18/2/09
Ngµy d¹y:
Buæi 39
B. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
111
2. ¤n tËp

112
bµi
hoµn chØnh
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vÒ hµnh ®éng nãi
- RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi HÞch tíng sÜ
II. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
1.Bµi tËp 1
? ThÕ nµo lµ hµnh ®éng nãi? - Hµnh ®éng nãi lµ hµnh ®éng ®îc thùc hiÖn b»ng lêi
Çc kiÓu hµnh ®éng nãi thêng nãi nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh.
gÆp? VD? - Mét sè kiÓu hµnh ®éng nãi thêng gÆp: Ngêi ta dùa
theo môc ®Ých cña hµnh ®éng nãi mµ ®Æt tªn cho nã.
Nh÷ng kiÓu hµnh ®éng nãi thêng gÆp lµ hái, tr×nh
113
bµy ( b¸o tin, kÓ,t¶…) ®iÒu khiÓn( cÇu khiÕn, ®e
do¹…) høa hÑn, béc lé c¶m xóc.
VD: - H«m qua m×nh ®îc 10 to¸n.
( th«ng b¸o)
§Ò bµi: Chøng minh HÞch tíng - T«i rÊt c¨m ghÐt tªn cai lÖ. ( béc lé c¶m xóc)
sÜ cña TQT cã sù kÕt hîp chÆt 2.Bµi tËp 2
chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh. * T×m hiÓu ®Ò
- ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: HÞch tíng sÜ cña TQT cã
sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm ®Ó thÊy ®îc sù
sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh (lÝ lÏ, dÉn chøng
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m vµ t×nh c¶m)
hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o *. Dµn ý
çc ý c¬ b¶n sau a. Më bµi: TrÇn Quèc TuÊn (1231-1300) lµ ngêi cã
phÈm chÊt cao ®Ñp, cã tµi n¨ng v¨n vâ song toµn, cã
c«ng lao lín trong çc cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng
Nguyªn lÇn 2 vµ 3. HÞch tíng sÜ ®îc «ng viÕt kho¶ng
tríc cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nguyªn lÇn 2 (1285)
®Ó khÝch lÖ tíng sÜ häc tËp cuèn ''Binh th yÕu lîc''.
§Ó thuyÕt phôc tíng sÜ HÞch tíng sÜ cã sù kÕt hîp
chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh
b. Th©n bµi
- TQT ®· nªu nh÷ng tÊm g¬ng trung thÇn trong sö s¸ch
TQ. Hä lµ tíng Do Vu, VCK; gia thÇn nhá: Dù Nhîng,
K§; quan nhá: Th©n kho¸i. T¸c gi¶ nªu tªn nh÷ng trung
thÇn nghÜa sÜ cña TQ hä ®· x¶ th©n v× chóa bÊt
chÊp tÝnh m¹ng ®Ó khÝch lÖ ý chÝ x¶ th©n v× níc.
- Sau khi nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ t¸c gi¶ chØ ra
hiÖn t×nh ®Êt níc díi téi ¸c cña kÎ thï.Trong thêi buæi
lo¹n l¹c sø giÆc ®i l¹i nghªnh ngang ngoµi ®êng, uèn lìi
có diÒu mµ sØ m¾ng triÒu ®×nh, ®em th©n dª chã
mµ b¾t n¹t tÓ phô, th¸c mÖnh HTL mµ ®ßi ngäc lôa,
gi¶ hiÖu V©n Nam v¬ng mµ thu b¹c vµng ... ThËt kh¸c
nµo ®em thÞt mµ nu«i hæ ®ãi...  chóng ngang ngîc:
®i l¹i nghªnh ngang, b¾t n¹t tÓ phô. Chóng tham lam
tµn b¹o v¬ vÐt, ®ßi hái, h¹ch s¸ch hung h·n nh hæ ®ãi.
B»ng giäng v¨n mØa mai ch©m biÕm, lét t¶ b»ng
nh÷ng hµnh ®éng thùc tÕ vµ h×nh ¶nh so s¸nh Èn dô:
''lìi có diÒu'', ''th©n dª chã'' ®Ó chØ sø nhµ Nguyªn 
nçi c¨m giËn vµ khinh bØ cña TrÇn Quèc TuÊn. §Æt
nh÷ng h×nh tîng ®ã trong thÕ t¬ng quan: ''lìi có diÒu''
 ''sØ m¾ng triÒu ®×nh''; ''th©n dª chã''  ''b¾t n¹t
tÓ phô''  kÝch ®éng mäi ngêi thÊy nçi nhôc lín khi
114
chñ quyÒn ®Êt níc bÞ x©m ph¹m.
- Lßng c¨m thï giÆc cña TrÇn Quèc TuÊn ®îc biÓu
hiÖn cô thÓ qua th¸i ®é “ta thêng tíi b÷a quªn ¨n, nöa
®ªm vç gèi, ruét ®au nh c¾t, níc m¾t ®Çm ®×a chØ
c¨m tøc cha x¶ thÞt, lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï,
dÉu cho tr¨m th©n nµy ... vui lßng.  Th¸i ®é uÊt øc,
c¨m tøc ®Õn tét cïng, ®Õn bÇm gan tÝm ruét khi cha
tr¶ ®îc thï cho d©n téc, s½n sµng hi sinh ®Ó röa mèi
nhôc cho ®Êt níc, v× nghÜa lín mµ coi thêng x¬ng tan,
thÞt n¸t. Lßng c¨m thï ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng tr¹ng
th¸i t©m lÝ cao nhÊt tét cïng cña sù lo l¾ng tét cïng cña
sù ®au xãt. Mçi ch÷ mçi lêi nh ch¶y trùc tiÕp tõ tr¸i tim
qua ngän bót trªn trang giÊy ®· kh¾c ho¹ sinh ®éng
h×nh tîng ngêi anh hïng yªu níc. Khi tù bµy tá nçi lßng
m×nh chÝnh TrÇn Quèc TuÊn ®· lµ mét tÊm g¬ng yªu
níc bÊt khuÊt cã t¸c dông ®éng viªn to lín ®èi víi tíng
sÜ.
- TrÇn Quèc TuÊn nªu mèi ©n t×nh gi÷a m×nh vµ tíng
sÜ ®Ó khÝch lÖ ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña
mçi ngêi ®èi víi ®¹o vua t«i, t×nh cèt nhôc còng nh ®èi
víi d©n téc. Çch c sö cña TQT h»ng ngµy víi tíng sÜ
©n cÇn, quan t©m ®Õn cuéc sèng cña hä “Kh«ng cã
¸o……..cho ¸o,c¬m; quan nhá th× th¨ng chøc; l¬ng Ýt
th× cÊp bæng; ®i bé …cïng nhau vui cêi”. Quan hÖ
gi÷a TrÇn Quèc TuÊn vµ çc tíng sÜ lµ quan hÖ tèt
®Ñp, ©n t×nh trän vÑn. §ã lµ mèi quan hÖ trªn díi nh-
ng kh«ng theo ®¹o thÇn chñ mµ lµ quan hÖ b×nh
®¼ng cña nh÷ng ngêi cïng c¶nh ngé.
- TiÕp theo «ng phª ph¸n th¸i ®é sèng, hµnh ®éng sai
lÇm cña tíng sÜ ®Ó tíng sÜ nhËn râ: nh×n chñ nhôc
mµ kh«ng biÕt lo, thÊy níc nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn,
thÝch chäi gµ, ®¸nh b¹c, thÝch rîu ngon...  Hä ®·
®¸nh mÊt danh dù cña ngêi lµm tíng thê ¬, bµng quan
tríc vËn mÖnh ®Êt níc, lao vµo çc thó vui hÌn h¹, toan
tÝnh tÇm thêng. Lèi sèng hëng l¹c, th¸i ®é bµng quan
v« tr¸ch nhiÖm tríc vËn mÖnh cña TQ sÏ dÉn ®Õn hËu
qu¶ tai h¹i kh«n lêng: th¸i Êp bæng l«c kh«ng cßn, gia
quyÕn vî con khèn cïng, tan n¸t; x· t¾c, tæ t«ng bÞ giµy
xÐo, thanh danh bÞ « nhôc...  Mét c¶nh ®au ®ín u
¸m do chÝnh hä g©y ra. Cã khi t¸c gi¶ dïng çch nãi
th¼ng, gÇn nh sØ m»ng; cã khi mØa mai, chÕ giÔu
nghiªm kh¾c r¨n ®e lóc l¹i ch©n thµnh bµy tá thiÖt h¬n
''cùa gµ ...''  nghÖ thuËt ®èi lËp ®Ó hä thÊy ®îc sù
v« lÝ trong çch sèng cña m×nh, giäng khÝch tíng ®Ó
115
hä mau chãng muèn chøng minh tµi n¨ng, phÈm chÊt
cña m×nh. TrÇn Quèc TuÊn võa ch©n t×nh chØ ra
nh÷ng çi sai tëng nh nhá nhÆt nhng cã tÝnh gi¸o dôc
rÊt cao: võa phª ph¸n nghiªm kh¾c hµnh ®éng hëng l¹c,
th¸i ®é bµng quan tríc vËn mÖnhcña ®Êt níc. §ã kh«ng
chØ lµ thê ¬ n«ng c¹n mµ cßn lµ vong ©n béi nghÜa v«
tr¸ch nhiÖm víi vËn mÖnh quèc gia. Sù ham ch¬i hëng
l¹c kh«ng chØ lµ mét vÊn ®Ò nh©n çch mµ cßn lµ sù
t¸ng tËn l¬ng t©m khi vËn mÖnh ®Êt níc ®ang ngh×n
c©n treo sîi tãc.võa chØ ra nh÷ng viÖc ®óng nªn lµm,
®ã lµ nªu cao tinh thÇn c¶nh gi¸c ch¨m lo luyÖn tËp vâ
nghÖ. Lêi phª ph¸n nh mét lêi thøc tØnhcho çc tíng sÜ
ham ch¬i bêi hëng l¹c ®Ó thay ®æi çch sèng ®ã.
- Cïng víi viÖc phª ph¸n th¸i ®é, hµnh ®éng sai cña hä,
«ng cßn chØ cho hä thÊy nh÷ng viÖc ®óng lªn lµm lµ
tinh thÇn c¶nh gi¸c, ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghiÖp “Nªn
nhí c©u ''®Æt .. r¨n sî''- biÕt lo xa. HuÊn luyÖn qu©n
sÜ, tËp dît cung tªn  t¨ng cêng vâ nghÖ.
Cã thÓ bªu ®Çu, lµm r÷a thÞt ...  chèng ®îc ngo¹i
x©m. Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta m·i m·i v÷ng bÒn ...
mµ tªn hä çc ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m” Nh÷ng lêi
khuyªn ®ã lµm cho tíng sÜ thøc tØnh, ®Ó th¾ng kÎ thï,
gi÷ v÷ng níc nhµ.
- PhÇn cuèi cña bµi hÞch, «ng l¹i mét lÇn n÷a v¹ch râ
ranh giíi gi÷a 2 con ®êng: chÝnh vµ tµ, sèng vµ chÕt
®Ó thuyÕt phôc tíng sÜ. §ã lµ th¸i ®é rÊt døt kho¸t
hoÆc lµ ®Þch hoÆc lµ ta. ¤ng kªu gäi tíng sÜ häc tËp
Binh th b»ng çch chØ râ 2 con ®êng chÝnh vµ tµ, sèng
vµ chÕt  ®éng viªn ý chÝ quyÕt t©m chiÕn ®Êu
cña mäi ngêi mét çch cao nhÊt.
c. KÕt bµi
- Bµi HÞch tíng sÜ cña TQT ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc
nång nµn cña d©n téc ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
ngo¹i x©m, thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, ý chÝ
quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. §©y lµ mét
¸ng v¨n chÝnh luËn xuÊt s¾c, cã sù kÕt hîp gi÷a lËp
luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi lêi v¨n thèng thiÕt cã søc
l«i cuèn m¹nh mÏ.
Ca 2
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m
hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o çc
ý c¬ b¶n trong dµn bµi
116
chØnh
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc vÒ bµi Níc §¹i viÖt ta
……………………………………………………………………………………..
TiÕt 19,20 Ngµy 29/3/2011

I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n, lµm v¨n nghÞ luËn qua ®o¹n trÝch N-
íc §¹i ViÖt ta cña NguyÔn Tr·i.
II. ChuÈn bÞ:
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Ph©n tÝch Níc §¹i ViÖt 1.Bµi tËp 1
ta ®Ó thÊy ®îc t tëng nh©n * T×m hiÓu ®Ò
nghÜa cña NguyÔn Tr·i. - ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t tëng nh©n nghÜa cña
NguyÔn Tr·i qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc phÇn trong ®o¹n trÝch.
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m *. Dµn ý
117
hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o 1. Më bµi
çc ý c¬ b¶n sau - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n
ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Minh,
NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi chiÕn lîc
t©m c«ng. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi, NguyÔn Tr·i thõa
lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C - mét b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp,
®îc c«ng bè vµo ngµy 17 th¸ng ch¹p n¨m §inh Mïi. §o¹n
trÝch Níc §¹i ViÖt ta lµ phÇn ®Çu cña bµi BN§C nªu
luËn ®Ò chÝnh nghÜa víi hai néi dung chÝnh: nguyªn
lÝ nh©n nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp chñ
quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt.
2. Th©n bµi
- Nh©n nghÜa theo quan niÖm nho gi¸o lµ quan hÖ
gi÷a ngêi víi ngêi, bã hÑp trong ®¹o vua t«i. Víi
NguyÔn Tr·i nh©n nghÜa lµ “yªn d©n” vµ ''®iÕu ph¹t''
“ trõ b¹o”. Yªn d©n lµ lµm cho d©n ®îc hëng th¸i b×nh
h¹nh phóc. §iÕu ph¹t: th¬ng d©n ®¸nh kÎ cã téi. §Æt
trong hoµn c¶nh NguyÔn Tr·i viÕt ''B×nh Ng« ®¹i ço''
th× Ngêi d©n mµ mµ t¸c gi¶ nãi tíi lµ ngêi d©n §¹i ViÖt
®ang bÞ x©m lîc, cßn kÎ b¹o tµn chÝnh lµ giÆc Minh
cíp níc. ë ®©y hµnh ®éng ®iÕu ph¹t lµ trõ giÆc Minh
b¹o ngîc ®Ó cho d©n cã cuéc sèng yªn lµnh. §©y lµ t t-
ëng nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn. Nh vËy nh©n
nghÜa g¾n liÒn víi yªu níc chèng x©m lîc, thÓ hiÖn
trong mèi quan hÖ gi÷a d©n téc víi d©n téc. §ã lµ nÐt
míi, là sù ph¸t triÓn cña t tëng nh©n nghÜa ë NguyÔn
Tr·i so víi Nho gi¸o. Qua ®ã ta thÊy t tëng cña nh÷ng
vÞ l·nh tô khëi nghÜa Lam S¬n nh NguyÔn Tr·i, Lª Lîi
lµ ngêi th¬ng d©n, tiÕn bé, lÊy d©n lµm gèc, v× d©n
mµ ®¸nh giÆc.
- T¸m c©u th¬ tiÕp t¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn
d©n téc. Mét ®Êt níc cã ®éc lËp, chñ quyÒn lµ ®Êt níc
cã nÒn v¨n hiÕn l©u ®êi, cã c¬ng vùc l·nh thæ, phong
tôc tËp qu¸n, lÞch sö riªng, chÕ ®é riªng ''Nói s«ng ...'';
''phong tôc''; ''Tõ TriÖu ... '' . §ã lµ nh÷ng yÕu tè c¨n
b¶n nhÊt cña mét quèc gia, d©n téc.  NguyÔn Tr·i ®·
ph¸t biÓu mét çch hoµn chØnh vÒ quèc gia d©n téc.
Nh©n nghÜa g¾n liÒn víi chñ quyÒn d©n téc, v× cã
b¶o vÖ ®îc ®Êt níc th× míi b¶o vÖ ®îc d©n, míi thùc
hiÖn ®îc môc ®Ých cao c¶ lµ ''Yªn d©n''. Nh¾c ®Õn
®iÒu nµy NT nh»m kh¼ng ®Þnh níc §¹i ViÖt lµ níc
®éc lËp ngang hµng víi phong kiÕn ph¬ng B¾c. §ã lµ
thùc tÕ, tån t¹i víi ch©n lÝ kh¸ch quan cña lÞch sö
kh«ng thÓ chèi c·i ®îc - ®iÒu mµ kÎ x©m lîc lu«n t×m
118
çch phñ ®Þnh. Quan niÖm vÒ quèc gia, d©n téc cña
NguyÔn Tr·i cã sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cao h¬n bëi
tÝnh toµn diÖn vµ s©u s¾c cña nã.
- PhÇn cuèi cña ®o¹n trÝch b»ng giäng v¨n hïng hån t¸c
gi¶ ®· dÉn ra çc dÉn chøng ®Ó lµm s¸ng tá søc m¹nh
cña nh©n nghÜa
Lu Cung tham …b¹i.
TriÖu TiÕt ………vong
Cöa Hµm Tö……¤ M·.
- NT ®· ®a ra nh÷ng minh chøng ®Çy thuyÕt phôc vÒ
søc m¹nh nh©n nghÜa, søc m¹nh cña chÝnh nghÜa. KÎ
thï cè t×nh x©m ph¹m chñ quyÒn, ®i ngîc l¹i ch©n lÝ
kh¸ch quan, lÊy t tëng níc lín b¸ quyÒn th× tríc sau còng
thÊt b¹i: Lu Cung thÊt b¹i, Toa §«, ¤ M· bÞ giÕt bÞ
b¾t…T¸c gi¶ lÊy chøng cí cßn ghi ®Ó chøng minh cho
søc m¹nh cña chÝnh nghÜa ®ång thêi thÓ hiÖn niÒm
tù hµo d©n téc.
3. KÕt bµi
- Víi çch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, ®o¹n
trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh mét b¶n tuyªn ng«n
®éc lËp: níc ta lµ níc cã nÒn v¨n hiÕn l©u ®êi, cã l·nh
th« riªng, cã phong tôc tËp qu¸n riªng, cã chñ quyÒn, cã
truyÒn thèng lÞch sö, kÎ x©m lîc lµ ph¶n nh©n nghÜa
nhÊt ®Þnh sÏ thÊt b¹i.
* ViÕt bµi
1. Më bµi
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n
hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o çc ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Minh,
ý c¬ b¶n trong dµn bµi NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi chiÕn lîc
t©m c«ng. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi, NguyÔn Tr·i thõa
lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C - mét b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp,
®îc c«ng bè vµo ngµy 17 th¸ng ch¹p n¨m §inh Mïi. §o¹n
trÝch Níc §¹i ViÖt ta lµ phÇn ®Çu cña bµi BN§C nªu
luËn ®Ò chÝnh nghÜa víi hai néi dung chÝnh: nguyªn
lÝ nh©n nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp chñ
quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt.
2. Th©n bµi
3. KÕt bµi
- Víi çch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, ®o¹n
trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh mét b¶n tuyªn ng«n
®éc lËp: níc ta lµ níc cã nÒn v¨n hiÕn l©u ®êi, cã l·nh
th« riªng, cã phong tôc tËp qu¸n riªng, cã chñ quyÒn, cã
GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ truyÒn thèng lÞch sö, kÎ x©m lîc lµ ph¶n nh©n nghÜa
cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn nhÊt ®Þnh sÏ thÊt b¹i.
119
chØnh
- Häc bµi, «n tËp v¨n nghÞ luËn
- Bµi tËp vÒ nhµ:
§Ò bµi: Dùa vµo çc bµi ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ''HÞch tíng sÜ'', h·y chøng minh r»ng: nh÷ng
ngêi l·nh ®¹o anh minh nh LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n lu«n quan t©m ®Õn
viÖc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n.
……………………………………………………………………………………..
Ngµy 1/4/2011
TiÕt 21
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta
cña NguyÔn Tr·i vµ HÞch tíng sÜ cña TQT.
II. ChuÈn bÞ:
ThÇy: Ra bµi tËp
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Dùa vµo çc bµi ''ChiÕu 1.Bµi tËp 1
dêi ®«'' vµ ''HÞch tíng sÜ'', h·y * T×m hiÓu ®Ò
chøng minh r»ng: nh÷ng ngêi - ThÓ lo¹i: NL
l·nh ®¹o anh minh nh LÝ C«ng - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ''HÞch
UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n tíng sÜ'', cho thÊy nh÷ng ngêi l·nh ®¹o anh minh nh
lu«n quan t©m ®Õn viÖc ch¨m LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n lu«n quan
lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n t©m ®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n
d©n. d©n.
hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o a) Më bµi: NguyÔn Tr·i ®· tõng viÕt:
çc ý c¬ b¶n sau ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau
Song hµo kiÖt ®êi nµo còng cã''.
Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc, qua
bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, níc ta ®· cã bao nh÷ng vÞ
anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶ tµn b¹o,
trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh hïng thêi ®¹i
ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi nh÷ng vÞ nh LÝ C«ng
UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ nh÷ng vÞ l·nh ®¹o
anh minh, lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh
phóc l©u bÒn cña mu«n d©n.
b) Th©n bµi:
120
nh÷ng ngêi xuÊt chóng, tµi ba lçi l¹c hay cßn v× lÝ do
g× khiÕn hä thu phôc nh©n t©m ®Õn nh vËy ? Hai
t¸c phÈm ... ®îc nh©n d©n ta biÕt ®Õn bëi ngêi viÕt
®· xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th¬ng con ngêi.
+ ViÖc dêi ®« lµ vÊt v¶, to lín, tèn kÐm, r¾c rèi; nÕu
muèn sèng yªn th©n th× vua kh«ng lµm nh vËy. Nhng
kinh ®« ë n¬i trung t©m trêi ®Êt, thÕ m¹nh, binh hïng
kh«ng sî ngo¹i x©m, d©n sÏ ®îc hëng th¸i b×nh  vua
®· kh«ng qu¶n ng¹i viÕt ''Thiªn ®« chiÕu''
+ ¤ng ®· ®a ra çc dÉn chøng cô thÓ ®Ó thuyÕt phôc
lßng ngêi: nh nhµ Th¬ng, nhµ Chu; 2 triÒu §inh, Lª
kh«ng theo dÊu cò nªn triÒu ®¹i kh«ng ®îc l©u bÒn.
B»ng nh·n quan tinh têng, LÝ C«ng UÈn ®· quyÕt
®Þnh chän §¹i La lµm kinh ®« ®Ó d©n ®îc cuéc
sèng yªn æn, th¸i b×nh  th¬ng d©n, lo cho d©n, v¨n
b¶n lµ bµi ca yªu níc. LÝ C«ng UÈn lµ ngêi nh×n xa
tr«ng réng.
+ Lêi lÏ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh: søc thuyÕt
phôc qua dÉn chøng cô thÓ, t×nh ®îc thÓ hiÖn ë viÖc
kh«ng tù quyÕt ®Þnh mµ hái han, béc lé nçi lßng
''trÉm rÊt ®au xãt vÒ viÖc ®ã'', ''TrÉm muèn dùa ..
nghÜ thÕ nµo ?''  LÝ C«ng UÈn thÊu t×nh, ®¹t lÝ,
yªu d©n nh con.
nh©n d©n ta  TrÇn Quèc TuÊn yªu d©n, th¬ng d©n
nªn kiªn quyÕt, m¹nh mÏ, kh«ng chô lïi bíc tríc kÎ thï.
+ Quan t©m, lo cho d©n, TrÇn Quèc TuÊn ®· kÓ téi
cña giÆc ®Ó khÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc.
+ P2 , ®éng viªn tinh thÇn luyÖn tËp ®¸nh giÆc, nªu
ra nh÷ng kØ c¬ng nghiªm kh¾c.
+ KÕt hîp chÆt chÏ lÝ vµ t×nh: tÊm lßng cña vÞ chñ
so¸i khi c¨m thï giÆc, khi ch¨m lo c¬ së vËt chÊt vµ
tinh thÇn cho binh sÜ, vÏ ra 2 viÔn c¶nh khi níc mÊt
nhµ tan vµ khi ca khóc kh¶i hoµn chiÕn th¾ng 
minh chøng cho lßng yªu th¬ng binh sÜ.
* 2 triÒu ®¹i, 2 tr¸i tim lóc nµo còng híng vÒ t¬ng lai
tèt ®Ñp cña nh©n d©n, trong th©m t©m hä lóc nµo
121
còng nghÜ ®Õn viÖc lµm sao cho d©n giµu níc m¹nh;
ch¨m lo cho h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n ®îc
®Æt lªn hµng ®Çu.
c) KÕt bµi:
- Tuy 2 t¸c phÈm ®îc viÕt trong 2 thêi ®¹i kh¸c nhau
nhng ®Òu cã ®iÓm t¬ng ®ång; ch¨m lo ... ®ã chÝnh
lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó 2 t¸c phÈm sèng m·i víi
thêi gian. ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ;;HÞch tíng sÜ'' lµ minh
chøng cho 2 tÊm lßng cao c¶, lín lao cña 2 vÞ l·nh ®¹o
anh minh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn víi d©n víi
níc.
* ViÕt bµi
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m a) Më bµi: NguyÔn Tr·i ®· tõng viÕt:
hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o çc ý ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau
c¬ b¶n trong dµn bµi Song hµo kiÖt ®êi nµo còng cã''.
Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc, qua
bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, níc ta ®· cã bao nh÷ng vÞ
anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶ tµn b¹o,
trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh hïng thêi ®¹i
ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi nh÷ng vÞ nh LÝ C«ng
UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ nh÷ng vÞ l·nh ®¹o
anh minh, lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc ch¨m lo h¹nh
phóc l©u bÒn cña mu«n d©n.
GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ b) Th©n bµi:
cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn c) KÕt bµi:
chØnh - Tuy 2 t¸c phÈm ®îc viÕt trong 2 thêi ®¹i kh¸c nhau
nhng ®Òu cã ®iÓm t¬ng ®ång; ch¨m lo ... ®ã chÝnh
lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó 2 t¸c phÈm sèng m·i víi
thêi gian. ''ChiÕu dêi ®«'' vµ ;;HÞch tíng sÜ'' lµ minh
chøng cho 2 tÊm lßng cao c¶, lín lao cña 2 vÞ l·nh ®¹o
anh minh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn víi d©n víi
níc.

- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc
………………………………………………………………………………………
TiÕt 22,23 Ngµy 4/4/2011
I. Môc tiªu :
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc
II. ChuÈn bÞ:
122
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Qua bµi Bµn luËn vÒ
1.Bµi tËp 1
phÐp häc em hiÓu g× vÒ * T×m hiÓu ®Ò
phÐp häc cña NguyÔn - ThÓ lo¹i: NL
ThiÕp? Liªn hÖ thùc tÕ? - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: phÐp häc cña NguyÔn ThiÕp
trong bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc. Liªn hÖ thùc tÕ viÖc
häc hiÖn nay.
- Çch lµm: ph©n tÝch çc luËn ®iÓm trong ®o¹n trÝch.
LÊy dÉn chøng thùc tÕ.
®¶m b¶o çc ý c¬ b¶n sau - NguyÔn ThiÕp lµ ngêi thiªn t s¸ng suèt, häc réng, hiÓu
s©u, cã tÊm lßng v× níc, v× d©n. Bµn luËn vÒ phÐp häc
lµ mét phÇn trÝch tõ bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi vua
Quang Trung 8/ 1791 bµn vÒ 3 ®iÒu lµ qu©n ®øc; d©n
t©m vµ häc ph¸p.
2. Th©n bµi
- T¸c gi¶ ®· bµy tá suy nghÜ cña m×nh vÒ viÖc häc b»ng
c©u ch©m ng«n: Ngäc kh«ng mµi... kh«ng biÕt râ ®¹o.
Çch nªu b»ng h×nh ¶nh Èn dô quen thuéc nhng l¹i nhÊn
m¹nh b»ng çch phñ ®Þnh hai lÇn: kh«ng mµi... kh«ng
thµnh; kh«ng häc.. kh«ng biÕt. Kh¸i niÖm häc ®îc gi¶i
thÝch b»ng h×nh ¶nh so s¸nh cô thÓ, dÔ hiÓu, lµm t¨ng
lªn søc m¹nh, thuyÕt phôc. T¸c gi¶ cho r»ng chØ cã häc
tËp con ngêi míi trë nªn tèt ®Ñp. Do vËy häc tËp lµ mét
quy luËt trong cuéc sèng cña con ngêi.
- TiÕp theo t¸c gi¶ gi¶i thÝch kh¸i niÖm ®¹o. §¹o lµ lÏ ®èi
xö hµng ngµy gi÷a mäi ngêi. “§¹o” lµ kh¸i niÖm vèn trõu
tîng, phøc t¹p nhng ë ®©y t¸c gi¶ ®· gi¶i thÝch thËt ng¾n
gän râ rµng. KÎ ®i häc lµ häc ®¹o, häc lu©n thêng ®¹o lÝ
®Ó lµm ngêi. §¹o häc ngµy tríc lÊy môc ®Ých h×nh
thµnh ®¹o ®øc, nh©n çch con ngêi. §ã lµ ®¹o tam c¬ng,
ngò thêng. Nh vËy môc ®Ých ch©n chÝnh cña viÖc häc
lµ häc ®Ó lµm ngêi.
- T¸c gi¶ ®· soi vµo thùc tÕ ®¬ng thêi ®Ó chØ ra vµ phª
ph¸n lèi häc chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi. Häc chuéng
h×nh thøc lµ häc thuéc lßng c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu néi
dung, chØ cã danh mµ kh«ng thùc chÊt. Lèi häc cÇu danh
lîi: häc ®Ó cã danh tiÕng, ®îc träng väng, ®îc nhµn nh·,
123
®îc nhiÒu bæng léc. §ã lµ lèi häc lÖch l¹c sai tr¸i vµ ®em
®Õn hËu qu¶ tai h¹i: chóa tÇm thêng, thÇn nÞnh hãt,
kh«ng cã thùc chÊt nªn kh«ng cã ngêi tµi ®øc dÉn ®Õn
th¶m ho¹ níc mÊt nhµ tan thËt th¶m khèc. Qua ®ã ta thÊy
t¸c gi¶ xem thêng lèi häc chuéng h×nh thøc, lÊy môc
®Ých danh väng ç nh©n lµ chÝnh, coi träng lèi häc lÊy
môc ®Ých thµnh ngêi tèt ®Ñp cho ®Êt níc v÷ng bÒn. §ã
lµ th¸i ®é ®óng ®¾n vµ tÝch cùc, cÇn ph¸t huy. Tuy
nhiªn t¸c gi¶ míi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®¹o ®øc - ®¹o
lµm ngêi, cha ®Ò cËp ®Õn viÖc häc tri thøc khoa häc.
- Sau khi phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i, lÖch l¹c trong
viÖc häc t¸c gi¶ ®a chñ tr¬ng ph¸t triÓn sù häc kh¼ng
®Þnh quan ®iÓm vµ ph¬ng ph¸p ®óng ®¾n trong häc
tËp. Theo t¸c gi¶ cã thÓ më trêng häc ë phñ, huyÖn,çc tr-
êng t, con ch¸u çc nhµ v¨n vâ, thuéc l¹i ë çc trÊn cùu
triÒu ®Ó mäi ngêi tuú ®©u tiÖn ®Êy mµ ®i häc. Réng
ra ngµy nay häc ë trêng líp, ë thÇy, ë b¹n, ë thùc tÕ cuéc
sèng ''§i mét ngµy ®µng ... ''; ''Häc thÇy ... ''. ViÖc häc
ph¶i ®îc phæ biÕn réng kh¾p kÕt hîp hai h×nh thøc trêng
c«ng vµ trêng t.
- Çch häc ph¶i theo Chu Tö, häc tiÓu häc ®Ó båi lÊy
gèc råi tiÕn lªn häc ®Õn tø th, ngò kinh, ch sö, ph¶i biÕt
lu©n thêng ®¹o lÝ: tam c¬ng, ngò thêng. ViÖc häc (néi
dung häc) ph¶i b¾t ®Çu tõ kiÕn thøc c¬ b¶n cã tÝnh chÊt
nÒn t¶ng råi n©ng dÇn lªn. Ph¬ng ph¸p häc: tõ thÊp ®Õn
cao, häc réng, nghÜ s©u, biÕt tãm lîc ®iÒu c¬ b¶n, cèt
yÕu nhÊt häc ®i ®«i víi hµnh. Çch häc kÕt hîp gi÷a réng
vµ s©u, diÖn vµ ®iÓm, cèt n¾m lÊy kiÕn thøc c¬ b¶n.
Häc ®Ó lµm, häc kÕt hîp víi hµnh. §©y lµ chñ tr¬ng
®óng ®¾n vµ tiÕn bé cña t¸c gi¶ ...
- Liªn hÖ thùc tÕ truyÒn thèng hiÕu häc cña nh©n d©n
ta: ''muèn sang ...''; ''b¸n tù vi s ...''; néi dung häc ''tiªn häc
lÔ ...'' häc ®¹o ®øc tríc vµ tri thøc sau. B¸c Hå tõng nãi:
''ngêi cã tµi ... v« dông”. Nhµ níc ta cã chÝnh s¸ch
khuyÕn häc, më nhiÒu trêng líp, më réng thµnh phÇn ng-
êi häc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi ®i häc (trêng d©n
lËp, b¸n c«ng, c«ng lËp, ...)
- Tõ çch häc nh vËy th× phÐp häc cã t¸c dông, ý nghÜa:
ngêi tèt nhiÒu, triÒu ®×nh ngay ng¾n, thiªn h¹ thÞnh trÞ
 môc ®Ých häc ch©n chÝnh ®îc ®¹t tíi b»ng çch häc
tÝch cùc sÏ lµ c¬ së t¹o ra ngêi tµi ®øc, cai trÞ quèc gia sÏ
dÔ dµng, níc nhµ sÏ v÷ng vµng, b×nh æn. Häc lµ ®Ó rÌn
luyÖn con ngêi, ph¸t triÓn hiÒn tµi, yªn d©n ®Þnh níc.
V× thÕ NguyÔn ThiÕp mong ®îc nhµ vua xem xÐt, ban
124
lÖnh thùc thi ®Ó ®Êt níc cã nhiÒu nh©n tµi, chÕ ®é
v÷ng m¹nh, lßng ngêi míi yªn, ®¹o míi thÞnh, x· héi míi
æn ®Þnh phån vinh, quèc gia hng thÞnh.
3. KÕt bµi
- Víi lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, dÔ
hiÓu Bµn luËn vÒ phÐp häc bµn vÒ môc ®Ých cña viÖc
häc ®Ó thµnh ngêi tèt ®Ñp cho ®Êt níc v÷ng bÒn. ViÖc
häc ph¶i ®îc phæ biÕn réng kh¾p, cã pp: häc lÊy gèc råi
råi tuÇn tù tiÕn lªn, häc réng råi tãm lîc cho gän, theo
®iÒu häc mµ lµm. Häc ®i ®«i víi hµnh lµ quan ®iÓm
t¨ng cêng ý nghÜa øng dông vµ thùc hµnh cña m«n häc
tr¸nh lèi häc vÑt, lÝ thuyÕt xu«ng khi b¾t tay vµo c«ng
viÖc th× lóng tóng, vông vÒ.
* ViÕt bµi
1. Më bµi
- NguyÔn ThiÕp lµ ngêi thiªn t s¸ng suèt, häc réng, hiÓu
s©u, cã tÊm lßng v× níc, v× d©n. Bµn luËn vÒ phÐp häc
lµ mét phÇn trÝch tõ bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi vua
Quang Trung 8/ 1791 bµn vÒ 3 ®iÒu lµ qu©n ®øc; d©n
t©m vµ häc ph¸p.
2. Th©n bµi
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc 3. KÕt bµi
t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m - Víi lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, dÔ
b¶o çc ý c¬ b¶n trong dµn hiÓu Bµn luËn vÒ phÐp häc bµn vÒ môc ®Ých cña viÖc
bµi häc ®Ó thµnh ngêi tèt ®Ñp cho ®Êt níc v÷ng bÒn. ViÖc
häc ph¶i ®îc phæ biÕn réng kh¾p, cã pp: häc lÊy gèc råi
GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ råi tuÇn tù tiÕn lªn, häc réng råi tãm lîc cho gän, theo
cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn ®iÒu häc mµ lµm. Häc ®i ®«i víi hµnh lµ quan ®iÓm
chØnh t¨ng cêng ý nghÜa øng dông vµ thùc hµnh cña m«n häc
tr¸nh lèi häc vÑt, lÝ thuyÕt xu«ng khi b¾t tay vµo c«ng
viÖc th× lóng tóng, vông vÒ.

- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc vÒ bµi ThuÕ m¸u, v¨n nghÞ luËn
…………………………………………………….
Ngµy 6/4/2011
TiÕt 24
I. Môc tiªu:
- ¤n tËp l¹i çc kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi ThuÕ m¸u
- RÌn kÜ n¨ng v¨n nghÞ luËn
II. ChuÈn bÞ:
125
Trß: ¤n tËp
2. ¤n tËp
§Ò bµi: Chøng minh ngßi bót s¾c 1.Bµi tËp 1
s¶o cña NAQ trong ®o¹n trÝch * T×m hiÓu ®Ò
‘ThuÕ m¸u’’ - ThÓ lo¹i: NL
- Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: ngßi bót s¾c s¶o cña
NAQ trong ®o¹n trÝch ‘ThuÕ m¸u’’
trÝch. Chó ý yÕu tè nghÖ thuËt.
hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o 1. Më bµi
çc ý c¬ b¶n sau - Nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kÝ XX lµ thêi k× ho¹t ®éng
s«i næi cña ngêi thanh niªn yªu níc - ngêi chiÕn céng
s¶n kiªn cêng NguyÔn ¸i Quèc. Trong ®ã cã ho¹t ®éng
v¨n ch¬ng nh»m v¹ch trÇn bé mÆt kÎ thï, nãi lªn nçi
khæ cña nh©n d©n, kªu gäi ®Êu tranh.
- ''B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p'' lµ t¸c phÈm ®îc
viÕt b»ng ch÷ Ph¸p, gåm 2 phÇn 12 ch¬ng vµ phÇn
phô lôc, viÕt t¹i Ph¸p b»ng tiÕng Ph¸p, xuÊt b¶n t¹i Pa
ri (n¨m 1925), t¹i Hµ Néi (n¨m 1946). §o¹n trÝch
“ThuÕ m¸u” n»m trong ch¬ng I cña t¸c phÈm thÓ
hiÖn râ phong çch viÕt cña NguyÔn ¸i Quèc: nghÖ
thuËt ch©m biÕm s¾c s¶o.
2. Th©n bµi
- §©y lµ mét v¨n b¶n phãng sù chÝnh luËn cã luËn
®Ò ''ThuÕ m¸u'' ®îc triÓn khai b»ng hÖ thèng 3 luËn
®iÓm: ChiÕn tranh vµ ''Ngêi b¶n xø''; ChÕ ®é lÝnh
t×nh nguyÖn; KÕt qu¶ cña sù hi sinh.TÊt c¶ çc tiªu
®Ò ch¬ng môc ®Òu do t¸c gi¶ ®Æt, gîi lªn qu¸ tr×nh
lõa bÞp, bãc lét ®Õn cïng kiÖt thuÕ m¸u cña bän thùc
d©n cai trÞ: ngêi thuéc ®Þa ph¶i g¸nh chÞu nhiÒu thø
thuÕ bÊt c«ng, v« lÝ, song tµn nhÉn nhÊt lµ sù bãc lét
x¬ng m¸u.  thÓ hiÖn tÝnh chiÕn ®Êu, p2 triÖt ®Ó
cña NguyÔn ¸i Quèc
- Më ®Çu ch¬ng s¸ch, NAQ nãi vÒ th¸i ®é cña çc
quan cai trÞ thùc d©n Ph¸p ®èi víi ngêi d©n thuéc
®Þa ë 2 thêi ®iÓm: tríc vµ sau chiÕn tranh (1914)
Tríc chiÕn tranh thùc d©n Ph¸p gäi d©n thuéc ®Þa lµ
nh÷ng tªn da ®en bÈn thØu, nh÷ng tªn An-Nam-mÝt
bÈn thØu, lµ nh÷ng tªn kÐo xe tay vµ ¨n ®ßn cña çc
quan cai trÞ hä ®îc xem lµ gièng ngêi h¹ ®¼ng, bÞ
126
®èi xö ®¸nh ®Ëp nh xóc vËt. Khi chiÕn tranh bïng næ
hä trë thµnh nh÷ng ®øa con yªu, b¹n hiÒn, chiÕn sÜ
b¶o vÖ c«ng lÝ vµ TD  hä ®îc t©ng bèc,, vç vÒ,
phong cho danh hiÖu cao quý, nh÷ng vinh dù h·o
huyÒn ®Ó råi hä bÞ biÕn thµnh vËt hi sinh.ThÓ
hiÖn tè ço téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p, g©y lßng c¨m thï
phÉn né cña thùc d©n Ph¸p.
- Giäng ®iÖu mØa mai, hµi híc: hä chØ lµ, giái l¾m
th×, cuéc chiÕn tranh vui t¬i võa bïng næ, th× lËp tøc,
®ïng mét çi ...kÕt hîp víi yÕu tè tù sù qua nghÖ thuËt
liÖt kª, t¬ng ph¶n, sö dông tÝnh tõ, danh tõ vang lªn
rÊt kªu, hµo nho¸ng, thÓ hiÖn nh÷ng thñ ®o¹n lõa bÞp
d©n chóng mét çch rÎ m¹t, che giÊu b¶n chÊt tµn b¹o,
®éc ¸c cña thùc d©n Ph¸p.
- T¸c gi¶ lµm râ sè phËn cña ngêi d©n thuéc ®Þa trong
çc cuéc chiÕn tranh phi nghÜa. Hä ph¶i ®ét ngét xa
l×a vî con, quª h¬ng, ®i ph¬i th©y trªn çc b·i chiÕn
trêng ch©u ¢u, ... bá x¸c t¹i nh÷ng miÒn hoang vu ...,
anh dòng ®a th©n cho ngêi ta tµn s¸t, lÊy m¸u m×nh t-
íi nh÷ng vßng nguyÖt quÕ, lÊy x¬ng m×nh ch¹m lªn
nh÷ng chiÕc gËy, 8 v¹n ngêi kh«ng bao giê cßn tr«ng
thÊy mÆt trêi trªn quª h¬ng ... T¸c gi¶ ®· sö dông
nghÖ thuËt liÖt kª çc dÉn chøng, lêi kÓ chua xãt, th-
¬ng c¶m, giäng giÔu cît, xãt xa: Êy thÕ mµ, lËp tøc,
®i ph¬i th©y, tíi, ch¹m ...ph¶n ¸nh sè phËn th¶m th¬ng
cña ngêi d©n thuéc ®Þa trong çc cuéc chiÕn tranh phi
nghÜa, v× môc ®Ých v« nghÜa, ®em m¹ng sèng mµ
®æi lÊy nh÷ng danh dù h·o huyÒn. M©u thuÉn trµo
phóng cßn tiÕp tôc béc lé trong ®o¹n trÝch gi÷a lêi
høa hÑn nh÷ng çi to t¸t, hµo nho¸ng víi nh÷ng çi gi¸
ph¶i tr¶ trong cuéc chiÕn tranh vui t¬i Êy.
- Cßn sè phËn cña nh÷ng ngêi b¶n xø ë hËu ph¬ng
ph¶i v¾t kiÖt søc trong
çc xëng thuèc sóng, kh¹c ra tõng miÕng phæi ch¼ng
kh¸c g× hÝt ph¶i h¬i ng¹t. Tuy kh«ng ph¶i trùc tiÕp ra
mÆt trËn nhng nhiÒu ngêi d©n thuéc ®Þa lµm viÖc
chÕ t¹o vò khÝ, phôc vô chiÕn tranh còng chÞu bÖnh
tËt, çi chÕt ®au ®ín. Lêi kÓ chua xãt, giäng giÔu cît,
xãt xa, víi viÖc nªu hai con sè ë cuèi ®o¹n v¨n gãp
phÇn tè ço m¹ng mÏ téi ¸c cña gän thùc d©n, g©y lßng
c¨m thï phÉn né trong qu¶ng ®¹i cña thùc d©n thuéc
®Þa.
- §Õn phÇn hai NguyÔn ¸i Quèc ®· tËp trung v¹ch
trÇn, tè ço téi ¸c vµ thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña chÝnh
127
quyÒn thùc d©n ë 3 níc §«ng D¬ng. Bän thùc d©n ®·
sö dông nh÷ng thñ ®o¹n m¸nh khoÐ tinh vi ®Ó b¾t
lÝnh: tiÕn hµnh nh÷ng cuéc lïng sôc lín vÒ nh©n lùc
trªn toµn câi §«ng D¬ng. Tho¹t tiªn chóng tãm nh÷ng
ngêi khoÎ m¹nh, nghÌo khæ. Sau ®ã chóng míi ®ßi
®Õn con çi nhµ giµu muèn kh«ng ®i lÝnh t×nh
nguyÖn th× s× tiÒn ra. Chóng s½n sµng trãi, xÝch,
nhèt ngêi ta nh nhèt xóc vËt, ®µn ¸p d· man nÕu nh cã
chèng ®èi.  thùc chÊt lµ b¾t bí, cìng bøc. lµ c¬ héi
lµm giµu, cñng cè ®Þa vÞ, th¨ng quan tiÕn chøc, tá
lßng trung thµnh. §ã lµ nh÷ng vô nhòng l¹m hÕt søc
tr¾ng trîn ¨n tiÒn c«ng khai tõ cuéc tuyÓn qu©n, tù do
lµm tiÒn kh«ng cßn luËt lÖ. Tõ ®ã ta thÊy thùc tr¹ng
lÝnh t×nh nguyÖn lµ c¬ héi bãc lét ngêi b¶n xø lµm
giµu cho bän thùc d©n Ph¸p, lµ c¬ héi ®Ó th¨ng quan
tiÕn chøc.
- §Ó chèng l¹i çc nhµ cÇm quyÒn, ®Ó chèn lÝnh
buéc nh÷ng ngêi b¶n xø hoÆc trèn tr¸nh, hoÆc x×
tiÒn ra, thËm chÝ hä cßn t×m çch tù huû ho¹i b¶n
th©n, lµm cho m×nh nhiÔm ph¶i nh÷ng bÖnh nÆng
nhÊt ®Ó khái ®i lÝnh. Nh÷ng hµnh ®éng Êy cµng lËt
ngîc çi dèi tr¸ lõa bÞp cuéc mé lÝnh phi nghÜa.
- M©u thuÉn trµo phóng, mét lÇn n÷a thÓ hiÖn ë lêi
lÏ tuyªn bè trÞnh träng cña bän cÇm quyÒn - Çc b¹n
®· tÊp nËp ®Çu qu©n, kÎ th× hiÕn d©ng çnh tay cña
m×nh nh lÝnh thî. §èi lËp víi tèp th× bÞ xÝch tay, ...
nh÷ng vô b¹o ®éng ë Sµi Gßn, Biªn Hoµ... Trong khi
lµm ®iÒu trªn, chÝnh quyÒn thùc d©n vÉn rªu rao vÒ
lßng tù nguyÖn ®Çu qu©n cña ngêi d©n thuéc ®Þa.
T¸c gi¶ sö dông yÕu tè biÓu c¶m, nh¾c l¹i lêi tuyªn bè
cña bän thùc d©n b»ng giäng ®iÖu giÔu cît råi ph¶n
b¸c l¹i b»ng thùc tÕ hïng hån, sö dông nhiÒu c©u hái ë
phÇn kÕt ®Ó kÕt téi ®anh thÐp h¬n, cµng béc lé sù
lõa bÞp tr¬ trÏn.
- ý nghÜa trµo phóng cña nhan ®Ò - ý nghÜa nhan
®Ò mang s¾c th¸i tù nhiªn. V× lÝnh t×nh nguyÖn lµ
tù gi¸c kh«ng b¾t buéc, s½n sµng, phÊn khëi mµ ®i.
Nhng ë ®©y ph¶i hiÓu theo nghÜa ngîc l¹i. Gièng lµ
cïng quay quanh cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc bÈn thØu,
cïng lµ sù tr¸i ngîc gi÷a hµnh ®éng vµ lêi nãi.
- NÕu hai ®o¹n trªn nãi vÒ nh÷ng thñ ®o¹n, nh÷ng
m¸nh khoÐ cña chÝnh quyÒn TD ®Ó l«i ®îc trai tr¸ng
nh÷ng níc thuéc ®Þa sang cÇm sóng b¶o vÖ ''níc mÑ''
th× ë phÇn III, NguyÔn ¸i Quèc vÉn tiÕp tôc chñ ®Ò
128
trªn, nãi vÒ kÕt qu¶ cña sù hi sinh cña nh÷ng ngêi bÞ
lõa bÞp cña c¶ nh÷ng ngêi lÝnh thuéc ®Þa vµ ngêi
Ph¸p l¬ng thiÖn.
- Khi chiÕn tranh kÕt thóc, ®¹i b¸c ®· ngÊy thÞt ®en,
thÞt vµng råi th× nh÷ng lêi tuyªn bè t×nh tø bçng dng
im bÆt. ChÝnh quyÒn thùc d©n ®èi xö víi ngêi d©n
b¶n xø nh xa. Nh÷ng ngêi hi sinh tõng ®îc t©ng bèc
trë l¹i ''gièng ngêi hÌn h¹'' “Ch¼ng ph¶i ... ®ã
sao?...B©y giê chóng t«i kh«ng cÇn ®Õn çc anh n÷a,
cót ®i ! ...” B»ng giäng mØa mai, sö dông yÕu tè biÓu
c¶m, t¸c gi¶ nãi vÒ çch ®èi xö cña chÝnh quyÒn TD
víi nh÷ng ngêi lÝnh thuéc ®Þa sau chiÕn tranh. HÕt
chiÕn tranh chóng l¹i ®èi xö tµn nhÉn víi hä: tíc ®o¹t
cña c¶i, ®¸nh ®Ëp, ®èi xö nh víi xóc vËt.
Ngêi d©n thuéc ®Þa l¹i trë vÒ vÞ trÝ hÌn h¹ ban ®Çu
sau khi ®· bÞ bãc lét tr¾ng trîn''thuÕ m¸u''  tr¸o trë,
tµn nhÉn.
- §èi víi nh÷ng th¬ng binh ngêi Ph¸p vµ vî con cña tö
sÜ ngêi Ph¸p th× ''bän ç mËp thùc d©n'' cÊp m«n bµi
b¸n lÎ thuèc phiÖn cho TB vµ vî con cña tö sÜ ngêi
Ph¸p  §Çu ®éc 1 d©n téc ®Ó v¬ vÐt cho ®Çy tói.
T¸c gi¶ kh«ng ch©m biÕm, mØa mai n÷a mµ tè ço
b»ng lÝ lÏ s¾c bÐn: trong mét viÖc mµ chÝnh quyÒn
thuéc ®Þa ®· ph¹m 2 téi ¸c ®èi víi nh©n lo¹i. Chóng
cßn bØ æi h¬n n÷a lµ kh«ng ngÇn ng¹i ®Çu ®éc c¶
mét d©n téc ®Ó v¬ vÐt cho ®Çy tói. Cuèi cïng t¸c gi¶
®· kªu gäi thÕ giíi v¨n minh vµ ngêi Ph¸p l¬ng thiÖn
lªn ¸n téi ¸c cña bän chóng. §ã lµ con ®êng ®Êu tranh
ban ®Çu ®Ó chèng l¹i bän ç mËp thùc d©n v« nh©n
®¹o.
3. KÕt bµi:
- T¸c gi¶ ®· v¹ch trÇn sù thËt b»ng nh÷ng t liÖu phong
phó, võa mang tÝnh chÊt ch©m biÕm, trµo phóng,
giµu tÝnh biÓu c¶m vµ søc m¹nh tè ço. Víi tÊm lßng
cña mét ngêi yªu níc, 1 ngêi céng s¶n, t¸c gi¶ ®· kh¸ch
quan trong tõng sù viÖc nhng ta vÉn thÊy trong çc
c©u v¨n ø trµo c¨m hên, chøa chan lßng th¬ng c¶m , tè
ço mËnh mÏ chÝnh quyÒn thùc d©n ®· bãc lét ''thuÕ
m¸u'' cña ngêi d©n nghÌo thuéc ®Þa trong çc cuéc
chiÕn tranh tµn khèc  tÊt c¶ lµm thµnh môc ®Ých
chiÕn ®Êu m·nh liÖt cña v¨n ch¬ng NAQ – HCM
* ViÕt bµi
HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m 1. Më bµi
hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o çc ý NguyÔn ¸i Quèc lµ mét vÞ l·nh tô vÜ ®¹i, mét con ng-
129
c¬ b¶n trong dµn bµi êi tiªu biÓu cho lßng yªu níc, nh chÝnh çi tªn cña Ng-
êi. T¸c phÈm “B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” ®îc Ng-
êi viÕt trong thêi gian ho¹t ®éng çch m¹ng t¹i Ph¸p lµ
mét ®ßn chÝ m¹ng gi¸ng vµo chñ nghÜa thùc d©n.
Trong ®ã, ®o¹n trÝch “ThuÕ m¸u” n»m trong ch¬ng
I cña t¸c phÈm thÓ hiÖn râ phong çch viÕt cña
NguyÔn ¸i Quèc: nghÖ thuËt ch©m biÕm s¾c s¶o.
2. Th©n bµi
3. KÕt bµi
- T¸c gi¶ ®· v¹ch trÇn sù thËt b»ng nh÷ng t liÖu phong
phó, võa mang tÝnh chÊt ch©m biÕm, trµo phóng,
giµu tÝnh biÓu c¶m vµ søc m¹nh tè ço. Víi tÊm lßng
cña mét ngêi yªu níc, 1 ngêi céng s¶n, t¸c gi¶ ®· kh¸ch
quan trong tõng sù viÖc nhng ta vÉn thÊy trong çc
c©u v¨n ø trµo c¨m hên, chøa chan lßng th¬ng c¶m , tè
ço mËnh mÏ chÝnh quyÒn thùc d©n ®· bãc lét ''thuÕ
m¸u'' cña ngêi d©n nghÌo thuéc ®Þa trong çc cuéc
chiÕn tranh tµn khèc  tÊt c¶ lµm thµnh môc ®Ých
chiÕn ®Êu m·nh liÖt cña v¨n ch¬ng NAQ – HCM

chØnh
- Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp çc kiÕn thøc cña bµi Héi tho¹i vµ §i bé ngao du
………………………………………………………….
Câu 4: ( 2đ )
- Chép đúng bài thơ – cho 1 điểm
Nếu sai 1 từ về các lỗi chính tả thì trừ 0,25đ - Nếu sai từ 3 từ trở lên thì chỉ cho 0,25đ
- Nêu đúng giá trị nội dung : cho 0,5đ
Thể hiện phong thái ung dung , đường hoàng và khí phách kiên cường,bất khuất vượt lên
trên cảnh tù ngục khốc liệt của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu
- Nêu đúng giá trị nghệ thuật :cho 0,5đ
Giong điệu thơ hào hùng , lối nói khoa trương có sức lôi cuốn mạnh mẽ
Câu 5 5 điểm -
130
A. Yêu cầu:
a/ Nội dung
- Cốt truyện hợp lý - Biết kết hợp đan xen tự sự với miêu tả và biểu cảm.
Giới thiệu chung buổi sinh nhật.
Tập trung kể lại sự việc.
+ Câu chuyện đã diễn ra ở đâu? Khi nào ? Với ai? Như thế nào?
+ Điều gì đã tạo nên sự bất ngờ ?
+ Vì sao đó là món quà bất ngờ, độc đáo? (ao ước bấy lâu).
+ Cảm nghĩ của em về món quà sinh nhật đó
b/ Hình thức
- Sử dụng ngôi kể phù hợp
- Bài viết có đủ 3 phần: Mở bài, thân bài và kết bài
- Diễn đạt trôi chảy, rõ ý. Chữ viết rõ ràng , diễn đạt mạch lạc và trong sáng. Trình bày
sạch đẹp. Ít mắc các lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
BIỂU ĐIỂM
Điểm 5: Bài viết đúng phương pháp . Diễn đạt hàm súc ,có sức thuyết phục cao ,sắp xếp hợp lí .Bố
cục chặt chẽ rõ ràng. Có nhiều đoạn văn hay. Mắc không quá 3 lỗi diến đạt và dùng từ .
Điểm 4 : Bài làm ở mức khá .Diễn đạt tương đối rõ ràng, mạch lạc .Có bố cục rõ ràng .C ó 1 đoạn
văn hay .Mắc không quá 5 lỗi chính tả, diễn đạt và từ ngữ.
Điểm 3- 2 : Bài làm đạt mức trung bình.Hiểu vấn đề .Nắm được phương pháp làm bài song bài
viết chưa chặt chẽ ,có thể thiếu mộtvài yếu tố.Mắc không quá 7 lỗi diễn đạt và dùng từ, chính tả .
Điểm 1 : Bài làm yếu về phương pháp và sơ sài về nội dung .Diễn đạt còn vụng về lủng củng. Mắc
nhiều lỗi chính tả, diễn đạt (trên 10 lỗi )
Đi ểm 0 : Bài viết vài dòng chiếu lệ
( Khuyến khích những bài viết hàm súc và sáng tạo trong diễn đạt,)
Cho điểm lẻ đến 0,25 đ
ĐỀ 8
Câu 1:
- Tình thái từ là gì?
- Trong các câu dưới đây,từ nào(trong các từ in đậm)là tình thái từ?
a)Em thích trường nào thì thi vào trường ấy.
b)Nhanh lên nào,anh em ơi!
Câu 2.:Từ tượng hình,từ tượng thanh là gì?
Cho ví dụ từ tượng thanh ,đật câu với từ đó?
Câu 3:Thế nào là nói giảm nói tránh?
Hãy xác định biện pháp tu từ nói giảm nói tránh được sử dụng trong câu thơ sau:
Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ,ngậm ngùi lòng ta.
(Nguyễn Khuyến ,Khóc Dương Khuê)
131
Câu 4:Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm xúc suy nghĩ của em về nhân vật lão Hạc trong
truyện ngắn lão Hạc của Nam Cao.
Câu 5: Kể một kỷ niệm đáng nhớ về một người hoặc con vật mà em yêu quí
Đáp án
Câu1 Tình thái từ là những từ được them vào câu để cấu tạo câu nghi vấn,câu cầu khiến,câu
cảm thánvà để biểu thịcác sắc thái tình cảm của người nói.
b) ...nào...
Câu2 Từ tượng hình là từgợi tả hình ảnh,dáng vẻ,trạng thái của sự vật.Từ tượng thanh là từ
mô phỏng âm thanh của tự nhiên,của con người.
HS cho ví dụ đúng,đặt câu đúng (0,5)
Câu3 Nói giảm nói tránhlà một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị,uyển chuyển,tránh
gây cảm giác đau buồn,ghê sợ,nặng nề; tránh thô tục thiếu lịch sự.
Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh:
- .....thôi rồi.... chết rồi.
Câu 4: ( 2đ’) HS nêu được suy nghĩ của mình về nhân vật.
Câu 5
A/ YÊU CẦU CỦA ĐỀ:
1/ Kiểu bài: Tự sự kết hợp miêu tả.
2/ Nội dung: Kể lại những kỉ niệm, những ấn tượng về một con vật mà em đang hoặc đã từng
nuôi. Vd: Nét đáng yêu, sự thông minh của nó...
3/ Nghệ thuật: Cần miêu tả vật nuôi cho sinh động cũng như bày tỏ được tình cảm của em với
nó( yếu tố biểu cảm)
B/ DÀN BÀI:
I/ Mở bài: Giới thiệu con vật nuôi mà em thân thiết.
II/ Thân bài: Kể lại những kỉ niệm chung quanh con vật nuôi đó.
1/ Vài nét về con vật nuôi của em: Ví dụ nó bao nhiêu tuổi? lông màu gì? To hay nhỏ?...
2/ Lai lịch nguồn gốc của nó: Em có nó trong trường hợp nào? Mua hay được ai cho? Những
kỉ niệm chung quanh việc nó về với gia đình em?
3/ Chung quanh việc đặt tên cho nó? Em có kỉ niệm gì không?
4/ Buổi ban đầu em đã có tình cảm với nó chưa? Vì sao?( Vd nó cắn giày dép của em, nó kêu
làm em không ngủ được, nó đi vệ sinh hôi hám..v...v....
5/ Dần dần em bị nó chinh phục như thế nào? Chuyện gì khiến em không còn ghét nó? ( Vd :
Nó mừng rỡ khi em đi học về. Nó cọ đầu vào em an ủi. Nó là cảm hứng để em làm dược một
bài làm văn tốt, hoặc nó lập công bắt chuột, ...)
6/Bây giờ thì em và nó gắn bó với nhau như thế nào?( Nó là vệ sĩ của em? là bạn cùng chia sẻ
vui buồn? Em chăm sóc nó như là em em vậy....)
III/ KẾT BÀI: Suy nghĩ của em về nó.
- Không thể tưởng tượng một ngày nào đó nó bị bắt cóc.
-Sẽ cố giữ gìn và chăm sóc nó như thể đó là một thành viên của gia đình
A- Đáp án:
Bài làm của HS phải đảm bảo các yêu cầu chính sau:
132
Yêu cầu chung :
- HS cần xác định được nội dung : kỷ niệm sâu sắccủa em về người hoặc một con vật nuôi.
(HS phải biết chọn một trong hai)
- Ngôi kể phải là ngôi thứ nhất.
- Bài viết phải biết kết hợp nhiều yếu tố diễn đạt (Tự sự, miêu tả, biểu cảm )
-Bài viết phải có bố cục rõ ràng mạch 1ạc, chia đoạn hợp lý, mắc không nhiều lỗi chính tả,
diễn đạt
B- Biểu điểm:
- Điềm 9-lO: Bài viết đảm bảo tốt các yêu cầu trên, kỉ niệm xúc động, tạo được sự đồng
cảm cho người đọc. Biết kết hợp nhiều yếu tố diễn đạt
- Điểm 7-8: Bài viết đảm bảo khá tốt các yêu cầu trên. Biết kết hợp các yếu tố diễn đạt ở
mức độ khá
- Điểm 5-6: Bài viết có thực hiện các yêu cầu trên. Chủ yếu liệt kê các sự việc. Việc kết hợp
các yếu tố diễn đạt còn lúng túng .
-Điểm 3-4: Bài viết chưa đàm bảo các yêu cầu trên. Những sự việc kề lại chưa phài là kỉ
niệm
-Điềm l-2: Bài viết quá yếu vể cả nội dung và điễn đạt.
- Điểm 0 : Không làm được gì hoặc lạc đề hoàn toàn.
ĐỀ 9
I/ Đề bài :
Câu 1 : (1điểm)
133
Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu ghép dưới đây
e. Sở dĩ lan đạt điểm cao vì bạn ấy chăm học.
f. Tuy mẹ nói nhiều nhưng nó vẫn khôngnghe.
g. Mưa càng to thì đường càng lầy lội.
h. Sau cơn mưa trời quang mây tạnh và nắng lên.
Câu 2 : (1 điểm)
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác
Câu 3 : (1 điểm)
Đọc đoạn trích sau và tìm ba động từ thuộc một phạm vi nghĩa trong đó một từ có nghĩa
rộng và hai từ có nghĩa hẹp hơn .
Xe chạy chậm chậm ... Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi,vài giây sau,tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng
hộc,trán đẫm mồ hôi,và khi trèo lên xe ,tôi ríu cả hai chân lại.Mẹ tôi vừa kéo tay tôi xoa đầu
tôi hỏi,thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở.Mẹ tôi cũng sụt sùi theo .
Những ngày thơ ấu – Nguyên Hồng
Câu 4 : 2 điểm
Trình bày ngắn gọn những hiểu biết của em về truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh
Câu 5 : 5 điểm
Thuyết minh cấu tạo ,công dụng, bảo quản chiếc quạt điện để bàn.
134
Giáo án phụ đạo ngữ văn 8 Năm học: 2011 – 2012
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN 8

HỌC KỲ I NĂM HỌC
Câu 1 : 1 điểm
Mỗi câu đúng cho 0,25đ
Câu a. Quan hệ nguyên nhân
Câu b. Quan hệ tương phản
Câu c Quan hệ tăng tiến
Câu d. Quan hệ nối tiếp
Câu 2 : 1điểm
Yêu cầu
- Phân biệt nói quá và nói khoác khác nhau như thế nào (nêu khái niệm )
- Nêu mục đích và kết quả của hai cách nói này
Nói quá là biện pháp nghệ thuật có tác dụng gây ấn tượng và cảm xúc đối với người
nghe. 0,5đ
Nói quá làm cho bản chất sự vật,hiện tượng và mục đích giao tiếp được bộc lộ rõ
hơn,nhờ đó ý nghĩa hàm ẩn được người đọc,người nghe nhận thức sâu sắc ,đầy đủ
hơn. 0,5đ
Nói khoác tuy cũng là lối nói phóng đại nhưng là lời nói sai sự thật 0.5đ
Nhằm mục đích khoe khoang và xuyên tạc bản chất của sự vật,hiện tượng,làm cho
người đọc người nghe hiểu sai vấn đề,nói khoác có tác dụng tiêu cực (0,5đ)
Câu 3 : 1điểm
Động từ có nghĩa rộng : Khóc (0,5đ)
Động từ có nghĩa hẹp : nức nở,sụt sùi 0,5đ
Câu 4 : 2 điểm
Truyện ngắn “Tôi đi hoc” được in trong tập “Quê mẹ” .0,5đ
Đây là truyện không chứa đựng nhiều sự kiện; tác phẩm là những kỉ niệm mơn man
của buổi tựu trường qua hồi tưởng của nhân vật tôi (0,75đ) .Bằng tâm hồn rung động
tha thiết và ngòi bút giàu chất thơ,kết hợp hài hòa miêu tả và biểu cảm,nhà văn Thanh
135
Nguyễn Thị Huệ Trường THCS Nghĩa Trung
Tịnh đã gieo vào lòng người đọc bao nỗi niềm bâng khuâng,bao rung cảm trữ tình
trong sáng về buổi đi học đầu tiên (0,75đ)
Câu 5 : 5điểm
Mở bài : 1,5đ
Giới thiệu chiếc quạt điện
Nêu khái niệm : Quat là vật dụng để làm gì ? tác dụng của quạt
Thân bài : 3 điểm
- Nêu cấu tạo (1đ)
+ vỏ quạt : làm bằng nhựa ,màu sắc
+ lồng quạt : Bằng sắt,hoặc bằng nhựa
+ Cánh quạt: Bằng nhựa trong
+ Ruột quạt : Là một mô-tơ điện có trục đưa ra để gần cánh quạt với một nút ở
trên để điều khiển cho quạt quay đi quay lại hay dừng một chỗ.
+ Đế quạt : Có những nút điều khiển tốc độ của quạt(số 1,2,3,4) nút sáng đèn nút
định giờ
- Sử dụng : 1đ
+ Quạt đẩy gió về phía trước quạt,do đó nếu ta đứng trước quạt sẽ thấy mát .
+ Ta để quạt quay qua quay lạ để phân gió
+ Nếu để quạt đứng một chỗ : Người bị ướt (do mới tắm) ,người ra nhiều mồ
hôi ,hoặc trong phòng ngủ,hoặc em bé… bị lạnh đột ngột khi luồng gió thổi thẳng
vào dễ bị cảm và rất nguy hiểm
- Bảo quản : 1 đ
+ Thường xuyên lau sạch bụi ở những khe thông gió,cánh quạt để tránh bụi lọt
vào trong quạt,gây tắt nghẽn,dễ bị cháy
+ Mỗi năm lau dầu vào các bạc từ 1 đến 2 lần để tránh khô dầu,bị mòn vẹt khiến
trục quay bị lắc chạm dây và bị hỏng
Kết bài : 1,5đ
Cảm nghĩ của em về chiếc quạt điện :
136
- Là vật dụng cần thiết của mọi người trong sinh hoạt hàng ngày,nhất là những khi
trời nóng.
- Thái độ, tình cảm của em đối với chiếc quat
ĐỀ 10
Câu 1 ( 1,5 điểm ) Đặt 3 câu ghép trong đó có
a. Chỉ quan hệ nguyên nhân – kết quả ( 0,5 đ )
b. Chỉ quan hệ tăng tiến ( 0,5 đ )
c. Câu chỉ quan hệ tương phản ( 0,5 đ )
Câu 2 ( 2 điểm ) Hãy viết 1 đoạn văn ngắn có sử dụng ít nhất là một câu ghép nói về
đề tài thay đổi thói quen sử dụng bao ni lông ?
Câu 3 ( 6,5 điểm )

Hãy viết một bài văn giới thiệu về ngôi trường thân yêu của em.
GỢI Ý : Câu 3
Giới thiệu về trường em .

1)Môû baøi:
- Tröôøng THCS....
- Tröôøng coù beà daøy veà thaønh tích hoïc taäp vaø caùc phong traøo khaùc.
2)Thaân baøi :
- Tröôøng thaønh laäp ngaøy 1958.
- Tröôøng ñöôïc xaây döïng theo kieán truùc hieän ñaïi, cô sôû vaät chaát ñaày
ñuû.
- Tröôøng ñöôïc coâng nhaän laø tröôøng tiến tiến xuất sắc năm học vừa qua.
+ Ñoäi nguõ giaùo vieân nhieät tình, taän taâm, yeâu ngheà, yeâu treû, nhieàu
giaùo vieân gioûi Huyeän , gioûi Tænh.
+ Ña soá HS ngoan, coù neà neáp; HS khaù, gioûi chieám 2/3 HS toøan
tröôøng; nhieàu HS ñaït HS gioûi Huyeän , gioûi Tænh.
+ Caùc phong traøo tham gia toát: boùng ñaù mi ni ; tuyeân truyeàn phoøng
choáng ma tuùy trong hoïc ñöôøng ….
+ HS coù tinh thaàn töông thaàn, töông aùi, giuùp ñôõ baïn ngheøo, uûng hoä
ñoàng baøo thieân tai ….
3)Keát baøi:
- Töï haøo veà truyeàn thoáng nhaø tröôøng.
- Cuøng nhau hoïc taäp, xaây döïng tröôøng ngaøy caøng vöõng maïnh.
137
¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam
A/ Môc tiªu:
- Gióp häc sinh kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ nh÷ng t¸c phÈm truyÖn ký ®· häc:
néi dung, ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt tiªu biÓu… ®Ó cã thÓ vËn dông tèt vµo
bµi kiÓm tra viÕt.
B/ Néi dung:
I. KiÕn thøc c¬ b¶n:
- Bèn v¨n b¶n truyÖn kÝ hiÖn ®¹i VN häc ë líp 8 ®Òu thuéc giai ®o¹n 1900 –
1945, ®Òu cã néi dung hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c.
138
- Çc v¨n b¶n Trong lßng mÑ, Tøc níc vì bê, L·o H¹c, ®Òu lÊy ®Ò tµi vÒ con
ngêi vµ cuéc sèng x· héi ®¬ng thêi, ®Òu ®i s©u miªu t¶ sè phËn cùc khæ cña
nh÷ng con ngêi bÞ vïi dËp. §ã lµ çc t¸c phÈm ®îc viÕt b»ng tÊm lßng ®ång c¶m
s©u s¾c, b»ng th¸i ®é tr©n träng, n©ng niu vÎ ®Ñp t©m hån, phÈm chÊt cao
quý cña ngêi lao ®éng.
- Çc t¸c phÈm kh¸c nhau vÒ thÓ lo¹i, çch thÓ hiÖn, mµu s¾c vµ sù kÕt hîp
gi÷a tù sù víi tr÷ t×nh còng kh«ng hoµn toµn nh nhau.
II. LuyÖn tËp:
1. Ph©n tÝch tinh thÇn nh©n ®¹o cña ba v¨n b¶n ®· ®îc häc: “ Trong lßng
mÑ”, “Tøc níc vì bê”, “L·o H¹c”.
( *Cã thÓ ph©n tÝch qua nh÷ng mÆt c¬ b¶n:
- DiÔn t¶ mét çch ch©n thùc vµ c¶m ®éng nh÷ng nçi ®au, nh÷ng bÊt h¹nh
cña con ngêi.
- Tè ço nh÷ng g× tµn ¸c, xÊu xa chµ ®¹p lªn quyÒn sèng, nh©n phÈm cña
con ngêi.
- Tr©n träng vÎ ®Ñp nh©n phÈm, t©m hån phong phó cña con ngêi trong çc
t×nh thÕ nghiÖt ng·.
2. Tr×nh bµy sù kh¸c nhau vÒ mÆt thÓ lo¹i, ph¬ng thøc biÓu ®¹t, néi dung
chñ yÕu, ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña ba v¨n b¶n trªn.
3. ViÕt mét bµi v¨n ng¾n tr×nh bµy c¶m nghÜ, Ên tîng cña em vÒ mét nh©n
vËt hoÆc mét ®o¹n v¨n nµo ®ã trong ba v¨n b¶n trªn.
Bµi1
T×m biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ cho biÕt hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña chóng trong çc
vÝ dô sau ®©y:
a. §éi trêi, ®¹p ®Êt ë ®êi
Hä Tõ, tªn H¶i vèn ngêi ViÖt §«ng.
b. Chó t«i Êy µ, ®¹n b¾n vµo lç mòi chó hØ ra lµ chuyÖn thêng!
a. Søc «ng Êy cã thÓ v¸ trêi lÊp biÓn.
b. Ngêi n¸ch thíc, kÎ tay ®ao
§Çu tr©u mÆt ngùa µo µo nh s«i
e. Ngêi say rîu mµ ®i xe m¸y th× tÝnh m¹ng nh ngµn c©n treo sîi tãc.
g. TiÕng h¸t ¸t tiÕng bom.
Bµi 2:
T×m çc thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ ®Ó diÔn ®¹t çc ý sau
®©y råi ®Æt c©u víi thµnh ng÷ Êy:
a. Ch¾t läc, chän lÊy çi quÝ gi¸, tinh tóy trong nh÷ng çi t¹p chÊt kh¸c.
b. C¶ gan hay lµm ®iÒu g× kÐm cái, vông vÒ tríc ngêi hiÓu biÕt, tinh th«ng,
tµi giái h¬n ngêi.
c. Sî h·i, khiÕp ®¶m ®Õn møc mÆt t¸i mÐt.
d. Lu«n kÒ c¹nh bªn nhau hoÆc g¾n bã chÆt chÏ, kh¨ng khÝt víi nhau.
e. Gan d¹, dòng c¶m, kh«ng nao nóng tríc khã kh¨n hiÓm nguy.
139
f. Gièng hÖt nhau ®Õn møc tëng chõng nh cïng mét thÓ chÊt.
( *§¸nh trèng qua cöa nhµ sÊm, mÆt c¾t kh«ng cßn giät m¸u, nh h×nh víi
bãng, gan vµng d¹ s¾t, nh hai giät níc.)
Bµi 3
T×m 5 thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ ®Æt c©u víi mçi thµnh ng÷
®ã.
Bµi 4:
Thay çc tõ ng÷ g¹ch ch©n b»ng çc tõ ng÷ ®ång nghÜa ®Ó thÓ hiÖn çch
nãi gi¶m, nãi tr¸nh:
a. Anh cø chuÈn bÞ ®i, bµ cô cã thÓ chÕt trong nay mai th«i.
b. ¤ng Êy muèn anh ®i khái n¬i nµy.
c. Bè t«i lµm ngêi g¸c cæng cho nhµ m¸y.
d. CËu Êy bÞ bÖnh ®iÕc tai, mï m¾t.
e. MÑ t«i lµm nghÒ nÊu ¨n.
f. ¤ng gi¸m ®èc chØ cã mét ngêi ®Çy tí.
( * ®i, l¸nh mÆt khái ®©y mét chót, b¶o vÖ, khiÕm thÝnh, khiÕm thÞ, cÊp d-
ìng, ngêi gióp viÖc)
Bµi 5
T×m çc c©u cã vËn dông çch nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong giao tiÕp mµ em th-
êng gÆp.
( VD: ChÞ Lan d¹o nµy cã vÎ tha ®i lµm.
Tr«ng c« Êy cã vÎ kh«ng hiÒn l¾m.)
iống nhau:
Thể loại, phương thức biểu đạt:
+ Đều là văn tự sự, là truyện hiện đại (sáng tác thời kì 1930-1945).
Đề tài, nội dung chủ yếu:
+ Đều lấy đề tài về con người và cuộc sống cực khổ của người dân lao động nghèo khổ.
+ Đều chứa chan tinh thần nhân đạo.
Nghệ thuật:
+ Đều có lối viết chân thực , gần đời sống, rất sinh động (bút pháp hiện thực).
Khác nhau:
* Về thể loại :
- Trong lòng mẹ: Hồi kí.
- Tắt đèn: Tiểu thuyết.
- Lão Hạc : Truyện ngắn.
* Về phương thức biểu đạt:
- Trong lòng mẹ: Tự sự xen trữ tình.
- Tắt đèn: Tự sự.
- Lão Hạc : Tự sự xen trữ tình.
Kết luận :
* Truyện kí Việt Nam đều là các văn bản thuộc thể loại văn xuôi nghệ thuật hiện đạ,i phát triển mạnh vào
thời kì 1930 -1945. Đây là các văn bản viết bằng chữ quốc ngữ với cách viết mới mẻ, rất khác so với các
truyện kí Trung đại đã học ở lớp 6 ( về đề tài, thể loại, nghệ thuật, kiểu chữ viết .)
* Những đặc điểm giống nhau của ba văn bản trên đều là những đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi
hiện thực nước ta trước cách mạng tháng Tám 1945.
Nội dung
Phản ánh hiện thực xã hội, cuộc sống, số phận và phẩm chất của con người Việt Nam trước cách mạng
tháng Tám.
Vai trò
Có giá trị tinh thần quan trọng, tạo cơ sở cho sự phát triển của truyện kí hiện đại Việt Nam trong các giai
140
đoạn tiếp theo.
Truyện kí hiện đại Việt Nam
( 1930 - 1945)
Nghệ thuật
Đa dạng, phong phú, mới mẻ về thể loại; bút pháp hiện thực sinh động, hấp dẫn, tinh tế.
__________________
141

Giao An Day Them Ngu Van 8 Moi Nhat

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Giao An Day Them Ngu Van 8 Moi Nhat

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao An Day Them Ngu Van 8 Moi Nhat

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ngay soạn 2/10/2020

Buæi 5: bè côc cña v¨n b¶n

Ngày soạn 26 tháng 9 năm 2016

Ngày soạn 16 tháng 10 năm 2016

Buổi 7 Ngày soạn 28 tháng 10 năm 2016

Ngày soạn 6 tháng 11 năm 2016

I.Môc tiªu cÇn ®¹t:

TiÕt 22 nãi qu¸.

A.Tæ chøc líp:

B.KT bµi cò:

a. ¨n b÷a nåi mêi. b. Hai ®øa nã gièng nhau nh hai giät

d. Gan vµng d¹ s¾t.

b. ¤ng ta kh«ng muèn nh×n thÊy anh

I. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Giíi thiÖu vÒ v¨n häc l·ng m¹n vµ th¬ míi

I. Vµi nÐt vÒ v¨n häc l·ng m¹n:

giíi thiÖu 1 sè t¸c gi¶ cña th¬ míi

Mét sè lu ý vÒ gi¸ trÞ cña bµi th¬

Ngày soạn 25 tháng 1 năm 2017

GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ

3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ

Ngày soạn 28 tháng 2 năm 2017

A. Môc tiªu cÇn ®¹t.

Buæi 15 Ngày soạn 14 tháng 3 năm 2017

Ngày soạn 14 tháng 3 năm 2017

Ngày soạn 16 tháng 3 năm 2017

A. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Buæi 18 Ngày soạn 26 tháng 3 năm 2017

A. Môc tiªu cÇn ®¹t:

Ngày soạn 6 tháng 4 năm 2017

ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN

A. Mục tiêu cần đạt:

Câu 3. Viết đoạn văn triển khai luận điểm: Quê

3. Củng cố, hướng dẫn về nhà

Ngày soạn 10 tháng 4 năm 2017

Câu 1: Nội dung bài thơ “Nhớ rừng” của Thế Lữ ?

3. Củng cố, hướng dẫn về nhà

Ngµy so¹n: 11/4/09

3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ:

HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc

HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc

Ngµy so¹n: 18/2/09

HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc

HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc

TiÕt 19,20 Ngµy 29/3/2011

3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ:

3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ:

GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ

Cho điểm lẻ đến 0,25 đ

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN 8

Câu 3 ( 6,5 điểm )

Giới thiệu về trường em .

¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam

You might also like