COVID-19 je nažalost, još uvijek nedovoljno neistražena bolest.

I dalje je u toku veliki broj

istraživanja tokom kojih naučnici pokušavaju da otkriju zašto se virus kod nekih ljudi manifestuje
sa težim ili lakšim simptomima, a zašto jedan dio populacije ostane potpuno asimptomatičan.
Ono što je poznato je da kod ogromnog broja ljudi, virus SARS-CoV-2 u izaziva niz poremećaja
koji se manifestuju kroz različite simptome- od običnih, onih nalik prehladi poput glavobolje,
opšte slabosti, kašlja i slično, do teških oboljenja kardiovaskularnog sistema, pluća, bubrega i
drugih organa. 
Takođe, veliki broj oboljelih prezentuje simptome, dugo nakon prestanka infekcije (negativnog
testa). Taj period se može kretati od nekoliko, pa do čak 12 sedmica. Naučnici su taj sindrom
nazvali long (dugački) COVID. 
Jedna od studija koja je sprovedena na tu temu, objavljena je početkom septembra, a
sprovedena u UK. Tokom studije, UK Kancelarija za nacionalnu statistiku je pomno pratila oko
milion zaraženih osoba i prikupljala podatke koje je stanovništvo dobrovoljno prijavljivalo, o
njihovim simptomima, koji su trajali duže od četiri nedelje od momenta infekcije (period koji, po
dosadašnjoj statistici je potreban prosječnoj osobi da se oporavi od COVID-a). 84% ispitanika je
imalo COVID prije 3 mjeseca i duže, od čega je oko 40% imalo COVID prije više od godinu
dana. 
65% ispitanika se izjasnilo da im posljedice COVIDa uticale na svakodnevni život, od čega se
19% izjasnilo da im je isti znatno otežan. Najčešći simptom je opšta slabost, hroničan umor
(58%), zatim otežano disanje iliti kratak dah  ( 42%), bol u mišićima (32%), oslabljene mentalne
sposobnosti (pamćenje i koncentracija) (31%). 
Pored ovih, može se desiti i da se jave i drugi, ozbiljniji simptomi post-COVIDa - prikazati figuru.

Koliko zapravo vakcine utiču na smanjenje long-COVID simptoma, još uvijek nije poznato.
Istraživači se nadaju da če konkretne podatke o tome imati do kraja godine, obzirom na to da je
za studiju potrebno da prođe određeni vremenski period nakon oboljenja vakcinisane osobe.
Ono što smo mi uvijek naglašavali, i kroz našu brošuru je sljedeće- vakcina ne štiti apsolutno i
100% od infekcije virusom. Postoji šansa, doduše jako mala- za sada između 5% i 25%, da se
osoba zarazi, iako je vakcinisana. To umnogome zavisi od tipa vakcine koju je osoba primila,
trenutnog stanja imunog sistema, ali i najvažnije- od varijante SARS-CoV-2 virusa, kojom se
osoba zarazila. Ako se i desi da se vakcinisana osoba zarazi, najčešće će ili proći bez  ili sa
veoma blagim simptomima. 
Još jedna situacija koja se, često pominje kao ‘’protiv-argument’’ za vakcinaciju je situacija u
Izraelu, gdje je trenutno ponovo skočio broj zaraženih na dnevnom nivou. Ipak kada uporedimo
procentualno stanje- broj oboljelih koji su vakcinisani u odnosu na ukupni broj vakcinisanih i broj
onih koji nisu u odnosu na ukupnu populaciju koja još uvijek nije vakcinisana, dolazimo do
saznanja da su vakcine i dalje djelotvorne (i to oko skoro 70%). Iz tog razloga je važno, što prje
imunizovati što veći dio stanovništva. Time značajno smanjujete posljedice po sebe i ljude oko
sebe, ukoliko se i desi da se zarazite.

Svjesni smo činjenice da narod možda nema povjerenja u nauku, jer ni sama nauka još uvijek
ne zna apsolutno sve o SARS-CoV-2 virusu, svim varijantama i samoj bolesti. Zbog toga je jako
potrebno učiniti što veći broj provjerenih i dokazima potkrijepljenih informacija lako dostupnim.
Važno je povećati nivo edukacije stanovništva o značaju, ne samo ove vakcine, nego i mnogih
drugih (MMR, HPV vakcina). Jedan dio informacija, dostupan je u našoj brošuri, koju možete
pronaći na www.omsa.me, a naše grupe prirodnih i medicinskih nauka uskoro spremaju nove
projekte kojima ćemo se posvetiti drugim vakcinama, prvenstveno vakcinama protiv HPV-a,
kroz edukativni sadržaj o reproduktivnom zdravlju mladih.