Sistema ng Ekonomiya: Ang

Pamamaraan ng Alokasyon ng
Pinagkukunang-Yaman
Kompetensi:

•Nasusuri ang iba’t ibang sistemang

pang-ekonomiya (AP9MKE-Ia-2)

2
Learning Targets:
Sa pagtatapos ng sesyon, ako ay inaasahang:
1. naipaliliwanag ang kahulugan ng sistemang
pang-ekonomiya;
2. nasusuri ang iba’t ibang sistemang pang-
ekonomiya; at
3. naiisa-isa ang mga teoryang politikal at
pang-ekonomiya sa kasalukuyang panahon.
Bahagi na ng buhay ng tao ang kakapusan na
naging dahilan ng pagkakaroon ng suliraning
pang-ekonomiya. Dahil dito, kinakailangan ang
lubos at matalinong paggamit ng
pinagkukunang-yaman.

4
Kailangan ang matalinong alokasyon ng
pinagkukunang-yaman.

Paano ito gagawin?

Ano ang magiging batayan?

Sa araling ito, pag-uusapan natin ang kahulugan,

lakas at limitasyon ng iba’t ibang sistemang pang-
ekonomiya.
5
“Ano ang ibig sabihin ng produksiyon?
Pagbabalik-aral:

Ang pinagkukunang-yaman?
Ano-ano ang mga uri ng salik ng produksiyon?
Ano ang implikasyon ng mga salik na ito sa pang-
araw-araw na pamumuhay?
Ano ang kalagayan o estado ng pinagkukunang-
yaman ng ating bansa?

6
Pagsusuri ng budyet ng isang pamilya.
“

7
https://www.ibon.org/the-family-living-wage-as-of-july-2021/ 8
https://www.pna.gov.ph/articles/1089033 9
 You can also split
your content

White Black
Is the color of milk and fresh Is the color of ebony and of
snow, the color produced by outer space. It has been the
the combination of all the symbolic color of elegance,
colors of the visible solemnity and authority.
spectrum.

https://www.aseanbriefing.com/news/wp-content/uploads/2020/01/Philippines-Nominal-Minimum-Wage-Rates-2021.jpg 10
Sistemang Pang-ekonomiya
-Ang maayos na paraan ng pagtugon ng lipunan sa mga pangangailangan at
kagustuhan ng mga mamamayan nito.
-Clayton
- Ang kabuuan ng lahat ng institusyon at models of customs, na permanente at
naging bahagi na ng pang-ekonomiyang aktibidad ng bansa.
-Vivar, et al.
- Pinagsama-samang mga institusyon, mekanismo at estruktura sa lipunan,
na nag-aayos sa mga mamamayan sa mga kapaki-pakinabang na aktibidad at
bumubuo ng kaparaanan upang matumbasan ang lahat ng nagamit na
pinagkukunang-yaman at pagbabahagi ng bunga ng lahat ng pang-ekonomiyang
aktibidad ng lipunan.
- -Tullao
-
11
Balangkas ng sistema ng ekonomiya
Unlimited Human Wants Limited Resources

Scarcity

Solution

Economic
System

How to
What to How to How much to For whom to
produce more
produce produce produce produce
over time

12
Mga Prototype ng mga
Economic Systems

1 2 3

Magkaiba sa mga sumusunod: 1. pagmamay-ari ng pinagkukunang-yaman, 2. Paggawa ng pasiya,

3. paraan ng paggawa at pamamahagi, 4. sistema ng insentibo, 5. Mekanismo ng pagprepresyo, at
6. priyoridad ng ekonomiya

13
Ang Sistemang Tradisyonal

-pinakasinaunang sistemang pang-ekonomiya

-nakabatay sa mga nakagawian ang mga gawaing pang-
ekonomiko
-sinusunod at ginagalang ang desisyon ng mga matatanda
-madalas nagaganap sa mga lipunang relihiyoso
-payak ang pamumuhay, ang gawaing pang-ekonomiko ay
nakatuon sa pagtugon sa pansariling pangangailangan
-mabagal o halos walang pag-unlad

14
https://boycewire.com/economic-system-definition-types-and-examples/ 15
Ang Sistemang Command
-may isang makapangyarihang awtoridad na nag-aayos ng ekonomiya
-may lupon na nagpaplano ng mga gawaing pang-ekonomiko
-ang pamunuan ang may alam ng pangangailangan at tumutugon sa
pangangailangan ng mga mamamayan
-kailangan ang pagtatag ng burukrasya para mabantayan lahat ng
gawaing pang-ekonomiya ng bansa
-makakagawa ng marahas at mahigpit na pasiya
-kulang sa pagganyak o inspirasyon ang mga nagtatatrabaho
-walang kalayaan sa pagpili
-may pantay na pagkakataon na makamit ang mga bilihin at
serbisyo
-hindi nabibigyang-pagkakataon ang pagbabago – limitadong
oportunidad. 16
https://boycewire.com/economic-system-definition-types-and-examples/
17
Ang Sistemang Market
-nagsimula sa England
-may kalayaan ang mga taong gumawa ng mga desisyong pang-
ekonomiya, magtayo ng sariling negosyo, pumili ng mga bibilhing
bagay, at pakikilahok sa nais nilang pagtuonan ng pansin
-lahat ng sektor ay may aktibong papel sa sistema
-higit na nasalalay ang mga desisyong pang-ekonomiya sa pribadong
sector at ang paglalaan ng pinagkukunang-yaman ay batay sa
supply at demand.
-pribadong pagmamay-ari ng pinagkukunang yaman – tumutulak sa
paggawa ng de-kalidad at bagong produkto at serbisyo
-nararanasan ang FLUIDITY (hindi matatag at paikot-ikot na ekonomiya)
-Hindi pantay na pamamahagi ng kalakal
-kabiguang matugunan ang panlabas na mga isyu (hal. polusyon) 18
 19
https://boycewire.com/economic-system-definition-types-and-examples/
 Ang susi sa pag-unlad ay ang
pagpayag sa mga tao na
isulong ang kanilang sariling
interes at hayaang tustusan
ang sariling pangangailangan
na walang pakikialam sa
bahagi ng pamahalaan.

https://www.investopedia.com/updates/adam-smith-
economics/ 20
Basahin ang mga dagdag kaalaman
sa pahina 65-66

21
Alin sa mga sistema ang pinakamainam
para sa Pilipinas?

22
 Mga Teoryang Politikal at Pang-
ekonomiya sa Kasalukuyang panahon

23
Kapitalismo
-ipinakilala ni Adam Smith
-lipunang nakabatay sa pribadong pagmamay-ari ng
pinagkukunang-yaman at paraan ng produksiyon
(nasa kamay ng mga kapitalista, ang nagmamay-ari
ng negosyo)
-malayang ekonomiya
-ang pamahalaan ay nagpapanatili ng kaayusan,
kapayapaan at pambansang seguridad (laissez-faire).
-
24
Kapitalismo
*Kalayaan sa pagnenegosyo (Freedom of Enterprise)
-may masidhing kompetisyon sa mga naganenesyo
-pinagbubuti ang negosyo
-maraming mapagpipilian ang mga mamimili
-hindi kailanganang ang pakikialam ng pamahalaan
dahil ang pamilihan ang nangangalaga sa kapakanan
ng mga mamimili (invisible hand)

25
Kapitalismo
*Sistema ng Pagprepresyo (Price System)
- ang pagpasiya pang-ekonomiya ay nakabatay sa
market signals (boto ng mga mamimili sa pamamagitan
ng paggugol ng salapi sa mga produkto at serbisyo)
- ang negosyo ay gagawa lamang ng mga produktong
tinatangkilik ng mga mamimili o mga produktong may
mataas na pangangailangan

26
Kapitalismo
*Motibo ng pagtubo (Profit Motive)
- ang pinakamataas na tubo o kita ang hinahangad na
insentibo ng mga kapaitalista.
*Kapangyarihan ng Mamimili (Consumer Power)
- nagagamit ng mga mamimili ang kanilang kapangyarihan
upang buwagin ang mapagsamantalang negosyo sa
pamilihan.

27
Sosyalismo (Socialism)
*-pagmamay-ari ng estado ang lahat ng
pamamaraan ng produsiyon produ
-naniniwala na mapangangalagaan ang mga
manggagawa, at magkaroon ng pantay na
pamamahagi ng yaman, ang estado ang
nagmamay-ari ng pamamaraan ng produksiyon
s-ang estado ang gagawa ng lahat ng
pagpapasiyang pang-ekonomiya.
28
Sosyalismo (Socialism)
*-nilalayon nito ang UTOPIA (ideal state)
-ang lahat ng tao ay dapat kumilos sa ikabubuti
ng nakararami
-maaalis ang alitan sa pagitan ng mga antas ng
lipunan – hindi mangangailangan ng
pamahalaanng pinakamataas na tubo o kita ang
hinahang*Charles Fournier – Phalanxes
* Louie Blank
insentibo ng mga kapaitalista. 29
Sosyalismo (Socialism)
onsumer Power) Charles Fournier (sosyalistang
Pranses)
-bumuo ng isang modelong
komunidad na tinatawag na
PHALANXES
- nagagamit ng mga mamimili ang kanilang
kapangyarihan
upang buwagin ang mapagsamantalang negosyo sa
https://www.britannica.com/biography/Charles-Fourier
pamilihan. 30
Sosyalismo (Socialism)
*-2 Uri ng Sosyalismo
1. Reform Socialism – dahan-dahang pagbabago
mula kapitalismo produksiyon na
pinagmamay-arian ng mga manggagawa at
estado
*Kailangan ang edukasyon at mapayapang
politikal na pagbabago
insentibo ng mga kapaitalista.
*Kapangyarihan ng Mamimili (Consumer Power) 31
Sosyalismo (Socialism)
* 2 Uri ng Sosyalismo
2. Revolutionary Socialism – madugong
pagpapabagsak ng sistemang kapitalismo
* Kailangan ang totalitaryong pamamahala ng
estadon
* Kailangang isakripisyo ang pang-ekonomiks at
politikal na kalayaan sa ngalan ng estado -
rebolusyonaryong sosyalista (komunista)g mga
kapaitalista. 32
Komunismo (Communism))
-nagmula sa pilosopiya nina Karl Marx at Friedrich
Engels (mga Alemang political economist)
-ang estado ang nagmamay-ari ng karamihan ng
pinagkukunang yaman at paraan ng paggawa
-may totalitaryong estado na hahawak sa lahat ng
aspekto ng buhay ng mga tao.
-maaring isakripisyo ang tao kapalit ng pagpapahalaga
sa karapatan at maisulong ang kapakanan ng estado
-ang kapakanan ng estado ay ang kapakanan ng
Partidong Komunista
33
Pasismo (Fascism)
-nagmula sa salitang Fasces (Latin)-bigkis ng kahoy na
itinaling maigi sa paligid ng palakol
-may pamahalaang awtoritaryanismo, pinagkakaitan ng
kalayaan ang mga tao
-hindi naglalayong pabagsakin ang kapatalismo
*may politikal na pagsanib upang kikilos ang mga
industriya para sa pang-ekonomiya at politikal na
layunin ng pamahalaan
-pinahahalagahan ang NASYONALISMO
34
 Sistemang Pang-ekonomiya

Awtoritaryan/ Command Market

Totalitaryan
Sistemang Politikal

Komunismo Pasismo
Demokratiko

Sosyalismo Kapitalismo

35
Iba’t Ibang Uri ng
Sistemang
Pang-Ekonomiya

36
 Pure Market Capitalist
-ideal na sistemang pang-ekonomiya
-isinusulong ni Adam Smith
-hindi naman umiiral

Basahin ang mga kalagayang dapat masunod

sa pahina 73

37
 Pure Market Capitalist
Mga kalagayang sinusunod:
1. May kalayaan sa pagnenegosyo
2. Nasa pribadong sektor ang pagmamay-ari ng
pinagkukunang yaman at pamamaraan sa paggawa
3. Ang produksiyon pang-ekonomiya ay para sa paglikha ng
oportunidad na kumita, hindi lamang pagtugon sa
pangangailangan ng mamamayan
4. Hustong paggamit ng mga produkto at pinagkukunang-
yaman sa bahagi ng parehong mamimili at
mamumuhunan.
5. Ang halaga ng mga bilihin at serbisyo ay bunga
ng interaksiyon ng supply at demand.
38
6. Hindi nakikialam ang pamahalaan sa ekonomiya.
 Advanced Market Capitalist
-hindi maigting na uri ng kapitalismo
- Madalas, ito ay ginagawa sa mga mauunlad na bansang
demokratiko
- Nakikialam ang pamahalaan sa pamilihan
- Nagaganap sa USA at Japan
Market Socialist
-pinagsama ang katangian ng kapitalismo at sosyalismo
-umiiral ang kalayaan sa kalakalan ngunit limitado ito sa maliit na
negosyo lamang
- Ang mga indutriya ay pinatatakbo at pinagmamay-ari ng estado
- Ang pribadong sektor ay maaring magpasiya sa paglaan ng
pinagkukunang-yaman, ngunit ang lupon ng pagpaplano ng estado
ang naglalaan ng pangunahing pinagkukunang-yaman
- Soviet Union, China 39
 Command Socialist
-Ang lupon ng pagpaplano ang siyang gumagawa ng lahat
ng desisyong pang-ekonomiya mula sa pinakamaliit na
pinakamaliit na bagay hanggang sa pinakamahalagang
bagay
-walang mahalagang papel ang pribadong sektor maliban sa pagiging
manggagawa
-walang karapatan ang mga mamamayan na magtanong sa
pamahalaan
-naganap sa Soviet Union

40
 Welfare State
-Paghahalo ng kapitalismo at sosyalismo, o ng market at
command economic systems
-tinatawag na demokratikong sosyalismo (democratic
socialism) o mixed planned and market
-tinatawag din bilang third optioneconomic system
-pinapayagan ang pribado at pampublikong pagmamay-ari ng
pinagkukunang-yaman at pagpapairal ng bahay-kalakal
-ang pamahalaan ay nagbibigay ng sapat na serbisyong panlipunan sa
mga mamamayan at nagtatakda ng sahod ng mga manggagawa
-pumapataw ng mataas na buwis para sa mga programang panlipunan
-magkatuwang ang pampublikong sektor at pribadong sektor sa
ekonomiya.

41
Pagbubuod ng aralin sa pamamagitan ng pagtatanong
at pagsagot

 Ano ang sistemang pang-ekonomiya?

 Ano-ano ang mga uri ng sistemang pang-ekonomiya sa
kasalukuyang panahon?
 Ano- ano ang mga teoryang political at pang-ekonomiya sa
kasalukuyang panahon?

42
Core Value:
Love of Work
Pangunahing layunin ng Ekonomiks ang matugunan ang
pangangailangan at kagustuhan ng tao. Isa mga pinakamabisang
paraan para matutugunan ito ay ang pagkakaroon ng disiplina,
pagiging produktibo, pagkamalikhain at higit sa lahat may
pagmamahal sa paggawa ang tao.
Sa araling ito maipamamalas ng mga mag-aaral ang kanilang
pagmamahal sa paggawa sa pamamagitan ng kanilang pag-aaral at
pagsusumikap na makapagtapos upang makahanap ng trabaho
balang araw nang sa gayon ay matustusan nito ang kanyang
ekonomikong pangangailangan. Dagdag pa nito, magiging mulat sila
at mapanuri bilang isang responsableng mamimiling Pilipino.
43
 Free templates for all your presentation needs

For PowerPoint and 100% free for personal Ready to use, Blow your audience
Google Slides or commercial use professional and away with attractive
customizable visuals