EPEKTIBONG PAGSUSULAT NG KOMPOSISYON Dalawang Uri Ng Katuturan
Ang pagsulat ng komposisyon- uri ng Pormal- resulta ng pag aaral na nagdaan sa
pagpapahayag na maaaring naglalarawan, makaagham at siyantipikong paraan, hango sa nagsasalaysay, naglalahad at nangagatwiran. diksyunaryo at iba pang aklat na nagbibigay ng Kinapapalooban ng mga talata interpretasyon. Ang talata ay binubuo ng mga pangungusap na Impormal o Di Pormal- nagpapaliwanag upang magkaugnay at nagkakaisa higit na maunawaan ang ideya o konsepto Pamagat Sanhi At Bunga gabay kung ano ang tatalakayin o nilalaman ng may maliwanag na paksang tatalakayin isang pahayag batid ng sumusulat ang kanyang layunin kung bakit maaring buod ng pahayag ang isang bagay ay nagaganap, nangyayari, at Paksa ummiral. ang nilalaman ng isang pahayag dapat itong ano ang epekto ng mga bagay bagay kapulutan ng aral at nagbibigay mg magandang may tanong na ano, bakit at paano na gabay sa halimbawang matututunan ng mambabasa. pagbuo ng komposisyon.
Uri Ng Komposisyon PAGSASALING WIKA
1. Deskriptibong paglalarawan ng komposisyon Ang pagsasalin ay ang paglilipat sa mensahe ng orihinal na teksto sa ibang wika o pangalawang naglalarawan ng nadarama, nakikita, naiiisip o wika. naririnig. Magagawa ang matapat na pagsalin kung ang malinaw na pagbuo ng larawan nagsasalin ay nagtataglay ng mga sumusunod: Dalawang uri ng paglalarawan: 1. Ang nagsasalin ay kailangang may sapat na a) Masining na paglalarawan kaalaman sa dalawang wikang kasangkot. Makita ang buhay na larawan ng 2. Malawak na kaalaman sa bokubularyo o tauhan lugar o pangyayari ayon sa talasalitaan upang maiangkop ang mga isasaling inilalarawan ng may akda. salita sa kahulugan ng isinasaling teksto. Karaniwan ito ay nasusulat sa PATNUBAY SA PAGSASALING WIKA matayutay na pamamaraan. A. b) Pangkaraniwang paglalarawan 1. Sikaping maipabatid ang mensahe ng isinasalin sa karaniwang anyo ng inilalarawan wikang pagsasalinan ayon sa kanyang paningin at pag 2. Humanap ng mga salitang panumbas sa orihinal. unawa (Rufino Alejandro) 2. Naratibong komposisyon 3. Sa terminolohiyang teknikal, gamitin ang umiiral at paglalahad ng pagkakasunod sunod ng mga kilala na pangyayari. Ang pagbibigay liwanag ay batay sa 4. Manghiram sa wikang banyaga kung walang lubos pananaw ng isang sumusulat. na katumbas sa wikang pinagsasalinan. madalas gamitin sa pang araw araw na buhay B. Ayon kay Mario Pei 1. Kasanayan sa dalawang wikang kasangkot. Mga Katangian Ng Isang Mabisang Pagsasalaysay 2. Pang-unawa sa diwa ng akdang isinasalin. 1. Kawili wili ang simula upang makaakit agad sa 3. Kaalaman sa paksang tinatalakay mambabasa o makikinig C. Ayon kay Alfonso Santiago 2. Simpleng bokabularyo o pananalita 1. Sapat na kakayahan sa wikang isasalin at 3. Tamang pagkasunod sunod ng mga pangyayari pagsasalinan 4. Tiyak ag bawat halimbawang babanggitin D. Ayon kay Dr. Rufino Alejandro 5. May kaugnayan ang halimbawa sa diwang ipinapahayag 1. Taglay ang kakayahang kilalanin ang uri ng 6. Binibigyang diin ang diwang nais ipabatid pangungusap na isinasalin. Dapat mabatid ng 7. Kasiya siya ang wakas upang matamo sa damdamin at nagsasalin ang kayarian ng pangungusap kung kalooban ang bias at aral nito. pormula o malaya. Pormula- nanatili ang anyo 3. Ekspositibo o paglalahad na komposisyon Malaya- paiba-iba o nagbabago ang ayos nagbibigay ng isang paliwanag sa isang kaalaman o at anyo isang bagay 2. Isalin ang salita ayon sa diwa o pagkagamit sa malinaw at walang kinikilingan (obhektibo) pangungusap. 3. Alamin ang kabuuan ng pangungusap kung tayutay Ang Pagbibigay Katuturan o idyomatiko isang uri ng pagpapaliwanag sa isang kaisipan, konsepto o ideya. PAGSULAT NG IBA’T IBANG URI NG Nagiging malinaw at makabuluhan ito sa KOMPOSISYON pamamagitan ng pang-uri, pagpapangkat pangkat, LITERARI pagtutulad o paghahambing at pagbibigay Ito ay tumutukoy sa mga akdang pampanitikan ilustrasyon. bunga ng mayaman at masining na kaisipan na naisatitik. URI NG KOMPOSISYON Uri Ng Sanaysay 1. REBYU 1. Maanyo O Pormal- naglalahad ng mga pagbabalik-tanaw nagmamasid sa mga bagay-bagay, tao o lakad ng pagmasdang muli o masalin sa pangalawa o pang- pangyayari ilang pagkakataon 2. Malaya O Di-Pormal- may paksang kawili-wili at naglalahad ng kuro-kuro o tungkol sa mga 2. ANG MAIKLING KWENTO kasalukuyang pangyayari, anyo ng pangulong Uri ng masining na pagsasalaysay. tudling o editorial ng pahayagan o magasin
Mga sangkap ng maikling kwento: 4. DULA
a) Paksa Ang dula ay isang uri ng pampanitikan na ang b) Tagpuan pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan. c) Tauhan Mga Bahagi Ng Dula d) Banghay o takbo ng pangyayari 1. Yugto- bahaging naghahati sa dula. e) Kasukdulan 2. Tagpo- pagbabago ng ayos sa tanghalan f) Kalakasan 3. Tanghalan- pahlalabas-masok sa tanghalan ng g) Wakas bawat isa
Katangian ng maikling kwento ayon kay Alejandro G. Mga Uri Ng Dula
Abadilla Komedya- dulang nagtatapos sa tagumpay ng May paksang diwa pangunahing tauhan. May banghay Trahedya- dulang nagtatapos sa kamatayan o May paningin kalungkutan ng pangunahing tauhan. Ito’y May himig kinapapalooban ng mga mahihigpit na tunggalian May salitaan Melodrama- may malungkot na mga pangyayari May kapanabikan na halos ang mga pangunahing tauhan ay May galaw nabibingit sa kamatayan ngunit sa bandang huli ay May pagtutunggali nagtatagumpay din sila at nagwawakas sa May kalakasan kaligayahan May suliranin Parsa- layuning magpatwa at libangin ang May kasukdulan manonood. Saynete- layuning magpatawa ngunit nag mga Mga Uri Ng Maikling Kwento pangyayari ay karaniwan lamang. Kwento ng Talino- punong puno ng pagsubok o suliranin na pilit hinahanap ng kasagutan ng babasa Ang Dulang Pangradyo Kwento ng madulang pangyayari- ang banghay Ang dulang pang radyo ay naiiba sa ibang uri ng ang siyang nangingibabaw dula sapagkat tinig lamang ang gumaganap ang Kwento ng Katutubong Kulay- naglalarawan ng naririnig ng mga tao. isang pook, anyo ng kalikasan, pamumuhay at iba pa. Ang Dulang Pantelebisyon Kwento ng Katatawanan- layuning mang aliw ng Ito ay tinatawag na dulang pang masa. Ang dulang mambabasa ito ay mga seryeng pantelebisyon na nakilala sa Kwento ng Kapaligiran- may kaugnayan at tawag na soap opera, telenovela, teleserye at halaga sa lipunan antonolohiyang punong-puno ng iyakan, sigawan, Kwento ng Pagkakataon- isinulat para sa isang sampalan, at minsa’y patayan. okasyon katulad ng mahal na araw, pasko at iba pa. Kwento ng Sikolohiko- nagsasatining sa maaaring 5. TULA sabihin ng kaisipan ng tao Uri ng akdang pampanitikan na binubuo ng mga Kwento ng Kababalaghan- kwentong mahirap saknong at ang bawat saknong naman ay binubuo paniwalaan ng mga taludtod. Kwento ng Pag-ibig – nauukol sa pagliligawan, pagmamahalan ng isang binata at dalaga Islogan- salawikain o kaya’y maaari ring Kwento ng Tauhan- tauhang gumaganap sa salawikain na kung pakasusuriin ay kwento. makapagninigay ng iba’t- ibang kahulugan. Awit- isang awitin na pinatanyag ng isang mang- 3. SANAYSAY aawit at nagpasalin-salin sa mga sumusunod na Uri ng paglalahad na pasulat na nagpapahayag ng mga henerasyon. mga kuro-kuro at palagay ng isang tao tungkol sa isang paksa.