Self-Instructional Manual (SIM) For Self-Directed Learning (SDL)

College of Teacher Education
Ground Floor, GET Building

Matina Campus, Davao City
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
“Physically Distanced but Academically Engaged”
UNIVERSITY OF MINDANAO
Program: BEED
Physically Distanced but Academically Engaged
Self-Instructional Manual (SIM) for Self-Directed Learning (SDL)
Course/Subject: EDFIL 2 – Pagtuturo ng Filipino sa Elementarya

(Panitikan sa Pilipinas)
Name of Teacher: Reita C. Palma

SIM Author/ Writer: Katherine L. Llup
THIS SIM/SDL MANUAL IS A DRAFT VERSION ONLY; NOT FOR

REPRODUCTION AND DISTRIBUTION OUTSIDE OF ITS INTENDED USE.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
THIS IS INTENDED ONLY FOR THE USE OF THE STUDENTS WHO ARE
OFFICIALLY ENROLLED IN THE COURSE/SUBJECT.
EXPECT REVISIONS OF THE MANUAL.
Talaan ng Nilalaman
Part I
Course Outline 4
Course Outline Policy 4
Part II
8
ULO for Week 1-3
ULoa 8
Metalanguage 8
Essential Knowledge 8
Self- Help 30
Let’s Check 30
Let’s Analyze 33
In a Nutshell 34
Q & A List 35
Keyword Index 35
ULOb 36
Metalanguage 36
Self- Help 61
Let’s Check 62
Let’s Analyze 64
In a Nutshell 68
Q & A List 69
Keyword Index 69
ULO for Week 4-5 70
ULOa 70
Metalanguage 70
Self- Help 79
Let’s Check 80
Let’s Analyze 83
In a Nutshell 87
Q & A List 88
Keyword Index 88
ULOb 89
Metalanguage 89
Self- Help 93
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Let’s Check 94
Let’s Analyze 95
In a Nutshell 97
Q & A List 98
Keyword Index 98
ULO for Week 6-7 99
ULOa 99
Metalanguage 99
Self- Help 105
Let’s Check 105
Let’s Analyze 106
In a Nutshell 109
Q & A List 110
Keyword Index 110
ULOb 111
Metalanguage 111
Essential Knowledge16 111
Self- Help 118
Let’s Check 119
Let’s Analyze 119
In a Nutshell 125
Q & A List 126
Keyword Index 126
ULO for Week 8-9
ULOa
Metalanguage
Essential Knowledge
Self- Help
Let’s Check
Let’s Analyze
In a Nutshell
Q & A List
Keyword Index
ULOb
Metalanguage
Essential Knowledge16
Self- Help
Let’s Check
Let’s Analyze
In a Nutshell
Q & A List
Keyword Index
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Course Outline: EDFL 2 Pagtuturo ng Filipino sa Elementarya

(Panitikan sa Pilipinas)
Course Coordinator: REITA C. PALMA

Email: rpalma@umindanao.edu.ph
Student Consultation: By appointment
Mobile: 0917-700-9438
Phone: (082) 287-2478
Effectivity Date: May 25, 2020
Mode of Delivery: Blended (On-Line with face to face or virtual sessions)
Time Frame: 54 Hours
Student Workload: Expected Self-Directed Learning
Requisites: None
Credit: 3 units
Attendance Requirements: A minimum of 95% attendance is required at all
scheduled Virtual or face to face sessions.
Course Outline Policy
Areas of Concern Details

Contact and Non-contact Hours Ang 3-yunit na kursong pansariling-istraksyunal na
manwal na dinisenyo para sa pinaghalong moda ng
paghahatid ng pagtuturo na may nakatakdang harapan
o virtual na pagtatakda. Ang inaasahang bilang ng oras
ay magiging 54 nakapaloob dito ang harapan o virtual
na pagtatakda. Kasam ang harapang pagtatakda sa
pagtatasa ng kabuuang pagtataya (mga pagsusulit)
sapagkat ang kursong ito ay mahalaga sa pagsusuri sa
lisensya para sa pagkaguro.
Assessment Task Submission
S Ang pagpasa ng mga pagtatasa ay nakatakda sa ika-
3, ika-5, ika-7 at ika-9 na linggo sa bawat termino.
Ang mga ipapasang pagtatasa ay nararapat na may

Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
pahinang papel na kung saan nakalagay ang mga

sumusunod: pamagat ng pagtatasa, gurong
tagapangasiwa, petsa ng pagpasa at ang pangalan ng
mag-aaral.
Ang mga dokumento ay ipapasa sa gurong

tagapangasiwa gamit ang BlackBoard. Maaring i-
downlod sa Blackboard ang mga karagdagang
materyal tulad ng mga rubrik.
Inaasahan din na nabayaran ninyo ang inyong permit
sa bawat eksaminasyon. Ang permit ay maaring ipasa
sa ating BlackBoard. Kung mayroong problema
makakaharap huwag mag-atubiling tanungin ako para
hindi masayang ang inyong panahon at malutas agad
ang mga suliranin.
Dahil ang kursong ito ay patungkol sa Pagtuturo ng

Filipino sa Elementarya at bahagi ng licensure exams
kaya kombenasyon ng pagpipilian na pagsusulit at
proyekto ang mga pagtatasang gagamitin. Ang mga
nakatalagang iskedyul ay nakasulat sa huling bahagi
ng manwal na ito.
Turnitin Submission (IF

NECESSARY)
Upang matiyak ang katapatan at pagiging tunay, ang
lahat ng mga gawain sa pagtatasa ay kinakailangan na
isinumite sa pamamagitan ng Turnitin na may isang
maximum na pagkakapareho index ng 30%
pinapayagan. Nangangahulugan ito na kung ang iyong
papel ay lumampas sa 30%, hihikayatin ang mga mag-
aaral ang muling isulat ang kanyang papel o ipaliwanag
na pasulat sa koordinator ng kurso ang mga dahilan ng
pagkakapareho o pagkakatulad ng gawain. Bilang
karagdagan, kung ang papel ay umabot sa higit sa 30%
na pagkakapareho index, ang estudyante ay maaaring
ipatawag para sa isang pagdidisiplina alinsunod sa
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
OPM ng Unibersidad ang Intellectual and Academic

Honesty
Maari po lamang na huwag kalimutan na ang walang

katapatan sa akademikong gawain tulad ng pagdaraya
at ipagawa sa ibang mag-aaral o tao upang
makumpleto ang gawain ay may matinding parusahan
(pagsaway, babala, at pagpapatalsik).
Penalties for Late

Assignments/Assessments
Ang puntos para sa isang partikular na pagtatasa na
ipinasa matapos ang itinalagang oras na walang
anumang pasabi upang naaprubahan ang hinihinging
palugit na oras, ay mababawasan ng 5% ng posibleng
pinakamataas na marka. Maaring ang pagbabawas ng
puntos ay gagawin sa bawat araw.
Gayunpaman, kung ang huli na pagsusumite ng papel

sa pagtatasa ay may wastong dahilan, sumulat at
pumasa isang liham na pagpapaliwanag at kailangan
itong maaprubahan ng tagapangasiwa ng kurso. Kung
kinakailangan, ipakita / ilakip ang mga ebidensya.
Return of Ang mga gawain sa pagtatasa ay ibabalik sa iyo ng
Assignments/Assessments dalawang (2) linggo pagkatapos ng pagsusumite. Ito ay
ibabalik sa pamamagitan ng email o sa pamamagitan
ng portal ng Blackboard.
Kung may mga pagkatang gawain sa ating kurso,

magkakaroon tayo ng virtual na pagkikita gamit ang
google meet o zoom kung mahihirapan kayo hahanap
ako ng iba pang platform na pwede nating gamitin sa
ating virtual na pag-uusap. Sa pamamagitan nito
malalaman kung lahat ba ng mga meyembro ng grupo
ay gumagawa at nakikibahagi sa gawain
Assignment Resubmission
Maaring humiling sa pamamagitan ng pagsulat sa

Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
tagapangasiwa ng kurso ang iyong hangarin na muling

isumite ang isang gawain sa pagtatasa. Ang hindi
pagpasang muli ay tanda na
Ang pagpasang muli ay nakatuon sa kabiguan ng mag-

aaral na sumunod sa panuntunan at iba pang mga
batayan tulad ng mga pamantayang pang-edukasyon
sa literasiya o iba pang mga pangyayari e.g. sakit,
aksidente sa pinansiyal na mga hadlang.
Re-marking of Assessment
Papers and Appeal
Kung sa tingin mo ay may pagkakamali sa iskor na
ibigay ay maari mong hilingin sa pamamagitang ng
pagsulat sa iyong tagapangasiwa ng kurso ang
hangarin na mag-apela sa marking ibinigay sa isang
gawain sa pagtatasa. Ang liham ay dapat na malinaw
na ipaliwanag ang mga kadahilanan / puntos upang
palitan ang grado. Ang tagapangasiwa ng kurso ay
makikipag-usap sa mga mag-aaral sa pag-apruba at
hindi pagtanggi sa kahilingan.
Kung napatuyan Kung tinanggihan ng tagapangasiwa

ng kurso, maaari mong ipatuloy ang iyong kaso sa
pinuno ng programa o dekana kalakip ang liham ng
kahilingan. Ang panghuling desisyon ay magmula sa
dekana ng kolehiyo.
Grading System
Mga gawain – 30% (including BlackBoard forum and

mga gawain na nakasaad sa manwal)
1st exam (MCQ Test) – 10%

2nd exam (MCQ Test) – 10%
3rd exam (MCQ Test) – 10%
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Final exam (MCQ and Product) – 40%
Preferred Referencing Style (IF

THE TASK REQUIRES)
APA 6th Edition (may halimbawa na nakalagay sa
BlackBoard)
Student Communication
Kung wal ka pa, kinakailangan kang lumikha ng isang

umindanao email na kinakailangan upang ma-access
ang portal ng BlackBoard. Pagkatapos, dapat irehistro
ng iyong tagpangasiwa ng kurso ang mga mag-aaral
upang magkaroon ng access sa mga materyales ng
kurso. Lahat ng mga pormat ng komunikasyon: chat,
pagsumite ng mga gawain sa pagtatasa, mga
kahilingan atbp ay dapat sa pamamagitan ng portal at
iba pang mga platform na kinikilala sa unibersidad.
Maaari tayong mag-usap sa pamamagitan ng

nakatakdang harapang sesyon upang sabihin at
itanong ang iyong mga isyu at alalahanin.
Para sa mga mag-aaral na hindi nakapaglikha ng

kanilang email, mangyaring makipag-ugnay sa
tagapangasiwa ng kurso o pinuno ng programa.
Contact Details of the Dean
Dr. Jocelyn Bacasmot

Email: jbacasmot@umindanao.edu.ph
Phone: 082-3050647 local 102
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Contact Details of the Program

Head
Prof. Charmaine V. Baňes
Email: charmaine0731@gmail.com
Phone: 082-3050647 local 102
Students with a Special Needs
Ang mga mag-aaral na may mga espesyal na

pangangailangan ay dapat makipag-ugnayan sa
tagapangasiwa ng kurso tungkol sa uri ng kanyang
espesyal na pangangailangan. Depende sa uri ng
pangangailangan, ang tagapangasiwa na may pag-
apruba ng program head ay maaaring magbigay ng
alternatibong mga gawain sa pagtatasa o
pagpapalawig ng ng nakatakdang panahon ng
pagsusumite ng mga gawain sa pagtatasa.
Gayunpaman, ang mga alternatibong gawain sa
pagtatasa ay dapat pa rin pagkamit ng ninanais na
mga resulta ng pagkatuto ng kurso.
Online Tutorial Registration (IF

NECESSARY)
Kinakailangan mong mag-enrol sa isang tukoy na oras
ng tutorial para sa kursong ito sa pamamagitan ng
portal na www.cte.edu.ph. Mangyaring tandaan na
mayroong nakatalagang panahon ng pagtatakda para
sa pagpapatala sa tutorial.
Instructional Help Desk Contact

Details
0923-602-8780
Email: BSED@umindanao.edu.ph
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Library Contact
Tel No. + 63 305-0640

Email: library@umindanao.edu
Well-being Welfare Support Held

Desk Contact Details
GSTC HEAD
Ronadora E. Deala
ronodora_deala@umindanao.edu.ph
09212122846
GSTC FACILITATOR
Ivy Jane S. Regidor
0910-568-1081
Ms. Kyle Sophia S. Mediadero
0977-136-2208
Course Information – see/download course syllabus in the Black Board LMS
CC’s Voice: Magandang buhay! Ikinagagalak ko na ikaw ay salubungin sa kursong EDFIL 2:

Pagtuturo ng Filipino sa Elementarya (Panitikan ng Pilipinas). Sa pakakataong
ito, ako ay may tiwala na buo na ang iyong puso’t isip na maging isang guro sa
Filipino. Inaasahan kong ikaw ay matatas na sa paggamit ng ating sariling wika.
CO Para maging isang ganap na guro sa Filipino, kinakailangang may kaalaman at

kakayahan ka sa pagpapahalaga ng mga anyo ng panitikan: tula at tuluyan. Kung
pag-uusapan natin ang pagpapahalaga ito ay isang proseso ng pagpapahayag,
mapasulat man o mapasalita, Kung gayon, sa kursong ito, inaasahang may dating
kaalaman at kakayahan ka na sa mga umiiral na wika sa Pilipinas at malawak na
ang iyong kaalaman sa mga panitikan ng ating bansa.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Simulan na natin!
Big Picture
Week 6-8: Unit Learning Outcomes (ULO): Pagkatapos ng yunit na ito, ikaw ay inaasahang:
a. Nakasusulat ng sanaysay at;

b. Nakabibigkas ng talumpati nang may kagalingan.
Big Picture in Focus: ULO a. Nakasusulat ng sanaysay.
Metalanguage
Sa bahaging ito, inaasahan na ikaw ay makasusulat ng sanaysay. Maari mong balikan

ang mga nagdaang paksa bilang batayan. Intindihin ang pamamaraan sa pagbubuo ng
sanaysay.
 Sanaysay – naglalaman ng ideya ng manunulat batay sa napiling paksa

 Maanyo - kapag ang sanaysay ay may lohikal na paglalahad ng mga kaisipan o may
maayos na balangkas
 Di-maanyo - may kalayaan sa ayos ng paglalahad, may himig ng pakikipag-usap at
pagbibiro at higit na kawili-wiling basahin
Maari ka nang tumuloy sa bahaging “Essential Knowledge” kung saan naglalaman ng

unang bahagi ng pag-aaral na ito.
Esensyal na Kaalaman
Para isagawa ang ULOa sa ikaanim hanggang ikapitong linggo, kinakailangang ganap
mong maintindihan ang pagbuo ng layunin. Tandaan, maari kang gumamit pa ng ibang
sanggunian para sa mas malawakang pagkaunawa tulad ng aklat, mga artikulo, teksto, at iba
pa na makikita at makukuha mula sa silid-aklatan ng unibersidad tulad ng ebrary,
search.proquest.com etc.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Kahulugan ng Sanaysay
 Naglalarawan ng mga kuru-kuro at pansariling kaisipan ng isang manunulat. Ang sanaysay
ay maaaring maanyo (pormal) at maaari naming Malaya ( di-pormal o personal).
 Ang salitang sanaysay ay salitang-likha ni Alejandro G. Abadilli (AGA). Ayon sa kanya, ito
ay pinagsanib na mga salitang pagsasalaysay ng isang sanay o nakasulat na ng mga
karanasan ng isang sanay sa pagsasalaysay. Di gaya ng maraming salitang likha, ang
sanaysay ay dagling tinatanggap ng bayan.
 Anyong pampanitikan na naglalahad ng mga kontemporaryong usapin at paksain sa
nagbabagong mundo. Ang mahalaga sa anyong ito ang pagbabahagi ng manunulat ng
kanyang karanasan at di pa namamalayang pananaw ukol sa mga nagbabagon niyang
paligid kaya maituturing ito na makabagong anyo (RUBIN, et.al., 1989:91).
 Isang komposisyong pampanitikan sa isang natatanging paksa na higit na maikli at promal
kaysa alinmang akda. Sa kasalukuyan,ang komposisyon ay naglalaman ng maikling pag-
aaral na naglalaman ng sariling pananaw, paniniwala at kaisipan ng sumulat (Belvez(1985)
 Ito ay isang akdang naglalayong maglahad o maglarawan ng isang buhay sa

makatotohanan at masining na paraan. Maaring talakayin o paksain ang anumang tema-
karaniwan o di-karaniwan, magaan o seryoso- sapagkat ukol sa buhay ang inilalahad dito
(SEMORLAN, et.al., 1999)
Dalawang uri ng Sanaysay:

1. Maanyo o pormal – tanging layunin nito ay mabigay ng kaalaman
(MAANYO) kapag ang sanaysay ay may lohikal na paglalahad ng mga kaisipan o may
maayos na balangkas. Maingat din ang pagsusuri ng paksa nito. Samakatwid, masusi
ang pag-aaral ng temang tatalakayin. Binibigyang-diin ang katotohanan, tuwirang
pagpapahayag at seryosong pagtalakay.
2. Malaya o di-pormal- higit na kaaliw-aliw na basahin sa mga salitang ginagamit ay

madaling maintindihan at ang paksa ay karaniwan.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
(DI-MAANYO) may kalayaan sa ayos ng paglalahad, may himig ng pakikipag-usap at

pagbibiro at higit na kawili-wiling basahin. Subalit hinidi rin dapat na kaligtaan na lakip
din nito ang katalinuhan ng pag-iisip at masusing pagsusuri.
BAHAGI NG SANAYSAY
 Panimula - ang pinakamahalagang bahagi ng isang sanaysay sapagkat ito ang

unag titingnan ng mga mambabasa, dapat nakapupukaw ng atensyon ang panimula
upang ipagpatuloy ng mamababasa ang pagbasa sa akda. Kailangang mabisa ang
pambungal upang mapukaw ang interes ng mambabasa Dito din masusumpungan ang
pamaksang pangungusap ng sanaysay.
 Katawan - Sa bahaging ito ang sanaysay makikita ang pagtalakay sa

mahahalagang puntos ukol sa tema at nilalaman ng sanaysay, dapat ipaliwanag nang
mabuti ang bawat puntos upang maunawaan ito ng maigi ng mambabasa. taglay ng
bahaging ito ang kabuuang nilalaman ng sanaysay

 . Wakas - – ito ang pasarang pangungusap na nagbibigay diin sa paksa ng
sanaysay, nagsasara sa talakayang naganap sa katawan ng sanaysay. Sa bahaging ito
nahahamon ang pag-iisip ng mambabasa na maisakatuparan ang mga tinalakay ng
sanaysay
Elemento Ng Sanaysay
1. Tema at Nilalaman - anuman ang nilalaman ng isang sanaysay ay itinuturing na paksa dahil
sa layunin sapagkakasulat nitoat kaisipang ibinahagi.
2. Anyo at Istruktura - ang anyo at istruktura ng sanaysay ay isang mahalagang sangkap
sapagkat nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga mambabasa, ang maayos na
pagkakasunud-sunod ng edeya o pangyayari ay makatututlong sa mambabasa sa pagkaunawa
sa sanaysay.
3. Kaisipan - Mga ideyang nabanggit na kaugnay o panlinaw sa tema.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
4. Wika at Istilo - ang uri at antas ng wika at istilo ng pagkakagamit nito ay nakaapekto rin sa
pagkaunawa ng mambabasa, higt na mabuting gumamit ng simple, natural at matapat na mga
pahayag.
5. Larawan ng Buhay - Nilalarawan ang buhay sa isang makatotohanang salaysay, masining
na paglalahad na gumagamit ng sariling himig ang may akda.
6. Damdamin - Naipapahayag ang isang magaling na may-akda ang kaniyang damdamin nang
may kaangkupan at kawastuhan sa paraang may kalawakan at kaganapan.
7. Himig - naipapahiwatig ng kulay o kalikasan ng damdamin. Maaaring masaya, malungkot,
mapanudyo at iba pa.
Uri ng Sanaysay batay sa Paksa
1. PERSONAL NA SANAYSAY - ang nilalaman ay tungkol sa nararamdaman ng manunulat

kaugnay sa kanyang nakikita o naoobserbahan. Hal. Kung ikaw ay nakakita ng mga batang
nagkalat sa lansangan, ano ang iyong nararamdaman sa pangitaing ito?
2. MAPANURI O KRITIKAL NA SANAYSAY - ang nilalaman ay batay sa naiisip o kuru-kuro
kaugnay sa namatyagan ng manunulat. Mula sa pagiging personal ng akda ay papasukin na
nito at bubusisihin ang iba’t ibang anggulo na maaaring sangkot sa usapin.
3. PATALINHAGA - ang bukal ng nilalaman mula sa mga kasabihan o sawikain o di kaya’y
pagkamit ng mga simbolismo o matalinhagang kaisipan bilang panimula ng iyong
pinapaksa.
Basahin ang halimbawa ng pormal na sanaysay:
Tamang Pangangalaga ng Kabayo

ni: Bernadette Biko
Ang sanaysay na ito ay magbabahagi sa inyo ng ilan sa mahahalagang impormasyon tungkol

sa tamang pangangalaga ng kabayo. Mahalagang malaman ang mga panuntunan sa
pangangalaga ng kabayo upang hindi magkaroon ng problema sa kasalukuyan at hinaharap.
Makakaiwas rin ang kabayo sa anumang panganib na maaaring magdulot sa kanya ng
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
kapahamakan. Basahing mabuti ang sanaysay na ito upang makapulot ng kaunting kaalaman
sa tamang pangangalaga ng kabayo o (proper horse care).
Mahalaga na mabigyan ang iyong alagang kabayo ng sapat na tubig lalo na sa panahon
ng tag-init upang maiwasan ang dehydration. Ang dehydration ay makakasama sa kalusugan
ng iyong kabayo kaya’t nararapat lamang na isaalang-alang ito upang maiwasan ang mga
problema. Maaari siyang ilagay sa isang lugar kung saan makakakuha siya ng tubig sa lahat ng
oras. Isang magandang ideya rin na paliguan siya ng regular upang makasiguro na hindi siya
tatamaan ng heat stroke, Maraming kabayo ang namamatay sa ganitong panahon dahil sa
ganitong kalagayan. Laging tandaan, mapanganib ang heat stroke.
Ilagay sa tamang lalagyan ang tubig na ipaiinom sa iyong alagang hayop. Kinakailangan na
naaabot ng kanyang bibig ang anumang lalim ng timbang pinaglagyan ng tubig. Kailangan din
na malinis ang tubig at walang anumang bagay na kasama nito. Sanaysay sa Filipino.
Gumamit ng mataas na kalidad ng joint supplements. Gusto mong siguraduhin na

nabibigyan mo ng mataas na kalidad ng joint supplements at mga bitamina ang iyong kabayo.
Ang kanilang mga activities ay maaaring nakakapinsala na sa mga bahagi ng kanilang katawan
lalo na sa kanilang mga kasu-kasuan. Ito ay maaaring magdulot ng joint injuries. Kailangan na
pangalagaan natin at maiwasan ang mga pilay sa kanilang mga joints. Ugaliing kumunsuta sa
isang beterinaryo upang masiguro ang kalusugan ng mga kabayo.
Ang mga doctor ng hayop ay maari ring hingan ng payo tungkol sa pag-iwas na bumigat
ang timbang ng iyong alagang kabayo. Kapag bumigat ang timbang nila, maaari silang
mahirapan sa kanilang araw-araw na activities. Bunga nito, ang kanilang mga joints ay
maaaring mapinsala bunga ng kanilang mabigat na timbang .
Ang pagmamay-ari ng isang kabayo ay isang malaking responsibilidad. Tulad ng

pagmamay-ari ng anumang mga alagang hayop, dapat mong ilagay ang iyong sarili sa isang
mahusay na desisyon at pag-isipang mabuti bago ka magpasyang bumili ng isang kabayo.
Dahil ang karamihan sa mga tao ay may kagustuhang magkaroon ng kabayo bilang alaga,
dapat mong unang isaalang-alang ang paghahanap ng isang angkop na kabayo na nababagay
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
sa iyong lugar. Gayundin, isaalang-alang din ang iyong nais at pangangailangan. Kung ikaw o
ang iyong lugar ay limitado, huwag mo nang pangarapin pa ang ganitong uri ng alaga.
Basahin ang halimbawa ng di-pormal na sanysaysay:
“Kapangyarihan ng Pag-ibig”
Akda ni Anthony Rosales Sarino
Wala nga daw perpektong bagay sa mundo. Walang kasiguraduhan, oo nga at mayroon
tayong patutunguhan at mayroon ding dahilan ang lahat ngunit wala man ni isa sa ain ang
nakakaalam ng kahihinatnan.
Pag-ibig ako ay naniniwala na ito ang dahilan ng lahat ngbagay, ang puso ang
nagdidikta ng nararapat sa ating sarili. Isang pagmamahal na makukuha sa iisang tao na inilaan
ng Diyos sa atin at magtuturo nang tamang kahulugan ng buhay.
Saan ka man makarating ang pag-ibig ay makikita at iyong madarama. Kahit sa mga
simpleng bagay na espesyal at kung minsan nga ay sa mga bagay na walang halaga ay naroon
ang pag-ibig. Ang pag-ibig ay makapangyarihan kung titingnan natin ito sa mas malawak at mas
malalim sa kung ano ang dapat ipakahulugan nito. At lahat tayo ay mag aasam nan a sana ay
isang araw ay dumating ang taong magiging kabiyak ng ating puso.
Ang pag -ibig ay wala sa edad,kasarian at klase ng pamumuhay hanggat mayroong

pagmamahal na namamagitan . hindi na nakakagulat ngayon ang pagmamahalan ng isang
mayaman at matanda, matanda at bata, maging dalawsang lalake man o babae.
Isa pa sa kapangyarihan ng pag-ibig ay ang tadhanan. Wala ng tatalo pa sa pagtatagpo

ng dalawang puso Napakasarap isipin na may dalawang tao na nagiging masya sa
kapangyarihan nito naghihintay ka o naghahanap ngunit may isang bagay na nakagagawa nito
sa isang iglap lamang nakakatawa man ngunit ito ang katotohanan.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Pero kung minsa hindi lang puro kasiyahan ang dulot ng pag-ibig. Pumapasok din ang
ibat-ibang suliranin at problema. Kasawian at kalungkutan bunga nito. Kung minsan negatibong
tinuturing ang pag-ibig sa mga taong takot na masaktan at magmahal.
May iba naman na naniniwala na kailangan nating sumugal sa pagmamahal , Manalo ka

man o hindi bumalik man o tuluyang mawala iyong itinaya natin wala tayong dapat na
pagsisihan. At iyon ang tinatawag na Unconditional Love.
Talumpati
 Pormal na pagsasalita sa harap ng tagapakinig o audience
 Diskusyon sa harap ng publiko na may layuning magbigay impormasyon o manghikayat
kaugnay sa isang paksa o isyu
 Kakayahan sa pagpapahayag ng ideya na may organisasyon, talas ng pagsusuri at
epektibong paggamit ng wika
Uri batay sa Nilalaman

1. Impormatibo
 Magbigay impormasyon tungkol sa ano mang bagay, pangyayari, konsepto, lugar, tao,
proyekto at iba pa.
 Maglahad at magpaliwanag ng paksang tinalakay para sa lubusang pagkaunawa.
 Maaring sistematikong serye, pamamraang pang-organisa, simpleng paliwanag ng
teorya, prinsipyo, paniniwala o ideya.
 Tandaan:
 maglimita sa paksa
 huwag ipalagay na alam ng tagapakinig ang paksa
 magbigay ng halimbawa
 tulong na biswal
 Iwasan ang pagiging kritikal at abstrakto sa halip gawing personal
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
2. Persweysib o Mapanghikayat
 Kinapalolooban ng iba’t ibang perspektiba o posisyon
 Nagbibigay ng particular na tindig o posisyon
 Maaring kinapalooban ng pagkuwestiyon sa katotohanan, kahalagahan, o polisiya.
 Ang mensahe kailangang i-angkop nsa interes, kaalaman, halaga, aktitud, at paniniwala
ng tagpakinig
TATLONG URI:
 Pagkuwestyon sa isang katotohanan
 Pagkuwestyon sa pagpapahalaga
 Pagkuwestyon sa Polisiya
Uri batay sa Pamamaraan

1. Impromptu
 Walang paunang paghahanda
 Nasuuskat nito ang kaalaman at nahahasa ang kakayahan sa organisasyon ng ideya,
talas ng pagsusuri, at pagbibigay-diin sa mahalagang aspekto ng isyu
HAKBANG:
Sabihin ang tanong na sasagutin o paksa
Ipaliawanag ang pangunahing ideya o mahalagang punto
Suportahan ang pangunahing punto
Ibuod ang mahalagang punto at ipakita kung paano ito nasagutan at layunin
2. Extemporanyo
 May tatlo hanggang limang minuto ka para paghandaan ang iyong paksa
3. Pinaghandaang Talumpati
 Maingat na inihahanda, pinaplanuhan, at inaensayo bago isagawa
 Naghahanda ng maiksing tala para maalala ang punto ng talumpati
 Memoryado ngunit kailangang kumbersasyonal ang katangian nito
 Gabay sa Pagsulat ng Pianaghandaang Talumpati
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Basahin ang mga Halimbawa ng Talumpati:
5 Halimbawa ng Talumpati Tungkol sa Kabataan
1. Kabataan ng Makabagong Henerasyon: Iba Pero Tanaw Pa Rin Ang Pag-Asa
“Iba na talaga ang mga kabataan ngayon” – mga salitang halos araw araw mong maririnig mula
sa mga matanda. Sa dyip, sa kalye, sa palengke. Halos nakakabingi na nga ‘di ba?
Iba na nga talaga ang mga kabataan ngayon. Ang kabataan ng makabagong henerasyon na
maraming alam sa bagong teknolohiya, maraming pangarap sa buhay, maraming nais maabot.
Ang totoo, maraming kapuri-puri sa mga kabataan ngayon. Marami sa atin ang hindi nakakakita
nun dahil inaasahan nating maging pareho sila ng kabataan noon. Hindi pa ipinapanganak,
nakakulong na sa ating mga ganito, ganun.
Ano sa tingin mo kaibigan? Hindi ba pwedeng hayaan natin silang mamuhay sa mundo na
kinamulatan nila? Mahirap. Mahirap ang pilitin silang mamuhay sa mundong ibang-iba na rin.
Iba man ang kabataan ng makabagong henerasyon, tanaw pa rin nila ang pag-asa. Hindi man
sa paraan na ating nakikita, pero malay mo, balang araw, mas magiging maliwanag ang mundo
dahil sa kanila.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
2. Ang Paggalang ng Kabataan sa mga Magulang
Nay… Tay… Po… Opo… Nasasabi mo pa rin ba ang mga ‘to? Hindi naman masakit sambitin
hindi ba at mas nakakalambot pa nga ng puso? Pero bakit parang dumadalang ang paggamit
ng mga ito?
Ang pagtawag sa iyong ama na Tatay, Papa, o Daddy at sa iyong ina na Inay, Mama, o Mommy
ay senyales ng paggalang ninyo sa kanila. O mga kabataan ng bayan, sila yung dalawang
taong gagawin ang lahat para sa inyo.
Ang paggalang mo sa mga magulang mo ay walang katumbas na ligaya sa kanila. Hindi mo

man ito makikita, pero ramdam nila ito. Bukod sa pagmamahal, wala nang mas sasarap pa sa
paggalang ng anak sa kanyang ama o ina sa lahat ng oras.
3. Kabataan, Tuloy Ang Laban
Hindi madali ang mabuhay sa mundong mayroon tayo ngayon. May droga, masamang
impluwensya ng barkada, bolakbol, at kun ano pa. Kadalasan, marami ang napapariwara.
Subalit, kabataan, tuloy ang laban. Huwag sana tayong papatalo sa mga pagsubok na
dumarating sa mga buhay natin araw-araw. Huwag sana tayong mapapagod na labanan ang
kasamaan, ang kung ano man na sa atin ang maidudulot ay hindi kabutihan. Kabataan, tuloy
ang laban!
4. Hinaing ng mga Kabataan sa mga may Katungkulan sa Bayan
Anim na taon sa elementarya, anim na taon sa sekondarya, at may kolehiyo pa. Labas ang
paghahanda na ginagawa bago kayo palayain sa mundong ito kabataan. Ang akala ng iba’y
madali, ang totoo bawat araw ay nagbabakasali.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Subalit, pursigido ang marami sa mga kabataan ngayon. Bawat gabi’y nananaginip ng
magandang bukas, bawat umaga’y dumidilat sa pag-asang may mas maliwanag na bakas.
Habang hindi pa ito dumarating, ngayon muna, hinaing sa may katungkulan sa bayan ang nais
pakinggan. Sana’y mas lalong paigtingin ang suporta sa edukasyon, iba pa rin ang sa araw-
araw ay may natutunan na leksyon.
Sana ipaglaban ang kayamanan ng bayan, ang bawat parte na siyang naging kapalit ng
pagkamatay ng mga tao noon pa man. Sana’t huwag hayaang droga ay manaig, huwag
hayaang sakupin nito ang buong daigdig.
Sana mas lalong paunlarin ang kalikasan, pangalagaan ang yaman na kailanma’y hindi
matutumbasan. Sana, sana manaig ang katauhan. Hustisya sana sa bawat isa’y palaging
pahalagahan.
Sa ngayon, ito muna, ito muna ang hinaing ng mga kabataan sa may mga katungkulan sa
bayan.
5. Ang Uri ng mga Kabataan
Iba’t iba ang uri ng mga kabataan sa mundong ito. May mahirap, may mayaman, at may
katamtaman. May magaling, may madiskarte, may malaya, at may natatakot sa mundo. Ikaw,
alin ka dito?
Maraming kabataan ang may mga pangarap sa buhay, mayroon naman na nasa gilid lang
tumatambay. May mga pamilya ang inuuna, mayroon ding bahala na kung saan papunta. Ikaw,
alin ka dito?
May mga kabataan na edukasyon ay pinapahalagahan, mayroon namang pagtratrabaho ang

kailangang unahin higit sa ano pa man. Yung iba, alam kung ano yung gusto, yung iba naman,
gusto kung ano yung meron. Ikaw, alin ka dito?
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Ilan lamang ito sa mga uri ng mga kabataan na mayroon ang mundo ngayon. Kahit sino ka pa
sa mga nabanggit, parte ka ng mundong ito. May puwang ka sa bawat sulok nito.
Self-Help: You can also refer to the sources below to help you further
understand the lesson:
* Marquez Sevillano (2011) Panitikang Pilipino: Interaktibong Talakay Books Atbp publishing,
Mandaluyong City
*Bernales Rolando et.al (2013) Retorika Ang Sining Pagpapahayag Mutya Publishing House,
Valenzuela City
*Jane Kibla-Lartec.(2011). Instruksiyong modyular sa pananaliksik. Mandaluyong City : Anvil

Publishing
*Carmelita Siazon-Lorenzo ... [et al.](2010). Literatura ng iba't ibang rehiyon ng Pilipinas. Metro
Manila :Grandbooks Pub.,
* Retrieved from: http://sanaysay-filipino.blogspot.com/2012/08/halimbawa-ng-pormal-na-

sanaysay.html
*Retrieved from: https://philnews.ph/2020/04/09/halimbawa-ng-di-pormal-na-sanaysay-

kahulugan-at-halimbawa/
*Retrieved from: https://philnews.ph/2018/12/12/halimbawa-ng-talumpati-5-talumpati-kabataan/
*Retrieved from: https://www.nonstopteaching.com/2018/03/ang-sanaysay-at-mga-elemento-nito.html
Let’s Check
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Gawain 1. Gumuhit ng Venn Diagram. Isulat ang pagkakatulad at pagkakaiba ng sanaysay at

talumpati.
Let’s Analyze
Gawain 1. Gawin at sagutin ang mga sumusunod na tanong.
1. Panoorin sa youtube ang mga sumusunod na bidyo ng pagtatalumpati. Bigyang

paghahalintulad at pagkakaiba ang dalawang bidyo batay sa kanilang performance na ginawa
sa pagtatalumpati. Bigyang ebalwasyon ang kahinaan at kalakasan ng nilalaman ng
talumpati at ang kanilang paraan ng pagkakalahad ng kanilang talumpati.
Bidyo 1: https://www.youtube.com/watch?v=HiLKtrJ0Lgo
Bidyo 2: https://www.youtube.com/watch?v=LXXK_tNF_hY
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Gawain 2
Sumulat ng sanaysay at pumili ng sariling paksa na pangkasalukuyan.
Pamantayan:
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_________________________________________________
In a Nutshell
Gawain 1. Batay sa natalakay at mga gawain na iyong naisagawa, maari mong isulat mga argumento o
mga natutuhan mo tungkol sa paksa. May naisulat na ako, maari mo pa itong dagdagan.
1. ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
3. ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________
4. ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________
5. ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________
Q&A List
Sa bahaging ito, gamit ang talahanayan maari mong isulat ang iyong mga katanungan tungkol sa
naging paksa. Ang mga tanong na iyong naisulat ay maaring itanong sa guro sa pamamagitan ng LMS o
sa iba pang paaran at isulat ang mga sagot sa iyong mga tanong. Ang gawaing ito ay makatutulong sa
iyong pagbabalik-aral.
May nais ka bang linawin?
Tanong/Isyu Sagot
1.
2.
3.
4.
5.
Telefax: (082) 300-5456/300-0647 Local 102
Keywords Index
Tandaan ang mga sumusunod na mga termino:
Sanaysay Talumpati

Self-Instructional Manual (SIM) For Self-Directed Learning (SDL)

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Self-Instructional Manual (SIM) For Self-Directed Learning (SDL)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

College of Teacher Education

Ground Floor, GET Building

“Physically Distanced but Academically Engaged”

Physically Distanced but Academically Engaged