Senior High School

Filipino sa Piling Larang

(Sining at Disenyo)
Unang Markahan – Modyul 4:
Pagsulat ng Sulating
Sining at Disenyo
(Kahulugan, Kalikasan, at Katangian)

CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
Filipino sa Piling Larang (Sining at Disenyo)- Baitang 12
Alternative Delivery Mode
Una/Ikatlong Markahan – Modyul 4: Pagsulat ng Sulating Sining at Disenyo
(Kahulugan, Kalikasan, at Katangian)
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Josephine B. Sandoval

Editor: Rodolfo F. De Jesus

Tagasuri: Jenevieve S. Palattao

Tagalapat: Heidee F. Ferrer, Brian Spencer B. Reyes

Jenilyn Rose B. Corpuz, Brian E. Ilan, Ebenezer A Beloy,
Tagapamahala
Heidee F. Ferrer, Rodolfo F. De Jesus

Inilimbag sa Pilipinas ng Sangay ng mga Paaralang Panlungsod, Lungsod Quezon

Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon

Office Address: Misamis St., Bago Bantay, Quezon City

Telefax: 920-5824; 926-2213 loc 801
E-mail Address: ncr@deped.gov.ph
Filipino sa Piling Larang
(Sining at Disenyo)
Unang Markahan – Modyul 4:
Pagsulat ng Sulating
Sining at Disenyo
(Kahulugan, Kalikasan, at Katangian)
Paunang Salita
Ang Self- Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda
para sa ating mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan.
Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na gagabay sa kanila upang
maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga kasanayang
itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy
na naglalaman ng mga paalala, pantulong, o estratehiyang
magagamit ng mga magulang o sinumang gagabay at tutulong sa
pag-aaral ng mga mag-aaral sa kanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang
nalalaman ng mag-aaral na may kinalaman sa hinandang aralin.
Ito ang magsasabi kung kailangan niya ng ibayong tulong mula
sa tagapagdaloy o guro. Mayroon ding pagsusulit sa bawat
pagtapos ng aralin upang makita kung tama o mali ang mga
sagot sa bawat gawain at pagsusulit. Inaasahan naming na
magiging matapat ang bawat isa sa paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mag-aaral na ingatan ang SLM na ito
upang magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan
o mamarkahan ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit
lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa
kanilang guro kung sila ay nakarararanas ng suliranin sa pag-
unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga
tagapagdaloy, umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral
kahit wala pa sila sa paaralan.

ii CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Alamin

Ang modyul na ito ay inihanda upang makatulong sa katulad mong mag-

aaral na mabigyang-kahulugan ang pagsulat ng sulating sining at disenyo kasama
na kalikasan at katangian nito bilang isang halimbawa ng likhang sining.

Nagtataglay ang modyul na ito ng mga gawain na lilinang sa iyong

kasanayan upang higit na maunawaan ang sulating sining at disenyo. Nakapaloob
dito ang mga kasanayang pampagkatuto gaya ng sumusunod:

1. nabibigyang-kahulugan ang mga anyo ng sulatin sa sining at disenyo

(CS_FSD11/12PB-0a-c-103);
2. nakikilala ang iba’t ibang anyo ng sining at disenyo ayon sa:
(a) layunin, (b) gamit, (c) katangian, (d) anyo, at (e) target na gagamit
(CS_FSD11/12PT-0a-c-91); at
3. nakapagsasagawa ng panimulang pananaliksik kaugnay ng kahulugan,
kalikasan, at katangian ng iba’t ibang anyo ng sining at disenyo
(CS_FSD11/12EP-0a-c-41);

Taglay rin ng modyul ang mga tiyak na layunin kung kaya’t pagkatapos
talakayin ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. natutukoy ang kahulugan, kalikasan, at katangian ng sulating sining at

disenyo;
2. naiisa-isa ang mga hakbang sa pagbuo ng sulating sining at disenyo;
3. nalilinang sa mga mag-aaral ang pagpapahalaga sa likhang sining at
disenyo; at
4. napagsasagawa ng pananaliksik at nakasusulat ng isang halimbawa ng
sulating sining at disenyo.

Ngayong nabatid mo na ang mga layuning kailangang matamo sa modyul na

ito, mahalagang malaman din natin ang taglay mong kaalaman sa paksa na iyong
pag-aaralan sapagkat magiging batayan ito ng iyong guro kung paano ka niya
tutulungan na pagyamanin ang iyong kaalaman. Halika! Subukin mong sagutin
ang sumusunod na gawain!

1 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Subukin

PANUTO: Basahin at unawain ang katanungan sa bawat aytem at isulat ang

wastong sagot sa hiwalay na papel.

A. Hanapin kung saang hakbang matatagpuan ang sumusunod na nilalaman

ng sulating sining at disenyo. Piliin ang wastong sagot at isulat ito sa
hiwalay na papel.

Deskripsyon Pagsusuri
Ebalwasyon Pagbibigay-interpretasyon

____________ 1. paglalahad sa naging kahinaan at kalakasan ng isang obra

____________ 2. batayang impormasyon sa isang obra

____________ 3. pagtalakay sa teknikal na katangian ng isang paksa

_____________4. paglalarawan sa pagdanas at epekto ng obra sa pag-iisip at

damdamin

____________ 5. Pagtataya sa kabuuan ng komposisyon

B. Piliin ang letra ng wastong sagot at isulat ito sa hiwalay na papel.

_____________6. Alin sa sumusunod ang hindi kabilang sa mga layunin ng sulating

sining at disenyo?
A. naglalahad C. nangangako
B. naglalarawan D. nangangatuwiran

____________ 7. Ano ang tawag sa anyo ng sulating sining at disenyo na

ipinalalabas sa telebisyon at pumapaksa sa realidad ng buhay?
A. dagli C. novelty song
B. iskrip D. teleserye

____________ 8. Ano ang kauna-unahang umere na soap opera sa radyo?

A. Flor de Luna C. Gulong ng Palad
B. Gabi ng Lagim D. Prinsipe Amante

____________ 9. Bakit tinawag na soap opera ang mga teleserye noon?

A. Ang mga artistang nagsiganap dito ay tagagawa ng sabon.
B. Ang mga unang tagapagtangkilik nito ay nasa pagawaan ng
sabon.
C. Ang mga tagapagtangkilik ay nagkakasya na lamang sa
pakikinig sa radyo.
D. Ang mga sumulat ng iskrip sa mga soap opera noong ay
pawang nagtatrabaho sa sabunan.

2 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 ____________ 10. Ano ang tawag sa paraan ng pag-oorganisa upang
palitawin ang kagandahan ng isang likhang sining ?
A. Disenyo C. Sining
B. Pananaliksik D. Teleserye

_____________ 11. Alin sa sumusunod ang hindi kabilang sa layunin kung

bakit mahalaga ang sulating sining at disenyo?
A. Makikilala ang tao
B. Mapahalagahan ang likhang sining at disenyo
C. Maibigay ang impormasyon tungkol sa likhang sining at
disenyo
D. Mahikayat ang mga mamamayan na bigyang puwang ang
likhang sining at disenyo

C. Isaayos sa kronolohikal na pagkakasunod-sunod ang mga Hakbang sa

Pagsulat ng Sulating Sining at Disenyo. Gamitin ang letrang A – D sa
pagsasaayos nito.

____________ 12. Ebalwasyon

____________ 13. Pagsusuri

____________ 14. Deskripsyon

____________ 15. Pagbibigay-Interpretasyon

3 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Balikan

Balikan natin ang iyong nalalaman hinggil sa kahulugan ng iba’t bang

sulatin sa sining at disenyo.

A. Sagutan ang krusigrama sa ibaba. Ilagay ang iyong sagot sa hiwalay na

papel.

PAHALANG PABABA
1. mula sa salitang “tele” at “serye” 2. sining ng pag-uukit
4. makabagong bugtong 3. sining na nakatuon sa pagsasaayos
para sa pagtatanghal
6. tulang nabuo sa pamamagitan ng 5. kasingkahulugan ng plano at pag-
cellphone oorganisa
7. modernong balagtasan 9. nangangahulugan ng kakayahan
8. galing sa salitang “web” at “log”
10. awiting nakaiindak at may nakatutuwang
kahulugan

B. Ano-ano ang apat na batayang hakbang sa pananaliksik ng sulating sining

at disenyo? Isulat ang iyong sagot sa hiwalay na papel. Gayahin ang
dayagram sa ibaba.

1 2 3 4
https://bit.ly/3eu8PMA
HAKBANG SA PAGBUO NG SULATING SINING AT DISENYO

4 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Tuklasin

Bago mo basahin ang pagtalakay tungkol sa mga hakbang sa pagbuo ng

sulating sining at disenyo, nais kong basahin mo muna ang sumusunod na teksto
tungkol sa teleserye at sagutin ang mga tanong kaugnay nito. Isulat ang iyong
sagot sa hiwalay na papel.

TELESERYE: NOON AT MAGPASAHANGGANG NGAYON

ni Josephine B. Sandoval

Hindi matatawaran ang kasiyahang hatid ng panonood ng soap opera o teleserye

sa ating mga Pilipino. Bahagi ito ng pang-araw-araw nating pamumuhay, bahagi na ito
ng ating kultura kung saan ito ay kadalasang pumapaksa sa pag-iibigan sa pagitan ng
mayaman at mahirap, kuwentong pampamilya, eksaheradong pang-aapi sa bida ng
kontrabidang tauhan, ang mga komprontasyon at biglaang rebelasyon ng mga
pangyayari at tauhang nagiging “bayani” at nagsisilbing tagapagtanggol sa kaniyang
pamilya at kapuwa. Ang mga paksang ito ang patuloy na nagiging dahilan upang
subaybayan at tangkilikin ng mga manonood ang isang teleserye. Ano ang kahulugan
ng teleserye? Paano nga ba ito nagsimula?
Ang teleserye ay mula sa salitang “tele” na nangangahulugang telebisyon at
“serye” na nagmula naman sa salitang Ingles na “series”. Ang bawat serye ay
kinapapalooban ng isang kuwento na nakasunod sa nakaraang kuwento o serye kung
kaya’t kailangang sundan ng mga manonood upang unti-unting malantad ang kabuuan
nito. Ang teleserye ay nag-ugat sa tinatawag na soap opera noon na ibinansag sa
dulang panradyo sapagkat ang mga tagapagtangkilik nito sa unang pagsasahimpapawid
sa Estados Unidos ay mga tagagawa ng sabon. Ito ay ipinalalabas ng 30 hanggang 45
minuto, Lunes hanggang Biyernes, linggo-linggo, at kadalasang napapanood sa hapon o
sa gabi (Ortiz, Allan A. 2020, 1-7).
Ang kauna-unahang soap opera na
isinahimpapawid sa radyo ay ang “Gulong
ng Palad” noong taong 1949 sa estasyon ng
DZRH at nang lumaganap ang mga
dekoryenteng teknolohiya sa bansa gaya ng
bentilador, repriherado, at telebisyon noong
dekada 50, isinalin ang dula-dulaan mula sa
radyo patungo sa telebisyon kung saan may
tunay nang mga karakter na gaganap sa
isang istorya. Ipinalabas ang kauna-
https://bit.ly/2ZsmWhr
unahang soap opera sa telebisyon noong 1963, ang “Hiwaga sa Bahay na Bato”. Dito
nagsimulang lumaganap ang soap opera sa telebisyon na tinatangkilik ng mga
manonood mula noon hanggang sa kasalukuyan.
Ano nga ba ang dahilan kung bakit patuloy na tinatangkilik ng isang manonood ang
tiyak na teleserye?

5 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Patuloy na sinusubaybayan ng manonood ang isang
teleserye sapagkat: (1) nais ng manonood na
maglibang at magpalipas ng oras; (2) tagahanga ng
artistang gumaganap sa palabas; (3) nagagandahan sa
kuwento o iskrip; (4) personal na naiuunay ng manoood
ang kaniyang sarili sa tauhang gumanap; at (5) may
tiyak na aral sa napulot sa panonood nito (Garcia at
Geronimo 2016, 26-29).
Isang halimbawa ng teleserye ang “Ang
Probinsyano” na pinagbibidahan ni Coco Martin. Ito ay
https://www.flickr.com/photos/lge/493960 nagsimulang umere noong Setyembre 2015 hanggang
3273
sa kasalukuyan. Ang pagiging matapang ng tauhang pulis na si Cardo, mabuti at mabait
na asawa, kaibigan at apo, at ang pagtatanggol niya sa lahat ng naaapi ay ilan lamang
sa kaniyang mga katangian at dahilan kung bakit ito tinatangkilik ng mga manonood.
Idagdag pa ang kaangkupan ng tema nito sa kasalukuyang isyu na nagaganap sa ating
lipunan. Sinasabing mas marami nang kabataan ngayon ang naghahangad na maging
pulis at tularan ang mga katangian ni Cardo.
Ngunit kung may kalakasan, hindi mapasusubalian na mayroon ding kahinaang
dulot ang isang tiyak na teleserye. Maraming tema sa teleserye ang paulit-ulit na lamang
na ipinalalabas. Nariyan ang kuwento na biglang nawawala ang tauhan sa pag-aakalang
patay na ito, ngunit bigla itong lalabas kapag malapit nang matapos ang
sinusubaybayang teleserye; ang pag-iwan sa kasintahan o asawa sa pag-aakalang may
higit na nakalaang tao na magmamahal sa kaniya; ang palagiang pamamayagpag ng
kasamaan at kabutihan at sa dulo at mananagumpay pa rin ang kabutihan; ang patuloy
na pang-aapi ng protagonista at pagiging luhaan nito sa katapusan ng kuwento.
Bagamat may kahinaan ang isang teleserye, ang mga manonood pa rin ang
magpapasya kung ito ay kanilang tatangkilikin o hindi. Hangga’t may manonood na
tumatangkilik at nagpapataas ng rating nito , patuloy itong eere sa telebisyon, patuloy na
aagapay dito ang iba’t ibang komersiyal, patuloy na kikita ang TV Network at
mamamayagpag sa telebisyon.

Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa teksto na iyong binasa. Ilagay ang
iyong sagot sa hiwalay na papel.

1. Ano ang kahulugan ng teleserye?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Bakit tinatangkilik ng mga manonood ang isang teleserye?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Paano ito maaaring hindi tangkilikin ng tao?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

6 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Suriin

Ngayong nabasa mo na ang teksto tungkol sa teleserye, nais kong unawain

mo ang ilang mahahalagang tala hinggil hakbang sa pagbuo ng sulating sining at
disenyo.

Akademikong Sulatin sa Sining at Disenyo

Atin nang natalakay sa mga nagdaang modyul ang akademikong sulatin sa sining at
disenyo upang higit na mapanatiling buhay at maunlad ang iba’t ibang anyo nito gaya ng
blog, teleserye, islogan, novelty songs, iskrip, flash fiction, pick-up lines, textula, fliptop, at
iba pa. Makatutulong ang akademikong sulatin sa sining at disenyo upang ang mga
likhang sining na ito ay higit na makilala at mabigyang-kaalaman ang mga mamamayan
ukol dito. Sa pamamagitan ng pagsulat, madaling matutukoy ang lahat ng mga
pagbabagong nagaganap sa iba’t ibang likhang sining at disenyo. Mahihikayat at
mapakilos nito ang mga mambabasa na patuloy na tangkilikin ang likhang sining at makita
ang kapakinabangang dulot nito bilang mahalagang salik tungo sa pagpapaunlad hindi
lamang ng ating lipunan kundi maging ng ating kultura (Bandril at Villanueva 2016, 127).
Iba’t iba ang layunin o pamamaraan sa pagsulat ng isang sulatin sa sining at
disenyo. Maaaring ito ay sa pamamagitan ng paglalahad, paglalarawan, pasasalaysay at
pangangatuwiran upang ang tiyak na mga anyo nito ay makapanghikayat, makapagmulat,
magpalaya, at magpahalaga sa sining at disenyo bilang isang tiyak na larang na kailangan
nating paunlarin at palaganapin.
Nais kong pag-aralan mo ang sumusunod na dayagram.

1 DISENYO
3 AKADEMIKONG
SULATIN SA SINING
• Pagpipinta • Paglalahad AT DISENYO
• Potograpiya
• Paglalarawan
• Teatro • Pag-oorganisa • Deskripsyon
• Musika upang palitawin • Pagsasalaysay • Pagsusuri
• Sayaw • Pangangatuwiran
• Eskultura ang kagandahan • Pagbibigay-
• Arkitektura ng isang likhang interpretasyon
sining
• Ebalwasyon
SINING PAGSULAT

2 4
Makikita sa dayagram ang kahalagahan ng iba’t ibang anyo ng sining gaya ng
pagpipinta, potograpiya, teatro, musika, sayaw, eskultura, at arkitektura tungo sa
pagdidisenyo na siyang magiging daan upang makapagplano o makapag-organisa ng
isang tiyak na anyo ng likhang sining gamit ang mas malawak na kasanayan, ang
pagsulat ng sulating sining at disenyo.

7 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Nakabatay ang kahulugan ng sulating sining at disenyo sa lilikhaing sulatin gaya ng
blog, teleserye, islogan, novelty songs, iskrip, flash fiction, pick-up lines, textula, fliptop, at
iba pa. Ito ay maaaring isulat gamit ang alinman sa sumusunod na layunin: ang
paglalahad, paglalarawan, pagsasalaysay, at pangangatuwiran.
Mula sa mga nabanggit na anyo at layunin, ang manlilikha ay maaaring makabuo ng
akademikong sulating naglalaman ng interpretasyon, pagsusuri at pagtatasa ng isang
tiyak na sining gamit ang sumusunod na hakbang: (1)Deskripsyon ng tiyak na obra, (2)
Pagsusuri, (3) Pagbibigay-interpretasyon, at (4) Ebalwasyon (Garcia at Geronimo 2017,
7).
Paano kaya maisasakatuparan ang pagbuo ng
akademikong sulatin sa sining at disenyo gamit ang
sumusunod na hakbang?
Una, kinakailangan sa pagbuo ng akademikong
sulatin ang pagbibigay ng deskripsyon sa likhang
obra. Taglay ng bahaging ito ang batayang
impormasyon sa likhang sining, kasama ang mga
elementong ginamit, teknikal na katangian at paksa.
https://www.stockvault.net/photo/253896/writin
g-pad
Ikalawang hakbang ang pagsusuri. Sa puntong ito, maaaring bigyan ng pagtataya
ang kabuuan ng likhang sining sa pamamagitan ng pagsusuri kung epektibo ba ang
pagkakalapat ng mga batayang elemento na tinalakay sa unang hakbang.
Ikatlo ang pagbibigay ng interpretasyon. Ipakikita sa bahaging ito ang pagdanas at
epekto ng obra o likhang sining sa pag-iisip o damdamin ng taong tumatangkilik nito.
Panghuli, ang ebalwasyon. Sa bahaging ito, inilalad ang pangkalahatang kahinaan
at kalakasan ng isang obra.
Mula sa mga hakbang na tinalakay at sa tulong ng angkop na wika at pagsulat,
makabubuo ka ng isang tiyak na sulatin sa sining at disenyo na siyang magpapakilala,
magpapaunlad, at magpapamulat sa kahalagahan ng sining at disenyo sa ating pagka-
Pilipino.

Ngayong nalaman mo na kung ano ang mga hakbang sa pagbuo ng

sulatin sa sining at disenyo, ito na ang iyong pagkakataon upang higit
na mapalalim ang iyong pag-unawa hinggil sa mga nabanggit na
konseptong pangwika.

Mga T al a par a sa Gur o

Babalikan ng mag-aaral ang tekstong
binasa tungkol sa teleserye sa TUKLASIN
upang ito ay kaniyang masuri gamit ang
mga hakbang sa pagsulat ng sulating
sining at disenyo.

8 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Pagyamanin

Basahin ang sumusunod na tanong at isulat sa hiwalay na papel ang iyong

sagot.

A. Sagutin ang sumusunod na tanong:

1. Ano ang kahulugan ng akademikong sulatin sa sining at disenyo?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Isa-isahin ang layunin kung bakit mahalaga ang pagbuo ng akademikong
sulatin sa sining at disenyo.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
______________________________________________________________________

3. Bakit mahalagang matutuhan ang mga hakbang sa pagsulat ng isang

sulating sining at disenyo? Ipaliwanag ang iyong sagot.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

B. Balikan ang teksto na iyong binasa tungkol sa teleserye. Suriin ito gamit ang
iba’t ibang hakbang sa pagsulat ng sulating sining at disenyo na tinalakay
sa modyul na ito. Gayahin sa hiwalay na papel ang kasunod na pormat na
gagawin sa pagsusuri.

Hakbang:
1. Deskripsyon (Batayang impormasyon sa tiyak na likhang sining,
elemento, tiyak na katangian at paksa)

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

2. Pagsusuri (Pagtataya sa kabuuan ng komposisyon, epektibong

pagkakalapat ng mga batayang elemento)

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

9 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 3. Pagbibigay-Interpretasyon (Paglalarawan ng pagdanas at epekto ng obra
sa pag-iisip at damdamin)

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

4. Ebalwasyon (Paglalahad sa nagging pangkalahatang kahinaan at

kalikasan ng obra)

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

C. Paano ka makatutulong bilang isang kabataan upang mapalaganap at

mapaunlad pa ang sining at disenyo sa ating bansa?

Sa aking sariling palagay Naniniwala ako na

____________________ ____________________
____________________ ____________________
____________________ ____________________

10 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Isaisip

Ngayong tapos mo nang sagutin ang mga pagsasanay sa modyul na ito, nais
ko namang ibahagi mo ang mga kaalaman na iyong napulot sa pag-aaral nito.

1. Gamit ang 3-2-1- Chart, ibahagi ang mga bagay na iyong natutuhan sa
modyul na ito. Ilagay ang iyong kasagutan sa hiwalay na papel.

MGA BAGAY NA ALAM

3

MGA BAGAY NA NAIS

2 MALAMAN

MGA BAGAY NA
1 NATUTUHAN

2. Ano ang kapakinabangang dulot sa ating bansa ng pagpapahalaga sa sining

at disenyo?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

11 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Isagawa

Ipagpalagay na ikaw ay isang kilalang blogger. Naisip mong sumulat ng

kritisismo hinggil sa isang sikat na teleserye na itatamok sa iyong websayt. Ang
kritisismo na iyong isusulat ay nararapat na magtaglay ng apat na hakbang sa
pagsulat ng sulating sining at disenyo. Gamiting gabay sa pagsulat ang
sumusunod na mga pamantayan. Ilagay ang iyong pagsusuri sa hiwalay na papel.
PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY MAHUSAY NAGTATANGKA KAILANGAN ISKOR
(4 puntos) (3 na puntos) (2 puntos) PANG
PAUNLARIN
(1 puntos)
Kaunti lamang
Kompleto ang Halos taglay Kalahati ang sa
mahahalagang ang lahat ng taglay na mahahalagang
nilalaman ng mahahalagang mahahalagang nilalaman ng
sulatin mula sa nilalaman ng nilalaman ng sulatin ang
mahahalagang sulatin mula sulatin mula sa natalakay
Nilalaman
kahulugan, sa kahulugan, kahulugan, gaya ng
kasaysayan, kasaysayan, kasaysayan, kahulugan,
katangian, katangian, katangian, kasaysayan,
layunin, gamit layunin, gamit layunin, gamit katangian,
nito nito nito layunin, gamit
nito
Nasusunod at
higit sa Halos taglay Kalahati ang Kaunti lamang
inaasahan ang ang lahat ng taglay na ang taglay na
lahat ng mahahalagang mahahalagang mahahalagang
Pagsunod sa
mahahalagang proseso o proseso o proseso o
Proseso ng
proseso o hakbang sa hakbang sa hakbang sa
Pananaliksik
hakbang sa pananaliksik pananaliksik ukol pananaliksik
pananaliksik ukol ukol sa sulatin sa sulatin ukol sa sulatin
sa sulatin
Kaunti lamang
Halos lahat ng Kalahati ng mga
Ang lahat ng sa mga ideya
ideya at ideya at
nilalaman at at nilalaman
nilalaman ng nilalaman ng
Organisasyon ideya ng sulatin ng sulatin
sulatin ay sulatin ang
ng mga ideya ay nagtataglay ang
nagtataglay ng nagtataglay ng
ng kaisahan at nagtataglay ng
kaisahan at kaisahan at
kaugnayan kaisahan at
kaugnayan. kaugnayan.
kaugnayan.
Halos Kaunti lamang
Nakasusunod sa nakasusunod Kalahati ang ang
lahat ng mga sa lahat ng nakasusunod sa nasusunod sa
Pagsunod sa tuntunin tuntunin tuntunin tuntunin
Tuntunin ng gramatikal gaya gramatikal gramatikal gaya gramatikal
Gramatika ng pagbabantas, gaya ng ng pagbabantas, gaya ng
kapitalisasyon, at pagbabantas, kapitalisasyon, at pagbabantas,
iba pa kapitalisasyon, iba pa kapitalisasyon,
at iba pa at iba pa
Kabuoang
Iskor

12 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Tayahin

PANUTO: Basahin at unawaing mabuti ang hinihingi ng bawat aytem at isulat ang
tamang sagot sa hiwalay na papel.

A. Isulat ang salitang LEGIT kung wasto ang pahayag at FAKE NEWS kung
mali ang pahayag. Gumamit ng hiwalay na papel sa iyong pagsagot.

_______________ 1. Ang unang soap opera ay umere sa telebisyon noong 1940.

_______________ 2. Ang “Hiwaga sa Bahay na Bato” ang kauna-unahang teleserye
na ipinalabas sa telebisyon.

_______________ 3. Ang paggawa ng Bionote, Abstrak, at Panukalang Proyekto ay

mga halimbawa ng mga sulatin sa sining at disenyo.

_______________ 4. Malaki ang maitutulong ng sulating sining at disenyo sa

pagpapalaganap ng ating sining.

_______________ 5. Ang pagsulat ay isang behikulo upang mapaunlad ang sulating

sining at disenyo.

B. Piliin sa Hanay B ang hakbang sa pagsulat ng sulating sining at disenyo na

tinutukoy sa Hanay A. Letra lamang ng wastong sagot ang isulat sa hiwalay
na papel.

HANAY A HANAY B

6. Paksang tinalakay A. Pagsusuri

7. Pagtataya sa kabuoan ng komposisyon

B. Ebalwasyon
8. Pagdanas sa epekto ng obra sa isip at
damdamin C. Deskripsyon

9. Pagtalakay sa kalakasan at kahinaan D. Pagbibigay-interpretasyon

ng isang obra

10. Pagbabahagi ng batayang impormasyon

tungkol sa obra

13 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 C. Para sa bilang 11-15: Talakayin ang mga hakbang sa pagsulat ng sulating
sining at disenyo (5 puntos).

Karagdagang Gawain

Basahin at suriing mabuti ang sumusunod na teksto kung taglay nito ang
mga hakbang sa pagbuo ng sulating sining at disenyo. Isulat ang iyong pagsusuri
sa hiwalay na papel.

Ang Komiks sa Lipunang Pilipino

Sinasabing ang komiks ay inilalarawan bilang isang makulay at
popular na babasahin na nagbigay-aliw sa mambabasa, nagturo ng iba’t
ibang kaalaman, at nagsulong ng kulturang Pilipino. Ang kultura ng
komiks ay binubuo ng mga manunulat at dibuhista na napakalawak ng
imahinasyon.

Ang pagiging malikhain ng mga tagakomiks ang nagpagalaw

maging sa mga bagay na walang buhay. Ipinakita nila ang hindi nakikita
ng iba. Lumikha sila ng mga bagay mula sa wala. Gumawa ng mahika.
Pinagkabit-kabit ang mga elemento. At kahit walang teleskopyo ay
ginalugad nila ultimong tuldok sa kalawakan. Ipinakita na bukod sa
ating mundo, ay may iba pa palang uri ng mga nilalang. Maraming bata
ang lumaki kasabay ng komiks at baon nila ang tapang ng mga super
karakter na lumalaban sa mga hamon ng buhay. Maraming pinaligaya
ang komiks, maraming binigyan ng pag-asa, maraming pinaibig.

Sa Pilipinas, sinasabing ang bayaning si Dr. Jose Rizal ang

kauna-unahang Pilipino na gumawa ng komiks. Noong 1884 at inilathala
sa magasing “Trubner’s Record” sa Europa ang komiks istrip niya na
“Pagong at Matsing”. Ito ay halaw ng bayani mula sa isang popular na
pabula sa Asya.
Makulay ang pinagdaanan ng komiks sa Pilipinas magmula nang
lumabas ito sa mga magasin bilang page filler sa entertainment section
nitong noong 1920. Magmula dito, nagsulputan na ang mga regular na
serye ng halakhak Komiks, tagaog Klasiks noong 1949, at Silangan
Komiks noong 1950.

Sinasabing sa pagpasok ng dekada ’80, tuni-unting humina ang

benta ng komiks dahil sa ipinatanggal ang ilan sa nilalaman at pinag-
utos ang paggamit ng murang papel. Naapektuhan nito ang kalidad at
hitsura ng komiks. Nagresulta ito nang pag-alis ng mga dibuhista ng
komiks sa Pilipinas para magtrabaho sa Amerika sa parehong industriya,
ang komiks. Kabilang dito sina Alfredo Alcala, Mar Amongo, Alex Niño, at
iba pa.
Pagkatapos ng Martial Law muling namuhunan ang industriya
ng komiks. Sa panahong ito, sumikat ang manunulat na sina Pablo S.

14 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
 Gomez, Elena Patron, at Nerissa Cabral. Ang pagbabalik ng interes ng
mambabasa sa komiks ay tumagal lamang hanggang simula ng 1990
dahil sa nahumaling na ang mga tao sa iba’t ibang anyo ng paglilibang.

Sa kasalukuyan, marami pa rin ang nagnanais na muling

buhayin ang industriya sa bansa. Isa na rito ay ang kilalang direkstor na
si Carlo J. Caparas. Noong taong 2007, tinangka niyang buhayin at
pasiglahin ang tradisyonal na komiks sa sirkulasyon sa pamamagitan ng
mga ginawa nilang komiks caravan sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas.
Hindi lamang sa Pilipinas nakilala ang galing at husay ng mga
manlilikha ng komiks kundi maging ng ibang bansa. Ayon sa blog ni
Fermin Salvador, “world class” ang kakayahan ng mga Pilipino sa
paglikha ng komiks.

Tunay na hanggang ngayon ay popular na babasahin pa rin

ang komiks. Ayon nga kay Prof. Romula Baquiran ng Unibersisad ng
Pilipinas, sa “Pasko sa Komiks”, “Hindi mamamatay ang komiks dahil
may kakanyahan ito, ang katangiang biswal at teksto. Isang
kakanyahang hinding-hindi mamamatay sa kulturang Pilipino hangga’t
ang mga Pilipino ay may mga mata para makakita at bibig para
makabasa – magpapatuloy ang eksistensiya ng komiks.”

Jocson, Magdalena O. 2016. Komunikasyon at Pananaliksik sa

Wika at Kulturang Pilipino. Quezon City: Vibal Group Inc., 196.
Balikan ang teksto na iyong binasa tungkol sa komiks. Suriin ito gamit ang iba’t
ibang hakbang sa pagsulat ng sulating sining at disenyo na tinalakay sa modyul na
ito. Gayahin sa hiwalay na papel ang kasunod na pormat na gagawin sa pagsusuri.
Hakbang:
3. Pagbibigay-Interpretasyon
1. Deskripsyon (Batayang (Paglalarawan ng pagdanas at
impormasyon sa tiyak na epekto ng obra sa pag-iisip at
likhang sining, elemento, tiyak damdamin)
na katangian at paksa)

______________________________ ___________________________
______________________________ ___________________________
______________________________ ___________________________

2. Pagsusuri (Pagtataya sa 4. Ebalwasyon (Paglalahad sa

kabuoan ng komposisyon, naging pangkalahatang
epektibong pagkakalapat ng kahinaan at kalikasan ng
mga batayang elemento) obra)
____________________________ _________________________
____________________________ _________________________
____________________________ _________________________
_____________________

15 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4 16
Subukin Tayahin
A. A.
1. Ebalwasyon 1. Fake News
2. Deskripsyon 2. Legit
3. Deskripsyon 3. Fake News
4. Pagbibigay-interpretasyon 4. Legit
5. Pagsusuri
5. Legit
B.
B.
6. C
6. D
7. D
7. B
8. C
8. A
9. B
9. C
10. A
10. A
11. A
C. C. Para sa aytem Blg.11-15:
12. D (Dapat taglay ang sumusunod na
13. B hakbang: Deskripsyon, Pagsusuri,
14. A Pagbibigay-interpretasyon, at
15. C Ebalwasyon)
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Bandril, Lolita T. at Voltaire M. Villanueva. 2016. Pagsulat sa Filipino sa Piling

Larangan (Akademik at Sining). Quezon City: Vibal Group Inc.

Garcia, Fanny A. at Jonathan V. Geronimo. 2017. Filipino sa Piling Larangan (Sinig

at Disenyo). Sampaloc, Manila: Rex Publishing House.

Jocson, Magdalena O. 2016. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino. Quezon City: Vibal Group Inc.

Ortiz, Allan. Academia. Edu. 2020. https://www.academia.edu/33765254/

Kaligirang_Pangkasaysayan_ng_Soap_Opera_sa_Pilipinas

Sanchez, Louie Jon A. Kritika at Kultura. 2015.

https://studylib.net/doc/8231960/si-judy-ann-santos-at-ang-wika-ng-teleserye

17 CO_Q1_FilipinoSaPilingLarang_Module4
For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph