Kongres wiedeński

Obrady kongresu wiedeńskiego

Gdy armia Napoleona po klęsce wyprawy na Rosję, poniosła ponowną porażkę w bitwie pod
Lipskiem w 1813 roku, losy Francji zostały przesądzone. Imperium Napoleona upadło, kiedy
w kolejnym roku sprzymierzone wojska koalicji antynapoleońskiej, mimo oporu Francuzów
zajęły stolicę Francji - Paryż. Marszałkowie zmusili Napoleona do abdykacji (czyli rezygnacji
z tronu) a senat ogłosił królem Ludwika XVIII Burbona. Napoleon natomiast został zesłany
na wyspę Elbę u wybrzeży Morza Śródziemnego.
Jesienią 1814 roku zwycięskie państwa zwołany kongres w Wiedniu, w stolicy Austrii, w
celu rozstrzygnięcia losu terytoriów zajętych wcześniej przez Napoleona. Wśród państw
których przedstawiciele mieli decydujący wpływ na decyzje podjęte na kongresie były: Rosja,
Wielka Brytania, Prusy, Austria i Francja, której nowy władca zaczął odgrywać na kongresie
coraz większą rolę.

Sto dni Napoleona

Okazało się jednak, że Napoleon nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. W marcu 1815
roku opuścił Elbę i wraz z oddziałem żołnierzy ruszył na Paryż. Napoleon wykorzystał w ten
sposób rosnące niezadowolenie Francuzów z postępowania króla Ludwika XVIII, zdobył
poparcie armii i zajął Paryż. Następnie Napoleon postanowił rozprawić się z wojskami
pruskimi i brytyjskimi, stacjonującymi w pobliskiej Belgii. Doszło więc do decydującej bitwy
18 czerwca 1815 roku pod Waterloo w Belgii. Bitwa ta w wyniku szeregu błędów
dowódców wojsk francuskich zakończyła się klęską, a Napoleona ponownie uwięziono. Tym
razem przezornie, wysłano go na wyspę św. Heleny, na Oceanie Atlantyckim, odległą od
Europy o tysiące kilometrów. Okres w którym Napoleon wrócił do władzy określa się jako
“sto dni Napoleona”, ponieważ tyle właśnie czasu minęło od jego ucieczki z Elby do bitwy
pod Waterloo.

Co postanowiono na kongresie?
Zakończenie obrad kongresu wiedeńskiego oznaczało ustanowienie nowego porządku w
Europie, który okazał się tak trwały, że obowiązywał przez następne 100 lat. Porządki, które
ustanowił, zburzone zostały dopiero w trakcie I wojny światowej. Jakie postanowienia
okazały się tak trwałe? Kongres wprowadził porządek polityczny oparty na trzech zasadach:
restauracji, legitymizmu i równowagi.
Zasada restauracji - czyli z języka łacińskiego - odbudowa - oznaczała, że do władzy
powróciły te dynastie, które zostały wcześniej obalone podczas rewolucji francuskiej i w
wyniku działań Napoleona. Tę zasadę chciano również zastosować do odtworzenia granic
państw sprzed epoki napoleońskiej.
Legitymizm (słowo również z łaciny - oznacza - prawowity) - reguła ta oznaczała, że władza
monarchów europejskich ma być święta i nienaruszalna.
Równowaga europejska - zgodnie z tą zasadą uznano, że żadne państwo nie może
zdobyć dominacji nad pozostałymi, by zapobiec takiej przewadze, jaką zdobyła Francja za
rządów Napoleona.

Nowy podział granic w Europie

Podczas kongresu postanowiono nowe porządki, zgodnie z którymi Francja musiała
wypłacić kontrybucję i powrócić do swoich starych granic z 1792 roku. Na mapie jest
to
fioletowy kolor. Z kolei Wielkiej Brytanii przyznano nowe kolonie, dzięki czemu umocniła
ona swoje panowanie morzach i ocenach.
Założony przez Napoleona Związek Reński zlikwidowano, a na jego miejsce ustanowiono
Związek Niemiecki - na mapie to jasnozielony kolor . Natomiast Austria odzyskała
Dalmację w tym miejscu oraz uzyskała wpływy w północnych Włoszech. Królestwo Włoch,
które utworzył Napoleon, usunięto z mapy Europy, natomiast ponownie powołano do życia
rozwiązane wcześniej przez Napoleona Państwo Kościelne. Utworzono też Królestwo
Obojga Sycylii tu i tu oraz Królestwo Sardynii, zwane Piemontem - była to wyspa
Sardynia i region na ziemiach włoskich - Piemont. Z dwóch państwo - Belgii i Holandii
zawiązano Królestwo Zjednoczonych Niderlandów.
I na koniec to co już wiecie z ostatnich lekcji w klasie 6 - Księstwo Warszawskie również
zostało zlikwidowane i znów podzielone pomiędzy państwa zaborcze.

Święte Przymierze
Jak to się stało, że porządek ustanowiony na kongresie wiedeńskim trwał prawie 100 lat?
Było to możliwe dlatego, ponieważ władcy trzech państw - Austrii, Prus i Rosji zawiązały
sojusz zwany Świętym Przymierzem, które miało na celu zachowanie ustalonego
podczas kongresu porządku i co za tym idzie - walkę z powstaniami i rewolucjami.
Później do tego sojuszu zaproszono inne europejskie kraje, tak więc liczył 16 państw wśród
których była również Francja. Do przymierza nie przystąpiła - tradycyjnie nieufna
kontynentalnym pomysłom Wielka Brytania, a także Turcja i Państwo Kościelne oraz również
zaproszone - Stany Zjednoczone.