TRİGONOMETRİ

AÇI ÖLÇÜ BĠRĠMLERĠ

a) Derece: Bir çember 360 parçaya
bölündüğünde her bir parçasını gören
açıya bir derece   denir.
o

Bir derece 60 dakika  ' ,

bir dakika 60 saniyedir " .
Buna göre, 1o  60 '  3600" dir.
b) Radyan: Bir çemberde yarıçap
uzunluğundaki yayı gören açıya bir
radyan denir.
c) Grad: Bir çember 400 parçaya
bölündüğünde her bir parçasını gören
açıya bir grad denir.
D G R
Bu tanımlara göre   dir.
180 200 

DĠK ÜÇGENDE BĠR DAR AÇININ

TRĠGONOMETRĠK DEĞERLERĠ
ˆ Karşı Dik Kenar
sin B=
Hipotenüs uzunluğu
ˆ Komşu Dik Kenar
cos B=
Hipotenüs uzunluğu
ˆ
ˆ Karşı Dik Kenar veya tan B
tan B= ˆ  sin B
Komşu Dik Kenar ˆ
cos B
ˆ
ˆ = Komşu Dik Kenar veya cotB
cot B ˆ  cosB
Karşı Dik Kenar sinBˆ

ˆ 1 ˆ 1
sec B= , cosecB=
cosBˆ sinBˆ
olarak tanımlanır.

NOT:
Birbirini 900 ye tamamlayan açılardan birinin
sinüsü diğerinin cosinüsüne eşittir.
 + =900 ise cos  sin  dır.
Birbirini 1800 ye tamamlayan açılar sinüsleri
birbirine eşittir, birinin cosinüsü diğerinin ters
işaretlisine eşittir.
 + =1800 ise sin  sin  ve cos   cos 

1
 TRİGONOMETRİ

 π-θ  için  II. bölge için 

sin  π-θ   sin θ
cos  π-θ    cos θ
tan  π-θ    tan θ
ESAS ÖLÇÜ cot  π-θ    cot θ
3600 den büyük bir açının 3600 ye bölünmesiyle
elde edilen kalan verilen açının esas ölçüsüdür.  π+θ  için  III. bölge için 
Verilen açı radyan cinsinden ise pay, paydanın sin  π  θ    sin θ
iki katına bölünür. Kalan paya yazılır. Sonuç esas cos  π  θ    cos θ
tan  π  θ   tan θ
ölçüdür.

cot  π  θ   cot θ

 2π-θ  için  IV. bölge için 

sin  2π-θ    sin θ
cos  2π-θ   cos θ
tan  2π-θ    tan θ
cot  2π-θ    cot θ

2
 TRİGONOMETRİ

π   3π 
 -θ  için  I. bölge   -θ  için  III. bölge 
2   2 
π   3π 
sin  -θ   cos θ sin  -θ    cos θ
2   2 
π   3π 
cos  -θ   sin θ cos  -θ    sin θ
2   2 
π   3π 
tan  -θ   cot θ tan  -θ   cot θ
2   2 
π   3π  KOSĠNÜS TEOREMĠ:
cot  -θ   tan θ cot  -θ   tan θ
2   2  Bir ABC üçgeninde:
a 2  b 2  c 2  2.b.c.cos A
π   3π 
 +θ  için  II. bölge   +θ  için  IV. bölge  b 2  a 2  c 2  2.a.c.cos B
2   2 
c 2  a 2  b 2  2.a.b.cos C
π   3π 
sin  +θ   cos θ sin  +θ    cos θ
2   2 
π   3π 
cos  +θ    sin θ cos  +θ   sin θ
2   2 
π   3π 
tan  +θ    cot θ tan  +θ    cot θ
2   2 
π   3π 
cot  +θ    tan θ cot  +θ    tan θ
2   2 
YARIM AÇI FORMÜLLERĠ
Pratik Yol:  dar açı olmak üzere sin 2a  2.sin a.cos a
   3  cos 2a  2 cos 2 a  1
    ve     açılarının bulunduğu
2   2   1  2sin 2 a
bölgenin trigonometrik fonksiyona göre  cos 2 a  sin 2 a
işareti alınır. Daha sonra cos yerine sin, 2.tan a
tan 2a 
sin yerine cos yazılır.     ve  2    1  tan 2 a
açılarının bulunduğu bölgenin trigonometrik cot 2 a  1
cot 2a 
fonksiyona göre işareti alınır. Daha sonra 2 cot a
cos ve sin yerine yazılır.

3
 TRİGONOMETRİ
ĠKĠ AÇININ TOPLAM VE FARKININ TERS DÖNÜŞÜM FORMÜLLERĠ
TRĠGONOMETRĠK DEĞERLERĠ 1
cos a.cos b  cos  a  b   cos  a  b  
cos  a  b   cos a.cos b  sin a.sin b 2
cos  a  b   cos a.cos b  sin a.sin b
1
sin  a  b   sin a.cos b  sin b.cos a sin a.sin b   cos  a  b   cos  a  b  
2
sin  a  b   sin a.cos b  sin b.cos a
tan a  tan b
tan  a  b  
1
sin a.cos b  sin  a  b   sin  a  b  
1  tan a.tan b 2
tan a  tan b
tan  a  b  
1  tan a.tan b 1
cos a.sin b  sin  a  b   sin  a  b  
cot  a  b  
cot a.cot b  1 2
cot a  cot b
cot a.cot b  1 TRĠGONOMETRĠK DENKLEMLER
cot  a  b   
cot a  cot b
A) 0  a  2 ve k  Z olmak üzere
DÖNÜŞÜM FORMÜLLERĠ
sin x  sin a  ÇK    2k ,     2k 
x y x y
sin x  sin y  2sin .cos sin f  x   sin g  x   ÇK   g  x   2k ,   g  x   2k 
2 2

x y x y B) 0  a  2 ve k  Z olmak üzere
sin x  sin y  2 cos .sin cos x  cos a  ÇK    2k ,    2k 
2 2
cos f  x   cos g  x   ÇK   g  x   2k ,  g  x   2k 
x y x y
cos x  cos y  2 cos .cos
2 2 C) 0  a   ve k  Z olmak üzere
tan x  tan a  ÇK    k 
x y x y
cos x  cos y  2sin .sin tan f  x   tan g  x   ÇK   g  x   k 
2 2
sin  a  b 
tan a  tan b  D) 0  a   ve k  Z olmak üzere
cos a.cos b
cot x  cot a  ÇK    k 
sin  a  b  cot f  x   cot g  x   ÇK   g  x   k 
tan a  tan b 
cos a.cos b

sin  a  b  Not :
cot a  cot b  a cos x  b sin x ifadesinin en büyük değeri
sin a.sin b
a 2  b 2 , en küçük değeri - a 2  b 2 dir.
sin  a  b 
cot a  cot b 
sin a.sin b

4
 TRİGONOMETRİ
PERİYOT : TERS TRĠGONOMETRĠK FONKSĠYONLAR:
f  x  T   f  x  oluyorsa f fonksiyonuna a) Sinüs fonksiyonun tersi arksinüs (arcsin)
periyodik fonksiyon, en küçük T pozitif sayısına fonksiyonudur.
     
da periyot denir. sin: - ,    1,1  arcsin: 1,1  - , 
 2 2  2 2
PERĠYOT BULMA: dir ve y  arcsin x  x  sin y şeklinde tanımlanır.

sin n  ax  b   2
 n tek doğal sayı ise T  b) Kosinüs fonksiyonun tersi arkkosinüs (arccos)
cos  ax  b  
n
a
fonksiyonudur.
cos: 0,     1,1  arccos: 1,1   0,   dir.
sin n  ax  b   
 n çift doğal sayı ise T  y  arccos x  x  cos y şeklinde tanımlanır.
cos  ax  b  
n
a
c) Tanjant fonksiyonun tersi arktanjant (arctan)
tan  ax  b  
n
 fonksiyonudur.
 n doğal sayı ise T  dir.
cot  ax  b  
n
a      
tan: - ,   R  arctan:R  - ,  dir ve
 2 2  2 2
Not : y  arctan x  x  tan y şeklinde tanımlanır.
Toplam ve çarpım durumunda verilen
fonksiyonlarda periyotlar teker teker bulunup, d) Kotanjant fonksiyonun tersi arkkotanjant
paydaları eşitlenir. Paya bulunan periyotların (arccot) fonksiyonudur.
paylarının okek' i alınır. cot: 0,    R  arccot:R   0,   dir ve
y  arc cot x  x  cot y şeklinde tanımlanır.