Norma EX

kwiecień 2001
POLSKA NORMA
POLSKI Atmosfery wybuchowe PN-EN 1127-1
KOMITET Zapobieganie wybuchowi i Zamiast:

patrz Przedmowa krajowa
ochrona przed wybuchem
NORMALIZACYJNY Pojęcia podstawowe i metodologia
ICS 13.110; 13,230
EN 1127-1:1997, IDT
Thisnational docurnentisidentical withEN 1127-1:7997 and ispublished wilh

Ihe permission of CEN; rue de Stassart 36; B-1050 Bruxelles. Belgium.
Niniejsza Polska Norma jest identyczna z EN 1127-1:1997 i jest publikowana za

zgodą CEN; rue de Stassart 36; B-1050 Bruksela. Belgia.
PRZEDMOWA KRAJOWA
Niniejsza norma jest tłumaczeniem angielskiej wersji normy europejskiej EN 1127-1:1997.
Wprowadzona norma europejska jest zharmonizowana z dyrektywą nowego podejścia 94/9 Sprzęt i systemy
zabezpieczające przeznaczone do użytku w atmosferach potencjalnie wybuchowych (ATEX).
Wprowadzenie normy europejskiej powoduje konieczność wycofania - ze względu na sprzeczność

-normy PN-84/C-01200/01.
Umieszczony w załączniku D indeks terminów i określeń angielskich, niemieckich i francuskich uzupełniono

terminami i określeniami polskimi.
W normie są stosowane odsyłacze krajowe oznaczone od N1)do N9).
Norma zawiera załącznik krajowy NA (informacyjny), którego treściąjest wykaz aktualnych wydań norm powo-
łanych w tekście EN oraz ich krajowe odpowiedniki.
Odpowiedniki krajowe dziesięciu norm powołanych sąw opracowaniu.
W ninie^zej normie powołano się na następujące normy w wersji oryginalnej: EN 414, EN 954-1, BN 50016,
EN 50C . prEN 50021. EN 50028, EN 50039, EN 50050, EN 50053-1, EN 50053-2, EN 50053-3, f N 50154,
IEC 50 1426), IEC 79-4 i IEC 79-15.
W przypadku ewentualnego wprowadzenia niniejszej normy do obowiązkowego stosowania konieczne jest
uwzględnienie faktu, że brak jest odpowiedników krajowych niektórych norm powołanych.
nrref. PN-EN 1127-1:2001

Norma europejska EN Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 5 kwietnia
1127-1:1997 ma status 2001 r. {Uchwała nr 14/2001-o)
Polskiej Normy
NORMA EUROPEJSKA EN 1127-1
ij
EUROPEAN STANDARD
NORMĘ EUROPEENNE
EUROPAlSCHE NORM sierpień
1997
ICS 13.110; 13.230
Deskryptory: bezpieczeństwo maszyn, zapobieganie wypadkom, zabezpieczenie przeciwwybuchowe, ochrona przeciw-

pożarowa, zagrożenie, strefa niebezpieczna, stanowiska robocze, atmosfera wybuchowa, środki bezpie-
czeństwa, użytkowanie, informacja
Wersja polska
Atmosfery wybuchowe - Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem

-Arkusz 1: Pojęcia podstawowe i metodologia
ExpJosive atmospheres - Explosion pre- Atmospheres explosives - Prevention Exp!osionsfafi ige Atmospharen -
vention and protection - Part 1: Basic de J'explosion et pralection contre ExplosionsscMutz-TeN 1: Grundlagen
concepts and metttodology l'explosion - Partie 1: Notions fonda- und Methodik
mentales et methodologie
Niniejsza norma jest polską wersją normy europejskiej EN 1127-1:1997. Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet
Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne.
Norma europejska została przyjęta przez CEN 1997-03-26. Zgodnie z wewnętrznymi przepisami CEN/CENELEC,
członkowie CEN są zobowiązani do nadania normie europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania ja-
kichkolwiek zmian.
Aktualne wykazy norm krajowych (powstałych w wyniku nadania normie europejskiej statusu normy krajowej),
łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać w Sekretariacie Centralnym CEN lub w krajowych
jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN.
Norma europejska została opracowana w trzecli oficjalnych wersjach językowych (angielskiej, francuskiej i nie-
mieckiej). Wersja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego cztonka CEN i zareje-
strowana w Sekretariacie Centralnym CEN, ma ten sam status co wersje oficjalne.
Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii,
Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki
Czeskiej, Szwajcarii, Szwecji, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.
CEN
Europejski Komitet Normalizacyjny
European Committee for Standardization
Comite Europeen de Normalisation
Europaisches Komitee fur Normung
nrref. EN 1127-1:1997E
stronica 2
EN 1127-1:1997
Spis treści
Przedmowa
0 Wprowadzenie
1 Zakres normy
2 Normy powołane
3 Definicje i skróty
4 Identyfikacja zagrożenia
4.1 Postanowienia ogólne
4.2 Właściwości palne
4.3 Wymagania dotyczące zapłonu
4.4 ' Właściwości charakteryzujące przebieg wybuchu
5 Elementy oceny ryzyka

5.2 Określanie objętości atmosfery wybuchowej i prawdopodobieństwa jej występowania
5.2.1 Stopień rozproszenia substancji palnych
5.2.2 Stężenie substancji palnych
5.2.3 Objętość atmosfery wybuchowej
5.3 Określanie obecności efektywnych źródeł zapłonu
5.3.1 Postanowienia ogólne
5.3.2 Gorące powierzchnie
5.3.3 Płomienie i gorące gazy (z włączeniem gorących cząstek)
5.3.4 Iskry wytwarzane mechanicznie
5.3.5 Urządzenia elektryczne
5.3.6 Prądy błądzące, katodowa ochrona przed korozją
5.3.7 Elektryczność statyczna
5.3.8 Uderzenie pioruna
5.3.9 Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej (RF) od 104Hzdo3 « 1012Hz
5.3.10 Fale elektromagnetyczne od 3 * 10" Hzdo3 * 10 15Hz
5.3.11 Promieniowanie jonizujące
5.3.12 Ultradźwięki
5.3.13 Sprężanie adiabatyczne i fale uderzeniowe
5.3.14 Reakcje egzotermiczne, włącznie z samozapaleniem pyłów
5.4 Ocena możliwych skutków wybuchu
6 Eliminacja lub minimalizacja ryzyka

6.1 Zasady podstawowe
6.2 Unikanie atmosfery wybuchowej albo zmniejszenie jej objętości
6.2.2 Parametry procesowe
6.2.3 Projektowanie i konstruowanie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów
6.3 Klasyfikacja miejsc niebezpiecznych
6.3.2 Strefy dla gazów/par
6.3.3 Strefy dla pyłów
6.4 Wymagania dotyczące projektowania i konstruowania urządzeń, systemów ochronnych, części i podze
społów, uwzględniające unikanie efektywnych źródeł zapłonu
EN1127-1:1997
Spis treści (ciąg dalszy)

6.4.3 Płomienie i gorące gazy
6.4.6 Prądy błądzące i katodowa ochrona przed korozją
6.4.9 Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej (RF) od 10 4Hzdo3 * 1012Hz
6.4.10 Fale elektromagnetyczne od 3 x 1O11 Hz do 3 * 1015Hz
6.5 Wymagania dotyczące projektowania i konstruowania urządzeń, systemów ochronnych, części i pod
zespołów w celu zmniejszenia skutków wybuchu
6.5.2 Projektowanie urządzeń odpornych na wybuch
6.5.3 Odciążenie wybuchu
6.5.4 Tłumienie wybuchu
6.5.5 Zapobieganie rozprzestrzenianiu się wybuchu (przerwanie przenoszenia wybuchu)
6.6 Postanowienia dotyczące środków awaryjnych
6.7 Podstawy systemów pomiarowych i kontrolnych zapobiegających wybuchowi i slanowiących ochronę
przed wybuchem
7 Informacja dotycząca użytkowania

7.2 Informacja o urządzeniach, systemach ochronnych, częściach i podzespołach
7.3 Informacja o uruchamianiu, konserwacji i naprawach, dotycząca zapobiegania wybuchowi
7.4 Kwalifikacje i szkolenie
Załącznik A (normatywny) Narzędzia do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem
Załącznik B (informacyjny) Zależność pomiędzy kategoriami i strefami
Załącznik C (informacyjny) Koncepcje stosowania systemów pomiarowych i kontrolnych w celu unik-

nięcia efektywnych źródeł zapłonu
Rozdziały niniejszej normy europejskiej odnoszące się do
Załącznik D (informacyjny) Indeks istotnych wymagań lub innych postanowień Dyrektyw UE
Załącznik ZA (informacyjny)
stronica 4 EN
1127-1:1997
Przedmowa
Niniejsza norma europejska została opracowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 114 „Bezpieczeństwo ma-
szyn"N1), którego sekretariat jest prowadzony przez DIN.
Niniejsza norma europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu
lub uznanie, najpóźniej do lutego 1998 r, a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane
najpóźniej do lutego 1998 r.
Niniejsza norma stanowi ogólne wytyczne zapobiegania wybuchowi i ochrony przed wybuchem poprzez pro-
jektowanie i konstruowanie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
Szczegółowa informacja dotycząca określonych urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów jest
zawarta w odpowiednich normach. Projektowanie i konstruowanie środków zapobiegania wybuchowi i ochrony
przed wybuchem wymaga istotnych dla bezpieczeństwa danych dotyczących substancji palnych i atmosfer
wybuchowych. Szczegółowa informacja jest dostępna w odpowiednich normach.
Niniejsza norma europejska została opracowana na podstawie pełnomocnictwa danego CEN przez Komisję
Europejską i Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, i wspiera istotne wymagania Dyrektyw(y) UE.
Powiązania z Dyrektywą(ami) UE zawarte są w informacyjnym Załączniku ZA, który stanowi integralną część
niniejszej normy.
Zgodnie z przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej normy europejskiej są zobo-

wiązane następujące kraje członkowskie: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holan-
dia, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Republika Czeska, Szwajcaria, Szwecja,
Włochy i Zjednoczone Królestwo.
0 Wprowadzenie
CEN i CENELEC opracowują serię norm mających służyć pomocą projektantom, producentom i innym zainte-
resowanym podmiotom w interpretowaniu istotnych dla bezpieczeństwa wymagań umożliwiających osiągnięcie
zgodności z europejskim ustawodawstwem. W obrębie tej serii norm CEN podjął starania zmierzające do
opracowania normy stanowiącej wytyczne w dziedzinie zapobiegania wybuchowi i ochrony przed wybuchem,
ponieważ zagrożenia wybuchami są rozważane w zgodności z 4.8 w EN 292-1:1991N2).
Niniejsza norma została opracowana na podstawie pełnomocnictwa CEC i EFTA w celu uwzględnienia:
- Dyrektywy Rady w sprawie ujednolicenia przepisów państw członkowskich dotyczących maszyn
(89/392/EWG), która w Załączniku I, rozdział 1.5.7, zawiera wymaganie, że maszyny powinny być pro
jektowane i konstruowane tak aby uniknąć jakiegokolwiek ryzyka wybuchu, jak również
- Dyrektywy Rady (94/9/WE) dotyczącej urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku
w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (nazywanej Dyrektywą ATEX-100a).
Zgodnie z EN 292-1 jest to norma typu A.
Niniejsza norma została przygotowywana jako norma zharmonizowana w rozumieniu stosownych Dyrektyw UE
1 związanych przepisów EFTA.
W niniejszej normie opisano podstawowe pojęcia i metodologię zapobiegania wybuchowi i ochrony przed
wybuchem.
N1)
Odsyłacz krajowy: Technical Committee CEN/TC 114 „Safety of machinery". N2)
Odsyłacz krajowy: Patrz załącznik krajowy NA.
CEN/TC 305 ma w tym obszarze pełnomocnictwo do tworzenia norm typu B i C, które pozwolą na weryfikację
zgodności z istotnymi wymaganiami bezpieczeństwa.
Powodem wybuchów mogą być

- materiały przetwarzane lub stosowane w urządzeniach, systemach ochronnych, częściach i podzespołach,
- materiały uwolnione z urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów,
- materiały znajdujące się w sąsiedztwie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów,
- materiały konstrukcyjne urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
Ponieważ bezpieczeństwo zależy nie tylko od urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, ale rów-
nież od stosowanego materiału i sposobu jego użycia, w niniejszej normie uwzględniono aspekty odnoszące się
do zastosowania zgodnego z przeznaczeniem, co oznacza, że zaleca się, aby wytwórca rozważył jak i w jakim
celu urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły będą używane i wziął to pod uwagę podczas ich projek-
towania i konstruowania. Tylko w ten sposób można zmniejszyć zagrożenia typowe dla urządzeń, systemów
ochronnych, części i podzespołów.
UWAGA 1: Niniejsza norma może również służyć jako przewodnik dla użytkowników urządzeń, syste--
mów ochronnych, części i podzespołów podczas oceny ryzyka wybuchu w miejscu pracy i wyboru
odpowiednich urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
UWAGA 2: Podczas przygotowywania niniejszej normy, V Dyrektoriat Generalny Komisji Wspólnoty

Europejskiej rozpoczął opracowywanie dyrektywy mającej na celu poprawę bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia pracowników potencjalnie narażonych na ryzyko wynikające z atmosfer wybuchowych, w opar-
ciu o Artykuł 118a Traktatu. Zakłada się, że ta Dyrektywa będzie zawierać definicje stref dla klasyfikacji
miejsc niebezpiecznych. Definicje stref używane w niniejszej normie zostaną dostosowane, jeśli będzie
to konieczne, do tej dyrektywy.
1 Zakres normy
W niniejszej normie europejskiej określono metody identyfikowania i oceny niebezpiecznych sytuacji prowa-
dzących do wybuchu oraz projektowe i konstrukcyjne rozwiązania stosowne dla wymaganego stopnia bezpie-
czeństwa. Osiąga się to w wyniku
- identyfikacji zagrożenia;
- oceny ryzyka;
- eliminacji lub minimalizacji ryzyka;
- informacji dotyczącej stosowania.
Bezpieczeństwo urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów może być osiągnięte, jak opisano
w 5.7 EN 414:1992 N2), przez usunięcie zagrożeń i/lub ograniczenie ryzyka, tj.
a) projektowanie w sposób nie wymagający zabezpieczeń;

b) stosowanie zabezpieczeń;
c) gotowość przekazania, jeśli to konieczne, informacji użytkownikowi;
d) stosowanie jakichkolwiek innych środków ostrożności.
UWAGA: Zaleca się, aby „projektowanie" zgodnie z 5.7 w EN 414:1992 . ,ie było mylone z „projektowa-
niem" w rozumieniu 6.5 niniejszej normy.
środki przeciw wybuchom zgodne z a) (zapobieganie) i b) (ochrona) rozpatrywane są w rozdziale 6 niniejszej

normy, środki przeciw wybuchom zgodne z c) rozpatrywane sąw rozdziale 7 niniejszej normy. Środki zgodne z d)
nie są opisywane w niniejszej normie. Znajdują się one w rozdziale 6 w EN 292-2:1991 NZ).
środki zapobiegawcze i ochronne opisywane w niniejszej normie nie zapewnią wymaganego poziomu bezpie-
czeństwa, dopóki urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły nie będą działać zgodnie z przeznacze-
niem i nie będą zainstalowane i utrzymywane stosownie do odnośnych zasad praktyki lub wymagań.
stronica 6
EN 1127-1:1997
•-
W niniejszej normie określono ogólne metody projektowania i konstruowania w celu pomocy projektantom i wy-
twórcom w osiągnięciu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego w projektowaniu urządzeń, systemów ochronnych,
części i podzespołów.
Niniejsza norma ma zastosowanie do wszelkich urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów prze-
znaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
Atmosfery w tych przestrzeniach mogą powstawać z udziałem przetwarzanych materiałów palnych, stosowa-
nych lub uwalnianych przez urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły lub z udziałem materiałów
znajdujących się w sąsiedztwie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów i/lub z udziałem mate-
riałów konstrukcyjnych urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
Niniejsza norma ma zastosowanie do urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów na wszystkich

etapach ich użytkowania.
Niniejsza norma ma zastosowanie jedynie do urządzeń grupy II, które są przeznaczone do użytku w miejscach
innych niż podziemne części kopalni i te części naziemnych instalacji kopalni, które są narażone na obecność
gazów kopalnianych i/lub palnego pyłu.
Niniejsza norma nie ma zastosowania do:
- urządzeń medycznych przeznaczonych do stosowania w środowisku medycznym;

- urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów tam, gdzie zagrożenie wybuchem wynika
wyłącznie z obecności substancji wybuchowych lub niestabilnych substancji chemicznych;
- urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów tam, gdzie wybuch może nastąpić z powodu
reakcji substancji chemicznej z utleniaczami innymi niż tlen atmosferyczny lub z powodu innych niebez
piecznych reakcji lub warunków innych niż atmosferyczne;
- urządzeń przeznaczonych do stosowania w warunkach domowych i niezawodowych, gdzie przestrze
nie zagrożone wybuchem mogą powstawać wyjątkowo, wyłącznie jako wynik przypadkowej nieszczelno
ści instalacji gazowej;
- indywidualnego sprzętu ochronnego ujętego w Dyrektywie 89/686/EWG;
- statków dalekomorskich i ruchomych jednostek przybrzeżnych łącznie z urządzeniami na pokładzie
takich statków lub jednostek;
- środków transportu, tj. pojazdów i ich przyczep przeznaczonych wyłącznie do przewozu pasażerów
drogą powietrzną lub siecią drogową, kolejową lub wodną, jak również środków transportu towarów drogą
powietrzną, publiczną siecią drogową lub kolejową, lub drogą wodną. Pojazdy przeznaczone do pracy
w przestrzeniach zagrożonych wybuchem nie powinny zostać wyłączone;
- projektowania i konstruowania systemów zawierających zamierzony, kontrolowany proces spalania,
dopóki nie mogą one działać jak źródła zapłonu w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
2 Normy powołaneN2)
Do niniejszej nonrty ewopejstoejwrflowadzono, drogą datowanego lub niedatowanego powołania, postanowie-

nia z innych publikacji. Te normat r/ne powołania są cytowane w odpowiednich miejscach tekstu, a publikacje
wymieniono poniżej. W przypadku powołań datowanych późniejsze zmiany lub nowelizacje którejkolwiek z tych
publikacji odnoszą się do niniejszej normy europejskiej tylko wówczas, gdy są do niej wprowadzone przez
zmianę lub nowelizację. W przypadku powołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie publikacji.
EN 292-1, 1991
Safety of machinery - Basic concepts, generał principles for design - Part 1: Basic terminology, methodology
EN 292-2, 1991
Safety of machinery - Basic concepts, generał principles for design - Part 2: Technical principles and
specifications
stronica 7
EN 1127-1:1997
EN 414, 1992
Safety of machinery - Rules for tfa? drafting and presentation of safety standards
EN 954-1, 1996
Safety of machinery - Safety related parts of control systems - Part 1: General principles for design
EN 1050,1996
Safety of machinery - Risk assessment
EN 50014
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - General requirements
EN 50015
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Oil immersion „o"
EN 50016
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Pressurized apparatus „p"
EN 50017
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Powder filling „q"
EN 50018
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Flameproof enclosure „d"
EN 50019
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Increased safety „e"
EN 50020
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Intrinsic safety „i"
prEN 50021
Specification for electrical apparatus with type of protection „n"
EN 50028
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Encapsulation „m"
EN 50039
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Intrinsically safe electrical systems „i"
EN 50050
Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres - Electrostatic hand-held spraying equipment
EN 50053-1
Requirements for the selection, installation and use cf electrostatic spraying equipment for flammable mate-
rials - Part 1: Hand-held electrostatic paint spray gL with an energy limit of 0,24 mJ and their associated
apparatus
EN 50053-2
Requirements for the selection, installation and use of electrostatic spraying equipment for flammable mate-
rials - Part 2: Hand-held electrostatic powder spray guns witn an energy limit of 5 mJ and their associated
apparatus
EN 50053-3
Requirements for the selection, installation and use of electrostatic spraying equipment for flammable mate-
rials - Part 3: Hand-held electrostatic flock spray guns with an energy limit of 0,24 mJ or 5 mJ and their
associated apparatus
8
stronica 8 EN 1127-
1:1997
EN 50054
Electrical apparatus for the detection and measurement of combustible gases - General requirements and
test methods
EN 50055
Electrical apparatus for the detection and measurement of combustible gases - Performance requirements
for Group I apparatus indicating up to 5 % (V/V) methane in air
EN 50056
for Group I apparatus indicating up to 100 % (V/V) methane
EN 50057
for Grbup II apparatus indicating up to 100 % Iower explosive limit
EN 50058
for Group II apparatus indicating up to 100 % (V/V) gas
EN 50059
Specification for electrostatic hand-held spraying equipment for non-flammable materiał for painting and
finishing
prEN 50154
Electrical installations in potentially explosive gas atmospheres (otherthan mines)
EN 60079-10
Electrical apparatus for explosive gas atmospheres - Part 10: Classification of hazardous areas
ISO 8421-1
Fire protection - Vocabulary - Part 1: General terms and phenomena of fire
IEC 50 (426)
International Electrotechnical Vocabulary; chapter 426: Electrical apparatus for explosive atmospheres
IEC 79-4
Electrical apparatus for explosive gas atmospheres - Part 4: Method of test for ignition temperaturę
IEC 79-15
Electrical apparatus for explosive gas atmospheres - Part 15: Electrical apparatus with type of protection „n"
3 Definicje i skróty
W niniejszej normie europejskiej stosuje się następujące definicje:
3.1 substancja palna: Substancja w postaci gazu, pary, cieczy, ciała stałego lub ich mieszaniny, zdolna
wchodzić w egzotermiczną reakcję z powietrzem po zapaleniu.
3.2 części i podzespoły: Przez "części i podzespoły" rozumie się wyroby istotne dla bezpiecznego funkcjo
nowania urządzeń i systemów ochronnych, lecz bez funkcji samodzielnych [Dyrektywa 94/9/WE, Roz
dział I, Artykuł 1].
3.3 deflagracja: Wybuch rozprzestrzeniający się z prędkościąpoddźwiękową [ISO 8421-1,1987-03-01,1.11].

9
stronica 9
EN 1127-1:1997
3.4 detonacja: Wybuch rozprzestrzeniający się z prędkością naddźwiękową, któremu towarzyszy fala ude
rzeniowa [ISO 8421-1, 1987-03-01, 1.12].
3.5 urządzenia: Przez "urządzenia" rozumie się maszyny, sprzęt, przyrządy stałe lub ruchome, podzespoły
sterujące i oprzyrządowanie oraz należące do nich systemy wykrywania i zapobiegania, które oddziel
nie lub połączone ze sobą, są przeznaczone do wytwarzania, przesyłania, magazynowania, pomiaru,
regulacji i przetwarzania energii oraz dla przekształcania materiałów i które, przez ich własne potencjal
ne źródła zapłonu, są zdolne do spowodowania wybuchu [Dyrektywa 94/9/WE, Rozdział I, Artykuł 1].
3.6 wybuch: Gwałtowna reakcja utleniania lub rozkładu wywołująca wzrost temperatury i/lub ciśnienia
[ISO 8421-1, 1987-03-01, 1.13].
3.4 granice wybuchowości: Granice zakresu wybuchowości.
3.5 dolna granica wybuchowości (DGWN3)): Dolna granica zakresu wybuchowości.
3.6 górna granica wybuchowości (GGWN4)): Górna granica zakresu wybuchowości.
3.10 temperaturowe granice wybuchowości: Dolna i górna temperaturowa granica wybuchowości.
3.11 dolna temperaturowa granica wybuchowości: Temperatura cieczy palnej, przy której stężenie pary
nasyconej w powietrzu jest równe dolnej granicy wybuchowości.
3.12 górna temperaturowa granica wybuchowości: Temperatura cieczy palnej, przy której stężenie pary
nasyconej w powietrzu jest równe górnej granicy wybuchowości.
3.13 zakres wybuchowości: Zakres wartości stężenia substancji palnej w powietrzu, w granicach którego
może dojść do wybuchu.
3.14 odporność na wybuch: Właściwość zbiorników i urządzeń zaprojektowanych jako odporne na ciśnie
nie wybuchu lub uderzenie ciśnienia wybuchu.
3.15 odporność na ciśnienie wybuchu: Właściwość zbiorników i urządzeń zaprojektowanych dla zacho
wania wytrzymałości na spodziewane ciśnienie wybuchu bez wystąpienia trwałych odkształceń.
3.16 odporność na uderzenie ciśnienia wybuchu: Właściwość zbiorników i urządzeń zaprojektowanych

dla zachowania wytrzymałości na spodziewane ciśnienie wybuchu bez rozerwania, ale z możliwością wystą
pienia trwałych odkształceń.
3.17 atmosfera wybuchowa: Mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów z powie
trzem w warunkach atmosferycznych, w której po zapaleniu spalanie rozprzestrzenia się na całą nie spaloną
mieszaninę (patrz również Dyrektywa 94/9/WE, Rozdział I, Artykuł 1).
3.18 temperatura zapłonu: Minimalna temperatura, przy której w określonych warunkach badania z cieczy
wydziela się palny gaz lub para w ilości wystarczającej do natychmiastowego zapłonu z zastosowaniem efek
tywnego źródła zapłonu.
3.19 niebezpieczna atn. .sfera wybuchowa: Atmosfera wybuchowa, która w przypadku wybuchu powodu
je uszkodzenia.
3.20 mieszanina hybrydowa: Mieszanina substancji palnych z powietrzem, w różnych stanach skupienia.
UWAGA: Przykładami mieszanin hybrydowych są mieszaniny metanu, pyłu węglowego i powietrza lub
mieszaniny pary benzyny i kropelek benzyny z powietrzem.
"3| Odsyłacz krajowy: W języku angielskim - LEL. "4)

Odsyłacz krajowy: W języku angielskim - UEL.
10
stronica 10 EN
1127-1:1997
3.21 inertyzacja: Dodawanie substancji obojętnych w celu zapobiegania tworzeniu się atmosfer wybuchowych.
3.22 użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem: Użycie urządzeń, systemów ochronnych i urządzeń za

bezpieczających odpowiednio do grup i kategorii urządzeń, tak jak to określono w Dyrektywie 94/9/WE Załącz
nik I, jak również do wszystkich wskazówek dostarczonych przez producenta i wymaganych dla zapewnienia
bezpiecznego funkcjonowania urządzeń, systemów ochronnych i urządzeń zabezpieczających (patrz również
Dyrektywa 94/9/EWG, Rozdział I, Artykuł 1).
3.23 graniczne stężenie tlenu (GST N5)): Maksymalne stężenie tlenu w mieszaninie substancji palnej, po
wietrza i gazu obojętnego, w której nie dojdzie do wybuchu w określonych warunkach badania.
3.24 maszyny: Zbiór powiązanych ze sobą części lub podzespołów, z których przynajmniej jedna(en) poru
sza się, wraz z odpowiednimi urządzeniami roboczymi, układami sterowania, zasilania itd., połączonych do
określonego zastosowania, w szczególności do przetwarzania, obrabiania, przemieszczania lub pakowania
materiału (materiał jest równoważny substancji lub produktowi).
Termin "maszyny" obejmuje także zestaw maszyn, które są tak rozmieszczone i sterowane, aby funkcjonowały
jako zintegrowana całość dla osiągnięcia jednego wspólnego celu [89/392/EWG, Artykuł 1.2].
3.25 wadliwe działanie: Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły nie realizują przewidzianej
funkcji (patrz również 5.2.2.b w EN 292-1:1991).
UWAGA: W zakresie niniejszej normy może się to zdarzyć w wyniku różnych przyczyn, włączając w to
- zmianę jakiejś właściwości lub jakiegoś wymiaru, materiału bądź przedmiotu obrabianego;
- uszkodzenie jednego (lub więcej) elementu wchodzącego w skład urządzeń, systemów
ochronnych, części i podzespołów;
- zakłócenia zewnętrzne (np. wstrząsy, drgania mechaniczne, pola elektromagnetyczne);
- błędy lub niedostatki związane z projektowaniem (np. błędy w oprogramowaniu);
- zakłócenia w zasilaniu energią lub innymi mediami;
- utratę przez operatora kontroli nad maszyną (zwłaszcza w przypadku maszyn ręcznych).
3.26 maksymalny doświadczalny bezpieczny prześwit (MDBP m)): Maksymalny prześwit złącza pomiędzy
dwiema częściami wewnętrznej komory aparatu do badań który, gdy mieszanina gazowa wewnątrz ulega zapaleniu,
w określonych warunkach zapobiega zapłonowi mieszaniny gazowej na zewnątrz poprzez złącze o długości 25 mm,
dla wszystkich stężeń badanego gazu lub badanej pary w powietrzu. MDBP jestwłaściwościąokreślonej mieszaniny
gazowej (patrz również IEC 50(426), 1990-10, 426-02-11).
3.27 maksymalne ciśnienie wybuchu (pma%): Maksymalne ciśnienie występujące w zamkniętym naczyniu
podczas wybuchu atmosfery wybuchowej, oznaczone w określonych warunkach badania.
3.28 maksymalna szybkość narastania ciśnienia wybuchu ((dp/df),^): Maksymalna wartość przyrostu
ciśnienia w jednostce czasu w trakcie wybuchów wszystkich atmosfer wybuchowych w zakresie wybuchowości
substancji palnej w zamkniętym naczyniu w określonych warunkach badania.
3.29 minimalna energia zapłonu (MEZ N7)): Najmniejsza energia ele' lryczna nagromadzona w kondensato
rze, która przy jego wyładowaniu jest wystarczająca do spowodowania. płonu najbardziej zapalnej atmosfery
w określonych warunkach badania.
3.30 minimalna temperatura samozapłonu atmosfery wybuchowej: Temperatura samozapłonu palnego

gazu lub pary palnej cieczy, lub minimalna temperatura samozapłonu obłoku pyłu w określonych warunkach
badania.
N5) N6
Odsyłacz krajowy: W języku angielskim - LOC. >
N7)
Odsyłacz krajowy: W języku angielskim - MESG.
Odsyłacz krajowy: W języku angielskim - MIE.
11
EN 1127-1:1997
3.31 temperatura samozapłonu (palnego gazu lub palnej cieczy): Najniższa temperatura ogrzanych
ścianek naczynia, oznaczona w określonych warunkach badania, w której następuje zapalenie palnej substan
cji w postaci mieszaniny gazu lub pary z powietrzem.
3.32 minimalna temperatura samozapłonu obłoku pyłu: Najniższa temperatura gorącej powierzchni, w której
najbardziej zapalna mieszanina pyłu z powietrzem ulega zapłonowi w określonych warunkach badania.
3.33 minimalna temperatura samozapłonu warstwy pyłu: Najniższa temperatura gorącej powierzchni,
przy której warstwa pyłu ulega zapłonowi w określonych warunkach badania.
3.34 normalne działanie". Sytuacja kiedy urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły realizują
przewidzianą funkcję w zakresie parametrów znamionowych (patrz również 5.2.2.a w EN 292-1:1991).
Niewielkie emisje materiału palnego mogą być związane z normalnym działaniem. Na przykład, emisje substan-
cji z uszczelnień zwilżanych pompowaną cieczą traktowane są jako niewielkie emisje.
Niesprawności (takie jak uszkodzenie uszczelnień pomp, uszczelek kołnierzowych lub uwolnienia substancji
w wyniku awarii), które pociągają za sobą naprawę lub wyłączenie, nie są traktowane jako część normalnego działania.
3.35 ' przestrzeń zagrożona wybuchem: Przestrzeń, w której zależnie od warunków lokalnych i ruchowych
może wystąpić atmosfera wybuchowa [Dyrektywa 94/9/EC, Rozdział I, Artykuł 1].
3.36 system ochronny: Za „systemy ochronne" uznaje się wszystkie części i podzespoły inne niż wyżej
zdefiniowane, których zadaniem jest natychmiastowe powstrzymanie powstającego wybuchu, i/lub ograniczenie
skutecznego zasięgu płomienia i ciśnienia wybuchu. Systemy ochronne mogą być zintegrowane z urządzeniem,
lub wprowadzane na rynek oddzielnie, do zastosowania ich jako systemów samodzielnych [Dyrektywa 94/9/WE,
Rozdział I, Artykuł 1].
3.37 zredukowane ciśnienie wybuchu: Ciśnienie powstające w wyniku wybuchu atmosfery wybuchowej
w zbiorniku chronionym przez odciążanie wybuchu lub tłumienie wybuchu.
3.38 samozapalenie pyłu w masie: Zapalenie pyłów spowodowane tym, że szybkość wytwarzania ciepła w wy
niku reakcji utleniania i/lub rozkładu pyłu jest większa niż szybkość odprowadzania ciepła do otoczenia.
4 Identyfikacja zagrożenia
Zagrożenie wybuchem jest związane z materiałami i substancjami przetwarzanymi, stosowanymi lub uwalniany-
mi przez urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły oraz materiałami stosowanymi do budowy urzą-
dzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
Niektóre z tych materiałów i substancji mogą ulegać procesom spalania w powietrzu. Procesom tym często
towarzyszy wytwarzanie znaczących ilości ciepła i mogą one być związane ze wzrostem ciśnienia i uwolnie-
niem materiałów niebezpiecznych. W odróżnieniu od pożaru wybuch zasadniczo jest samopodtrzymującym
rozprzestrzenianiem się strefy reakcji (płomienia) w atmosferze wybuchowej.
Substancje palne powinny być rozważane jako materiały, które mogą utworzyć atmosferę wybuchową, chyba
że bad? ;e ich właściwości wykazało, że w mieszaninach z powietrzem nie są zdolne do samopodtrz nującego
się rozf. estrzeniania wybuchu.
To potencjalne zagrożenie związane z atmosferą wybuchową staje się realne w przypadku zapłonu przez
efektywne źródło zapłonu.
Dane dotyczące bezpieczeństwa wymienione w 4.2,4.3 i 4.4 opisują właściwości substancji istotne dla bezpieczeń-
stwa. Mogą być one uzyskiwane w wyniku eksperymentów laboratoryjnych i w kilku przypadkach również metodami
obliczeniowymi1). Uzyskane dane dotyczące bezpieczeństwa są stosowane do identyfikacji zagrożenia.
11
Odpowiednie normy były, lub są, opracowywane przez CEN i CENELEC. 12
stronica 12 EN
1127-1:1997
Należy mieć na uwadze fakt, że tego typu dane dotyczące bezpieczeństwa nie są stałymi fizycznymi, ale
zależą na przykład od technik użytych do ich pomiaru. Tak więc podane w tablicy dane dotyczące bezpieczeń-
stwa w odniesieniu do pyłów są jedynie wskazówkami, ponieważ te wartości zależą od ozmiarów i kształtu
cząstek, zawartości wilgoci i obecności dodatków nawet w śladowych stężeniach. Dla określonych zastosowań
zaleca się poddawanie badaniom próbek pyłu obecnego w urządzeniach i używanie uzyskanych danych do
identyfikacji zagrożenia.
4.2 Właściwości palne
Ponieważ w tym kontekście potencjalne zagrożenie stwarza nie sam materiał, ale jego kontakt lub zmieszanie
z powietrzem, powinny zostać oznaczone właściwości mieszaniny substancji palnej z powietrzem. Te właściwo-
ści informują o zachowaniu się substancji w trakcie spalania i o możliwości zapoczątkowania pożaru lub wybu-
chu. Odnośne dane to np.
- temperatura zapłonu;
- granice wybuchowości (DGW, GGW);
- graniczne stężenie tlenu (GST).
4.3 Wymagania dotyczące zapłonu
Powinny zostać oznaczone właściwości atmosfery wybuchowej związane z zapłonem. Odnośne dane to np.
- minimalna energia zapłonu;
- minimalna temperatura samozapłonu atmosfery wybuchowej;
- minimalna temperatura samozapłonu warstwy pyłu.
4.4 Właściwości charakteryzujące przebieg wybuchu
Zachowanie atmosfery wybuchowej po wystąpieniu zapłonu powinno być charakteryzowane danymi takimi jak:
- maksymalne ciśnienie wybuchu (pmax)\
- maksymalna szybkość narastania ciśnienia wybuchu ((dp/df)max);
- maksymalny doświadczalny bezpieczny prześwit (MDBP).
5 Elementy oceny ryzyka 5.1

Postanowienia ogólne
Ocena ryzyka powinna być zawsze przeprowadzona dla każdej odrębnej sytuacji zgodnie z EN 1050. Ocena
ryzyka obejmuje następujące elementy, dla których w niniejszej normie podano wytyczne:
a)identyfikacja zagrożenia. Dane dotyczące bezpieczeństwa zgodnie z rozdziałem 4 są pomocne przy

identyfikacji zagrożeń przez wskazanie, czy substancje są palne i czy łatwo ulegają zapłonowi;
b)określenie prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery wybuchowej i jej objętości (zgodnie z 5.2);
c) określenie obecności źródeł zapłonu i prawdopodobieństwa wystąpienia źródeł zapłonu zdolnych do
zapalenia atmosfery wybuchowej (zgodnie z 5.^);
d)określenie możliwych skutków wybuchu (zgt. nie z 5.4);
e)oszacowanie ryzyka;
f) rozważenie środków dla minimalizacji ryzyka (zgodnie z rozdziałem 6).
Powinno się stosować podejście całościowe, zwłaszcza w odniesieniu do skomplikowanych urządzeń, syste-
mów ochronnych, części i podzespołów, zakładów składających się z niezależnych jednostek i, przede wszyst-
kim, w odniesieniu do rozległych instalacji. Ocena ryzyka powinna uwzględniać zagrożenie zapłonem i wybu-
chem z uwagi na
- urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły;
- wzajemne oddziaływanie pomiędzy urządzeniami, systemami ochronnymi, częściami i podzespołami
oraz stosowanymi substancjami;
13
stronica 13 EN
1127-1:1997
- charakterystykę procesu przemysłowego prowadzonego w urządzeniach, systemach ochronnych, czę

ściach i podzespołach;
- wzajemne oddziaływanie pomiędzy poszczególnymi procesami w różnych częściach urządzeń, syste
mów ochronnych, części i podzespołów;
- otoczenie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów i możliwe wzajemne oddziaływanie
z sąsiadującymi procesami.
5.2 Określanie objętości atmosfery wybuchowej i prawdopodobieństwa jej występowania
Występowanie niebezpiecznej atmosfery wybuchowej zależy od:

- obecności substancji palnej;
- stopnia rozproszenia substancji palnej (np. gazy, pary, mgły, pyły);
- stężenia substancji palnej w powietrzu, w granicach zakresu wybuchowości;
- objętości atmosfery wybuchowej wystarczającej do spowodowania obrażeń lub zniszczeń w wyniku
zapłonu.
Przy ocenie prawdopodobieństwa występowania niebezpiecznej atmosfery wybuchowej powinno się uwzględ-
niać możliwość tworzenia atmosfery wybuchowej w wyniku reakcji chemicznych, pirolizy i procesów biologicz-
nych z udziałem obecnych materiałów.
Jeżeli nie jest możliwe oszacowanie prawdopodobieństwa występowania niebezpiecznej atmosfery wybucho-
wej, należy przyjąć założenie, że taka atmosfera występuje zawsze, z wyjątkiem sytuacji, kiedy stosowane jest
wiarygodne urządzenie kontroli stężenia substancji palnej w atmosferze.
UWAGA: W praktyce wygodne jest klasyfikowanie w postaci stref zarówno wnętrza, jak i otoczenia
urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, na podstawie prawdopodobieństwa występo-
wania niebezpiecznej atmosfery wybuchowej (patrz 6.3).
5.2.1 Stopień rozproszenia substancji palnych
Ze względu na swą postać, gazy i pary mają stopień rozproszenia wystarczający do wytworzenia atmosfery
wybuchowej. W przypadku mgieł i pyłów stopień rozproszenia wystarczający do wytworzenia atmosfery wybu-
chowej może zostać osiągnięty, jeżeli rozmiar kropelki lub cząstki będzie wynosił poniżej 1 mm.
UWAGA: Liczne mgły, aerozole i pyły występujące w praktyce mają rozmiary cząstek pomiędzy 0,001 mm
i 0,1 mm.
5.2.2 Stężenie substancji palnych
Wybuch jest możliwy, jeśli stężenie substancji palnej rozproszonej w powietrzu osiąga wartość minimalną (dol-
ną granicę wybuchowości). Do wybuchu nie dojdzie, jeśli stężenie przekroczy wartość maksymalną (górną
granicę wybuchowości).
UWAGA: Niektóre niestabilne substancje chemicznie, np. acetylen i tlenek etylenu, mogą ulegać reak-
cjom egzotermicznym nawet przy braku tlenu i mają górną granicę wybuchowości równą 100 %.
Granice wybuchowości zmieniają się ze zmianą ciśnienia i temperatury, reguły zakres stężenia pomiędzy
granicami wybuchowości wzrasta ze wzrostem ciśnienia i temperatury. W przypadku mieszanin z tlenem,
górne granice wybuchowości są dużo wyższe niż dla mieszanin z powietrzem.
Jeżeli temperatura powierzchni cieczy palnej jest wyższa niż dolna temperaturowa granica wybuchowości,
może się wytworzyć atmosfera wybuchowa (patrz 6.2.2.2). Aerozole i mgły cieczy palnych mogą tworzyć
atmosferę wybuchową w temperaturze niższej niż dolna temperaturowa granica wybuchowości.
Granice wybuchowości dla pyłów nie mają takiego samego znaczenia jak w przypadku gazów i par. Obłoki
pyłów są zazwyczaj niejednorodne. Stężenie pyłu może zmieniać się w dużym stopniu w zależności od sposobu
jego osadzania się i rozproszenia w powietrzu. Zawsze należy liczyć się z możliwością tworzenia atmosfer
wybuchowych w obecności osadów palnego pyłu.
14
stronica 14 EN
1127-1:1997
5.2.3 Objętość atmosfery wybuchowej
Ocena, czy atmosfera wybuchowa występuje w objętości niebezpiecznej zależy od możliwych skutków wybu-
chu (patrz 5.4).
5.3 Określanie obecności efektywnych źródeł zapłonu
Zdolność zapalająca źródła zapłonu powinna być rozpatrywana łącznie z właściwościami zapłonu substancji
palnej (patrz 4.3).
Prawdopodobieństwo występowania efektywnych źródeł zapłonu powinno być oszacowane, przy uwzględnie-
niu możliwości ich pojawienia się np. w trakcie konserwacji i czyszczenia.
- UWAGA: Dla zmniejszania aktywności źródeł zapłonu mogą być użyte środki ochronne (patrz 6.4).
Jeżeli prawdopodobieństwo występowania efektywnego źródła zapłonu nie może być oszacowane, należy
przyjąć założenie, że źródło zapłonu występuje zawsze.
Zaleca się klasyfikowanie źródeł zapłonu stosownie do prawdopodobieństwa ich występowania, w następujący
sposób:
a) źródła zapłonu, które mogą występować ciągle lub często;

b) źródła zapłonu, które mogą występować rzadko;
c) źródła zapłonu, które mogą występować jedynie wyjątkowo.
W odniesieniu do stosowanych urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów klasyfikacja ta powin-

na być rozważana odpowiednio do:
a) źródeł zapłonu, które mogą występować podczas normalnego działania;

b) źródeł zapłonu, które mogą wystąpić jedynie w wyniku wadliwego działania;
c) źródeł zapłonu, które mogą wystąpić jedynie w wyniku rzadko występującego wadliwego działania.
Różne źródła zapłonu są rozważane w podrozdziałach od 5.3.2 do 5.3.14.
Zapłon może wystąpić, jeżeli dojdzie do kontaktu atmosfery wybuchowej z ogrzaną powierzchnią. Źródłem zapłonu
może być nie tylko sama gorąca powierzchnia - również warstwa pyłu lub palne ciało stałe zapalone w kontakcie
z gorącą powierzchnią może stanowić źródło zapłonu dla atmosfery wybuchowej.
Zdolność ogrzanej powierzchni do spowodowania zapłonu zależy od rodzaju i stężenia poszczególnych substancji
w mieszaninie z powietrzem. Zdolność ta rośnie ze wzrostem temperatury i powierzchni. Ponadto, temperatura powo-
dująca zapłon zależy od rozmiaru i kształtu ogrzanego elementu, gradientu stężenia w pobliżu powierzchni i, w pewnym
stopniu, również od rodzaju materiału ogrzanej powierzchni. Tak na przykład atmosfera wybuchowa gazu albo pary
wewnątrz dość dużych ogr. <. "łych przestrzeni (około 1 I lub więcej) może ulec zapłonowi od powierzchni o niższych
temperaturach niż określanycn zgodnie z IEC 79-4 lub innymi równoważnymi metodami. Z drugiej strony w przypadku
ogrzanych ciał charakteryzujących się raczej wypukłościami niż wklęsłościami, do zapłonu konieczne są wyższe
temperatury powierzchni; minimalna temperatura samozapłonu wzrasta, na przykład w przypadku kul albo rur ze
zmniejszaniem się ich średnicy. Kiedy atmosfera wybuchowa przepływa nad ogrzanymi powierzchniami, do zapłonu
konieczna jest wyższa temperatura powierzchni z powodu krótkiego czasu kontaktu.
Jeżeli atmosfera wybuchowa pozostaje w kontakcie z gorącą powierzchnią przez względnie długi czas, mogą
zachodzić wstępne reakcje, np. zimne płomienie, wskutek czego tworzą się łatwiej zapalne produkty rozkładu
ułatwiające zapłon pierwotnych atmosfer.
Oprócz łatwo rozpoznawalnych gorących powierzchni, takich jak grzejniki, suszarki, wężownice grzewcze i inne,
źródłem niebezpiecznych temperatur mogą być również procesy mechaniczne i z udziałem maszyn. Procesy te
15
stronica 15 EN
1127-1:1997
obejmują również urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły, które zamieniają energię mechaniczną
w cieplną, tj. wszystkie rodzaje sprzęgieł trących i hamulców działających mechanicznie (np. w pojazdach
i wirówkach). Ponadto, wszystkie części ruchome w łożyskach, przepustach wałów, uszczelnieniach itd. mogą
stawać się źródłem zapłonu, jeżeli nie są w wystarczającym stopniu smarowane. W przypadku ścisłego pasowa-
nia ruchomych części przedostanie się ciał obcych lub przesunięcie osi również mogą powodować tarcie, które
z kolei może prowadzić do wysokiej temperatury powierzchni, w niektórych przypadkach dość szybko.
Powinno się również brać pod uwagę wzrost temperatury w wyniku reakcji chemicznych (np. ze smarami i środkami
czyszczącymi).
Informacje dotyczące zagrożeń związanych z zapłonem przy pracach spawalniczych i cięciu, patrz 5.3.3.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem od gorących powierzchni, patrz 6.4.2.
5.3.3 Płomienie i gorące gazy (z włączeniem gorących cząstek)
Płomienie towarzyszą reakcjom spalania w temperaturach powyżej 1 000 °C. Gorące gazy są produktem
reakcji, w przypadku płomieni dymiących i/lub kopcących tworzą się również jarzące się cząstki stałe. Płomie-
nie oraz ich gorące produkty reakcji lub inaczej wysoce ogrzane gazy mogą zapalić atmosferę wybuchową.
Płomienie, nawet bardzo małe, są jednym z najbardziej efektywnych źródeł zapłonu.
Jeżeli atmosfera wybuchowa występuje zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz urządzenia, systemu ochronnego,
części lub podzespołu, albo w sąsiednich częściach instalacji i jeżeli zapłon następuje w jednym z tych miejsc,
płomień może rozprzestrzeniać się w inne miejsca przez otwory takie jak kanały wentylacyjne. Zapobieganie
rozprzestrzenianiu się płomienia wymaga specjalnie zaprojektowanych środków ochronnych (patrz 6.5.5).
Krople stopionego metalu powstające podczas spawania lub cięcia są cząstkami o bardzo dużej powierzchni
i dlatego sąjednymi z najbardziej efektywnych źródeł zapłonu.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem od płomieni i gorących gazów, patrz
6.4.3.
W wyniku tarcia, uderzenia lub procesów ścierania takich jak mielenie, może następować oddzielenie od ciał
stałych cząstek o wysokiej temperaturze, będącej wynikiem energii używanej w procesie. Jeżeli cząstki te
zawierają substancje zdolne do utleniania, na przykład żelazo lub stal, mogą one ulegać procesowi utleniania,
osiągając przez to nawet wyższe temperatury. Cząstki takie (iskry) mogą zapalać palne gazy i pary i pewne
mieszaniny pyłowo-powietrzne (zwłaszcza mieszaniny pyłów metali z powietrzem). W warstwie pyłu iskry mogą
spowodować tlenie, które może być źródłem zapłonu atmosfery wybuchowej.
Jako powód iskrzenia należy rozważyć przedostanie się do urządzeń, systemów ochronnych, części i podze-
społów materiałów obcych, np. kamieni albo skrawków metalu.
Tarcie, nawet między podobnymi metalami żelaznymi i między pewnymi materiałami ceramicznymi, może je
miejscami nagrzewać i wytwarzać iskry podobne do powstających w trakcie mielenia. Mogą one powodować
zapłon atmosfer wybuchowych.
Uderzenia w obecności rdzy i metali lekkich (np. aluminium i magnezu) oraz ich stopów mogą zapoczątkowy -
wać reakcję termitową, która może powodować zapłon atmosfer wybuchowych.
Metale lekkie - tytan i cyrkon - mogą również tworzyć zapalne iskry pod wpływem uderzenia lub tarcia w kontak-
cie z wystarczająco twardym materiałem, nawet w nieobecności rdzy.
Informacje dotyczące zagrożenia zapłonem przy pracach spawalniczych i cięciu, patrz 5.3.3.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem od iskier wytwarzanych mechanicznie,
patrz 6.4.4.
16
EN 1127-1:1997
W przypadku urządzeń elektrycznych źródłami zapłonu mogą być iskry elektryczne i gorące powierzchnie
(patrz 5.3.2). Iskry elektryczne mogą być wytwarzane, np.
- kiedy obwody elektryczne są wyłączane i załączane;

- przez poluzowanie połączeń;
- przez prądy błądzące (patrz 5.3.6).
Wykazano jednoznacznie, że bardzo niskie napięcie (np. poniżej 50 V) stosuje się w celu ochrony osób przed
porażeniem prądem i nie jest środkiem ochrony przed wybuchem. Napięcia niższe niż wyżej wymienione mogą
jednak wytworzyć energię wystarczającą do zapalenia atmosfery wybuchowej.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem od urządzeń elektrycznych, patrz 6.4.5.
5.3.6 Prądy błądzące, katodowa ochrona przed korozją
Prądy błądzące mogą płynąć w systemach przewodzących elektryczność lub częściach systemów
- jako prądy powrotne w systemach elektroenergetycznych - zwłaszcza w sąsiedztwie kolei elektrycznej

i dużych systemów spawalniczych - gdy, na przykład, elektroprzewodzące składniki systemu, takie jak
szyny i kable leżące pod ziemią obniżają opór ścieżki prądu powrotnego;
- jako wynik zwarcia albo doziemienia z powodu uszkodzeń instalacji elektrycznych;
- jako wynik indukcji magnetycznej (np. ze względu na sąsiedztwo instalacji elektrycznych z silnymi
prądami lub częstotliwościami radiowymi, patrz też 5.3.9); i
- jako wynik uderzenia pioruna (patrz 5.3.8).
Jeżeli części systemu zdolnego do przewodzenia prądów błądzących są rozłączane, łączone lub mostkowane
- nawet w przypadku niewielkich różnic potencjału - atmosfera wybuchowa może ulec zapłonowi w wyniku
iskier i/lub luków elektrycznych. Ponadto, zapłon może również nastąpić z powodu nagrzania się ścieżek
przewodzących (patrz 5.3.2).
W przypadku zastosowania ochrony przed korozją metodą katodową z przyłożonym napięciem wyżej wymie-
nione ryzyko zapłonu również jest możliwe. Jeżeli stosuje się anody ochronne, ryzyko zapłonu z powodu iskier
elektrycznych jest mało prawdopodobne, chyba że anody wykonane są z aluminium lub magnezu.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem od błądzących prądów elektrycznych i kato-
dowej ochrony przed korozją, patrz 6.4.6.
W określonych warunkach wyładowania elektryczności statycznej mogą powodować zapłon. Wyładowanie nałado-
wanych, izolowanych części przewodzących łatwo może prowadzić do wytworzenia iskier zapalających. W przy-
padku naładowanych elementów wykonanych z materiałów nieprzewodzących, dotyczy to głównie tworzyw sztucz-
nych, ale również pewnych innych materiałów, możliwe jest wystąpienie wyładowań snopiastych. W specjalnych
przypar ^ch, podczas szybkich procesów rozdziału (np. taśmy przesuwające się na wałkach, pasy napadowe), lub
w wynika kombinacji materiałów przewodzących i nieprzewodzących, możliwe są również rozprzestrz^ iające się
wyładowania snopiaste. Mogą również występować wyładowania stożkowe N8) od materiałów składowanych luzem
oraz wyładowania z obłoków pyłu.
Wyładowania snopiaste mogą zapalać niemal wszystkie wybuchowe atmosfery gazów i par. Zgodnie z obecnym
stanem wiedzy nie można wykluczyć zapłonu wybuchowych atmosfer pyłowo-powietrznych ze skrajnie niską mini-
malną energią zapłonu przez wyładowanie snopiaste. Iskry, rozprzestrzeniające się wyładowania snopiaste, wyłado-
wania stożkowe i wyładowania z obłoku pyłu mogą zapalać wszystkie rodzaje atmosfer wybuchowych, w zależności
od ich energii wyładowania.
NB|
Odsyłacz krajowy. Wyładowania ze stożka usypanego materiału.
17
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym elektrycznością sta-
tyczną, patrz 6.4.7.
Jeżeli uderzenie pioruna nastąpi w atmosferze wybuchowej, zawsze dojdzie do jej zapłonu. Co więcej, istnieje
również możliwość zapłonu ze względu na wysokie temperatury osiągane przez elementy przewodzące wyła-
dowanie.
W miejscu uderzenia pioruna płyną silne prądy, które mogą tworzyć iskry w jego sąsiedztwie.
Nawet bez uderzenia pioruna, burze mogą powodować indukowane wysokie napięcia w urządzeniach, syste-
mach ochronnych, częściach i podzespołach.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym uderzeniem pioruna,
patrz 6.4.8.
5.3.9 Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej (RF) od 104 Hz do 3 x 1012 Hz
Fale elektromagnetyczne są emitowane przez wszystkie systemy generujące i stosujące energię elektryczną
o częstotliwości radiowej (systemy częstotliwości radiowej), np. nadajniki radiowe lub przemysłowe, lub medyczne
generatory RF stosowane do ogrzewania, suszenia, utwardzania, spawania, cięcia itd.
Wszystkie przewodzące części znajdujące się w polu promieniowania działająjak anteny odbiorcze. Jeżeli pole
jest wystarczająco silne i jeżeli antena odbiorcza jest wystarczająco duża, części przewodzące mogą powodować
zapłon w atmosferach wybuchowych. Odbierana energia o częstotliwości radiowej może, na przykład, rozżarzyć
cienkie przewody lub generować iskry podczas łączenia lub rozłączania części przewodzących. Doprowadzana
przez antenę odbiorczą energia, która może prowadzić do zapłonu, zależy głównie od odległości między nadajni-
kiem i anteną odbiorczą oraz od rozmiarów anteny odbiorczej przy wszystkich długościach i energii fal RF.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym falami elektromagne-
tycznymi w paśmie RF, patrz 6.4.9.
5.3.10 Fale elektromagnetyczne od 3 x 1011 Hz do 3 x 1015 Hz
Promieniowanie w tym zakresie widma może - zwłaszcza w przypadku skupienia - stać się źródłem zapłonu
poprzez pochłanianie przez atmosfery wybuchowe lub powierzchnie ciał stałych.
Światło słoneczne, na przykład, może powodować zapłon w obecności przedmiotów zdolnych do skupienia
jego promieni (np. butelki działające jak soczewki, reflektory skupiające).
W określonych warunkach promieniowanie intensywnych źródeł światła (ciągłego albo błyskowego) jest tak
intensywnie pochłaniane przez cząstki pyłu, że stają się one źródłem zapłonu atmosfer wybuchowych lub
nagromadzonego pyłu.
W przypadku promieniowania laserowego (np. stosowanego w łączności, pomiarach zdalnych, pomiarach

geodezyjnych, urządzeniar do pomiaru odległości w zasięgu wzroku), nawet przy dużych odległościach
energia lub natężenie nawet. liezogniskowanego promienia mogą być wystarczające do spowodowania zapło-
nu. Również w tym przypadku proces ogrzewania zachodzi głównie wtedy, gdy wiązka laserowa trafia na
powierzchnię ciała stałego lub gdy jest absorbowana przez cząstki pyłu w atmosferze lub przez zanieczyszczo-
ne części przeźroczyste.
Należy wziąść pod uwagę, że jakiekolwiek urządzenie, system ochronny, część i podzespół generujący promienio-
wanie (np. lampy, łuki elektryczne, lasery, itd.) mogą stanowić źródło zapłonu, jak to zdefiniowano w 5.3.2 i 5.3.5.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym falami elektromagne-
tycznymi w tym zakresie, patrz 6.4.10.
18
stronica 18 EN
1127-1:1997
Promieniowanie jonizujące generowane, na przykład, przez lampy rentgenowskie i substancje radioaktywne

może zapalać atmosfery wybuchowe (zwłaszcza atmosfery wybuchowe z cząstkami pyłu) w wyniku absorpcji
energii. Ponadto, źródło radioaktywne samo może się podgrzewać, z powodu wewnętrznej absorpcji energii
promieniowania, do temperatury przekraczającej minimalną temperaturę samozapłonu otaczającej atmosfery
wybuchowej.
Promieniowanie jonizujące może powodować chemiczny rozkład lub inne reakcje, które mogą prowadzić do
tworzenia bardzo reaktywnych rodników lub niestabilnych chemicznie związków. Może to powodować zapłon.
UWAGA : Takie promieniowanie może również tworzyć atmosferę wybuchową w wyniku rozkładu (np.
mieszanina tlenu i wodoru w wyniku radiolizy wody).
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym promieniowaniem joni-
zującym, patrz 6.4.11.
Podczas stosowania fal ultradźwiękowych, znaczna część energii wytwarzanej przez przetwornik elektroaku-
styczny jest absorbowana przez substancje stałe lub ciekłe. W wyniku absorpcji, substancja wystawiana na
działanie ultradźwięków ogrzewa się tak, że w skrajnych przypadkach może nastąpić zapłon.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym ultradźwiękami, patrz
6.4.12.
W przypadku sprężania adiabatycznego lub prawie adiabatycznego i w falach uderzeniowych mogą występo-
wać tak wysokie temperatury, że atmosfery wybuchowe (i osady pyłu) mogą zostać zapalone. Przyrost tempe-
ratury zależy głównie od stosunku wartości ciśnień, nie od ich różnicy.
UWAGA: W przewodach ciśnieniowych kompresorów do sprężania powietrza i w zbiornikach podłą-

czonych do tych przewodów, wybuchy mogą występować jako wynik zapłonu sprężonych mgieł olejów
smarnych.
Fale uderzeniowe są generowane, na przykład, podczas nagłego rozprężania gazów pod wysokim ciśnieniem
do rurociągów. W tym procesie fale uderzeniowe rozprzestrzeniają się do miejsc o niskim ciśnieniu szybciej
niż prędkość dźwięku. Kiedy są uginane lub odbijane przez powyginany rurociąg, przewężenia, połączenia
kołnierzowe, zamknięte zawory itd., mogą występować bardzo wysokie temperatury.
UWAGA: Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły zawierające wysoce utleniające gazy,
np. czysty tlen lub atmosfery gazowe o wysokim stężeniu tlenu, mogą stawać się efektywnym źródłem
zapłonu przy sprężaniu adiabatycznym, fali uderzeniowej lub nawet zwykłym przepływie, ponieważ
zapaleniu ulec mogą smary, szczeliwa i nawet materiały konstrukcyjne. Jeżeli to prowadzi do znisz-
czenia urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów <ch części będą zapalać otaczającą
atmosferę wybuchową.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym sprężaniem adiaba-
tycznym i falami uderzeniowymi, patrz 6.4.13.
Reakcje egzotermiczne mogą stanowić źródło zapłonu gdy szybkość wytwarzania ciepła będzie większa od
szybkości odprowadzania ciepła do otoczenia. Wiele reakcji chemicznych jest reakcjami egzotermicznymi.
Możliwość osiągnięcia podczas reakcji wysokiej temperatury zależy, między innymi, od stosunku objętość/
powierzchnia układu reagującego, temperatury otoczenia i czasu reakcji. Te wysokie temperatury mogą prowa-
dzić do zapłonu wybuchowych atmosfer, jak również zapoczątkowania tlenia się i/lub palenia.
19
stronica 19 EN
1127-1:1997
Do reakcji tych włącza się reakcje piroforycznych substancji z powietrzem, metali alkalicznych z wodą, samo-
zapalenie palnych pyłów2), samonagrzewanie się pasz, zapoczątkowane przez procesy biologiczne, rozkład
organicznych nadtlenków lub reakcje polimeryzacji.
Katalizatory również mogą wzbudzać reakcje egzotermiczne (np. atmosfery wodór/powietrze w obecności platyny).
UWAGA 1: Niektóre reakcje chemiczne (np. rozkład termiczny i procesy biologiczne) mogą również
prowadzić do tworzenia substancji palnych, które z kolei mogą tworzyć atmosfery wybuchowe z ota-
czającym powietrzem.
Gwałtowne reakcje kończące się zapłonem mogą występować w pewnych połączeniach materiałów konstruk-
cyjnych z substancjami chemicznymi (np. miedź z acetylenem, metale ciężkie z nadtlenkiem wodoru).
Pewne połączenia substancji, zwłaszcza gdy są dobrze rozdrobnione, (np. aluminium/rdza albo cukier/chlora-
ny) reagują gwałtownie w razie uderzenia lub tarcia (patrz 5.3.4).
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami zapłonem spowodowanym reakcjami chemiczny-
mi, patrz 6.4.14.
UWAGA 2: Zagrożenia mogą też wynikać z reakcji chemicznych spowodowanych termiczną niestabilno-
ścią, dużym ciepłem reakcji i/lub szybkim wyzwalaniem gazu. Te zagrożenia nie są rozważane w niniej-
szej normie.
5.4 Ocena możliwych skutków wybuchu
W przypadku wybuchu należy rozważyć możliwe skutki np.:
- płomieni;
- promieniowania cieplnego;
- fal ciśnienia;
- rozrzutu odłamków;
- niebezpiecznych uwolnień materiałów.
Konsekwencje powyższych zjawisk są zależne od
- chemicznych i fizycznych właściwości substancji palnych;

- ilości i sposobu zamknięcia atmosfery wybuchowej;
- geometrii otoczenia;
- wytrzymałości obudowy i struktur podtrzymujących;
- sprzętu ochrony indywidualnej stosowanego przez personel narażony na niebezpieczeństwo;
- fizycznych właściwości zagrożonych obiektów.
Spodziewane obrażenia ludzi lub uszkodzenia obiektów i wielkość miejsca zagrożonego mogą być ocenione w ten
sposób tylko dla każdego określonego przypadku.
6 Eliminacja lub minimalizacja ryzyka 6.1

Zasady podstawowe
Konieczność jednoczesnego wystąpienia atmosfery wybuchowej i efektywnego źródła zapłonu oraz przewidy-
wanych skutków wybuchu -jak opisano w rozdziale 5- prowadzi bezpośrednio do trzech podstawowych zasad
zapobiegania wybuchowi i ochrony przed wybuchem:
Norma dotycząca badania samozapalenia nagromadzonego pytu jest w przygotowaniu.
20
1 I I I I
I
ianę stężenia substancji palnej do
wartości poza zakresem wybuchowości lub zmianę stężenia tlenu do wartości poniżej granicznego stęże
a) nia tlenu (GST);
- unikanie jakiegokolwiek możliwego efektywnego źródła zapłonu;
z b) ochrona
a
- ograniczanie skutków wybuchów do dopuszczalnych granic poprzez ochronne środki konstrukcyjne. W prze
p
o ciwieństwie do dwóch opisanych wyżej zasad, tutaj dopuszcza się wystąpienie wybuchu.
bi
e Eliminacja lub minimalizacja ryzyka może być dokonywana przez stosowanie zarówno tylko jednej z powyż-
g szych zasad zapobiegania lub ochrony jak i ich kombinacji.
a
ni W pierwszym rzędzie zaleca się unikanie atmosfery wybuchowej.
e
Im bardziej prawdopodobne będzie występowanie atmosfery wybuchowej, tym większy zakres środków prze-
- u ciwdziałających efektywnym źródłom zapłonu powinien być zastosowany, i odwrotnie.
ni
k W celu wyboru stosownych środków należy stworzyć koncepcję bezpieczeństwa przeciwwybuchowego dla
a każdego indywidualnego przypadku.
ni
e Przy planowaniu środków zapobiegania wybuchowi i ochrony przed wybuchem, należy rozważyć normalne
at działanie, obejmujące uruchomienie i zatrzymanie. Ponadto powinno się brać pod uwagę możliwe technicznie
m wadliwe działanie, jak również przewidywalne niewłaściwe użytkowanie (patrz EN 292-1). Stosowanie środków
o zapobiegania wybuchowi i ochrony przed wybuchem wymaga gruntownej wiedzy i niezbędnego doświadcze-
sf nia. Z tego powodu zaleca się uzyskanie porady ekspertów.
er
w 6.2 Unikanie atmosfery wybuchowej albo zmniejszenie jej objętości
y
b 6.2.1 Postanowienia ogólne
u
c Podstawowym środkiem zapobiegania wybuchowi jest zastępowanie substancji palnych materiałami obojętnymi
h lub ograniczanie stężenia substancji palnych (unikanie zakresu wybuchowości).
o
w 6.2.2 Parametry procesowe
y
c 6.2.2.1 Zastępowanie albo zmniejszanie ilości substancji zdolnych do utworzenia atmosfer wybuchowych
h.
T
Tam, gdzie jest to możliwe, substancje palne powinny być zastępowane substancjami niepalnymi lub substan-
e
cjami niezdolnymi do tworzenia atmosfery wybuchowej, np. bardzo rozdrobniony materiał pylący mniej pylą-
n
cym materiałem ziarnistym.
c
el
Ilość materiału palnego powinna być zmniejszona do minimum, np. w wyniku zastosowania procesów ciągłych
m
zamiast okresowych.
o
ż
n 6.2.2.2 Ograniczanie stężenia
a
Jeżeli nie jest możliwe uniknięcie stosowania si;* stancji zdolnych do tworzenia atmosfery wybuchowej, powstawa-
o
niu niebezpiecznej objętości atmosfery wybuchowej wewnątrz urządzeń, systemów ochronnych, części i podze-
si
społów można zapobiegać lub je ograniczać środkami kontroli ilości i/lub stężenia.
ą
g
Środki te powinny być monitorowane, jeżeli stężenia właściwe dla procesu nie są wystarczająco odległe od
n
zakresu wybuchowości.
ą
ć
Takie elementy monitoringu, jak np. detektory gazu lub detektory przepływu, powinny być połączone z alarma-
pr
mi, innymi systemami ochronnymi lub automatycznymi funkcjami na wypadek sytuacji awaryjnych.
z
e Podczas stosowania wymienionych środków kontroli, stężenie substancji palnych powinno być wystarczająco
z poniżej dolnej lub wystarczająco powyżej górnej granicy wybuchowości. Powinno się uwzględnić fakt, że stęże-
z nia mogą wchodzić w zakres wybuchowości podczas uruchomienia bądź zatrzymania procesu.
m
21
T JT"
stronica 21 EN
1127-1:1997
Jeżeli stężenie wewnątrz urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów jest powyżej górnej granicy wybu-
chowości, nie ma tam ryzyka wybuchu wewnętrznego; jakkolwiek możliwe uwolnienia mogą powodować ryzyko
wybuchu na zewnątrz urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów z powodu wymieszania z powietrzem.
Zagrożenie wybuchem może też pojawiać się wewnątrz urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów
w wyniku przedostania się do nich powietrza.
W przypadku palnych cieczy, gdy można wykluczyć atmosferę wybuchowej mgły, utrzymywanie stężenia
poniżej dolnej granicy wybuchowości osiąga się, gdy temperatura na powierzchni cieczy zawsze jest wystar-
czająco poniżej temperatury zapłonu.
UWAGA 1: Niezbędny margines poniżej temperatury zapłonu zależy od chemicznej natury i składu
palnej cieczy.
W odniesieniu do roztworów palnych gazów w palnych cieczach stosowanie temperatury zapłonu może
być mylące. Podobnie myląca może być temperatura zapłonu, jeżeli ciecze przechowywane są w tem-
peraturach, w których może dojść do reakcji rozkładu lub powolnego utleniania (np. bitumin, ciężki olej
grzewczy).
UWAGA 2: Właściwy dobór warunków procesowych często umożliwia zapewnienie wysokiego stężenia
par w całości urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, wystarczającego dla utrzymania
tego stężenia powyżej górnej granicy wybuchowości. Mimo to, w niektórych sytuacjach - np. podczas
magazynowania w zbiornikach i gdy może dojść do kondensacji - stężenie będzie się zmniejszać
w wyższych partiach tak, że atmosfera może być wybuchowa. Jedynie po szczególnie długich okresach
magazynowania w faktycznie nie przewietrzanych zbiornikach magazynowych i gdy temperatura po-
wierzchni jest daleko powyżej górnej temperaturowej granicy wybuchowości atmosfera ma stężenie,
którego wartość jest większa niż górna granicy wybuchowości w całym zbiorniku magazynowym.
UWAGA 3: Niektóre ciekłe halogenowane węglowodory mogą tworzyć atmosfery wybuchowe, nawet
kiedy nie można oznaczyć temperatury zapłonu cieczy.
W przypadku pyłu trudno jest osiągnąć zamierzony cel - unikanie atmosfer wybuchowych - przez ogranicza -
nie stężenia, ponieważ mieszaniny pyłowo-powietrzne zazwyczaj są niejednorodne.
Obliczenie stężenia pyłu na podstawie całkowitej ilości pyłu i całkowitej objętości urządzeń, systemów ochron-
nych, części i podzespołów zwykle prowadzi do błędnych wyników. Miejscowe stężenia pyłu mogą się znacznie
różnić od stężeń obliczonych dla całkowitej przestrzeni.
6.2.2.3 Inertyzacja
Dodatek gazów obojętnych (np. azot, dwutlenek węgla, gazy szlachetne), pary wodnej lub obojętnych substan-
cji proszkowych (np. węglan wapnia), odpowiednich dla przetwarzanych produktów, może zapobiegać tworze-
niu atmosfer wybuchowych (inertyzacja).
Kiedy do inertyzacji stosuje się parę wodną, należy wziąć pod uwagę wpływ kondensacji.
Inertyzacja w wyniku użycia gazów obojętnych opiera się na zmniejsz niu stężenia tlenu w atmosferze, tak że
atmosfera przestaje być już wybuchowa. Najwyższe dopuszczalne stę nie tlenu określa się przez zastosowa-
nie współczynnika bezpieczeństwa do granicznego stężenia tlenu.
Dla mieszanin różnych substancji palnych, z włączeniem mieszanin hybrydowych, do określenia najwyższego
dopuszczalnego stężenie tlenu powinno się użyć składnika z najniższym granicznym stężeniem tlenu, jeżeli
pomiary nie wykażą inaczej.
Wybuchowe mieszaniny pyłowo-powietrzne można też poddawać inertyzacji przez dodawanie odpowiedniego
pyłu obojętnego.
UWAGA : Zasadniczo efekt uzyskuje się, gdy powyżej 50 % masy stanowi pył obojętny, ale w niektó-
rych przypadkach może być konieczne zastosowanie go w ilości większej niż 80 %.
22
stronica 22 EN
1127-1:1997
6.2.3 Projektowanie i konstruowanie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów
6.2.3.1 Postanowienia ogólne
Na etapie planowania urządzeń, systemów ochronnycr części i podzespołów, które będą zawierać substancje
palne, należy podejmować wysiłki dla utrzymywania surstancji zawsze w systemach zamkniętych.
Tam, gdzie jest to możliwe, zaleca się stosowanie niepa nych materiałów konstrukcyjnych.
Technologie oparte na procesach ciągłych są z regu-y preferowane w stosunku do procesów okresowych.

Wszelkie prace w sąsiednich instalacjach powinny r.ć prowadzone w taki sposób, żeby nie powodowały
żadnych zagrożeń. Może to być osiągane, na przykłac przez przestrzenne rozmieszczenie (rozdzielenie) lub
w wyniku wzajemnej ochrony instalacji przed wzajemn.-i oddziaływaniem. Korzystny dla bezpieczeństwa może
być konsekwentny podział substancji palnych na mnie sze porcje i jednoczesne utrzymywanie jedynie niewiel-
kich ich ilości w danym miejscu (nawet w przypadku dLrych objętościowo przepływów). Instalacje wolnostojące
są zasadniczo preferowane w stosunku do instalacji wewnątrz budynków, zwłaszcza pod kątem naturalnego
ruchu powietrza.
6.2.3.2 Minimalizacja uwolnień substancji palnych
Dla zminimalizowania ryzyka wybuchu na zewnątrz urzączeń, systemów ochronnych, części i podzespołów w wyniku
uwolnienia substancji palnych, urządzenia, systemy ochrcnne, części i podzespoły powinny być projektowane, kon-
struowane i użytkowane w taki sposób, żeby zachować \ćr szczelność. Z doświadczenia wynika jednak, że możliwe są
wystąpienia w określonych przypadkach małych wyciekć.v, np. na niektórych dławnicach pomp i w punktach poboru
próbek. Powinno to zostać uwzględnione podczas projektcwania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespo-
łów. Powinny zostać poczynione ustalenia dotyczące ograniczenia możliwości wycieków oraz zapobiegania rozprze-
strzenianiu się substancji palnych w przypadku uwolnienia. Tam, gdzie to potrzebne, zaleca się zainstalowanie detekto-
ra wycieku. Specjalną uwagę należy zwrócić na
- wybór materiałów konstrukcyjnych, z włączeń em materiałów stosowanych na uszczelki, połączenia,

szczeliwo dławików i izolacje termiczne, pod kątem możliwej korozji, zmęczenia materiału i niebezpiecz
nych interakcji z substancjami procesowymi;
- połączenia odnośnie ich bezpiecznej pracy. Ilość i rozmiary ruchomych połączeń powinny być ograni
czone do niezbędnego minimum;
- zabezpieczenie rurociągów przed uszkodzeniem. Można to osiągnąć np. stosując odpowiednią ochro
nę przed uderzeniami lub ich odpowiednie umiejscowienie. Rurociągi elastyczne powinny być ograni
czone do minimum;
- drenaż i wentylację miejscową dla kontrolowania małych wycieków,
- połączenia wymienne, które zaleca się dostarczać z zaślepionymi końcami połączeń;
- operacje napełniania i opróżniania. Powinno się rozważyć zastosowanie systemu z wyrównaniem ciś
nienia, a także ograniczyć do minimum ilość i wymiary otworów.
6.2.3.3 Rozcieńczenie poprzez wentylację
Wentylacja ma zasad' .zze znaczenie w kontroli skutków uwolnień palnych gazów i par. Może być stosowana
wewnątrz i na zewnąti. urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
Informację dotyczącą wpływu wentylacji na klasyfikację i regulację niebezpiecznych miejsc występowania

gazów i par podano w EN 60079-10.
W przypadku pyłów wentylacja z reguły stanowi wystarczającą ochronę tylko wtedy, gdy pył jest usuwany z miejsca
jego powstawania (wentylacja miejscowa) i zapobiega się w sposób niezawodny odkładaniu palnego pyłu.
Uwolnienia pyłu należy spodziewać się w przypadku urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów,
które mogą być otwarte podczas normalnego działania (np. w punktach przeładunku lub kontroli i czyszczenia),
lub w przypadku wadliwego działania. Ochronę osiąga się przez utrzymywanie ciśnienia w zawierających pył
urządzeniach, systemach ochronnych, częściach i podzespołach nieznacznie poniżej ciśnienia otoczenia
(zasysanie) lub przez staranne odbieranie pyłu przy jego źródle lub punkcie uwolnienia (wyciąg miejscowy).
23
stronica 23 EN
1127-1:1997
6.2.3.4 Unikanie gromadzenia się pyłu
Dla zapobiegania tworzeniu się atmosfery wybuchowej w wyniku rozproszenia osadów pyłu w powietrzu, urzą-
dzenia, systemy ochronne, części i podzespoły powinny być konstruowane tak, aby unikać gromadzenia się
palnego pyłu, na tyle, na ile jest to możliwe.
W uzupełnieniu środków, o których już wspomniano w 6.2.3.1 do 6.2.3.4, specjalnej uwagi wymagają również
następujące zagadnienia:
- Projektowanie systemów transportu i usuwania pyłu powinno być oparte na zasadach dynamiki prze
pływu, ze specjalnym uwzględnieniem stopnia wypełnienia rurociągu, szybkości przepływu, chropowato
ści powierzchni.
- Powierzchnie takie jak elementy strukturalne, teowniki, kanały kablowe, parapety zewnętrzne i tak zwane
martwe przestrzenie w zawierających pył urządzeniach, systemach ochronnych, częściach i podzespołach
powinny być ograniczane do minimum. Może to częściowo zostać osiągnięte np. przez dobór elementów
strukturalnych z mniejszymi powierzchniami osadzania pyłów w wyniku osłonięcia lub nachylenia powierzchni,
na których osadzania pyłów nie da się uniknąć. Przez wygładzanie powierzchni (np. płytki malowane farbą
olejną itd.), zapobiega się przynajmniej częściowo przyleganiu pyłu i ułatwia czyszczenie. Stosowanie
kontrastowych kolorów pozwala na łatwiejsze zauważenie osadów pyłów.
- Powinno się zapewnić właściwe warunki do czyszczenia (np. gładkie powierzchnie, dobry dostęp do
miejsc czyszczonych, centralna instalacja systemu odkurzania, zasilanie odkurzaczy ruchomych). Szcze
gólną uwagę należy poświęcić usuwaniu pyłu z ogrzanych powierzchni, np. rurociągi, grzejniki, aparatu
ra elektryczna.
- Wybór stosownych urządzeń opróżniających dla suszarń, granulatorów, silosów i urządzeń do zbiera
nia pyłu.
3 Klasyfikacja miejsc niebezpiecznych
la określenia zakresu środków koniecznych do uniknięcia efektywnych źródeł zapłonu, miejsca

niebezpiecz-? są zaliczane do stref na podstawie częstotliwości i długości czasu występowania
niebezpiecznej atmosfery ybuchowej.
UWAGA: W poniższym tekście użyte określenia „gaz" lub „gaz/para" obejmują również atmosfery
aerozolowe (mgły).
ejsce, w którym nie oczekuje się występowania atmosfery wybuchowej w takich ilościach by wymagało to
ecjalnych środków ostrożności, powinno być traktowane jako nie stwarzające zagrożeń w znaczeniu niniej-
ej normy.
orąc pod uwagę osiadanie pyłu i możliwość tworzenia się atmosfery wybuchowej w trakcie rozproszenia
jrstw pyłów zostały wyznaczone różne zestawy stref dla gazów/par i pyłów.
związku z tym niezbędne są inne środki do unikania efektywnych źródeł zapłonu palnych pyłów w porówna-
i z palnymi gazami/parami.
ormację dotyczącą kontroli i klasyfikacji niebezpiecznych miejsc dla gazów i par przy użyciu wentylacji
dano w EN 60079-10.
2 Strefy dla gazów/par
efa 0
jjsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych, w postaci gazu, pary
o mgły, z powietrzem występuje stale lub przez długie okresy lub często.
UWAGA : Zasadniczo te warunki, w przypadku ich wystąpienia, pojawiają się wewnątrz pojemników,
rurociągów i zbiorników itd.
I stronica 24 EN
1127-1:1997
Strefa 1
I Miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych, w postaci gazu, pary
albo mgły, z powietrzem może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania.
UWAGA : Strefa ta może obejmować, między innymi,
- bezpośrednie otoczenie strefy 0;

- bezpośrednie otoczenie miejsc zasilania surowcem;
I - bezpośrednie otoczenie miejsc napełniania i opróżniania;

- bezpośrednie otoczenie wrażliwych na uszkodzenie urządzeń, systemów ochronnych,
części i podzespołów, wykonanych ze szkła, ceramiki i tym podobnych materiałów;
- bezpośrednie otoczenie nieodpowiednio zabezpieczonych uszczelnień, na przykład na
pompach i zaworach z komorami dławikowymi.
I
■Strefa 2
Miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych, w postaci gazu, pary
albo mgły, z powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko.
UWAGA : Strefa ta może obejmować, miedzy innymi, miejsca otaczające strefę 0 lub 1.
I 6.3.3 Strefy dla pyłów
l
Warstwy, osady i zwały palnego pyłu powinny być traktowane jak każde inne źródło, które może tworzyć
atmosferę wybuchową.
I Strefa 20
Miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale lub przez
długie okresy lub często.
UWAGA: Zasadniczo te warunki, w przypadku ich wystąpienia, pojawiają się wewnątrz pojemników,
I rurociągów i zbiorników itd.
Strefa 21
1 Miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trak-
cie normalnego działania.
I UWAGA : Strefa ta może obejmować, między innymi, miejsca w bezpośrednim otoczeniu punktów
nasypywania i wysypywania pyłu i gdzie występują warstwy pyłu zdolne, w trakcie normalnego działa-
nia, tworzyć palną mieszaninę pyłu z powietrzem w zakresie stężeń wybuchowych.
I Strefa 22
i Miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietn. nie występuje w trakcie
normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko.
UWAGA: Strefa ta może obejmować, miedzy innymi, miejsca w bezpośrednim otoczeniu urządzeń, syste-
mów ochronnych, części i podzespołów zawierających pył, z których może dojść do uwolnienia i groma-
dzenia się pyłu (na przykład pomieszczenia z młynami, w których osiada pył wydostający się z młynów).
16.4 Wymagania dotyczące projektowania i konstatowania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów,
uwzględniające unikanie efektywnych źródeł zapłonu
_ 6.4.1 Postanowienia ogólne
W przypadku stosowania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów w miejscach niebezpiecznych

należy sprawdzać, z uwzględnieniem procesów zapłonu omówionych w 5.3, czy możliwe jest wystąpienie zagro-
25
stronica 25 EN
1127-1:1997
żeń zapłonem. Jeżeli możliwe są zagrożenia zapłonem, należy podjąć wysiłki w celu usunięcia źródeł zapłonu
z miejsca niebezpiecznego. Gdyby to nie było możliwe, należy zastosować środki ochronne opisane w 6.4.1 do
6.4.14 ze szczególnym uwzględnieniem podanych niżej informacji.
Zastosowane środki powinny unieszkodliwiać źródła zapłonu bądź zmniejszać prawdopodobieństwo występo-
wania efektywnych źródeł zapłonu. Może to być osiągnięte przez właściwe projektowanie i konstruowanie
urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, w wyniku zastosowania procedur operacyjnych, jak
również za pomocą odpowiednich systemów pomiarowych i kontrolnych (patrz 6.7).
Zakres środków ochronnych zależy od prawdopodobieństwa występowania atmosfery wybuchowej i skutków

możliwego wybuchu. Jest to realizowane przez rozróżnienie między różnymi kategoriami urządzeń, jak okre-
ślono to w Dyrektywie 94/9/WE. Kategorie te odzwierciedlają wymagania dla różnych stref.
Kryteria określające zakwalifikowanie do danej kategorii są następujące:
Kategoria 1 obejmuje urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z pa-
rametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniać bardzo wysoki poziom zabez-
pieczenia.
Urządzenia tej kategorii są przeznaczone do użycia w miejscach, w których atmosfery wybu-

chowe spowodowane przez mieszaniny powietrza z gazami, parami, mgłami lub mieszaniny
pyłowo-powietrzne są obecne stale, przez długie okresy lub często.
Urządzenia tej kategorii muszą zapewniać wymagany poziom zabezpieczenia nawet w przy-
padku rzadko występującej awarii urządzenia i charakteryzują się takimi środkami zabezpie-
czenia, że:
- albo, w przypadku uszkodzenia jednego ze środków zabezpieczających, przynajmniej drugi,

niezależny środek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia
- albo wymagany poziom bezpieczeństwa będzie zapewniony w przypadku wystąpienia dwóch

niezależnych od siebie uszkodzeń.
Kategoria 2 obejmuje urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z pa-
rametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniać wysoki poziom zabezpiecze-
nia.
Urządzenia tej kategorii są przeznaczone do użycia w miejscach, w których jest prawdopodob-
ne pojawienie się atmosfer wybuchowych, spowodowanych przez gazy, pary, mgły lub miesza-
niny pyłowo-powietrzne.
Środki zabezpieczenia dotyczące urządzeń tej kategorii zapewniają wymagany poziom

zabezpieczenia nawet w przypadku częstych zakłóceń lub uszkodzeń urządzeń, jakie zwykle
należy brać pod uwagę.
Kategoria 3 obejmuje urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z, ,ra-
metrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniać normalny poziom zabezpieczenia.
Urządzenia tej kategorii są przeznaczone do użycia w miejscach, w których nie przewiduje się
pojawienia atmosfer wybuchowych wywołanych przez gazy, pary, mgły lub mieszaniny pyłowo-
powietrzne, a o ile one rzeczywiście wystąpią, to jest to prawdopodobne tylko rzadko lub w ciągu
krótkiego okresu czasu.
Urządzenia tej kategorii zapewniają wymagany poziom zabezpieczenia podczas normalnego

działania.
Zależność pomiędzy kategoriami i strefami zawarto w Załączniku B. 26

■ stro
nica
26 EN 1127-
1:1997
■•> W zależności od rodzaju atmosfery wybuchowej (gaz/para/mgła albo pył jako substancja palna) i od
kategorii
i'.-'. niżej podane ogólne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów
należy
stosować do:
■ Urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów przeznaczonych do stosowania w

atmosferach
wybuchowych gaz/powietrze, para/powietrze i mgła/powietrze:
g| Kategorii 3: Powinno się unikać źródeł zapłonu, które mogą występować stale lub często
(np.
^| w trakcie normalnego działania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów).
■ Kategorii 2: Poza unikaniem źródeł zapłonu wyszczególnionych dla kategorii 3, powinno się
również unikać źródeł zapłonu, które mogą występować w rzadkich sytuacjach (np. w wyniku
wadliwego działania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów).
Kategorii 1: Poza unikaniem źródeł zapłonu wyszczególnionych dla kategorii 2, powinno się
również unikać źródeł zapłonu, które mogą występować w wyjątkowo rzadkich sytuacjach
(np. w wyniku rzadko występującego wadliwego działania urządzeń, systemów ochronnych,
części i podzespołów).
Urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów przeznaczonych do stosowania w atmosferach

wybuchowych pyl/powietrze:
Kategorii 3: Powinno się unikać źródeł zapłonu, które mogą występować stale lub często
(np. w trakcie normalnego działania urządzeń, systemów ochronnych, części i
podzespołów). Odnosi się to zarówno do zapłonu obłoku pyłu, jak i do warstwy pyłu.
Dotyczy to również ograniczenia temperatury powierzchni w celu zapobiegania zapłonowi
osadzonego pyłu w trakcie długotrwałego narażenia na ciepło.
również unikać źródeł zapłonu, które mogą występować w rzadkich sytuacjach (np. w
wyniku wadliwego działania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów).
Odnosi się to zarówno do zapłonu obłoku pyłu, jak i do warstwy pyłu.
również unikać źródeł zapłonu, które mogą występować w wyjątkowo rzadkich sytuacjach
(np. w wyniku rzadko występującego wadliwego działania urządzeń, systemów ochronnych,
części i podzespołów). Odnosi się to zarówno do zapłonu obłoku pyłu, jak i do warstwy pyłu.
Urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów wszystkich kategorii:
Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły powinny być projektowane z uwzględnieniem charaktery-
styki unikania źródeł zapłonu, wynikające z klasyfikacji stref w odniesieniu do urządzeń różnych kategorii,
substanc opisano w 6.4.2 do 6.4.14.
ji
palnych. 6.4.2 Gorące powierzchnie
Jeżeli Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z gorącymi powierzchniami, patrz 5.3.2.
atmosfer
a W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z gorącymi powierzchniami, w zależności od rodzaju
wybucho atmosfery wybuchowej (gaz/para/mgła albo pył jako substancja palna) i kategorii, niżej podane ogólne
wa wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
zawiera 27
kilka
rodzajów
palnych
gazów,
par,
mgieł lub
pyłów,
dobór
środków
ochronn
ych z
reguły
powinien
być
oparty
na
wynikac
h badań
specjalis
tycznych
.
Unikanie
f efektywn
ych
źródeł
zapłonu,
jako
jedyny
śród
ochronny
,
możliwe
jest do
zastoso
wania
tylko
wtedy,
gdy
zidentyfi
kowano
wszystki
e
rodzaje
źródeł
zapłonu i
okuteczn
ie sieje
kontroluj
e (patrz
6.4.2 do
6.4.14).
Specyfic
zne
wymaga
nia
dotycząc
e
stronica 27 EN
1127-1:1997
Urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów przeznaczonych do stosowania w atmosferach

wybuchowych gaz/powietrze, para/powietrze i mgła/powietrze:
Kategorii 1: Temperatura wszystkich powierzchni urządzeń, systemów ochronnych, części

i podzespołów, które mogą mieć kontakt z atmosferami wybuchowymi, nie powinna - nawet
w przypadku rzadko występującego wadliwego działania - przekroczyć 80 % minimalnej tempe-
ratury samozapłonu palnego gazu lub palnej cieczy, mierzonej w °C.

i podzespołów, które mogą mieć kontakt z atmosferami wybuchowymi, nie powinna przekroczyć
minimalnej temperatury samozapłonu palnego gazu lub palnej cieczy w trakcie normalnego dzia-
łania i w przypadku wadliwego działania. Jednak w przypadku gdy nie można wykluczyć sytuacji,
że gaz albo para może się podgrzać do temperatury powierzchni, temperatura powierzchni nie
powinna przekroczyć 80 % minimalnej temperatury samozapłonu gazu, mierzonej w °C. Warto-
ści te mogą być przekroczone jedynie w przypadku rzadko występującego wadliwego działania.

i podzespołów, które mogą mieć kontakt z atmosferami wybuchowymi, nie powinna przekroczyć
minimalnej temperatury samozapłonu gazu lub cieczy w trakcie normalnego działania.
W specjalnych przypadkach powyższe granice temperatury mogą być przekroczone, jeżeli udowodniono, że
nie należy się spodziewać zapłonu.
Urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów do stosowania w atmosferach wybuchowych pył/

powietrze:
Kategorii 1: Temperatura wszystkich powierzchni, które mogą mieć kontakt z obłokami pyłów,
nie powinna przekroczyć 2/3 minimalnej temperatury samozapłonu obłoku pyłu, mierzonej w °C,
nawet w przypadku rzadko występującego wadliwego działania. Ponadto, temperatura powierzchni,
na których pył może się gromadzić, powinna być niższa o margines bezpieczeństwa 31 od mini-
malnej temperatury samozapłonu najgrubszej warstwy pyłu, która może się utworzyć; powinno to
być zapewnione nawet w przypadku rzadko występującego wadliwego działania. Jeżeli grubość
warstwy jest nieznana, powinno się przyjąć największą możliwą do przewidzenia grubość war-
stwy.
Kategorii 2: Temperatura wszystkich powierzchni, które mogą mieć kontakt z obłokami pyłów,
nie powinna przekroczyć 2/3 minimalnej temperatury samozapłonu obłoku pyłu, mierzonej w °C,
nawet w przypadku rzadko występującego wadliwego działania. Ponadto, temperatura powierzchni,
na których pył może się gromadzić, powinna być niższa o margines bezpieczeństwa 3' od mini-
malnej temperatury samozapłonu warstwy pyłu; powinno to być zapewnione nawet w przypadku
wadliwego działania.
;
Często stosuje się margines bezpieczeństwa 75 K pomiędzy minimalną temperaturą samozaptonu warstwy pyłu i temperaturą powierzchni
urządzeń. Wartość ta została ustalona dla sytuacji, w których grubość warstwy pyłu jest równa 5 mm lub mniejsza i pozwala na zmiany
minimalnej temperatury samozapłonu, mierzonej dla warstwy 5 mm, i na efekt izolacyjny 5 mm warstwy pyłu, mogący powodować wyższe
temperatury powierzchni, jeżeli nie są one ograniczone.
Większe marginesy bezpieczeństwa są wymagane, gdy grubość warstwy jest większa niż 5 mm, ponieważ ze wzrostem grubości warstwy
pyłu zmniejsza się temperatura samozapłonu i pojawia się większy efekt izolacyjny powodujący wyższe temperatury powierzchni urzą-
dzeń. Różne marginesy bezpieczeństwa są również wymagane w sytuacjach, gdy temperatura powietrza procesowego jest wyższa niż
temperatura otoczenia.
28
stronica 28 EN
1127-1:1997
Kategorii 3: Temperatura wszystkich powierzchni, które mogą mieć kontakt z obłokami pyłów
nie powinna - podczas normalnego działania - przekroczyć 2/3 minimalnej temperatury samo-
zapłonu obłoku pyłu, mierzonej w oC. Ponadto, temperatura powierzchni, na których pył może
się gromadzić, powinna być niższa o margines bezpieczeństwa 3' od minimalnej temperatury
samozapłonu warstwy pyłu.
W specjalnych przypadkach powyższe granice temperatury mogą być przekroczone, jeżeli udowodniono, że
nie należy się spodziewać zapłonu.
6.4.3 Płomienie i gorące gazy
Informacja dotycząca identyfikacji zagrożeń związanych z płomieniami i gorącymi gazami, patrz 5.3.3.
W odniesieniu do gorących cząstek ciał stałych (np. unoszące się iskry) należy uwzględnić 6.4.4 (iskry
wytwarzane mechanicznie) i 6.5.5, w połączeniu z rozprzestrzenianiem się ognia.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z płomieniami i/lub gorącymi gazami, w zależności od

kategorii niżej podane specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podze-
społów należy stosować do:
Wszystkich kategorii: Niedozwolone jest stosowanie otwartego ognia z wyjątkiem sytuacji opi-
sanych poniżej:
Kategorii 1: Poza eliminowaniem otwartego ognia, niedopuszczalne jest stosowanie gazowych

produktów spalania (np. spalin do celów inertyzacji) lub innych ogrzanych gazów, chyba że
stosowane sąspecjalne środki zapobiegawcze, np. ograniczanie temperatury lub eliminowanie
cząstek zapalających.
Kategorii 2 i 3: Urządzenia z płomieniami są dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy płomie-

nie są bezpiecznie zamknięte (ograniczone) i na zewnętrznych powierzchniach części instala-
cji nie przekracza się temperatur wyszczególnionych w 6.4.2. Ponadto, w odniesieniu do urzą-
dzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów z ograniczonymi płomieniami (np. specjal-
ne systemy grzewcze), powinno być zapewnione, że konstrukcja użyta do ograniczenia pło-
mieni jest wystarczająco odporna na działanie płomieni i że nie może nastąpić przedostanie się
płomieni do miejsca niebezpiecznego.
Kategorii 2 i 3: Powietrze potrzebne do spalania może być pobierane ze stref 1, 2, 21 i 22 tylko

wtedy, gdy zapobiega się zagrożeniom przez stosowanie odpowiednich środków ochronnych
(patrz 6.5.5). Gorące gazy mogą być wprowadzane tylko wtedy, gdy jest zapewnione, że nie
może być osiągnięta minimalna temperatura samozapłonu atmosfery wybuchowej. Powinno być
zapewnione, że nie nastąpi zapłon osadzonego pyłu. Dodatkowo, dla zapewnienia, że w odga-
zach nie ma cząstek ciał stałych, zaleca się stosowanie środków zapobiegawczych (np. łapacze
iskier). Te wymagania powinny być umieszczone w informacji dotyczącej użytkowania (patrz
rozdział 7).
6.4.4 Iskry wytwarzane me lanicznie
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z iskrami wytwarzanymi mechanicznie, patrz 5.3.4.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z iskrami wytwarzanymi mechanicznie, w zależności od

rodzaju atmosfery wybuchowej (gaz/para/mgła albo pył jako substancja palna) i kategorii, niżej podane specy-
ficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
Kategorii 1: Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły, które nawet w przypadku

rzadko występującego wadliwego działania mogą być przyczyną tarcia prowadzącego do za-
palenia lub powstawania iskier w wyniku uderzeń lub ścierania, powinny być wykluczone.
W szczególności powinno się unikać tarcia pomiędzy aluminium lub magnezem (z wyłącze-
29
stronica 29 EN
1127-1:1997
niem stopów zawierających poniżej 10 % Al wagowo oraz farb i powłok zawierających poniżej
I 25 % Al wagowo) i żelazem lub stalą (z wyjątkiem stali nierdzewnej, kiedy można wykhczyć
obecność cząsteczek rdzy). Powinno się unikać tarcia i uderzeń pomiędzy tytanem lub cyrko-
nem i jakimkolwiek twardym materiałem.
I Kategorii 2: Zaleca się stosowanie wymagań dotyczących kategorii 1, jeżeli to możliwe. Powin-
no się wykluczyć tworzenie iskier w przypadku normalnego działania i w przypadku wadliwego
działania.
Kategorii 3: Wystarczające jest stosowanie środków ochronnych zapobiegających tarciu po-

wodującemu zapłon oraz iskrom wytwarzanym w wyniku uderzenia lub ścierania podczas nor-
malnego działania.
Wszystkich kategorii: Urządzenia przeznaczone do użytku w atmosferach wybuchowych gaz/

powietrze, para/powietrze i mgła/powietrze, które mogą być źródłem iskier wytwarzanych me-
chanicznie, powinny być wykluczone jeżeli potencjalna atmosfera wybuchowa może zawierać
jeden lub więcej z następujących gazów: acetylen, disiarczek węgla, wodór, siarkowodór, tle-
nek etylenu, chyba że udowodniono brak ryzyka wybuchu.
Wymagania dotyczące narzędzi, które mogą znaleźć się w atmosferze wybuchowej, powinny być zgodne z Załącz-
nikiem A.
UWAGA 1: W niektórych przypadkach możliwa jest ochrona metali lekkich przed mechanicznym kon-
taktem z rdzą przez stosowanie powłok. W przypadku powłok z materiałów nieprzewodzących, takich
jak tworzywa sztuczne, może być niezbędne stosowanie środków ostrożności zapobiegających elek-
tryczności statycznej. Zaleca się, aby powłoka nie miała dużej zawartości aluminium.
UWAGA 2: Prawdopodobieństwo wystąpienia zapalających iskier wytwarzanych mechanicznie może

być zmniejszone, na przykład, przez zwilżanie. Należy brać pod uwagę możliwe reakcje ze środkiem
zwilżającym (np. tworzenie wodoru w przypadku wody i metali lekkich).
UWAGA 3: Analizy wypadków przemysłowych i wyniki badań wykazały brak zagrożeń zapłonem mie-
szanin pyłowo-powietrznych iskrami wytwarzanymi mechanicznie w przypadku niskich szybkości ob-
wodowych (szybkość < 1 m/s).
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z urządzeniami elektrycznymi, patrz 5.3.5.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z urządzeniami elektrycznymi niżej podane specyficzne

wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
Urządzenia elektryczne w atmosferach wybuchowych są przedmiotem wymagań Dyrektywy Rady

76/117/EWG i Dyrektywy 79/196/EWG, poprawionej ostatnio Dyrektywą 94/26/WE, jak również
Dyrektywy 82/130/EWG, poprawionej Dyrektywą88/35/EWG, i Dyrektywy 91/269/EWG oraz norm
powołanych (EN 50014, EN 50015, EN 50016, EN 50017, EN 50018, EN 50019, EN 50020,
prEN 50021, EN 50028, EN 50039, EN 50050, EN 50053-1, EN 50053-2, EN 50053-3, EN 50054,
EN 50055, EN 50056, EN 50057, EN 50f S, EN 50059) w stosownych przypadkach.
Wszystkich kategorii: Urządzenia elektryczne powinny być projektowane, konstruowane, in-

stalowane i utrzymywane zgodnie z odnośnymi normami europejskimi (patrz rozdział 2).
6.4.6 Prądy błądzące i katodowa ochrona przed korozją
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z prądami błądzącymi i katodową ochroną przed
korozją, patrz 5.3.6.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z prądami błądzącymi i/lub katodową ochroną przed korozją,
w zależności od rodzaju atmosfery wybuchowej (gaz/para/mgła albo pył jako substancja palna) i kategorii, niżej podane
specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
30
, stronica 30
EN 1127-1:1997
Wszystkich kategorii: Wszystkie przewodzące części systemu, które są częścią urządzeń elek-
trycznych, lub które z nimi sąsiadują, powinny być chronione zgodnie z prEN 50154.
Powinno się stosować specjalne środki ochronne w przypadku systemów z przyłożonym na-
pięciem, z ochroną katodową przed korozją,.
Kategorii 1 i kategorii 2 do stosowania w wybuchowych mieszaninach pyłowo - powietrznych:

Wszystkim przewodzącym częściom instalacji - również tym, które nie sąsiadują z urządzeniami
elektrycznymi - należy zapewnić kompensację potencjału zgodnie z prEN 50154. Dopuszcza się
wyjątek od tego wymagania w miejscach ograniczonych ścianami przewodzącymi, które wcho-
dzą w skład systemu kompensacji potencjału. Jeżeli przewodzące części systemu znajdują się
w strefach 0, 20 i 21, np. rurociągi wentylacyjne i rurociągi ssawne w zbiornikach, w pierwszym
rzędzie powinny być one uwzględnione w systemie kompensacji potencjału. Te wymagania po-
winny być zawarte w informacji dotyczącej użytkowania (patrz rozdział 7).
Kategorii 2: Powinno się zapewnić środki ochronne identyczne do wymaganych dla kategorii
1. Jednak dla przewodzących części systemu, które nie sąsiadują z instalacjami elektryczny-
mi, jest dopuszczalne niestosowanie specjalnych środków kompensacji potencjału, np. dodat-
kowych mostków, w przypadkach, kiedy taki system kompensacji tworzony przez połączone
części systemu przewodzącego, np. sieć rurociągów lub rozległe systemy uziemienia, już
istnieje.
Przed rozłączeniem lub połączeniem przewodzących części systemu, np. podczas demontażu
połączeń i odcinków rurociągów, powinno się zapewnić mostki o odpowiednim przekroju łączą-
ce poszczególne linie w przypadku możliwości osłabienia połączeń. Te wymagania powinny
być zawarte w informacji dotyczącej użytkowania (patrz rozdział 7).
Kategorii 3: Zasadniczo dopuszczalne jest niestosowanie się do wymagań dotyczących kate-

gorii 1 i 2, tj. kompensacji potencjału, chyba że często występują łuki elektryczne lub iskry
spowodowane prądami błądzącymi.
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z elektrycznością statyczną, patrz 5.3.7.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z elektrycznością statyczną, w zależności od kategorii

niżej podane specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów nale-
ży stosować do:
Wszystkich kategorii: Najważniejszym środkiem ochronnym jest połączenie wszystkich przewo-

dzących części, które mogłyby się niebezpiecznie naładować i ich uziemienie. Ten środek ochron-
ny nie jest jednak wystarczający kiedy obecne są materiały nieprzewodzące. W tym przypadku
powinno się unikać niebezpiecznych poziomów naładowania nieprzewodzących części i materia-
łów, włączając w to ciała stałe, ciecze i pyły. Ta informacja powinna być zawarta w informacji
dotyczącej użytkowania (patrz rozdział 7).
Kategorii 1: Powinno się eliminować wyładowania mogące spowodować zapłon; rzadko wystę-
pujące wadliwe działanie powinno być również uwzględniane.
Kategorii 2: Wyładowania mogące spowodować zapłon nie powinny się zdarzać w trakcie użytko-
wania instalacji zgodnie z przeznaczeniem, włączając w to operacje konserwacji i czyszczenia, lub
podczas wadliwego działania mogącego normalnie wystąpić.
Kategorii 3: Z reguły środki inne niż wymagane uziemienie są konieczne tylko wtedy, gdy
często występują wyładowania mogące spowodować zapłon (np. w przypadku nieodpowiednio
przewodzących pasów napędowych).
31
stronica 31 EN
1127-1:1997
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z uderzeniem pioruna, patiz 5.3.8.
W przypadKu zidentyfikowania zagrożeń związanych z uderzeniem pioruna, niżej podane specyficzne wyma-
gania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
Wszystkich kategorii: Instalacje powinny być zabezpieczone stosownymi środkami ochronny-

mi przed skutkami uderzenia pioruna.
Powinno się zapobiegać skutkom uderzenia pioruna na zewnątrz stref 0 i 20 w wyniku uszko-
dzeń w strefie 0 i 20, np. w odpowiednich miejscach mogą być zainstalowane systemy ochro-
ny przed przepięciem. Dla instalacji zbiornikowych pokrytych ziemią lub elektrycznie przewo-
dzących składników systemu elektrycznie odizolowanych od zbiornika, powinno się stosować
połączenia i zapewnić pierścieniowy system elektrod uziemiających. Te wymagania powinny
być zawarte w informacji dotyczącej użytkowania (patrz rozdział 7).
Środki ochrony przed skutkami uderzenia pioruna nie powinny osłabiać katodowych środków ochrony przed
korozją zgodnie z 6.4.6.
6.4.9 Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej (RF) od 104 Hz do 3 * 1012 Hz
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z falami elektromagnetycznymi o częstotliwości radio-

wej, patrz 5.3.9.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z falami elektromagnetycznymi o częstotliwości radiowej, nastę-

pujące specyficzne wymagania dla urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
Wszystkich kategorii: Zasadniczym środkiem bezpieczeństwa przeciw zapłonowemu efektowi

działania fal elektromagnetycznych powinno być zachowanie odległości bezpieczeństwa we
wszystkich kierunkach między najbliższymi częściami promieniującymi i anteną odbiorczą (patrz
5.3.9) w miejscach, które mogłyby zawierać atmosferę wybuchową.
UWAGA 1: Dla systemów przesyłowych o działaniu kierunkowym zaleca się uwzględnianie zależności
odległości bezpieczeństwa od kierunku. Zaleca się również uwzględnienie, że źródło częstotliwości
radiowej w zależności od jego mocy wyjściowej, wzmocnienia anteny i częstotliwości roboczej, może
być zlokalizowane w odległości dochodzącej do kilkunastu kilometrów. W razie wątpliwości zaleca się
potwierdzenie odległości bezpieczeństwa pomiarami.
Jeżeli odpowiednia odległość bezpieczeństwa nie może być zapewniona, należy przedsięwziąć spe-
cjalne środki ochronne, na przykład zastosowanie osłony.
UWAGA 2: Dopuszczenie do stosowania ze względu na poziom zakłóceń elektromagnetycznych, wy-

dane np. przez krajowe władze telekomunikacyjne, poszczególne etykiety o ochronie przed zakłóce-
niami radiowymi czy-informacja o stopniu zakłóceń radiowych nic nie mówią czy urządzenie lub jego
pole promieniowania mogą stwarzać ryzyko zapłonu.
Wszystkich kategorii: Syster ' o częstotliwościach radiowych powinny również stosować się do 6.4.5.
6.4.10 Fale elektromagnetyczne od 3 x 1011 Hz do 3 x 1015HZ
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z falami elektromagnetycznymi z tego zakresu czę-
stotliwości, patrz 5.3.10.
Należy zauważyć, że urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły generujące promieniowanie (np.
lampy, łuki elektryczne, lasery) mogą samoistnie stanowić źródło zapłonu, jak zdefiniowano w 6.4.2 i 6.4.5.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z falami elektromagnetycznymi od 3 * 10 11 Hz do 3 * 1015 Hz, w

zależności od kategorii niżej podane specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i
podzespołów należy stosować do:
32
stronica 32 EN
1127-1:1997
Wszystkich kategorii: Nie powinno się dopuszczać urządzeń, które mogą powodować zapłon
przez pochłanianie rezonansowe (patrz 5.3.10).
Kategorii 3: Urządzenia elektryczne, które generują promieniowanie i które są zatwierdzone

lub odpowiednie dla tych stref (patrz 6.4.5) są dopuszczalne, pod warunkiem że:
a) energia impulsu promieniowania lub strumień energii (moc) promieniowania ciągłego są

ograniczone do wartości na tyle niskiej, że nie są zdolne do zapalenia atmosfery wybuchowej
albo
b) promieniowanie jest bezpiecznie ograniczone w sposób zapewniający, że
1) zapobiega się jakiejkolwiek emisji promieniowania mogącego zapalać atmosferę wybucho-

wą na zewnątrz obudowy oraz że nie występują w wyniku promieniowania gorące powierzch-
nie mogące zapalać atmosferę wybuchową na zewnątrz obudowy,
2) atmosfera wybuchowa nie może przenikać do obudowy lub wybuch wewnątrz obudowy nie
może przenosić się do miejsca niebezpiecznego.
Warunki te powinny być zapewnione podczas normalnego działania.
Kategorii 2: Powyższe warunki powinny być zapewnione również w przypadku rzadkich sytu-
acji (np. wadliwego działania).
Kategorii 1: Powyższe warunki powinny być zapewnione nawet w przypadku bardzo rzadkich
sytuacji (np. rzadko występującego wadliwego działania).
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z promieniowaniem jonizującym, patrz 5.3.11.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z promieniowaniem jonizującym, w zależności od katego-

rii niżej podane specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów
należy stosować do:
Wszystkich kategorii: Wytyczne 6.4.5 powinny obowiązywać w odniesieniu do systemów

elektrycznych potrzebnych do pracy źródeł promieniowania.
Środki ochronne dla laserów podane są w 6.4.10.
Kategorii 3: Urządzenia elektryczne generujące promieniowanie jonizujące są dopuszczalne,

pod warunkiem że:
a) energia impulsu promieniowania lub strumień energii (moc) promieniowania ciągłego są

ograniczone do wartości na tyle niskiej, że nie są zdolne do zapalenia atmosfery wybuchowej
albo
b) promieniowanie jest bezpiecznie ograniczone w sposób zapewniający, że
1) zapobiega się jakiejkolwiek emisji promieniowania mogącego zapalać atmosferę wybucho-

wą na zewnątrz obudowy oraz że nie występują w wyniku promieniowania gorące powierzch-
nie mogące zapalać atmosferę wybuchową na zewnątrz obudowy,
2) atmosfera wybuchowa nie może przenikać do obudowy lub wybuch wewnątrz obudowy nie
może przenosić się do miejsca niebezpiecznego.
33
s ku bardzo rzadkich sytuacji (np. rzadko występującego wadliwego działania).
t
r
o 6.4.12 Ultradźwięki
n
i
c Wymagania dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z ultradźwiękami, patrz 5.3.12.
a
3 W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z ultradźwiękami, w zależności od kategorii niżej podane
3 specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do:
E Wszystkich kategorii: Fale ultradźwiękowe o częstotliwości powyżej 10 MHz nie powinny być
N
dopuszczone, chyba że udowodniono w danym wypadku brak ryzyka zapłonu przez wykaza -
1 nie, że brak jest jakiejkolwiek absorpcji w wyniku rezonansu cząsteczkowego.
1
2
7 Informacja w tym podrozdziale odnosi się tylko do sytuacji związanych z zapłonem spowodo -
- wanym mocą akustyczną. Postanowienia 6.4.5 powinny być brane pod uwagę przy towarzy -
1 szących systemach elektrycznych.
:
1
9 W przypadku fal ultradźwiękowych o częstotliwości poniżej 10 MHz wymaga się dla:
9
7
Wszystkich kategorii: Fale ultradźwiękowe mogą być dopuszczone tylko jeżeli zapewnione
jest bezpieczeństwo pracy. Gęstość mocy generowanego pola akustycznego nie powinna być
Warunki wyższa niż 1 mW/mm2, chyba że udowodniono w danym wypadku brak możliwości zapłonu.
te
powinny
Kategorii 2 i 3: Przy stosowaniu konwencjonalnych urządzeń ultradźwiękowych (np. echosondy
być
ultradźwiękowe), specjalne środki ochrony przed ryzykiem zapłonu spowodowanego falami ultra-
zapewni
one dźwiękowymi są konieczne jedynie, gdy gęstość mocy generowanego pola akustycznego wyno-
podczas si powyżej 1 mW/mm2, chyba że udowodniono w danym wypadku brak możliwości zapłonu.
normaln
ego
działani
a.Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych ze sprężaniem adiabatycznym i falami uderzeniowy -
mi, patrz 5.3.13.
Kategor
ii 2:
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych ze sprężaniem adiabatycznym i/lub falami uderzeniowy-
Powyżs
mi, w zależności od kategorii niżej podane specyficzne wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochron -
ze
nych, części i podzespołów należy stosować do:
warunki
powinny
być Kategorii 1: Powinno się unikać procesów mogących powodować sprężanie lub fale uderzenio-
zapewni we, które mogłyby powodować zapłon. Warunki te powinny być zapewnione nawet w przypadku
one rzadko występującego wadliwego działania. Z reguły, niebezpieczne sprężania i fal iderzenio-
również we mogą być wyeliminowane jeżeli, na przykład, zasuwy i zawory pomiędzy sekcja..ii systemu
w charakteryzującymi się dużymi różnicami ciśnienia mogą być otwierane jedynie powoli.
przypad
ku Kategorii 2: Procesy mogące powodować sprężanie adiabatyczne lub fale uderzeniowe mogą
rzadkich być tolerowane tylko w przypadku rzadko występującego wadliwego działania.
sytu
(np. Kategorii 3: Powinno się zapobiegać tylko takim falom uderzeniowym lub spręźaniom występu-
wadliwe jącym podczas normalnego działania, które mogłyby zapalić atmosfery wybuchowe.
go
UWAGA: Jeżeli zachodzi konieczność stosowania urządzeń, systemów ochronnych, części i podze społów
działani
zawierających gazy wysoce utleniające, zaleca się stosowanie specjalnych środków ostrożności
a).
zapobiegających zapłonowi materiałów konstrukcyjnych i materiałów pomocniczych. 34
Kategor
ii 1:
Powyżs
ze
warunki
powinny
być
zapewni
one
nawet w
przypad
Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń związanych z reakcjami egzotermicznymi, patrz 5 3.14.
W przypadku zidentyfikowania zagrożeń związanych z reakcjami egzotermicznymi, niżej podane specyficzne

wymagania dotyczące urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów należy stosować do4):
Wszystkich kategorii: Jeśli to możliwe, powinno się unikać substancji zdolnych do samozapa-
lenia.
Kiedy zachodzi konieczność stosowania takich substancji, należy w każdym poszczególnym

przypadku przyjąć niezbędne środki ochronne. Odpowiednie mogą być następujące środki
ochronne:
- inertyzacja;
- stabilizacja;
- polepszenie rozproszenia ciepła, np. przez podział substancji na mniejsze porcje;
- ograniczenie temperatury i ciśnienia;
- magazynowanie w obniżonych temperaturach;
- ograniczenie czasu przebywania.
Powinno się unikać materiałów konstrukcyjnych, które mogą reagować w sposób niebezpiecz-
ny ze stosowanymi substancjami.
Informacje dotyczące środków ochrony przed zagrożeniami spowodowanymi uderzeniem i tarciem w obecno-
ści rdzy i metali lekkich (np. aluminium, magnez, lub ich stopy), patrz 6.4.4.
OSTRZEŻENIE: W określonych warunkach mogą tworzyć się materiały piroforyczne, np. podczas ma-
gazynowania produktów ropopochodnych zawierających siarkę lub mielenia metali lekkich w atmosferze
gazu obojętnego.
6.5 Wymagania dotyczące projektowania i konstruowania urządzeń, systemów ochronnych, części i pod-
zespołów w celu zmniejszenia skutków wybuchu
W przypadku gdy nie można zastosować środków opisanych w 6.2 lub 6.4 lub nie są one odpowiednie,
urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób ogra-
niczający skutki wybuchu do bezpiecznego poziomu. Takimi środkami są
- projektowanie urządzeń odpornych na wybuch (patrz 6.5.2);

- odciążenie wybuchu (patrz 6.5.3);
- tłumienie wybuchu (patrz 6.5.4);
- zapobieganie rozprzestrzenianiu się płomienia i wybuchu (patrz 6.5.5).
Środki te zwykle przeznaczone są do łagodzenia niebezpiecznych skutków wybuchów wewnątrz urządzeń,

systemów ochronnych, części i podzespołów.
UWAGA : Dodatkowe środki mogą być potrzebne w przypadku budynków lub sąsiedztwa urządzeń,
systemów ochronnych, części i podzespołów, ale zagadnienia te nie są przedmiotem niniejszej normy.
OSTRZEŻENIE: W połączonych: urządzeniach, systemach ochronnych i składnikach, rurociągach lub wydłu-

żonych zbiornikach możliwe jest rozprzestrzenianie się wybuchu na cały system z ruchem przyśpieszonym
Z powodu wielości możliwych reakcji chemicznych, nie można opisać w niniejszej normie wszystkich wymaganych środków ostrożno-
ści. W związku z tym istotne są informacje eksperta.
35
stronica 35 EN
1127-1:1997
frontu płomienia. Wbudowane elementy lub przeszkody, które powiększają turbulencję (np. przegrody pomiaro-
we) również mogą przyśpieszać przemieszczanie się frontu płomienia. Zależnie od geometrii systemu, takie
przyśpieszenie może powodować przejście od deflagracji do detonacji, w czasie której występują gwałtowne
wzrosty ciśnienia.
6.5.2 Projektowanie urządzeń odpornych na wybuch
Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły powinny być konstruowane tak, aby mogły wytrzymać
wybuch wewnętrzny bez rozerwania.
Ogólnie rozróżnia się następujące sposoby projektowania:
- projektowanie uwzględniające maksymalne ciśnienie wybuchu5';

- projektowanie uwzględniające zredukowane ciśnienie wybuchu w połączeniu z odciążeniem wybuchu
(6.5.3) lub tłumieniem wybuchu (6.5.4).
Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły mogą być odporne na ciśnienie wybuchu lub odporne na
uderzenie ciśnienia wybuchu6' (patrz rysunek 1):
Projektowanie przeciwwybuchowe
Projektowanie odporności na ciśnienie Projektowanie odporności na uderzenie

wybuchu (zastosowanie przyszłego ciśnienia wybuchu (zastosowanie
europejskiego kodeksu zbiorników przyszłego europejskiego kodeksu
ciśnieniowych) zbiorników ciśnieniowych z większym
wykorzystaniem wytrzymałości
materiałów)
Rysunek 1: Schemat projektowania przeciwwybuchowego
Jeżeli wnętrze urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów jest podzielone na sekcje (np. zbiorniki
połączone rurociągami), podczas wybuchu w jednej sekcji, w innych sekcjach urządzeń, systemów ochron -
nych, części i podzespołów zwiększy się ciśnienie. W wyniku tego, wybuch w tych sekcjach nastąpi przy
podwyższonym ciśnieniu początkowym. W konsekwencji występują szczytowe wartości ciśnienia wyższe niż
wartość spodziewana w warunkach atmosferycznych. W przypadku takich sytuacji powinno się przedsięwziąć
stosowne środki, np. odpowiednie projektowanie przeciwwybucru a lub automatyczne przerwanie przenosze-
nia w wypadku wybuchu (patrz 6.5.5).
Jeśli przedsięwzięto odpowiednie środki (np. ograniczono stężenie) w celu zapewnienia, że faktyczne ciśnienie wybuchu nie osiągnie
wartości maksymalnego ciśnienia wybuchu, to aparatura może być zaprojektowana na to niższe faktyczne ciśnienie wybuchu. 6) Norma
w przygotowaniu.
36
stronica 3f EN
1127-1:199:
6.5.2.2 Projektowanie urządzeń odpornych na ciśnienie wybuchu
Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły odporne na ciśnienie wybuchu powinny wytrzymywać
spodziewane ciśnienie wybuchu bez wystąpienia trwałych zniekształceń. Podczas wymiarowania i wytwarza-
nia urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów powinny być zastosowane przepisy obejmujące
projektowanie i obliczenia dotyczące zbiorników ciśnieniowych. Jako podstawę do obliczenia ciśnienia należy
uwzględnić spodziewane ciśnienie wybuchu.
6.5.2.3 Projektowanie urządzeń odpornych na uderzenie ciśnienia wybuchu
Urządzenia, systemy ochronne, części i podzespoły odporne na uderzenie ciśnienia wybuchu są tak skonstru-
owane, że wytrzymują spodziewane ciśnienie wybuchu, ale mogą zostać trwale zniekształcone.
Podczas projektowania i wytwarzania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów odpornych na

uderzenie ciśnienia wybuchu powinny być stosowane odnośne kodeksy i normy.
Po wybuchach narażone części systemu powinny być skontrolowane dla oszacowania czy urządzenia, systemy
ochronne, części i podzespoły mogą być nadal bezpiecznie używane. Powinno to zostać uwzględnione w infor-
macji dotyczącej użytkowania (patrz rozdział 7).
6.5.3 Odciążenie wybuchu
Odciążenie wybuchu jest sposobem ochrony, w którym wykorzystywane jest uwolnienie mieszaniny palących
się gazów i spalin do obniżenia ciśnienia wybuchu. Osiąga się to w wyniku zastosowania otworów dekompre-
syjnych wystarczających, aby zapobiec zniszczeniu urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów7'.
Jako urządzenia odciążające mogą być stosowane na przykład membrany odciążające, panele wydmuchowe
lub klapy bezpieczeństwa. Zawory bezpieczeństwa nie są odpowiednie do tego celu.
Niezbędna powierzchnia otworów dekompresyjnych zależy głównie od
- wytrzymałości zbiornika;
-gwałtowności wybuchu (charakteryzowanej zwykle maksymalną szybkością narastania ciśnienia wybu-
chu i maksymalnym ciśnieniem wybuchu);
- ciśnienia otwarcia urządzenia odciążającego;
- rodzaju i masy urządzenia odciążającego;
- objętości i kształtu zbiornika;
- rozmiarów kanałów odprowadzających (w przypadku zastosowania);
- początkowej lub wzbudzonej turbulencji w zbiorniku.
Zaleca się, aby upust ciśnienia następował krótką, prostą drogą, jeśli to możliwe. Zaleca się uwzględnianie siły
odrzutu występującej w wyniku upustu ciśnienia.
Systemy upustu ciśnienia powinny być tak zainstalowane, aby wykluczyć obrażenia pracowników wynikające
z procesu upustu ciśnienia. Z tego względu ciśnienie powinno być zrzucane w bezpieczne miejsce. Nie powinno się
dopuścić do odciążenia wybuchu do pomieszczeń roboczych, chyba że udowodniono brak zagrożeń osób 'np.
płomieniami, raz • .utem odłamków lub falami ciśnienia). Powinno się brać pod uwagę skutki odciążenia wybuchł la
środowiska.
Normy zawierające wymagania dotyczące urządzeń odciążających i wymiarowania otworów dekompresyjnych dla wybuchów pytu są
w przygotowaniu.
37
stronica 37 EN
1127-1:1997
6.5.4 Tłumienie wybuchu
Systemy tłumienia wybuchu zapobiegają osiągnięciu w trakcie wybuchu jego maksymalnego ciśnienia przez
szybki wtrysk środków gaśniczych do urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów w razie wybu-
chu. Oznacza to, że urządzenia, części i podzespoły chronione w ten sposób mogą być tak zaprojektowane,
aby wytrzymywały zredukowane ciśnienie wybuchu8'.
W przypadku zastosowania tłumienia wybuchu, skutki wybuchu są zwykle ograniczone do wnętrza urządzeń,
systemów ochronnych, części i podzespołów.
Systemy tłumienia wybuchu składają się zasadniczo z systemu detekcji, który wykrywa wybuch w fazie począt-
kowej, oraz z gaśnic ciśnieniowych, wyloty których otwierane są przez system detekcji. Zawartość gaśnic jest
szybko wprowadzana do chronionych urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów i rozprowadza-
na możliwie najbardziej równomiernie. W wyniku tego następuje ugaszenie płomieni wybuchu i zmniejszenie
ciśnienia wybuchu, co w efekcie chroni konstrukcję urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
6.5.5 Zapobieganie rozprzestrzenianiu się wybuchu (przerwanie przenoszenia wybuchu)
Możliwe jest stosowanie aktywnych i pasywnych urządzeń zapobiegających rozprzestrzenianiu się wybuchów,
np. przez rurociągi, urządzenia oddechowe lub przez linie służące do napełniania i opróżniania.
Specjalne środki mogą być wymagane w przypadku dużych szybkości rozprzestrzeniania się płomienia lub
jeżeli należy spodziewać się detonacji. W niektórych przypadkach może być preferowane zastosowanie syste-
mów pasywnych, np. przerywaczy płomienia, zamknięć cieczowych, kanałów eksplozyjnych, jako systemów
alternatywnych lub w połączeniu z systemami aktywnymi.
Dla różnych rodzajów atmosfer wybuchowych, tj. mieszanin gazów, par, mgieł, pyłów i mieszanin hybrydowych
z powietrzem, można stosować niżej opisane urządzenia. Należy wykazać, że są one odpowiednie do użytko-
wania zgodnego z ich przeznaczeniem.
6.5.5.2 Urządzenia dla gazów, par i mgieł
Dla par, gazów i mgieł stosuje się następujące przykładowe rodzaje urządzeń przerywających, opisane w 6.5.5.2.1
do 6.5.5.2.5:
6.5.5.2.1 Przerywacze deflagracji
Urządzenia te zapobiegają przenoszeniu wybuchu przez płomienie i wytrzymują ciśnienie wybuchu i oddziały-
wanie temperatury deflagracji (przerywacze płomienia zawierające elementy wykonane np. ze sfałdowanych
taśm metalowych lub spieków metalowych, szybkootwierających się zaworów dekompresyjnych).
6.5.5.2.2 Przerywacze płomienia dla długotrwałego spalania
Urządzenia te zapobiegają przenoszeniu wybuchów przez płomienie \ ->rzypadku ustabilizowanego spalania

się płomienia w przerywaczu lub blisko niego.
6.5.5.2.3 Przerywacze detonacji
Są to urządzenia wytrzymujące mechaniczne i termiczne efekty detonacji i zapobiegające ich przenoszeniu, jak
również działające jako przerywacze deflagracji (np. sfałdowane taśmy metalowe z pochłaniaczami dynamiczne-
go obciążenia detonacją lub bez nich, urządzenia bezpieczeństwa typu zanurzeniowego i zamknięcia cieczowe).
Norma dotycząca wymiarowania systemów tłumienia wybuchu jest w przygotowaniu.
38
Sff" ' *«■***?—w

EN 1127-1:1997
6.5.5.2.4 Urządzenia zapobiegające cofaniu się płomienia
Są to urządzenia, w których cofaniu się płomienia zapobiega się stosując specjalny kształt wlotu mieszaniny
(np. dyszy Venturi'ego) i przez urządzenie całkowicie zatrzymujące przepływ mieszaniny w przypadku jego
obniżenia poniżej wartości minimalnej (np. klapa sterowana przepływem). Urządzenia te są używane w syste-
mie zasilania palników.
6.5.5.2.5 Zapory przeciwwybuchowe
Dla zapobiegania rozprzestrzenianiu się wybuchu przez rurociągi i kanały, wybuch można zatrzymać przez
wtrysk środków gaśniczych do nich. Wyrzut środków gaśniczych jest aktywowany odpowiednimi czujnikami.
Niemniej jednak nie zapobiega się w ten sposób rozprzestrzenianiu się fali ciśnienia, pochodzącej ze spalonej
już mieszaniny, do zapory, co powinno być wzięte pod uwagę (patrz też 6.5.2). Środek gaśniczy powinien być
odpowiedni do rodzaju substancji palnej.
Powinno się wziąć pod uwagę używane materiały oraz możliwość zablokowania zastosowanych urządzeń
przez te materiały.
6.5.5.3 Urządzenia dla pyłów
Niektóre z urządzeń opisanych w 6.5.5.2 nie mogą być użyte w przypadku pyłu z uwagi na ryzyko blokady. Dla
uniknięcia rozprzestrzeniania się wybuchów pyłu przez łączące rurociągi i kanały, przenośniki itd., jak również
wydostania się płomieni z urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, dopuszcza się stosowanie
np. urządzeń opisanych w 6.5.5.3.1 do 6.5.5.3.6.
6.5.5.3.1 Zapory przeciwwybuchowe
Zapory przeciwwybuchowe, patrz 6.5.5.2.5.
6.5.5.3.2 Szybkodziałające zawory i klapy
Dla zapobiegania rozprzestrzenianiu się płomieni i ciśnienia przez rurociągi i kanały można stosować zawory
(zasuwy lub zawory motylkowe) lub klapy, o wystarczająco krótkim czasie zamykania. Operacja zamykania
może być wykonywana za pomocą mechanizmu uruchamiającego, wyzwolonego czujnikami lub przez samą
falę ciśnienia wybuchu.
6.5.5.3.3 Zawory obrotowe
Specjalnie zaprojektowane zawory obrotowe mogą być użyte do zapobiegania rozprzestrzenianiu się
płomieni i ciśnienia. W przypadku wybuchu ruch wirnika powinien być automatycznie zatrzymywany za pomocą
systemu detekcji, co zapobiega wyrzutowi palącego się produktu.
6.5.5.3.4 Kanały eksplozyjne
Kanał eksplozyjny jest specjalnym segmentem rurociągu, który może zapobiegać rozprzestrzenianiu się wybu-
chu przez zmianę kie< nku przepływu z jednoczesnym upustem ciśnienia wybuchu. Typowy segment zwykle
składa się z kanału, w którym, na kierunku przepływu, zgięty odcinek rurociągu jest koncentrycznie wprowa-
dzony do segmentu o większej średnicy, który zawiera mechanizm upustowy.
Kanał eksplozyjny nie zawsze w pełni zapobiega rozprzestrzenianiu się wybuchu. Tym niemniej szybkość
płomienia zostanie zmniejszona do niskiego poziomu
6.5.5.3.5 Podwójne zawory
Dla zatrzymywania rozprzestrzeniania się wybuchu dopuszczalne są mechanizmy transportu materiału z sys-
temem podwójnych zaworów. Dla upewnienia się, że jeden z zaworów jest zawsze zamknięty, powinno się
zapewnić stosowną kontrolę.
39
stronica 39 EN
1127-1:1997
6.5.5.3.6 Zdławienie przepływu (produkt jako bariera)
Produkt samoistnie może zapobiegać rozprzestrzenianiu się wybuchu, np. w przypadku zastosowania regulacji
poziomu lub usunięcia sekcji śruby w przenośniku śrubowym. W takich przypadkach powinno się zapewnić,
aby zawsze występowała bariera materiałowa.
6.5.5.4 Urządzenia dla mieszanin hybrydowych
Z powodów operacyjnych, mieszaniny hybrydowe ogólnie będą wymagać środków opisanych w 6.5.5.3. Z powo-
du składnika gazowego zakres zastosowania będzie ograniczony. Ponieważ nie ma standardowych rozwiązań dla
takich sytuacji, każdy przypadek powinien być rozważany indywidualnie.
6.6 Postanowienia dotyczące środków awaryjnych
Dla zapobiegania wybuchowi i/lub ochrony przed wybuchem mogą być wymagane specjalne środki awaryjne, np.
- awaryjne wyłączenie całej instalacji lub jej części;

' - awaryjne opróżnienie części instalacji;
- przerwanie przepływów materiałów pomiędzy częściami instalacji;
- wypełnienie części instalacji odpowiednimi substancjami (np. azotem, wodą).
Środki te powinny być integralną częścią podejścia do spraw bezpieczeństwa wybuchowego (patrz 6.1) pod-
czas projektowania i konstruowania urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów.
6.7 Podstawy systemów pomiarowych i kontrolnych zapobiegających wybuchowi i stanowiących

ochronę przed wybuchem
Ogólne podstawy w tym zakresie opisano w EN 954-1.
Środki zapobiegania wybuchowi i ochrony przed wybuchem, opisane w 6.2, 6.4 i 6.5, mogą być realizowane
lub monitorowane z użyciem systemów pomiarowych i kontrolnych. Oznacza to, że kontrola procesu może być
zastosowana do trzech podstawowych zasad zapobiegania i ochrony przed wybuchem:
- unikania atmosfery wybuchowej;

- unikania efektywnych źródeł zapłonu;
- zmniejszania skutków wybuchu.
Odnośne parametry bezpieczeństwa powinny być zidentyfikowane i tam, gdzie to stosowne, monitorowane.
Zastosowane systemy pomiarowe i kontrolne powinny powodować właściwe odpowiedzi.
UWAGA: Czas odpowiedzi systemów pomiarowych i kontrolnych jest również istotnym parametrem
bezpieczeństwa.
Wymagany poziom niezawodności systemów monitorujących i kontrolnych wynika z oceny ryzyka.
Jeżeli ocena ryzyka i koncepcja bezpieczeństwa wybuchowego prowadzą do wniosku, że bez zastosowania
jakiegokolwiek systemu pomiarowego i ' introlnego występuje wysoki poziom ryzyka (np. gdy stale występuje
niebezpieczna atmosfera wybuchowa i p. wdopodobne jest istnienie efektywnego źródła zapłonu), systemy po-
miarowe i kontrolne powinny być zaprojektowane tak, aby pojedyncze uszkodzenie nie powodowało utraty efek-
tywności koncepcji bezpieczeństwa wybuchowego. Można to osiągnąć przez wprowadzenie nadmiarowych struktur
lub odpornych na uszkodzenia technik dla systemów pomiarowych i kontrolnych. Wymagany stopień niezawod-
ności można również osiągnąć przez połączenie pojedynczego systemu pomiarowego i kontrolnego, zapewniają-
cego środki przeciw obecności niebezpiecznej atmosfery wybuchowej, z pojedynczym niezależnym systemem
pomiarowym i kontrolnym, zapewniającym środki zapobiegające efektywnym źródłom zapłonu.
Jeżeli ocena ryzyka i koncepcja bezpieczeństwa wybuchowego prowadzą do wniosku, że nawet bez jakiego-
kolwiek systemu pomiarowego i kontrolnego występuje jedynie umiarkowany poziom ryzyka (np. obniżone
prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznej atmosfery wybuchowej lub obniżone prawdopodobieństwo
istnienia efektywnego źródła zapłonu), wystarczająca jest pojedyncza procedura pomiarowa i kontrolna.
40
We wszystkich przypadkach osiągnięta redukcja prawdopodobieństwa obecności niebezpiecznej atmosfery
wybuchowej i prawdopodobieństwa występowania efektywnych źródeł zapłonu powinna spełniać wymagania
odpowiednie do opisanych w 6.1.
Systemy pomiarowe i kontrolne mogą np. zapoczątkować alarm lub spowodować automatyczne zamknięcie.
Integralność systemów pomiarowych i kontrolnych, np. techniki odporne na uszkodzenia lub stopień nadmiarowo-
ści, oraz zakres ich działania będą zależeć od oceny ryzyka. Powinno to zapewniać, że niezawodność i zakres
działania będą zmniejszać ryzyko do poziomu dopuszczalnego w każdych warunkach operacyjnych.
W załączniku C zilustrowano pojęcia związane ze stosowaniem systemów pomiarowych i kontrolnych dla ograni-
czenia występowania efektywnych źródeł zapłonu podczas normalnego działania, wadliwego działania i rzadko
występującego wadliwego działania.
7 Informacja dotycząca użytkowania
W tym rozdziale podano informację dotyczącą użytkowania, włączając konserwację, która powinna być dołą-
czona do urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów albo stanowić część instrukcji użytkowania,
np. podręcznika obsługi.
Powinny mieć zastosowanie wymagania EN 292-2. Szczególną uwagę należy zwrócić na specjalne wymagania
do stosowania w atmosferach wybuchowych.
Informacja powinna jasno określać grupę urządzeń, kategorię urządzeń i systemów ochronnych oraz zawierać
informację dotyczącą użytkowania [patrz Dyrektywa Rady w sprawie ujednolicenia praw krajów członkowskich
dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych
wybuchem (tj. Dyrektywa 94/9/WE) i EN 50014, EN 50015, EN 50016, EN 50017, EN 50018. EN 50019,
EN 50020, prEN 50021, EN 50028, EN 50039, EN 50050, EN 50053-1, EN 50053-2, EN 50053-3, EN 50054,
EN 50055, EN 50056, EN 50057, EN 50058 i EN 50059].
7.2 Informacja o urządzeniach, systemach ochronnych, częściach i podzespołach
Powinno się dostarczyć, odpowiednio, następujące informacje:
a) specyficzne parametry związane z ochroną przed wybuchem; może to dotyczyć:
1) maksymalnych wartości temperatury powierzchni, ciśnienia itd.;

2) ochrony przed zagrożeniami mechanicznymi;
3) zapobiegania zapłonowi;
4) zapobiegania i/lub ograniczania gromadzenia pyłu;
b) systemy bezpieczeństwa; może to dotyczyć:
1) monitorowania temperatury;
2) monitorowania drgań mechanicznych;
3) systemów gaśniczych i wykrywania iskier;
4) systemów inertyzacji;
5) systemów odciążania wybuchu;
6) systemów tłumienia wybuchu;
7) systemów izolowania procesu;
8) systemów dekompresji dla nadciśnień generowanych przez procesy inne niż wybuch;
9) systemów wykrywania i zwalczania pożarów;
10) systemów przerywania przenoszenia wybuchu;
41
stronica 41 EN
1127-1:1997
11)systemów awaryjnego wyłączania;

12)konstrukcji odpornej na wybuch.
c) specyficzne wymagania dla zapewnienia bezpiecznego działania; może to dotyczyć:
1) odpowiednich dodatków;
2) stosowania z innymi urządzeniami, systemami ochronnymi, częściami i podzespołami.
7.3 Informacja o uruchamianiu, konserwacji i naprawach, dotycząca zapobiegania wybuchowi
Szczególna uwaga powinna być poświęcona przygotowaniu:
a) instrukcji obejmujących normalne działanie, włączając załączanie i wyłączanie;

b) instrukcji obejmujących systematyczną konserwację i naprawy, włączając bezpieczne otwarcie urzą
dzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów;
- c) instrukcji wymaganego czyszczenia, włączając usuwanie pyłu i systemy bezpiecznej pracy;
d) instrukcji obejmujących identyfikację uszkodzeń i wymagane działania;
e) instrukcji obejmujących badanie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, również po
wybuchach;
f) informacji o działaniach związanych z ryzykiem, np.: Powinna być dostarczona informacja o możliwym
istnieniu atmosfery wybuchowej, zidentyfikowana jako część oceny ryzyka, dla uniknięcia uaktywnienia
źródła zapłonu przez operatora lub inną osobę.
7.4 Kwalifikacje i szkolenie
Powinna być dostarczona informacja o wymaganych kwalifikacjach i przeszkoleniu, umożliwiająca użytkowni-

kowi wybór wykwalifikowanego personelu wykonującego zadania, w których mogą występować atmosfery wy-
buchowe.
stronica 42 EN
1127-1:1997
Załącznik A (normatywny)
Narzędzia do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem
Instrukcje użytkowania narzędzi ręcznych powinny uwzględniać niżej podane zagadnienia:
Powinny zostać rozróżnione dwa różne rodzaje narzędzi:

a) narzędzia, które mogą wytwarzać w czasie stosowania jedynie pojedyncze iskry (np. śrubokręty,
klucze, śrubokręty udarowe);
b) narzędzia, które w czasie użytkowania wytwarzają snop iskier podczas piłowania lub szlifowania.
W strefach 0 i 20 nie są dopuszczalne żadne narzędzia mogące wytwarzać iskry.
W strefach 1 i 2 dopuszczalne są jedynie stalowe narzędzia zgodne z a). Narzędzia zgodne z b) są dopuszczalne
tylko wtedy, gdy jest zapewnione, że żadna niebezpieczna atmosfera wybuchowa nie występuje w miejscu pracy.
Stosowanie jakichkolwiek narzędzi stalowych jest całkowicie zakazane w strefie 1, jeżeli istnieje ryzyko wybu-
chu z powodu obecności substancji należących do grupy wybuchowości II c (stosownie do EN 50014) (acety-
len, disiarczek węgla, wodór), i siarkowodoru, tlenku etylenu, tlenku węgla, jeżeli nie zostało zapewnione, że
żadna niebezpieczna atmosfera wybuchowa nie występuje w miejscu pracy podczas pracy z tymi narzędziami.
Narzędzia stalowe zgodne z a) są dopuszczalne w strefach 21 i 22. Narzędzia stalowe zgodne z b) są dopusz-
czalne tylko wtedy, gdy miejsce pracy jest wydzielone ze stref 21 i 22 i zostały podjęte dodatkowe środki:
- osady pyłu usunięto z miejsca pracy

lub
- miejsce pracy jest utrzymywane w stanie mokrym, tak że pył nie może rozpraszać się w powietrzu oraz
nie mogą występować jakiekolwiek procesy tlenia.
Podczas szlifowania lub piłowania w strefach 21 i 22, lub w ich sąsiedztwie, powinno być uwzględnione, że
tworzące się iskry mogą pokonywać duże odległości i prowadzić do tworzenia tlących się cząstek. Z tego
powodu zaleca się, aby inne miejsca w pobliżu miejsca pracy również zostały włączone do wspomnianych
środków ochronnych.
Zaleca się, aby stosowanie narzędzi w strefach 1, 2, 21 i 22 podlegało systemowi „dopuszczeń do pracy".
Powinno to zostać zawarte w informacji dotyczącej użytkowania.
43
stronica 43 EN
1127-1:1997
Załącznik B (informacyjny)
Zależność pomiędzy kategoriami i strefami
Z punktu widzenia producenta urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów, podział na kategorie
może być zobrazowany w sposób przedstawiony w tablicy B.1:
Tablica B.1: Zależność pomiędzy kategoriami i strefami

Kategoria Zaprojektowane dla rodzaju Zaprojektowane Do zastosowania
atmosfery wybuchowej dla strefy również w strefie
1 mieszanina gaz/powietrze lub 0 1 i2

mieszanina para/powietrze lub
mieszanina mgła/powietrze
1 mieszanina pył/powietrze 20 21 i 22
2 mieszanina gaz/powietrze lub 1 2

2 mieszanina pył/powietrze 21 22
3 mieszanina gaz/powietrze lub 2 -
3 mieszanina pył/powietrze 22 -
Z punktu widzenia użytkownika urządzenia należące do różnych kategorii mogą być zastosowane w sposób
przedstawiony w tablicy B.2:
Tablica B.2: Urządzenia mające zastosowanie w różnych strefach

W strefie Odpowiednia kategoria Jeżeli zaprojektowano dla
0 1G mieszanina gaz/powietrze lub

1 1 G lub 2 G mieszanina gaz/powietrze lub

2 1 G lub 2 G lub 3 G mieszanina gaz/powietrze lub

20 1D mieszanina pył/powietrze
21 1 D lub 2 D mieszanina pył/powietrze
22 1 D lub 2 D lub 3 D mieszanina pył/powietrze
44
stronica 44
EN 1127-1:1997
Załącznik C (informacyjny)
Koncepcje stosowania systemów pomiarowych i kontrolnych w celu uniknięcia efek-

tywnych źródeł zapłonu
Koncepcje te mogą być takie, jak przedstawione w tablicy C.1:
Tablica C.1: Dodatkowe systemy pomiarowe i kontrolne niezbędne dla uniknięcia

efektywnych źródeł zapłonu
Miejsca zagrożone wybuchem Istniejące urządzenia, systemy ochronne, Niezbędne dodatkowe systemy
części i podzespoły spełniają następujące pomiarowe i kontrolne
wymagania
nie występują brak specjalnych wymagań nie
strefa 2 w trakcie normalnego działania nie nie

lub strefa są spodziewane źródła zapłonu
22
strefa 1 w trakcie normalnego działania nie pojedynczy system dla uniknięcia źródeł
lub strefa są spodziewane źródła zapłonu zapłonu w przypadku wadliwego
21 działania
w trakcie normalnego działania i w nie

przypadku wadliwego działania nie
są spodziewane źródła zapłonu
strefa 0 w trakcie normalnego działania nie nadmiarowy lub bezpieczny w razie

lub strefa są spodziewane źródła zapłonu uszkodzenia system dla uniknięcia
20 źródeł zapłonu w przypadku wadliwego
działania i rzadko występującego
wadliwego działania
w trakcie normalnego działania i w pojedynczy system dla uniknięcia

przypadku wadliwego działania nie źródeł zapłonu w przypadku rzadko
są spodziewane źródła zapłonu występującego wadliwego działania
w trakcie normalnego działania, w nie

przypadku wadliwego działania i rzadko
występującego wadliwego działania nie są
spodziewane źródła zapłonu
45
stronica 45 EN
1127-1:1997
Załącznik D (informacyjny)
Indeks
Każda pozycja w poniższym trójjęzycznym indeksie alfabetycznym specyficznych terminów i określeń użytych
w EN 1127-1 zawiera słowa kluczowe w następującej kolejności języków: angielski - niemiecki - francuski.
W przypadku słowa kluczowego używanego niemal wszędzie w tekście (np. "wybuch"), podano jedynie roz-
dział, w którym wprowadzono jego definicję.
Słowo kluczowe Rozdział
atmosfera wybuchowa - explosive atmosphere - explosionsfahige Atmosphare - atmosphere explosive 3.17

awaria - emergency - Notfall - urgence 6.2.2.2, 6.6, 7.2
awaryjne opróżnienie - emergency emptying - Notentleerung - vidange d'urgence 6.6
awaryjne wyłączenie - emergency shut-down - Notabschaltung - arret d'urgence 6.6, 7.2
część lub podzespół - component - Komponente - composant 3.2
deflagracja - deflagration - Deflagration - deflagration 3.3, 6.5.1, 6.5.5.2.1, 6.5.5.2.3
dekompresja - venting - Druckentlastung - decharge 6.5.3, 6.5.5.2.1, 7.2
detonacja - detonation - Detonation - detonation 3.4, 6.5.1, 6.5.5.1, 6.5.5.2.3
dolna granica wybuchowości - Iower explosion limit - untere Explosionsgrenze - limite inferieure d'explosivite
2, 3.8, 3.11, 5.2.2,6.2.2.2
dolna temperaturowa granica wybuchowości - Iower explosion point - unterer Explosionspunkt - point inferieur
d'explosion 3.10, 3.11, 5.2.2
drgania mechaniczne - vibration - Schwingung - vibration 3.25, 7.2
energia zapłonu - ignition energy - Ziindenergie - energie d'inflammation 3.29, 4.3, 5.3.7
gaszenie - extinguish - Lóschen - eteindre 6.5.4, 6.5.5.2.5, 7.2
górna granica wybuchowości - upper explosion limit - obere Explosionsgrenze - limite superieure d'explosivite
3.9, 5.2.2, 6.2.2.2
górna temperaturowa granica wybuchowości - upper explosion point - oberer Explosionspunkt - point superieur
d'explosion 3.10, 3.12, 5.2.2, 6.2.2.2
granica wybuchowości - explosion limit - Explosionsgrenze - limite d'explosivite 3.7 do 3.9, 3.11, 3.12, 4.2,
5.2.2, 6.2.2.2
graniczne stężenie tlenu - limiting oxygen concentration - Sauerstoffgrenzkonzentration - concentration limite
en oxigene 3.23, 4.2, 6.1, 6.2.2.3
grupa urządzeń - equipment group - Gerategruppe - groupe d'appareil 1, 3.22
inertyzacja - inerting - Inertisierung - misę a Tetat inerte 3.21, 6.2.1, 6.2.2.3, 6.4.3, 6.4.14, 7.2
iskra - spark - Funken - etincelle 5.3.3 do 5.3 8, 6.4.3, 6.4.4, 6.4.6, 7.2, Załącznik A
kanał eksplozyjny - explosion diverter- Entlas. .igsschlot - dispositif de detournement de l'explosion 6.5.5.1,
6.5.5.3.4
kategoria - category - Kategorie - categorie 3.22, 6.4.1 do 6.4.14, 7.1, Załącznik B, Załącznik E klapa
szybkodziałająca - rapid-action flap - Schnellschlufiklappe - volet a fermeture rapide 6.5.5.3.2
maksymalna szybkość narastania ciśnienia wybuchu - maximum ratę of explosion pressure rise
-maximaler zeitlicher Explosionsdruckanstieg - vitesse maximale de montee en pression 3.28, 4.4, 6.5.3
maksymalne ciśnienie wybuchu - maximum explosion pressure - maximaler Explosionsdruck
-pression maximale d'explosion 3.27, 4.4, 6.5.2.1, 6.5.3, 6.5.4
maksymalny doświadczalny bezpieczny prześwit - maximum experimental safe gap -Normspaltweite - intersti-
ce experimental maximal de securite 3.26, 4.4
maszyna - machinery - Maschine - machinę 0, 2, 3.24, Załącznik E 46
mieszanina hybrydowa - hybrid mixture - hybrides Gemisch - melange hybride 3.20, 6.2.2.3, 6.5.5.1, 6.5.5.4
minimalna energia zapłonu - minimum ignition energy - Mindestziindenergie - energie minimale d'inflamma-
tion 3.29, 4.3, 5.3.7
minimalna temperatura samozaplonu atmosfery wybuchowej - minimum ignition temperaturę of an explosive
atmosphere - Mindestziindtemperatur einer explosionsfahigen Atmosphare - temperaturę minimale d'inflam-
mation d'une atmosphere explosive 3.30
minimalna temperatura samozapłonu obłoku pyłu - minimum ignition temperaturę of a dust cloud - Minde-
stzundtemperatur einer Staubwolke - temperaturę minimale d'inflammation d'un nuage de poussieres 3.32
minimalna temperatura samozapłonu warstwy pyłu - minimum ignition temperaturę of a dust layer - Minde-
stziindtemperatur einer Staubschicht - temperaturę minimale d'inflammation d'une couche de poussieres 3.33
monitorowanie drgań mechanicznych - vibration monitoring - Schwingungsiiberwachung - surveillance de
vibration 7.2
monitorowanie temperatury - temperaturę monitoring - Temperaturuberwachung - contróle de temperaturę 7.2
niebezpieczna atmosfera wybuchowa - hazardous explosive atmosphere - gefahrliche explosionsfahige Atmo-
sphare - atmosphere explosive dangereuse 3.19
normalne działanie - normal operation - Normalbetrieb - fonctionnement normal 3.34, 5.3.1, 6.1, 6.2.3.3,
6.3.2, 6.3.3, 6.4.1, 6.4.2, 6.4.4, 6.4.10, 6.4,11, 6.4.13, 6.7, 7.3, Załącznik C
obłok pyłu - dust cloud - Staubwolke - nuage de poussieres 3.17, 3.20, 3.30, 3.32, 4.3, 5.2, 5.2.1, 5.2.2,
5.3.4, 5.3.7, 5.3.10, 6.2.2.2, 6.2.2.3, 6.2.3.3, 6.2.3.4, 6.3.4.1, 6.3.4.3, 6.4.1, 6.4.2, 6.4.4, 6.4.6, 6.5.5.1,
6.5.5.3, Załącznik B
ochrona przed wybuchem - explosion protection - abwehrender Explosionsschutz - protection contre l'explo-
sion
odciążenie wybuchu - explosion relief - Explosionsdruckentlastung - decharge de l'explosion 3.37, 6.5.1,
6.5.2.1, 6.5.3, 7.2
odporny na ciśnienie wybuchu - explosion pressure resistant - explosionsdruckfest - resistant a la pression de
I'explosion3.15
odporny na uderzenie ciśnienia wybuchu - explosion pressure shock resistant -explosionsdruckstofifest
-resistant au choć de pression de l'explosion 3.16
odporny na wybuch - explosion resistant - explosionsfest - resistant a l'explosion 3.14
osad pyłu - dust deposit - Staubablagerung - depót de poussieres (patrz warstwa pyłu)
płomień - flame - Flamme - flamme 3.36, 4.1, 5.3.2, 5.3.3, 5.4, 6.4.3, 6.5.1, 6.5.3, 6.5.4, 6.5.5.1, 6.5.5.2.1 do
6.5.5.2.5, 6.5.5.3, 6.5.5.3.2 do 6.5.5.3.4
przerwanie przenoszenia wybuchu - explosion decoupling - explosionstechnische Entkoppelung - isolement et
interruption de l'explosion 6.5.5, 7.2
przerywacz deflagracji - deflagration arrester - Deflagrationssperre - arrete-deflagration 6.5.5.2.1 do 6.5.5.2.3
przerywacz detonacji - detonation arrester - Detonationssperre - arrete-detonation 6.5.5.2.3 przerywacz
płomienia - flame arrester - Flammensperre - arrete-flammes 6.5.5.2.1 do 6.5.5.2.3
przerywacz płomienia dla długotrwałego spalania - flame arrester for endurance burning - dauerbrandsichere
Flammensperre - arrete-flammes resistant a la combustion de longue duree 6.5.5.2.2
przestrzeń zagrożona wybuchem - potentially explosive atmosphere - explosionsgefah» 'eter Bereich - atmo-
sphere explosible 3.35
rozrzut odłamków - flying debris - weggeschleuderte Teile - debris projetes 5.4, 6.5.3
rzadko występujące wadliwe działanie - rare malfunction - seltene Stórung - dysfonctionnement rare 5.3.1,
6.4.1, 6.4.2, 6.4.4, 6.4.7, 6.4.10, 6.4.11, 6.4.13, 6.7, Załącznik C
samozapalenie pyłów w masie - self ignition of dusts in bulk - Selbstentzundung abgelagerter Staube - auto-
inflammation des poussieres stockees en vrac 3.38
skutek wybuchu - explosion effect - Explosionswirkung - effet de l'explosion 6.5, 6.7
stężenie - concentration - Konzentration - concentration 3.11 do 3.13, 3.23, 3.26, 4.1, 4.2, 5.2, 5.2.2, 5.3.2,
5.3.13, 6.1, 6.2.1, 6.2.2.2, 6.2.2.3, 6.3.3
stopień rozproszenia - degree of dispersion - Dispersionsgrad - degre de dispersion 5.2, 5.2.1
47
stronica 47 EN
1127-1:1997
strefa - zone - Zone - zone 0, 6.3.1 do 6.3.3, 6.4.1, 6.4.3, 6.4.6, 6.4.8, 6.4.10, Załącznik A, Załącznik B,
Załącznik C
substancja palna - flammable substance - brennbarer Stoff - substance inflammable 3.1
system gaśniczy - extinguishing system - Lóschsystem - systeme a eteindre 7.2
system ochronny - protective system - Schutzsystem - systeme de protection 3.36
temperatura samozapłonu - ignition temperaturę - Zundtemperatur - temperaturę d'inflammation
temperatura zapłonu - flash point - Flammpunkt - point d'eclair 3.18, 4.2, 6.2.2.2
temperaturowa granica wybuchowości - explosion point - Explosionspunkt - point d'explosion 3.10 do 3.12,
5.2.2, 6.2.2.2
tłumienie wybuchu - explosion suppression - Explosionsunterdruckung - suppression de l'explosion 3.37,
6.5.1, 6.5.2.1,6.5.4, 7.2
urządzenia - equipment - Gerate - appareil 3.5
urządzenie zapobiegające cofaniu się płomienia - flashback preventer - Flammenruckschlagsicherung - di-
spositif evitant le retour de flamme 6.5.5.2.4
użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem - intended use - bestimmungsgemafie Verwendung - utilisation con-
forme a sa destination 1, 3.5, 3.22, 6.4.1, 6.4.3, 6.4.4, 6.5.5.1, 7.1, Załącznik E
wadliwe działanie - malfunction - Stórung - dysfonctionnement 3.25, 5.3.1, 6.1, 6.2.3.3, 6.4.1, 6.4.2, 6.4.4,
6.4.7, 6.4.10, 6.4.11, 6.4.13, 6.7, Załącznik C
warstwa pyłu - dust layer - Staubschicht - couche de poussieres 3.33, 3.38,4.3, 5.3.2, 5.3.4, 5.3.10, 5.3.13,
5.3.14, 6.2.3.3, 6.2.3.4, 6.3.4.1, 6.3.4.3, 6.4.1 do 6.4.3, 6.4.14, 7.2, 7.3, Załącznik A
wentylacja - ventilation - Luftung - ventilation 5.3.3, 6.2.3.2, 6.2.3.3, 6.3.4.1, 6.4.6
wybuch - explosion - Explosion - explosion 3.6
wykrywanie iskier - spark detection - Funkenmelder - detection d'etincelle 7.2
zakres wybuchowości - explosion rangę - Explosionsbereich - domaine d'explosivite 3.7 do 3.9, 3.13, 3.28,
5.2, 6.1, 6.2.1, 6.2.2.2
zapłon - ignition - Ziindung - inflammation
zapobieganie wybuchowi - explosion prevention - vorbeugender Explosionsschutz - prevention contre l'explo-
sion
zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem - explosion prevention and protection - Explosionsschutz
- prevention et protection contre l'explosion
zapora przeciwwybuchowa - extinguishing barrier - Lóschmittelsperre - arret-barrage a agent extincteur
6.5.5.2.5, 6.5.5.3.1
zawór obrotowy - rotary valve - Zellenradschleuse - vanne rotative 6.5.5.3.3
zawór szybkodziałający - rapid-action valve - Schnellschlu(iventil - vanne a fermeture rapide 6.5.5.3.2
zimny płomień - cool flame - kalte Flamme - flamme froide 5.3.2
zredukowane ciśnienie wybuchu - reduced explosion pressure - reduzierter Explosionsdruck -pression reduite
d'explosion 3.37, 6.5.2.1, 6.5.4
źródło zapłon- - ignition source - Zundguelle - source d'inflammation
Załącznik ZA (informacyjny)
Rozdziały niniejszej normy europejskiej odnoszące się do istotnych wymagań lub in-
nych postanowień Dyrektyw UE
Niniejsza norma europejska została opracowana na podstawie pełnomocnictwa udzielonego CEN przez Komi-
sję Europejską i Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu i wspiera istotne wymagania następujących
Dyrektyw UE:
Dyrektywa Rady z 14 czerwca 1989 o zbliżeniu praw w państwach członkowskich dotyczących ma-
szyn (89/392/EWG)
Dyrektywa 94/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 marca 1994 w sprawie ujednolicenia

przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przezna-
czonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
OSTRZEŻENIE:
Inne wymagania i inne dyrektywy UE mogą mieć zastosowanie do produktów wchodzących w zakres
niniejszej normy.
Rozdziały niniejszej normy prawdopodobnie wspierają wymagania dwóch wspomnianych wyżej Dyrektyw N9). W
poniższych dwóch tablicach wskazano na powiązania pomiędzy odpowiednimi wymaganiami Dyrektyw i odpo-
wiednimi rozdziałami niniejszej normy europejskiej:
Tablica 1: Powiązania pomiędzy Dyrektywą 89/392/EWG i rozdziałami niniejszej normy

Zasadnicze wymagania Dyrektywy 89/392/EWG Poruszone w niniejszej normie europejskiej w rozdziale
Załączniki, 1.5.7 Wybuch od 4 do 7 i załącznik A
Tablica 2: Powiązania pomiędzy Dyrektywą 94/9/WE i rozdziałami niniejszej normy

Zasadnicze wymagania Dyrektywy 94/9/WE Poruszone w niniejszej normie europejskiej w
rozdziale
Załącznik II, z wyłączeniem następujących artykułów: od 4 do 7 i załącznik A

1.0.5. Oznakowanie 1.2.6. Bezpieczne otwieranie 1.2.7.
Ochrona przed innymi zagrożeniami 1.2.8. Przeciążenie
urządzeń 1.4. Zagrożenia wynikające z oddziaływań
zewnętrznych 1.5. Wymagania dla urządzeń
zabezpieczających 1.6. Integracja wymagań
zapewniających bezpieczeństwo systemu 2.0. Wymagania
dotyczące urządzeń kategorii M grupy urządzeń I
Zachowanie zgo«łności z niniejszą normą zapewnia zgodność z zasadniczymi wymaganiami związanych Dy-
^ t ^ i EFTA.
N9)
Odsyłacz krajowy: Decyzją Komisji Europejskiej (OJ 99/C 16/06) niniejsza norma została uznana za normę zharmonizowaną 2't#rek-
tywą 94/9/WE. —-___
49
Załącznik krajowy NA
(informacyjny)
NORMY I DOKUMENTY POWOŁANE W TREŚCI NORMY EUROPEJSKIEJ

I ICH ODPOWIEDNIKI KRAJOWE
UWAGA-Zaleca się sprawdzenie, czy podane w wykazie normy i ich odpowiedniki krajowe nie są zaktualizowane.
Normy powołane w EN Odpowiedniki krajowe
- PN-EN 292-1:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo - Pojęcia podstawowe, ogólne

EN 292-1:1991 zasady projektowania - Podstawowa terminologia, metodologia
- PN-EN 292-2:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo - Pojęcia podstawowe, ogólne

EN 292-2:1991 EN
zasady projektowania - Zasady i wymagania techniczne
- Brak odpowiednika krajowego; oryginał normy EN dostępny w Ośrodku Infor

414:1992 EN 954-
macji i Dokumentacji Biura PKN
- Brak odpowiednika krajowego; oryginał normy EN dostępny w Ośrodku Infor

1:1996
macji i Dokumentacji Biura PKN
- PN-EN 1050:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo - Zasady oceny ryzyka

EN 1050:1996
- PrPN-EN 50014 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybu
EN 50014:1977
chem - Wymagania ogólne i metody badań
A1.1999
A2.1999
EN 50015:1998 chem - Osłona olejowa „o"
- Brak odpowiednika krajowego; PN-EN w opracowaniu w NKP nr 64; oryginał

EN 50016:1995 normy EN dostępny w Ośrodku Informacji i Dokumentacji Biura PKN

-- PN-EN 50018:2000 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych

EN 50018:1994 wybuchem - Osłony ognioszczelne „d"
- PN-EN 50019:2000 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych

EN 50019:1994 wybuchem - Budowa wzmocniona „e"

EN 50020:1994 chem - Urządzenia iskrobezpieczne „i"
Cor:1998
- Brak odpowiednika krajowego; EN w opracowaniu w CENELEC/TC 31
prEN 50021 EN
50028:1987 normy EN dostępny w Ośrodku Informacji i Dokumentacji Biura PKN


50
EN 50053-1:1987 - Brak odpowiednika krajowego; PN-EN w opracowaniu w NKP nr 64; oryginał
normy EN dostępny w Ośrodku Informacji i Dokumentacji Biura PKN
EN 50053-2:1989+ - Brak odpowiednika krajowego; PN-EN w opracowaniu w NKP nr 64; oryginał

Cor:1992 normy EN dostępny w Ośrodku Informacji i Dokumentacji Biura PKN

EN 50053-3:1989
normy EN dostępny w Ośrodku Informacji i Dokumentacji Biura PKN
- PrPN-EN 50054 Elektryczne przyrządy do wykrywania i pomiaru gazów pal

EN 50054:1998
nych - Wymagania ogólne i metody badań

EN 50055:1998
nych - Wymagania dla przyrządów grupy I o zakresie pomiarowym do 5 % (v/v)
metanu w powietrzu
- PrPN-EN 50056 Elektryczne przyrządy do wykrywania i pomiaru gazów palnych

EN 50056:1998
- Wymagania dla przyrządów grupy I o zakresie pomiarowym do 100 % (v/v)
metanu

EN 50057:1998
nych -Wymagania dla przyrządów grupy II o zakresie pomiarowym do 100 %
dolnej granicy wybuchowości
- PrPN-EN 50058 Elektryczne przyrządy do wykrywania i pomiaru gazów palnych

EN 50058:1998
- Wymagania dla przyrządów grupy II o zakresie pomiarowym do 100 % (v/v)
gazu
- PrPN-EN 50059 Wymagania dotyczące elektrostatycznych ręcznych urządzeń

EN 50059:1990
natryskowych do malowania i obróbki wykańczającej środkami niepalnymi
- Brak odpowiednika krajowego; EN w opracowaniu w CENELEC/TC 31

prEN 50154
- PrPN-EN 60079-10 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych
EN 60079-10:1996 wybuchem - Klasyfikacja stref niebezpiecznych
- PN-ISO 8421-1:1997 Ochrona przeciwpożarowa -Terminologia; terminy ogól

ISO 8421-1:1987 ne i dotyczące zjawiska pożaru
- Brak odpowiednika krajowego; oryginał normy dostępny w Ośrodku Informacji

IEC 50 (426): 1990 i Dokumentacji Biura PKN

IEC 79-4:1975 i Dokumentacji Biura PKN
A1:1995
IEC 79-15:1987 i Dokumentacji Biura PKN

Norma EX

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Norma EX

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

kwiecień 2001

POLSKI Atmosfery wybuchowe PN-EN 1127-1

KOMITET Zapobieganie wybuchowi i Zamiast:

Thisnational docurnentisidentical withEN 1127-1:7997 and ispublished wilh

Niniejsza Polska Norma jest identyczna z EN 1127-1:1997 i jest publikowana za

Niniejsza norma jest tłumaczeniem angielskiej wersji normy europejskiej EN 1127-1:1997.

Wprowadzenie normy europejskiej powoduje konieczność wycofania - ze względu na sprzeczność

Umieszczony w załączniku D indeks terminów i określeń angielskich, niemieckich i francuskich uzupełniono

W normie są stosowane odsyłacze krajowe oznaczone od N1)do N9).

Odpowiedniki krajowe dziesięciu norm powołanych sąw opracowaniu.

nrref. PN-EN 1127-1:2001

ICS 13.110; 13.230

Deskryptory: bezpieczeństwo maszyn, zapobieganie wypadkom, zabezpieczenie przeciwwybuchowe, ochrona przeciw-

Atmosfery wybuchowe - Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem

5 Elementy oceny ryzyka

6 Eliminacja lub minimalizacja ryzyka

Spis treści (ciąg dalszy)

7 Informacja dotycząca użytkowania

Załącznik B (informacyjny) Zależność pomiędzy kategoriami i strefami

Załącznik C (informacyjny) Koncepcje stosowania systemów pomiarowych i kontrolnych w celu unik-

Zgodnie z przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej normy europejskiej są zobo-

Zgodnie z EN 292-1 jest to norma typu A.

Powodem wybuchów mogą być

UWAGA 2: Podczas przygotowywania niniejszej normy, V Dyrektoriat Generalny Komisji Wspólnoty

a) projektowanie w sposób nie wymagający zabezpieczeń;

środki przeciw wybuchom zgodne z a) (zapobieganie) i b) (ochrona) rozpatrywane są w rozdziale 6 niniejszej

Niniejsza norma ma zastosowanie do urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów na wszystkich

Niniejsza norma nie ma zastosowania do:

- urządzeń medycznych przeznaczonych do stosowania w środowisku medycznym;

Do niniejszej nonrty ewopejstoejwrflowadzono, drogą datowanego lub niedatowanego powołania, postanowie-

3.3 deflagracja: Wybuch rozprzestrzeniający się z prędkościąpoddźwiękową [ISO 8421-1,1987-03-01,1.11].

3.4 granice wybuchowości: Granice zakresu wybuchowości.

3.5 dolna granica wybuchowości (DGWN3)): Dolna granica zakresu wybuchowości.

3.6 górna granica wybuchowości (GGWN4)): Górna granica zakresu wybuchowości.

3.10 temperaturowe granice wybuchowości: Dolna i górna temperaturowa granica wybuchowości.

3.16 odporność na uderzenie ciśnienia wybuchu: Właściwość zbiorników i urządzeń zaprojektowanych

"3| Odsyłacz krajowy: W języku angielskim - LEL. "4)

3.22 użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem: Użycie urządzeń, systemów ochronnych i urządzeń za

3.30 minimalna temperatura samozapłonu atmosfery wybuchowej: Temperatura samozapłonu palnego

4.2 Właściwości palne

4.3 Wymagania dotyczące zapłonu

4.4 Właściwości charakteryzujące przebieg wybuchu

5 Elementy oceny ryzyka 5.1

a)identyfikacja zagrożenia. Dane dotyczące bezpieczeństwa zgodnie z rozdziałem 4 są pomocne przy

- charakterystykę procesu przemysłowego prowadzonego w urządzeniach, systemach ochronnych, czę

5.2 Określanie objętości atmosfery wybuchowej i prawdopodobieństwa jej występowania

Występowanie niebezpiecznej atmosfery wybuchowej zależy od:

5.2.1 Stopień rozproszenia substancji palnych

5.2.2 Stężenie substancji palnych

5.2.3 Objętość atmosfery wybuchowej

5.3 Określanie obecności efektywnych źródeł zapłonu

5.3.1 Postanowienia ogólne

a) źródła zapłonu, które mogą występować ciągle lub często;

W odniesieniu do stosowanych urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów klasyfikacja ta powin-

a) źródeł zapłonu, które mogą występować podczas normalnego działania;

Różne źródła zapłonu są rozważane w podrozdziałach od 5.3.2 do 5.3.14.

5.3.2 Gorące powierzchnie

5.3.3 Płomienie i gorące gazy (z włączeniem gorących cząstek)

5.3.4 Iskry wytwarzane mechanicznie

5.3.5 Urządzenia elektryczne

- kiedy obwody elektryczne są wyłączane i załączane;

5.3.6 Prądy błądzące, katodowa ochrona przed korozją

- jako prądy powrotne w systemach elektroenergetycznych - zwłaszcza w sąsiedztwie kolei elektrycznej