Mac-Lenin - Chuong-5-Nl-Chi-Tiet - (Cuuduongthancong - Com)

HOÏC THUYEÁT GIAÙ TRÒ
THAÊNG D Ö
6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 1
Chương 5 gồm 6 phần:
1.Sự chuyển hóa của tiền thành tư bản
2.Qúa trình sản xuất ra giá trị thặng dư
trong Xaõ hoäi tö baûn
3. Söï chuyeån hoaù giaù trò thaêng dö thaønh tö
baûn-tích luyõ tö baûn.
4. Quaù trình löu thoâng tö baûn vaø khuûng hoaûng
kinh teá.
5. Caùc hình thaùi tö baûn vaø caùc hình thöùc bieåu
hieän cuûa giaù trò thaëng dö.

I. SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ CUÛA TIEÀN THAØNH TÖ BAÛN
1. Công thức chung của tƣ bản.
- Với tư cách là tiền trong lưu thông hàng

hoá giản đơn, tiền vận động theo công thức:
H - T - H (1)
- Còn với tư cách là tư bản, tiền vaän động
theo công thức:
T - H - T (2)
So sánh sự vaän động của hai công thức
trên:
Giống nhau: H – T – H VÀ T – H –T’
+ Đều có 2 nhân tố là tiền và hàng
+ Đều là sự kết hợp của hai hành vi
đối lập, nối tiếp nhau
+ Ñeàu coù hai ngöôøi mua vaø baùn

Kh¸c nhau:
H-T-H T-H-T’
ÑiÓm xuÊt ph¸t vµ kÕt Hµng hãa , tieàn ñoùng vai TiÒn, haøng ñoùng vai troø
thóccña sù vËn ®éng troø trung gian trung gian
Gi¸ trÞ sö dông cña ®iÓm Kh¸c nhau vÒ chÊt Gièng nhau vÒ chÊt
xuÊt ph¸t vµ kÕt thóc cña
vËn ®éng
Gi¸ trÞ cña ®iÓm xuÊt Gièng nhau vÒ sè l-îng Khaùc nhau veà soá löôïng
ph¸t vµ kÕt thóc cña vËn
®éng
Môc ®Ých cuèi cïng cña Tháa m·n nhu cÇu Giaù trò vaø giaù trò taêng
sù vËn ®éng (GTSD) theâm (giaù trò thaëng dö)
Giíi h¹n cña sù vËn ®éng Cã giíi h¹n Khoâng coù giôùi haïn

2. Mâu thuẫn của công thức chung.
- Giá trị thặng dư được tạo ra ở đâu:
- Công thức T-H-T’ làm cho người ta lầm
tưởng rằng: cả sản xuất và lưu thông đều
tạo ra giá trị và giá trị thặng dư
- Trong lưu thông có thể xảy ra 2 trường hợp:

Trao đổi ngang gi¸ :Hai bªn trao đổi kh«ng được lợi về
--
gi¸ trị
- Trao đổi kh«ng ngang gi¸: Cã thÓ x¶y ra 3 tr-êng hîp
1.B¸n cao hơn gi¸ trị: ®-îc lîi khi b¸n. BÞ thiÖt khi
lµ ng-êi mua
2. Mua thấp hơn gi¸ trị: khi lµ ng-êi mua ®-îc lîi.
khi lµ ng-êi b¸n bÞ thiÖt
3. Mua rẻ, b¸n đắt: Tæng gi¸ trÞ x· héi kh«ng thay
®æi
Vậy lưu th«ng và bản thaân tiền tệ trong lưu thông
không tạo ra giá trị và giá trị thặng dư
Kết luận:
- Phải lấy quy luật nội tại của lưu thông tư bản để giải
thích sự chuyển hóa của tiền thành TB, tức là lấy việc
trao
6/7/2019
đổi ngang giá làm điểm xuất phát
CuuDuongThanCong.com 7
https://fb.com/tailieudientucntt
-Sựchuyển hóa của người có tiền thành tư bản
phải tiến hành trong phạm vi lưu thông và đồng
thời lại không phải trong lưu thông
 “Vậy là tư bản kh«ng thể xuất hiện từ lưu

th«ngvà cũng kh«ng thể xuất hiện ở bªn ngoài
lưu th«ng.Nã phải xuất hiện trong lưu th«ng
và đồng thời kh«ng phải trong lưu th«ng’
 *.Đã là m©u thuẫn của c«ng thức chung cña t- b¶n
* C. M¸c:Tư bản NXB Sự thật
,Hà nội,1987,Q1,tập 1,tr216

3.Hàng ho¸ sức lao động vaø tiền
coâng trong CNTB
a. Haøng hoaù söùc lao ñoäng.
- Söùc lao ñoäng vaø ñiều kiện để biến sức lao
động thành hàng ho¸.
- kh¸i niệm:
Sức lao động lµ toµn bé những năng
lùc (thÓ lùc vµ trÝ l-c) tån t¹i trong mét
con ng-êi vµ ®-îc ng-êi ®ã vËn dông
vµo s¶n xuÊt hµng hãa

- Sức lao động trở thành hàng ho¸ khi
cã 2 điều kiện:
+ Người lao động là người tự do, cã khả
năng chi chi phối sức lao động
+ Người lao động kh«ng cã TLSX cần thiết
để kết hợp với SLĐ của minh

* Hai thuộc tính của hàng hoá sức lao
động.
+ Giá trị của hàng hoá sức lao động:
Là do số lượng lao động xã hội cần thiết để
sản xuất và tái sản xuất ra hàng hoá sức lao
động quyết định
Giá trị của hàng hóa SLĐ = Giá trị của toàn
bộ các tư liệu sinh hoạt cần thiết để SX và tái
SX SLĐ.

- Lượng giá trị các TLSH cần thiết bao
gồm:
* Gi¸ trị c¸c tư liệu sinh hoạt vËt chÊt vµ
tinh thÇn cần thiết để nu«i sống c«ng nh©n
* Chi phÝ đào tạo c«ng nh©n
* Gi¸ trị c¸c tư liệu sinh hoạt vËt chÊt
vµ tinh thÇn cần thiết cho gia đình c«ng
nh©n
-> Gi¸ trị hàng ho¸ sức lao động bao hàm cả
yếu tố lịch sử, tinh thần.

Giá trị sức lao động biểu hiện bằng tiền gọi
là giá cả sức lao động - hay còn gọi là tiền
lương.
Giá trị của hàng hóa SLĐ chịu sự tác động
của 2 xu hướng đôí lập nhau:
Giá trị hàng hóa SLĐ có xu hƣớng tăng:
* SX càng phaùt triển nhu cầu về lao
động phức tạp tăng,
*Nhu cầu TLSH tăng theo đà tiến
bộ của LLSX
Xu hướng giảm giá trị hàng hóa SLĐ:
Do NSLĐ tăng -> giá cả các tư

liệu sinh hoạt, dịch vụ giảm

+ Giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động:
- Giống hàng hoá thông thường, hàng hoá sức
lao động thoả mãn nhu cầu người mua
- Công dụng của nó biểu hiện qua tiêu
dùng hàng hoá sức lao động, chính là
tiến hành quá trình lao động.
- Quá trình lao động đồng thời là quá
trình sản xuất ra hàng hoá, sức lao động
tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị bản
thân nó.
- Hàng hoá sức lao động có đặc điểm riêng
biệt, là nguồn gốc trực tiếp tạo ra giá trị
thặng dư, là chìa khoá để giải quyết mâu
thuẫn công thức chung của tư bản.
- Hàng hóa SLĐ là điều kiện của sự
bóc lột chứ không phải là cái quyết
định có hay không có bóc lột

Hàng hóa sức lao động
Giá trị
Giá trị sử dụng
dụng Giá trị
Khả năng tạo ramột giá trị Được xác định bằng giá trị các tư liệu
Lớn hơn giá trị của bản Sinh hoạt cần thiết để thỏa mãn nhu
cầu của công nhân và gia đình họ và
thân nó trong quá trình những chi phí Cần thiết về đ{o tạo
lao động Và cho những nhu cầu xã hội
Ngược
Ngược lạilại
vớivớihàng
hànghóa
hóakhác,việc
khác,việc quy
quy đinh
đinhgiágiátrị
trịcủa
củasức
sứclao động
lao động
baobaohàm
hàmmột
mộtyếu
yếu tố
tố lịch sử
sử và
vàtinh
tinhthần
thần
C.Mác
(Tưbản,quyển1,tập
(Tư bản,quyển1,tập 1,tr.322
1,tr.322
Giá trị hàng ngày của sức lao động
G/Năm+G/12 tháng+G/52 tuần
365 ngày
G/năm,hay G/12 tháng, hoặc G/52tuần:Giá trị
tư liệu sinh hoạt cần thiết (lương thực,quần
áo,nhà cửa v.v…) trong vòng 1 năm, hay12
tháng, hoặc 52 tuần dùng để phục hồi bình
thường sức lao động của công nhân và gia
đình họ và những chi phí cần thiết về đ{o tạo
và cho những nhu cầu xã hội
II. QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT RA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ
TRONG XAÕ HOÄI TÖ BAÛN
1. Söï thoáng nhaát giöõa quaù trình saûn xuaát ra

GTSD vaø quaù trình saûn xuaát giaù trò thaëng dö.
Ñaëc ñieåm:
- Người công nhân làm việc dưới sự kiểm soát
của nhà tư bản
- Sản phẩm mà công nhân làm ra thuộc sở
hữu của nhà tư bản.
* Ví dụ về quá trình sản xuất trong ngành kéo sợi:
Giả sö ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt,nhµ t- b¶n ph¶i øng
ra mét sè tiÒn lµ:
- 10kg bông g/trị 10$
- Hao mòn máy 2$...
-Tiền công/1 ngày 3$
- giả sử kéo 10kg bông thành sợi mất 6 giờ và
mỗi giờ công nhân tạo ra 1 giá trị 0,5 USD.
0,5$ x 6 = 3$,
……………………………………..

=> VËy gi¸ trÞ cña 10 kg sợi lµ:
- Gi¸ trÞ cña 10 kg b«ng chuyÓn vµo: 10$
- Gi¸ trÞ cña m¸y mãc TB chuyÓnvµo: 2$
- Gi¸ trÞ do c«ng nh©n t¹o ra: 3$
Tæng céng: 15$
Nếu quá trình lao động chỉ dừng ở đó (công
nhân làm việc 6 giờ) thì không có giá trị thặng
dư. Nhưng thực tế quá trình lao động luôn kéo
dài hơn 6 giờ vì tiền lương nhà tư bản thuê công
nhân là một ngày , chø kh«ng ph¶i 6 giôø

=> Trong12h lao ñoäng cuûa coâng nhaân
Chi phÝ s¶n xuÊt Gi¸ trÞ s¶n phÈm míi(20kg
sîi)
-TiÒn mua b«ng 20kg lµ - Gi¸ trÞ cña b«ng ®-îc
:20$ chuyÓn vµo sîi:
20$
-Hao mßn m¸y mãc lµ : - Gi¸ trÞ m¸y mãc ®-îc
4$ chuyÓn vµo sîi:
4$
-TiÒn mua søc lao ®éng - Gi¸ trÞ do lao ®éng cña c«ng
nh©n t¹o ra trong12h lao
trong 1 ngµy : ®éng:
3$
6$
6/7/2019
Céng:
CuuDuongThanCong.com
27$ Céng: 30$22
https://fb.com/tailieudientucntt
Từ ví dụ rút ra kết luận:
Giá trị thặng dư: là giá trị mới dôi ra ngoài
giá trị sức lao động do công nhân tạo ra và
thuộc về nhà tư bản
Ngày lao động của công nhân chia thành 2
phần.
+Thời gian lao động cần thiết: Phần lao
động mà người công nhân tạo ra một lượng
giá trị ngang bằng với giá trị sức lao động
+Thời gian lao động thặng dƣ: phần
còn lại của ngày lao động.lao động trong
thời gian đó là là lao động thặng dư

Sơ đồ biểu hiện: Ngày lao động của
công nhân
Thời gian lao Thời gian lao động

động tất yếu thặng dư
4 Giờ 4 Giờ

=> Giá trị của hàng hóa gồm 2 phần:
- Giá trị TLSX nhờ lao động cụ thể của
công nhân mà được bảo tồn và di
chuyển vào giá trị của SP mới (24$)
- Giá trị do lao động trừu tượng
của công nhân tạo ra trong quá
trình lao động gọi là giá trị mới

Giá trị hàng hóa = Lao động quá khứ + lao động sống
= Giá trị TLSX + giá trị mới

= c + v + m

2. Bản chất của tư bản. Söï phaân chia tö baûn
thaønh tö baûn baát bieán vaø tö baûn khaû bieán
a. Baûn chaát cuûa tö baûn
- Tư bản là giá trị đem lại giá tri
giá trị thặng dư bằng cách bóc lột
công nhân làm thuê
-Tư bản thể hiện QHSX giữa giai
cấp tư sản và giai cấp vô sản

b. Tƣ bản bất biến và tƣ bản khả biến
->Tƣ bản bất biến: Bộ phận tư bản tồn tại
dưới hình thái tư liệu sản xuất, mà giá trị
được bảo tồn và chuyển vào sản phẩm, tức
là giá trị không thay đổi về lượng trong
quá trình SX
- Gồm: *Máy móc ,nhà xưởng
*Nguyên, nhiên ,vật liệu
- Nó có đặc điểm là:
*Giá trị của chúng được bảo tồn và chuyển
dịch nguyên vẹn vào giá trị sản phẩm
* Giá trị TLSX được bảo tồn dưới dưới
hình thức GTSD mới
- Ký hiệu:C
->Tƣ bản khả biến:
- Bộ phận tư bản ứng trước dùng để mua
hàng hoá sức lao động không tái hiện ra,
nhưng thông qua lao động của công nhân
mà tăng lên, tức là biến đổi về lượng
-Thông qua lao động trừu tượng, người
công nhân làm thuê đã sáng tạo ra một giá
trị mới, lớn hơn giá trị của sức lao động, tức
là có sự biển đổi về số lượng.
- Tư bản khả biến, ký hiệu là V.
Tư bản khả biến tồn tại dưới hình thức
tiền lương.
- Cơ sở của viêc phân chia: là nhờ tính chất hai
mặt của lao động sản xuất ra hàng hoá.
+ LĐCT: bảo tồn và chuyển dịch giá trị của TLSX
+ LĐTT: tạo ra giá trị mới.
- Ý nghĩa của việc phân chia : Viêc phát hiện ra
tính chất hai mặt của lao động SX hàng hóa
giúp C.Mác tìm ra chìa khóa để xác định sự
khác nhau giữa TBBB và TBKB
+ Sự phân chia đó vạch rõ nguồn gốc của m
+ Giá trị của hàng hóa gồm: C+V+M

…Tư bản không phải là 1 vật, mà là
một
QHSX xã hội nhất định thuộc một hình
thái xã hội lịch sử nhất định…
C.Mác(Tư bản,quyển3,tập 3,tr277)
Sự cấu thành của tư bản:

Dưới giác độ của quá trình
lao động
Phần khách quan,hoặc vật thể: Phần chủ quan,hoặc con người:
TLSX Sức lao động

Dưới giác độ của quá trình tạo ra GTSD
cũng như quá trình tăng giá trị
Tư bản bất biến:C Tư bản khả biến:V
Bộ phận TB biểu hiện thành Bộ phận TB biểu hiện thành

TLSX sức lao động
Trong quá trình SX không thay Tăng giá trị trong quá trình
đổi lượng giá trị của mình SX (thay đổi về lượng)
Là điều kiện để tạo ra Là nguồn tạo ra
GTTD GTTD (m)

3. Tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư.
a.Tỷ suất giá trị thặng dƣ: là tỷ lệ tính theo (%)
giữa số lƣợng giá trị thặng dƣ với tƣ bản khả
biến, ký hiệu là m’.
m
m' .100%
v
t’ thời gian lao động thặng dƣ
m’ = x 100%
t thời gian lao động tất yếu
-> m’ nói lên trinh độ bóc lột TBCN
b. Khối lƣợng giá trị thặng dƣ:
Tích số giữa tỷ xuất giá trị thặng dƣ với tổng tƣ
bản khả biến đƣợc sử dụng.
Công thức: M = m’.V
Hay:
m
M .V
v
Trong đó:
V = tổng tư bản khả biến
M: khối lượng giá trị thặng dư

Baøi taäp: m’ vaø M
Coù 200 coâng nhaân laøm vieäc trong nhaø
maùy saûn xuaát Theùp. Cöù 1 giôø lao ñoäng 1
coâng nhaân taïo ra löôïng giaù trò môùi laø 5 USD,
m’ = 300%. Giaù trò söùc lao ñoäng moãi ngaøy 1
coâng nhaân laø 10 USD.
Haõy xaùc ñònh ñoä daøi chung cuûa ngaøy lao
ñoäng. Neáu giaù trò söùc lao ñoäng khoâng ñoåi vaø
trình ñoä boùc loät taêng leân 1/3 thì khoái löôïng
m nhaø tö baûn chieám ñoaït trong moät ngaøy
taêng leân bao nhieâu?
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Baøi giaûi
m
Ta coù : m’ = m m xV
’
v
Do ñoù:
Löôïng giaù trò thaëng dö do 1 coâng nhaân 1 ngaøy taïo ra cho nhaø tö baûn laø:
10USD x 300% = 30USD
10
Thôøi gian ngöôøi coâng nhaân lao ñoäng cho mình laø: 2h
5
Thôøi gian ngöôøi coâng nhaân lao ñoäng cho nhaø tö baûn laø: 30 6h
5
Vaäy:
Ñoä daøi chung cuûa ngaøy lao ñoäng laø 2 + 6 = 8h.
Giaù trò thaëng dö taêng leân 1/3 hay giaù trò thaëng dö taêng töø 30USD leân 40USD.
Nhö vaäy cöù 1 coâng nhaân 1 ngaøy bò nhaø tö baûn chieám theâm 10USD, cho neân
200 coâng nhaân bò nhaø tö baûn chieám theâm moãi ngaøy laø 2.000USD. Hay, moãi ngaøy nhaø
tö baûn chieám theâm 2000USD giaù trò thaëng dö.
4. Hai phương phaùp saûn xuaát giaù trò thaëng dö
vaø giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch:
a. Saûn xuaát giá trị thặng dƣ tuyệt đối:
là giá trị thặng dư thu được do kéo dài
ngày lao động ( trong khi thời gian lao
động tất yếu không thay đổi).

Thời gian cần thiêt thời gian thặng dư
Ngày lao động

=10h 5h 5h
5
m ' .1 0 0 100%
5
Ngày lao động 5h 7h
=12h
7
m' .1 0 0 1 4 0 %
5
- Những con đường chủ yếu để SX ra giá
trị thặng dư tuyệt đối
+ Tăng thời gian làm việc trong 1 ngày, tháng,
năm…
+ Tăng cường độ lao động
- Giới hạn ngày lao động:
Thời gian lao động cần thiết< ngày lao động<24h
- Giới hạn ngày lao động phụ thuộc:
+ Trình độ LLSX
+ Tính chất QHSX
+ So sánh lực lượng giữa công nhân và tư bản

b. Giá trị thặng dƣ tƣơng đối
Giá trị thặng dư thu được do rút
ngắn thời gian lao động tất yếu,
nhờ đó tăng thời gian lao động
thặng dư, trong điều kiện độ dài
ngày lao động không thay đổi.
Sơ đồ ví duï:

Giá rị thặng dư tương đối
Ngày
 lao đông
= 10h 5h 5h
5
m' . 100 100 %
5
Ngày lao đông
= 10h 4h 6h
m' 6 .1 0 0 150%
6/42009 4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 41
Muốn rút ngắn thời gian lao động tất yếu
bằng cách:
-> Hạ thấp giá trị sức lao động,
-> Giảm giá trị tư liệu sinh hoạt của công
nhân
. Do đó phải tăng năng suất lao động xã hội
trong các ngành sản xuất tư liệu sinh
hoạt, các ngành SX TLSX để SX các TLSH
đó
Đổi mới công nghệ
12/4/2009
c. Giá trị thặng dƣ siêu ngạch
+ Là phần giá trị thặng dƣ thu đƣợc dôi ra
ngoài giá trị thặng dư bình thường do giá
trị cá biệt nhỏ hơn giá trị xã hội của hàng
hoá.
+ Do tăng NSLĐ cá biệt
GTTD siêu ngạch GTXH của hàng hóa GTCB của hàng hóa
= +

Sự hình thành giá trị thặng dư siêu ngạch
Các Năng Số Giá Giá trị Giá Tổng Giá Giá trị Giá Giá trị Giá trị
XN xuất lượng trị XH TLSX trị giá trịTLSX Mới trị thặng thăng
cùng 1 lao Sản của chuyển mới Trị Chuyển Được SLĐ dư dư siêu
ngành động phẩm sản Vào được của vào SP tạo ra ngạch
Sx phẩm Sản tạo ra toàn
trong
Phẩm bộ SP
ngày
Trung 600 5 2 3 3000 1200 1800 600 1200 -

A bình
trong
ngành
Cao 900 5 2 3 4500 1800 2700 600 2100 900

B hơn
TB
1,5
lần
GTTD siêu ngạch= 2700 - 1800 = 2100 - 1200 = 900 USD

6/4/2009
- So sánh giá trị thặng dƣ siêu ngạch và giá
trị thặng dƣ tƣơng đối
GTTD tƣơng đối GTTD siêu ngạch

- Do tăng NSLĐ XH -Do tăng NSLĐCB
- Toàn bộ các nhà TB thu - Từng nhà TB thu
- Biểu hiện quan hệ giữa - Biểu hiện QH giữa
công nhân và tư bản CN và tư bản,tư
bản với tư bản

Baøi taâp ứng dụng: Phần PP SX m:
Ngaøy laøm vieäc 8 giôø thì m’ = 100%. Sau ñoù nhaø tö

baûn keùo daøi ngaøy laøm vieäc ñeán 10 giôø.
Trình ñoä boùc loät trong xí nghieäp thay ñoåi nhö theá
naøo neáu giaù trò söùc lao ñoäng khoâng ñoåi. Nhaø tö baûn taêng
theâm giaù trò thaëng dö baèng phöông phaùp naøo?
Baøi giaûi:
Ngaøy lao ñoäng laø 8 giôø, m’ = 100% töùc m = v hay
t = t’=4
Neáu ngaøy laøm vieäc 10h, t = 4, suy ra: t’ = 6, vaäy
m’=6/4 = 150%
Ñoù laø phöông phaùp boùc loät giaù trò thaëng dö
tuyeät ñoái
Baøi taâp 2:
Coù 400 coâng nhaân laøm thueâ trong nhaø maùy
ñoùng taøu X . Thoaït ñaàu ngaøy laøm vieäc laø 10 giôø.
Trong thôøi gian ñoù moãi coâng nhaân ñaõ taïo ra giaù
trò môùi laø 30 USD, m’ = 200%.
Khoái löôïng vaø tyû suaát giaù trò thaëng dö ngaøy
thay ñoåi nhö theá naøo neáu ngaøy lao ñoäng giaûm 1
giôø, cöôøng ñoä lao ñoäng taêng 50%, tieàn löông vaãn
giöõ nguyeân? Duøng phöông phaùp boùc loät giaù trò
thaëng dö naøo ñeå ñaït ñöôïc nhö vaäy?
Baøi giaûi
Ta coù: v + m = 30. m’ = 200%, suy ra: v = 10; m = 20
Trong 10 giôø, M do 400 coâng nhaân taïo ra laø:
x (400 x 10) = 8000 USD

m 20
M= xV=
v 10
Khi ngaøy lao ñoäng 9 giôø, cöôøng ñoä lao ñoäng taêng 50% thì coi nhö
ngaøy lao ñoäng keùo daøi ra gaáp röôõi töùc laø:
9h x 1,5 = 13,5h
Taïo ra moät giaù trò môùi laø: 3 0U S D 1 3 , 5 h
4 0 , 5U S D
10
trong ñoù:
m = 40,5 – 10 (v) = 30,5 USD
Vaäy khoái löôïng giaù trò thaëng dö khi cöôøng ñoä lao ñoäng taêng leân laø:
30 , 5
( 400 10 ) 12 . 200 USD
10
m 30 , 5
Khi ñoù: m’ = x 100 = 100 305 %
v 10
Vaäy: M taêng töø 8000 leân 12.200 USD; m’ taêng töø 200% leân 305%; nhaø tö
baûn söû duïng phöông phaùp giaù trò thaëng dö tuyeät ñoái.
d. Sản xuất ra giá trị thặng dư - quy luật kinh
tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản.
- Nội dung quy luật:
Sản xuất ra ngày càng nhiều giá trị thặng dƣ
cho nhà tƣ bản bằng cách tăng cường bóc lột
lao động làm thuê trên cơ sở tăng năng suất
lao động và cường độ lao động

=> Vì sao gọi là quy luật kinh tế cơ bản:
- Phản ánh mục đích của nền sản xuất và
phương tiện đạt mục đích.
- Saûn xuất ra giá trị thặng dư phản ánh quan hệ
giữa tư bản và lao động,đây là quan hệ cơ bản
- Phản ánh quan hệ bản chất trongCNTB,
- Chi phối sự hoạt động của các quy luật kinh tế
khác
- Quyết định sự phát sinh, phát triển củaCNTB,
và là quy luât vận động của phương thức SX đó

III. Tieàn coâng trong chuû nghóa tö baûn
1. Bản chất KT cuûa tiền công dƣới CNTB
- Tiền công là sự biểu hiện bằng tiền
của giá trị hàng hoá SLĐ, là giá cả
của hàng hoá SLĐ.
- Phân biệt tiền công là giá cả
hàng hoá sức lao động, chứ không
phải là giá cả của lao động.
2. Hình thức tiền công cơ bản.
+ Tiền công tính theo thời gian: là hình thức
trả công theo thời gian lao động của công
nhân (giờ, ngày, tháng).
Giá trị hàng ngày của slđ
Tiền công tính theo thời gian=
Ngày lao động với một số giờ nhất định
+ Tiền công tính theo sản phẩm : là hình thức

tiền công tính theo số lượng sản phẩm sản
xuất ra (Hoặc số lượng công việc hoàn thành)
trong một thời gian nhất định.

Tiền công tính theo sản phẩm : Mỗi một đơn vị
sản phẩm được trả công theo một đơn giá
nhất định gọi là đơn giá tiền công
Tiền công trung bình 1 ngày của 1 CN

Đơn giá tiền công =
Số lượng sản phẩm của 1 CN trong 1 ngày

3. Tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế
-Tiền công danh nghĩa: Là số tiền mà ngƣời
công nhân nhận đƣợc do bán sức lao động
của mình cho nhà tƣ bản.
- Tiền công thực tế: Là tiền công được biểu
hiện bằng số lượng hàng hóa tiêu dùng và
dịch vụ mà công nhân mua được bằng tiền
công danh nghĩa của mình.

III. SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ GIAÙ TRÒ THAËNG DÖ THAØNH
TÖ BAÛN – TÍCH LUYÕ TÖ BAÛN.
1. Thực chất, động cơ của tích luỹ tƣ bản
a. Giá tri thặng dƣ – nguồn gốc của tích lũy tƣ bản
- Tái SX mở rộng: Là quá trình SX lặp lại với quy mô lớn
hơn trước,muốn vậy phải biến một bộ phận giá trị thặng
dư thành tư bản phụ thêm gọi là tích lũy tư bản
- ví dụ:
một tư bản với: 5000;c/v=4/1;m’=100%
năm thứ nhất: 4000c+1000v+1000m
1000m:
m1=500 để tiêu dùng;
m2=500để tích lũy,
Năm thứ hai: 4400c+1100v+1100m
Sử dụng giá trị thặng dư thành tư bản,hay chuyển hóa
giá trị thặng dư thành tư bản, thì gọi là tích lũy tư bản
C.Mác (Tư bản,quyển1,tập 3,tr32)
Các hình thức tái sản xuất

Tái sản xuất giản đơn Tái sản xuất mở rộng
Quá trình SX được lặp lại Quá trình SX được lặp lại
với quy mô không đổi với quy mô mở rộng hơn
Một phần giá trị thặng dư

Toàn bộ giá trị thặng dư
được tích lũy thành tư bản
đều tiêu dùng hết cho
-Phần còn lại dùng cho nhu
cá nhân nhà tư bản
Cầu cá nhân nhà tư bản
-Thực chất của tích luỹ tư bản: Sự chuyển hoá
một phần giá trị thặng dư thành tư bản phụ
thêm gọi là tích luỹ tư bản.
-tích lũy là tái SX theo quy mô ngày càng mở
rộng
-Nguồn gốc của tích luỹ: Là m
-Động lực của tích lũy:
+m
+ Cạnh tranh
+ Tiến bộ kỹ thuật
-Tỷ suất tích luỹ: Tỷ lệ tính theo
(%) giữa số lượng gía trị thặng dư
biến thành tư bản phụ thêm với
tổng giá trị thặng dư thu được.

* Các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô tích lũy
của tư bản
- Số lượng tuyệt đối về giá trị M phụ thuộc vào:
*Mức độ bóc lột sức lao động
*Năng suất lao động
*Số lượng tuyệt đối tư bản ứng trước
- Tỷ lệ phân chia giá trị thặng dư thành tư bản
và thu nhập
- Độ chênh lệch giữa lượng tư bản được sử dụng
và tư bản được tiêu dùng

-Tư bản sử dụng : là khối lượng giá trị các tư liệu lao
động mà toàn bộ quy mô hiện vật của chúng đều
hoạt động trong quá trinh SX sản phẩm
-Tư bản tiêu dùng: Là phần của những tư liệu

lao động ấy được chuyển vào sản phẩm theo
từng chu kỳ SX dưới dạng khấu hao
Sự chênh lệch này là thước đo sự tiến bộ của
LLSX
Kỹ thuật càng hiện đại, sự chênh lệch giữa tư

bản sử dụng và tư bản tiêu dùng càng lớn, thì
sự phục vụ không công của TLLĐ càng lớn

Ví dụ = số liệu
Thế Giá trị Năng Khấu Chênh lệch Khả năng tích lũy
hệ máy lực SX hao TBSD Tăng so với thế
Máy (triệu SP trong Và hệ máy1
USD) (triêu 1 (USD)
TBTD
chiếc) SP
(USD)
1 10 1 10 9.999.990
2 14 2 7 13.999.997 2tr SPx(10-7)

= 6tr USD
3 18 3 6 17.999.995 3trSPx(10-6)
=12trUSD
2. Tích tụ vaø tập trung tư bản
* Tích tụ TB:
- khái niêm:là sự tăng thêm quy mô tƣ
bản dựa vào tích lũy giá trị thặng dƣ
-ví dụ:
tư bản A có số tư bản là 5000 USD
năm thứ nhất TL:500 -> quy mô tăng 5500
Năm thứ 2 TL 550 ->…………….6050
* Taäp trung tƣ bản:
- khái niệm: Liên kết nhiều tƣ bản nhỏ thành
tƣ bản lớn
- ví dụ: tư bản A : 5000
tư bản B: 6000 -> D = 21000 USD
tư bản C: 10.000
3. Cấu tạo hữu cơ của tư bản: C/V
- Cấu tạo kỹ thuật của tư bản : Là quan hệ tỷ lệ
giữa số lượng tư liệu sản xuất và số lượng sức
lao động để sử dụng tư liệu sản xuất nói trên.
- Cấu tạo giá trị của tư bản :Là quan hệ tỷ lệ giữa
số lượng giá trị các tư liệu sản xuất và giá trị
sức lao động để tiến hành sản xuất. (Giaù trò tæ
leä giöõa TBBB vaø TBKB)

- Cấu tạo hữu cơ của tƣ bản: là cấu tạo giá trị
của tƣ bản do cấu tạo kỹ thuật của tƣ bản
quyết định và phản ánh sự biến đổi của cấu
tạo kỹ thuật, ký hiệu là C/V.
- Quá trình tích lũy tư bản là quá trình :
+Làm tăng cấu tạo hữu cơ của tư bản
+Tích tụ ,tập trung tư bản ngày càng
tăng

* Xu hƣớng lịch sử của tích luỹ tƣ bản,
hậu quả của tích luỹ tƣ bản.
Tích lũy và cạnh tranh dẫn đến tƣ bản sản xuất
đƣợc tập trung ngày càng lớn,do đó sản xuất đƣợc
xã hội hóa cao hơn,lực lƣơng sản xuất đƣợc phát
triển mạnh hơn.điều đó làm cho mâu thuẫn giữa
tính xã hội của sản xuất với chế độ chiếm hữu tƣ
nhân tƣ bản chủ nghĩa về tƣ liệu sản xuất phat
triển.Sự phát triển của mâu thuẫn này tất yếu dẫn
đến thay thế xã hội tƣ bản bằng xã hội khác cao
hơn.
IV. QUAÙ TRÌNH LÖU THOÂNG CUÛA TÖ BAÛN VAØ
KHUÛNG HOAÛNG KINH TEÁ.
1. Tuaàn hoaøn vaø chu chuyeån cuûa tö baûn.

a. Tuần hoàn của tƣ bản
Tuần hoàn của tư bản là sự chuyển biến
liên tiếp của tư bản qua 3 giai đoạn, trải
qua 3 hình thái, thực hiện 3 chức năng
tương ứng, để trở về hình thái ban đầu
vôùi lượng giá trị lớn hơn
Coâng thöùc:
TLSX
T-H … SX … H’ - T’
SLĐ
* Ba giai đoạn tuần hoàn
Giai đoạn 1: Mua T – H
- Tư bản thực hiện chức năng biến hoá
hình thái từ tư bản tiền thành tư bản
sản xuất.

Giai đoạn 2: Sản xuất
TLSX
H … SX … H’
SLĐ
- Tư liệu sản xuất và sức lao động kết hợp
với nhau tạo thành quá trình sản xuất.
- Kết thúc giai đoạn này tư bản sản xuất
biến thành tư bản hàng hoá
Giai đoạn 3 : Bán H’ ----- T’
- Kết thúc giai đoạn này tư bản

hàng hoá biến thành tư bản
tiền,

Tổng hợp cả 3 giai đoạn:
TLSX
T-H … SX … H’ - T’
SLĐ

* Ba hình thái tuần hoàn của tƣ bản công
nghiệp:
- Tuần hoàn của tƣ bản tiền tệ:
TLSX
+ công thức: T-H SX… H’-T’
SLĐ
+ Phản ánh rõ động cơ ,mục đích của vận
động là làm tăng giá trị

- Tuần hoàn tư bản SX:
TLSX
+ Công thức: SX-H’-T’-H … SX’
SLĐ
+ Chỉ rõ nguồn gốc của tư bản đó là lao
động của công nhan tích lũy lại, là từ quá
trình SX

- Tuần hoàn của tư bản hàng hoá:
TLSX
+ Công thức: H’ - T’-H … SX … H’’
SLÑ
+ Trực tiếp phản ánh quan hệ giữa những
người SX hàng hóa
9/4/2009
Toång hôïp ba hình thái tuần hoàn của tư bản CN
 Tuần hoàn TB tiền tệ TLSX
T-H …SX…H’-T’(T+t)
slđ
 Tuần hoàn TB SX SLĐ

SX…H’-T’-H … SX’
TLSX
 Tuần hoàn TB hàng hóa

SLĐ
H’-T’-H …SX…H’
TLSX

- Điều kiện cho sự vận động liên tục đó là:
+ Tư bản tồn tại đồng thời ở cả 3 hình thái:
->Hình thái tiền
->Hình thái SX,
->Hình thái hàng hóa
+ Mỗi hình thái phải không ngưng liên
tục vận động trải qua 3 giai đoạn và lần
lượt mang 3 hình thái

b. Chu chuyển của tƣ bản
* Khái niệm: Sự tuần hoàn của tƣ
bản, nếu xét nó là một quá trình định
kỳ đổi mới và lắp đi lắp lại, chứ không
phải là một quá trình cô lập,riêng lẻ
thì gọi là chu chuyển của TB

* Thời gian chu chuyển của tƣ bản:
- Thời gian chu chuyển của tƣ bản là
khoảng thời gian kể từ khi tƣ bản ứng
ra dƣới một hình thức nhất định( tiền tệ,
sản xuất, hàng hóa) cho đến khi nó trở
về tay nhà tƣ bản cũng dƣới hình thức
nhƣ thế, nhƣng có thêm giá trị thặng
dƣ.

Thời gian chu chuyển = thời gian SX + thời gian lưu thông
Thời gian SX là thời gian tư bản nằm trong SX

 Gồm:
TG lao động
Thời gian SX TG gián đoạn lao động

(TGsx)
TG dự trữ SX

(1)Thời gian lao động là thời gian mà
người lao động tác động vào đối
tượng lao động để tạo ra sản phẩm.
(2) Thời gian gián đoạn lao động là thời
gian mà đối tượng lao động chịu sự tác
động của tự nhiên.
(3) Thời gian dự trữ là thời gian mà các
yếu tố sản xuất sẵn sàng tham gia vào
sản xuất, nhưng chưa phải là yếu tố hình
thanh SP
Thời gian lưu thông là thời gian tư bản nằm trong
Lĩnh vực lưu thông
 gồm:
Thời gian mua

thời gian lưu thông
Thời gian bán

- Thời gian lưu thông phụ thuộc nhiều yếu
tố:
+Tình hình thị trường
+ Quan hệ cung cầu, giá cả.
+ Khoảng cách thị trường
+Trình độ phát triển của giao thông
vận tải…

- Vai trò của lưu thông:
Sự tồn tại của nó là tất yếu và có vai
trò quan trọng:
+Thực hiện SP do SX tạo ra
+ Cung cấp các điều kiện cho SX
+ Đảm bảo đầu vào , đầu ra của SX

* Tốc độ chu chuyển của tư bản
- Cần tính tốc độ chu chuyển của tư bản bằng
số vòng chu chuyển được thực hiện trong
một năm.
- Coâng thöùc: CH
n
ch
Trong đó:
n: Tốc độ chu chuyển của tư bản
CH: Thời gian 1 năm
ch: Thời hạn chu chuyển của 1 loại tư bản
c. Tö baûn coá ñònh vaø tö baûn löu ñoäng
Căn cứ vào phương thức chu chuyển về
mặt giá trị của các bộ phận tư bản, tư
bản sản xuất được phân chia thành tư
bản cố định và tư bản lưu động:

* Tƣ bản cố định :
- Là bộ phận của tƣ bản sản xuất đƣợc sử dụng toàn
bộ vào quá trình sản xuất, nhƣng giá trị của nó chỉ
chuyển từng phần vào trong giá trị sản phẩm.
- Tƣ bản cố định tồn tại dƣới hình thái hiện vật
là máy móc, thiết bị, nhà xƣởng,…
- TBCĐ có đặc điểm: sử dụng toàn bộ ,giá trị
chuyển dần vào giá trị SP trong nhiều chu kỳ
SX

-Trong quá trình hoạt động, tư bản cố định
bị hao mòn dần. Có 2 loại hao mòn:
+ Hao mòn hữu hình :là do sử dụng , do tác
động của tự nhiên làm cho tư bản cố định
dần dần hao mòn đi đến chỗ hỏng, không
dùng được nữa.
-> Hao mòn hữu hình là hao mòn cả về
mặt giá trị và GTSD

+Hao mòn vô hình:
- Hao mòn vô hình là hao mòn thuần tuý về giá
trị do ảnh hưởng của tiến bộ khoa học kỹ thuật.
- Máy móc tuy còn tốt, nhưng bị mất giá vì có những
máy móc tốt hơn, năng suất cao hơn có khi còn rẻ
hơn làm cho máy cũ giảm giá thậm chí bị đ{o thải.
->KHCN phát triển, các máy móc thiết bị được
SX ra với:
+ Chi phí thấp hơn ,
+ Và có hiệu suất cao hơn
+ Mẫu mã đẹp hơn

Để khôi phục lại tư bản cố định đã hao mòn
cần phải lập quỹ khấu hao để:
+ Sửa chữa cơ bản

+ Mua máy móc mới

Sự hao mòn tư bản cố định:
hao mòn hữu hình hao mòn vô hình
mất giá trị do bị tiêu hao GTSD:

Mất giá trị do tiến bộ kỹ thuật
- qua hoạt động SX,
Dẫn đén tăng NSLĐ
- do không hoạt động;
- phá hoại của tư nhiên,
hình thức thứ nhất : hình thức thứ 2:

Giảm giá trị của máy móc Máy móc cũ bị máy móc mới
cùng cấu trúc có năng xuât cao hơn thay
Thế

Khấu hao tư bản cố định(1000 USD)
Giá trị của Giá trị chuyển Quỹ khấu
tư bản cố vào sản phẩm hao (quỹ
định bao trong 1 năm thay thế tư
gồm cả chi bản cố
phí sửa định)
chữa cơ
bản
Bắt đầu SX 10 - -
Đến cuối năm thứ 1 8 2 2
Đến cuối năm thứ 5 - 2 10

*Tƣ bản lƣu động:
- Là bộ phận của tư bản sản xuất, mà giá
trị của nó sau một thời kỳ sản xuất,có thể
hoàn lại hoàn toàn cho nhá tư bản dưới
hình thức tiền tệ , sau khi hàng hóa đã
bán song .
-Tư bản lưu động tồn tại dưới hình
thái hiện vật là nguyên nhiên vật liệu, vật
rẻ tiền mau hỏng và tiền lương
-TBLĐ có đặc điểm :sử dụng toàn bộ, giá
trị chuyển toàn bộ vào giá trị sản phẩm
trong 1chu kỳ sản xuất
* Ý nghĩa của việc phân chiaTBCĐ và TBLĐ:
Thấy được đặc điểm chu chuyển của
từng bộ phận TB để tìm cách nâng
cao tốc độ chu chuyển của TB

* Chu chuyển chung của tư bản ứng trước:
- Laø toác ñoä chu chuyeån trung bình cuûa giaù trò
TBCÑ vaø TBLÑ
- Toác ñoä chu chuyeån chung cuûa toång TB öùng
tröôùc ñöôïc tính baèng giaù trò chu chuyeån trung
bình cuûa TBCÑ vaø giaù trò chu chuyeån trung bình
cuûa TBLÑ trong naêm chia cho giaù trò cuûa tö baûn
öùng tröôùc.
công thức:
Giá trị CCTB của TBCĐ + Giá trị CCTB của TBLĐ
N ccTB=
tổng tư bản ứng trước

- Là thời gian để các bộ phận của tư bản ứng
trước được khôi phục toàn bộ về mặt giá trị
cũng như về mặt hiện vật

* Ý nghĩa tăng tốc độ chu chuyển của tƣ
bản,phƣơng pháp tăng tốc độ CC của TB
-ý nghĩa:
+ Tăng tốc độ chu chuyển tư bản cố định sẽ
tiết kiệm được chi phí bảo dưỡng, sửa
chữa
+ Tăng tốc độ chu chuyển tư bản lưu động
sẽ tiết kiệm được tư bản ứng trước

+ Tăng tốc độ chu chuyển tư bản là để nâng cao
tỷ xuất giá trị thặng dư hàng năm
ví dụ tư bản A với: 1000c + 200v + 200m

chu chuyển 1 năm 1vòng:
200
tỷ suất gái trị thặng dư: m’ = 100% = 100%
200
chu chuyển 1 năm 2vòng:

400
tỷ suất gái trị thặng dư: m’ = 100% = 200%
200
Phương pháp tăng tốc độ chu chuyển của TB:
Bằng cách rút ngắn thời gian SX và
thời gian lưu thông = cách :
+ Phát triển LLSX,ứng dụng tiến bộ
KHKT
+ kéo dài ngày lao động ,
+ Tăng cường độ lao động
+ Cải tiến mạng lưới và phương pháp
thương nghiệp…
Những nhân tố làm chậm tốc độ chu
chuyển của tư bản:
+ Việc bố trí sx không hợp lý
+Tiêu thụ hàng hóa gặp khó khăn
+Khoa học kỹ thuật phát triển TBCĐ
ngày càng lớn, TBCĐ chu chuyển
chậm

Baøi taäp 1:
Haõy xaùc ñònh toác ñoä chu chuyeån cuûa

tö baûn trong nhaø maùy sôïi, vôùi caùc chi phí
tö baûn nhö sau:
Tö baûn öùng tröôùc 3,5 trieäu USD, trong
ñoù tö baûn coá ñònh 2,5 trieäu USD, tö baûn
khaû bieán 200.000 USD. Tö baûn coá ñònh
hao moøn trung bình trong 12,5 naêm,
nguyeân nhieân vaät lieäu 2 thaùng mua 1 laàn,
tö baûn khaû bieán quay 1 naêm 10 laàn.
Baøi giaûi
Tö baûn coá ñònh hao moøn trung bình trong 1 naêm
laø:
2,5 trieäu : 12,5 naêm = 0,2 (trieäu USD/naêm)
Löôïng tö baûn khaû bieán chu chuyeån trong 1 naêm
laø:
0,2 trieäu x 10 = 2 (trieäu USD)
Löôïng giaù trò nguyeân, nhieân vaät lieäu chu chuyeån
trong 1 naêm laø: 12
(3,5 – 2,5 – 0,2 ) 2 = 4,8 (trieäu USD)
Löôïng tö baûn chu chuyeån trong 1 naêm laø:
0,2 + 2 + 4,8 = 7 (trieäu USD)
Toác ñoä chu chuyeån chung cuûa tö baûn laø:
7 trieäu : 3,5 trieäu/naêm = 2 vòng (naêm)
Traû lôøi: 2 vòng (naêm)
Baøi taâp 2:
Trong moät xí nghieäp saûn xuaát, chi phí
tö baûn chuû nghóa laø 500.000 USD. Caáu taïo
höõu cô c/v = 9/1. Tö baûn baát bieán hao moøn
daàn trong 1 chu kyø saûn xuaát laø 1 naêm. Tö
baûn khaû bieán quay 1 naêm 12 voøng, moãi voøng
taïo ra 100.000 USD giaù trò thaëng dö.
Haõy xaùc ñònh khoái löôïng giaù trò thaëng
dö vaø tyû suaát giaù trò thaëng dö haøng naêm?
Baøi giaûi:
Löôïng giaù trò thaëng dö taïo ra trong 1 naêm
laø:
100.000USD x 12 = 1.200.000USD
Löôïng tö baûn khaû bieán laø:
500.000USD : 10 = 50.000USD
Tyû suaát giaù trò thaëng dö haøng naêm laø:
m’ = 1.200.000/50.000 x 100=
2.400%
Traû lôøi: 1,2 trieäu USD vaø 2.400%
2. Taùi saûn xuaát vaø löu thoâng cuûa tö baûn.
a. Một số khái niệm
* Tư bản xã hội : là tổng số tƣ bản cá
biệt hoạt động đan xen lẫn nhau, tác
động nhau, tạo tiền đề cho nhau…
- Tái sản xuất tư bản xã hội :là tái sản
xuất tƣ bản cá biệt đan xen lẫn nhau,
phụ thuộc vào nhau,
- Tái sản xuất tƣ bản xã hội có hai
loại:
+Tái sản xuất giản đơn
+Tái sản xuất mở rộng.
Nghiên cứu tái SX và lưu thông tư bản xã hội
chính là nghiên cứu sự vận dộng xen kẽ của
những tư bản cá biệt
“… Những tuần hoàn của những tƣ bản
cá biệt thì chằng chịt lẫn nhau,tuần
hoàn nọ là tiền đề và điều kiện của tuần
hoàn kia, và chính nhờ sự chằng chịt
đó mà chúng hình thành nên sự vận
động của tổng tƣ bản xã hội”
C.Mác
(Tư bản,quyển2,tập2 ,tr10)

* Tổng sản phẩm xã hội là toàn bộ sản
phẩm mà xã hội sản xuất ra trong năm,
+ Về giá trị nó bao gồm c + v + m,
+ Về mặt hiện vật gồm: ->TLSX vaø
->TLTD
- Bộ phận của tổng sản phẩm xã hội thể
hiện số giá trị mới sáng tạo ra(v+m) gọi là
thu nhập quốc dân

* Những giả định của Mác khi nghiên cứu tái sản
xuất tư bản xã hội:
- Tiền đề để phân tích tái SX và lƣu thông của
tƣ bản XH
+ Chia nền SX xã hội thành 2 khu vực
-> khu vực 1: SX TLSX
-> khu vực 2: SX TLTD
+ Chia tổng SP xã hội về 2 mặt:
-> Giá trị
-> Hình thái vật chất

- Để phân tích tái sản xuất tƣ bản xã hội,
Mác nêu các giả định:
+ Toàn bộ C được chuyển hết vào giá trị
sản phẩm trong 1năm
+ Chỉ có 2 giai cấp tư sản và vô sản
trong phương thức SX TBCN thuần túy
+ Hàng hóa được mua bán theo đúng
giá trị (giá cả bằng giá trị)
+ m’ =100%.
+ Cấu tạo c/v không thay đổi.
+ Không xét đến ngoại thương.
b. Điều kiện thực hiện tổng sản phẩm xã hội
* Tái sản xuất giản đơn: Điều kiện thực
hiện tổng sản phẩm xã hội trong tái sản
xuất giản đơn.
+ Sơ đồ ví dụ:
Khu vực 1: 4000C+1000V+1000M
9000
Khu vực 2: 2000C+500V+500M

Để quá trình tái SX diễn ra bình thường,toàn bộ SP
của 2 khu vực, cần được trao đổi, đáp ứng cả về
mặt giá trị và hiện vật
Trong khu vực 1:
-Bộ phận 4000C thực hiện trong nội bộ khu vực 1
-Bộ phận (1000v+1000m) traođổi với khu vực 2 để lấy
tư liệu sinh hoạt
- Trong khu vực 2:
- Bộ phận (500v+500m) thực hiện trong nội bộ khu
vực 2
- Bộ phận 2000c trao đổi với khu vực 1 để lấy tư liệu
SX

Sơ đồ biểu diễn mối quan hệ trao đổi giữa 2
khu vực như sau:
 Khu vực 1: 4000 c+ 1000m+1000m = 6000
 khu vực 2: 2000c + 500 v + 500 m = 3000

-điều kiện thực hiện tổng sản phẩm xã hội
trong tái sản xuất giản đơn là:
(1) I (V + M) = IIC
(2) I (C + V + M) = IIC + IC
(3) I (V +M) + II (V+ M) = II (C + V + M)

* Điều kiện thực hiện tổng sản phẩm xã hội
trong tái sản xuất mở rộng
Mác đưa ra sơ đồ TSX mở rộng TB xã hội:
Khu vực 1: 4000c + 1000v + 1000m = 6000

Khu vực2: 1500c + 750v + 750m = 3000
- Cơ cấu ở khu vực II đã thay đổi C/V = 2/1

- Muốn mở rộng sản xuất thì phải biến một
bộ phận giá trị thặng dư thành tư bản phụ
thêm gồm c phụ thêm và v phụ thêm.
- khu vực 1 tích lũy 500 (c/v)
+ Trong đó 400 để mua TLSX (c)
+ 100 mua SLĐ (v)
Cơ cấu mới của khu vực 1:
Khu vực1:
4000C + 400c1 + 1000v + 100v1 + 500m2

- khu vực 2 tích lũy 150
Trong đó:
+ 100 để mua TLSX
+ 50 để mua SLĐ
Cơ cấu mới của khu vực 2:
1500C+100C1+750V+50v1+600m2=3000

Sơ đồ trao đổi trong tái sản xuất mở rộng
(4000 + 400)c + (1000 + 100) v + 500m =6000
( 1500 + 100)c + ( 750 + 50) v + 600m = 3000

=> Ñiều kiện thực hiện tổng sản phẩm trong
TSX môû roäng xaõ hoäi như sau:
(1) I (v+m) > II (c)
=> I (v + V1+m2 ) = II (c+c2)
(2) I (c + v + m) > I (c) + II(c)

=> I (c + v + m) = I (c+c1) +II (c+c1)
(3) I (v + m) + II(v + m) > II (c + v + m)

= > I (v +v1+ m1) + II (V +v2+m2) = II (c + c2+ v + v2 +
m2)

Baøi 1:
Tö baûn öùng tröôùc trong khu vöïc II laø 25 tyû baûng Anh, theo
caáu taïo höõu cô c/v = 4/1, cuoái naêm soá giaù trò thaëng dö tö baûn
hoùa laø 2,4 tyû baûng Anh vôùi c/v = 5/1. Ôû khu vöïc I chi phí cho tö
baûn khaû bieán laø 10 tyû baûng Anh. Giaù trò toång saûn phaåm xaõ hoäi
laø 115 tyû, trong ñoù saûn phaåm cuûa khu vöïc II laø 35 tyû baûng
Anh. Tyû suaát giaù trò thaëng dö ôû 2 khu vöïc laø 200%.
Xaùc ñònh tyû suaát tích luõy ôû khu vöïc I, bieát raèng vieäc bieán
giaù trò thaëng dö thaønh tö baûn ôû ñaây laø c/v = 8/1
Toùm taét:
II(c+v) =25 theo c/v=4/1. cuoái naêm m1=2,4 vôùi c/v=5/1
I(v) =10 m’ (I,II)= 200%
TSPXH =115
Xaùc ñònh tyû suaát tích luyõ (%/m) KVI bieát raèng vieäc bieán m thaønh TB
ôû ñaâylaø c/v = 8/1.
Baøi giaûi :
KVII: c + v =25 vaø c/v = 4/1=>c=4v=> 5v = 25 => v=5
m’ =200% => m=200%.v =>m=10
Ñeán cuoái naêm, saûn phaåm XH ôû KVII laø:
20c + 5v + 10m = 35 tyû vôùi m’ = 200%
Neáu TL 2,4 tyû thì 10 tyû m cuûa KV II phaân boå 2,4 tyû tích
luyõ (boû theâm vaøo c :2tyû, vaøo v : 0,4 tyû,coøn laïi 7,6 tyû tieâu
duøng cho caù nhaân nhaø tö baûn. Vaäy ñeán cuoái naêm SPXH cuûa
khu vöïc II ñöôïc phaân boå, saép xeáp laïi nhö sau:
II. (20 + 2)c + (5 + 0,4)v+ 7,6m = 35 tyû
22c + 5,4v + 7,6m = 35 tyû
Saûn phaåm xaõ hoäi cuûa khu vöïc I laø:
115 tyû – 35 tyû = 80 tyû
KVI: I (v) =10 maø m’=200%=> m=20; v=10; c=50
I. 50c + 10v +20m = 80 tyû
Döïa vaøo ñieàu kieän cuûa taùi saûn xuaát môû roäng:
(c + v + m) I = (c + c phuï theâm) I + (c+ c phuï theâm) II
80 tyû = (50 + c phuï theâm) I + (22 tyû)II
=> khu vöïc I tích luyõ boû theâm vaøo c laø:
80 – 50 – 22 = 8 tyû
Neáu boû theâm vaøo c laø 8 tyû => tích luyõ boû theâm vaøo v laø
1 tyû (vì c/v : 8/1), löôïng m tö baûn hoaù ôû khu vöïc I laø:
8 tyû + 1 tyû = 9 tyû
Tyû suaát tích luyõ KV I laø:
9/20 x 100 = 45%
Baøi Taäp 2:
Khi c/v = 7/1, m’ = 200%, giaù trò haøng hoùa ôû khu
vöïc I laø 100 tyû USD. Trong khu vöïc naøy 45% giaù trò
thaëng dö bieán thaønh tö baûn.
Ôû khu vöïc II, caáu taïo höõu cô c/v = 6/1, m’=200%.
Toång soá giaù trò thaëng dö laø 6 tyû USD.
Haõy xaùc ñònh khoái löôïng thu nhaäp quoác daân cuoán
naêm thöù hai cuûa quaù trình taùi saûn xuaát.
Bieát raèng tö baûn tích luõy trong hai
khu vöïc ñöôïc söû duïng vôùi c/v = 8/1.
Haõy tính söï thay ñoåi cuûa thu nhaäp quoác daân neáu m’
trong naêm thöù hai taêng leân 220%
Toùm taét:
KVI: c/v=7/1; SPXH KVI=100 tyû; tæ leä TL=50%
KVII: c/v=6/1; m=6 tyû m’(I,II)=200%
Tính : TNQD (v+m) cuoái naêm 2 cuûa quaù trình TSX; Bieát
TB tích luyõ 2 KVvôùi c/v =8/1. vaø v+m thay ñoåi neáu m’ =220%.
Baøi giaûi
Neáu: I. c/v = 7/1 ; m = 2 (vì c/v = 7/1 vaø m’ = 200%)
II. c/v = 6/1 ; m = 2 ( vì c/v = 6/1 vaø m’ = 200%)
Ta coù: I. 70c + 10v + 20m = 100 (tyû)
II. 18c + 3v + 6m = 27 (tyû)
KVI, m ñöôïc tích luyõ: 20 x 45/100 = 9 tyû phuï theâm vaøo
c = 8 vaø v = 1 (theo c/v : 8/1), tieâu duøng cho caù nhaân nhaø
tö baûn laø: 20 – 9 = 11
Döïa vaøo ñieàu kieän thöïc hieän trong TSXMR:
(v + v phuï theâm + m1) I = (c + c phuï theâm ) II
(10 + 1 +11) I = (18 + c phuï theâm ) II
=> KVII phaûi tích luyõ boû theâm vaøo c laø:
22 tyû – 18 tyû = 4 tyû
Do ñoù phaûi boû theâm vaøo v laø 0,5 tyû (vì: c/v = 8/1)
Ñeán cuoái naêm TNQD (v + m) seõù laø:
1) Neáu m’ = 200% I. 11v + 22m = 33 tyû
II. 3,5v + 7m = 10,5 tyû
Coäng = 43,5 (tyû)
2) Neáu m’ = 220% I. 11v + 24,2m = 35,2 tyû
II. 3,5v + 7,7m = 11,2 tyû
Coäng = 46,4 ( tyû)
c. Söï phaùt trieån cuûa Leânin ñoái vôùi lyù luaän TSX
tö baûn xaõ hoäi cuûa Maùc
- khi tính tới ảnh hưởng của kỹ thuật làm cho
cấu tạo hữu cơ của tư bản không ngừng tăng
lên
Lê nin chia nền sx thành:
+ khu vực 1: 1a. SX TLSX để SX TLSX
1b. SX TLSX để sx TLTD
+ khu vực2: SX TLTD

- Lênin đã phát triển học thuyết Mác, và phát
hiện ra tính quy luật:
+Sản xuất tư liệu sản xuất để chế tạo tư liệu
sản xuất tăng nhanh nhất,
+Sau đó sản xuất tư liệu sản xuất để chế tạo
tư liệu tiêu dùng
+Và chậm nhất là sự phát triển của sản xuất
tư liệu tiêu dùng
-> Đó là nội dung của quy luật ƣu tiên phát
triển sản xuất tƣ liệu sản xuất.

3. Khủng hoảng kinh tế trong CNTB :
a. Khủng hoảng kinh tế và nguyên nhân của
nó
+ Khủng hoảng kinh tếTBCN là khủng hoảng
SX “ thừa”
+ Nguyên nhân của khủng hoảng kinh tế do
mâu thuẫn cơ bản của CNTB: Mâu thuẫn
giữa tính chất và trình độ xã hội hóa cao của
LLSX với chế độ sở hữu tƣ nhân về TLSX

b. Tính chu kỳ cuûa khuûng ho kinh tế
+ Chu kỳ kinh tế của chủ nghĩa tư bản
khoảng thời gian của nền kinh tế tư
bản chủ nghĩa vận động giữa hai cuộc
khủng hoảng, từ cuộc khủng hoảng
kinh tế này tới cuộc khủng hoảng
kinh tế khác..
+ Thường một chu kỳ kinh tế bao gồm
4 giai đoạn: khủng hoảng; tiêu điều;
phục hồi và hưng thịnh.

+ Khủng hoảng: Sản xuất ra hàng hoá mà không
thể bán được, giá cả gảm mạnh, tư bản đóng
cửa sản xuất, công nhân thất nghiệp.
+ Tiêu điều: là giai đoạn tiếp theo của khủng

hoảng.: Sản xuất đình trệ, cơ sở sản xuất thiết
lập lại ở trạng thái thấp. Tiền nhàn rỗi nhiều vì
không có nơi đầu tư, tỉ suất lợi nhuận thấp.

Tính chất Chu kỳ kinh tế khuûng hoaûng của chủ nghĩa tư bản
Khung Ho
Phồn Thịnh
Phục hồi
Khủng Hoảng
Phồn
Thịnh
tiêu điều
1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 19
V. CAÙC HÌNH THAÙI TÖ BAÛN VAØ CAÙC HÌNH
THÖÙC BIEÅU HIEÄN CUÛA GIAÙ TRÒ THAËNG DÖ
1. Chi phí sản xuất TBCN, lôïi nhuaän
vaø tyû suaát lôïi nhuaän
- Đối với xã hội, để tiến hành sản xuất
hàng hoá, xã hội cần chi phí một
lượng hao phí lao động nhất định
bao gồm:

Lao động SX = lao động
hàng hóa Quá khứ + Lao động sống
Giá trị
= C + V+M
Hàng hóa

- Đối với nhà tư bản, để tiến hành sản xuất
hàng hoá trên họ chỉ cần ứng một lượng
tư bản:
K= C+V
k gọi là chi phí sx TBCN

- Giữa H và K có có sự khác nhau:

+ Về chất:
-> H là lao động xã hội cần thiêt
-> k chi phí về tư bản
+ Về lƣợng:H>K
- Nhà tư bản quan tâm đến K, tiết kiệm chi
phí này = mọi giá vì K là giới hạn thực
sự của lỗ lãi kinh doanh của nhà TB

Tư bản ứng trước và chi phí SX hàng hóa
(thí dụ)
Tư bản cố định : 1.200.000
 Tư bản lưu động: 480.000
 Trong đó : vật liệu SX 380.000
 tiên lương: 100.000
 hao mòn của tư bản cố định 20.000
Tư bản ứng trước=1.200.000+480.000=1.680.000
Chi phí SX hàng hóa =20.000+480.000=500.000

b. Lợi nhuận:
Do có sự chênh lệch về lượng giữa giá trị hàng
hoá và chi phí sản xuất, nên khi bán hàng hóa
đúng giá trị ,trừ đi phần tư bản ứng ra, nhà tư
bản còn thu về tiền lời (ngang bằng với m) và
được gọi là lợi nhuận.ký hiệu P:
p = H – K (Lôïi nhuaän baèng doanh thu tröø
chi phí SX)
=> H = C + V + M = K + M = K+P

Vậy: Lợi nhuận là hình thái chuyển hóa của
giá trị thặng dƣ, đƣợc quan niệm nhƣ con
đẻ của toàn bộ tƣ bản ứng trƣớc
Giá trị thặng dư,được quan niệm là con đẻ của

toàn bộ tư bản ứng trước mang hình thái
chuyển hóa là lợi nhuận
C.Mác. (Tư bản, tập 3,tr46)
H= C + V + M => H= K + m => H = K + P

- Nguyên nhân của sự chuyển hoá m
thành P:
+ Sự hình thành K = (C + V) đã xoá nhoà
vai trò khác biệt giữa C và V .
+ Do chi phí SX TBCN luôn < chi phí SX
thực tế nên khi bán hàng hoá chỉ cần giá cả
> K một chút là đã thu lời.

- Giữa p và m có gì khác nhau:
m và p giống nhau ở chỗ: đều có chung
một nguồn gốc là kết quả của lao động
của công nhân.khác nhau:
+ Về mặt chất:
-> m phản ánh nguồn gốc sinh ra từ v còn
p thì được xem như toàn bộ tư bản ứng
trước đẻ ra
-> P che dấu quan hệ bóc lột TBCN, che
dấu nguồn gốc thực sự của nó

+ Giữa m và p có sự không nhất trí về lượng:
 cung=cầu -> giá cả=giá trị-> p=m

 cung> cầu-> giá cả< giá trị ->p<m
 cung <cầu-> giá cả> giá trị->p>m
 trong một thời gian nhất định , xét trên
bình diện
Toàn bộ nền kinh tế: Tổng giá cả = Tổng giá trị
->Tổng P = Tổng m

c. Tỷ suất lợi nhuận (P’)
- Tỷsố % giữa giá trị thặng dư và tổng tư
bản öùng tröôùc gọi là tỷ suất lợi nhuận
m m
P’= x 100 % = x 100%
C+v k

THí dụ: So saùnh m’ vaø p’
Nhaø tö baûn coù: c = 1.580.000$ m = 200.000$

v = 100.000$ k = 1.680.000
200.000
-> m’= x 100% = 200%
100.000
200.000
-> P’= x 100% = 11,9%
1.680.000

Sự khác nhau giữa tỷ suất lợi nhuận và tỷ
suất giá trị thăng dư:
Sự khác nhau về chất Sự khác nhau

về lượng
Thể hiện mức độ bóc

m’ lột lao động làm thuê
của tư bản m’ > p’
Thể hiện mức lợi
P’ nhuận của tư bản
ứng trước

2. Lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất
- Cạnh tranh là sự ganh đua giữa những người sản
xuất và lưu thông hàng hoá bằng những biện pháp
và thủ đoạn khác nhau nhằm giành giật cho mình
những điều kiện sản xuất kinh doanh có lợi nhất
- Động lực của cạnh tranh là lợi nhuận tốt đa.
- Trong điều kiện của sản xuất tư bản tự do cạnh
tranh, Mác phân chia thành 2 loại cạnh tranh:
+ Cạnh tranh nội bộ ngành
+ Cạnh tranh giữa các ngành.

a. Cạnh tranh nội bộ ngành vaø söï hình
thaønh giaù trò thò tröôøng
- Đó là sự cạnh tranh giữa các nhà tư bản trong cùng
một ngành, sản xuất cùng một loại hàng hoá nhằm
giành điều kiện sản xuất và tiêu thụ hàng hoá có lợi
nhất để thu nhiều lợi nhuận siêu ngạch
- Mục tiêu cạnh tranh: chiếm tỷ phần thị trường lớn->
muốn vậy:
+ Nâng cao chất lượng
+ Giảm chi phí
+Chất lượng phục vụ tốt
+ Mẫu mã , bao gói đẹp…
.

- Biện pháp cạnh tranh:
Bằng cách cải tiến kỹ thuật, tăng năng
suất lao động, tăng cấu tạo hữu cơ c/v.
-> Hạ thấp hao phí lao động cá biệt nhỏ
hơn hao phí lao động xã hội
- Kết quả cạnh tranh: là hình thành giá trị
thị trường.

Giá trị thị trường một mặt, là giá trị
trung bình của những hàng hoá được
sản xuất ra trong một khu vực sản xuất
nào đó.
Mặt khác phải coi giá trị thị trường là
giá trị cá biệt của những hàng hoá được
sản xuất ra trong những điều kiện
trung bình của khu vực đó và chiếm
khối lượng lớn trong số những sản
phẩm của khu vực này.

* Giá trị thị trường được hình thành theo 3 trượng hợp
sau:
-Trường hợp 1: Giả sử đại bộ phận hàng hóa được sx ra
trong điều kiện trung bình
Loại SL Giá trị Tổng Giá trị Tổng Psiêu
DN sản Cá giá trị thị giá trị ngạch
phẩm biệt cá biệt trườn thị
g trường
Tốt 15 2 30 3 45 15
TB 70 3 210 3 210 0
kém 15 4 60 3 45 -15
6/7/2019
100
300 300
https://fb.com/tailieudientucntt 147
-trường hợp 2 :Giả định đại bộ phận hàng hóa
được sx ra trong điều kiện kém
Loại Số Giá Tổng Giá trị Tổng Psiêu

DN lượn trị cá giá trị thị giá trị ngạch
g biệt cá biệt trườn thị
SP g trường
Tốt 10 2 20 3,6 36 +16
TB 20 3 60 3,6 72 +12
Kém 70 4 280 3,6 252 -28
6/7/2019 100
CuuDuongThanCong.com 360 360
https://fb.com/tailieudientucntt 148
Trường hợp 3: Giả định đại bộ phận hàng hóa được SX ra
trong điều kiện tốt
Loại Số Giá Tổng giá trị Tổng giá Psiêu

DN lượng trị cá giá trị thị trị thị ngạch
SP biệt cá biệt trườn trường
g
Tốt 70 2 140 2,4 168 +28
TB 20 3 60 2,4 48 -12
Ké 10 4 40 2,4 24 -16
m
100 240 240
b. Cạnh tranh giữa các ngành vaø söï
hình thaønh lôïi nhuaän bình quaân
- Đó là sự cạnh tranh của các nhà tư bản ở các
ngành sản xuất khác nhau nhằm giành giật
nơi đầu tư có lợi nhất.
- Nguyên nhân cạnh tranh
Trong các ngành sản xuất khác nhau, do đặc
điểm của từng ngành, c/v của các ngành khác
nhau -> P’ của từng ngành là khác nhau

VD: có 3 ngành sx: cơ khí, dệt, da, có lượng: tư bản đầu tư =
nhau là 100, m’ = 100%, nhưng cấu tạo hữu cơ khác nhau
Ngành Chi phí m’ (%) Khối Tỷ suất

sản xuất sản xuất lượng lợi
giá trị nhuận
thặng p’ (%)
dư
Cơ khí 80c + 20v 100 20 20
Dệt 70c +30v 100 30 30
Da 60c + 40 v 100 40 40

Biện pháp để cạnh tranh: là tự do di chuyển tư bản vào
các ngành khác nhau của xã hội
-> Tư bản của ngành cơ khí chuyển sang
ngành da:
+ SP của ngành cơ khí giảm-> cung < cầu -> giá
cả > giá trị -> p tăng
+ SP của ngành da tăng -> cung > cầu -> giá cả
< giá trị-> P giảm
- Kết quả của cạnh tranh: Hình thành tỷ suất
lợi nhuận bình quân ký hiệu ( P’) và giá cả
sản xuất.

- Ví dụ
Chênh lệch
Ngành Tư bản m P’ P’ Giá cả giaù caû vaø giaù
sản xuất (c+v)=100 sản xuất trò
Cơ khí 80c + 20v 20m 20% 30% 130 - 10%
Dệt may 70c + 30v 30m 30% 30% 130 o
+ 10%
Da giày 60c + 40v 40m 40% 30% 130

* Tỷ suất lợi nhuận bình quân : Là con số trung
binh của tất cả tỷ suất lợi nhuận ở các ngành
khác nhau
.
m
P' 100%
(c v )
.
P'1 P'2 ... P 'n

P'
n

* Lợi nhuận bình quân
Lượng lợi nhuận mà một tư bản thu
được theo tỷ suất lợi nhuận bình
quân. Không kể cấu thành hữu cơ của
nó như thế nào P
P P'.K

* Giá cả SX:
- Khi hình thành lợi nhuận bình
quân, giá trị hàng hóa chuyển hóa
thành giá cả sx
GCSX = Chi phí SX + P bình quân
GCSX= k+ p (bình quân)
- Giá cả sx là cơ sở của giá cả thị
trường, giá cả thị trường vận động lên
xuống xung quanh giá cả sx

3. Söï
phaân chia giaù trò thaëng dö giöõa
caùc taäp ñoaøn tö baûn.
a. Tƣ bản thƣơng nghiệp và P thƣơng nghiệp
* Thöông nghieäp vaø vai troø cuûa thöông nghieäp
+ Tư bản thương nghiệp là một bộ phận của tư
bản công nghiệp, tách ra khỏi vòng tuần hoàn
của tư bản công nghiệp và trở thành tư bản
kinh doanh hàng hoá
+ Tư bản thương nghiệp vừa phụ thuộc, vừa độc
lập với tư bản công nghiệp

- Sự phụ thuộc: Tư bản thương nghiệp
chỉ là một bộ phận của tư bản công
nghiệp
- Tính độc lập tƣơng đối của tư bản
thương nghiệp: Đảm nhận chức
năng riêng biệt tách khỏi công
nghiệp

* Lợi nhuận thƣơng nghiệp:
+ Lợi nhuận thƣơng nghiệp là một phần giá

trị thặng dƣ đƣợc sáng tạo ra trong sản
xuất do nhà tƣ bản công nghiệp “nhƣờng
moät phaàn” cho nhà tƣ bản thƣơng nghiệp
+ Sự hình thành lợi nhuận thƣơng nghiệp

do chênh lệch giữa giá bán với giá mua
hàng hoá của tƣ bản thƣơng nghiệp.
Ví duï: Sự tham gia của tư bản thương nghiệp vào
việc bình quân hóa tỷ suất lợi nhuận
- Tư bản CN chi phí K = 720c + 180v = 900
USD
- Giá trị
hàng hóa thu ñöôïc W = 720c+180v+180m = 1080USD
vôùi m’=100%
-Khi Tư bản thương nghiệp ứng trước = 100 USD
-Toàn bộ tư bản ứng trước: K cn+tn = 900+100=1000
-Tỷ suất lợi nhuận bình quân: P’cn, tn = 18%
-Lợi nhuận của TB công nghiệp: Pcn =900/100%.18% = 162
- Lợi nhuận của thương nghiệp: P=100/100%.18% = 18
6/7/2019
-Giá mua của tư bản thương nghiệp:
900 + 162 = 1062
- Giá bán của tư bản TN:
900 + 162 + 18 = 1080

* Giá cả SX:
- Khi hình thành lợi nhuận bình
quân, giá trị hàng hóa chuyển hóa
thành giá cả sx
GCSX = Chi phí SX + P bình quân
GCSX= k+ p (bình quân)
- Giá cả sx là cơ sở của giá cả thị
trường, giá cả thị trường vận động lên
xuống xung quanh giá cả sx

* Chi phí lưu thông thương nghiệp goàm:
- Phí lƣu thông thuần tuý :
- Là chi phí liên quan đến việc mua bán hàng hóa tức là
các chi phí để thực hiện giá trị hàng hoá như:
+ Tiền mua quầy bán hàng hoá
+ Tiền lương nhân viên bán hàng
+ Mua sổ sách kế toán, lập chứng từ…
+ Thông tin, quảng cáo.
- Chi phí lưu thông thuần túy không làm cho giá trị
hàng hóa tăng lên.
- Nguồn bù đắp cho chi phí này là một phần của tổng
giá trị m do lao động của công nhân trong lĩnh vực sx
tạo ra
* Phí lƣu thông bổ sung:
Là các chi phí mang tính chất SX, liên
quan đến việc bảo tồn và di chuyển hàng
hóa
+ Gồm:-> gói bọc
-> chuyên chở
-> bảo quản
+ Chi phí này được tính thêm vào giá
trị hàng hóa

Baøi taäp 1:
Taäp ñoaøn saûn xuaát - thöông maïi toång hôïp C&T coù toång soá tö
baûn coâng nghieäp vaø tö baûn thöông nghieäp laø 800 tr USD , vôùi tyû suaát
lôïi nhuaän bình quaân 15%, lôïi nhuaän thöông nghieäp laø 108 tr USD .
Caùc nhaø tö baûn thöông nghieäp caàn phaûi mua saûn phaåm theo giaù
bao nhieâu ñeå hoï vaø caùc nhaø tö baûn coâng nghieäp thu ñöôïc lôïi nhuaän
bình quaân?
Baøi taäp 2:
Moät nhaø tö baûn coâng nghieäp vaøo saûn xuaát laø 800 trieäu USD vaø
thu ñöôïc lôïi nhuaän laø 100 trieäu USD. Khi tö baûn thöông nghieäp tham
gia vaøo lo khaâu löu thoâng haøng hoaù ñeå hình thaønh neân lôïi nhuaän bình
quaân thì tyû suaát lôïi nhuaän coâng nghieäp giaûm 2,5%.
a. Tìm lôïi nhuaän coâng nghieäp khi coù tö baûn thöông nghieäp tham
gia.
b. Tìm löôïng tö baûn maø tö baûn thöông nghieäp ñaõ ñaàu tö.
 Bài 1”
 TT Kcn + Ktn = 800 tr USD
 P’bq = 15%
 Pcn = 108 tr USD
 Hỏi: TBTN mua, bán ? Đẻ TBTN và TBCN thu Pbq.
 Gợi ý giải:
 Theo công thức: P’ = P/K x %
Ta có Kcn = 108/15% = 720 tr USD
=> Ktn = 800 -720 = 80 tr USD
Ptn thu được khi bỏ K : Ptn = Ktn x P’ = 80 x 15% = 12 tr USD
Vậy TBTN mua hàng TBCN: với giá bán buôn là:
720 + 108 = 828 tr USD
TBTN bán cho người tiêu dùng với giá bán lẻ là:
828 + 12 = 840 tr USD
=> TBTN cần phải mua với giá 828 và bán theo giá 840 để thu Pbq.
 Bài 2: TT: k = 800 tr USD; p= 100 tr USD
Khi TBTN tham gia bán hàng Pcn giảm 2,5%
a. Tìm Pcn ?
b. Tìm Ktn
Gợi ý giải:
a. P’cn khi chưa có nhà TBTN tham gia:
Theo công thức P’ = p/kx100%
P’cn= 100/800x100%= 12,5%
Khu TBTN tham gia bán hàng thì P’cn giảm
12,5 % – 2,5% = 10% (Tỷ suất p bình quân của TBTN và TBCN).
Pcn thu được khi TBTN tham gia:
Pcn = 800 x 10% = 80 tr USD
P tn thu được khi tham gia bán hàng cho TRCN:
100 tr USD – 80 tr USD = 20 tr USD
b. Lương TBTN đầu tư để thu được p= 20 tr USD:
Ktn = 20/10 x 100% = 200 tr USD
b. Tƣ bản cho vay và lợi tức cho vay
* Nguồn gốc của tƣ bản cho vay
+ Tư bản cho vay xuất hiện sớm trước
chủ nghĩa tư bản - đó là cho vay nặng lãi
+ Tư bản cho vay trong chủ nghĩa tư
bản là một bộ phận của tư bản công nghiệp
tách ra

- Trong quá trình tuần hoàn và chu chuyển của
TBCN luôn có số tư bản tiền tệ tạm thời nhàn rỗi
- Cũng chính trong thời gian đó có những nhà tư bản
khác cần tiền
->Từ hai mặt trên tất yếu sinh ra quan hệ vay mượn
lẫn nhau,sinh ra quan hệ tín dụng TBCN
=> Tư bản nhàn rỗi trở thành tư bản cho vay
Vaäy: Tư bản cho vay là tư bản tiền tệ mà người chủ
của nó nhường cho người khác sử dụng trong một thời
gian để nhận được một số lời nào đó . Số lời đó gọi là
lợi tức

Hình thức vận động của tư bản cho vay
T – T’
Tư bản tiền nhàn rỗi trong quá trình chu chuyển
Tư bản của các nhà tư bản cho vay

Các nguồn của tư
Bản cho vay Tiền tiết kiệm của nhân dân
Tiền nhàn rỗi của nhà nước,các công ty bảo

Hiểm
7/4/2009
Đặc điểm quan trọng nhất của TB cho vay:
Quyền sở hữu tách rời quyền sử dụng
Là hàng hóa đặc biệt
Đặc điểm quan Hình thức ăn bám nhất của tư bản

trọng nhất
của TB cho vay Tư bản cho vay là tư bản được
sùng bái nhất
Tư bản cho vay không thể tách rời sự
vận động của tư bản công nghiệp.
6/4/2009
Sự Vận động đầy đủ của tư bản cho vay:
TLSX
T -T -H … SX… H’-T’- T’’
A->B SLĐ B->A
T< T’ < T’’

* Lợi tức và tỷ suất lợi tức:
- Lợi tức là một phần lợi nhuận bình quân mà nhà tư
bản đi vay để hoạt động phải trả cho người cho vay
về quyền được tạm sử dụng tư bản tiền tệ.
- Tỷ xuất lợi tức: Là tỷ lệ phần trăm giữa số lợi tức
thu được và số tiền tư bản cho vay trong một thời
gian nhất định.
z
Z ' 100%
k
-> Tỷ xuất lợi tức vận động trong giới hạn:
0 < z' < P’
6/4/2009

- Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi tức:
+ Tỷ suất lợi nhuận bình quân:
+ Quan hệ cung cầu về tư bản cho vay
giới hạn tối đa của tỷ suất lợi tức:
z’<(=)P’

Tỷ suất lợi tức có xu hướng giảm:
- Tỷ suất lợi nhuận có xu hướng giảm
- Cung về tư bản cho vay tăng nhanh hơn cầu
về tư bản cho vay
- Hệ thống tín dụng TBCN ngày càng phát
triển
- Trong CNTB độc quyền nhà nước, nhà nước
tư sản đã thực thi việc điều tiết Z’ để điều
hòa cung cầu về tiền coi đó là công cụ để
điều tiết và quản lý nền kinh tế thị trường
* Các hình thức và vai trò của tín dụng
+ Tín dụng trong CNTB : là sự vận động
của tƣ bản cho vay:
+ Hình thức của tín dụngTBCN:
-Tín dụng thƣơng mại: là quan hệ trực
tiếp giữa các nhà tư bản kinh doanh,
mua bán chịu hàng hoá với nhau.
-> Giá bán cao hơn giá bán hàng hóa lấy tiền ngay
-> Tiền làm chức năng phương tiện thanh toán, hàng
hóa được bán không phải lấy tiền ngay mà lấy một tờ
khế ước hẹn thời hạn trả tiền gọi là kỳ phiếu

- Tín dụng ngân hàng : là quan hệ vay
mượn giữa người có tiền với những
người sản xuất, kinh doanh thoâng qua
ngân hàng làm môi giới trung gian.
Ngoài ra còn các hình thức tín dụng
khác như: tín dụng nhà nước, tín dụng
tiêu dùng, tín duïng hoïc ñöôøng, tín dụng
quốc tế….
6/4/2009
* Vai trò của tín dụng:
+ Tín dụng làm giảm bớt chi phí lưu thông,
tăng tốc độ tuần hoàn và chu chuyển tư bản.
+Tín dụng tạo điều kiện tăng cường cạnh
tranh, phân phối lại tư bản, bình quân hoá
tỷ suất lợi nhuận.
+Tín dụng là công cụ để tích tụ và tập trung
sản xuất
+ Tín dụng là công cụ để TB mở rộng quan hệ
kinh tế quốc tế ,phát triển thị trường…
+ TD là công cụ giúp nhà nước kiểm sóat và
quản lý ,điều tiết nền kinh tế
c. Ngân hàng và lợi nhuận ngân hàng:
- Ngân hàng trong CNTB là một xí nghiệp TBCN kinh
doanh tư bản tiền và làm môi giới giữa người cho vay
và người đi vay.
- Trong nền kinh TBCN có 3 loại ngân hàng lớn:
* Ngân hàng thƣơng mại: là ngân hàng cho các nhà
kinh doanh công, thương nghiệp vay ngắn hạn
* NH cầm cố: là ngân hàng cho vay dài hạn, đảm
bảo = bất động sản
*NH phát hành : độc quyền phát hành giấy bạc
ngân hàng và quản lý dự trữ( vàng , ngoai tệ ) cho
quốc gia.

- Các nghiệp vụ ngaân haøng
+ Nghiệp vụ trung gian tín dụng.
+ Nghiệp vụ chuyển tiền
+ Nghiệp vụ thu chi hộ
+ Nghiệp vụ ủy thác
+ Nghiệp vụ Chứng khoán

Lợi nhuận ngân hàng:
P = z cho vay - z nhận gửi + thu khác – chi phí các

hoạt động NH
Tỷ suất lợi nhuận ngân hàng : là tỷ lệ % giữa lợi
nhuận ngân hàng thu được trong một năm với
TB töï có của ngân hàng
PNH
P ' NH . 100 %
K
Thí dụ:
(ĐV 1000 USD)
Tư bản riêng của ngân hàng: 200
Tư bản từ bên ngoài: 1500
Toàn bộ tư bản: 1700
Tư bản được ngân hàng cho vay: 1600
Lãi suất ngân hàng trả cho người gửi: 2%
Lãi suất cho vay: 4%
Tổng số trả cho người gửi: 30
Tổng số thu được của người vay: 64
Chi phí ngân hàng để thực hiện các nghiệp vụ tín dụng: 4

Tổng số lợi nhuận: 64 – 30 = 34
 Lợi nhuận thuần túy của ngân hàng:
34 – 4 = 30
Tỷ suất lợi nhuận 30

của tư bản = x 100% =15%
ngân hàng 200
6/42009
NGÂN HÀNG
Ngân hàng biến tư bản tiền tệ không hoạt động thành tư
bản hoạt động, nghĩa là tư bản đem lại lợi nhuận,và tập
hợp mọi khoản thu nhập bằng tiền để cho giai cấp các nhà
tư bản sử dụng
Hoạt động với tư bản tiền tệ, đóng vai trò trung
Gian giữa người cho vay và người đi vay
Chức năng
chủ yếu của Tập trung TB tiền tệ nhàn rỗi, cung cấp Cho các
Ngân hàng nhà tư bản kinh doanh dưới hình thức tín dụng
Tạo ra các phương tiện tín dụng kỳ phiếu, giấy

bạc ngân hàng,séc…
6/4/2009
Ngân hàng thương mại: cấp tín dụng cho các nghành
công nghiệp Và thương nghiệp
Các loại ngânNgân hàng phát hành:Phat hành tiền tín dụng(Giấy
Hàng chủ bạc ngân hàng
Yếu
Ngân hàng cầm cố:Cho vay bằng cách cầm cố bất
động sản
Những nghiệp Nghiệp vụ nhaän gửi: Tập trung tiền vốn vào NH
Vụ tín dụng
Của ngân hàng
Nghiệp vụ cho vay:Phân phối tiền vốn cho các
nghành kinh tế
d. Công ty cổ phần và thị trƣờng chứng
khoán.
* Công ty cổ phần:
- Khái niệm: Công ty cổ phần là xí nghiệp TBCN mà
vốn của nó do nhiều người tham gia góp dưới hình
thức mua cổ phiếu.
Có 3 nội dung pháp lý:
- CTCP do nhiều ngươi thành lập
- Các hội viên đưa vốn của mình ra góp chung để
kinh doanh
- Mục đích của công ty cổ phần là để thu lợi
nhuận và chia cho các hội viên
Những đặc trưng cơ bản của công ty cổ phần
- Trách nhiệm pháp lý hữu hạn
- Tính có thể chuyển nhượng của cổ phiếu
- Có tư cách pháp nhân
- Thời gian không hạn định

Hình thức của công ty cổ phần:
- Công ty cổ phần vô danh: là loại CTCP
mà cổ phiếu được phát hành rộng rãi
trong nhân dân và đƣợc tự do chuyển
nhƣợng
- Công ty cổ phần trách nhiệm hữu hạn:
với số cổ đông hạn chế và cổ phiếu
không được phát hành rộng rãi và
không được tự do chuyển nhượng
Vai trò của công ty cổ phần:
- Huy động vốn nhanh và dễ dàng
- Hình thức tập trung vốn mới ,
hiệu quả hơn , tiến bộ hơn
- Cơ chế hoạt động năng động, hiệu
quả

* Tö baûn giả:
- Có thể mang lại thu nhập cho người sở
hữu nó
- Có thể mua bán được
- Bản thân tư bản giả không có giá trị.
Sự vận động của nó hoàn toàn tách rời
với sự vận động của tư bản thật

* Thị trƣờng chứng khoán :
- Khái niệm: Thị trường chứng khoán là nơi
mua bán chứng khoán có giá.
- Thị trường chứng khoán có 2 chức năng cơ bản:
+ Huy động tiền tiết kiệm, tiền nhàn rỗi của
dân
+ Luân chuyển vốn.
Nếu xét về lƣu thông các chứng khoán. Thị
trường chứng khoán có hai loại:
+ Thị trƣờng sơ cấp: là mua bán chứng khoán
phát hành lần đầu.
+ Thị trƣờng thứ cấp : là mua bán lại các chứng
khoán.

Nếu xet về phương thức giao dịch có 3 loại hình TTCK:
- Sở giao dịch chứnh khoán:Thị trường tập
trung
- Thị trƣờng OTC: thị trường bán tập trung: các
công ty môi giới chứng khoán thực hiện các
giao dịch qua hệ thống điện thoại và máy vi
tính nối mạng giữa các thành viên khắp cả
nước
- Thị trƣờng không chính thức: mua bán
chuyển nhượng CK ở bất cứ đâu ,lúc nào
Nguyên tắc cơ bản của TTCK:
- Nguyên tắc trung gian
- Nguyên tắc đấu giá
- Nguyên tắc công khai
Caùc loaïi chöùng khoaùn:
- Sản phẩm tài chính:
Sản phẩm tài chính là những chứng khoán-loại giấy
chứng nhận quyền sở hữu tài chính .
- Cổ phieáu:
Cổ phiếu là loại chứng khoán có giá, đảm bảo cho
người sở hữu nó nhận 1 phần thu nhập của công ty
dưới hình thức lợi tức cổ phần
6/4/2009
Các loại cổ phiếu:
* Cổ phiếu(CP) vô danh
* Cổ phiếu ký danh
* Cổ phiếu thường
* Cổ phiếu ưu đãi:
-> Cổ phiếu ưu đãi về quyền lực
-> Cổ phiếu ưu đãi kinh tế

Thị giá cổ phiếu:
- Thị giá cổ phiếu: Là giá cổ phiếu mua bán chuyển nhượng trên
thị trường
- Yếu tố hình thành giá cổ phiếu:
+ Tỷ suất lợi tức cổ phần
+ Lãi xuất tiền gửi ngân hàng
công thức:
D. L
P=
R
Trong đó: p giá cổ phiếu
D mệnh giá cổ phiếu
L tỷ suất lãi cổ phiếu
R lãi suất tiền gửi ngân hàng

Ví dụ:
Mệnh giá cổ phiếu là 1 000.000đ, lãi cổ phần là
10%, lãi suất tiền gửi ngân hàng là 5%
Giá cổ phiếu :
1 000 000 x 10%
P= = 2000000
5%
6/4/2009
- Trái phiếu:
Trái phiếu là một loại chứng khoán có giá, là giấy
chứng nhận nợ do người vay phát h{nh,đảm bảo trả
cả vốn ,cả lãi cho người mua trái phiếu trong thời
hạn nhất định
Các loại trái phiếu:
+ Trái phiếu chính phủ
+ Trái phiếu công ty
+ Trái phiếu địa phương
6/4/2009
e. Tƣ bản kinh doanh trong nông nghiệp
và địa tô tƣ bản chủ nghĩa:
* Tƣ bản kinh doanh nông nghiệp :
- Trong lịch sử CNTB trong nông nghiệp ở châu âu
hình thành theo 2 con đường điển hình:
+ Bằng cải cách dần dần chuyển sang kinh doanh
theo phương thức TBCN . Đó là con đường của cac
nước Đức, Italia, Nga, Nhật…
+ Thông qua cách mạng xóa bỏ chế độ kinh tế địa
chủ, phát triển kinh tế TBCN trong nông
nghiệp.Đó là con đường ở pháp.
* Khi CNTB hình thành trong nông nghiệp, trong
nông nghiệp có 3 giai cấp cơ bản:
+ Ñịa chủ :độc quyền sở hữu ruộng đất

+ Giai cấp tư bản kinh doanh trong
nông nghiệp: độc quyền kinh doanh
+ Công nhân nông nghiệp làm thuê
6/4/2009
Sơ đồ về quan hệ ruộng đất TBCN
P chủ đất
(phát địa
(phát canh ruộng đất)
canh tô
Một
Phần những nhà TB
ruộng Thuê đất Địa
đất) tô
kinh doanh và
bóc lột) m
Công nhân nông

Nghiêp làm thuê
nôngdân lao động

* Bản chất của địa tô tƣ bản chủ nghĩa:
- Là bộ phận giá trị thặng dư siêu ngạch do
công nhân làm thuê trong nông nghiệp
tạo ra và do nhà tư bản thuê đất nộp cho
địa chủ.
- Nguồn gốc của địa tô:là giá trị thặng
dưdo công nhân tạo ra
- Cơ sở của địa tô: là quyền sở hữu ruộng
đất.

Sự phân phối giá trị thặng dư trong nông nghiệp TBCN

Lợi nhuận bình quân :Thuộc về nhà Phần lợi nhuận dôi ra ngoài Lợi
tư bản thuê ruộng đất nhuận bình quân:thuộc về Chủ đất
Cơ cấu các nguồn trang trải cho việc thuê đất
Lãi xuất Khấu hao các

Các khoản
Của tư bản Công trình xây
Phải trả = Địa tô + +
đầu tư trước dựng trên mảnh
Về
vào ruộng đất đất trước khi
Thuê đất
phát canh
Phần giá Phần lợi nhuận Bình

Phần giá trị của,tài
Các nguồn trị thặng quân,phần Tiền lương
Sản cố định được
trang trải dư do công của CN nông nghiệp,
Chuyển dần sang
Cho việc Nhân nông Phần sản phẩm Thặng
hàng hóa qua các
Thuê đất Nghiệp tạo dư do nông dân lĩnh
6/7/2019 Chu kỳ sản xuất
202
ra canh tạo ra https://fb.com/tailieudientucntt
* Phaân bieät ñịa tô TBCN và địa tô phong kiến:
- Giông nhau:
+ Ñều là kết quả của bóc lột đối với người lao động
+Quyền sở hữu ruộng đất được thực hiện về mặt kinh tế
- Khaùc nhau:
Về mặt chất:
+ Ñia tô phong kiến phản ánh mối quan hệ giữa 2 giai cấp
địa chủ và nông dân,
+ Ñịa tô TBCN Biểu hiện quan hệ ba giai cấp trong xã hội:
Địa chủ, TB kinh doanh nông nghiệp; CN nông nghiệp.
Về mặt lƣợng:
+Ñịa tô phong kiến gồm toàn bộ sản phẩm m do
nông dân tạo ra, đôi khi cả một phần sản phẩm tất yếu
+Ñòa tô TBCN là một phần giá trị m do công nhân
nông nghiệp tạo ra (một phần m -> P cho tư bản công
nghiệp)
khác nhau:
Về mặt chất:
+ địa tô phong kiến phản ánh mối quan hệ giữa 2 giai cấp
địa chủ và nông dân,
+địa tô TBCN Biểu hiện quan hệ ba giai cấp trong xã hội:
Địa chủ ,Tư bản kinh doanh nông nghiệp; Công nhân
nông nghiệp.
Về mặt lƣợng:
+địa tô phong kiến gồm toàn bộ sản phẩm thặng dư
do nông dân tạo ra ,đôi khi cả một phần sản phẩm tất
yếu
+địa tô tư bản chủ nghĩa là một phần giá trị thặng
dư do công nhân nông nghiệp tạo ra (một phần giá trị
thặng dư chuyển thành lợi nhuận cho tư bản công
nghiệp)

*Các hình thức địa tô tƣ bản chủ nghĩa
địa tô chênh lệch:
- Là phần lợi nhuận siêu ngạch ngoài lợi
nhuận bình quân, thu đƣợc trên những
ruộng đất tốt và trung bình
-Là số chênh lệch giữa giá cả SX chung của
nông phẩm(đƣợc quyết định bởi điều kiện
sx trên ruộng đất xấu nhât) và giá cả SX
cá biệt trên ruộng đất tốt và trung bình.

Bảng 1:
Hạng Chi phí Lợi Tổng Sản
ruộng tư bản nhuận sốgiá cả lượng
đất bình SX (tạ)
quân
Xấu 100 20 120 4
Trung 100 20 120 5

bình
Tốt 100 20 120 6

Địa tô chênh lệch 1:
Hạng ruộng Giá cả Giá cả sx chung Địa tô
đất sx cá chênh
biệt Của 1tạ Của lệch 1
của 1 tạ tổng
sản
lượng
Xấu 30 30 120 0
Trung bình 24 30 150 30
Tốt 20 30 180 60

Địa tô chênh lệch có 2 loại:
- Ñịa tô chênh lệch 1: địa tô thu được trên cơ
sở đất đai có điều kiện tự nhiên thuận lợi:
+ Ñộ mầu mỡ cao
+ Gần nơi tiêu thụ
+ Gần đường giao thông
Địa tô chênh lệch 1 thuộc về chủ ruộng đất

Bảng 2:
Vị trí ruộng Chi phí Sản Lợi Chi phí Tổng
đất tư bản lượng nhuận vận số giá
(tạ) bình chuyể cả cá
quân n biệt
Gần thị 100 5 20 0 120

trường
Xa thị 100 5 20 15 135

trường
6/7/2019 209
Địa tô chênh lệch 1: điều kiện sx thuận lợi
Vị trí ruộng Giá cả Giá cả SX chung Địa tô
đất SX cá chênh
biệt của của 1tạ Của tổng lệch1
1 tạ sản
lượng
Gần thị 24 27 135 15

trường
Xa thị 27 27 135 0
trường

Ñịa tô chênh lệch 2: là địa tô do thâm canh
mà có:
Muốn vậy phải :
+ Ñầu tư thêm TLSX và lao động
+ Cải tiến kỹ thuật -> tăng NSLĐ, tăng
NS ruộng đất

Bảng 3:
Lần đầu tư Tư bản đầu Sản lượng Giá cả sx
tư (tạ) cá biệt
lân1 100 4 25
Lần 2 100 5 20

Lần đầu tư Giá cả SX chung Địa tô
chênh
Của 1tạ Của tổng lệch 2
sản lượng
Lần1 25 100 0
lần 2 25 125 25

Tóm tắt: Địa tô chênh lệch:
 Tình trạng ruộng đất có hạn đưa đến chỗ giá cả lúa
mì là do các điều kiện SX quyết định trên cơ sở
ruộng đất canh tác xấu chứ không phải trên cơ sở
ruộng đất trung bình. Giá cả lúa mì đó làm cho
người Phéc-mi-ê( nhà tư bản kinh doanh nông
nghiệp) có thể trả được tiền phí tổn về SX của anh
ta và đem lại cho anh ta mức lợi nhuận bình quân
về TB của anh ta.với ruộng đất tốt người Phéc-mi-ê
thu một món lợi nhuận thặng dư, đó là địa tô
chênh lệch
Những điều kiện hình thành
SĐ
Địa tô chênh lệch 1 Địa tô chênh lệch 2
- Sự khác nhau về độ
-Sự khác nhau về năng
màu mỡ của các Thửa ruộng
Suất do đầu tư thêm tư
khácNhau
bản cho việc thâm canh
-Sự khác nhau về
ruộng Đất
vị trí xa gần của ruộng
Đất đối với thị trường

Giá cả SX xã hội
địa tô Của nông phẩm Giá cả SX cá biệt của
Chênh = quyết định bởi - nông phẩm trên ruộng
Lệch Điều kiện SX trên Đất tốt và trung bình
ruộng đất xấu nhất

* Địa tô tuyệt đối. : là một loại lợi nhuận siêu
nghạch ngoài lợi nhuận bình quân hình
thành do cấu tạo hữu cơ của tư bản trong
nông nghiệp thấp hơn trong công nghiệp,
mà bất cứ nhà tư bản thuê ruộng đất nào
đều phải nộp cho địa chủ
Nó là số chênh lệch giữa giá trị nông sản với

giá cả SX chung
Địa tô tuyệt đối = giá trị SPnông nghiệp - giá cả SX XH của

sản phẩm nông nghiệp

Địa tô tuyệt đối:
 Trong nông nghiệp,tỷ trọng của tư bản khả biến

trong tổng cấu thành của tư bản cao hơn mức
trung bình. Do đó nói chung giá trị của SP nông
nghiệp cao hơn giá sản xuất, và giá trị thặng dư cao
hơn lợi nhuận.Tuy nhiên, sự độc quyền về tư hữu
ruộng đất không để cho số dôi ra đi vào quá trình
bình quân hóa lợi nhuận, và địa tô tuyệt đối nảy
sinh từ số dôi ra đó.
V.I Lênin
(Toàn tập,Tập 5,tr 147-148)

Bảng 4:
câú tạo hữu Giá trị giá trị P’cá tỷ suất
cơ tư bản thặng sản biệt lợi
dư phẩm nhuận
bình
quân
Côngnghiêp
700c+300v 300 1.300 30 20
800c+200v 200 1.200 20 20
900c+100v 100 1.100. 10 20
Nông nghiệp 400 1.400 40 20

600c+400v
6/7/2019
Bảng 4(tiếp)
Cấu tạo hữu Lợi giá cả SX Giá cả Địa tô
cơ tư bản nhuận chung của của tuyệt đối
bình XH nông
quân sản
phẩm
Công nghiệp
700c+300v 200 1.200
800c+200v 200 1.200
900c+100v 200 1.200
Nông nghiệp 200 1.200 1.400 200

600c+400v
6/7/2019
Các hình thức chủ yếu của địa tô TBCN:
 Dù hình thái đặc thù của địa tô nhƣ thế
nào, nhƣng tất cả các loại hình của nó
đều có một điểm chung: Sự chiếm hữu địa
tô là hình thái kinh tế trong đó, quyền sở
hữu ruộng đất đƣợc thực hiện
 C.Mác
Tư bản,quyển3,tập 3,tr33

Các Những nguyên Các nguồn hình thành
hình Nhân hình thành
thức
Địa tô ĐQ kinh doanh Giá trị thặng dư do lao động

Chênh ruộng đất TBCN của công nhân Nông nghiệp
Lệch trên cơ sở ruộng tạo ra
đất có hạn
Địa tô ĐQ tư hữu ruộng Giá trị thặng dư do lao động

Tuyệt đất của công nhân nông nghiệp
đối Tạo ra
Địa tô ĐQ tư hữu ruộng Giá cả độc quyền
Độc đất trong điều kiện
quyền tự nhiên đặc biệt
6/7/2019 thuận lợi
* Giá cả ruộng đất:
Giá cả ruộng đất phụ thuộc:
- Mức địa tô thu được hàng năm.
- Tỷ suất lợi tức tiền gửi ngân hàng
Coâng thöùc: R
Giaù caû ruoäng ñaát =
Z’
Ví dụ: 1mảnh ruộng A cho thuê, địa tô hàng
năm nhận đươc là 1.500USD, tỷ suất lợi tức
ngân hàng là 5% thì mảnh ruộng A được bán
với giá:
1.500/5.100 = 30.000USD
Heát CHƢƠNG V

Mac-Lenin - Chuong-5-Nl-Chi-Tiet - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mac-Lenin - Chuong-5-Nl-Chi-Tiet - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HOÏC THUYEÁT GIAÙ TRÒ

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 2

- Với tư cách là tiền trong lưu thông hàng

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 4

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 5

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 6

 “Vậy là tư bản kh«ng thể xuất hiện từ lưu

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 8

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 9

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 10

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 11

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 12

Do NSLĐ tăng -> giá cả các tư

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 14

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 16

1. Söï thoáng nhaát giöõa quaù trình saûn xuaát ra

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 20

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 21

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 23

Thời gian lao Thời gian lao động

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 24

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 25

= Giá trị TLSX + giá trị mới

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 26

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 27

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 30

Sự cấu thành của tư bản:

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 31

Tư bản bất biến:C Tư bản khả biến:V

Bộ phận TB biểu hiện thành Bộ phận TB biểu hiện thành

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 32

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 34

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 37

Ngày lao động

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 39

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 40

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 43

Trung 600 5 2 3 3000 1200 1800 600 1200 -

Cao 900 5 2 3 4500 1800 2700 600 2100 900

GTTD siêu ngạch= 2700 - 1800 = 2100 - 1200 = 900 USD

GTTD tƣơng đối GTTD siêu ngạch

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 45

Ngaøy laøm vieäc 8 giôø thì m’ = 100%. Sau ñoù nhaø tö

x (400 x 10) = 8000 USD

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 49

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 50

+ Tiền công tính theo sản phẩm : là hình thức

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 52

Tiền công trung bình 1 ngày của 1 CN

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 53

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 54

Các hình thức tái sản xuất

Một phần giá trị thặng dư

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 58

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 59

-Tư bản tiêu dùng: Là phần của những tư liệu

Kỹ thuật càng hiện đại, sự chênh lệch giữa tư

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 60

2 14 2 7 13.999.997 2tr SPx(10-7)

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 63

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 64

1. Tuaàn hoaøn vaø chu chuyeån cuûa tö baûn.

6/7/2019 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 67