globalisasyon mga institusyong nakakatulong sa pagsulong ng
globalisasyon:
globalisasyon - pagpapalawig, pagpaparami, at
pagtatatag ng mga koneksyon at ugnayan ng mga
bansa sa kapwa bansa, at bansa sa mga international
organizations sa aspektong ekonomiya, politika
kultura at kapaligiran.
ekonomiya at politika:
positibong epekto:
1. ASEAN – Association of South East Asian Nations
2. UN – United Nations
kultural at kapaligiran:
1. UNESCO –United Nations Educational Scientific
and Cultural Organization
2. WWF – World Wildlife Fund
interconnectivity:
1. EU – European Union
2. OPEC – Organization of the Petroleum Exporting
Countries
3. APEC – Asia-Pacific Economic Cooperation negatibong epekto:
4. IMF – International Monetary Fund
integration – pagsasama-sama ng mga bansang
may nagkakaisang hangarin upang makamit ito
*NAFTA, ASEAN, EU, OPEC, BRICS
de-localization – pagbabawas ng mga gawaing lokal
at pag-usbong ng mga gawain pandaigdigan
*outsourcing:
1. business processing outsourcing – pagkuha
ng serbisyo upang matugunan ang pangangailangan
sa proseso ng negosyo ng isang kompanya
2. knowledge processing outsourcing –
nakatuon sa mga gawain na nangangailangan ng
mataas na antas ng kaalamang teknikal
- offshoring – ibang bansa
- nearshoring – kalapit na bansa
- onshoring – sa loob ng bansa
1. multinational companies – serbisyong
ipinagbibili nila ay hindi batay sa lokal na
pangangailangan
2. transnational companies – serbisyong
ipinagbibili nila ay batay sa lokal na pangangailangan
* intergovernmental organization – binubuo ng
iba’t ibang bansa na may mga polisiya at layuning pamamaraan sa paggamit ng likas na yaman habang
dapat sundin ng miyembro nito
*mass media – telebisyon, radio at social media
1. pamahalaan
2. paaralan
3. mass media
4. MNCs at TNCs
5. NGOs at IGOs
1. pagpasok ng mga investments
2. pagtaas ng kompetisyon sa market
3. mabilis na pag-unlad ng komunikasyon,
transportasyon at teknolohiya dala ng malayang
kalakalan.
4. mas malawak na access sa kaalaman at
kultura.
5. mas madaling paglalakbay
6. mataas na posibilidad ng pag-unlad bunsod
ng pagtutulungan ng bawat bansa na may
ugnayan.
1. pagkalugi at pagbagsak ng mga lokal na
negosyo dahil sa pagpasok ng mas malalaking
kompanya (MNCs at TNCs).
2. outsourcing, marami ang mawawalan ng
hanapbuhay.
3. paglaki ng agwat sa pagitan ng mayayaman at
mahihirap.
4. mataas na expectations sa labor force.
5. maabuso ang kapaligiran bunsod ng mataas
na demand sa pinagkukunang yaman.
6. sobrang pagdepende ng mga bansang
papaunlad (developing countries) sa external
investments.
7. mawala ang sariling pagkakakilanlan ng lahi
at bansa.
sustainable development
sustainable development - pagtugon sa mga
pangangailangan ng kasalukuyang lipunan nang
hindi naisasakripisyo ang kakayahang matugunan
ang parehong pangangailangan sa hinaharap.
tatlong pangunahing salik ng sustainable
development:
1. pang-kalikasan
2. pang-ekonomiya
3. panlipunan
*maisasagawa – gumawa ng mga ligtas na
tinutustusan ang demand ng pangangailangan
 *patas sa lahat – patakarang pang-ekonomiya ay 3. Canada 8. Japan
dapat patas sa lahat. 4. UAE 9. UK
5. Malaysia 10. Kuwait
*mapanatili – hindi naisasakripisyo ang karapatan *epekto ng migrasyong panlabas
ng tao gumamit ng likas na yaman ngunit hindi din
naisasakripsyo ang likaw na yaman 1. epekto sa ekonomiya
- remittances – perang ipinapadala ng mga OFW
1. Hans Carl Ivon von Carlowitz – Father of
Sustainable Yield Forestry at sinasabi na dapat
2. epekto sa karapatang pantao
balance ang pamumutol at pagtatanim ng puno
- maraming OFWs ang naabuso at biktima ng
2. Thomas Robert Malthus – ayon sa kanya, sa krimen
paglaki ng populasyon ay posibleng magkaroon ng *illegal recruitment
kakulangan sa pangangailangan *human trafficking
* organized crime syndicates
3. William Stanley Jevons – ayon sa kanya,
nanganganib ang pag-unlad ng Britanya sa 3. epekto sa edukasyon
pagkaubos ng uling nito - inaakma ang kursong kukuhanin
*nursing
migrasyon
*skilled labourers
migrasyon – pagkilos o paglipat ng tao mula sa isang
lugar patungo sa ibang lugar na maaring panandalian 4. epekto sa politika
o pangmatagalan - proteksyon sa mga OFWs
*Migrant Workers and Other Filipinos Act of 1995
uri ng migrasyon: involuntary at voluntary *Absentee Voting Act of 2003
migration
5. epekto sa lipunan
*immigrant – pinuntahang bansa - paghahalo ng kultura
*emigrant – iniwang bansa *cultural diffusion
*colonist – maliit na populasyon sa pinuntahang
lugar suliranin kaugnay ng migrasyon
*refugee – umalis na populasyon 1. domestic problem
push factor – naguudyok upang umalis 2. brain drain
3. overpopulation
- pagkain - sakuna/ kalamidad 4. human rights violations
-kahirapan - digmaan at kaguluhan
- kawalan ng hanapbuhay - epidemya *brain drain – pagalis ng mga propesyonal mula sa
sariling bansa
pull factor – umaakit upang lumipat
teritoryo
- maayos at magandang hanapbuhay
- maayos na gobyerno - edukasyon teritoryo – geographic area na saklaw ng
- payapa - kalayaan hurisdiksyon ng isang bansa o estado

POEA (Philippine Overseas Employment hurisdiksyon – kapangyarihang mamuno at

Administration) – layunin ay alagaan at gumawa ng legal na desisyon at kinikilala ng batas at
protektahan ang mga OFWs ng bansa pamahalaan

epekto ng migrasyong panloob: *teritoryo ng pilipinas:

1. overpopulation sa mga urban areas 1. terrestrial – kalupaan

2. informal settlers 2. fluvial – ilog, lawa, etc.
3. pagtaas ng kaso ng polusyon 3. maritime – karagatan
4. problema sa pagbibigay-serbisyo 4. aerial – himpapawirin

top 10 destinations ng mga OFW: suliraning teritoryal – pagtatalo sa kung sino ang
may-ari mamahala sa isang lupain o katubigan
1. USA 6. Australia
2. Saudi 7. Qatar dahilan ng suliraning teritoryal:
 1. suliranin ng kakapusan territorial sea – ganap na pagsasarili ang isang
2. estratehikong kahalagahan coastal state at may kapangyarihang ipatupad ang
3. interes pang-ekonomiya mga batas nito.
4. di-tiyak na hangganan
5. kultural, kasaysayan at paniniwala contiguous zone – maaring ipatupad ang mga batas
6. hindi pagtupad sa kasunduan sa mga aspeto ng customs

mga aspektong naapektuhan ng suliranin *Bajo de Masinloc – Scarborough Shoal

teritoryal: *naniniwala ang Tsina sa “nine dash line” pero hindi
1. aspektong panlipunan – sentimyentong ito tinatanggap ng UN
makabayan *naglabas ng desisyon ang International Arbitral
2. aspektong pampolitika Tribunal sa Hague noong Hulyo 12, 2016) na
3. aspektong pangkabuhayan pumapabor sa Pilipinas
4. aspektong pangkapayapaan
political dynasty
exclusive economic zone – isang kapuluang estado
ay hanggang sa 200 nautical miles mula sa baybayin. political – ugnayan ng kapangyarihan ng tao sa
lipunan at ng mga pagkilos o paggawa ng desisyon
pwedeng:
dynasty – pamilya na namumuno sa isang lugar
1. magsaliksik 3. mangalaga
2. magpaunlad 4. makinabang political dynasty – sunud-sunod na pamumuno ng
mga lider political na nagmula sa parehong pamilya
pambansang teritoryo ng pilipinas:
konsepto at mga political dynasties sa pilipinas:
1. dagat-teritoryal
2. ilalim ng dagat 1. rule of elite – galing sa mayayamang pamilya
3. kailaliman ng lupa 2. acquisition of different positions and agencies
4. kalatagang insular in the government
5. iba pang pook submarine 3. nasa lokal at nasyonal na pamahalaan mula pa
6. panloob na karagatan noong limang administrasyon
7. ang himpapawirin 4. based on popularity and not by qualification
5. came from rich families who are known
Kasunduan ng paris – ipinagkaloob ng Espanya sa supporters of some politicians
Estado Unidos ang Pilipinas sa halagang 20,000,000
*pagunlad ng polical dynasty sa pilipinas:
Kasunduan sa Washington – pagdagdag sa
Cagayan, Sulu at Sibutu sa teritoryo ng Pilipinas 1. panahon bago ang espanyol sa pilipinas –
datu at sultan system
Kasunduan sa pagitan ng Estado Unidos at 2. panahon ng mga espanyol – uring
Britanya – Mangsee at Turtle Island ay sakop ng principalia at nangongolekta ng buwis kaya
kapuluan lalo pang yumayaman
Presidential Decree No. 1596 – nag-aangkin sa 3. panahon ng amerikano – di-tuwirang
Kalayaan o Spratlys Islands demokrasya at ang kandidatura ay para sa
uring mayaman o principalia
Saligang Batas 1935 – ang Batanes ay bahafgi na ng
Pilipinas Artikulo 2, Seksyon 26

*hindi angkop sa Pilipinas ang 3 nautical miles na
limitasyon
doktrinang pangkapuluan – batayan ng hangganan
ng archipelago ay ang mga tuwid na linya na
pinaguugnay ng mga punto sa mga pinakalabas
1. UNCLOS – United Nations Convention on the
Laws of Sea
“the state shall guarantee equal access to
opportunities for public service, and prohibit
political dynasties as may be defined by law.”
Anti-Political Dynasty Bill of 3587 (2014)
bawal ang sinumang kamag-anak o kapamilya ng
politiko na nasa 2nd degree of consaguinity na
kumandidato sa election.

mga sanhi ng political dynasty:

1. sa paghahangad ng iilang tao ng
kapangyarihan at kayamanan.
2. pamana ng kasaysayan. 2. di-tuwirang demokrasya - representibong
3. hindi pantay na pagkakahati ng kayamanan at demokrasya na inihahalal ng mga
kapangyarihan sa lipunan. mamamayan ang namumuno sa isang bansa.
4. nais mag-iwan ng legacy o pamana ng angkan. *ang mga pinuno ng bayan ay may mataas na
*70% ng political dynasties sa pilipinas ay pananagutan sa taumbayan
namumuno sa 10 pinakamahihirap na mga katangian ng isang bansang
probinsya sa bansa. demokratiko:
1. Maguindanao 6. Abra 1. Halalan - pinakapayak na pamantayan ng
2. Apayao 7. Negros Occidental demokratikong bansa
3. Sulu 8. Ilocos Sur 2. Saligang Batas
4. Tawi-tawi 9. Quirino 3. Bill of Rights
5. Ilocos Norte 10. Cebu 4. Due Process
mga negatibong epekto ng political dynasty: 5. Rule of Law

1. paghina ng sistema ng check and balances

2. pang-aabuso sa kapangyarihan at korapsyon.
3. kawalan ng demokrasya at pagkakataon para
sa mga mahihirap at bagong politiko na nais
maglingkod.
4. pagsulong sa interes ng kanilang social class.
mga positibong epekto ng political dynasty:
1. pagpapatuloy ng mga institusyonal at
pampamahalaang proyekto na naiwan ng pamilya.
2. magbigay ng magandang serbisyo dahil may
magandang track record ang pamilya pagdating sa
paglilingkod.
3. maaaring makaakit ng mga investment mula
sa ibang bansa.
*sa kasalukuyan ay may 178 political
dynasties sa bansa.
mga katangian ng isang demokratikong
halalan:
1. malaya - nabibigyan ng pagkakataon bumoto
ang lahat.
2. patas - binibigyan ang lahat ng pagkakataong
kumandidato
3. transparent - naipapakita ang buong proseso
ng halalan hanggang sa pagbibilang ng boto.
*NAMFREL - National Movement for Free
Election
Bill of Rights - katipunan ng mga karapatan at
nalilimitahan ang kapangyarihan ng estado
*protektahan ang tao sa karapatan nila sa:

mga dahilan: 1. buhay

1. hindi mapanuri ang mga mamamayan sa
pagboto.
2. limitadong access sa impormasyon ng mga
tao.
3. political patronage
demokrasya
demokrasya - sistema kung saan ang lahat ng
kapangyarihan ng pamahalaan ay nagmumula sa
mamamayan
*demos – mga tao *kratos– kapangyarihan o
pamamahala
2 uri ng demokrasya:
1. tuwirang demokrasya - direktang
pinamamahalaan ng tao ang kanilang sarili
2. kalayaan
3. ari-arian
mga karapatang pinoprotektahan ng bill of
rights:
1. karapatan laban sa pag-aalis ng buhay,
kalayaan at mga ari-arian.
2. karapatang nasisiguro ang pagiging lihim ng
komunikasyon.
3. karapatan sa malayang pamamahayag
4. malayang pagdulog sa hukuman
5. karapatan laban sa pagsususpinde ng Writ of
Habeas Corpus maliban na lang kung may
panghihimagsik at banta sa kaligtasan ng
bayan.
 Writ of Habeas Corpus - pananggalang laban sa
ilegal na pagkakakulong sa bilangguan.

* kailangang maipakita kung bakit ipiniit ang isang

tao.

dahilan:

1. maiwasan ang pang-aabuso sa kapangyarihan ;

2. malaman ang panuntunan ng pagpapatupad ng
batas
3. hindi palihim na ginagawa.

ang iyong miranda rights:

1. manatiling tikom ang bibig

2. magkaroon ng abogado
3. bibigyan ka ng abogado kung hindi mo kayang
kumuha ng sarili mong abogado
4. humiling na sumailalim ka sa physical
examination

rule of law - Hindi takas ang sinuman sa pagsunod

sa mga batas o mga panuntunan ng isang bansa.

mga hamon sa rule of law:

1. selective justice - pinipili lamang ang dapat

maparusahan kahit marami ang nakagawa ng
kasalanan.
2. favoritism -pagkiling o pagpabog sa isang tao
o pangkat.