Giải bài tập chương 1

Các khái niệm cơ bản

hungnd@hcmut.edu.vn
 Giải bài tập chương 1 – Các khái niệm cơ bản

Bài 1.1 Định nghĩa hiện tượng điện giật, cho ví dụ minh họa.
Trình bày các ngưỡng cảm nhận chính và tóm tắt các yếu tố
liên quan tới mức độ nguy hiểm, nguyên nhân gây tử vong
khi xảy ra tai nạn do điện giật.
Giải
a) Định nghĩa hiện tượng điện giật, cho ví dụ minh họa:
- Có dòng điện chạy qua cơ thể người.
- Gây nên những hậu quả sinh học làm ảnh hưởng tới các
chức năng thần kinh, tuần hoàn, hô hấp hoặc gây phỏng
cho người bị tai nạn.
- Khi dòng điện này đủ lớn ( 10 mA ) và nếu không được
cắt kịp thời, người có thể bị nguy hiểm đến tính mạng

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 2

 Giải bài tập chương 1 – Các khái niệm cơ bản

Ví dụ minh họa:
- Chạm điện trực tiếp: vô tình chạm vào nguồn điện khi sửa
chữa bóng đèn, ổ cắm bị hỏng, chạm vào dây dẫn điện, …
- Chạm điện gián tiếp: chạm vào vỏ thiết bị điện bằng kim
loại khi hỏng cách điện, …

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 3

 b) Các ngưỡng cảm nhận chính

Thời gian dòng điện đi qua người

(ms)
10000
5000 A B C1 C2 C3
Đặc tuyến
2000
Igh=f(t)
1000
theo tiêu 500
chuẩn 200
1 2 3 4
IEC 479-1
50

20
10
0,5 10
0,05 2 50 200 1000 5000
0,2 1 5 20 100 500 2000
Cường đô dòng điện(mA)
Không được vượt qua trị số giữa
cường độ dòng điện/ thời gian
17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 4
 b) Các ngưỡng cảm nhận chính

 Vùng 1: Người chưa có cảm giác bị điện giật.

 Vùng 2: Bắt đầu thấy tê, bắp thịt bị co rút nhẹ.
 Vùng 3: Bắp thịt bị co rút mạnh, khó thở.
 Vùng 4: Mất ý thức – Choáng hoặc ngất, ngưng thở,
tim ngừng đập có thể dẫn đến tử vong.

 Đường cong C1: Giới hạn trường hợp chưa ảnh hưởng tới
nhịp tim.
 Đường cong C2: Giới hạn trường hợp 5% bị ảnh hưởng
tới nhịp tim (nghẹt tâm thất).
 Đường cong C3: Giới hạn trường hợp 50% bị ảnh hưởng
tới nhịp tim.

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 5

 b) Các ngưỡng cảm nhận chính

Ingười Tác hại đối với người

(mA) Điện AC(50-60 Hz) Điện DC
0,6 - 1,5 Bắt đầu thấy tê Chưa có cảm giác
2-3 Tê tăng mạnh Chưa có cảm giác
5-7 Bắp thịt bắt đầu co Đau như bị kim châm
8 - 10 Tay khó rời vật có điện Nóng tăng dần
Tay không rời vật có
20 - 25 Bắp thịt co và rung
điện, bắt đầu khó thở
Tê liệt hô hấp, tim bắt Tay khó rời vật có điện
50 – 80
đầu đập mạnh & khó thở
Nếu kéo dài tới 3 s, tim
90 – 100 Hô hấp tê liệt
ngừng đập
17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 6
 b) Các ngưỡng cảm nhận chính

I giới hạn nguy hiểm AC = 10 mA (I let go out )

I giới hạn nguy hiểm DC = 50 mA
I giới hạn tử vong AC = 30 mA

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 7

 Giải bài tập chương 1 – Các khái niệm cơ bản

Hiện tượng nghẹt tâm thất

(ventricular fibrillation )

Gây rối loạn nhịp tim dẫn đến ngừng quá trình tuần
hoàn máu khiến cơ thể thiếu oxy, người ta có thể chết
sau thời gian ngắn.

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 8

 Giải bài tập chương 1 – Các khái niệm cơ bản

c) Các yếu tố liên quan đến mức độ nguy hiểm

- Trị hiệu dụng dòng điện đi qua người (Ing)=Ung/Rng
 Tổng trở người
 Điện áp tiếp xúc
- Đường đi của dòng điện qua người:
 Tay phải – thân – chân nguy hiểm nhất (6.7% dòng
điện qua tim)
- Tần số dòng điện:
 Dòng điện AC nguy hiểm hơn dòng DC
 Dòng điện AC tần số công nghiệp nguy hiểm nhất

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 9

 Giải bài tập chương 1 – Các khái niệm cơ bản

Bài 1.2 Sơ đồ thay thế tổng trở người. Các yếu tố ảnh
hưởng tới tổng trở người

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 10

 Bài 1.2

Tổng trở người (Zng)

 Sơ đồ thay thế:

Z da Z các phần Z da
trong cơ thể

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 11

 Bài 1.2

Tổng trở người (Zng) (tt)

 Zng là một đại lượng không ổn định.
 Zng phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
 Tình trạng sức khỏe của con người,
 Môi trường chung quanh,
 Độ ẩm của lớp da chỗ tiếp xúc với điện,
 Điều kiện tổn thương,
 Điện áp tiếp xúc,
 Thời gian tồn tại dòng điện qua người,
 v..v...

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 12

 Bài 1.2

Tổng trở người (Zng) (tt)

 Có thể bỏ qua ảnh hưởng của XC đối với nguồn
điện ở tần số thấp:
Zng  Rng

 R1 , R2: điện trở lớp da có giá trị rất lớn hơn so với
R3 là điện trở các phần bên trong cơ thể vì lớp da có phần
lớp sừng bên ngoài.
 Khi da bình thường:
Rng =1 K ÷ vài chục K
 Mất lớp da:
Rng =600  ÷ 750

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 13

 Bài 1.2

Sự phụ thuộc của Rng vào U tiếp xúc theo IEC 479
Utx (V) R người()
da moûng & raát da aåm bình da khoâ
aåm thöôøng
25 1750 3250 6100
50 1450 2625 4375
75 1250 2200 3500
100 1200 1875 3200
125 1125 1625 2875
220 1000 1350 2125
700 750 1100 1550
1000 V 700 1050 1500
> 1000 V 650 750 850
5% daân soá 50% daân soá 45% daân soá

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 14

 Bài 1.2

Tổng trở người (Zng) (tt)

 ttiếp xúc càng lâu, Rng càng bị giảm thấp hơn
 Áp suất tiếp xúc tăng, Rngười giảm
 Diện tích tiếp xúc Stx tăng, Rng giảm
 Utiếp xúc lớn , Rng giảm ; Utx  1000V  Rng =600  ÷ 750
 Trạng thái của người cũng là yếu tố quan trọng làm thay đổi
Rng.
Ví dụ:
Người làm việc mệt ra nhiều mồ hôi, hoặc người say rượu,
bị bệnh thần kinh, bị ướt v..v... có Rng thấp hơn so với
người bình thường , dễ bị tử vong khi có tai nạn về điện.

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 15

 Giải bài tập chương 1 – Các khái niệm cơ bản

Bài 1.5. Tính điện áp bước và điện áp tiếp xúc trong trường
hợp như sau:

Cho biết Iđất1=45A; Rđất1=10; Rđất2=5; x1=5m; x2=6m; đất

=100m; a=0,6m (khoảng cách bước chân). Dựa trên Ubước
và Utiếp xúc kết luận về an toàn của người (1) và (2). Biết điện
áp Ucp=50V, hai điện cực nối đất cách nhau trên 20m.

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 16

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.5)

Giải
Dòng điện đi vào điện cực nối đất Rđất1:
R dat 2 5
I dat1  I dat  45   15 (A)
R dat1 R dat 2 10  5
Dòng điện đi vào điện cực nối đất Rđất2:
R dat1 10
I dat 2  I dat  45   30 (A)
R dat1 R dat 2 10  5

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 17

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.5)

Điện áp bước người (1):

dat I dat1 a 100  15 0.6
U buoc1      5,11 (V)
2 x1 (x1  a) 2 5(5  0, 6)
Điện áp tiếp xúc người (1):
 dat I dat1
U tx1  U tay1  U chan1  R dat1I dat1 
2 .x 1
100  15
U tx1  10  15   102, 25 (V)
2  5
Ubước 1 < Ucp =50 V, nhưng Utx 1 > Ucp=50 V

=> Người (1) nguy hiểm

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 18

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.5)

Điện áp bước người (2):

dat Idat 2 a 100  30 0.6
U buoc2      7.23 (V)
2 x 2 (x 2  a) 2 6(6  0,6)
Điện áp tiếp xúc người (2):
 dat I dat 2
U tx 2  U tay 2  U chan 2  R dat 2 I dat 2 
2 .x 2
100  30
U tx 2  5  30   70, 42 (V)
2  6
Ubước 2 < Ucp =50 V, nhưng Utx 2 > Ucp=50 V

=> Người (2) nguy hiểm

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 19

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.8)

Bài 1.8. Phân tích an toàn trong trường hợp chạm điện
như hình vẽ. Đây là trường hợp chạm trực tiếp hay gián
tiếp? Giải thích. Tính điện áp tiếp xúc và kết luận về an
toàn khi Ucp=25V. Cho dòng tải của hai thiết bị bằng nhau
là 20A, tải trở.

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 20

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.8)

Người (1) chạm phía trung tính, mà người song song dây
nối đất trung tính: Utx1 = 0 => (1) an toàn.
Người (2) chạm vỏ thiết bị 2, mà dây pha chạm ra vỏ:
Utx2 = 220 – R1*40(A)-R11*20(A)=208(V) => (2) nguy hiểm.
Người (3) chạm vỏ thiết bị 2 và 1 => chạm dây và pha:
Utx3 =208(V) => (3) nguy hiểm.
17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 21
 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.9)

Bài 1.9. Cho U=220(V); f=50z; Rnền=0, thông số thiết bị và

mạng giống nhau trong các trường hợp, môi trường khô ráo.
a) Điện trở người trường hợp nào lớn nhất, tại sao?
b) Trường hợp nào nguy hiểm và an toàn nhất, tại sao?

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 22

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.9)- Nhắc lại lý thuyết

Sự phụ thuộc của Rng vào U tiếp xúc theo IEC 479
Utx (V) R người()
da moûng & raát da aåm bình da khoâ
aåm thöôøng
25 1750 3250 6100
50 1450 2625 4375
75 1250 2200 3500
100 1200 1875 3200
125 1125 1625 2875
220 1000 1350 2125
700 750 1100 1550
1000 V 700 1050 1500
> 1000 V 650 750 850
5% daân soá 50% daân soá 45% daân soá

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 23

 Giải bài tập chương 1 (Bài 1.9)

a) Điện trở người trường hợp nào lớn nhất, tại sao?
Điện trở người lớn nhất khi Utx nhỏ nhất

17/03/2020 BÀI GIẢNG KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN 24

hungnd@hcmut.edu.vn