PHD Karakonstantis v1

ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙ΢ΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
΢ΥΟΛΗ ΘΔΣΙΚΩΝ ΔΠΙ΢ΣΗΜΩΝ

ΣΜΗΜΑ ΓΔΩΛΟΓΙΑ΢ ΚΑΙ ΓΔΩΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ΢
ΣΟΜΔΑ΢ ΓΔΩΦΤ΢ΙΚΗ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢
Προζομοίωζη ηριζδιάζηαηης Δομής Φλοιού και Ανώηεροσ Μανδύα

Ελλαδικού Χώροσ με Σειζμική Τομογραθία
Διδακηορική Διαηριβή
Ανδρέας Ν. Καρακωνζηανηής
A.M.:131
ΣΟΜΟ΢ Α’
ΑΘΗΝΑ 2017
ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙ΢ΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
΢ΥΟΛΗ ΘΔΣΙΚΩΝ ΔΠΙ΢ΣΗΜΩΝ

ΣΜΗΜΑ ΓΔΩΛΟΓΙΑ΢ ΚΑΙ ΓΔΩΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ΢
ΣΟΜΔΑ΢ ΓΔΩΦΤ΢ΙΚΗ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢
Προζομοίωζη ηριζδιάζηαηης Γομής Φλοιού και Ανώηεροσ Μανδύα Δλλαδικού

Υώροσ με ΢ειζμική Σομογραθία
Γιδακηορική Γιαηριβή
Ανδρέας Ν. Καρακωνζηανηής
A.M.:131
ΔΠΣΑΜΔΛΗ΢ ΔΞΔΣΑ΢ΣΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ

Παναγιώηης Παπαδημηηρίοσ, Καθηγηηής ΔΚΠΑ Τριμελής Επιηροπή
Νικόλαος Βούλγαρης, Καθηγηηής ΔΚΠΑ Παρακολούθηζης
Δσάγγελος Λάγιος, Ομόηιμος Καθηγηηής ΔΚΠΑ
Γεράζιμος Σζελένηης, Καθηγηηής ΔΚΠΑ
Ιωάννης Καζζάρας, Δπίκ. Καθηγηηής ΔΚΠΑ
Γεώργιος Καβύρης, Δπίκ. Καθηγηηής ΔΚΠΑ
Γεώργιος Γρακάηος, Γνηής Δρεσνών ΓΙ-ΔΑΑ
«Η έγκριζη ηης παρούζας Διδακηορικής Διαηριβής από ηο Τμήμα Γεωλογίας και

Γεωπεριβάλλονηος ηοσ Εθνικού και Καποδιζηριακού Πανεπιζηημίοσ Αθηνών δεν σποδηλώνει
αποδοτή ηων γνωμών ηοσ ζσγγραθέως» (Ν. 5343/1932, άρθρο 202, παρ. 2).
ΣΟΜΟ΢ Α’
ΠΔΡΙΛΗΦΗ i
ABSTRACT ii
ΔΤΥΑΡΙ΢ΣΙΔ΢ iv
ΠΡΟΛΟΓΟ΢ v
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1-ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ 1
1.1 ΣΔΚΣΟΝΙΚΔ΢ ΚΙΝΗ΢ΔΙ΢ ΢ΣΟΝ ΥΩΡΟ ΣΗ΢ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ΢ ΜΔ΢ΟΓΔΙΟΤ 1

1.2 Η ΓΔΩΣΔΚΣΟΝΙΚΗ ΘΔ΢Η ΣΩΝ ΔΛΛΗΝΙΓΩΝ ΢ΣΟ ΑΛΠΙΚΟ ΟΡΟΓΔΝΔΣΙΚΟ ΢Τ΢ΣΗΜΑ ΣΗ΢ ΣΗΘΤΟ΢ 4
1.3 ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΩΝ ΣΔΚΣΟΝΟ΢ΣΡΩΜΑΣΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΔΓΙΩΝ (TERRANES) ΢ΣΟΝ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΥΩΡΟ 6
1.4 ΓΔΩΓΤΝΑΜΙΚΗ ΔΞΔΛΙΞΗ ΣΩΝ ΔΛΛΗΝΙΓΩΝ 8
1.5 ΚΤΡΙΔ΢ ΣΔΚΣΟΝΙΚΔ΢ ΓΟΜΔ΢ ΚΑΙ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΟΣΗΣΑ ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΙΚΟ ΥΩΡΟ 11
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2- ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ ΢ΣΗ ΘΔΧΡΙΑ ΣΗ΢ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢-ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΑ ΚΙ ΔΦΑΜΟΓΔ΢ 16
2.1 ΓΔΝΙΚΑ 16
2.2 ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢Η ΓΙΑΓΡΟΜΗ΢ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΩΝ ΑΚΣΙΝΩΝ (RAY TRACING) 18
2.3 ΜΔΘΟΓΟ΢ ΔΤΡΔ΢Η΢ ΔΛΑΥΙ΢ΣΟΤ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΟΤ ΓΟΜΗ΢ ΣΑΥΤΣΗΣΩΝ 23
2.4 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΗΝ 3-Γ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ 28
2.4.1 Σο Ανηίζηροθο Πρόβλημα 29
2.4.2 Απεικόνιζη περιοτής μέγιζηης εμπιζηοζύνης-ζσνθεηικά ηεζη 32
2.4.3 Δπιλογή Αλγορίθμοσ 3-Γ ζειζμικής ανηιζηροθής 34
2.5 ΦΤ΢ΙΚΗ ΔΡΜΗΝΔΙΑ ΣΩΝ 3-Γ ΣΟΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΑΝΩΜΑΛΙΩΝ ΚΤΜΑΣΩΝ ΥΩΡΟΤ 45
2.5.1 Κινηηήριοι μητανιζμοί διαθοροποίηζης ηης ζειζμικής ηατύηηηας 46
2.5.2 Προκύπηοσζες ανωμαλίες ηατύηηηας ζε ηοπική και εσρεία κλίμακα 52
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3- ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ ΜΟΝΟΓΙΑ΢ΣΑΣΧΝ ΠΡΟΣΤΠΧΝ ΢ΣΡΧΜΑΣΟΠΟΙΗΜΔΝΗ΢ ΓΟΜΗ΢ 63
3.1 ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΡΑΓΜΑΣΟΠΟΙΗ΢Η ΣΗ΢ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢ ΚΑΙ ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ΢ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΩΝ
ΣΑΥΤΣΗΣΑ΢ ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΙΚΟ ΥΩΡΟ 63
3.2 ΔΝΙΑΙΟ ΔΘΝΙΚΟ ΓΙΚΣΤΟ ΢ΔΙ΢ΜΟΓΡΑΦΩΝ (HUSN) 65
3.3 ΔΙ΢ΑΓΩΓΙΚΔ΢ ΔΝΝΟΙΔ΢ ΢ΣΗ ΓΙΑΓΙΚΑ΢ΙΑ 1-Γ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢-ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΗ΢ ΜΔΘΟΓΟΤ 66
3.4 ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΩΝ 71
3.4.1 Ήπειρος-Γσηική Δλλάδα 72
3.4.1.1 Περιοτή ΒΓ Ιονίοσ πελάγοσς-Κέρκσρας 77
3.4.1.2 Περιοτή Ηπείροσ-Θεζπρωηίας 81
3.4.1.3 Περιοτή Αμβρακίας-Αιηωλοακαρνανίας 86
3.4.1.4 Κενηρικό Ιόνιο πέλαγος 94
3.4.1.5 Παηραϊκός κόλπος-Δσρύηερη περιοτή Ηλείας 108
3.4.2 Πελοπόννηζος 113
3.4.2.1 Μεζζηνία-Λακωνία 114
3.4.2.2 Αργολικός κόλπος-Αναηολική Αρκαδία 126
3.4.2.3 Κορινθιακός κόλπος 129
3.4.3 Κενηρική Δλλάδα και Θεζζαλία 136
3.4.3.1 Αηηική-΢αρωνικός κόλπος 138
3.4.4 Βόρειο Αιγαίο 144
3.4.5 Νόηιο Αιγαίο 153
3.5 ΢ΤΝΟΠΣΙΚΑ ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ 167
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4- ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ ΣΡΙ΢ΓΙΑ΢ΣΑΣΧΝ ΠΡΟΣΤΠΧΝ ΓΟΜΗ΢ ΣΑΥΤΣΗΣΧΝ ΚΤΜΑΣΧΝ ΥΧΡΟΤ 170
4.1 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ 170

4.2 ΔΤΡΔΙΑ΢ ΚΛΙΜΑΚΑ΢ 3-Γ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ ΓΙΑ ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΙΚΟ ΥΩΡΟ 171
4.3 ΣΟΠΙΚΗ΢ ΚΛΙΜΑΚΑ΢ 3-Γ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ ΓΙΑ ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΙΚΟ ΥΩΡΟ 190
4.3.1 Γσηική Δλλάδα 190
4.3.1.1 ΢σνθεηικές δοκιμές ΢κακιέρας 190
4.3.1.1.1 Κενηρικό Ιόνιο πέλαγος 190
4.3.1.1.2 Δσρύηερη περιοτή Παηραϊκού-Γσηικού Κορινθιακού κόλποσ 194
4.3.1.2 Ανηιζηροθή πραγμαηικών δεδομένων 198
4.3.1.2.1 Κενηρικό Ιόνιο πέλαγος 198
4.3.1.2.2 Δσρύηερη περιοτή Παηραϊκού-Γσηικού Κορινθιακού κόλποσ 203
4.3.2 Κενηρική Δλλάδα 210
4.3.2.1.1 Αηηική-Νόηιος Δσβοϊκός-Αργοζαρωνικός 211
4.3.2.2.1 Αηηική-Νόηιος Δσβοϊκός-Αργοζαρωνικός 225
4.3.3 Βόρεια Δλλάδα 242
4.3.3.1.1 Βόρειες ΢ποράδες 243
4.3.3.2.1 Βόρειες ΢ποράδες 250
4.3.4 Νόηιο Αιγαίο 257
4.3.4.1 ΢σνθεηικές δοκιμές ζκακιέρας 259
4.3.4.1.1 Ηθαιζηειακό ΢ύμπλεγμα ΢ανηορίνης 259
4.3.4.1.2 Ηθαιζηειακό ΢ύμπλεγμα Νιζύροσ-Κω 262
4.3.4.2.1 Ηθαιζηειακό ΢ύμπλεγμα ΢ανηορίνης 266
4.3.4.2.2 Ηθαιζηειακό ΢ύμπλεγμα Νιζύροσ-Κω 270
4.4 ΢ΤΝΟΠΣΙΚΑ ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ 283
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5- ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ 294
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 305
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η παξνύζα εξγαζία Δηδαθηνξηθήο Δηαηξηβήο πξαγκαηεύεηαη ηελ πξνζνκνίσζε

ηξηζδηάζηαηεο Δνκήο Φινηνύ θαη Αλώηεξνπ Μαλδύα Ειιαδηθνύ ρώξνπ κε Σεηζκηθή
Τνκνγξαθία. Η ηερληθή ηεο Σεηζκηθήο Τνκνγξαθίαο απεηθνλίδεη δηζδηάζηαηεο ή
ηξηζδηάζηαηεο δνκέο κέζα από έλα ζύλνιν παξαηεξήζεσλ ζηελ πεξηθέξεηα ελόο
ζηνρνπνηεκέλνπ γήηλνπ όγθνπ. Μεξηθέο ηδηόηεηεο ελόο ππθλνύ ζπλόινπ αθηηλώλ πνπ
δηαζηαπξώλνληαη θαη αληηπξνζσπεύνπλ απηή ηε δνκή, ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηνλ εληνπηζκό
ησλ ρσξηθώλ αλσκαιηώλ θαη πξνζδηνξηζκό ηνπ κεγέζνπο ηνπο. Η Σεηζκηθή Τνκνγξαθία,
θαηά θύξην ιόγν, απνηειεί έλα κε-γξακκηθό πξόβιεκα ην νπνίν κπνξεί λα ππεξθεξαζηεί
θαηά θάπνηνλ ηξόπν, κέζσ πεξηνξηζκώλ πνπ ηίζεληαη εθ ησλ πξνηέξσλ, ώζηε ε δνκή ησλ
ηαρπηήησλ (ή ε αληίζηνηρε ηηκή ηεο απόζβεζήο ηεο) λα κπνξεί λα ππνινγηζηεί από
αληηζηξνθή πηλάθσλ ή κηα πξνζέγγηζε επ’ απηνύ.
Η ρξήζε ηεο Παζεηηθήο Σεηζκηθήο Τνκνγξαθίαο εθαξκόδεηαη ζε αξθεηνύο θιάδνπο ησλ
Γεσεπηζηεκώλ, κε ζθνπό ηε βέιηηζηε δπλαηή ηξηζδηάζηαηε απεηθόληζε ηνπ αλώηεξνπ,
θπξίσο, Γήηλνπ θινηνύ θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ επί ηεο Γεσινγηθήο δνκήο ηεο
εθάζηνηε πεξηνρήο αιιά θαη ησλ Γεσδπλακηθώλ δηεξγαζηώλ πνπ ζπληεινύληαη ζ’ απηή.
Σηα πιαίζηα απηήο έγηλε εθηελήο αλάιπζε ζεηζκνινγηθώλ δεδνκέλσλ ηεο πεξηόδνπ 1996-
2007 θαη επαλέιεγρνο ησλ θπκαηνκνξθώλ ησλ ηειεπηαίσλ εηώλ (2008-2016), πεξίνδνο θαηά
ηελ νπνία ιεηηνπξγεί ην Εληαίν Εζληθό Δίθηπν Σεηζκνγξάθσλ γηα βειηίσζε, όπνπ απαηηείηαη,
ησλ αξρηθά πξνζδηνξηζζέλησλ επηθέληξσλ, κε ηε ρξήζε ηνπ αιγνξίζκνπ HYPOINVERSE
(Klein, 2000). Σθνπόο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ε ζπιινγή θαη αμηνπνίεζε δεδνκέλσλ
θάζεσλ θαη θπκαηνκνξθώλ γηα ηε ζύλζεζε ηόζν κνλνδηάζηαησλ όζν θαη ηξηζδηάζηαησλ
πξνηύπσλ δνκήο ηαρπηήησλ.
Η δεκηνπξγία ελόο ζεηζκνινγηθνύ θαηαιόγνπ κε άξηηα πξνζδηνξηζκέλεο παξακέηξνπο,
ζπλέβαιιε ζην πξώην ζηάδην ηεο εξγαζίαο όπνπ γίλεηαη αλαπξνζαξκνγή ηνπ αξρηθνύ
κνλνδηάζηαηνπ πξνηύπνπ ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο αλά πεξηνρή. Οη πεξηνρέο πνπ
επειέγεζαλ θαηά ηε Μεηαπηπρηαθή Δηαηξηβή Εηδίθεπζεο είλαη θαηεγνξηνπνηεκέλεο βάζεη
ησλ Σεηζκνηεθηνληθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπο ελώ ε δηαδηθαζία πνπ έρεη ζρεδηαζηεί
πεξηιακβάλεη ηελ αλαπξνζαξκνγή ελόο αξρηθνύ κνλνδηάζηαηνπ πξνηύπνπ ηαρπηήησλ, ην
νπνίν έρεη ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο ζεηζκηθόηεηαο ζηνλ Ειιαδηθό ρώξν, κε
αιγνξίζκνπο αληηζηξνθήο ζεηζκνινγηθώλ δεδνκέλσλ. Σηόρνο ήηαλ ε κείσζε ησλ ρξνληθώλ
ππνινίπσλ αλά ζεηζκό θαη ε αλάδεημε λέσλ κνλνδηάζηαησλ πξνηύπσλ ηα νπνία επηθνπξνύλ
ζηελ θαιύηεξε θαηαλνκή ζεηζκηθώλ επηθέληξσλ ώζηε λα αλαδεηθλύνληαη ραξαθηεξηζηηθέο
ξεμηγελείο δνκέο.
Εθ ησλ δεθάδσλ ρηιηάδσλ ζεηζκώλ πνπ έρνπλ ζεκεησζεί ζε απηό ην ρξνληθό δηάζηεκα,
επηιέρζεθαλ απηνί πνπ είλαη άξηηα πξνζδηνξηζκέλνη θαη πιεξνύλ ηηο πξνϋπνζέζεηο γηα ηελ
επεμεξγαζία ηνπο κε ηνλ αιγόξηζκν ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο γηα ηελ παξαγσγή
ηξηζδηάζηαησλ πξνηύπσλ δνκήο ηαρπηήησλ. Οη κέζνδνη πξνζέγγηζεο ηεο αληηζηξνθήο ησλ
ζεηζκνινγηθώλ δεδνκέλσλ πνηθίιινπλ θαζώο αλαιόγσο κε ηελ θιίκαθα ηεο πεξηνρήο πνπ
είλαη επηζπκεηό λα αλαδεηρζεί ε επηινγή γίλεηαη κε δηαθνξεηηθά θξηηήξηα. Σηελ πεξίπησζε
πνπ ρξεηάδεηαη λα πξνζεγγίζνπκε ηελ ηξηζδηάζηαηε δνκή κηαο επξείαο πεξηνρήο, όπσο είλαη
απηή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ρξήζε ζεηζκνινγηθώλ ζηαζκώλ ζε
κέζεο έσο καθξηλέο απνζηάζεηο ώζηε λα κπνξνύλ λα θακθζνύλ νη ζεηζκηθέο αθηίλεο, ελώ
ζηελ αληίζηνηρε πεξίπησζε όπνπ ην δεηνύκελν είλαη ε εύξεζε δνκώλ ηνπηθήο θιίκαθαο είλαη
απαξαίηεηε ε ρξήζε θνληηλώλ ζηαζκώλ ζεηζκνινγηθώλ δηθηύσλ, όπνπ ρξεζηκνπνηνύληαη
ηνπηθά κνλνδηάζηαηα κνληέια ηαρπηήησλ. Σηελ παξνύζα εξγαζία πξαγκαηνπνηήζεθε
i
Σεηζκηθή Τνκνγξαθία κε ηε ρξήζε ηνπ αιγόξηζκνπ LOTOS (Koulakov, 2009a). Τα
απνηειέζκαηα εμήρζεζαλ ζε Πεξηθεξεηαθή θαη Τνπηθή Κιίκαθα, ελώ γίλεηαη αλαθνξά ζηα
πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα απηήο ηεο κεζόδνπ. Ο έιεγρνο αμηνπηζηίαο ησλ ηειηθώλ
πξνηύπσλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηηο ζπλζεηηθέο δνθηκέο ζθαθηέξαο (Humphreys and Clayton,
1988).
Γίλεηαη ζαθέο πσο έλα ηέηνην πξόηππν δνκήο παξάγεη πην αμηόπηζηα ππόθεληξα θαη
απνηππώλεη κε ηνλ βέιηηζην δπλαηό ηξόπν ηηο ηεθηνληθέο θαη εθαηζηεηαθέο δηεξγαζίεο πνπ
ζπληεινύληαη ή ζπληειέζζεθαλ θαηά ην παξειζόλ ζε κεγάιε ή κηθξή θιίκαθα.
Χαξαθηεξηζηηθό ηεο ζεκαζίαο πνπ παξέρεη ε γλώζε ησλ ηξηζδηάζηαησλ δνκώλ απνηειεί ην
γεγνλόο πσο αθόκα θαη νη Μεραληζκνί Γέλεζεο ησλ ζεηζκώλ, ζηελ επηθεληξηθή πεξηνρή,
είλαη επαίζζεηνη ζε απηή ηελ ππνζεηηθή δνκή ηαρπηήησλ, όπσο έρεη απνδεηρζεί από
πξνεγνύκελεο εξγαζίεο.
Καηά ηελ παξνύζα δηαηξηβή, επεηεύρζε ε αλάδεημε ηόζν ελόο Γεληθνύ πξνηύπνπ
ηξηζδηάζηαηεο δνκήο γηα ηνλ Ειιαδηθό ρώξν, θαη εηδηθόηεξα γηα ηνλ ρώξν ηνπ Αηγαίνπ, όπνπ
γίλεηαη αληηιεπηή ε παξνπζία ηεθηνληθώλ κεγαδνκώλ πνπ ζπληεινύλ ζε παιαηόηεξεο θαη
ζύγρξνλεο δηεξγαζίεο πνπ ιακβάλνπλ ρώξα ζηελ Αλαηνιηθή Μεζόγεην, όζν θαη επηκέξνπο
πςειήο αλάιπζεο ηξηζδηάζηαηα πξόηππα, ζε επηιεγκέλεο πεξηνρέο, κε ζεκαληηθή
θαηαγεγξακκέλε ζεηζκηθόηεηα ζπλδεόκελε κε ξήγκαηα ή δξαζηεξηνπνίεζε εθαηζηεηαθώλ
δνκώλ (π.ρ. Νίζπξνο, Σαληνξίλε θαη Μέζαλα).
Λέξεις Κλειδιά: Τξηζδηάζηαηε Τνκνγξαθία, πξόηππα ηαρπηήησλ, Αιαηνύρνη δόκνη, Ειιάδα
ii
ABSTRACT
The present Doctoral Thesis deals with the simulation of the three-dimensional structure of
the crust and the Upper Mantle in the Hellenic peninsula, using Passive Seismic
Tomography. This technique reveals two or three-dimensional structures through a set of
seismic observations in the study region. A dense ray distribution which intersects the study
volume is used to detect the spatial anomalies in order to determine its size. Tomography is
solved as an inverse problem. Seismic travel time data are compared to an initial Earth model
and the model is modified until the best possible fit between the model predictions and
observed data is found. Seismic waves would travel in straight lines if Earth was of uniform
composition, but the compositional layering, tectonic structure and thermal variations reflect
and refract seismic waves. The location and magnitude of these variations can be calculated
by the inversion process, although solutions to tomographic inversions are non-unique.
Seismic tomography can resolve anisotropy, anelasticity, density and bulk sound density.
Variations in these parameters may be a result of thermal or chemical differences, which are
attributed to processes such as mantle plumes, subducting slabs and mineral phase changes in
regional scale or to tectonic faults, hydrocarbon deposits and magmatic chamber in a more
local scale.
More than 100,000 seismic events were located with HYPOINVERSE (Klein, 2000) for the
time interval of 1996-2016. A seismological catalogue of well-defined parameters was
composed through the construction of detailed 1-D layered velocity models, using the mean
travel-time residuals and location uncertainties (RMS, ERH, ERZ) minimization method. The
main aim of this work was to reduce the spatiotemporal residuals in order to highlight certain
activated areas.
In the next step, Regional and Local scale tomography was performed, using body-wave (P
and S) travel-time data from the derived Earthquake Catalogue of the Seismological
Laboratory of the National and Kapodistrian University of Athens (S.L-N.K.U.A), in order to
investigate the respective scale of anomalies such as the Hellenic Trench (HT), Cephalonia-
Lefkas Transform Fault Zone (CLTFZ) as well as volcanic features. The LOTOS-10
algorithm (Koulakov, 2009a) was applied in order to perform an iterative tomographic
inversion for 3-D seismic Vp and Vs in the cases described above. A selection of travel-time
data took place using specific criteria of spatiotemporal errors and geographic distribution to
provide the greatest possible resolution. Checkerboard method (Humphreys and Clayton,
1988) was applied as indicator of the resolution and errors associated with the inversion in
order to define the fidelity area.
It becomes evident that 3-D models produce a more reliable earthquake catalogue,
highlighting in this way past or present tectonic and volcanic processes in a large or smaller
scale. This procedure is of significant importance since a reliable 3-D velocity model affects
the focal mechanism solutions in the epicentral area, as shown by previous work.
The obtained results revealed some major superficial anomalies throughout the Hellenic
peninsula which were mainly related to the principal local stress orientation and fault zones
as well as possible magmatic chambers which can be linked to the Plio-Quaternary Hellenic
Volcanic Arc (e.g. Nisyros, Santorini, Methana).
Key words: Local earthquake Tomography, velocity models, Salt tectonics, Greece
iii
Δπραξηζηίεο
Καηά ηε δηάξθεηα εθπόλεζεο ηεο παξνύζεο Γηδαθηνξηθήο Γηαηξηβήο, αξθεηνί άλζξσπνη

ζηάζεθαλ ζην πιεπξό κνπ θαη κε βνήζεζαλ κε ηηο ζπκβνπιέο ηνπο θαη ηελ εζηθή ηνπο
ππνζηήξημε. Πξώηα απ’ όια, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηα κέιε ηεο Τξηκεινύο ζπκβνπιεπηηθήο
κνπ επηηξνπήο, Οκόηηκν Καζεγεηή Δπάγγειν Λάγην θαη Καζεγεηή Νηθόιαν Βνύιγαξε, γηα ην
πνιύηηκν βηβιηνγξαθηθό πιηθό θαη ηηο ζπκβνπιέο πνπ κνπ παξείραλ, θαη ηδηαηηέξσο ηνλ
Καζεγεηή Παλαγηώηε Παπαδεκεηξίνπ, γηα ηελ αλάζεζε ηνπ ζέκαηνο, ηελ παξνρή κηαο
πινύζηαο βάζεο δεδνκέλσλ θαζώο θαη γηα ηελ πνιύρξνλε ζπλεξγαζία καο από ην 2004, ζε
Πξνπηπρηαθό θαη Μεηαπηπρηαθό Κύθιν Σπνπδώλ. Δπραξηζηώ πνιύ ηα ππόινηπα κέιε ηεο
επηακεινύο εμεηαζηηθήο επηηξνπήο, Καζεγεηή Γεξάζηκν Τζειέληε, ηνπο Δπίθνπξνπο Καζεγεηέο
Σεηζκνινγίαο Ισάλλε Καζζάξα θαη Γεώξγην Καβύξε, θαζώο θαη ηνλ Γηεπζπληή Δξεπλώλ ηνπ
Γ.Ι.-Δ.Α. Γεώξγην Γξαθάην. Θεξκέο επραξηζηίεο ζα ήζεια λα δώζσ ζηνλ θ. Σηπιηαλό Χάηια
(Δ.Τ.Δ.Π.) γηα ηελ παξνρή πινύζηαο βηβιηνγξαθίαο θαη αδεκνζίεπηνπ πιηθνύ πνπ βνήζεζε
ηδηαίηεξα ζηελ πεξάησζε ηεο παξνύζεο δηαηξηβήο. Ιδηαίηεξε κλεία ζα ήζεια λα θάλσ ζηνλ
ζπλάδειθν θαη ππνςήθην Γηδάθηνξα, θ. Βαζίιεην Καπεηαλίδε, γηα ηελ παξνρή πξνγξακκάησλ
αιιά θαη γηα ηελ ππεξπνιύηηκε βνήζεηά ηνπ πάλσ ζε απηά, ηελ Δ.Δ.ΓΙ.Π. Κπξηαθή Παύινπ γηα
ηηο πνιύηηκέο αληαιιαγέο απόςεσλ πνπ είρακε πάλσ ζε θαίξηα ζέκαηα ηεο Σεηζκνινγίαο, ηελ
Δ.Τ.Δ.Π. Αιίθε Μνπκνπιίδνπ, ηνπο ζπλάδειθνύο κνπ Γεώξγην Μπνδηνλέιν (Σεηζκνιόγν MSc),
Κσλζηαληίλν-Παλαγηώηε Οξθαλό (Γεσιόγνο BSc), Μηζαειίδε Ισάλλε (ππνςήθην δηδάθηνξα
Σεηζκνινγίαο), Βιάρνπ Κσλζηαληίλα (Γξ. Γεσθπζηθήο), Μόζρνπ Αιεμάλδξα (Γξ.
Σεηζκνινγίαο), Σαθθά Γεώξγην (Γξ. Σεηζκνινγίαο), Σαθειιαξίνπ Νηθόιαν (ππνςήθην
δηδάθηνξα Σεηζκνινγίαο), ηνπο κεηαπηπρηαθνύο θνηηεηέο Σεηζκνινγίαο Γεσξγία Γηαλλαξάθε,
Φαίδξα Κξαββαξίηε, Βαζηιηθή Μεηξνπνύινπ, Πέηξν Λαληδνπξάθε, Δπαγγειία Τξηπνιίηε,
Μαξία Σαγξέδνπ, Ισάλλε Σπίγθν, Ισάλλε Φνπληνπιάθε, Χξήζην Μήιια, Θεόδσξν Αζπηώηε
θαη ηνλ επί πηπρίσ θνηηεηή Ισάλλε Σηακίδε γηα ηηο ζπδεηήζεηο πνπ θάλακε πάλσ ζε ζέκαηα ηεο
επηζηήκεο καο αιιά θαη γηα ηελ εζηθή ηνπο ππνζηήξημε. Τειεπηαίνπο, αιιά όρη έζραηνπο, ζα
ήζεια λα επραξηζηήζσ ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο κνπ, ηόζν γηα ηελ εζηθή όζν θαη γηα ηελ πιηθή
ηνπο ζηήξημε, θαζ’ όιε ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδώλ κνπ.
iv
ΠΡΟΛΟΓΟ΢
Ο ρώξνο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαη ηδηαίηεξα ηεο Ειιάδνο, δηέπεηαη από
πνιύπινθεο γεσινγηθέο θαη γεσθπζηθέο δηεξγαζίεο πνπ δεκηνύξγεζαλ έλα έληνλν αλάγιπθν,
όπνπ νη νξνζεηξέο δηαδέρνληαη ηηο πεδηάδεο. Απηέο νη –νξνγελεηηθνύ ηύπνπ- δηεξγαζίεο,
ζπλερίδνπλ λα δξνπλ κέρξη θαη ζήκεξα, θαηά κήθνο δηαπιαθηθώλ ή ελδνπιαθηθώλ
ξεμηγελώλ δσλώλ. Η ηδηνκνξθία ηνπ Ειιαδηθνύ ρώξνπ, αιιά θαη ε απμεκέλε ζεηζκηθή
επηθηλδπλόηεηα, έγθεηηαη ζην γεγνλόο ηεο ύπαξμεο θαη ησλ δύν απηώλ θαηεγνξηώλ ζε πνιύ
κηθξή επηθάλεηα. Τν 2% ηεο παγθόζκηαο ζεηζκηθήο ελέξγεηαο εθιύεηαη ζε απηόλ ηνλ
ζεηζκνγόλν ρώξν (Bath, 1981).
Η γέλεζε κεγάισλ ζεηζκώλ ηόζν θαηά ηνπο Ιζηνξηθνύο ρξόλνπο, όζν θαη ζηελ
ελόξγαλε πεξίνδν ζεηζκηθόηεηαο, ζε ζπλδπαζκό κε ηνλ απμεκέλν ξπζκό νηθνδόκεζεο ζηε
ρώξα καο, θαηαδεηθλύνπλ ηελ αλάγθε ζσζηήο πξνζέγγηζεο ηεο ζεηζκηθήο επηθηλδπλόηεηαο
κέζσ ιεπηνκεξώλ ζεηζκνηεθηνληθώλ κειεηώλ. Η ραξηνγξάθεζε ησλ ελεξγώλ ξεγκάησλ
ζηνλ Ειιαδηθό ρώξν απνηειεί έλα βήκα ζηελ πξνζέγγηζε ησλ δηαζηάζεσλ ησλ ζεηζκηθώλ
πεγώλ, αιιά δίρσο ηε ζπζρέηηζή ηνπο κε ηε ζεηζκηθή δξαζηεξηόηεηα δελ πξνθύπηνπλ ζαθή
ζπκπεξάζκαηα επί απηώλ. Η ρξήζε λέσλ πξνγξακκάησλ θαη ηερλνινγηώλ ζ’ απηή ηελ
πξνζπάζεηα ζεσξείηαη απαξαίηεηε.
Σηελ παξνύζα Δηδαθηνξηθή Δηαηξηβή, πξαγκαηνπνηήζεθε πξνζνκνίσζε ηξηζδηάζηαηεο
δνκήο θινηνύ θαη αλώηεξνπ καλδύα Ειιαδηθνύ ρώξνπ κε ζεηζκηθή ηνκνγξαθία,
ρξεζηκνπνηώληαο ηηο θάζεηο ησλ θπκάησλ ρώξνπ από ηνλ ελνπνηεκέλν θαηάινγν ζεηζκώλ
ηεο δεθαεηίαο 1996-2006 (Καξαθσλζηαληήο, 2009) θαη ηηο ρεηξνθίλεηα πξνζδηνξηζκέλεο
ιύζεηο ηνπ Εξγαζηεξίνπ Σεηζκνινγίαο ηνπ Εζληθνύ θαη Καπνδηζηξηαθνύ Παλεπηζηεκίνπ
Αζελώλ ηε ρξήζεη ζηαζκώλ ηνπ Εληαίνπ Εζληθνύ Δηθηύνπ Σεηζκνγξάθσλ (HUSN). Ο
Ειιαδηθόο ρώξνο ππνδηαηξέζεθε ζε ππν-πεξηνρέο, ζύκθσλα κε ζεηζκνηεθηνληθά θξηηήξηα
αιιά θαη ηε ρσξηθή θαηαλνκή ζεηζκηθώλ πεγώλ από ηε δηαζέζηκε βηβιηνγξαθία (π.ρ.
Papaioannou and Papazachos, 2000), ώζηε νη αξρηθνί ρξόλνη δηαδξνκήο πνπ ππνινγίζηεθαλ
από αιγνξίζκνπο κεκνλσκέλσλ γεγνλόησλ (Lee and Lahr, 1972; Klein, 2002) λα
ρξεζηκνπνηεζνύλ ζηελ εύξεζε ηνπηθνύ 1-Δ ζηξσκαηνπνηεκέλνπ πξνηύπνπ δνκήο γηα θάζε
κία από απηέο. Σηόρνο ήηαλ ε παξαγσγή ελόο άξηηα πξνζδηνξηζκέλνπ θαηαιόγνπ
ππνθέληξσλ, ώζηε λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ 3-Δ ζεηζκηθή αληηζηξνθή θαη λα εμαρζνύλ
αμηόπηζηα απνηειέζκαηα, ηα νπνία ζα θαηαδεηθλύνπλ ηε ζέζε ελεξγώλ ηεθηνληθώλ θαη
εθαηζηεηαθώλ δνκώλ, ζε πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή θιίκαθα, αλά ηνλ Ειιαδηθό ρώξν.
Σην πξώην θεθάιαην γίλεηαη αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηνπ γεσινγηθνύ-ηεθηνληθνύ
θαζεζηώηνο ηνπ Ειιαδηθνύ ρώξνπ. Σπγθεθξηκέλα αλαθέξνληαη ηα ελλέα
ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθά πεδία (Η1-Η9), πνπ απνηεινύλ ην γεσινγηθό ππόβαζξν ηεο
ρώξαο, ελώ αλαιύνληαη νη ηεθηνληθέο δηεξγαζίεο πνπ ζπληεινύληαη ζηνλ επξύηεξν ρώξν ηεο
Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, κέζσ γεσδαηηηθώλ κεηξήζεσλ αιιά θαη ζεηζκνινγηθώλ δεδνκέλσλ.
Σθνπόο απηνύ ηνπ θεθαιαίνπ είλαη ε πεξηγξαθή κεγάισλ ηεθηνληθώλ δνκώλ, πνπ
v
αλαπηύζζνληαη εληόο ηνπ πιαηζίνπ κειέηεο, κέζσ ζπγθεθξηκέλσλ δηεξγαζηώλ πνπ
ζπληεινύληαη ηα ηειεπηαία εθαηνκκύξηα ρξόληα.
Σην δεύηεξν θεθάιαην γίλεηαη πεξηγξαθή ηνπ ζεσξεηηθνύ ππνβάζξνπ ηεο ζεηζκηθήο
αληηζηξνθήο, από ηε κία ζηηο ηξεηο δηαζηάζεηο, θαζώο θαη παξάζεζε εηζαγσγηθώλ ελλνηώλ
πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηε ζπζρέηηζε ησλ απνηειεζκάησλ απηώλ κε θύξηεο γεσινγηθέο θαη
ηεθηνληθέο δνκέο. Τα ζηνηρεία απηά ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζηελ πνηνηηθή εξκελεία ησλ
απνηειεζκάησλ πνπ πξνθύπηνπλ ζην 4ν θαη ηειεπηαίν θεθάιαην, κε ζθνπό ηε βέιηηζηε
δπλαηή απεηθόληζε ηνπ ζεηζκνηεθηνληθνύ θαζεζηώηνο αλά πεξηνρή.
Σην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη κηα ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ δηθηύσλ πνπ
ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε δόκεζε ηνπ θαηαιόγνπ, ε δηαδηθαζία επξέζεσο ειάρηζηνπ 1-Δ
πξνηύπνπ ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο θαζώο θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ από ηε
ρξήζε ησλ ηνπηθώλ κνληέισλ. Θα αλαθεξζεί ηόζν ε ζεσξεηηθή ζεκειίσζε ησλ
πξνγξακκάησλ όζν θαη θάπνηα πξαθηηθά παξαδείγκαηα πνπ αλαδεηθλύνπλ ηε ρξεζηκόηεηά
ηνπο. Επίζεο γίλεηαη αλαθνξά ζηνλ ηξόπν δηαίξεζεο ηνπ Ειιαδηθνύ ρώξνπ, βάζεη
γεσγξαθηθώλ, ζεηζκνινγηθώλ θαη ηεθηνληθώλ θξηηεξίσλ ώζηε ε δηαδηθαζία ηνπ θαζνξηζκνύ
ησλ ηνπηθώλ κνληέισλ δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ λα αλαδεηθλύεη βειηησκέλεο θαη
αμηόπηζηεο ιύζεηο ζε ζρέζε κε ηνλ αξρηθό θαηάινγν.
Σην ηέηαξην θεθάιαην παξαηίζεληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο 3-Δ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο
ηε ρξήζεη ηνπ αιγνξίζκνπ LOTOS (Local TOmographic Scheme) ηόζν ζε πεξηθεξεηαθή
(regional) όζν θαη ηνπηθή (local) θιίκαθα. Γίλεηαη επαιήζεπζε ησλ απνηειεζκάησλ κέζσ
ησλ ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ, θαζώο θαη πνηνηηθή εξκελεία απηώλ ζηηο πεξηνρέο εκπηζηνζύλεο
πνπ αλαδείρζεθαλ. Αλαθέξνληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα πνπ πξνέθπςαλ από
ηελ πξαθηηθή εθαξκνγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνγξάκκαηνο 3-Δ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο, ε
ζπζρέηηζε ηεο δνκήο ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ κε θύξηεο ηεθηνληθέο θαη εθαηζηεηαθέο
δνκέο αλά ηνλ Ειιαδηθό ρώξν, θαζώο θαη πξνηάζεηο βειηίσζεο ηεο απνηύπσζεο ηνπ ηειηθνύ
3-Δ πξνηύπνπ ησλ ηαρπηήησλ P θαη S θαη παξαθνινύζεζεο ησλ ρξνληθώλ αιιαγώλ ηνπο (4-
Δ) ζε πεξηνρέο ηδηαίηεξνπ ελδηαθέξνληνο όπσο ν Δπηηθόο Κνξηλζηαθόο θαη ην Σύγρξνλν
Ηθαηζηεηαθό Τόμν.
Σην πέκπην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο παξνύζεο
δηαηξηβήο, ηεο ζπκβνιήο ηνπο επί ηεο αλάδεημεο γεσινγηθώλ θαη ηεθηνληθώλ δνκώλ ηνπ
Ειιαδηθνύ ρώξνπ, θαζώο θαη κειινληηθνί ζηόρνη πνπ ηίζεληαη ζηελ απγή κίαο θαηλνύξηαο
επνρήο γηα ηελ επηζηήκε ηεο Σεηζκνινγίαο, κε ηελ αλάπηπμε αξηηόηεξσλ κεζόδσλ ζηε
Δηεξεύλεζε ηνπ Εζσηεξηθνύ ηεο Δνκήο ηεο Γεο.
vi
1. ΔΗ΢ΑΓΩΓΖ
΢’ απηό ην θεθάιαην γίλεηαη κηα εηζαγσγή ζηνλ ρώξν κειέηεο, κε πεξηγξαθή ηεο
γεσηεθηνληθήο δνκήο ησλ Διιελίδσλ θαη ησλ πξνηύπσλ δεκηνπξγίαο απηώλ. Θα πξέπεη λα
γίλεη θαηαλνεηό πσο ε νξζή γλώζε ηεο ιεπηνκεξνύο γεσινγίαο θαη ηεθηνληθήο κηαο πεξηνρήο
ζπκβάιιεη ηόζν ζηελ θαηαζθεπή πξαγκαηηζηηθώλ 1-Γ πξνηύπσλ δνκήο όζν θαη ζηελ
εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ ζεηζκνινγηθώλ δεδνκέλσλ κέζσ ηεο
΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο, ζέκα πνπ πξαγκαηεύεηαη ε παξνύζα δηδαθηνξηθή δηαηξηβή.
Η πνιύπινθε ηεθηνληθή πνπ επηθξαηεί ζηνλ Διιαδηθό ρώξν θαζώο θαη ε ρσξηθή
δηαθνξνπνίεζε απηήο, απνηειεί ηνλ θηλεηήξην κνριό γηα ηε ρξήζε κεζόδσλ ζεηζκηθήο
ηνκνγξαθίαο πξνο ραξηνγξάθεζε ζεκαληηθώλ γεσινγηθώλ δνκώλ θαη εξκελείαο ηεο
θαηαλνκήο ηεο ζεηζκηθόηεηαο. Η ηδηαίηεξε ζέζε ηεο Διιάδνο θαη ην γεγνλόο όηη δελ έρεη
ηειεηώζεη αθόκα ε αιπηθή νξνγελεηηθή δηαδηθαζία, αθνύ θαηά θύξην ιόγν βξίζθεηαη ζην
ζηάδην ΙΙΙ ηνπ Αιπηθνύ θύθινπ, ηεο νιηθήο ζπκπίεζεο θαη θαηαζηξνθήο ηνπ σθεάληνπ
θινηνύ, ηνπνζεηεί ηε ρώξα καο κεηαμύ ησλ πην ζεηζκνγελώλ πεξηνρώλ ζηνλ θόζκν.
Σν Αιπηθό νξνγελεηηθό ζύζηεκα ηεο Σεζύνο, πνπ πεξηθιείεη ηνλ ρώξν ηνπ Αηγαίνπ,
ρσξίδεηαη ζε δύν θιάδνπο, ζηνλ βόξεην θαη ζηνλ λόηην, πνπ εληόο απηνύ ηνπ ζπζηήκαηνο
βξίζθνληαη νη λέεο γεσινγηθέο θαη ηεθηνληθέο δνκέο ζε αληίζεζε κ’ απηά πνπ βξίζθνληαη
εθηόο. Ο βόξεηνο θιάδνο πεξηιακβάλεη ηεο Βεηίδεο, ηα Ππξελαία, ην βόξεην ηκήκα ησλ
Άιπεσλ, ηα Καξπάζηα, ηηο Βαιθαλίδεο, ηηο Πνληίδεο θαη ηνλ Καύθαζν έσο ηηο νξνζεηξέο
θνληά ζηα Ικαιάηα. Αληίζηνηρα ν λόηηνο θιάδνο απνηειείηαη από ηα Απέλληλα, ην λόηην κέξνο
ησλ Άιπεσλ, ηηο Γεηλαξίδεο, ηηο Διιελίδεο θαη ηηο Σαπξίδεο κέρξη ηα Ικαιάηα.
Μία από ηηο ζεκαληηθόηεξεο δνκέο πνπ πξνέθπςε από ηε ζύγθιηζε ηεο Αθξηθαληθήο θαη
Δπξαζηαηηθήο ιηζνζθαηξηθήο πιάθαο, ζην λόηην άθξν ηνπ Διιαδηθνύ ρώξνπ, εληόο ηνπ
Αιπηθνύ Οξνγελεηηθνύ ΢πζηήκαηνο ηεο Σεζύνο, είλαη ην Ηθαηζηεηαθό Σόμν ηνπ Ννηίνπ
Αηγαίνπ (Fytikas and Vougioukalakis, 2005) κε κήθνο πεξίπνπ 500 km θαη πιάηνο 40 km. Η
αξρή απηήο ηεο δνκήο βξίζθεηαη ζηελ επεηξσηηθή Διιάδα, ζην ΢νπζάθη Κνξηλζίαο, θαη
ζπλερίδεη κέζσ ησλ λεζηώλ Αίγηλα, Μέζαλα, Πόξνο, Μήινο, ΢αληνξίλε, Κσο, Γπαιί,
Νίζπξνο, θαηαιήγνληαο ζηε ρεξζόλεζν ηεο Αιηθαξλαζζνύ (Bodrum), ζηα παξάιηα ηεο ΝΓ
Μηθξάο Αζίαο. (Drakopoulos and Delibasis, 1973; Παπαδάρνο θαη Παπαδάρνπ, 2003).
1.1 ΣΔΚΣΟΝΗΚΔ΢ ΚΗΝΖ΢ΔΗ΢ ΢ΣΟΝ ΥΩΡΟ ΣΖ΢ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ΢ ΜΔ΢ΟΓΔΗΟΤ
Σν Παγθόζκην Γνξπθνξηθό ΢ύζηεκα Πινήγεζεο (GNSS) παξέρεη πςειήο αθξίβεηαο

παξαηεξήζεηο νη νπνίεο εθαξκόδνληαη ζε γεσθπζηθέο θαη γεσδαηηηθέο κειέηεο. Με ην
ζύζηεκα απηό παξαθνινπζνύληαη νη θηλήζεηο ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ θαζώο θαη νη
παξακνξθώζεηο πνπ ππεηζέξρνληαη ζηα ζεκεία ζύγθιηζεο ή θαη ζην εζσηεξηθό ησλ πιαθώλ.
Γηα λα κειεηήζνπλ ηηο παξακνξθώζεηο θαη ηηο θηλήζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ επξύηεξε πεξηνρή
ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, εγθαηαζηάζεθε έλα ππθλό δίθηπν ζηαζκώλ γηα κεηξήζεηο
ζηεξηδόκελεο ζην ζύζηεκα GPS, ζηελ πεξίπινθε δώλε επαθήο κεηαμύ ηεο Δπξαζηαηηθήο-
Αξαβηθήο θαη Αθξηθαληθήο πιάθαο, ζηηο πεξηνρέο ηεο Σνπξθίαο θαη ηνπ Αηγαίνπ.
Οη πεξηνρέο απηέο απνηεινύλ έλα δηεζλέο θπζηθό εξγαζηήξην κειέηεο ηεο θηλεκαηηθήο θαη
δπλακηθήο αιιειεπίδξαζεο ησλ πιαθώλ, θαζ’ όζνλ ζηελ πνηθίιε ηεθηνληθή ηνπο πνξεία
πεξηιακβάλνπλ πνιιέο θάζεηο επεηξσηηθήο ζύγθξνπζεο. Οη ζπνπδαηόηεξεο θάζεηο είλαη:
 Βύζηζε σθεάληαο ιηζόζθαηξαο, ζπλνδεπόκελε κε δηεύξπλζε νπίζζηνπ ηόμνπ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1-ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2
 Ιδεκαηνγελή ηόμα Κύπξνπ, Διιεληθό θαη Καιαβξίαο, ζάιαζζα Αηγαίνπ θαη

Σπξξεληθή.
 Ηπεηξσηηθέο δηεπξύλζεηο, Γπηηθή Σνπξθία, Θάιαζζα ηνπ Μαξκαξά, Κνξηλζηαθόο
θόιπνο.
 Ηπεηξσηηθέο απνκαθξύλζεηο, πεξηνρή Αλαηνιίαο.
 Ηπεηξσηηθά ξήγκαηα νξηδόληηαο θίλεζεο θαη κεγάινπ κήθνπο (Βόξεην θαη Αλαηνιηθό
ξήγκα ηεο Αλαηνιίαο.
 Ρήγκαηα Νεθξάο Θάιαζζαο.
 Μηθξήο θιίκαθαο θηλήζεηο κηθξνπιαθώλ.
Δηθ.1.1 Σεθηνληθέο θηλήζεηο ζηνλ ρώξν ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ (Papazachos et al., 1998, Παπαδάρνο
θαη Παπαδάρνπ, 2003)
Η ηεθηνληθή ππνδνκή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, θπξηαξρείηαη από ηε ζύγθξνπζε ηεο

Αξαβηθήο θαη ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο κε ηελ Δπξαζηαηηθή (McKenzie 1972, Jackson and
McKenzie 1988). Μνληέια ηεθηνληθώλ πιαθώλ (Demets et al. 1990, Testin et al. 1994)
βαζηζκέλα ζε κειέηεο δηεύξπλζεο ησλ σθεαλώλ, ζε ζπζηήκαηα ξεγκάησλ θαη ζηηο
δηεπζύλζεηο ησλ αλπζκάησλ θίλεζεο ησλ κεραληζκώλ γέλεζεο ησλ ζεηζκώλ, έδεημαλ όηη ε
πιάθα ηεο Αξαβίαο θηλείηαη πξνο ηα ΒΒΓ ζε ζρέζε κε ηελ Δπξαζία κε ξπζκό 18-25 mm/yr.
Απηή ε ΒΓ θίλεζε, ε νπνία θαηαιήγεη ζε επεηξσηηθή ζύγθξνπζε θαηά κήθνο ηεο πηύρσζεο
Biltis-Zagros θαη ηεο επσζεκέλεο δώλεο, πξνθαιεί έληνλε ζεηζκηθή δξαζηεξηόηεηα θαζώο
θαη έληνλεο ηνπνγξαθηθέο αλσκαιίεο ζηελ Αλαηνιηθή Σνπξθία θαη ζηνλ νξεηλό όγθν ηνπ
Καπθάζνπ.
Η Αθξηθαληθή πιάθα θηλείηαη βόξεηα ζε ζρέζε κε ηελ Δπξαζία κε ηαρύηεηα 10 mm/yr θαη σο
πξνο ηελ πιάθα ηεο Αξαβίαο θηλείηαη κε 10-15 mm/yr πεξίπνπ θαηά κήθνο ελόο
αξηζηεξόζηξνθνπ ξήγκαηνο κεηαζρεκαηηζκνύ. Σν ξήγκα απηό δηέξρεηαη από ηε Νεθξά
Θάιαζζα, πξνρσξεί ΒΒΑ θαη ελώλεηαη κε ηνλ αλαηνιηθό θιάδν ηνπ ξήγκαηνο ηεο Αλαηνιίαο.
Σν βόξεην κέησπν ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο βπζίδεηαη θαηά κήθνο ηνπ Διιεληθνύ ηόμνπ κε
κεγαιύηεξν ξπζκό απ’ όηη ε ζρεηηθή πξνο Βνξξά θίλεζε ηεο ίδηαο ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο,
αλαγθάδνληαο ην Διιεληθό ηόμν θαη ην Αηγαίν λα θηλεζνύλ λόηηα ζε ζρέζε κε ηελ Δπξαζία
(Δηθ.1.1). Βύζηζε ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο πηζηεύεηαη όηη γίλεηαη θαηά κήθνο ηνπ Κππξηαθνύ
ηόμνπ ή ζην πςίπεδν Φιόξελο, λόηηα ηεο Σνπξθίαο, αλ θαη ζ’ απηέο ηηο πεξηνρέο δελ είλαη
ηόζν θαιά δηαπηζησκέλε όζν είλαη ζην Διιεληθό ηόμν (Γειήκπαζεο, 2003).
Δηθ.1.2 Πξνζδηνξηζκέλα αλύζκαηα ηαρπηήηωλ από δεδνκέλα GPS γηα ηνλ ρώξν ηεο Αλαηνιηθήο
Μεζνγείνπ (Lawrence, 1998, ηξνπνπνηεκέλν από AIR Worldwide, 2011)
Οη GPS κεηξήζεηο πεδίνπ πνπ έγηλαλ ζην λόηην Αηγαίν επηβεβαηώλνπλ ηελ πξνο ηα ΝΓ θίλεζε
ηεο πεξηνρήο σο πξνο ηελ Δπξαζία κε κία ηαρύηεηα ηεο ηάμεο ησλ 30 mm/yr. Σν λόηην
Αηγαίν ραξαθηεξίδεηαη επίζεο θαη γηα ηε κηθξή ζρεηηθά ζεηζκηθή δξαζηεξηόηεηα. Γηα λα
δηεπθξηληζζεί θαιύηεξα ε παξακόξθσζε πνπ γίλεηαη ζην λόηην Αηγαίν θαη ε θίλεζή ηνπ,
ζρεηηθά κε ηηο γεηηνληθέο πεξηνρέο, ππνινγίζζεθαλ ν πόινο πεξηζηξνθήο ηνπ λνηίνπ Αηγαίνπ
ζε ζρέζε κε ηελ Αλαηνιία, θαζώο θαη νη απνθιίλνπζεο ηαρύηεηεο ζην Αηγαίν θαη ηηο γύξσ
πεξηνρέο (Δηθ.1.2). Καη’ αξρήλ βξέζεθε όηη ζην ΝΓ Αηγαίν θαη θπξίσο λόηηα ηνπ 39νπ
παξαιιήινπ, ππάξρεη κηθξή παξακόξθσζε ηεο ηάμεο ησλ 2 mm/yr. Δπηπξνζζέησο νη ζηαζκνί
ηεο Πεινπνλλήζνπ έδεημαλ όηη ε πεξηνρή απηή πεξηζηξέθεηαη σο πξνο ην Αηγαίν θαηά ηε
θνξά ησλ δεηθηώλ ηνπ ξνινγηνύ.
Οη ζηαζκνί ηνπ λνηίνπ Αηγαίνπ έδεημαλ αύμεζε ηεο ηαρύηεηαο πξνο ηελ θαηεύζπλζε ηεο
Σάθξνπ θαη κία πεξηζηξνθή αληίζεηε ησλ δεηθηώλ ηνπ ξνινγηνύ θαζώο θαη κία θίλεζε πξνο
ηα ΝΑ ηεο ηάμεο ησλ 10 mm/yr, σο πξνο ην Αηγαίν. Οη McKenzie θαη Jackson πξόηεηλαλ έλα
κνληέιν Σεθηνληθήο ησλ πιαθώλ γηα λα εμεγήζνπλ ηελ παξακόξθσζε ζηελ Αλαηνιηθή
Μεζόγεην θαη λα εμεηάζνπλ ηηο θύξηεο αξρέο πνπ ειέγρνπλ ηελ ηεθηνληθή ηεο επείξνπ ζηελ
πεξηνρή. Απηέο νη αξρέο εηζεγνύληαη όηη ε επεηξσηηθή ιηζόζθαηξα ηείλεη λα θηλεζεί πιεπξηθά
απνκαθξπλόκελε από ηηο ζπκπηεζηηθέο δώλεο, πηζαλώο γηα λα ειαηησζεί ην ηνπνγξαθηθό
αλάγιπθν θαη λα απνθεπρζεί έηζη ε βύζηζε ηνπ επηπιένληνο επεηξσηηθνύ πιηθνύ. Οη
εξεπλεηέο απηνί ηζρπξίδνληαη όηη ε Σνπξθηθή πιάθα θηλείηαη, από ηε δώλε ηεο έληνλεο
ζύγθξνπζεο, πνπ επηθξαηεί ζηελ Αλαηνιηθή Σνπξθία, πξνο ηα Γπηηθά (Δηθ.1.3).
Δηθ.1.3 Κίλεζε ηωλ πιαθώλ ζηνλ ρώξν ηεο Μεζνγείνπ από ηνπο Doglioni et al., 2002
Δπηπιένλ πξόηεηλαλ ηε δηεύξπλζε ηεο πιάθαο ηνπ Αηγαίνπ θαηά ηε δηεύζπλζε Β-Ν θαη όηη ε
πιάθα απηή θηλείηαη κε δηαθνξεηηθή ηαρύηεηα από απηή ηεο Σνπξθίαο, θαζώο θαη ηνλ
δηαρσξηζκό ζε δύν πιάθεο, κέζσ κηαο Β-Ν δηεπξπλόκελεο δώλεο ζηε δπηηθή Σνπξθία
(Δηθ.1.4).
Δηθ.1.4 ΢ρεκαηηθή ηνκή πνπ απεηθνλίδεη ηηο θηλήζεηο ηωλ πιαθώλ ζηνλ ρώξν ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ
από ηνπο Doglioni et al., 2002
1.2 Ζ ΓΔΩΣΔΚΣΟΝΗΚΖ ΘΔ΢Ζ ΣΩΝ ΔΛΛΖΝΗΓΩΝ ΢ΣΟ ΑΛΠΗΚΟ ΟΡΟΓΔΝΔΣΗΚΟ

΢Τ΢ΣΖΜΑ ΣΖ΢ ΣΖΘΤΟ΢
Ξεθηλώληαο από ην Αλώηεξν Σξηαδηθό, ν σθεαλόο ηεο Σεζύνο δηαρώξηδε ηελ Δπξαζηαηηθή
πιάθα πξνο βνξξά από ηελ θξαηνληθή πεξηνρή ηεο Γθνληβάλαο πξνο λόην έσο θαη ην Μέζν
Μεηόθαηλν, όπνπ είρακε ηνλ δηαρσξηζκό ηεο Μεζνγείνπ από ηελ αλαηνιηθή πξνέθηαζε ηεο
Σεζύνο. Η πεξηνρή απηή, πνπ πεξηιακβάλεη θαη ηηο Διιελίδεο, είλαη γλσζηή βηβιηνγξαθηθά σο
ε ηππηθή πεξηνρή γηα ηε ζεσξία ησλ γεσζπγθιίλσλ (Aubouin, 1965). ΢ήκεξα ην νξνγελεηηθό
ζύζηεκα ησλ Διιελίδσλ πεξηιακβάλεη ηελ ελεξγή δώλε θαηάδπζεο θαηά κήθνο ηνπ
Διιεληθνύ νξνγελεηηθνύ ηόμνπ θαη απνηειείηαη από α) ηελ πξνηάθξν, δπηηθά ηνπ ηόμνπ, β) ην
λεζησηηθό ηόμν, από ηελ Πεινπόλλεζν έσο ηα Γσδεθάλεζα, γ) ηελ πεξηνρή ηεο
νπηζζνηάθξνπ, πνπ ηνπνζεηείηαη ζην Κξεηηθό πέιαγνο θαη δ) ην εθαηζηεηαθό ηόμν ηνπ
Αηγαίνπ. Η ππνζαιάζζηα ξάρε ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ απνηειεί ην πξίζκα πξνζαύμεζεο,
κε απνθόιιεζε ηεο παρηάο ηδεκαηνγελνύο αθνινπζίαο πνπ ην απνηειεί, από ηνλ ππνθείκελν
σθεάλην θινηό (Makris and Stobbe, 1984). Η απνθόιιεζε απηή θαη ε πξόζθαηε
παξακόξθσζε ηεο ηεθηνληθήο δνκήο ηνπ πξίζκαηνο επηηειείηαη θπξίσο ζηνπο γύςνπο ηνπ
Μεζζελίνπ (Finetti et al., 1990). Σα ηειεπηαία ππνιείκκαηα ηνπ σθεάληνπ θινηνύ ηεο
Σεζύνο, δηαηεξνύληαη ζε νξηδόληηα ζηξσκάησζε ζηελ Ιόληα ιεθάλε θαη ζηε ιεθάλε ηνπ
Λεβαληίλνπ, ΝΑ ηεο ππνζαιάζζηαο ξάρεο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ. ΢ηελ Κεληξηθή
Διιάδα κπνξνύκε λα παξαηεξήζνπκε ηα αλώηεξα ζηξώκαηα ηνπ θινηνύ θαηά ηε ζύγθξνπζε
ηεο Απνπιίαο κε ηελ Πειαγνληθή κηθξνπιάθα. Όπσο θαη ζηελ Πεινπόλλεζν έηζη θη εδώ ε
θαηαβύζηζε ηεο Απνπιίαο κηθξνπιάθαο γίλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο επσζήζεσο ησλ
νθηνιίζσλ ζην άλσ Ηώθαηλν θαη ηεο ζπλερνύο εζσηεξηθήο παξακόξθσζήο ηεο από θύκα
επσζήζεσλ θαη πηπρώλ πνπ πξνειαύλεη πξνο ηα λνηηνδπηηθά. Η δηαθνξά όκσο ηνπ ηξόπνπ
ζύγθξνπζεο κεηαμύ ησλ δύν πεξηνρώλ είλαη όηη ζηε Κεληξηθή Διιάδα ε Πειαγνληθή
κηθξνπιάθα ήηαλ πην ελεξγή, παξνπζηάδνληαο κηα θαηαβύζηζε ζην θαηώηεξν έσο Μέζν
Οιηγόθαηλν πξνο ηα δπηηθά. ΢ηα πιαίζηα απηνύ ηνπ επακθνηεξηζκνύ πξνθαιείηαη ηζρπξή
αλύςσζε ηνπ πεξηζσξίνπ ηεο Απνπιίαο πνπ πξνζθέξεη πιηθά ζηε κνιαζζηθή ιεθάλε πνπ
αλαπηύρζεθε πξνο ηα αλαηνιηθά, γλσζηή σο Μεζν-Διιεληθή αύιαθα. Δπηπιένλ σο ζπλέπεηα
ηεο θαηαβύζηζεο ηεο Πειαγνληθήο ζρεκαηίζζεθαλ ηξεηο επσζήζεηο, θαηά κήθνο ησλ νπνίσλ
έγηλαλ θηλήζεηο πξνο ηελ νπηζζνρώξα.
Η ζπλέρεηα ηνπ παζεηηθνύ πεξηζσξίνπ ηεο Αθξηθήο, αλαηνιηθά ηεο ιεθάλεο ηεο ΢ύξηεο θαη
ζηελ Κπξελατθή ζηε Ληβύε, βξίζθεηαη βόξεηα ησλ αθηώλ ηεο Αηγύπηνπ θαη ηεο ρεξζνλήζνπ
ηνπ ΢ηλά ελώ ζηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ηηο αλαηνιηθέο αθηέο ηεο Μεζνγείνπ, από ηελ
Παιαηζηίλε έσο ηνλ Λίβαλν θαη ηε ΢πξία, παξάιιεια κε ην ξήγκα κεηαζρεκαηηζκνύ ηεο
Νεθξάο Θάιαζζαο, πνπ ρσξίδεη ηελ Αθξηθαληθή από ηελ Αξαβηθή πιάθα. Οη ηαρύηεηεο από
κεηξήζεηο γεσδαηηηθώλ ζπζηεκάησλ GPS δείρλνπλ, κε ζηαζεξή ηελ Αθξηθή, πσο ε Αξαβία
θηλείηαη κε ηαρύηεηα 10 mm/yr πξνο βνξξά, ε Αλαηνιία αληίζηνηρα κε 20 mm/yr πξνο
δπζκάο, ελώ ε κηθξνπιάθα ηνπ Αηγαίνπ θηλείηαη κε ηαρύηεηα 30-50 mm/yr πξνο ΝΝΓ (Le
Pichon et al., 1995, Reilinger et al., 1997, 2000, Kahle et al., 2000). Η δηαθνξά ησλ
ηαρπηήησλ απηώλ αληηζηαζκίδεηαη από ηε δεμηόζηξνθε θίλεζε θαηά κήθνο ηνπ ξήγκαηνο ηεο
Βνξείνπ Αλαηνιίαο θαη ην ππό θιίζε άλνηγκα ηεο Σάθξνπ ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ. Η
ππνρώξεζε ηεο Διιεληθήο δώλεο θαηάδπζεο γίλεηαη κε πνιύ κεγαιύηεξν ξπζκό από ηνλ
αληίζηνηρν ηεο πιεπξηθήο δηαθπγήο ηεο Αλαηνιίαο, ε νπνία πξνθαιείηαη από ηελ ζύγθξνπζε
ηεο Αξαβίαο κε ηελ Δπξαζία ζηνλ Νόηην θιάδν ηνπ ξήγκαηνο ηεο Αλαηνιίαο. Αμηνζεκείσην
ην γεγνλόο ηεο πεξάησζεο ηνπ Διιεληθνύ ηόμνπ, σο δνκή θαη γεσκεηξία, βόξεηα ηεο
Λεπθάδαο, όπνπ ηα κεγέζε ησλ αλπζκάησλ GPS ειαηηώλνληαη ζε κεγάιν βαζκό ζηελ
επεηξσηηθή Διιάδα, όπνπ ηεξκαηίδεηαη ε ππνιεηκκαηηθή Απνπιία πιαηθόξκα, ε νπνία
κεηαβαίλεη πξνο ηα ΝΓ ζηελ Ιόληα ιεθάλε.
Η θηλεκαηηθή απηή δηαηεξείηαη από ην Αλώηεξν Μεηόθαηλν, όπνπ μεθίλεζε ε θαηάδπζε ηνπ
ππθλνύ θινηνύ θαη ησλ ππεξθείκελσλ ηδεκάησλ θαη ηαπηόρξνλα είρακε ηε ζύγθξνπζε ηεο
Αξαβίαο κε ην ΝΑ κέξνο ηεο Δπξαζίαο (McKenzie, 1972,1978, Le Pichon and Angelier,
1979, Dewey and Sengor, 1979).
Η ζπλνιηθή θνξά θαηάθιηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο Σεζύνο ζηνλ Αηγηαθό ρώξν είλαη πξνο
Νόην, κε εμαίξεζε ηεο Βαιθαλίδεο, ησλ νπνίσλ ε θαησ-ηξηηνγελήο δνκή δείρλεη θίλεζε πξνο
Βνξξά. Οη Βαιθαλίδεο απνηεινύλ κηα θαιπκκαηηθή ζηήιε, κε θνξά επσζήζεσλ, δηεπζύλζεσλ

Α-Γ, πξνο Βνξξά, νη νπνίεο αλαπηύρζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα πνιπθαζηθώλ επεηζνδίσλ
ζύγθξνπζεο θαηά κήθνο ελόο επεηξσηηθνύ πεξηζσξίνπ καθξάο δηάξθεηαο. Απηό ην πεξηζώξην
παξέκεηλε ελεξγό γηα κεγάιν ρξνληθό δηάζηεκα θαη ην ζηάδην 4 ηνπ αιπηθνύ θύθινπ
(ζπκπίεζε-ζύγθξνπζε) θνξπθώζεθε θαηά ην ηέινο ηνπ Καηώηεξνπ Κξεηηδηθνύ θαη ζην
Κάησ-Μέζν Ηώθαηλν. Κάησ από ηηο Βαιθαλίδεο εληνπίδεηαη κία δώλε Βαξίζθηαο
νξνγέλεζεο, ελώ νξηζκέλα πξόζθαηα ξαδηνρξνλνινγηθά δεδνκέλα έδσζαλ βαξίζθηεο ειηθίεο
γηα εθηεηακέλνπο γξαληηηθνύο πινπησλίηεο κέζα ζηα πξναιπηθά επεηξσηηθά
ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθά πεδία ηνπ Αηγαίνπ (Yarwood and Aftalion 1976; Seidel et al. 1982;
Andriensen et al., 1987; Schermer et al., 1989; Reischmann, 1998). Η λνηηόηεξε πξνρώξα ησλ
Διιελίδσλ ζηελ Κξήηε απνδίδεηαη ζην αλσπαιαηνδσηθό–κεζνδσηθό πεξίβιεκα ηνπ παλ-
Αθξηθαληθνύ ππνβάζξνπ (König and Kuss, 1980; Stampfli et al., 2003), γηα ην νπνίν έρνπκε
ξαδηνρξνλνινγηθά δεδνκέλα από ηα λόηηα ηκήκαηα ηεο Μάδαο ηνπ Μαηάλδξνπ (Menderes)
ζηε Γπηηθή Σνπξθία (Sengör et al., 1984a; Kröner and Sengör, 1990). Οη Δπξσπατθέο
Σξηαδηθέο θάζεηο ηνπ βνξείνπ πεξηζσξίνπ θαη ηεο Σεζύνο αλαπηύζζνληαη από ηηο Διβεηίδεο
ζηηο Γπηηθέο Άιπεηο, έσο ηελ πξνρώξα ησλ Βνξείσλ Καξπαζίσλ, ηηο Βαιθαλίδεο θαη ηηο
Πνληίδεο. Σν όξην ηνπ Δπξσπατθνύ πεξηζσξίνπ ζην Σξηαδηθό βξίζθεηαη κεηαμύ ηεο δώλεο
Srednogorie θαη ησλ ελνηήησλ ηεο Ρνδόπεο. Απηό ην «ζηξσκαηνγξαθηθό» θαη
«παιαηνγεσγξαθηθό» όξην ζπκπίπηεη κε ηελ αιιαγή ηεθηνληθήο πνιηθόηεηαο, από Νόην πξνο
Βνξξά ζηε δώλε επσζήζεσλ ησλ Βαιθαλίδσλ θαη αληίζεηε, από Βνξξά πξνο Νόην, ζηε
Ρνδόπε θαη ηηο Διιελίδεο. Ωζηόζν, έρνπλ εληνπηζηεί παιαηόηεξα εθαηζηεηαθά ηόμα πνπ
πξνέθπςαλ από ηελ πξνο βνξξά ππνβύζηζε ησλ σθεάλησλ ιεθαλώλ ηεο Σεζύνο, όπσο ε
ζεκαληηθή αλσθξεηηδηθή εθαηζηεηαθή δώλε ηεο Srednogorie, ε νπνία αθνινπζείηαη από ηελ
πξνο λόην κεηαλάζηεπζε ησλ Καηλνδσηθώλ εθαηζηεηαθώλ ηόμσλ, από ην Καηώηεξν
Σξηηνγελέο ζηε Ρνδόπε, κέρξη ην Πιεην-Σεηαξηνγελέο ζην λόηην Αηγαίν (Papanikolaou, 1993).
1.3 ΣΔΚΣΟΝΟ΢ΣΡΩΜΑΣΟΓΡΑΦΗΚΑ ΠΔΓΗΑ (TERRANES) ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΗΚΟ

ΥΩΡΟ
Η νκαδνπνίεζε θάπνησλ νκνεηδώλ αθνινπζηώλ-ζρεκαηηζκώλ θξίζεθε αλαγθαία θαη νδήγεζε

ζηε δηάθξηζε γεσηεθηνληθώλ ελνηήησλ –θπξίσο ζε ακεηακόξθσηεο αθνινπζίεο- κε θνηλά
ραξαθηεξηζηηθά θαη ζεκαληηθή γεσγξαθηθή εμάπισζε. Η πξνζπάζεηα απηή ζηεξίρηεθε
θπξίσο ζε ζηξσκαηνγξαθηθά θξηηήξηα, δειαδή ζηνλ ραξαθηήξα κηαο ζηξσκαηνγξαθηθήο
θνιώλαο (λεξηηηθή, πειαγηθή, κεηαβαηηθά ζηξώκαηα), θαη ζηελ ηεθηνληθή ζέζε ηεο θάζε
δώλεο. Η ζρέζε αιιειεμάξηεζεο αλάκεζα ζηε ιηζνινγία θαη ην είδνο παξακόξθσζεο,
δηαθξίλνληαο ηα εύθακπηα-δύζθακπηα, εύπιαζηα-δύζπιαηα ή εύζξαπζηα-δύζζξαπζηα
πεηξώκαηα ζε θάζε ζηξσκαηνγξαθηθή αθνινπζία-ηζνπηθή δώλε, έδσζε θαη ζπγθεθξηκέλε
ηεθηνληθή δνκή. Η αλαθάιπςε όκσο απνιηζσκάησλ θαη ζε κεηακνξθσκέλεο αθνινπζίεο θαη
ηα λέα ξαδηνρξνλνινγηθά ζηνηρεία πνπ πξνέθπςαλ γηα ηα κεηακνξθηθά θαη καγκαηηθά
γεγνλόηα, ζηάζεθε αθνξκή γηα ηνλ δηαρσξηζκό ησλ ηεθηνληθώλ δσλώλ ησλ κεηακνξθσκέλσλ
Διιελίδσλ από ηνπο ππόινηπνπο κεηακνξθσκέλνπο ζρεκαηηζκνύο πνπ αλήθνπλ ζε πξν-
αιπηθέο ελόηεηεο (Papanikolaou, 1980, 1986, 1989). ΢πλνιηθά νη Διιελίδεο αλαιύζεθαλ ζε
ηξεηο ηεθηνλν-κεηακνξθηθέο δώλεο πνπ ζρεκαηίδνπλ ηξεηο δώλεο ηεθηνληθώλ παξαζύξσλ πνπ
δηαρσξίδνληαη από ηα θαιύκκαηα ησλ ακεηακόξθσησλ Διιελίδσλ (Papanikolaou, 1984).
Δηθ. 1.5 Υάξηεο ηωλ ηεθηνλν-ζηξωκαηνγξαθηθώλ πεδίωλ ηωλ Διιελίδωλ (Papanikolaou, 1997)
Η παιαηνγεσγξαθηθή έληαμε ησλ κεηακνξθσκέλσλ Διιελίδσλ κέζα ζηελ ηόηε γλσζηή

παιαηνγεσγξαθηθή δηάξζξσζε ησλ ακεηακόξθσησλ Διιελίδσλ γηα ην Αλώηεξν Κξεηηδηθό
πξνηάζεθε κε βάζε ηεθηνλν-ζηξσκαηνγξαθηθά, ηεθηνλν-κεηακνξθηθά θαη εμειηθηηθά
θξηηήξηα από ηνλ Papanikolaou (1984, 1989), ελώ γηα ηα θαιύκκαηα ηνπ ΝΑ Αηγαίνπ έγηλε
αληίζηνηρε πξόηαζε έληαμεο από ηνλ Bonneau (1984).
Η παιαηνγεσγξαθηθή νξγάλσζε ησλ Διιελίδσλ θαη ε πηζαλή ζρέζε κεηαμύ ηνπ πξναιπηθνύ
ππνβάζξνπ θαη ησλ αιπηθώλ θαιπκκάησλ επέηξεςε ηελ αλάιπζε ησλ Διιελίδσλ ζε ηεθηνλν-
ζηξσκαηνγξαθηθά πεδία (Papanikolaou 1989a, 1997), ηα νπνία είλαη ηα αθόινπζα:
 H1: Πιαηθόξκα Δμωηεξηθώλ Διιελίδωλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πξν-

αιπηθώλ πεηξσκάησλ ππνβάζξνπ θαη αιπηθώλ θαιπκκάησλ,
 H2: Ωθεαλόο Πίλδνπ - Κπθιάδωλ,
 H3: Πιαηθόξκα Δζωηεξηθώλ Διιελίδωλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πξναιπηθώλ
πεηξσκάησλ ππνβάζξνπ θαη αιπηθώλ θαιπκκάησλ
 H4: Ωθεαλόο Vardar-Αμηνύ,
 H5: Πάηθν θαη Απηόρζνλν Λέζβνπ,
 H6: Πεξηξνδνπηθή δώλε θαη αιιόρζνλν Λέζβνπ,
 H7: Μάδα Ρνδόπεο (Δλόηεηα Παγγαίνπ – Απηόρζνλν Ρνδόπεο),

 H8: Οθηόιηζνη Βόιβεο–Αλαηνιηθήο Ρνδόπεο θαη
 H9: Δλόηεηεο ΢ηδεξόλεξνπ, Κεξδπιίωλ θαη Βεξηίζθνπ (Αιιόρζνλν
Ρνδόπεο).
Σα πεδία H1, H3, H5 θαη H7 αληηπξνζσπεύνπλ επεηξσηηθά ιηζνζθαηξηθά ζξαύζκαηα
Γθνληβαληθήο πξνέιεπζεο. Σα ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθά πεδία H2, H4, H6 θαη H8
αληηζηνηρνύλ ζε ηκήκαηα ηνπ σθεαλνύ ηεο Σεζύνο. Σν ζεκεξηλό λνηηόηαην ππόιεηκκα ηεο
Σεζύνο βξίζθεηαη ζηε ιεθάλε ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, ζε θαζεζηώο θαηάδπζεο, ζην
Διιεληθό Σόμν, θαη ζα κπνξνύζε λα ραξαθηεξηζηεί ζην κέιινλ σο έλα αθόκα
ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθό H0.
Η ζπλνιηθή δνκή γίλεηαη πην πεξίπινθε εμαηηίαο ηεο ύπαξμεο ησλ ηξηώλ ηεθηνλν-
κεηακνξθηθώλ δσλώλ (ηεο εζσηεξηθήο ζηε Ρνδόπε, ηεο ελδηάκεζεο ζε Πειαγνληθή-Κπθιάδεο
θαη ηεο εμσηεξηθήο ζε Πεινπόλλεζν θαη Κξήηε), ζηηο νπνίεο πεξηιακβάλνληαη δηάθνξα
ηκήκαηα ησλ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθώλ πεδίσλ. Σα ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθά πεδία H6,
H7, H8 θαη H9 ζπκκεηέρνπλ ζηε δνκή ηεο εζσηεξηθήο ηεθηνλν-κεηακνξθηθήο δώλεο, ηα H1,
H2 H3 θαη H4 ζηελ ελδηάκεζε θαη ηα H1 θαη H2 ζηελ εμσηεξηθή. Η γεσγξαθηθή εμάπισζε
ησλ ηεθηνλν-ζηξσκαηνγξαθηθώλ πεδίσλ δίλεηαη ζηελ Δηθ. 1.5.
1.4 ΓΔΩΓΤΝΑΜΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΩΝ ΔΛΛΖΝΗΓΩΝ
Καηά ηε Μεζνδσηθή – Καηλνδσηθή εμέιημε ησλ Διιελίδσλ, ην Δπξσπατθό πεξηζώξην

παξακέλεη ζπλερώο ελεξγό, κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο ηεο θαηάδπζεο ηεο Σεζύνο θαη ηελ
ελζσκάησζε ζε απηό δηαθόξσλ επεηξσηηθώλ ζξαπζκάησλ. Αληίζεηα, ην Αθξηθαληθό
πεξηζώξην παξακέλεη ζηαζεξά παζεηηθό. Απηή ε γεσδπλακηθή δηεξγαζία ζύγθιηζεο δείρλεη
κηα ζηαζεξή ηεθηνληθή πνιηθόηεηα, ε νπνία, από θηλεκαηηθή άπνςε, ππνδεηθλύεη κία
δηαδνρηθή δηνιίζζεζε ησλ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθώλ πεδίσλ πξνο Βνξξά θαη δηάλνημε
ξεμηθνηιάδσλ θαηά κήθνο ηνπ Αθξηθαληθνύ πεξηζσξίνπ ζε νιόθιεξν ην Σξηαδηθό. Η πξνο
Βνξξά δηνιίζζεζε ησλ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθώλ πεδίσλ ζπλδπάδεηαη κε άλνηγκα σθεάλησλ
ιεθαλώλ κεηαμύ ηνπο θαη θαηαιήγεη ζε ζύγθξνπζε θαη ελζσκάησζή ηνπο ζην Δπξσπατθό
πεξηζώξην θαηά ηελ πεξίνδν Ινπξαζηθό – Μεηόθαηλν (Papanikolaou 1989, 1997).
Η παιαηνγεσγξαθηθή δηάξζξσζε ησλ Διιελίδσλ πεξηιακβάλεη ηέζζεξα επεηξσηηθά

ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθά πεδία αλάκεζα ζε πέληε σθεάληεο ιεθάλεο ηεο Σεζύνο. Σα πιάηε
ησλ επεηξσηηθώλ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθώλ πεδίσλ είλαη πεξίπνπ 400 km γηα ην Η1, 150 km
γηα ην Η3, 50 km γηα ην Η5 θαη 150 km γηα ην Η7. Σν εύξνο ησλ θιεηζκέλσλ θαη
θαηαδπόκελσλ πιένλ σθεάλησλ ιεθαλώλ κπνξεί λα εθηηκεζεί κόλν θαηά ην ειάρηζην θαη
είλαη ~250 km γηα ην Η0, >500 km γηα ην Η2, >250 km γηα ην Η4, >150 km γηα ην Η6 θαη
>150 km γηα ην Η8 (Δηθ.1.6).
Η δηάλνημε ησλ σθεάλησλ ιεθαλώλ δελ είλαη γλσζηή, αιιά ε αξρηθή εθαηζηεηαθή
δξαζηεξηόηεηα, ε νπνία πξνεγείηαη ηεο αιπηθήο ηδεκαηνγέλεζεο ηόζν ζηηο ιεθάλεο, όζν θαη
ζηηο πιαηθόξκεο, ππνδεηθλύεη όηη ε δηαδηθαζία σθεάληαο δηάλνημεο άξρηζε θαηά ην Αλώηαην
Παιαηνδσηθό – ΢θύζην ζηα βόξεηα ηκήκαηα ηνπ σθεαλνύ ηνπ Αμηνύ (Η4) θαη ηειείσζε ζηελ
αξρή ηνπ Αλώηεξνπ Σξηαδηθνύ ζηα λόηηα ηκήκαηα θαη ζην Κάξλην θαηά κήθνο ηνπ λνηίνπ
πεξηζσξίνπ ηνπ σθεαλνύ Πίλδνπ – Κπθιάδσλ (Η2) θαη ηε βάζε ηεο πιαηθόξκαο ηεο
Σξίπνιεο-Η1.
Δηθ. 1.6 ΢ρεκαηηθέο ηνκέο, βαζηζκέλεο ζηελ δνκή ηωλ Διιελίδωλ όπωο απηή θαίλεηαη ζηε Γεωηνκή VII,
πνπ δείρλνπλ ηε γεωδπλακηθή εμέιημε ηωλ Διιελίδωλ από ην Σξηαδηθό έωο ζήκεξα. Σξνπνπνηεκέλν από
Papanikolaou (1989).
Η θύξηα θάζε ηεο δηάλνημεο θαη αλάπηπμεο ησλ ηεζζάξσλ λνηίσλ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθώλ
πεδίσλ θαίλεηαη πσο έγηλε θπξίσο ζην Αλώηεξν Ληάζην, θξίλνληαο από ηελ αθζνλία ησλ
ππνζαιάζζησλ καμηιαξνεηδώλ ιαβώλ ηεο Μαιηαθήο, ηε ξαδηνιαξηηηθή ηδεκαηνγέλεζε πνπ
ζπλνδεπόηαλ από κηθξά εθαηζηεηαθά επεηζόδηα ζηελ Πίλδν, ηελ εθαηζηεηντδεκαηνγελή

αθνινπζία ησλ Κπθιάδσλ, θπξίσο ζηηο Βόξεηεο Κπθιάδεο, θαη ηελ παξνπζία πειαγηθήο
ηδεκαηνγέλεζεο ζηελ Ιόληα θαη ηε Μάλε.
Η πξνο λόην κεηαλάζηεπζε ηνπ ηεθηνληζκνύ γίλεηαη αληηιεπηή θαη από άιια γεσδπλακηθά
θαηλόκελα ζην Διιεληθό ηόμν, όπσο:
1. Σηο κνιαζηθέο απνζέζεηο ζηηο νπηζζνηάθξνπο, κε ειηθίεο: Ηώθαηλν – Καηώηεξν

Μεηόθαηλν ζηε Ρνδόπε θαη ην βόξεην Αηγαίν, αθνινπζνύκελν από Οιηγόθαηλν – Μέζν
Μεηόθαηλν ζηε Μεζνειιεληθή Αύιαθα, κεηαμύ ησλ νξνζεηξώλ ηεο Πίλδνπ θαη ηεο
Πειαγνληθήο. ΢ηε ζπλέρεηα έρνπκε ην Καηώηεξν Μεηόθαηλν ζηελ Ιόληα θαη ζην πεξηζώξηό ηεο
κε ην Γάβξνβν θαη ηέινο ην Σνξηόλην –Οιόθαηλν ζηελ νπηζζνηάθξν ηεο Κξεηηθήο Λεθάλεο.
2. Σελ εθαηζηεηαθή δξαζηεξηόηεηα κε:
(α) ην Άλσ-Κξεηηδηθό εθαηζηεηαθό ηόμν ζηε δώλε Srednogorie ηεο Βνπιγαξίαο,

(β) ηα Ησθαηληθά – νιηγνθαηληθά εθαηζηεηαθά ηεο Ρνδόπεο,
(γ) ηα Οιηγνθαηληθά – θαησ-Μεηνθαηληθά εθαηζηεηαθά ησλ αθηώλ θαη ησλ λεζηώλ ηνπ
Βνξείνπ Αηγαίνπ (Λήκλνο, Αγ. Δπζηξάηηνο, Λέζβνο),
(δ) ηα Άλσ-Μεηνθαηληθά εθαηζηεηαθά ηεο Χίνπ, θεληξηθήο Δπβνίαο, Πάηκνπ, ΢άκνπ θαη
Ιθαξίαο θαη
(ε) ηα πιεηνηεηαξηνγελή εθαηζηεηαθά ηνπ ησξηλνύ ηόμνπ, από ηε Γπηηθή Αηηηθή (΢νπζάθη,
Αίγηλα, Μέζαλα), ην λόηην όξην ησλ Κπθιάδσλ (Μήινο, Θήξα) έσο ηα Γσδεθάλεζα (Κσο,
Νίζπξνο).
3. Σα ηεθηνλν-κεηακνξθηθά γεγνλόηα, όπσο απηά έρνπλ απνηππσζεί ζε θάζε ελόηεηα. Σν
εμσηεξηθό ηκήκα ησλ Διιελίδσλ (Δμσηεξηθέο Διιελίδεο), απνηεινύκελν βαζηθά από ηα
ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθά πεδία Η1 θαη Η2 παξακνξθώλεηαη κόλν κηα θνξά, από ην Αλώηεξν
Ηώθαηλν γηα ην Η1 θαη από ην Μαηζηξίρηην έσο ην Καηώηεξν Μεηόθαηλν γηα ην Η2. Η
ελδηάκεζε δώλε ησλ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθώλ πεδίσλ Η3 θαη Η4 απνηειεί ηηο Δζσηεξηθέο
Διιελίδεο θαη ραξαθηεξίδεηαη από ηεθηνληθή ηνπνζέηεζε ηνπ σθεάληνπ
ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθνύ πεδίνπ Η4 πάλσ ζηελ εζσηεξηθή πιαηθόξκα (Η3) ζην Αλώηεξν
Ινπξαζηθό – Καηώηεξν Κξεηηδηθό θαη κία δεύηεξε θάζε παξακόξθσζεο ζην Καηώηεξν
Σξηηνγελέο, θαηά ηελ ηνπνζέηεζε ησλ Η3 θαη Η4 πάλσ ζηα Η1 θαη Η2.
Η ζπκπίεζε ζηηο εκπξνζζνηάθξνπο θαη ηα λεζησηηθά ηόμα ήηαλ ζύγρξνλε κε ηνλ εθειθπζκό
πνπ επηθξαηνύζε ζηηο νπηζζνηάθξνπο θαη ηα εθαηζηεηαθά ηόμα ζε θάζε ζηάδην εμέιημεο ησλ
δηαδνρηθώλ νξνγελεηηθώλ ηόμσλ ησλ Διιελίδσλ. Σα κεγάια ξήγκαηα απνθόιιεζεο θαίλεηαη
πσο είλαη ν θύξηνο κεραληζκόο δεκηνπξγίαο ζπκπιεγκάησλ κεηακνξθηθώλ ππξήλσλ θαη
εθηαθήο κεηακνξθσκέλσλ πεηξσκάησλ πςειήο πίεζεο / ρακειήο ζεξκνθξαζίαο (HP/LT) ζην
Αηγαίν (Lister et al., 1984, Kilias et al., 2002). Η Πιεην-ηεηαξηνγελήο θάζε εθειθπζκνύ ζηελ
νπηζζνηάθξν ηνπ Αηγαίνπ επηθαιύπηεη όιεο ηηο πξνεγνύκελεο δνκέο εθειθπζηηθνύ θαη
ζπκπηεζηηθνύ ηύπνπ ησλ πξνεγνύκελσλ νξνγελεηηθώλ ηόμσλ.
Η ζύγρξνλε εθαηζηεηαθή δξάζε ζηνλ Διιαδηθό ρώξν ππνδηαηξείηαη ζε ηέζζεξηο δηαδνρηθέο

θάζεηο από ην Οιηγόθαηλν έσο ζήκεξα (Fytikas et al., 1985; Μνπληξάθεο, 1985). Η πξώηε
θαη ε δεύηεξε θάζε έιαβαλ ρώξα ζηε δηάξθεηα Οιηγόθαηλνπ – Μέζνπ Μεηόθαηλνπ ζηνλ ρώξν
ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ θαη θαζνξίδνληαη από αζβεζηαιθαιηθέο (calk-alkaline) ελδηάκεζεο
ιάβεο θαη ππξνθιαζηηθά πιηθά (αλδεζίηεο, βαζάιηεο θαη ξπόιηζνη). Η ηξίηε θάζε έιαβε ρώξα
ζην Άλσ Μεηόθαηλν ζηνλ ρώξν ηνπ Αλαηνιηθνύ Αηγαίνπ κε ιίγεο εκθαλίζεηο ζηα λεζηά ηεο
΢άκνπ θαη ηεο Πάηκνπ ελώ ε ηέηαξηε θαη ζεκαληηθόηεξε θάζε εθαηζηεηόηεηαο έιαβε ρώξα
θαηά ην Πιεηόθαηλν–Σεηαξηνγελέο ζηελ πεξηνρή ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ κε ηνλ ζρεκαηηζκό ηνπ
Δλεξγνύ Ηθαηζηεηαθνύ Σόμνπ ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ (Pe-Piper et al., 1983, Fytikas et al.,
1986).
1.5 ΚΤΡΗΔ΢ ΣΔΚΣΟΝΗΚΔ΢ ΓΟΜΔ΢ ΚΑΗ ΢ΔΗ΢ΜΗΚΟΣΖΣΑ ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΗΚΟ

ΥΩΡΟ
Η ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ζεηζκώλ ηεο Δπξώπεο ζπγθεληξώλνληαη ζηνλ ρώξν ηεο
Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ (Δηθ. 1.7). ΢ηελ πεξηνρή απηή, νη θηλήζεηο ησλ πιαθώλ ηεο Δπξαζίαο,
ηεο Αξαβίαο, ηεο Αλαηνιίαο θαη ηεο Αθξηθήο έρνπλ δεκηνπξγήζεη ζεκαληηθέο ηεθηνληθέο
δνκέο, ζηηο νπνίεο νθείινληαη κεγάινη θαη πνιιέο θνξέο θαηαζηξεπηηθνί ζεηζκνί. ΢ην ζεκείν
όπνπ νη πιάθεο ηεο Αθξηθήο κε ηελ αληίζηνηρε ηεο Δπξαζίαο ζπγθιίλνπλ, κε απνηέιεζκα ηελ
εμάιεηςε ηνπ ππνιεηπόκελνπ σθεάληνπ θινηνύ ηεο Σεζύνο, έρνπκε ηε δεκηνπξγία ελόο ηόμνπ
όπνπ ιακβάλνπλ ρώξα ζπκπηεζηηθνύ ηύπνπ ζεηζκνί, ελώ εθεί όπνπ ε Αλαηνιία νιηζζαίλεη
πξνο ην Αηγαίν, ιόγσ ηεο πξνο Βνξξά θίλεζεο ηεο Αξαβηθήο πιάθαο, δεκηνπξγνύληαη
ξήγκαηα νξηδόληηαο νιίζζεζεο κε επηθξαηνύζα ηε δεμηόζηξνθε ζπληζηώζα θίλεζεο (Βόξεην
Αηγαίν). Αλάκεζα από απηέο ηηο κεγα-δνκέο ιακβάλεη ρώξα ε γέλεζε θάπνησλ
ραξαθηεξηζηηθώλ ιεθαλώλ, ιόγσ ηεο δξάζεο θαλνληθώλ ξεγκάησλ, ηα νπνία είλαη ππαίηηα γηα
θαηαζηξεπηηθνύο ζεηζκνύο πνπ ζα αλαθεξζνύλ ζε παξαθάησ ρσξία.
Ο Διιαδηθόο ρώξνο θπξηαξρείηαη από ηελ παξνπζία ησλ ξεμηγελώλ δνκώλ ηνπ Διιεληθνύ
Σόμνπ θαη ηεο Σάθξνπ ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ κε ηελ πιεηνςεθία ηεο ζεηζκηθήο
δξαζηεξηόηεηαο λα ιακβάλεη ρώξα ζ’ απηέο. ΢ηελ Δηθ.1.8 αλαπαξίζηαληαη νη θύξηεο
ξεμηγελείο δώλεο ηνπ θαηαθεξκαηηζκέλνπ Διιαδηθνύ ρώξνπ, όπνπ ζεκαληηθνί ζεηζκνί έρνπλ
ζπκβεί ηόζν θαηά ηελ ηζηνξηθή όζν θαη θαηά ηελ ελόξγαλε πεξίνδν ζεηζκηθόηεηαο. Σξεηο
είλαη νη θύξηνη ηύπνη επηθαλεηαθώλ δηαξξήμεσλ πνπ δηαθξίλνληαη ζηελ Διιάδα ζύκθσλα κε
ηνπο δηαζέζηκνπο θαηαιόγνπο κεραληζκώλ γέλεζεο ηνπ Δξγαζηεξίνπ ΢εηζκνινγίαο ηνπ
Δζληθνύ θαη Καπνδηζηξηαθνύ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ (Δ.΢.-ΔΚΠΑ)
(http://www.geophysics.geol.uoa.gr/frame_en/earth/source_par/source_par_all_en.html):
α) δεμηόζηξνθεο νξηδόληηαο νιίζζεζεο ζηελ επξύηεξε πεξηνρή Κεθαινληάο Λεπθάδαο, ζηελ
ΒΓ Πεινπόλλεζν θαη ζην Βόξεην Αηγαίν β) ζπκπηεζηηθνύ ηύπνπ θαηά κήθνο ηνπ Σόμνπ θαη γ)
εθειθπζηηθνύ ηύπνπ ζηνλ ρώξν ηνπ νπηζζνηόμνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, θαλνληθά ξήγκαηα
δηεύζπλζεο ~Α-Γ θπξηαξρνύλ ζε πεξηνρέο όπσο απηέο ηνπ Παηξατθνύ, Κνξηλζηαθνύ θαη
΢αξσληθνύ Κόιπνπ, κε νξηζκέλεο δώλεο νξηδόληηαο νιίζζεζεο (π.ρ. Αλδξαβίδα, Καηνύλα,
Σξηρσλίδα θ.α.) λα παξεκβάιινληαη ζε ζρεδόλ θάζεηε δηεύζπλζε (~Β-Ν). Μάιηζηα, ν
Κνξηλζηαθόο Κόιπνο ζεσξείηαη κία από ηηο πην ελεξγέο ηεθηνληθέο ηάθξνπο παγθνζκίσο.
Η δηαθνξνπνίεζε ηεο δεμηόζηξνθεο νξηδόληηαο νιίζζεζεο ζηνλ ρώξν ηνπ Αηγαίνπ γίλεηαη
θπξίσο ζηελ νπηζζνηάθξν, όπσο έρεη επηζεκαλζεί ζε ζύγρξνλεο γεσινγηθέο θαη γεσθπζηθέο
κειέηεο (π.ρ Sakellariou et al., 2013), γεγνλόο πνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ην ηειεπηαίν
ηεθηνλν-παξακνξθσηηθό επεηζόδην πνπ επηζεκάλζεθε ζην πξνεγνύκελν ρσξίν. Σν Ννηίνπ
Αηγαίνπ θπξηαξρείηαη από ηελ ύπαξμε ηνπ εθαηζηεηαθνύ ηόμνπ, Πιεηνηεηαξηνγελνύο ειηθίαο,
όπνπ έλα ζεκαληηθό κέξνο ηεο επηθαλεηαθήο ζεηζκηθόηεηαο (H<10 km) ζπλδέεηαη κε ηελ
άλνδν καγκαηηθώλ ξεπζηώλ δηα κέζνπ ησλ ραξηνγξαθεκέλσλ ξεμηγελώλ επηθαλεηώλ
(Δηθ.1.8).
Δηθ.1.7 Κύξηα ξήγκαηα ζηνλ Δπξωπαϊθό ρώξν θαη ζεκαληηθνί ζεηζκνί κε ηνπο αληίζηνηρνπο κεραληζκνύο
γέλεζεο (CMT ιύζεηο)
Βάζεη ηεο θαηαλνκήο ηεο ζεηζκηθόηεηαο θαη γεσηεθηνληθώλ ζηνηρείσλ, πξνηάζεθαλ πξόηππα
παξακόξθσζεο γηα ηνλ Διιεληθό ρώξν. Η πιεηνςεθία απηώλ απνδέρζεθε ηελ ύπαξμε
θάπνησλ κηθξνπιαθώλ, όπσο απηή ηνπ Αηγαίνπ (McKenzie, 1972). Οη Jongsma et al. (1987)
ππνζηήξημαλ ηελ ύπαξμε ηεο Ιόληαο κηθξνπιάθαο πνπ ζπγθξνύεηαη κε ην ΝΓ Αηγαίν, ε νπνία,
θαηά ηνπο King et al (1993), ζπλαληάηαη κε ηελ πιάθα ηνπ Αηγαίνπ θαη ηελ Δπξαζηαηηθή ζηνλ
Ακβξαθηθό, ζ’ έλα ηξηπιό ζεκείν. Οη Taymaz et al. (1991) πξόηεηλαλ έλα κνληέιν γηα λα
εμεγήζνπλ ηελ παξακόξθσζε ηνπ Αηγηαθνύ ρώξνπ, ζύκθσλα κε ην νπνίν απηή νθείιεηαη:
 ΢ηελ θίλεζε ηεο πιάθαο ηεο Σνπξθίαο πξνο δπζκάο θαηά κήθνο ηνπ ξήγκαηνο
ηεο Αλαηνιίαο,
 ΢ηελ επεηξσηηθή ζύγθξνπζε ηεο Άδξηαο πιάθαο (ή πιάθαο ηεο Απνπιίαο) κε ηελ
Αιβαλία-ΒΓ Διιάδα, ε νπνία δελ επηηξέπεη ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γπηηθήο
Διιάδαο, κε απνηέιεζκα ηελ ελεξγνπνίεζε ΒΓ-ΝΑ δηεύζπλζεο ξεγκάησλ σο
θαλνληθά, ζηελ θεληξηθή Διιάδα, ιόγσ ηεο άζθεζεο εθειθπζηηθνύ πεδίνπ
ηάζεσλ θαηά ηε δηεύζπλζε Β-Ν θαη
 ΢ηελ θαηάδπζε πνπ παξαηεξείηαη ζην λόηην Αηγαίν, ζηε δώλε Benioff.
Σν πξόηππν απηό παξακόξθσζεο ηνπ Αηγαίνπ πξνβιέπεη δεμηόζηξνθε πεξηζηξνθή ζηε

Γπηηθή Διιάδα θαη αξηζηεξόζηξνθε ζηελ Αλαηνιηθή. Δπηπιένλ, κεγάινη ζεηζκνί πνπ έγηλαλ
θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ππνδεηθλύνπλ πσο ζηελ επεηξσηηθή Διιάδα ηα ελεξγά ξήγκαηα
είλαη θπξίσο απηά κε δηεύζπλζε Α-Γ.
΢ύγρξνλεο ζεηζκνηεθηνληθέο κειέηεο ζηελ πεξηνρή ηεο Γπηηθήο Διιάδαο αλέδεημαλ κία
δηαθνξά πεξί ησλ 30˚ κεηαμύ ησλ θύξησλ αλπζκάησλ δηάηκεζεο θαη ηεο κέγηζηεο νξηδόληηαο
ηάζεο, θαηά κήθνο ησλ θύξησλ ξεγκάησλ νξηδόληηαο νιίζζεζεο, ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη
από ζηαζεξή δεμηόζηξνθε πεξηζηξνθή (π.ρ. Kassaras et al., 2016). Δληόο ηνπ θαηώηεξνπ
κάιηζηα ηκήκαηνο ηνπ θινηνύ, ην εληαηηθό πεδίν θαίλεηαη λα ππόθεηηαη παξακόξθσζεο πνπ
νθείιεηαη ζε κεραληζκό κεγαιύηεξεο θιίκαθαο, όπσο άιισζηε επηβεβαηώλεηαη θαη από ηα 3-
Γ κνληέια ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο (π.ρ. Karakonstantis et al., 2014, 2016).
Δηθ.1.8 Κύξηεο ξεμηγελείο δώλεο ζηελ Διιάδα, νξηδόληηαο νιίζζεζεο (εξπζξό ρξώκα) θαη θιίζεο (καύξν).
Αθξωλύκηα: HT: Διιεληθό Σόμν (Hellenic Trench), HTr:Διιεληθή Σάθξνο (Hellenic Trough),
NAT:Σάθξνο Βνξείνπ Αηγαίνπ (North Aegean Trough), CLTFZ: Ρεμηγελή Εώλε Μεηαζρεκαηηζκνύ
Κεθαινληάο-Λεπθάδαο, SRZ:Εώλε Νόηηαο Ρνδόπεο (South Rhodopes Zone), CG: Κνξηλζηαθόο Κόιπνο
(Corinth Gulf), VA: Ζθαηζηεηαθό Σόμν (Volcanic Arc) (ηξνπνπνηεκέλν από Καξαθωλζηαληήο, 2009).
Η θαηαγεγξακκέλε επηθαλεηαθή (Η<10 km) ζεηζκηθόηεηα (Δηθ.1.9) ζπγθεληξώλεηαη θπξίσο

ζηνλ ρώξν ηνπ Ινλίνπ Πειάγνπο, ζηνλ Κνξηλζηαθό Κόιπν, θαηά κήθνο ηεο Σάθξνπ ηνπ
Βνξείνπ Αηγαίνπ, θαη λόηηα ηεο Κξήηεο, ζηηο ηάθξνπο Πιηλίνπ θαη ΢ηξάβσλα. Μάιηζηα,
νξηζκέλνη από ηνπο πην ζεκαληηθνύο ζεηζκνύο ησλ ηειεπηαίσλ 50 εηώλ ηνπνζεηνύληαη ζε
απηέο ηηο πεξηνρέο, όπσο απηνί ησλ Αιθπνλίδσλ (1981), Κεθαινληάο (1983,2014), Γαιαμηδίνπ
(1992), Αηγίνπ (1995), Αζήλαο (1999), ΢θύξνπ (2003), Ρόδνπ (2008), Μεζώλεο (2008),
Λήκλνπ (2014), θαη Λεπθάδαο (2003,2015). Καζώο νδεύνπκε ζε βαζύηεξα ζηξώκαηα ηεο
ιηζόζθαηξαο απηή ε εηθόλα αιιάδεη, κε ηελ ελεξγνπνίεζε νξηζκέλσλ νξηδνληηνιηζζεηηθώλ
δσλώλ, όπσο απηήο ηεο Αλδξαβίδαο (08/06/2008, Μ=6.4), θαζώο θαη δνκώλ πνπ ζρεηίδνληαη
κε ηηο ζπγθιίλνπζεο θηλήζεηο ηεθηνληθώλ πιαθώλ ζηνλ ρώξν ηνπ Αηγαίνπ θαη ζπλδένληαη κε
ζεηζκηθά γεγνλόηα ελδηακέζνπ βάζνπο όπσο απηά ησλ Κπζήξσλ (2006), Λεσληδίνπ (2008)
θαη ΢εξίθνπ (2014).
Δηθ.1.9 Αλαιπηηθή θαηαλνκή ηωλ εζηηαθώλ βαζώλ ηωλ ζεηζκώλ ηεο ηειεπηαίαο δεθαεηίαο (2006-2016) κε
Μ≥3.7 (Δξγαζηήξην ΢εηνκνινγίαο Δ.Κ.Π.Α.). Ζ απεηθόληζε έγηλε θαηά ηέηνηνλ ηξόπν ώζηε ε θαηαλνκή
ηωλ επηθέληξωλ λα είλαη νκνηόκνξθε θαη λα αλαδεηθλύεη ηα θύξηα ηεθηνληθά ζηνηρεία (π.ρ.
ραξηνγξαθεκέλεο ξεμηγελείο δώλεο) θαη δνκέο ζρεηηδόκελεο κε ηελ ζύγθιηζε πιαθώλ ζηνλ Διιαδηθό ρώξν.
Καηά κήθνο ηνπ Ηθαηζηεηαθνύ ηόμνπ θαίλεηαη ε δξαζηεξηνπνίεζε κηθξόηεξσλ δνκώλ,

παξάγνληαο νξηζκέλεο ζεκαληηθέο ζκελνζεηξέο, όπσο απηέο ηεο Νηζύξν (1995-1997),
΢αληνξίλεο (2011-2012) θαη Μεζάλσλ-Πόξνπ (2016-ζήκεξα). Η πξνέιεπζε απηώλ ησλ
ζεηζκώλ θαίλεηαη λα είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ δξαζηεξηόηεηα ελδηακέζνπ βάζνπο
(60–90km), όπσο έρνπλ επηζεκάλεη αξθεηνί κειεηεηέο (π.ρ. Molnar et al., 1979∙ Jarrard, 1986∙
Spakman et al., 1988∙ Stern, 2002), ε νπνία νθείιεηαη ζηελ θαηάδπζε ησλ ππνιεηπόκελσλ
ηκεκάησλ ηνπ σθεαλνύ ηεο Σεζύνο. Η ηξηβή κεηαμύ ησλ δύν ζπγθιηλνπζώλ πιαθώλ θέξεηαη
λα είλαη ν θηλεηήξηνο κνριόο ηεο κεηαλάζηεπζεο ζεξκώλ ξεπζηώλ από ηελ αζζελόζθαηξα
πξνο ηνλ αλώηεξν θινηό. ΢ε νξηζκέλεο πεξηπηώζεηο κάιηζηα, όπσο ζηα πέξαηα ηνπ
΢ύγρξνλνπ Ηθαηζηεηαθνύ Σόμνπ (π.ρ. Μέζαλα, Νίζπξνο), απηό θαζίζηαηαη εληνλόηεξν ιόγσ
ηεο παξνπζίαο κηαο έλπδξεο καλδπαθήο ζθήλαο (π.ρ. Guillot et al., 2001; Dinc et al., 2010).
Η ζηαδηαθή θαηάδπζε παιαην-σθεαλώλ ζηνλ Διιαδηθό ρώξν θαζώο θαη ε κεραληθή ησλ
ξεπζηώλ θαίλεηαη λα έρνπλ θαηαιπηηθή επίδξαζε ζηε ζεηζκηθόηεηα ελδηακέζνπ βάζνπο
(Η>40 km) ζηνλ επξύηεξν ρώξν ηεο πξώελ Αηηηθνθπθιαδηθήο κάδαο (Νόηηα Δύβνηα, Αηηηθή,
Βόξεηεο Κπθιάδεο) ζηελ Κεληξηθή Διιάδα (Δηθ.1.9), όπνπ ππήξμαλ ηκήκαηα ή γεηηόλεπαλ κε
ην Ηθαηζηεηαθό ηόμν ζην Άλσ Μεηόθαηλν (Δηθ.1.6) θαη ηώξα είλαη γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα
κέζεο ελζαιπίαο. Η ραξηνγξάθεζε ηέηνησλ ππνιεηκκάησλ θαη ε πηζαλή δηαζύλδεζε απηώλ
ησλ θηλήζεσλ κε ηε δξαζηεξηόηεηα ελδηακέζνπ βάζνπο θαζώο θαη ζπζρέηηζήο ηνπο κε ηελ
επηθαλεηαθή ζεηζκηθόηεηα είλαη εληόο ησλ ζηόρσλ ηεο παξνύζεο δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο. Γηα
ηνλ ζθνπό απηό πξαγκαηνπνηήζεθε επηινγή ζεηζκηθόηεηαο πςειήο επθξίλεηαο, ε νπνία
θαιύπηεη θαηά ην βέιηηζην δπλαηό ηξόπν ηα θύξηα γεσηεθηνληθά ζηνηρεία ηνπ Διιαδηθνύ
ρώξνπ, παξέρνληάο ηε δπλαηόηεηα αλάπηπμεο ηνπηθώλ πξνηύπσλ κνλνδηάζηαηεο
ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο. Η κεζνδνινγία θαζώο θαη ε παξάζεζε ησλ ηειηθώλ
απνηειεζκάησλ ζα γίλεη ζηα επόκελα ηξία θεθάιαηα ηεο παξνύζεο εξγαζίαο.
2. ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΗ ΘΔΩΡΙΑ ΣΗ΢ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢-ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΑ ΚΑΙ
ΔΦΑΜΟΓΔ΢
2.1 ΓΔΝΙΚΑ
Η ρσξηθή θαηαλνκή ηνπ ηεθηνληθνύ ηζηνύ ζηνλ Διιαδηθό ρώξν ζε ζπλάξηεζε κε ηελ
παξνπζία πνιύπινθσλ γεσινγηθώλ δνκώλ θαη ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ ησλ
πεξηβαιιόλησλ ζύγθιηζεο ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ, θαηέζηεζε αλαγθαία ηελ
εθαξκνγή ηερληθώλ αληηζηξνθήο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ηξηζδηάζηαησλ πξνηύπσλ
ηαρπηήησλ. ΢ηηο ηερληθέο απηέο εληάζζεηαη ε ΢εηζκηθή Σνκνγξαθία, ε νπνία
ππνδηαηξείηαη ζε δύν κεγάιεο θαηεγνξίεο: α) ζηην Ενεργηηική θαη β) ζηην Παθηηική.
Οη ζεηζκηθέο κέζνδνη πνπ εθαξκόδνληαη, θαηά θαλόλα ζηε γεσθπζηθή έξεπλα, είλαη
νη ελεξγεηηθέο. ΢ηελ ζεηζκηθή δηαζθόπεζε ε θίλεζε ηνπ εδάθνπο πξνθαιείηαη από
θάπνηα ηερλεηή πεγή (έθξεμε, θξνύζε ζθπξηνύ) θαη ε απόθξηζή ηνπ κεηξηέηαη ζε
δηάθνξεο απνζηάζεηο από απηή. Μία από ηηο πξώηεο πξνζεγγίζεηο κε απηή ηε κέζνδν,
πξαγκαηνπνηήζεθε ην 1845 από ηνλ RobertMallet. Ο Mallet ππνιόγηζε ηνλ ρξόλν
δηάδνζεο ησλ -θαηά πάζα πηζαλόηεηα- επηθαλεηαθώλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ, ηα νπνία
παξήρζεζαλ από κία έθξεμε. ΢ήκεξα, κία από ηηο πην επξέσο δηαδεδνκέλεο
ελεξγεηηθέο κεζόδνπο ζεηζκηθήο δηαζθόπεζεο είλαη απηή ηεο ζεηζκηθήο αλάθιαζεο, ε
νπνία θαη ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζόηεξν ζηε βηνκεραλία πεηξειαίνπ.
Αληίζηνηρα, ην 1909, ν AndrijaMohorovicic ρξεζηκνπνίεζε ηηο δξνκνρξνληθέο
θακπύιεο από θπζηθέο πεγέο (ζεηζκνύο) γηα ηελ εθηέιεζε ελόο πεηξάκαηνο
δηάζιαζεο, δηαπηζηώλνληαο ηελ ύπαξμε ελόο νξίνπ κεηαμύ θινηνύ θαη καλδύα, όπνπ
ζήκεξα θαιείηαη αζπλέρεηα Moho. Η ζπγθεθξηκέλε κεζνδνινγία, όπσο ζα δνύκε
παξαθάησ, εληάζζεηαη ζηηο παζεηηθέο κεζόδνπο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο θαη ζα γίλεη
αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηεο εμέιημήο ηεο. Η ηερληθή ηεο ζεηζκηθήο δηάζιαζεο
ρξεζηκνπνηήζεθε εθηεηακέλα ζην Ιξάλ, κεηά ηα κέζα ηνπ 20νπ αηώλα, γηα ηελ
απεηθόληζε ησλ δνκώλ πνπ πεξηείραλ πεηξέιαην.
Δηθ.2.1 (πάλσ) Καηαγεγξακκέλε θαη (θάησ) ζπλζεηηθή θπκαηνκνξθή ρξεζηκνπνηώληαο ην

Πξνθαηαξθηηθό Γήηλν Μνληέιν Αλαθνξάο (Preliminary Reference Earth Model-PREM) ζηελ
θάζεηε ζπληζηώζα, γηα ηνλ ζεηζκό ηεο 21εο Μαΐνπ ηνπ 1998 ζηελ Ιλδνλεζία, ζηαζκόο TSUM
(Tsumeb, Namibia). Η άθημε ηόζν ησλ ρσξηθώλ όζν θαη επηθαλεηαθώλ θπκάησλ επηζεκαίλεηαη
ζην παξαπάλσ ζρήκα (Thurber and Ritsema, 2007).
Οη πην επξέσο δηαδεδνκέλεο κέζνδνη ηεο Παζεηηθήο ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο
δηαρσξίδνληαη βάζεη 1) ηνπ είδνπο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ (τωρικά-επιθανειακά) θαη
2) ηεο θιίκαθαο πνπ γίλεηαη ε απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο αληηζηξνθήο
(Σοπική-Μέζη-Εσρεία Κλίμακα). Η παξνύζα δηαηξηβή πξαγκαηεύεηαη κε ηελ
αληηζηξνθή ησλ θπκάησλ ρώξνπ (επιμήκη και εγκάρζια κύμαηα), νπόηε ζα γίλεη
εθηελήο αλαθνξά ζηελ αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ αληηζηξνθήο ησλ ρξόλσλ
δηαδξνκήο απηώλ, ζηηο ηξεηο βαζηθέο θιίκαθεο ρσξηθήο απεηθόληζεο ησλ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2-ΕΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΗ΢ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢-ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ-ΕΦΑΡΜΟΓΕ΢ 17
ηξηζδηάζηαησλ πξνηύπσλ ηαρύηεηάο ηνπο.
Δηθ.2.2 Απεηθόληζε δηαδξνκήο ζεηζκηθνύ θύκαηνο κεηαμύ πεγήο θαη δέθηε

Η πξώηε κέζνδνο πνπ αλαθέξεηαη είλαη απηή ηεο Σνκνγξαθίαο Σνπηθήο Κιίκαθαο
(LocalEarthquakeTomography ή LET), όπνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ρξόλνη άθημεο από
ζεηζκνύο πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί από δίθηπν ζηαζκώλ ζε ηνπηθέο επηθεληξηθέο
απνζηάζεηο (π.ρ. Aki and Lee, 1976; Thurber, 1983; Zhao et al., 1992). Αληίζηνηρα
ζηελ Σνκνγξαθία Μέζεο έσο Δπξείαο Κιίκαθαο, γίλεηαη ρξήζε ησλ ζρεηηθώλ
ρξνληθώλ ππνινίπσλ από ηειεζεηζκνύο ησλ νπνίσλ νη επηθεληξηθέο απνζηάζεηο (Γ)
θπκαίλνληαη από 30 έσο 100° (π.ρ. Aki et al., 1977).
Απηέονηκέζνδνηαπαξηζκνύλζπγθεθξηκέλαπιενλεθηήκαηαθαηκεηνλεθηήκαηα.
Δηδηθόηεξα, ε ΢εηζκηθή Σνκνγξαθία Σνπηθήο Κιίκαθαο (΢ΣΣΚ) ζπληειεί ζηνλ
πξνζδηνξηζκό ηεο ηνπηθήο επηθαλεηαθήο (θπξίσο) δνκήο, πάλσ από ην βάζνο όπνπ
εληνπίδνληαη νη ζεηζκνί, θαηά κήθνο ηεο αθηηληθήο δηαδξνκήο ηνπ θύκαηνο (Δηθ.2.2),
κε ζαθή εμαζζέληζε ηεο δηαθξηηηθήο ηεο ηθαλόηεηεο ζε κεγαιύηεξα βάζε. Αληηζέησο,
ε Σειεζεηζκηθή ή Δπξείαο Κιίκαθνο ΢εηζκηθή Σνκνγξαθία (Teleseismic ή Regional
tomography) κπνξεί λα πξνζδηνξίζεη βαζηέο δνκέο ζε κία πεξηνρή (ην κέγηζην
αλακελόκελν βάζνο αλάιπζεο είλαη ίζν κε 1.5 θνξά ηελ αθηίλα από ην θέληξν ηνπ
δηθηύνπ) αιιά ζπλήζσο δελ έρεη πςειή δηαθξηηηθή ηθαλόηεηα γηα κηθξόηεξα βάζε
κηαο θαη νη ζεηζκηθέο αθηίλεο ζε απηέο ηηο απνζηάζεηο δηαδίδνληαη (θαηά πξνζέγγηζε)
ζε ζρεδόλ θαηαθόξπθε δηεύζπλζε θνληά ζηελ επηθάλεηα (Δηθ.2.3). Γηα ηελ επίιπζε
απηνύ ηνπ πξνβιήκαηνο, νη ρξόλνη άθημεο ηόζν ησλ ηνπηθώλ ζεηζκώλ όζν θαη ησλ
ηειεζεηζκώλ (Δηθ.2.1) νκνγελνπνηνύληαη ώζηε λα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο έλα εληαίν
ζύλνινδεδνκέλσλ (π.ρ. Zhao et al., 1995, 1998). Απηή ε πξνζέγγηζε εληαίαο
αληηζηξνθήο δηαηεξεί ηα πιενλεθηήκαηα εθάζηεο κεζόδνπ ελώ απαιείθεη ηα όπνηα
κεηνλεθηήκαηα. Δπηπιένλ, νη ηνπηθέο αθηίλεο πνπ δηαδίδνληαη νξηδόληηα θαη νη
αληίζηνηρεο ηειεζεηζκηθέο πνπ δηαδίδνληαη θαηαθόξπθα δηαζηαπξώλνληαη ζηελ
επηθάλεηα, απμάλνληαο ηε δηαθξηηηθή ηθαλόηεηα θαη αλάιπζε γηα ην ζπγθεθξηκέλν
εύξνο βαζώλ.
Δηθ.2.3 Σνκή θαηαλνκήο ηαρπηήησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηε Υηιή, εγθάξζηα ζηε δώλε
θαηάδπζεο ηεο Nazca (Contreras et al. 2012).
Καηά ηελ πάξνδν ησλ ηειεπηαίσλ ηξηώλ δεθαεηηώλ, αξθεηέο κειέηεο εζηίαζαλ ην
ελδηαθέξνλ ηνπο ζηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο 3-Γ δνκήο ηαρπηήησλ νιόθιεξνπ ηνπ
Μαλδύα, εθαξκόδνληαο ηελ ηερληθή ηεο Σνκνγξαθίαο Παγθόζκηαο Κιίκαθαο (Global
Tomographic Inversion), όπσο απηέο ησλ Dziewonski (1984), Inoue et al. (1990),
Zhang and Tanimoto (1993), Su et al. (1994), Vasco et al. (1995), Grand et al. (1997),
van der Hilst et al. (1997), Bijwaard et al. (1998), Boschi and Dziewonski (1999),
Ritsema et al. (1999) θαη Zhao (2001, 2004). Η επζεία πξνηππνπνίεζε
θπκαηνκνξθώλ (forwardwaveformmodeling) ζπλεηέιεζε ζηελ αλάπηπμε ηεο
ηξηζδηάζηαηεο (3Γ) ηνκνγξαθηθήο αληηζηξνθήο, παξέρνληαο ιεπηνκέξεηεο γηα
ηεθηνληθέο δνκέο πνπ είλαη ππαίηηεο γηα κηθξήο θιίκαθαο εηεξνγέλεηεο (Lay et al.,
1998; Garnero, 2007). Απηέο νη κειέηεο ζπλεηέιεζαλ ζηελ θαιύηεξε θαηαλόεζε ηεο
δνκήο θαη ησλ δπλακηθώλ δηεξγαζηώλ ζην εζσηεξηθό ηεο Γεο. Παιαηόηεξεο εξγαζίεο
ηνκνγξαθίαο γηα ηε ραξηνγξάθεζε ηνπ Μαλδύα ρξεζηκνπνηνύζαλ ρξόλνπο
δηαδξνκήο ησλ πξώησλ απνθιίζεσλ από δηθνύο ηνπο θαηαιόγνπο (Woodward and
Master, 1991; Su et al., 1994; Grand et al., 1997) ελώ άιιεο ζπγγξαθηθέο νκάδεο
έθαλαλ ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ Γηεζλνύο ΢εηζκνινγηθνύ Κέληξνπ (International
Seismological Center-ISC).
Αλ θαη ηα δεδνκέλα ηνπ ISC έρνπλ επηθξηζεί ιόγσ ησλ ζθαικάησλ ζηνλ
πξνζδηνξηζκό ησλ θάζεσλ, έλαο ελδειερήο επαλαπξνδηνξηζκόο απηώλ (Engdahl et
al., 1998) νδεγεί ζε παξόκνηεο εηθόλεο από ηε δνκή ηνπ Μαλδύα κε ηηο αληίζηνηρεο
από πξνζδηνξηζκέλνπο ζεηζκνύο άιισλ κειεηώλ. Μέρξη ζηηγκήο, νη πεξηζζόηεξεο
Σνκνγξαθηθέο Μειέηεο Παγθόζκηαο Κιίκαθαο έρνπλ επηθεληξσζεί θπξίσο ζηελ
απεηθόληζε ηεο βαζεηάο δνκήο θαηαδπόκελσλ πιαθώλ θαη δεπηεξεπόλησο ζηελ
ραξηνγξάθεζε καλδπαθώλ ινθίσλ (mantleplumes) κε θπξηόηεξα παξαδείγκαηα απηά
ησλ Bijwaard and Spakman (1999), Zhao (2001, 2004).
2.2 ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢Η ΓΙΑΓΡΟΜΗ΢ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΩΝ ΑΚΣΙΝΩΝ (Raytracing)
Ο θαζνξηζκόο ηεο αθηηληθήο δηαδξνκήο ηνπ ζεηζκηθνύ θύκαηνο κεηαμύ πεγήο θαη
ζηαζκνύ, θαζώο θαη ηνπ απαηηνύκελνπ ρξόλνπ δηαδξνκήο έλα αθόκα ζεκαληηθό
θνκκάηη ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο. Ο ρξόλνο δηαδξνκήο είλαη απαξαίηεηνο ώζηε λα
ππνινγηζηνύλ ηα ρξνληθά ππόινηπα ζηηο αθίμεηο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ
θπκάησλ, θαζώο θαη ζηνλ θαζνξηζκό ησλ κεξηθώλ παξαγώγσλ ηεο ζέζεο ηνπ
ππνθέληξνπ θαη ηεο ηαρύηεηαο δηάδνζεο ηνπ ζεηζκηθνύ θύκαηνο ζην ζπγθεθξηκέλν
κέζν.
Οη κέζνδνη πξνζνκνίσζεο δηαδξνκήο ησλ ζεηζκηθώλ αθηηλώλ κπνξνύλ λα ρσξηζηνύλ
ζε αθξηβείο θαη πξνζεγγηζηηθέο ή ζύκθσλα κε ηνλ ηξόπν ππνινγηζκνύ νη θπξηόηεξεο
θαηεγνξίεο κεζόδσλ είλαη απηέο ηεο ζηόρεπζεο (shooting), θάκςεο (bending),
πξνζεγγηζηηθέο (approximate) θαη πεπεξαζκέλσλ δηαθνξώλ (finite difference).
Η πξνζέγγηζε ηεο δηαδξνκήο πνπ αθνινπζνύλ ηα ζεηζκηθά θύκαηα βαζίδεηαη ζε
εμηζώζεηο ηεο θπκαηηθήο ζεσξίαο θαη κία ζεηξά βαζηθώλ θπζηθώλ λόκσλ, όπσο ν
λόκνο ηνπ Snellθαη ε αξρή ηνπ Fermat. Οη πην δηαδεδνκέλεο ηερληθέο πξνζνκνίσζεο
ηεο δηαδξνκήο ησλ ζεηζκηθώλ αθηηλώλ είλαη νη αθόινπζεο:
1. Μέζνδνο αλαθιαζηηθόηεηαο
2. Μέζνδνο ζεκεηαθήο ζύλδεζεο (point to point ray-tracing) θαη
3. Μέζνδνο ησλ δεζκώλ Gauss (Gaussian beam ray-tracing).
Γηα λα επηηεπρζεί αύμεζε ζηελ ηαρύηεηα ππνινγηζκνύ ησλ ζύγρξνλσλ ινγηζκηθώλ
ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο, πηνζεηνύληαη δηάθνξεο ηερληθέο θάκςεο ηεο ζεηζκηθήο
αθηίλαο (Um and Thurber, 1987; Julian and Gubbins, 1977; Aki and Richards, 1980;
Vesnaver, 1996) νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηε δηαδνρηθή θάκςε ηεο ζεηζκηθήο αθηίλαο
έηζη ώζηε κεηά από έλα πιήζνο επαλαιήςεσλ λα ηθαλνπνηείηαη ε αξρή ηνπ Fermat. Η
ηερληθή απηή βαζίδεηαη ζηε ινγηθή ζεώξεζε όηη ε αξρή ηνπ Fermat ζα ηζρύεη θαη γηα
νπνηνδήπνηε κεκνλσκέλν ηκήκα ηεο δηαδξνκήο κηαο ζεηζκηθήο αθηίλαο. Δάλ ινηπόλ
επηιεγνύλ δύν ζεκεία A θαη B θαηά κήθνο ηεο δηαδξνκήο πνπ δηαλύεη ε ζεηζκηθή
αθηίλα (Δηθ.2.4), ε κεηαμύ ηνπο δηαδξνκή ζπκπίπηεη κε έλα κέξνο ηεο ζπλνιηθήο
αθηίλαο δηαδξνκήο. Απηό κπνξεί εύθνια λα απνδεηρζεί κε ηελ αλάιπζε ηνπ
ζπλνιηθνύ ρξόλνπ δηαδξνκήο (Δμίζσζε 2.1) από ην Α ζην Β, ζε άζξνηζκα ησλ
επηκέξνπο ρξόλσλ δηαδξνκήο θαηά κήθνο ησλ κεξηθώλ δηαδξνκώλ
tAB=tAΥ1+tΥ1Υ2+tΥ2Β (2.1)
Ο ρξόλνο δηαδξνκήο (Δμίζσζε 2.1) ζα είλαη ειάρηζηνο ζηελ πεξίπησζε πνπ όινη νη
όξνη ηνπ αζξνίζκαηνο ειαρηζηνπνηεζνύλ. Η ζπλνιηθή δηαδξνκή κπνξεί λα
θαηαηκεζεί ζε επηκέξνπο ηκήκαηα θαη λα γίλνπλ νη αληίζηνηρνη ππνινγηζκνί,
εθαξκόδνληαο ηελ αξρή ηνπ ειάρηζηνπ ρξόλνπ. Όηαλ ην πεδίν ηαρύηεηαο
αλαπαξίζηαηαη κε θειηά ζηαζεξώλ ηηκώλ βξαδύηεηαο νη αθηίλεο είλαη κηα αθνινπζία
επζύγξακκσλ ηκεκάησλ ησλ νπνίσλ ηα αθξαία ζεκεία είλαη ζηα όξηα ησλ θειηώλ. Η
γσλία κεηαμύ ησλ παξαθείκελσλ ηκεκάησλ κπνξεί γεληθά λα θαζνξηζηεί από ηνλ
λόκν ηνπ Snell, ν νπνίνο πξνθύπηεη κέζσ ηεο αξρήο ηνπ Fermat.
Η δηαδηθαζία ράξαμεο ηεο δηαδξνκήο ησλ ζεηζκηθώλ αθηηλώλ μεθηλά κε κία αξρηθή
ππόζεζε γηα ηελ πνξεία πνπ ελώλεη πεγή θαη δέθηε. Η ηειηθή δηαδξνκή ηεο ζεηζκηθήο
αθηίλαο δελ εμαξηάηαη ζεκαληηθά από ηελ αξρηθή ππόζεζε (Vesnaver, 1996), θαζώο
ηα δύν παξαθείκελα ζεκεία ηεο αθηηληθήο δηαδξνκήο ελώλνληαη κε επζεία γξακκή,
ππνζέηνληαο ηαπηόρξνλα ζηαζεξή ηαρύηεηα ζε θάζε θειί. Απηό απνηειεί κηα
εθαξκνγή ηεο αξρήο Fermat, όπνπ ζε πεδίν ζηαζεξήο ηαρύηεηαο κηα επζεία γξακκή
είλαη ε πην ζύληνκε απόζηαζε κεηαμύ απηώλ ησλ δύν ζεκείσλ. Η δηαδηθαζία γηα λα
κεηαηξαπεί ε αξρηθή ππόζεζε γηα ηε δηαδξνκή ηεο ζεηζκηθήο αθηίλαο ζηελ
πξαγκαηηθή δηαδξνκή ειάρηζηνπ ρξόλνπ πξνβιέπεη ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηνπ
Fermat ζε κηα κεγαιύηεξε θιίκαθα κε δύν παξαθείκελα επζύγξακκα ηκήκαηα ησλ
αθηηλώλ, δειαδή ηξία δηαδνρηθά ζεκεία (Δηθ.2.4). Δάλ ζε κηα δηαδξνκή ηξηώλ
ζεκείσλ, ηα A θαη B είλαη ην αξρηθό θαη αληίζηνηρα ην ηειηθό ζεκείν, ην θεληξηθό

ζεκείν Χ0 πξέπεη λα πξνζδηνξηζηεί έηζη ώζηε ν ρξόλνο δηαδξνκήο από ην A ζην B λα
είλαη ν ειάρηζηνο.
Δηθ.2.4 Αξρή ηνπ αιγνξίζκνπ θάκςεο γηα ηελ αλίρλεπζε αθηηλώλ (raytracing).
Η αδπλακία ρξεζηκνπνίεζεο ηεο θπκαηηθήο ζεσξίαο ζ’έλα ηξηζδηάζηαην πιέγκα
νδήγεζε ζηνλ ππνινγηζκό ηόζν ησλ δηαδξνκώλ όζν θαη ησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο κέζσ
ηεο αθηηληθήο ζεσξίαο. Η εμίζσζε δηάδνζεο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ ζε έλα
εηεξνγελέο κέζν κπνξεί λαγξαθεί σο εμήο:
όπνπ θ είλαη ην βαζκσηό δπλακηθό ζηελ πεξίπησζε ησλ επηκήθσλ θπκάησλ. Γηα
ηνδπλακηθό ηζρύεη ε ζρέζε u= ∇θ , όπνπ uε κεηαηόπηζε θαη ε ηαρύηεηα ησλ
Pθπκάησλ είλαη ζπλάξηεζε ηεο ζέζεο, α = α(x). Έζησ όηη κία αξκνληθή ιύζε ηεο
εμίζσζεο (2.2) είλαη ε εμήο:
όπνπ Σ(x) είλαη ν ρξόλνο δηαδξνκήο ζηε ζέζε xθαη Α(x)ην αληίζηνηρν πιάηνο. Αλ
αληηθαηαζηήζνπκε ηελ εμίζσζε (2.3) ζηελ (2.2), παξαγσγίζνπκε θαη δηαηξέζνπκε κε
ηνλ παξάγνληα e-iωT(x)έρνπκε:
Γηαρσξίδνληαο ην πξαγκαηηθό από ην θαληαζηηθό κέξνο παίξλνπκε:

Από ηελ εμίζσζε (2.5) δηαηξώληαο κε ηνλ όξν Αω2 θαηαιήγνπκε ζηε ζρέζε:
΢ην ζεκείν απηό ιακβάλεη ρώξα ε πξνζέγγηζε ησλ πςειώλ ζπρλνηήησλ

ησλζεηζκηθώλ θπκάησλ. Θεσξνύκε όηη ε ζπρλόηεηα σ είλαη κεγάιε, κε απνηέιεζκα
νόξνο 1/σ2 λα ζεσξείηαη ακειεηένοθαη λα κπνξεί λα παξαιεθζεί.Έηζη ε εμίζσζε
(2.7) γίλεηαη:
Παξόκνηα είλαη ε εμίζσζε πνπ ηζρύεη γηα ηα εγθάξζηα ζεηζκηθά θύκαηα, κε

ηαρύηεηαησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ ίζε κε β=β(x). Γεληθόηεξα ε εμίζσζε (2.8) ηζρύεη
γηα ηα P θαη S θύκαηα θαη νλνκάδεηαη eikonal εμίζσζε. Δπίζεο, ιόγσ ηνπ γεγνλόηνο
όηη εηαρύηεηα ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ βξίζθεηαη ζηνλ παξαλνκαζηή,
ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο ν όξνο βξαδύηεηα (slowness) u=1/c,όπνπ c ε ηαρύηεηα ησλ
ζεηζκηθώλ θπκάησλ.
Από ηελ εμίζσζε (2.8) κπνξνύκε λα δηαπηζηώζνπκε όηη ην κέηξν ηεο θιίζεο ηνπ
παξάγνληα θάζεο Σ ηζνύηαη κε ην αληίζηξνθν ηεο ηαρύηεηαο ηνπ εθάζηνηε ζεηζκηθνύ
θύκαηνο ζε κία ζέζε. ΢ηελ πεξίπησζε όπνπ ε ζπλάξηεζε Σ(x) είλαη ζηαζεξή,
εθθξάδεη επηθάλεηεο νη νπνίεο νλνκάδνληαη μέηωπα ηοσ κύμαηος. Οη θάζεηεο γξακκέο
σο πξνο ηα κέησπα ηνπ θύκαηνο απνηεινύλ ηηο ζειζμικές ακηίνες. Η δηεύζπλζε ησλ
ζεηζκηθώλ αθηηλώλ θαζνξίδεη θαη ηε δηεύζπλζε δηάδνζεο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ θαη
πεξηγξάθεηαη από ηελ θιίζε ηνπ παξάγνληα θάζεο Σ:
όπνπ είλαη ην κνλαδηαίν άλπζκα ηεο δηεύζπλζεο ηεο αθηίλαο ζε κία ζέζε. Ο
παξάγνληαο Σ(x), ν νπνίνο έρεη κνλάδεο ρξόλνπ, εθθξάδεη ηνλ ρξόλν πνπ
ρξεηάδεηαηην κέησπν ηνπ θύκαηνο γηα λα θηάζεη ζηε ζέζε x, θηλνύκελν παξάιιεια
ζηε δηεύζπλζε ησλ αθηηλώλ. Αλ ζεσξήζνπκε όηη ην ζεκείν x είλαη ζπλάξηεζε ηνπ
κήθνπο ηνπ ηόμνπ θαηά κήθνο ηεο αθηίλαο, x= x(s) ηόηε ε εμίζσζε αθηίλαο ζύκθσλα
κε ηελ αξρή ηνπ Fermat δίλεηαη από ηε ζρέζε:
Η επίιπζε ηεο εμίζσζεο (2.10) επηηπγράλεηαη κε ηηο ηερληθέο πνπ αλαθέξζεθαλ ζε

πξνεγνύκελν εδάθην θαη απνδίδεη ηε δηαδξνκή ησλ ζεηζκηθώλ αθηηλώλ. ΢ηελ
ζπλέρεηα νινθιεξώλνληαο θαηά κήθνο απηήο ηεο δηαδξνκήο, ζύκθσλα κε ηελ
εμίζσζε (2.1) θαζνξίδεηαη ν ρξόλνο δηαδξνκήο γηα θάζε αθηίλα πνπ ζπλδέεη ην
ππόθεληξν ελόο ζεηζκνύ κε ηνλ ζηαζκό θαηαγξαθήο.
Δηθ.2.5Γηαθξηηνπνίεζε ηεο ππό δηεξεύλεζε δνκήο ζε θάλαβν θειηώλ κε ζηαζεξή ηαρύηεηα.
Δάλ ην όξην ησλ θειηώλ είλαη κηα επζεία γξακκή (Δηθ.2.4), κηα αλαιπηηθή ιύζε
βαζηζκέλε ζην λόκν Snell είλαη ε ηαρύηεξε κέζνδνο ειέγρνπ γηα λα δηαπηζησζεί εάλ
ε ζέζε ηνπ Χ0 είλαη ε νξζή ή ρξεηάδεηαη αλάινγε κεηαθίλεζε ζε αληίζεηε πεξίπησζε.
Η κεηαθίλεζε ηνπ ζεκείνπ Χ0 θαζνξίδεηαη ζπλήζσο από ηηο ηηκέο ηεο ηαρύηεηαο ησλ
θειηώλ πνπ γεηηληάδνπλ ζην Χ0. Έηζη, βαζηδόκελνη ζηε βαζκίδα ηνπ ηνπηθνύ πεδίνπ
ηαρύηεηαο νξίδνπκε θαη ηελ θαηεύζπλζε πξνο ηελ νπνία ζα κεηαηνπηζζεί ην ζεκείν
Χ0.
Σα βήκαηα ειαρηζηνπνίεζεο πξαγκαηνπνηνύληαη γηα όια ηα ζύλνια ησλ
επζύγξακκσλ ηκεκάησλ θαηά κήθνο ηεο αθηίλαο θαη επαλαιακβάλνληαη είηε κέρξη ην
άζξνηζκα ησλ ζεκείσλ παξαιιαγήο ηεο αθηίλαο λα θηάζεη ζε έλα πξνθαζνξηζκέλν
θαηώηαην όξην ή, ελαιιαθηηθά, κέρξη ελόο νξίνπ επαλαιήςεσλ (Δηθ.2.5).
΢ην παξάδεηγκα ηεο Δηθ.2.6, ρξεζηκνπνηείηαη έλα κνληέιν, κε αθξαίεο αληηζέζεηο ζηηο
αλσκαιίεο ηαρπηήησλ. Καηά ηελ θάζεηε δηεύζπλζε, ε ηαρύηεηα πνηθίιεη από 2.5 έσο
9 km/s. Οη αλσκαιίεο ζηε ζθαθηέξα απηή έρνπλ πιάηε ±30%. Καηά ζπλέπεηα, γίλεηαη
θαλεξό πσο ζε απηό ην πξόηππν ηαρπηήησλ, ε αθηηληθή δηαδξνκή έρεη έλα αξθεηά
πνιύπινθν ζρήκα πνπ θαζνξίζηεθε από ηε ρσξηθή θαηαλνκή ηεο ηαρύηεηαο.
Δηθ.2.6 Τπόβαζξν ηνπ αιγνξίζκνπ θάκςεο ζεηζκηθήο αθηίλαο. Η θαηαζθεπή ησλ αθηηλώλ
παξίζηαηαη γηα έλα κνληέιν κε αθξαίεο αληηζέζεηο ηαρπηήησλ (ειαθξύ ηεθξό-αξλεηηθέο
αλσκαιίεο, βαζύ ηεθξό-ζεηηθέο αλσκαιίεο).
Παξαπιήζηα δηαδηθαζία αθνινπζείηαη θαη κε άιινπο ηξόπνπο παξακεηξνπνίεζεο,

όπσο είλαη ε πνιπγώλσλή ηξηγώλσλ πνπ εληόο απηώλ δηαηεξείηαη ζηαζεξή ε ηηκή ηεο
βξαδύηεηαο. Γεληθώο, ε παξακεηξνπνίεζε δηελεξγείηαη πξηλ από ηελ πξαγκαηνπνίεζε
ηεο αληηζηξνθήο, πνιιέο θνξέο όκσο κπνξεί λα γίλεη θαη αλαπξνζαξκνγή θαηά ηηο
εζσηεξηθέο επαλαιήςεηο απηήο (Michelena and Harris, 1991; Vesnaver, 1996; Bohm
and Vesnaver, 1999; Weber, 2001).
2.3 ΜΔΘΟΓΟ΢ ΔΤΡΔ΢Η΢ ΔΛΑΥΙ΢ΣΟΤ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΟΤ ΓΟΜΗ΢

ΣΑΥΤΣΗΣΩΝ
Η εθηίκεζε ηεο ηαρύηεηαο, θαζώο θαη ε αληηζηξνθή ησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο από έλα
ζύλνιν ζεηζκώλ ζε κία πεξηνρή, ώζηε λα θαηαζηεί δπλαηή ε απεηθόληζε ηνπ
εζσηεξηθνύ ηεο δνκήο ηεο Γεο, απνηειεί έλαλ από ηνπο θύξηνπο ζηόρνπο ηεο
επεμεξγαζίαο θαη αλάιπζεο ζήκαηνο. Σόζν νη ηαρύηεηεο όζν θαη νη δηαθνξνπνηήζεηο
απηώλ, καο εθνδηάδνπλ κε πνιύηηκε πιεξνθνξία γηα ηελ ππεδαθηθή δνκή. Σα
δεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη, απνηεινύληαη από ρξόλνπο δηαδξνκήο ησλ θπκάησλ
ρώξνπ (επηκήθε P θαη εγθάξζηα S θύκαηα). Η γελίθεπζε απηνύ ηνπ πξνβιήκαηνο
γίλεηαη κε ηνλ δηαρσξηζκό κεηαμύ γλσζηώλ θαη αγλώζησλ παξακέηξσλ, ρξόλνη
δηαδξνκήο θαη 1-Γ ζηξσκαηνπνηεκέλν πξόηππν ηαρπηήησλ αληίζηνηρα. Βάζεη απηώλ
ησλ δεδνκέλσλ, ε εθηίκεζε ηεο ηαρύηεηαο ησλ θπκάησλ ρώξνπ ζε ηνπηθό επίπεδν
επηθνπξεί ζηελ θαηαζθεπή ελόο αξρηθνύ κνληέινπ ηαρπηήησλγηα ηελ πεξηνρή
κειέηεο. Απηνύ ηνπ είδνπο ην πξόβιεκα ραξαθηεξίδεηαη σο πνιππαξακεηξηθό, κε
πνιιαπιέο ιύζεηο θαη ζε πςειό βαζκό κε-γξακκηθό.
Δηθ.2.7 Δλδεηθηηθά απνηειέζκαηα από ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ Υσξνρξνληθώλ (RMS, ERH,
ERZ) ΢θαικάησλ γηα δηαθνξεηηθά Α) βάζε αζπλέρεηαο Β) εύξε ηαρπηήησλ Γ) Λόγνπ ηαρπηήησλ
επηκήθσλ πξνο εγθάξζησλ θπκάησλ (Vp/Vs) από ηε κεηαζεηζκηθή αθνινπζία ηεο Υεξζνλήζνπ ηεο
Παιηθήο (Κεθαινληά).
Η εθηίκεζε ηεο ηαρύηεηαο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ γηα έλα ζύλνιν δεδνκέλσλ,
εληάζζεηαη ζηελ θαηεγνξία ηνπ Αληίζηξνθνπ Πξνβιήκαηνο. ΢ε απηνύ ηνπ είδνπο ηηο
πεξηπηώζεηο, νη αιγόξηζκνη πξνζπαζνύλ λα επηηύρνπλ ηε βέιηηζηε δπλαηή ηαύηηζε
κεηαμύ ησλ ζεσξεηηθώλ θαη παξαηεξνύκελσλ ρξόλσλ άθημεο (Δηθ.2.7) ζε θάζε
ζηαζκό, πεξηνξίδνληαο ηα ρσξνρξνληθά ζθάικαηα (RMS, ERH θαη ERZ).
΢ε απηνύ ηνπ είδνπο ηα πξνγξάκκαηα εληάζζνληαη νη γελεηηθνί (genetic algorithms)
θαη πξνζνκνίσζεο αλόπηεζεο αιγόξηζκνη (Simulated annealing), νη νπνίνη μεθηλνύλ
κε νξηζκέλεο παξαδνρέο ώζηε λα θαηαιήμνπλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν 1-Γ κνληέιν
ηαρπηήησλ. ΢ηελ πξώηε θαηεγνξία εληάζζνληαη πξνγξάκκαηα ηα νπνία ζηνρεύνπλ
ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ζθαικάησλ κεηαμύ ησλ ζεσξεηηθά ππνινγηζζέλησλ θαη
παξαηεξνύκελσλ ρξόλσλ άθημεο ζε έλαλ ζηαζκό (Kissling et al., 1994; Chiarabba
and Frepoli, 1997; Lopes and Assumpção, 2011), ελώ ζηε δεύηεξε θαηεγνξία
πεξηιακβάλνληαη αιγόξηζκνη πνπ ρξεζηκνπνηνύλ αλαινγίεο πνπ έρνπλ πξνθύςεη από
ηε ΢ηαηηζηηθή Μεραληθή ηεο αλόπηεζεο ησλ ζηεξεώλ (Pullammanappallil, 1994).
΢ηελ παξνύζα δηαηξηβή ρξεζηκνπνηήζεθε σο αξρηθό 1-Γ πξόηππν
ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο απηό πνπ πεξηγξάθεηαη από ηνλ Καβύξε (2003) γηα ηνλ
Αλαηνιηθό Κνξηλζηαθό Κόιπν, δηόηη νη ππνθεληξηθέο ιύζεηο πνπ παξάγνληαη κε ηελ
ρξήζε απηνύ είλαη πην αμηόπηζηεο, κε απνδεθηά θαηά θαλόλα ρσξνρξνληθά ζθάικαηα,
θαη επλντθό αξηζκό ζηξσκάησλ γηα ηνλ αιγόξηζκν θαηαζθεπήο κνλνδηάζηαησλ
πξνηύπσλ γηα ηελ δηεξεύλεζε κηθξώλ αιιαγώλ ζηηο ηαρύηεηεο θαη πάρε απηώλ.
΢θνπόο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη ε αλαπξνζαξκνγή ηνπ θάζε ζηξώκαηνο αλάινγα
ησλ δεδνκέλσλ ηεο επηιεγκέλεο πξνο κειέηε πεξηνρήο, ώζηε ε αληηθεηκεληθή
ζπλάξηεζε F0(mn), όπνπ νξίδνληαη ηα ρσξνρξνληθά ζθάικαηα, λα ειαρηζηνπνηεζεί
(2.11):
nsis nsis 1
2
F0 (mn ) x Ni
i Ni (2.11)
i 1 i 1
όπνπ nsis παξηζηά ηνλ ζπλνιηθό αξηζκό ησλ ζεηζκηθώλ γεγνλόησλ, Ni ην ζύλνιν ησλ
θαηαγξαθώλ (P and S) πνπ ιήθζεθαλ ππόςε γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ i-ζηνύ
ππνθέληξνπ θαη xi ην κέγεζνο πνπ επηιέρζεθε λα ειαρηζηνπνηεζεί από ηα
ρσξνρξνληθά ζθάικαηα (RMS, ERH, ERZ) πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηελ επεμεξγαζία
ηνπ αξρείνπ θάζεσλ κε ηνλ αιγόξηζκν κεκνλσκέλσλ γεγνλόησλ Hypoinverse (Klein,
2000).
Η ζπγθεθξηκέλε κέζνδνο πεξηιακβάλεη κία κε γξακκηθή δηαδηθαζία, ε νπνία
πξνζεγγίδεηαη κε ηε κέζνδν δνθηκήο θαη απόξξηςεο ηε ρξήζεη ελόο κνληέινπ
αλαθνξάο ώζηε λα γξαθεί ζε γξακκηθή κνξθή κε ηε κνξθή πηλάθσλ (Aki and Lee,
1976; Kissiling et al., 1994) όπσο θαίλεηαη ζηε ζρέζε (2.12).
t=Hh+Mm+e= Ad+e (2.12) όπνπ:
t: άλπζκα ππνινίπσλ ρξόλσλ δηαδξνκήο (tobs-tcalc)
H: πίλαθαο κεξηθώλ παξαγώγσλ ησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο σο πξνο ηηο ππνθεληξηθέο
παξακέηξνπο
h: άλπζκα πξνζαξκνγώλ ππνθεληξηθώλ παξακέηξσλ
M: πίλαθαο κεξηθώλ παξαγώγσλ ρξόλσλ δηαδξνκήο σο πξνο ηηο παξακέηξνπο ηνπ
κνληέινπ
m: άλπζκα πξνζαξκνζκέλσλ παξακέηξσλ ηαρύηεηαο
e: άλπζκα ζθάικαηνο ρξόλσλ δηαδξνκήο
A: πίλαθαο όισλ ησλ κεξηθώλ παξαγώγσλ
d: άλπζκα ησλ πξνζαξκνζκέλσλ παξακέηξσλ ππνθέληξσλ θαη κνληέινπ
Πην αλαιπηηθά, νη ρξόλνη δηαδξνκήο κεηαμύ ησλ πεγώλ, ζε δηαθνξεηηθά βάζε, θαη
ησλ ζηαζκώλ, ζε πνιιαπιέο επηθεληξηθέο απνζηάζεηο, ππνινγίδνληαη, σο πξνο ην
ππνινγηζζέλ κνλνδηάζηαην κνληέιν, ζύκθσλα κε ηελ (2.12). Ο αιγόξηζκνο πνπ
ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία, επηηξέπεη ηνλ νξηζκό ησλ γσληώλ
πξόζπησζεο ώζηε λα επηηεπρζνύλ παξαπιήζηεο ππνινγηζκέλεο απνζηάζεηο ζηελ
επηθάλεηα.
Αθνύ ινηπόλ γίλεη επαλαθαζνξηζκόο ησλ ζέζεσλ ησλ πεγώλ, πξαγκαηνπνηείηαη
επαλαπξνζδηνξηζκόο ησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο γηα ηηο ζεηζκηθέο αθηίλεο, ζύκθσλα κε
ηηο ηηκέο πνπ θαζνξίζηεθαλ θαηά ην πξνεγνύκελν ζηάδην, κε κία επηπιένλ δηόξζσζε
σο πξνο ην πςόκεηξν ησλ ζηαζκώλ.
Η ζέζε ηνπ ππνθέληξνπ βξίζθεηαη βάζεη κηαο ζπλάξηεζεο ζηόρνπ (goalfunction-GF),
ε νπνία αληαλαθιά ηελ πηζαλόηεηα εληνπηζκνύ ηνπ ππνθέληξνπ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε
ρξνληθή ζηηγκή (2.13). Η κνξθή απηήο ηεο ζπλαξηήζεσο (GF) νξίδεηαη από ηνπο
KoulakovandSobolev (2006) σο εμήο:
N
A( t i ) B (d i )C
i 1
G N
B(d i )C
i 1 ,(2.13)
Όπνπ A είλαη έλαο όξνο πνπ αληαλαθιά ηηο ηηκέο ησλ ζθαικάησλ:
,
N είλαη ν ζπλνιηθόο αξηζκόο θαηαγξαθώλ θάζεσλ, αλά ζεηζκηθό γεγνλόο, θαη η1, η2
είλαη πξνθαζνξηζκέλα όξηα γηα ηηο ηηκέο ησλ ζθαικάησλ. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ όια ηα
ζθάικαηα είλαη κηθξόηεξα από ην η1, ε ζπλάξηεζε ζηόρνπ (goal function) ζα γίλεη
ίζε κε ην 1. Οη ηηκέο ησλ η1 θαη η2 θαζνξίδνληαη από ηηο αλακελόκελεο ηηκέο ησλ
αλσκαιηώλ ησλ ηαρπηήησλ.
Σν B είλαη όξνο ηεο εμάξηεζεο από ηελ απόζηαζε.
,
Οη κεγάιεο ζε κήθνο αθηίλεο, ζπγθεληξώλνπλ πεξηζζόηεξεο ρξνληθέο αλσκαιίεο θαηά
κήθνο ηεο δηαδξνκήο ηνπο θαη ζπλεπώο παξάγνπλ κεγαιύηεξα ζθάικαηα. Σν C είλαη
έλαο όξνο δηάθξηζεο ηεο βαξύηεηαο κηαο θάζεσο. Γηα κία P θάζε, ην βάξνο είλαη 1.
Δάλ ε S θάζε δελ θάλεη «δεύγνο» κε κία αληίζηνηρε P, ην βάξνο ηεο ζα πξέπεη λα
είλαη κηθξόηεξν. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρνπλ θαη νη δύν θάζεηο ζε έλαλ ζηαζκό,
ζεσξνύκε πσο ππάξρεηέλα δηαθνξηθό ζθάικα:
S S P P
ti (t obs t ref ) (t obs t ref )
(2.14)
P P
ti t obs t ref t0
(2.15) γηα P-θάζε θαη γηα S-θάζε, πνπ δελ δεπγαξώλεη
κε κία αληίζηνηρε P. Η δηόξζσζε ζηνλ ρξόλν γέλεζεο Γt0, βξίζθεηαη κέζσ ηεο
ζπλζήθεο:
Np
P P
B(d i ) (t obs t ref t0 ) 0
i 1 (2.16)
όπνπ tobs είλαη ν παξαηεξνύκελνο ρξόλνο δηαδξνκήο, trefP είλαη ν ζεσξεηηθόο ρξόλνο
P
δηαδξνκήο, ν νπνίνο ππνινγίδεηαη βάζεη ελόο πίλαθα αλαθνξάο πνπ κπνξεί λα

δηνξζσζεί, εάλ θαη εθόζνλ είλαη γλσζηά ηα βάζε ηεο αζπλέρεηαο Moho θαζώο θαη ε
ηνπνγξαθία. Δπηπιένλ, θάζε κνλαδηθή παξαηήξεζε ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηεί ηελ
παξαθάησ ζπλζήθε:
P
t obs t refP t0 2
(2.17)
Ο ππνινγηζκόο ηεο ζπλάξηεζεο ζηόρνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε θόκβνπο ελόο
θαλνληθνύ ηξηζδηάζηαηνπ πιέγκαηνο, κε θέληξν έλα ηξέρνλ ζεκείν. Δάλ ην κέγηζην
ηεο ζπλάξηεζεο ζηόρνπ επηηπγράλεηαη ζην όξην ηνπ πιέγκαηνο, εμεξεπλάηαη έλα άιιν
πιέγκα κε ην θέληξν ζηνλ θόκβν κε ηε κέγηζηε ηηκή ηεο ζπλάξηεζεο.
Η εύξεζε ησλ αθξαίσλ γηα ηελ GF πξαγκαηνπνηείηαη κεκία κέζνδν αλαδήηεζεο
πιέγκαηνο, ε νπνία μεθηλά από έλα παρύ πιέγκα γηα λα ηειεηώζεη ζ’ έλα αληίζηνηρν
ιεπηό. Απηό ην βήκα γίλεηαη ζρεηηθά γξήγνξα θαζώο ρξεζηκνπνηνύληαη νη ηηκέο

ππνινγηζκέλσλ ρξόλσλ δηαδξνκήο.
Με ηελ θαηαζθεπή ηνπ πξώηνπ πίλαθα παξαγώγσλ γηα ηηο αθηίλεο πνπ
ππνινγίζηεθαλ θαηά ηελ πξνεγνύκελε επαλάιεςε, ην θάζε ζηνηρείν (Aij) ηνπ πίλαθα
νξίδεηαη σο ίζν κε ηε ρξνληθή απόθιηζε θαηά κήθνο ηεο j-ζηήο αθηίλαο, ε νπνία
πξνθαιείηαη από κία κνλαδηαία θύκαλζε ηεο ηαρύηεηαο ζην i-ζηό επίπεδν βάζνπο. Σα
επίπεδα βάζνπο νξίδνληαη νκνηόκνξθα ελώ ε ηαρύηεηα κεηαμύ απηώλ πξνζεγγίδεηαη
γξακκηθά.
0 0
-20 -20
-40 -40
-60 -60
-80 -80
3 4 5 6 7 8 3 4 5 6 7 8
Δηθ.2.8 Απνηειέζκαηα ηεο βειηηζηνπνίεζεο ηνπ 1-Γ κνληέινπ ηαρπηήησλ ρξεζηκνπνηώληαο ην
αξρηθό κνληέιν (αξηζηεξά) θαη ην πξνζαξκνζκέλν από απηή ηελ δηαδηθαζία κνληέιν(δεμηά). Η
καύξε παρηά γξακκή παξηζηά ην αξρηθό πξόηππν ηαρπηήησλ ελώ νη αληίζηνηρεο ιεπηέο, ηα
απνηειέζκαηα κεηά από 1-3 επαλαιήςεηο. Η πξάζηλε γξακκή είλαη ην ηειηθό απνηέιεζκα κεηά
από ηελ 4ε επαλάιεςε κε ην 1ν κνληέιν. Με ηελ εξπζξή γξακκή παξίζηαηαη ην απνηέιεζκα γηα
ην δεύηεξν κνληέιν.
Έπεηηα,ε αληηζηξνθή απηνύ ηνπ πίλαθα, γίλεηαη ηαπηνρξόλσο γηα ηα δεδνκέλα ησλP
θαη S θπκάησλ, ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηηκέο πνπ ππνινγίζηεθαλ ζην πξνεγνύκελν
ζηάδην. Δθηόο από ηηο παξακέηξνπο ηαρύηεηαο, ν πίλαθαο απηόο πεξηέρεη θαη ηα
ζηνηρεία σο πξνο ηε δηόξζσζε ησλ εζηηαθώλ παξακέηξσλ (dx, dy, dz θαη dt). Σν
άλπζκα δεδνκέλσλ πεξηέρεη ηα ζθάικαηα πνπ ππνινγίζηεθαλ κεηά ηνλ πξνζδηνξηζκό
ησλ ππνθέληξσλ θαη πξαγκαηνπνηείηαη θαλνληθνπνίεζε, πξνζζέηνληαο έλα εηδηθό
κπινθ εμνκάιπλζεο. Σν ζπγθεθξηκέλν κπινθ ρξεζηκνπνηείηαη ζηηο πεξηπηώζεηο όπνπ
αληί γηα θειηά έρνπκεθόκβνπο κεζπγθεθξηκέλεο ηηκέο ηαρύηεηαο, νπόηε ε αθξίβεηα
ηεο κεζόδνπ εμαξηάηαη θαη από ηελ νκαιόηεηα ηνπ ρξεζηκνπνηεζέληνο πξνηύπνπ
κηαο θαη ππεηζέξρνληαη νη παξάγνληεο εύξεζεο ησλ ηηκώλ ηεο ηαρύηεηαο ζηηο
ελδηάκεζεο ζέζεηο κε δηάθνξεο κεζόδνποεμνκάιπλζεο θαη παξεκβνιήο.Η θάζε
γξακκή ηνπ κπινθ απηνύ πεξηέρεη δύν κε κεδεληθά ζηνηρεία, κε αληίζεηα πξόζεκα,
ηα νπνία αληηζηνηρνύλ ζε γεηηνληθά επίπεδα βαζώλ. Σν άλπζκα ησλ δεδνκέλσλ γη’
απηό ην κπινθ είλαη κεδεληθό θαη όζν απμάλνπκε ην βάξνο απηνύ, εμνκαιύλεηαη θαη
ε ιύζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Δάλ ηώξα, ππάξρεη κία a-priori πιεξνθνξία, σο πξνο ηελ
παξνπζία επηθαλεηώλ αζπλερεηώλ (π.ρ. Moho), απηή κπνξεί λα ζπκπεξηιεθζεί ζηελ
αληηζηξνθή. ΢ε απηή ηελ πεξίπησζε, ε ζύλδεζε κεηαμύ ελόο δεύγνπο θόκβσλ,
εθαηέξσζελ ηεο αζπλέρεηαο, απηόκαηα ζα παξαιεηπόηαλ.
Οη βέιηηζηεο ηηκέο ησλ ειεπζέξσλ παξακέηξσλ (παξάγνληεο εμνκάιπλζεο θαη βάξε
γηα ηηο εζηηαθέο παξακέηξνπο) θξίλνληαη βάζεη ηεο ζπλζεηηθήο πξνηππνπνίεζεο θαη ε
αληηζηξνθή απηνύ ηνπ πίλαθα γίλεηαη ρξεζηκνπνηώληαο ηε κέζνδν ησλ ειαρίζησλ
ηεηξαγώλσλ, LSQR (Paige and Saunders, 1982; Van der Sluis and Van der Vorst,
1987). Σν άζξνηζκα ησλ ιεθζέλησλ θπκάλζεσλ ηαρπηήησλ θαη ην ηξέρνλ πξόηππν
αλαθνξάο ρξεζηκνπνηείηαη σο κνληέιν αλαθνξάο γηα ηελ επόκελε επαλάιεςε. Ο
ζπλνιηθόο αξηζκόο επαλαιήςεσλ πξνζδηνξίδεηαη από ηα απνηειέζκαηα ηεο
ζπλζεηηθήο πξνηππνπνίεζεο (Δηθ.2.8).
2.4 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΗΝ 3-Γ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ

Η καζεκαηηθή πξνζέγγηζε ελόο θπζηθνύ ζπζηήκαηνο ρσξίδεηαη ζε ηξεηο θάζεηο: (α)
ζηνλ θαζνξηζκό ελόο βαζηθνύ ζπλόινπ θπζηθώλ κεγεζώλ πνπ πεξηγξάθνπλ ην
ζύζηεκα απηό, (β) ζηελ επίιπζε ηνπ επζέoο πξνβιήκαηνο, θνηλώο ζηνλ νξηζκό ελόο
ζπλόινπ θπζηθώλ λόκσλ πνπ λα πξνβιέπνπλ ηα απνηειέζκαηα ησλ πεηξακαηηθώλ
κεηξήζεσλ γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ζύλνιν παξακέηξσλ ηνπ κνληέινπ θαη (γ) ζηελ
επίιπζε ηνπ αληηζηξόθνπ πξνβιήκαηνο, όπνπ έλα ζύλνιν παξαηεξήζεσλ θαζνξίδεη
ηηο ηηκέο πνπ ζα ιάβεη ην πξόηππν κε ην νπνίν πξαγκαηεύεηαη. Η ζεσξία ηεο
αληηζηξνθήο (inversion theory) είλαη έλα ζύλνιν καζεκαηηθώλ κεζόδσλ κε ζθνπό
ηελ επίιπζε ηνπ αληηζηξόθνπ πξνβιήκαηνο (Aki et al., 1974; Menke, 1984;
Papazachos et al., 1994).
Γηαηελπεξηγξαθήελόοζεηζκηθνύγεγνλόηνορξεηάδνληαηηέζζεξεηοπαξάκεηξνη: ηξεηο γηα
ηνλ ρώξν θαη κία γηα ηνλ ρξόλν. Καηάζπλέπεηα, ηέζζεξεηοθαηαγεγξακκέλεο θάζεηο
αθίμεσλ ζε αληίζηνηρνπο ζηαζκνύο, ζεσξεηηθά, αξθνύλ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ηνπ
ζεηζκηθνύ ππνθέληξνπ. Βεβαίσο, απηέο νη παξαηεξήζεηο, εθηόο από ηελ πιεξνθνξία
πνπ πεξηέρνπλ γηα ηηο ππνθεληξηθέο παξακέηξνπο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζηελ
εύξεζε ηεο θαηαλνκήο ηεο ζεηζκηθήο ηαρύηεηαο θαηά κήθνο ησλ αθηηλώλ δηαδξνκήο
πνπ αθνινπζνύλ. Δδώ έξρεηαη ε ζεηζκηθή ηνκνγξαθία, ε νπνία ζπκβάιιεη ζηνλ
θαζνξηζκό ηεο αλσηέξσ πεξηγξαθείζαο δνκήο, κεηαμύ ζηαζκώλ θαη πεγώλ.
Η ζπγθεθξηκέλε κέζνδνο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα πξώηε θνξά ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο
ηνπ 1970, από ηνπο Aki et al. (1974),νη νπνίνηρξεζηκνπνηνύληνλόξν
«ηξηζδηάζηαηεαληηζηξνθή» θαη ζήκεξα έρεη θζάζεη λα είλαη επξέσο δηαδεδνκέλε κε
ην όλνκα ζεηζκηθή ηνκνγξαθία. Η κεηέπεηηα νλνκαζία ηεο (Σνκνγξαθία),
πηνζεηήζεθε θπξίσο από ηνπο Ιαηξνύο εξεπλεηέο,ζηε δεθαεηία ηνπ 1980. Οη δύν ηύπνη
ηνκνγξαθίαο, ζεηζκηθή θαη ηαηξηθή, ζεσξνύληαη πσο είλαη ζρεδόλ παλνκνηόηππεο,
κηαο θαη έρνπλ παξόκνην καζεκαηηθό ππόβαζξν, όκσο νη δηαθνξέο ηνπο είλαη
ζεκειηώδεηο. Μία από απηέο πεξηγξάθεηαη ζην παξάδεηγκα ησλ αθηηλώλ Röntgen (ή Χ
θαηά ηελ θνηλή νξνινγία) θαηά ηε ξαδηνινγηθή απεηθόληζε. ΢ε απηό ην παξάδεηγκα ε
απνξξόθεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο αθηηλνβνιίαο ζεσξείηαη σο γξακκηθό πξόβιεκα,
κηαο θαη νη αθηίλεο παξακέλνπλ επζείεο γξακκέο θαη ε δηάδνζή ηνπο δελ εμαξηάηαη
από ηε δηεύζπλζε δηάδνζεο. Αληίζεηα, ζηε ζεηζκηθή ηνκνγξαθία
νηρξόλνηδηαδξνκήορξεζηκνπνηνύληαη ζηνλ ππνινγηζκό ησλ ηαρπηήησλ ηνπ κέζνπ,
ζπλεπώο αλαθύπηεη κία κε-γξακκηθόηεηα ζηε ζύδεπμε κεηαμύ αλσκαιηώλ ρξόλνπ
δηαδξνκήο θαη ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ πνπ είλαη άκεζα εμαξηώκελεο από ηε δνκή ηνπ.
Απηό ην δήηεκα ηεο κε γξακκηθόηεηαο ιύλεηαη θπξίσο είηε κε πνιιαπιέο, ζηαδηαθέο
αληηζηξνθέο ώζηε λα γξακκηθνπνηεζεί ην πξόβιεκα, είηε κε εθαξκνγή ηερληθώλ κε-
γξακκηθήο αληηζηξνθήο όπσο Γελεηηθνί Αιγόξηζκνη, Monte Carlo ή Μεζόδνπο
Πξνζνκνίσζεο Αλόπηεζεο (Simulated Annealing methods).
Δάλ ηώξα νη αθξηβείο ζέζεηο ησλ ππνθέληξσλ δελ είλαη γλσζηέο, ηόηε ην ζύζηεκα πνπ
πξέπεη λα επηιπζεί έρεη πεξηζζόηεξεο άγλσζηεο παξακέηξνπο ζε ζρέζε κε ηηο
ηαρύηεηεο. Αθόκα θαη έηζη βέβαηα, ππάξρνπλ πνιιαπιά πιενλεθηήκαηα
ρξεζηκνπνηώληαο ζεηζκηθέο πεγέο (ππόθεληξα) ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο ηερλεηέο
(εθξήμεηο). Η ρξήζε ηεο Παζεηηθήο ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο είλαη αξθεηά θζελή, ζε
ζρέζε πάληα κε ηελ Δλεξγεηηθή, κηαο θαη ε ζπρλόηεηα γέλεζεο ζεηζκώλ ζηε θύζε
είλαη αξθεηά κεγάιε, ζε νξηζκέλεο όκσο πεξηνρέο, θαη θπζηθά ην βάζνο ηνπο
εληνπίδεηαη ζε ζεκεία πνπ νη ηερλεηέο πεγέο δελ κπνξνύλ λα ηνπνζεηεζνύλ κε
θαλέλα θόζηνο, εληόο ινγηθώλ πιαηζίσλ.Πέξαλ ηνπ πιενλεθηήκαηνο πνπ καο παξέρεη
ε γεσκεηξία ηεο θαηαλνκήο ησλ θπζηθώλ πεγώλ, νη επηξξνέο ηεο εγγύο επηθαλείαο -
πνπ θαηά θαλόλα πεξηέρεη ηζρπξή εηεξνγέλεηα- είλαη κηθξόηεξεο γηα ζεηζκηθή
ελέξγεηα πξνεξρόκελε από ην ζεηζκνγόλν ζηξώκα ηνπ θινηνύ ζε ζρέζε κε ηελ
αληίζηνηρε πνπ παξάγεηαη εληόο επηθαλεηαθώλ βαζώλ.
΢ηηο αξρέο ηηο δεθαεηίαο ηνπ 1990, νη ηερληθέο πεπεξαζκέλσλ δηαθνξώλ γηα ηνλ
απεπζείαο ππνινγηζκό ησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο πξνζέθεξαλ ηε δπλαηόηεηα αμηόπηζηνπ
ππνινγηζκνύ ησλ ειάρηζησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο ζε πνιύπινθεο δνκέο ηαρπηήησλ,
όπνπ παξαδνζηαθά νη ηερληθέο ζθόπεπζεο θαη θάκςεο απνηπγράλνπλ. Η ηαπηόρξνλε
ρξεζηκνπνίεζή ηνπο κε δπλαηέο ελαιιαθηηθέο επηινγέο νινθιεξσηηθήο αληηζηξνθήο
πηλάθσλ, αλνίγεη ηε ζύξα ζηνπο αιγνξίζκνπο ηνκνγξαθίαο δεύηεξεο γεληάο. ΢ε ζρέζε
κε ηηο πξνεγνύκελεο κεζόδνπο, κπνξνύλ λα εμεηαζηνύλ ιεπηνκεξώο επξείεο πεξηνρέο
κειέηεο, ελώ ππθλά δεηγκαηνιεπηηθά πξόηππα ηαρπηήησλ κπνξνύλ λα ππνινγηζηνύλ
ρξεζηκνπνηώληαο έλαλ αξθεηά κεγάιν αξηζκό πεγώλ θαη ζηαζκώλ.
΢ηε ζπλέρεηα ηνπ παξόληνο θεθαιαίνπ ηεο δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο, ζα παξνπζηαζηεί
ε ζεσξία πάλσ ζηελ νπνία βαζίδεηαη ε Σνκνγξαθία Σνπηθήο Κιίκαθνο θαζώο θαη ν
αιγόξηζκνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ παξαγσγή ησλ ηξηζδηάζηαησλ πξνηύπσλ
δνκήο ηαρπηήησλ γηα ηνλ Διιαδηθό ρώξν.
2.4.1 ΣΟ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Ο νξηζκόο ηνπ αληίζηξνθνπ πξνβιήκαηνο (Δηθ.2.9), ζε αληίζεζε κε ην αληίζηνηρν
επζύ, ραξαθηεξίδεηαη σο αζζελήο (illposed). Απηό ζεκαίλεη πσο ε θαηαζθεπή ιύζεσλ
θαηαλνκήο θπζηθώλ παξακέηξσλ ζ’ έλα πξόηππν, νη νπνίεο λα εξκελεύνπλ ηελ
παξαηήξεζε θαη λα ππαθνύνπλ ζπγθεθξηκέλνπο θπζηθνύο πεξηνξηζκνύο, δελ είλαη
ζηαζεξέο θαη απαξαηηήησο κνλαδηθέο, αθνύ κία κηθξή αιιαγή επί ησλ δεδνκέλσλ
δύλαηαη λα πξνθαιέζεη ζεκαληηθή αιιαγή ζηελ ηειηθή ιύζε. Καηά ζπλέπεηα ηίζεηαη
δήηεκα εθηίκεζεο ησλ παξακέηξσλ ηνπ πξνηύπνπ ηαρπηήησλ πνπ επηιέμακε θαζώο
θαη αμηνιόγεζε ηεο ιύζεο πνπ καο παξέρεη ν όπνηνο αιγόξηζκνο (Snieder and
Trampert, 1999).
Η ζεσξία ηεο αληηζηξνθήο, όπσο άιισζηε αλαθέξζεθε ζηελ εηζαγσγή, έρεη έλα επξύ
πεδίν εθαξκνγώλ ζηελ επηζηήκε ηεο Γεσθπζηθήο θαη εηδηθόηεξα ζε απηό ηεο
δηεξεύλεζεο ηνπ εζσηεξηθνύ ηεο δνκήο ηεο Γεο, όπνπ πεξηιακβάλεηαη ε απνζπλέιημε
ζεηζκηθώλ θπκαηνκνξθώλ, ν εληνπηζκόο ησλ ζέζεσλ ησλ ζεηζκηθώλ ππνθέληξσλ, ν
θαζνξηζκόο ηεο ππεδαθηθήο δνκήο κέζσ πεηξακαηηθώλ κεηξήζεσλ πεδίνπ θαη πνιιά
άιια.
Οη δύν κεγάιεο θαηεγνξίεο έληαμεο ησλ κεζόδσλ επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο
αληηζηξνθήο είλαη νη εμήο:
΢ηαηηζηηθή ή πηζαλνινγηθή πξνζέγγηζε (Statistical or Probabilistic approach),
όπνπ νη θπζηθέο -πξνο θαζνξηζκό- παξάκεηξνη, θαζώο θαη η’ αξρηθά δεδνκέλα,
αληηκεησπίδνληαη σο ηπραίεο κεηαβιεηέο ζηηο νπνίεο γίλεηαη πξνζπάζεηα θαζνξηζκνύ
ηεο ραξαθηεξηζηηθήο θαηαλνκήο ησλ πηζαλνηήησλ γηα ηε ζρέζε κεηαμύ δεδνκέλσλ
θαη παξακέηξσλ. Σν απνηέιεζκα πνπ πξνθύπηεη εθ ηεο ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίαο,
αθνξά θπξίσο ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε ηνπ ζθάικαηνο πνπ πξνέθπςε κέζσ δνθηκώλ
θαη πηζαλώλ ελαιιαθηηθώλ επηινγώλ (Menke, 1984).
Αηηηνθξαηηθή πξνζέγγηζε (deterministic approach), όπνπ αλαδεηνύληαη νη
εθηηκήζεηο ησλ θπζηθώλ παξακέηξσλ ελόο πξνηύπνπ κέζσ κηαο ζεηξάο δεδνκέλσλ ηε
ρξήζεη, θαηά θύξην ιόγν, αιγεβξηθώλ κεζόδσλ.
Δηθ.2.9 ΢ρεκαηηθή απεηθόληζε ηνπ αληηζηξόθνπ πξνβιήκαηνο σο ζπλδπαζκνύ εθηίκεζεο θαη

αμηνιόγεζεο ηεο ηειηθήο ιύζεο (Snieder and Trampert, 1999).
Σν εύξνο ηεο δηαθνξνπνίεζεο ησλ εηδώλ ησλ θπζηθώλ παξακέηξσλ, ζηε Θεσξία ηεο
Αληηζηξνθήο, κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ηα είδε ησλ θπζηθώλ παξακέηξσλ ελόο
κνληέινπ όπσο απηέο αληηκεησπίδνληαη ζηε ζεσξία ηεο αληηζηξνθήο πνπ κπνξνύλ λα
δηαθέξνπλ από δηαθξηηέο αξηζκεηηθέο πνζόηεηεο κέρξη ζπλερείο ζπλαξηήζεηο ελόο ή
πεξηζζόηεξσλ κεηαβιεηώλ.
Έζησ όηη έλα θπζηθό ζύζηεκα πεξηγξάθεηαη από έλα ζύλνιν ζπλερώλ ή δηαθξηηώλ
ζπλαξηήζεσλ κε νξηζκέλν αξηζκό ζηαζεξώλ, mj, (j= 1,…,M) θαη πεπεξαζκέλν
ζύλνιν παξαηεξήζεσλ, di, (i= 1,…,Ν).Σόηε ζηελ πεξίπησζε πνπ ην επζύ πξόβιεκα
είλαη νξηζκέλν ζα ππάξρεη θάπνηνο ηξόπνο ππνινγηζκνύ ησλ παξαηεξήζεσλ από ηηο
παξακέηξνπο ηνπ κνληέινπ, κε κηα ζρέζε ηεο κνξθήο:
di=Gi(m ,m ,...,m ) i=1,...,N (2.18)

1 2 M
όπνπ Gi νη ζπλαξηήζεηο κεηαζρεκαηηζκνύ ηνπ πξνηύπνπ ζε παξαηεξήζεηο. Η

παξαπάλσ ζρέζε, ε νπνία εθθξάδεηαη κέζσ ηνπ επζένο πξνβιήκαηνο, αληηζηνηρεί ζε
έλα ζύζηεκα Ν εμηζώζεσλ (πεηξακαηηθέο κεηξήζεηο) κε Μ αγλώζηνπο
(παξακεηξνπνίεζε κνληέινπ). Η επίιπζε ησλ παξαπάλσ εμηζώζεσλ (2.18) σο πξνο
ηηο Μ παξακέηξνπο ηνπ κνληέινπ δελ είλαη γεληθά δπλαηή, αθνύ ε κνξθή ησλ
ζπλαξηήζεσλ Gi είλαη ζρεδόλ πάληνηε κε γξακκηθή. Γηα απηόληνλιόγν, ε ιύζε ηνπ
αληηζηξόθνπ πξνβιήκαηνο γίλεηαη κέζσ ηεο γξακκηθνπνίεζεο ηεο παξαπάλσ ζρέζεο.
Η δηαδηθαζία απηή απαηηεί ηελ ύπαξμε ελόο αξρηθνύ κνληέινπ δνκήο, mj0, (j=
1,…,M), ην νπνίν ζεσξείηαη πσο είλαη αξθεηά θνληά ζην πξαγκαηηθό κνληέιν, mj, (j=
1,…,M). Γεδνκέλνπ ηνπ αξρηθνύ καοκνληέινπ, επηιύνπκε ην επζύ πξόβιεκα,
παξάγνληαο ζπλζεηηθά δεδνκέλα,όπνπ:
di0, (i = 1,…,Ν): di0=Gi(m10,m20,...,mM0) i=1,...,N (2.19)
Καηά ζπλέπεηα, παίξλνληαο ην αλάπηπγκα Taylor ησλ παξαπάλσ ζρέζεσλ (2.18-2.19)
ζηελ πεξηνρή ηνπ αξρηθνύ κνληέινπ, m0, έρνπκε:
(2.20)
Αθνύ ην αξρηθόπξόηππν δνκήο είλαη αξθεηά θνληά ζην πξαγκαηηθό, δειαδή
|mj–mj0|<<1, (j= 1,…N), κπνξνύκε λα ζεσξήζνπκε όηη νη όξνηαλώηεξεο ηάμεο είλαη
πνιύ κηθξνί ζε ζρέζε κε ηνπο όξνπο πξώηεο ηάμεο ηεο ζρέζεο (2.20) θαη κπνξνύλ λα
παξαιεθζνύλ. Αλ ιάβνπκε ππόςε θαη ηε ζρέζε (2.19), ηόηε εζρέζε (2.20) κπνξεί
λαγξαθεί σο εμήο:
(2.21)
0
όπνπ δdi= di– di (i= 1,…,N) νη δηαθνξέο ησλ παξαηεξεκέλσλ θαη ζπλζεηηθώλ
δεδνκέλσλ θαη δmj= mj– mj0(j= 1,…,M) νη δηαθνξέο ηνπ πξαγκαηηθνύ κε ην
πξνθαηαξθηηθό κνληέιν. Οη ζρέζεηο (2.17) θαη (2.18) απνηεινύλ ηε βάζε επίιπζεο
ηνπ αληηζηξόθνπ πξνβιήκαηνο. Γειαδή, νη δηαθνξέο ησλ παξαηεξεκέλσλ θαη ησλ
ζπλζεηηθώλ δεδνκέλσλ, πνπ νλνκάδνληαη ρξνληθά ππόινηπα (time residuals),
ζπλδένληαη κε γξακκηθέο εμηζώζεηο κε ηηο απαξαίηεηεο δηνξζώζεηο πνπ πξέπεη λα
γίλνπλ ζην αξρηθό πξόηππν ηαρπηήησλ, ώζηε απηό λα πξνζεγγίζεη ην πξαγκαηηθό. Η
γξακκηθόηεηα ησλ ζρέζεσλ (2.19) θαη (2.20),καο επηηξέπεη λα ηα εθθξάζνπκε κε έλα
ζύζηεκα ηεο κνξθήο:
δd= Αδm (2.22)
όπνπ δd θαη δm, νη πίλαθεο – ζηήιεο (δηαλύζκαηα) κήθνπο Ν θαη Μ, αληίζηνηρα:
θαη Α ν πίλαθαο (M × N) πνπ νλνκάδεηαη Ιαθσβηαλόο (Jacobian) θαη δίλεηαη από ηε

ζρέζε:
(2.23)
Η ζρέζε (2.23) είλαη έλα ζύζηεκα Ν εμηζώζεσλ κε Μ αγλώζηνπο, ην νπνίν επηιύεηαη
γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ησλ δηνξζώζεσλ ηνπ αξρηθνύ κνληέινπ. Δδώ ζα πξέπεη λα
ππνγξακκίζνπκε πσο ε θάζε γξακκή ηνπ πίλαθα Α αληηζηνηρεί ζε κία ζπγθεθξηκέλε
παξαηήξεζε, ελώ θάζε ζηήιε ηνπ πίλαθα Α αληηζηνηρεί ζε κία ζπγθεθξηκέλε
παξάκεηξν. Γεληθά, ν πίλαθαο, Α είλαη κε ηεηξαγσληθόο θαη ηα πεξηζζόηεξα
πξνβιήκαηα ζηε ζεηζκνινγία είλαη ππέξ-θαζνξηζκέλα, δειαδή ν αξηζκόο ησλ
παξαηεξήζεσλ είλαη κεγαιύηεξνο από ηνλ αξηζκό ησλ παξακέηξσλ ηνπκνληέινπ.
Έηζη αλαδεηνύκε κία ιύζε, δειαδή έλα κνληέιν, ην νπνίν λα ιύλεη ηνγξακκηθό
ζύζηεκα (2.22). ΢πλήζσο, γηα ηελ επίιπζε ηνπ ζπζηήκαηνο (2.21) ρξεζηκνπνηείηαη ε
κέζνδνο ηεο αλάιπζεο ηδηαδνπζώλ ηηκώλ (Singular Value Decomposition –SVD),

όπνπ ν πίλαθαο Α, κπνξεί λα αλαιπζεί σο εμήο:
Α = UΛVΤ(2.24)
Όπνπ U ν ηεηξαγσληθόο πίλαθαο (Ν × Ν) ησλ ηδηνδηαλπζκάησλ, ν νπνίνο θαιύπηεη
ηνλ ρώξν ησλ δεδνκέλσλV, όπνπ παξηζηά έλαλ ηεηξαγσληθό πίλαθα (Μ × Μ) ησλ
ηδηνδηαλπζκάησλ πνπ θαιύπηεη ηνλ ρώξν ησλ παξακέηξσλ ηνπ κνληέινπ θαη Λ είλαη
έλαο δηαγώληνο πίλαθαο (Μ × Ν) ηα ζηνηρεία ηεο δηαγσλίνπ ηνπ νπνίνπ είλαη νη
ηδηνηηκέο (singular values) ηνπ πίλαθα Α. Απηνί νη πίλαθεο πξνζδηνξίδνληαη από ηνπο
πίλαθεο ΑΤΑ θαη ΑΑΤ. ΢πγθεθξηκέλα νη ζηήιεο ηνπ πίλαθα U, είλαη ηα ηδηνδηαλύζκαηα
ηνπ πίλαθα, ΑΑΤ θαη νη ζηήιεο ηνπ πίλαθα V, είλαη ηα ηδηνδηαλύζκαηα ηνπ πίλαθα
ΑΤΑ. Ο πίλαθαοG, νπνίνο νλνκάδεηαη γεληθεπκέλνο αληίζηξνθνο ηνπ πίλαθαΑ,
ππνινγίδεηαη σο εμήο:
G= VΛ−1UΣ(2.25)
όπνπ Λ-1, είλαη ν δηαγώληνο πίλαθαο ηνπ νπνίνπ ηα ζηνηρεία ηεο δηαγσλίνπ είλαη ηα
αληίζηξνθα ησλ ηδηαδνπζώλ ηηκώλ ηνπ πίλαθα Α. ΢ηελ πεξίπησζε όπνπ Ν >>Μ (Ν, ν
αξηζκόο ησλ παξαηεξήζεσλ, Μ, ν αξηζκόο ησλ παξακέηξσλ) ν γεληθεπκέλνο
αληίζηξνθνο πίλαθαοG, είλαη ηζνδύλακνο κε ηνλ αληίζηξνθν πνπ δίλεη ε κέζνδνο ησλ
ειαρίζησλ ηεηξαγώλσλ θαη νξίδεηαη σο εμήο: G=(AΤA)-1AΤ (2.26) ελώ ε ιύζε
ειαρίζησλ ηεηξαγώλσλ είλαη:
(2.27)
Η ιύζε ησλ ειαρίζησλ ηεηξαγώλσλ πνπ δόζεθε κε ηηο παξαπάλσ ζρέζεηο, κπνξεί λα
ηξνπνπνηεζεί αλ ζηα δεδνκέλα ππεηζέξρνληαη δηαθνξεηηθά ζθάικαηα θαη γλσξίδνπκε
ηνλ πίλαθα ζπκκεηαβιεηόηεηάο ηνπο (data covariance matrix) Cd, ν νπνίνο ηα
πεξηγξάθεη, κε απνηέιεζκα ε ζρέζε (2.27) λα κεηαζρεκαηίδεηαη ζηελ:
(2.28)
΢πλήζσο, γίλεηαη ε ππόζεζε πσο ηα ζθάικαηα πνπ ππεηζέξρνληαη ζηα δεδνκέλα είλαη
ίδηα θαη αλεμάξηεηα, δειαδή Cd=σd2I .
2.4.2 ΑΠΔΙΚΟΝΙ΢Η ΠΔΡΙΟΥΗ΢ ΜΔΓΙ΢ΣΗ΢ ΔΜΠΙ΢ΣΟ΢ΤΝΗ΢-

΢ΤΝΘΔΣΙΚΑ ΣΔ΢Σ
Ο νξηζκόο ηεο πεξηνρήο εκπηζηνζύλεο (fidelityarea) γηα έλα ζύλνιν πξαγκαηηθώλ
δεδνκέλσλπνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί θαηά ηελ 3-Γ αληηζηξνθή,κπνξεί λα γίλεη κέζσ
ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ (Humphreys and Clayton, 1988; Inoue et
al. 1990; Zhao et al. 1991; Zhao et al. 1992), νη νπνίεο ρσξίδνληαη ζε ηέζζεξεηο
κεγάιεο θαηεγνξίεο:
1. Αλσκαιίεο ΢θαθηέξαο (Δηθ.2.10), ζην νξηδόληην επίπεδν (νξηδόληηεο θέηεο
ζπγθεθξηκέλσλ βαζώλ)
2. Οξηδόληηεο αλσκαιίεο, ζπγθεθξηκέλσλ ηηκώλ, όπνπ ζπλζέηνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν
κνηίβν ή δνκή πνπ ζέινπκε λα αλαπαξαζηήζνπκε (Δηθ.2.11),
3. Κάζεηεο αλσκαιίεο, δηαθξηηνπνηεκέλεο κνξθήο θαη πθήο, νξηζκέλεο ζε
ζπγθεθξηκέλεο ηνκέο (Δηθ.2.12),
4. Αλσκαιίεο ζθαθηέξαο, θαζνξηζκέλεο γηα θάζεηεο ηνκέο (Δηθ.2.13).
Δηθ.2.10 Γνθηκή ΢θαθηέξαο. Ο αξηζηεξόο ράξηεο παξηζηά ηελ αξρηθή ζπλζεηηθή θαηαλνκή ησλ
αλσκαιηώλ, ελώ ζην θέληξν (P θύκαηα) θαη δεμηά (S θύκαηα) ηα απνηειέζκαηα από ηελ
αλαθαηαζθεπή ηνπ αξρηθνύ πξνηύπνπ ηαρπηήησλ γηα ην βάζνο ησλ 30 km (Koulakov, 2009a).
Σα ρξνληθά ππόινηπα ησλ ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ, ππνινγίδνληαη από ηελ αλίρλεπζε
αθηηλώλ κεηαμύ ησλ ππνθέληξσλ θαη ησλ ζηαζκώλ, όπσο γίλεηαη αληίζηνηρα ζην
πξαγκαηηθό ζύζηεκα παξαηήξεζεο. Όπσο ζηελ αληηζηξνθή πξαγκαηηθώλ δεδνκέλσλ,
έηζη θαη εδώ ρξεζηκνπνηείηαη ν αιγόξηζκνο θάκςεο ηεο ζεηζκηθήο αθηίλαο. Οη
«παξαηεξνύκελνη» ρξόλνη δηαδξνκήο γηα ηηο ζπλζεηηθέο δνθηκέο ππνινγίδνληαη από
ηνλ ηύπν:
T obs T ref ( s ) ds
(2.29)
όπνπ ην γ είλαη ε αθηηληθή δηαδξνκή, ην ∆ζ είλαη ε αλσκαιία ηεο επηβξάδπλζεο
ζύκθσλα κε ην ζπλζεηηθό πξόηππν ηαρπηήησλ θαη ην ε ηπραίνο ζόξπβνο, κε κέγεζνο
πνπ θαζνξίδεηαη από ηε δηαζπνξά ησλ πξαγκαηηθώλ δεδνκέλσλ. Απηνί νη ρξόλνη
εηζάγνληαη θαηά ηελ ππόινηπε δηαδηθαζία ηεο αληηζηξνθήο.
Μία ζπλεζηζκέλε πξαθηηθή γηα ηελ παξαγσγή ησλ αξρηθώλ 3-Γ ζπλζεηηθώλ
πξνηύπσλ είλαη ν νξηζκόο πεξηνρώλ κε ελαιιαγή αξλεηηθώλ θαη ζεηηθώλ αλσκαιηώλ
ηαρπηήησλ P θαη S πνπ έρνπλ πξνθύςεη θαηά ηελ αληηζηξνθή ησλ πξαγκαηηθώλ
δεδνκέλσλ, κε πξνζζήθε ελόο ηπραίνπ πνζνζηνύ ζνξύβνπ.
Δηθ.2.11 ΢πλζεηηθή δνθηκή ειεύζεξσλ νξηδόληησλ αλσκαιηώλ. Ο αξηζηεξόο ράξηεο παξηζηά ηελ
θαηαλνκή ησλ αξρηθώλ ζπλζεηηθώλ ηηκώλ ηεο ζηνρνπνηεκέλεο αλσκαιίαο ελώ ζην θέληξν θαη
δεμηά αλαπαξίζηαληαη νη αληίζηνηρεο αλνηθνδνκεζείζεο, γηα ηα επηκήθε θαη εγθάξζηα θύκαηα,
ζηε θέηα βάζνπο ησλ 30 km (Koulakov, 2009a).
Η αλνηθνδόκεζε ελόο ζπλζεηηθνύ κνληέινπ ηαρπηήησλ εμαξηάηαη από νξηζκέλνπο

παξάγνληεο όπσο:
1. Η θάιπςε κε δεδνκέλα κεηαμύ ζηαζκώλ θαη πεγώλ (raycoverage), πνπ όζν

ππθλόηεξε είλαη ηόζν πηζαλόηεξε θαζηζηά ηελ επαλαζύζηαζε ηνπ αξρηθνύ
κνληέινπ
2. Σν επίπεδν ηνπ ζνξύβνπ πνπ ππεηζέξρεηαη ζηα δεδνκέλα ησλ θπκαηνκνξθώλ

θαη δπζρεξαίλεη ηνλ αλαιπηή ζηελ αλάγλσζε ησλ αθίμεσλ επηκήθσλ θαη
εγθαξζίσλ θπκάησλ
3. Η παξακεηξνπνίεζε ηνπ κέζνπ ζε θειηά ή θόκβνπο, θαηά ηέηνηνλ ηξόπν, ώζηε

λα γίλεη ε θάιπςε ησλ δηαζηάζεσλ ησλ ζηόρσλ (ξήγκαηα, καγκαηηθνί
ζάιακνη, θνηηάζκαηα θιπ) πνπ ζέινπκε λα αλαδείμεη ε ζεηζκηθή ηνκνγξαθία.
-20
-40
-60
-80
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450
Δηθ.2.12 ΢πλζεηηθή δνθηκή γηα θαηαθόξπθεο ειεύζεξεο αλσκαιίεο (Koulakov, 2009a).
-20
-40
-60
-80
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450
Δηθ.2.13 ΢πλζεηηθό πξόηππν δνκήο πνπ νξίδεη ηηο θαηαθόξπθεο αλσκαιίεο ζθαθηέξαο (Koulakov,
2009a).
΢ηόρνο απηώλ ησλ δνθηκώλ είλαη ε αλαζύζηαζε ησλ αλσκαιηώλ πνπ νξίζηεθαλ ζηελ
αξρηθή εηθόλα, κε ζθνπό ηελ αλάδεημε ηεο πεξηνρήο εκπηζηνζύλεο (fidelity
area),όπνπ ε εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθώλ
δεδνκέλσλ είλαη δπλαηή θαη αμηόπηζηε.
2.4.3 ΔΠΙΛΟΓΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΤ 3-Γ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ΢ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢

΢ηελ παξνύζα παξάγξαθν γίλεηαη κία ζπλνπηηθή αλαθνξά ζηε βαζηθή ιεηηνπξγία
κεηαμύ ησλ δηαζέζηκσλ αιγνξίζκσλ (SIMULPS, LOTOS), θαζώο θαη ζηα βαζηθά
θξηηήξηα ηεο επηινγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ 3-Γ ζεηζκηθή
αληηζηξνθή. Γεληθά, νη δύν απηνί αιγόξηζκνη ζηεξίδνληαη ζηελ γεληθεπκέλε
αληηζηξνθή Thurber (Thurber, 1983; Eberhart-Philips, 1990), ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ
επαλαιεπηηθή αληηζηξνθή κε ζθνπό ηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο 3-Γ δνκήο ηεο ηαρύηεηαο
ησλ θπκάησλ ρώξνπ ζε ηνπηθή θιίκαθα. Όπσο πεξηγξάθεθε ζε πξνεγνύκελν ρσξίν,
ε δηαδηθαζία ηεο αληηζηξνθήο μεθηλά κε πξνζεγγηζηηθή πξνζνκνίσζε ηεο δηαδξνκήο
ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ κεηαμύ πεγήο (ππνθέληξνπ) θαη δέθηε (ζεηζκνινγηθόο
ζηαζκόο). Η βαζηθόηεξε δηαθνξά κεηαμύ ησλ δύν απηώλ πξνγξακκάησλ εληνπίδεηαη

ζηελ παξακεηξνπνίεζε ηνπ θαλάβνπ ηεο πεξηνρήο όπνπ δηεξεπλάηαη ε δνκή ηεο. Πην
ζπγθεθξηκέλα, ζην SIMULPS ε δηεύζπλζε θαη ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ (grid)
πξνζαξκόδεηαη κε ηέηνηνλ ηξόπν ώζηε λα επηηεπρζεί ε βέιηηζηε δπλαηή θάιπςε
ζηαζκώλ θαη επηθέληξσλ, θαηά ην πξνθαηαξθηηθό ζηάδην ηεο αληηζηξνθήο.
Αληίζηνηρα ζην LOTOS ε παξακεηξνπνίεζε ηνπ θαλάβνπ γίλεηαη ζε ηέζζεξηο
δηαθνξεηηθέο δηεπζύλζεηο (π.ρ. 0°, 22°, 44° θαη 67°), κε βαζηθό ζηόρν ηελ απνθπγή
νπνηαζδήπνηε επίδξαζεο (bias) ηεο γεσκεηξίαο απηνύ ζηα ηειηθά απνηειέζκαηα.
Δπηπιένλ, ε θαηαλνκή ησλ θόκβσλ (nodes) πξνζαξκόδεηαη αλαιόγσο ηεο ππθλόηεηαο
ησλ αθηηλώλ (ray density), όληαο πην κεγάιε ζηηο πεξηνρέο όπνπ ππάξρεη επαξθήο
θάιπςε θαη πην κηθξή ζηηο αληίζηνηρεο κε κηθξή θαηαλνκή ζεηζκηθώλ αθηηλώλ. Ο
ηξόπνο, όκσο, κε ηνλ νπνίν δηαθξηηνπνηείηαη ν ζπγθεθξηκέλνο θάλαβνο, ζπκβάιεη
ζηελ απνθπγή ησλ έληνλσλ αιιαγώλ ζηελ ππθλόηεηα ησλ ζεηζκηθώλ αθηηλώλ θαη
θαηά ζπλέπεηα ηεο επίδξαζεο επί ησλ ηειηθώλ αλσκαιηώλ (%) ζηηο ηαρύηεηεο ησλ
θπκάησλ ρώξνπ (P θαη S).
Δηθ.2.14 Αλαπαξαγσγή ησλ ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ κε SIMULPS γηα ηελ εύξεζε πεξηνρή
αμηνπηζηίαο ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 0, 5, 10 θαη 15 km γηα ηηο ηαρύηεηεο ησλ Α) επηκήθσλ (Ρ)
θπκάησλ θαη Β) εγθαξζίσλ (S) θπκάησλ. Οη δηαθπκάλζεηο (%) ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηεο
ζάιαζζαο ηνπ Μαξκαξά θπκαίλνληαη από -8 έσο +8% (Baris et al., 2005).
Γηα ηελ αλάδεημε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πηπρώλ απηώλ ησλ πξνγξακκάησλ,

παξαηίζεληαη απνηειέζκαηα δεκνζηεπκέλσλ εξγαζηώλ, όπνπ ηόζν ην ρξνληθό
παξάζπξν ηνπ δείγκαηνο (ρξόλνη δηαδξνκήο) όζν θαη νη δηαζηάζεηο ηεο ππό κειέηεο
πεξηνρήο είλαη ίδηα (Baris et al., 2005; Polat et al., 2016), κε ζθνπό ηελ άκεζε
ζύγθξηζή ηνπο. Δπηπιένλ, ελζσκαηώζεθε κία εθαξκνγή κε ηνλ αιγόξηζκν ηνπ
LOTOS ζηελ πεξηνρή ηνπ Γπηηθνύ Κνξηλζηαθνύ θόιπνπ, επηιέγνληαο, κε αληίζηνηρα
θξηηήξηα, ην δείγκα (ρξόλνη δηαδξνκήο), θαζώο θαη ηηο παξακέηξνπο δηαθξηηνπνίεζεο
ηνπ κέζνπ (θαηαλνκή θόκβσλ), ζπγθξίλνληαο ηα ηειηθά απνηειέζκαηά ηεο κε απηά
ησλ Gautier et al. (2006).
Δηθ.2.15 Αλαπαξαγσγή ησλ ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ ζθαθηέξαο κε LOTOS γηα ηελ εύξεζε πεξηνρή
αμηνπηζηίαο ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 5, 15, 30 θαη 50 km γηα ηηο ηαρύηεηεο ησλ επηκήθσλ (Ρ)
θπκάησλ δηεξεπλώληαο ην κέγεζνο θειηνύ πνπ αλνηθνδνκείηαη ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο
αιιάδνληαο ηηο αξρηθέο δηαζηάζεηο (5×5, 20×20, 30×30 θαη 50×50 km2). Οη δηαθπκάλζεηο (%)ζηελ
επξύηεξε πεξηνρή ηεο ζάιαζζαο ηνπ Μαξκαξά θπκαίλνληαη από -10 έσο +12% (Polat et al.,
2016).
Δηθ.2.16 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο κε SIMULPS ζηελ πεξηνρή
εκπηζηνζύλεο ζηα αληίζηνηρα βάζε γηα ηα επηκήθε (πάλσ) θαη εγθάξζηα (θάησ) θύκαηα ζηελ
επξύηεξε πεξηνρή ηεο ζάιαζζαο ηνπ Μαξκαξά (Baris et al., 2005).
Έλα από ηα ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα γηα ηα νπνία έγηλε ζύγθξηζε ησλ ηειηθώλ
απνηειεζκάησλ κεηαμύ ηνπ SIMULPS θαη LOTOS αλαθέξνληαη ζηελ κειέηε ηεο
δνκήο ηεο πεξηνρήο ηνπ Μαξκαξά (ΒΓ Σνπξθία). Οη Baris et al. (2005)
δηαθξηηνπνίεζαλ ηνλ ππό κειέηε θάλαβν ζε θειηά κεγέζνπο 10×10×5 km3 ζε ζρέζε
κε ηνπο Polat et al. (2016) πνπ πηνζέηεζαλ δηαζηάζεηο 7×7×3 km3. Όπσο
επηζεκάλζεθε θαη ζηηο πξνεγνύκελεο παξαγξάθνπο, ε παξακεηξνπνίεζε ηνπ
SIMULPS, όζνλ αθνξά ηελ δηεύζπλζε ηνπ θαλάβνπ, επηδξά ηόζν ζηελ
αλνηθνδόκεζε ησλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ (Δηθ.2.14) όζν θαη ζηελ ηειηθή
αλαπαξάζηαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο αληηζηξνθήο κηαο θαη ε πεξηνρή
εκπηζηνζύλεο πεξηνξίδεηαη δξαζηηθά (Δηθ.2.16). Η εξγαζία ησλ Baris et al. (2005) γηα
λα ππεξθεξάζεη απηό ην εκπόδην ρξεζηκνπνίεζε θα δεδνκέλα από βαξπηηθέο,
καγλεηηθέο θαη Μαγλεηνηειινπξηθέο (ΜΣ) αλσκαιίεο ώζηε ε εξκελεία ησλ

απνηειεζκάησλ λα θαηαζηεί πην εθηθηή. Από ηελ άιιε κεξηά, νη Polat et al. (2016)
πηνζεηώληαο ηελ πξνζέγγηζε ηνπ Koulakov (2009), κε ηε ρξήζε ησλ πνιιαπιήο
δηεπζύλζεσο θαλάβσλ, πέηπραλ ηελ ελζσκάησζε πεξηζζόηεξσλ δεδνκέλσλ, ηόζν
εληόο όζν θαη εθηόο ηνπ δηαζέζηκνπ ζεηζκνινγηθνύ δηθηύνπ, γεγνλόο πνπ επηδξά
θαηαιπηηθά ζηελ βέιηηζηε δπλαηή αλαδόκεζε ησλ αξρηθώλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ
(Δηθ.2.15) θαζώο θαη ζηελ δηεξεύλεζε αλσκαιηώλ, επί ησλ ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ,
πνπ έρνπλ κία ζαθέζηεξε ζπζρέηηζε κε ηελ επηθαλεηαθή γεσινγία (>5km) θαη
βαζύηεξεο (<15km) ηεθηνληθέο δνκέο (Δηθ.2.17). Πην ζπγθεθξηκέλα, από ηελ
ηειεπηαία εξγαζία γίλεηαη εκθαλέο ην βύζηζκα ηνπ θόιπνπ ηνπ Μαξκαξά, ηόζν από
ηε δνκή ησλ P ηαρπηήησλ όζν θαη ησλ S, θαζώο θαη ε δηαθνξνπνίεζε ησλ
ιηζνζηξσκαηνγξαθηθώλ ελνηήησλ, από ηελ αλαηνιή πξνο ηελ Γύζε θαη από ην Νόην
πξνο ηνλ Βνξξά (5-15km).
Δηθ.2.17 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο κε LOTOS ζηελ πεξηνρή
εκπηζηνζύλεο ζηα αληίζηνηρα βάζε γηα ηα επηκήθε (αξηζηεξά) θαη εγθάξζηα (δεμηά) θύκαηα ζηελ
επξύηεξε πεξηνρή ηεο ζάιαζζαο ηνπ Μαξκαξά (Polat et al., 2016).
Έλα επηπιένλ πξνηέξεκα ηεο κεζόδνπ ηνπ LOTOS έγθεηηαη ζηελ εύξεζε ηνπ ιόγνπ
Vp/Vs, κε απεπζείαο αληηζηξνθή ησλ δεδνκέλσλ καο θαη όρη έκκεζα κε δηαίξεζε ησλ
ηαρπηήησλ ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ. Απηό θαζίζηαηαη επδηάθξηην ζηελ
πεξηνρή ηνπ Γπηηθνύ Κνξηλζηαθνύ Κόιπνπ, ζηελ νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ε πξώηε
εθαξκνγή ηνπ αιγνξίζκνπ ηνπ LOTOS, επηιέγνληαο δεδνκέλα από ηελ ρξνληθή
πεξίνδν 2000-2002. Η απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ζε νξηδνληηνγξαθίεο θαη ηνκέο
έγηλε ζε ίδηα βάζε θαη δηεπζύλζεηο κε ηηο αληίζηνηρεο ησλ Gautier et al. (2006), έηζη
ώζηε ε ζύγθξηζε κεηαμύ ηνπο λα είλαη άκεζε (Δηθ.2.18-2.22).
Δηθ.2.18 Αλαπαξαγσγή ησλ ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ γηα ηελ εύξεζε πεξηνρή αμηνπηζηίαο ζηηο
νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 0, 1, 3, 5, 7, 9, 11 θαη 13 km γηα ηηο ηαρύηεηεο ησλ επηκήθσλ (Ρ) θπκάησλ
κε SIMULPS. Οη δηαθπκάλζεηο θπκαίλνληαη από -400 έσο +400m ζηελ πεξηνρή ηνπ Γπηηθνύ
Κνξηλζηαθνύ Κόιπνπ (Gautier et al., 2006).
Δηθ.2.19 Αλαπαξαγσγή ησλ ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ γηα ηελ εύξεζε πεξηνρή αμηνπηζηίαο ζηηο
νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 0, 1, 3, 5, 7, 9, 11 θαη 13 km γηα ηηο ηαρύηεηεο ησλ επηκήθσλ (Ρ) θπκάησλ
κε LOTOS. Οη δηαθπκάλζεηο (%) θπκαίλνληαη από -8 έσο +8% ζηελ πεξηνρή ηνπ Γπηηθνύ
Κνξηλζηαθνύ Κόιπνπ (παξνύζα εθαξκνγή).
Σν κέγεζνο ηνπ θειηνύ ηνπ θαλάβνπ ζην νπνίν αλαδνκήζεθαλ νη αξρηθέο ζπλζεηηθέο
αλσκαιίεο ζηελ εξγαζία ησλ Gautier et al. (2006) είλαη 7×7×2 km3 (Δηθ.2.18) ελώ
ζηελ αληίζηνηρε πνπ πεξηγξάθεηαη ζηελ παξνύζα δηδαθηνξηθή δηαηξηβή είλαη 3×3×2
km3. Όπσο θαίλεηαη από ηηο Δηθ.2.18-2.19 ζηελ πξώηε πεξίπησζε ε πεξηνρή
εκπηζηνζύλεο πεξηνξίδεηαη γηα ην θεληξηθό ηνκέα ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη γηα βάζε
από 3-11 km, ελώ ζηε δεύηεξε επεθηείλεηαη ζε κεγαιύηεξν ρσξηθό παξάζπξν ηόζν
ζηα επηκήθε όζν θαη ζηα εγθάξζηα θύκαηα (Δηθ.2.19).
Δηθ.2.20 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ζηελ πεξηνρή εκπηζηνζύλεο ζηα
αληίζηνηρα βάζε γηα ηα επηκήθε (θάησ) θαη εγθάξζηα (πάλσ) θύκαηα SIMULPS γηα ηνλ Γπηηθό
Κνξηλζηαθό Κόιπν (Gautier et al., 2006).
Γηα ην θνηλό παξάζπξν ησλ δύν κειεηώλ παξαηεξείηαη κία ηθαλνπνηεηηθή ζπκθσλία
ζηα ηειηθά απνηειέζκαηα ηεο θαηαλνκήο ησλ ηαρπηήησλ ησλ θπκάησλ ρώξνπ. Πην
ζπγθεθξηκέλα, ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε δώλε ρακειώλ ηαρπηήησλ βόξεηα ηνπ Αηγίνπ
θαη εληόο ηνπ Κνξηλζηαθνύ Κόιπνπ, ε νπνία ζπκπίπηεη κε πςειέο ηηκέο ηνπ ιόγνπ
Vp/Vs, γεγνλόο πνπ νθείιεηαη ζην ηνπηθά θαηαθεξκαηηζκέλν ππόβαζξν (Δηθ.2.20-
2.21). Σν δηεπξπκέλν παξάζπξν εκπηζηνζύλεο ιόγσ ηεο ρξήζεο πνιιαπιώλ
δηεπζύλζεσλ θαλάβσλ (Δηθ.2.19), όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο εξγαζίαο γηα ηε
ζάιαζζα ηνπ Μαξκαξά, επηδξά θαηαιπηηθά ζηελ αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ

εθαηέξσζελ ηεο πεξηνρήο Αηγίνπ Διίθεο. Χαξαθηεξηζηηθή είλαη ε ελαιιαγή ζεηηθώλ
(βόξεηα) θαη αξλεηηθώλ αλσκαιηώλ (λόηηα) εληόο ηνπ θόιπνπ, ε νπνία ζπκπίπηεη κε
ηελ παξνπζία κεγάισλ ξεμηγελώλ δσλώλ. Οξηζκέλεο εθ ησλ αλσκαιηώλ κε γεληθή
δηεύζπλζε Α-Γ, ηόζν ζηηο ηαρύηεηεο ησλ θπκάησλ ρώξνπ όζν θαη ζηνλ ιόγν απηώλ
(Vp/Vs), παξαηεξνύληαη ζην Βόξεην πέξαο ηνπ θόιπνπ, θαη ηδηαίηεξα ζηελ πεξηνρή
Δξαηεηλήο-Γαιαμηδίνπ, ζπκπίπηνληαο κε κηθξόηεξνπ κεγέζνπο ξεμηγελείο δώλεο πνπ
νξίδνπλ ην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα ηεο ηάθξνπ.
Δηθ.2.21 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ζηελ πεξηνρή εκπηζηνζύλεο ζηα
αληίζηνηρα βάζε γηα ηα επηκήθε (θάησ) θαη ιόγνπ Vp/Vs (πάλσ) θύκαηα (παξνύζα εθαξκνγή) κε
LOTOS ζηνλ Γπηηθό Κνξηλζηαθό Κόιπν.
Η θιηκαθσηή δνκή ησλ ξεγκάησλ θαζίζηαηαη εκθαλέζηεξε ζηηο αληίζηνηρεο ηνκέο

δηεύζπλζεο Β-Ν (Δηθ.2.22-2.23), κε επηπιένλ ζηνηρείν ηελ ιίζηξσζε ησλ ξεγκάησλ
πξνο κία επηθάλεηα απνθόιιεζεο ζην θεληξηθό κέξνο (ηνκή Β1-Β2) ηεο ππό κειέηε
πεξηνρήο.
Δηθ.2.22 Απεηθόληζε ηεο θαηαλνκήο ησλ απόιπησλ ηηκώλ ησλ ηαρπηήησλ Ρ (θάησ), S (κέζε) θαη
Vp/Vs (πάλσ) ζε ηνκέο πνπ θαίλνληαη ζηελ Δηθ.2.20 κε SIMULPS (Gautier et al., 2006).
Δπηπιένλ, ζηα απνηειέζκαηα πνπ παξαηίζεληαη από ηελ αληηζηξνθή κε ηνλ

αιγόξηζκν ηνπ LOTOS γίλεηαη αληηιεπηή ε εκθάληζε κίαο αζπλέρεηαο αξλεηηθώλ
αλσκαιηώλ (βόξεηα) θαη ζεηηθώλ (λόηηα) ζην ΒΓ πέξαο ηεο πεξηνρήο κειέηεο, ζε
βάζε κεηαμύ 5 θαη 7 km, ε νπνία ηαπηίδεηαη κε ηελ ξεμηγελή δώλε ηνπ Ψαζόππξγνπ.
Αληίζηνηρα, ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 7 θαη 9 km παξαηεξείηαη κία ελνπνίεζε ησλ
αξλεηηθώλ αλσκαιηώλ ησλ ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ, θαζώο θαη ηνπ πςεινύ ιόγνπ
Vp/Vs, ζε κία δώλε ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεύζπλζεο, βόξεηα ηνπ Αηγίνπ θαη ηεο Διίθεο. Απηό
κπνξεί λα αηηηνινγεζεί ιόγσ ηεο παξνπζίαο ελόο ζηξώκαηνο πιαζηηθήο
παξακόξθσζεο, γεγνλόο πνπ επλνεί ηελ παξνπζία ελόο νξίδνληα απνθόιιεζεο
κεηαμύ θινηνύ θαη αλώηεξνπ καλδύα ζην πέξαο ελόο θαλνληθνύ ξήγκαηνο κηθξήο
θιίζεο (π.ρ. Lister and Davis, 1989; Tiberi et al. 2000; Latorre et al., 2004; Gautier et
al. 2006).
Δηθ.2.23 Απεηθόληζε ηεο θαηαλνκήο ησλ απόιπησλ ηηκώλ ησλ ηαρπηήησλ Ρ (αξηζηεξά) θαη ιόγνπ
Vp/Vs (δεμηά) ζε ηνκέο πνπ θαίλνληαη ζηελ Δηθ.2.20 κε LOTOS (παξνύζα εθαξκνγή).
΢πλνπηηθά, ε βηβιηνγξαθηθή έξεπλα πάλσ ζηνπο δηαζέζηκνπο αιγόξηζκνπο (π.ρ. Baris
et al., 2005; Sobolev et al., 2006; Koulakov et al., 2009a; Polat et al., 2016), ε
εθαξκνγή παξαδεηγκάησλ κε ηε ρξήζε ηνπ λεώηεξνπ από απηνύο θαη ε ζύγθξηζε ησλ
απνηειεζκάησλ ηνπ κε αληίζηνηρσλ εξγαζηώλ (π.ρ. Latorre et al., 2004; Drakatos et
al., 2005; Gautier et al. 2006), ζε ζπλάξηεζε κε ηελ επρξεζηία ηνπ (γνξγνί ξπζκνί
αληηζηξνθήο-απνηύπσζεο απνηειεζκάησλ), νδήγεζαλ ζηελ πηνζέηεζε απηήο ηεο
κεζόδνπ (Koulakov, 2009) 3-Γ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε
ηνπ SIMULPS (Thurber, 1983; Eberhart-Philips, 1990).
2.5 ΦΤ΢ΙΚΗ ΔΡΜΗΝΔΙΑ ΣΩΝ 3-Γ ΣΟΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΑΝΩΜΑΛΙΩΝ

ΚΤΜΑΣΩΝ ΥΩΡΟΤ
΢ην παξόλ εδάθην ηνπ 2νπ θεθαιαίνπ, γίλεηαη παξάζεζε ησλ θπζηθώλ κεραληζκώλ
πνπ παξάγνπλ δηαθνξνπνηήζεηο εληόο ηνπ εζσηεξηθνύ ηεο δνκήο ηεο γεο, κε ζπλέπεηα
ηε ραξηνγξάθεζε αλσκαιηώλ ηαρπηήησλ, κέζσ ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο, πνπ
ζπλδένληαη άκεζα ή έκκεζα κε απηέο. Η ελεξγνπνίεζε ξεγκάησλ, κηθξήο ή κεγάιεο
θιίκαθαο, όπσο θαη καγκαηηθώλ ζαιάκσλ αλά ηαθηέο ρξνληθέο πεξηόδνπο,
ζπκβάιινπλ ζηε δηαθνξνπνίεζε ηεο εζσηεξηθήο δνκήο κηαο πεξηνρήο,
ελεξγνπνηώληαο ζπγθεθξηκέλνπο κεραληζκνύο ζην θξπζηαιιηθό πιέγκα ησλ
νξπθηώλ, απμάλνληαο έηζη ηελ εηεξνγέλεηά ηεο.
Καζίζηαηαη ζεκαληηθό ζηελ επηζηήκε ηεο ζεηζκνινγίαο, θαη ηδηαίηεξα ζηνλ θιάδν
ηεο Γηεξεύλεζεο ηνπ Δζσηεξηθνύ ηεο Γνκήο ηεο Γεο, λα γίλνπλ θαηαλνεηέο νη
δηεξγαζίεο πνπ πξνθαινύλ απηέο ηηο εηεξνγέλεηεο είηε πξόθεηηαη γηα ρεκηθή
δηαθνξνπνίεζε, ε νπνία ηαπηίδεηαη κε θύξηεο νξπθηνινγηθέο θάζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα
βάζε, είηε ιόγσ θηλήζεσο εθαηέξσζελ ηεο επηθάλεηαο ελόο ξήγκαηνο, απόηνκεο
ζέξκαλζεο θαη ηξνθνδνζίαο επηθαλεηαθώλ ζαιάκσλ από ζηξώκαηα βαζύηεξα ζηνλ
θινηό ή ζηνλ αλώηεξν Μαλδύα, όπσο γίλεηαη ζηελ πεξίπησζε ησλ Μαλδπαθώλ
Μαληηαξηώλ (mantle plumes).
Δηθ.2.24 ΢ρεκαηηθή Απεηθόληζε ησλ βαζηθώλ αζπλερεηώλ ζην εζσηεξηθό ηεο Γεο
Ωο γλσζηόλ, ηα επηκήθε θαη εγθάξζηα ζεηζκηθά θύκαηα πνπ παξάγνληαη ζηε ζεηζκηθή
εζηία δηαδίδνληαη ζην εζσηεξηθό ηεο Γεο θαη θζάλνπλ ζηελ επηθάλεηα όπνπ κπνξνύλ
λα θαηαγξαθνύλ από ηνπο ζηαζκνύο ησλ δηαζέζηκσλ ζεηζκνινγηθώλ δηθηύσλ. Η Γε
όκσο δελ είλαη νκνγελήο, ζπλεπώο ηα δηαδηδόκελα ζεηζκηθά θύκαηα αλαθιώληαη θαη
δηαζιώληαη ζην εζσηεξηθό απηήο, κε απνηέιεζκαηε δεκηνπξγία πνιιώλ θαηεγνξηώλ
θπκάησλ. Οη θαηεγνξίεο απηέο νλνκάδνληαη θάζεηο θαη δηαθέξνπλ κεηαμύ ηνπο σο
πξνο ηηο ηδηόηεηέο ηνπο. Η κειέηε ησλ ηδηνηήησλ απηώλ νδήγεζε ζηνλ θαζνξηζκό ησλ
θπζηθώλ ηδηνηήησλ ηνπ εζσηεξηθνύ ηεο Γεο. Η επαθή κεηαμύ δύν ζηξσκάησλ,ζηηο
νπνίεο παξαηεξνύληαη κεγάιεο δηαθνξέο ησλ θπζηθώλ ηνπο ηδηόηεηεο πνπ επηθέξνπλ
έληνλεο κεηαβνιέο ζηηο ηαρύηεηεο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ ραξαθηεξίδνληαη σο
επηθάλεηεο αζπλέρεηαο.
Οη ειαζηηθέο παξάκεηξνη ησλ πιηθώλ θαη ε ππθλόηεηα θαζνξίδνπλ, όπσο
αλαθέξζεθε, ηελ ηαρύηεηα δηάδνζεο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ. Από ηε κειέηε ηεο
ηαρύηεηαο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ αλαγλσξίζηεθαλ νη πην θάησ δώλεο: α) Ο θινηόο,
ν νπνίνο ραξαθηεξίδεηαη από ζρεηηθά κηθξή ηαρύηεηα ζεηζκηθώλ θπκάησλ θαη
δηαρσξίδεηαη κε ηελ αζπλέρεηα Mohorovičić από ηνλ ππνθείκελν καλδύα, ζηνλ νπνίν
ε ηαρύηεηεο απμάλνπλ απόηνκα. Σν κέζν πάρνο ηνπ θινηνύ θάησ από ηνπο σθεαλνύο
είλαη 6 km θαη ζηηο επείξνπο θζάλεη 30-50 km. ΢ην θινηό δηαθξίλνπκε ηελ ύπαξμε
ηνπ γξαληηηθνύ ζηξώκαηνο ππθλόηεηα 2.7gr/cm3 ζην νπνίν νη ηαρύηεηεο ησλ Ρ
θπκάησλ είλαη ~5.6 km/sec θαη ησλ S ~3.7 Κm/sec θαη ην βαζαιηηθό ζηξώκα
ππθλόηεηα 3,0gr/cm3 κε ηαρύηεηεο ησλ Ρ θπκάησλ ~8.1 km/sec θαη ησλ S~4,4
km/sec. Η ζεξκνθξαζία ζηα όξηα θινηνύ-καλδύα αλέξρεηαη ζηνπο 800-1000νC. β) Ο
καλδύαο είλαη ην ηκήκα πνπ βξίζθεηαη θάησ από ην θινηό θαη πεξηιακβάλεηαη
αλάκεζα ζηελ αζπλέρεηα Mohorovičićθαη ηελ αζπλέρεηα Gutenberg πνπ βξίζθεηαη ζε
βάζνο 2900 km. Απνηειεί ην 80% ηνπ όγθνπ ηεο Γεο. Πεηξώκαηα ηνπ καλδύα
ζπλαληώληαη κόλν ζε ιίγεο ζέζεηο ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο όπνπ έρεη αλέιζεη καλδύαο
παιηόηεξσλ γεσινγηθώλ πεξηόδσλ όπνπ έρνπλ κειεηεζεί. Οη πιεξνθνξίεο γηα ηε
ζύζηαζή ηνπ πξνέξρνληαη θπξίσο από ηελ πεηξακαηηθή πεηξνγξαθία ζε ζπλδπαζκό
κε ηηο ηαρύηεηεο δηάδνζεο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ θαη ζεσξείηαη όηη έρεη ππεξβαζηθή
ζύζηαζε θαη απνηειείηαη από πεξηδνηίηεο θαη εθινγίηεο (Δηθ.2.24).
Σν αλώηεξν ηκήκα ηνπ αλσηέξνπ καλδύα, ην νπνίν βξίζθεηαη πάλσ από ηελ
αζζελόζθαηξα καδί κε ηνλ θινηό απνηειεί ηε ιηζόζθαηξα πνπ έρεη ειαζηηθή
ζπκπεξηθνξά. Σν πάρνο ηεο ιηζόζθαηξαο θάησ από ηνπο σθεαλνύο θζάλεη ηα 70 km
ελώ θάησ από ηηο επείξνπο ηα 130 km. Αληίζεηα ην πάρνο ηεο αζζελόζθαηξαο
απμάλεη από ηηο επείξνπο πξνο ηνπο σθεαλνύο. Η αλαγλώξηζε ηεο αζζελόζθαηξαο θαη
ηεο ιηζόζθαηξαο ήηαλ ζεκαληηθόηαηεο γηα ηελ εδξαίσζε ηεο ζεσξίαο ησλ
ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ. Αληίζηνηρα, ην ηκήκα ηνπ αλσηέξνπ καλδύα πνπ βξίζθεηαη
ζε βάζνο από 100 km έσο 300 km, ραξαθηεξίδεηαη από απόηνκε κείσζε ηεο
ηαρύηεηαο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ (δώλε ρακειώλ ηαρπηήησλ) θαη νλνκάζηεθε
αζζελόζθαηξα. Σα πιηθά ζηελ αζζελόζθαηξα πηζηεύεηαη όηη βξίζθνληαη θνληά ζην
ζεκείν ηήμεσο θαη γηα ην ιόγν απηό παξνπζηάδνπλ κηα πιαζηηθή ζπκπεξηθνξά θαη
θπξηαξρνύλ εξππζηηθέο θηλήζεηο.
΢ηηο παξαθάησ ελόηεηεο ζα γίλεη αλαθνξά ζηνπο θηλεηήξηνπο κεραληζκνύο
δεκηνπξγίαο απηήο ηεο εηεξνγέλεηαο θαη πώο απηνί ζπζρεηίδνληαη κε αλσκαιίεο ζηελ
ηαρύηεηα ησλ θπκάησλ ρώξνπ. Αξρηθά ζα γίλεη αλαθνξά ζηηο κεηαβνιέο ηεο δνκήο
ησλ πεηξσκάησλ από εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί θαηά
θαηξνύο, θαζώο θαη εθαξκνγέο θπζηθνύ πεδίνπ δηα κέζνπ ηεο πξαγκαηνπνίεζεο 3-Γ
ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο αλά ηνλ θόζκν.
2.5.1 ΚΙΝΗΣΗΡΙΟΙ ΜΗΥΑΝΙ΢ΜΟΙ ΓΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗ΢Η΢ ΣΗ΢ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ΢

ΣΑΥΤΣΗΣΑ΢
΢ε έλα ηζόηξνπν κέζν ηα ειαζηηθά θύκαηα δηαδίδνληαη κε δύν ηαρύηεηεο, νη νπνίεο
ειέγρνληαη από ηξεηο θπζηθέο παξακέηξνπο. Απηέο είλαη ε δηαηκεηηθή αληίζηαζε, ν
όγθνο θαη ε ππθλόηεηα ηνπ κέζνπ. ΢ηηο πεξηπηώζεηο όπνπ ε δηάδνζε ησλ εγθαξζίσλ
θπκάησλ ειέγρεηαη κόλν από ηελ ππθλόηεηα θαη ηελ δηαηκεηηθή αληίζηαζε, ε
αληίζηνηρε ησλ επηκήθσλ θπκάησλ επεξεάδεηαη θαη από ηηο ηξεηο απηέο θπζηθέο
παξακέηξνπο (Δηθ.2.25). Η δηαθνξνπνίεζε ησλ πιηθώλ θαίλεηαη από ηηο αιιαγέο πνπ
ππεηζέξρνληαη ζε απηά ηα θπζηθά κεγέζε, όκσο νη ζηαζεξέο θαη ε ππθλόηεηα κπνξεί
λα δηαθέξνπλ ζεκαληηθά κέζα ζην ίδην ην κέζν, αλάινγα κεηελ θαηάζηαζε ζηελ
νπνία βξίζθεηαη. Γηα παξάδεηγκα, ζε επηθαλεηαθά βάζε νη ηαρύηεηεο ησλ ζεηζκηθώλ
θπκάησλ επηδέρνληαη ηζρπξήο επίδξαζεο εθ ηνπ πνξώδνπο, πιηθνύ πιήξσζεο απηνύ
θαη βαζκνύ θνξεζκνύ ηνπ. ΢ε κεγαιύηεξα βάζε, ε ζεξκνθξαζία ζεσξείηαη πσο είλαη
έλαο ζεκαληηθόο παξάγνληαο ειέγρνπ ηεο δηάδνζεο ησλ ειαζηηθώλ θπκάησλ, εηδηθά
ζηελ πεξίπησζε ηεο κεξηθήο ηήμεο, όπσο ππνδεηθλύνπλ εξγαζίεο ησλ Evans and
Zucca (1993) θαη Nur (1987). Οη Christensen θαη Mooney (1995) παξνπζίαζαλ έλα
επξύ θάζκα κεηξήζεσλ από ηαρύηεηεο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ ζε
δηαθνξεηηθνύ είδνπο πεηξώκαηα, ρσξίο ζαθείο βέβαηα ελδείμεηο επί ηεο ηαρύηεηαο
ησλ δεύηεξσλ.
Δηθ.2.25 Γηάγξακκα Σάζεο-Παξακόξθσζεο ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ πεηξώκαηνο ζηελ

κνλναμνληθή ζιίςε
Οη πςειέο ζεξκνθξαζίεο επεξεάδνπλ ηελ ηαρύηεηα δηάδνζεο ζην ειαζηηθό κέζν κε
αξθεηνύο ηξόπνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζην θαζεζηώο ζεξκνθξαζηώλ ηεο subsolidus,
νη επηδξάζεηο ησλ ηαρπηήησλ κπνξνύλ λα δηαρσξηζηνύλ ζε κε αξκνληθέο θαη
αλειαζηηθέο. Σα κε αξκνληθά θαηλόκελα ζπλδένληαη κε ηελ ζεξκηθή δηαζηνιή θαη
είλαη αλεμάξηεηα ηεο ζπρλόηεηαο, ζε αληίζεζε κε ηα αληίζηνηρα αλειαζηηθά, θαη
πξνθαινύληαη από κηθξήο θιίκαθαο κεηαηνπίζεηο θξπζηαιιηθώλ νξπθηώλ, ηξηβή θαη
θίλεζε ξεπζηώλ. ΢ηελ πιεηνλόηεηα ησλ εξγαζηεξηαθώλ πεηξακάησλ, νη κεηξήζεηο επί
ησλ ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ γίλνληαη ζ’ έλα εύξνο πςειώλ ζπρλνηήησλ (ηάμεσο MHz)
θαη ζε ρακειέο ζεξκνθξαζίεο. Κάησ από απηέο ηηο ζπλζήθεο, νη επηθξαηνύζεο
επηδξάζεηο ραξαθηεξίδνληαη σο κε αξκνληθέο θαη δελ κπνξνύλ λα ζπζρεηηζηνύλ κε
νπνηαδήπνηε απώιεηα ζην ελεξγεηαθό πεξηερόκελν. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα ηνλ
γάββξν ε ειάηησζε ηεο ηαρύηεηαο ζηα επηκήθε θύκαηα είλαη κηθξόηεξε ηνπ 1% αλά
100 C αύμεζεο ζεξκνθξαζίαο (Christensen and Mooney, 1995).
Οη εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο ηνπ Kern (1982) αλέδεημαλ πσο ε ηαρύηεηα ησλ
εγθαξζίσλ θπκάησλ ειαηηώλεηαη 1.5 θνξά παξαπάλσ ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε
ησλ επηκήθσλ, θαζώο απμάλεηαη ε ζεξκνθξαζία. Δίλαη γεληθώο παξαδεθηό πάλησο,

πσο γηα ρακειόηεξεο ζπρλόηεηεο (1Hz) ε ζπκβνιή ησλ αλειαζηηθώλ επηδξάζεσλ
είλαη επίζεο ζεκαληηθή. Ο Karato (1993) έδεημε πσο ε ειάηησζε ζην κέηξν ηεο
ηαρύηεηαο, απμαλόκελεο ηεο ζεξκνθξαζίαο, ζε πεξηνρέο κε ρακειό παξάγνληα Q
(θάησ από 100), ιόγσ ηεο αλειαζηηθόηεηαο, είλαη ίζε κε ηε κείσζε πνπ πξνθαιείηαη
κόλν από ηε κε αξκνληθόηεηα. ΢ηηο πεηξακαηηθέο κεηξήζεηο ηνπ Kern (1982), ε
εμάξηεζε ηεο ηαρύηεηαο ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ ζε ζρέζε κε ηε ζεξκνθξαζία
αθνινπζεί κία γξακκηθή ζρέζε, πξηλ ηε ζεξκηθή δηάξξεμε ζε ζπλζήθεο ζεξκνθξαζίεο
500 C θαη πίεζεο 6 kbar.
Δηθ.2.26 Η θαηαλνκή ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζε αλζξαθηθνύο ζρεκαηηζκνύο, ζε ζπλάξηεζε Α) ηεο

πνξηθήο πίεζεο ησλ ξεπζηώλ θαη Β) ηεο θαηαλνκήο ηνπ πνξώδνπο έπεηηα από εξγαζηεξηαθέο
δνθηκέο, ζε ζεξκνθξαζία 350°C (Vanorio et al., 2005).
Βάζεη ζεσξεηηθώλ κεηξήζεσλ, ε ειάηησζε ζηελ ηαρύηεηα ησλ επηκήθσλ θαη

εγθαξζίσλ θπκάησλ, γηα ηήγκαηα βαζηθήο ζπζηάζεσο ζηα 2 GPa, είλαη 1% θαη 2%
αληίζηνηρα αλά 1% θιάζκαηνο πιηθνύ (Mavko,1980). Πνζνηηθά απηό ζα κπνξνύζε
λα παξακέλεη ζηαζεξό γηα γξαληηηθήο ζπζηάζεσο ηήγκα, αιιά δελ ππάξρνπλ
αληίζηνηρα εξγαζηεξηαθά απνηειέζκαηα πνπ λα ην απνδεηθλύνπλ. Σόζν ε ζύζηαζε,
όζν ε ππθλόηεηα θαη ε γεσκεηξηθή θαηαλνκή ελόο ηήγκαηνο ζηνλ ρώξν, απνηεινύλ
ζεκαληηθνύο παξάγνληεο ζηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο ειάηησζεο ηεο ηαρύηεηαο ησλ
ζεηζκηθώλ θπκάησλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ εξγαζία ηνπ Mavko (1980),
επηζεκαίλεηαη πσο ε κείσζε ηεο ηαρύηεηαο ησλ θπκάησλ ρώξνπ είλαη αξθεηά
κεγαιύηεξε εάλ ην ηήγκα θαηαλέκεηαη ζε ιεπηέο ηαηλίεο αληί γηα ζθαηξνεηδείο
θπζαιίδεο. ΢ε έλα από ηα ζπάληα πεηξάκαηα πνπ έγηλαλ σο πξνο ηνλ πξνζδηνξηζκό
ηεο θύζεο ησλ κεξηθώλ ηεγκάησλ (partial melts), νη Faulet al. (1994) παξαηήξεζαλ
ζε δύν ππεξκαθηθά δείγκαηα πσο ην 75% ηνπ ηήγκαηνο πεξηέρεηαη ζε κηθξά ιεπηά
εγθιείζκαηα, θπθιηθνύ ζρήκαηνο. Οη αληίζηνηρεο κεηώζεηο ζηηο ηαρύηεηεο ησλ
επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ, αλά 1% θιάζκαηνο πιηθνύ, ήηαλ 1.8% θαη 3.3%
αληίζηνηρα (Faul et al., 1994).
Έλαο άιινο παξάγνληαο πνπ έρεη ηζρπξή επίδξαζε ζηελ ηαρύηεηα ησλ ζεηζκηθώλ
θπκάησλ είλαη απηόο ηνπ πνξώδνπο. ΢’ απηή ηελ πεξίπησζε νη κεηαβνιέο ησλ
ηαρπηήησλ ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ δελ αθνινπζνύλ όκνηα θαηαλνκή,
θαζώο ζεκαληηθό ξόιν παίδεη ην ζρήκα θαη ην πεξηερόκελν ησλ πόξσλ. Πην
ζπγθεθξηκέλα, κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη ζε πεηξώκαηα θνξεζκέλα ζε λεξό, έρνπλ
δείμεη κία πνηθηιία απόθξηζεο ησλ ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ, αλάινγα κε ηε ρεκηθή
ζύζηαζε θαη ηε θπζηθή θαηάζηαζε (ζηεξεή, πγξή, αέξηα). Σα εξγαζηεξηαθά
απνηειέζκαηα δείρλνπλ πσο ζε ζρεκαηηζκνύο πνπ βξίζθνληαη ζην αλώηεξν ηκήκα
ηνπ θινηνύ, παξαηεξείηαη ειάηησζε ηεο ηαρύηεηαο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (Δηθ.2.25-
26), όηαλ ην πεξηερόκελν ηνπ πξσηνγελνύο πνξώδνπο βξίζθεηαη ζηε κεηάβαζε
κεηαμύ πγξήο θαη αέξηαο θαηάζηαζεο (Ito et al., 1979·Nur, 1987). Αληίζηνηρα, ε
ηαρύηεηα ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ θαίλεηαη λα επεξεάδεηαη ιηγόηεξν ζηνλ θνξεζκό
ησλ πνξηθώλ ξεπζηώλ, κε ηνλ ιόγν Vp/Vs λα θαζίζηαηαη ρακειόηεξνο ζε πεηξώκαηα
όπνπ ην πεξηερόκελν ησλ δηαξξήμεσλ βξίζθεηαη ζε αέξηα κνξθή ζε ζρέζε κε ηελ
αληίζηνηρε πεξίπησζε πνπ είλαη ζηελ πγξή. Μία απιή εμήγεζε γη’ απηή ηε
ζπκπεξηθνξά, είλαη ν κεραληζκόο δηάιπζεο ππό πίεζε, όπνπ παξαηεξείηαη ηνπηθή
δηάιπζε ησλ θόθθσλ ζηα όξηα πνπ βξίζθνληαη θάησ από πςειέο δηαθνξηθέο ηάζεηο,
ζρεκαηίδνληαο κεγάιε γσλία κε ηε δηεύζπλζε ηεο βξάρπλζεο (Δηθ.2.27). Η αιιαγή
ζηελ παξακόξθσζε πνπ πθίζηαηαη ην πέηξσκα ιόγσ ηεο ζπκπηεζηόηεηα ησλ πνξηθώλ
ξεπζηώλ επηδξά πεξηζζόηεξν ζηε κεηαβνιή ηνπ όγθνπ ηνπ πεηξώκαηνο απ’ όηη ε
δηαηκεηηθή αληίζηαζε, κηαο θαη ην ημώδεο ηνπ πνξηθνύ πεξηερνκέλνπ, ηόζν ζηελ
αέξηα όζν θαη ζηελ πγξή θάζε, είλαη ρακειό.
Δηθ.2.27 Ο κεραληζκόο ηεο δηάιπζεο ππό πίεζε κε ηνπηθή δηάιπζε ησλ θόθθσλ ζηα όξηα πνπ
βξίζθνληαη θάησ από πςειέο δηαθνξηθέο ηάζεηο θαη επαλαηνπνζέηεζε ηνπ πιηθνύ ζηηο πεξηνρέο
κε ρακειέο αληίζηνηρεο ηηκέο.
Σν ζρήκα ηνπ πξσηνγελνύο πνξώδνπο παίδεη ζεκαληηθό ξόιν, θαζώο όζν κεγαιύηεξν
θαζίζηαηαη ην άλνηγκα κεηαμύ ησλ δηαθιάζεσλ, ηόζν πεξηζζόηεξν επεξεάδεηαη ε
ηαρύηεηα ησλ επηκήθσλ θπκάησλ, ζε αληίζεζε κε ηελ αληίζηνηρε ησλ εγθαξζίσλ
(Δηθ.2.28). ΢ε ζεξκνθξαζία 374 C θαη πίεζε πάλσ από 22 MPa, ζπλζήθεο πνπ
αλακέλνληαη ζε ζρεηηθά ρακειά βάζε εθαηζηεηαθώλ πεξηνρώλ, ην πνξηθό λεξό
θζάλεη ηελ ππεξθξίζηκε θαηάζηαζε (Δηθ.2.29). ΢’ απηή ηελ πεξίπησζε, ην πνξηθό
λεξό πξνζνκνηάδεη πεξηζζόηεξν κε ηελ αληίζηνηρε ηνπ αεξίνπ, σο πξνο ηελ
ζπκπηεζηόηεηά ηνπ (Burnham et al., 1969), ηείλνληαο λα ιάβνπκε πεξίπνπ ίζεο
κεηξήζεηο ζηελ ηαρύηεηα ησλ θπκάησλ ρώξνπ, κε αληίζηνηρεο πνπ ιακβάλνπκε θαηά
ηε κεηάβαζε κεηαμύ πγξήοθαη αέξηαο θαηάζηαζεο γηα ρακειόηεξεο ηηκέο πίεζεο θαη
ζεξκνθξαζίαο. Έλα δηαξξεγκέλν πέηξσκα κε ξεπζηά ζε ππεξθξίζηκε θαηάζηαζε,
αλακέλεηαη λα έρεη ρακειόηεξν ηνπ ζπλεζηζκέλνπ Vp/Vs ιόγνπ, αθόκα θαη ζε
βαζύηεξα ζηξώκαηα ζηνλ θινηό.
Δηθ.2.28 Η θαηαλνκή ησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ (Vp) θαη εγθαξζίσλ (Vs) θπκάησλ, ηνπ ιόγνπ
(Vp/Vs) θαη ηνπ γηλνκέλνπ απηώλ (Vp*Vs) ζε αλζξαθηθνύο ζρεκαηηζκνύο, ζε ζπλάξηεζε Α) ηεο
θαηαλνκή ηνπ πνξώδνπο θαη Β) ηεο πνξηθήο πίεζεο ησλ ξεπζηώλ έπεηηα από εξγαζηεξηαθέο
δνθηκέο ησλ DeMatteis et al. (2008). Με ηε γαιάδηα θακπύιε αλαπαξίζηαληαη νη θνξεζκέλνη ζε
πγξό λεξό ζρεκαηηζκνί, ελώ κε ηελ αληίζηνηρε εξπζξνύ ρξώκαηνο ηα πεηξώκαηα ησλ νπνίσλ ην
πνξώδεο είλαη πιεξσκέλν κε ξεπζηά αέξηαο κνξθήο.
Με βάζε ηηο πεηξακαηηθέο κεηξήζεηο πνπ πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ,
θαηαζθεπάζηεθαλ ζεσξεηηθά κνληέια από δύν νκάδεο γηα λα εμεγήζνπλ ηελ
επίδξαζε ηεο θαηαλνκήο ηνπ πξσηνγελνύο (πόξνη) θαη δεπηεξνγελνύο

(κηθξνδηαξξήμεηο, δηαθιάζεηο) πνξώδνπο ζηελ ηαρύηεηα ησλ ζεηζκηθώλ θπκάησλ. Η
κία νκάδα εξεπλεηώλ ιακβάλεη ππόςε ην ζρήκα ησλ πόξσλ ππνζέηνληαο πσο ην
κήθνο ηνπ ζεηζκηθνύ θύκαηνο είλαη πνιύ κεγαιύηεξν από ηεο δηαζηάζεηο ησλ
δηαξξήμεσλ ή ησλ πόξσλ (Watt et al., 1976; Berryman, 1980; Hudson, 1980, 1994).
Αληίζηνηρα, ε δεύηεξε νκάδα εξεπλεηώλ αθνινπζεί κία πνιύ πην απιντθή
πξνζέγγηζε, ππνινγίδνληαο ηνπο ζηαζκηζκέλνπο κέζνπο όξνπο ησλ ειαζηηθώλ
ζηαζεξώλ θαη ην πνξηθό πεξηερόκελν, αγλνώληαο εληειώο ην ζρήκα ηνπ πνξώδνπο
(Hashin and Shtrikman, 1963, Berge et al., 1992).
Δηθ. 2.29 Γηαρσξηζκόο ζύζηαζεο θαη ηδηνηήησλ ηνπ κάγκαηνο ζύκθσλα κε ην δηάγξακκα
Πίεζεο-Θεξκνθξαζίαο (Chapman, 2002).
Η ρξεζηκνπνίεζε πξνηύπσλ ηαρπηήησλ πνπ πξνέξρνληαη από ηε ζεηζκηθή
ηνκνγξαθία γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ ηύπνπ θαζώο θαη πεξηερνκέλνπ ηνπ πνξώδνπο
κπνξεί λα είλαη δύζθνιε ππόζεζε. Γεληθά, νη δηαξξήμεηο ή πόξνη ειιεηςνεηδνύο
ζρήκαηνο πξνζαλαηνιίδνληαη αλάινγα κε ηελ επηθξαηνύζα ηάζε. Καηά ζπλέπεηα, εάλ
ε επίδξαζε ηνπ πξσηνγελνύο θαη δεπηεξνγελνύο πνξώδνπο ζηηο ηαρύηεηεο ησλ
ζεηζκηθώλ θπκάησλ είλαη ζεκαληηθή ηόηε ε αληζνηξνπία θαζίζηαηαη επίζεο
ζεκαληηθόο παξάγνληαο. Σα πεξηζζόηεξα εξγαζηεξηαθά δεδνκέλα σο πξνο ηελ
επίδξαζε ηνπ πνξώδνπο, πεξηέρνπλ ππεξερεηηθέο κεηξήζεηο θαη δελ αληηζηνηρνύλ ζην
ζπρλνηηθό εύξνο ηεο ζεηζκηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη από ηνπηθνύο ζεηζκνύο.
Απηό θαζίζηαηαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθό, θαζώο ην πνξηθό πεξηερόκελν δελ είλαη ζπρλά
ζηεξεό, ζπλεπώο ε πίεζε ηνπ ξεπζηνύ κπνξεί λα ηζνξξνπήζεη κε ηνπο
δηαζπλδεδεκέλνπο πόξνπο (ή δηαξξήμεηο) ζε ρακειέο θπξίσο παξά πςειέο
ζπρλόηεηεο (Mukerji and Mavko, 1994).
Γηα ηηο ζεσξεηηθά ππνινγηδόκελεο ζηαζεξέο, απηή ε επίδξαζε δελ ιακβάλεηαη ππόςε,
ζε αληίζεζε κε ηηο ζρέζεηο Gassmann (Gassmann, 1951), όπνπ γίλεηαη ζπζρέηηζε
κεηαμύ μεξώλ θαη θνξεζκέλσλ ζηαζεξώλ. Έλα άιιν ραξαθηεξηζηηθό ηνπ πνξώδνπο
ελόο ζρεκαηηζκνύ πεηξσκάησλ, ην νπνίν δελ ιακβάλεηαη ζπρλά ππόςε ζε
ζεσξεηηθέο ζρέζεηο, είλαη ην θξηηηθό (ή δηεζνύκελν) πνξώδεο (critical or percolation
porosity). Απηό ην ραξαθηεξηζηηθό ππνδεηθλύεη ηελ ηηκή ηνπ πνξώδνπο πάλσ από ηελ
νπνία ην πέηξσκα ζπκπεξηθέξεηαη πεξηζζόηεξν σο ξεπζηό παξά σο ζηεξεό. Η
θξίζηκε ηηκή ηνπ πνξώδνπο ειέγρεηαη από ηε γεσκεηξία ησλ πόξσλ, π.ρ ηα
εθαηζηεηαθά πεηξώκαηα κε 90% πνξώδεο ζθαηξνεηδνύο ζρήκαηνο (ιόγσ ησλ
θπζαιίδσλ αεξίνπ) είλαη πνιύ πην ζηαζεξά, ζε ζρέζε κε ηνπο ςακκίηεο πνπ
απνηεινύληαη από ζθαηξνεηδείο θόθθνπο, θαη δηεζνύληαη ζε ηηκέο πνξώδνπο ίζεο κε
40%. Αληίζηνηρα, έλα θξπζηαιιηθό πέηξσκα κε κηθξή (ζρεηηθά) ηηκή δεπηεξνγελνύο
πνξώδνπο, κπνξεί λα θαηαιεθζεί ζε ζεκαληηθό κέξνο από ξεπζηά (Mukerji et al.,
1995; Nur et al., 1998). Δάλ ζπγθξίλνπκε ηηο ζεσξεηηθέο κε ηηο παξαηεξνύκελεο
ηηκέο, ρξεζηκνπνηώληαο κία ηξνπνπνηεκέλε κέζνδν δηαθνξηθήο επίδξαζεο κέζνπ
(Differential Effective Medium-DEM), πξνθύπηεη πσο ιακβάλνληαο ππόςε ηε
δηήζεζε ιόγσ πνξώδνπο, ε ηαύηηζε κπνξεί λα γίλεη θαη γηα ηηκέο κηθξόηεξεο από ηηο
αληίζηνηρεο θξίζηκεο ηνπ πνξώδνπο (Mukerji et al., 1995).
2.5.2 ΠΡΟΚΤΠΣΟΤ΢Δ΢ ΑΝΩΜΑΛΙΔ΢ ΣΑΥΤΣΗΣΑ΢ ΢Δ ΣΟΠΙΚΗ ΚΑΙ

ΔΤΡΔΙΑ ΚΛΙΜΑΚΑ (ΡΗΓΜΑΣΑ, ΗΦΑΙ΢ΣΔΙΑ, ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΑ
΢ΤΓΚΛΙ΢Η΢-ΑΠΟΚΛΙ΢Η΢ ΛΙΘΟ΢ΦΑΙΡΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ)
Όπσο αλαθέξζεθε ζηα πξνεγνύκελα ρσξία ηεο παξνύζεο ελόηεηαο, ππάξρνπλ
ζπγθεθξηκέλνη κεραληζκνί πνπ νδεγνύλ ζηε ρεκηθή θαη θπζηθή δηαθνξνπνίεζε ηεο
δνκήο ησλ πεηξσκάησλ, ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ αιιαγή ηεο ηαρύηεηαο ηόζν ησλ
επηκήθσλ (Ρ) όζν θαη ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ (S). Αμίδεη λα αλαθέξνπκε, όπσο
θαίλεηαη θαη ζηα παξαπάλσ ζεσξεηηθά εξγαζηεξηαθά πξόηππα, πσο ε δηαθνξνπνίεζε
ηνπ εζσηεξηθνύ ηεο δνκήο ελόο ζρεκαηηζκνύ δελ κεηαβάιιεη ηζόπνζα θαη ηζόηξνπα
ηηο ηαρύηεηεο ησλ Ρ θαη ησλ Sθπκάησλ. Η δηαθνξεηηθή κεηαβνιή απηώλ ησλ
παξακέηξσλ νδεγεί ζηελ αλάγθε ιεπηνκεξνύο ραξηνγξάθεζεο ελόο ηξίηνπ
παξάγνληα, γηα ηνλ αξηηόηεξν ραξαθηεξηζκό ηεο δηαδηθαζίαο πνπ ππεηζέξρεηαη ζην
εζσηεξηθό ηεο δνκήο ηεο γεο, ηνπ ιόγνπ κεηαμύ ησλ δύν παξαπάλσ ηαρπηήησλ,
Vp/Vs.Δπηγξακκαηηθά αλαθέξνπκε πσο ζηελ παξνύζα παξάγξαθν ζα αλαθεξζνύλ νη
κεραληζκνί πνπ ελεξγνπνηνύληαη θαηά α) ηελ ελεξγνπνίεζε ξήγκαηνο (κέζεο-
κεγάιεο θιίκαθαο) β) ηελ ελεξγνπνίεζε εθαηζηεηαθνύ ζαιάκνπ θαη γ) ηε ρεκηθή
δηαθνξνπνίεζε ζε θύξηεο αζπλέρεηεο εληόο ηνπ εζσηεξηθνύ ηεο Γεο.
Δίλαη γεληθώο παξαδεθηό πσο ππάξρεη ηζρπξή ζπζρέηηζε κεηαμύ ηεο ηαρύηεηαο ησλ P
θπκάησλ θαη ηεο δηάξξεμεο ησλ πεηξσκάησλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, όζν πην κεγάινο
είλαη ν βαζκόο δηάξξεμεο απηώλ ηόζν κηθξόηεξε αλακέλεηαη λα είλαη ε ηαρύηεηα ησλ
επηκήθσλ θπκάησλ (Sjoren et al., 1979; Guadagno and Nunziata, 1993). Ο ππξήλαο
ηνπ ξεμηγελνύο όγθνπ θαη ησλ θνληνξηνπνηεκέλσλ ηεθηνληηώλ έρνπλ έλα δηάρπην
πιέγκα δηάξξεμεο κε ηα όξηά ηνπο λα ζπλδένληαη κε δώλεο ρακειήο ηαρύηεηαο.
΢πλεζίδεηαη κάιηζηα, ε πιεηόζεηζηε πεξηνρή λα ζεκαηνδνηείηαη από κίαεπξύηεξε
αιιά ρακειόηεξεο αληηζέζεσο θαηαλνκή ησλ αλσκαιηώλ ηαρύηεηαο. Οη Lohr et al.
(1999) παξαηεξνύλ πσο ε ζπρλόηεηα ησλ δηαξξήμεσλ κεηώλεηαη θαζώο
απνκαθξπλόκαζηε από ηελ επηθάλεηα ηνπ ξήγκαηνο. Οη ξεμηγελείο δώλεο
ραξαθηεξίδνληαη από ζπγθεθξηκέλεο ζπρλόηεηεο ηαιάλησζεο θαηά ηε δηάξθεηα ελόο
ζεηζκνύ, νη νπνίεο κπνξεί λα ζπζρεηηζηνύλ κε ηελ θαηαλνκή κηθξνδηαξξήμεσλ-
δηαθιάζεσλ εληόο ηνπ πεξηβάιινληνο ζρεκαηηζκνύ (Sayed, 2001). Δπηπξόζζεηα ηεο
επίδξαζεο ησλ κηθξνδηαξξήμεσλ, ε δηαθνξνπνίεζε ζηελ νξπθηνινγηθή ζύζηαζε,
θαηά κήθνο κηαο ξεμηγελνύο δώλεο, επηδξά ζηε θαηαλνκή ησλ αλσκαιηώλ ζεηζκηθήο
ηαρύηεηαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ηαρύηεηα ησλ θπκάησλ ρώξνπ θαίλεηαη, από ηηο
παξαηεξήζεηο θπζηθνύ πεδίνπ, λα κεηώλεηαη θαζώο απμάλεηαη ην πεξηερόκελν ζε
αξγηιηθά νξπθηά (Wang, 2001). Η παξνπζία απηήο ηεο νηθνγέλεηαο νξπθηώλ

δηθαηνινγείηαη από ηελ αλαθξπζηάιισζε πνπ πθίζηαηαη ην πεξηβάιινλ πέηξσκα,
εληόο ηεο ξεμηγελνύο δώλεο, θαη ιακβάλεη ρώξα θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο ζεηζκηθήο
δηάξξεμεο. Ο ππξήλαο ηνπ θύξηνπ όγθνπ ηνπ ξήγκαηνο έρεη ππνζηεί ζρηζηνπνίεζε, κε
απνηέιεζκα ηελ εθηελή αλαθξπζηάιισζε ηνπ νξπθηνινγηθνύ ηνπ πεξηερνκέλνπ ζε
ζκεθηίηε θαη ηιιίηε. Η θνληνξηνπνηεκέλε δώλε ηεθηνληηώλ (Δηθ.2.18) έρεη ηπραία
θαηαλνκή νξπθηώλ ζηνλ ηζηό ηνπ, θαζώο είλαη κεξηθώο αλαθξπζηαιινπνηεκέλνο,
όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ. Η κείσζε ηεο ηαρύηεηαο θαηά ηε δηάξξεμε ηέηνησλ
δσλώλ, απνδίδεηαη θπξίσο ζε έλαλ ζπλδπαζκό νξπθηνινγηθήο ζύζηαζεο (αξγηιηθά
νξπθηά), πνξώδνπο θαη δηαδηθαζηώλ ζρηζηνπνίεζεο (κεηακόξθσζε ηνπ
ζρεκαηηζκνύ).
Δηθ. 2.30 Καηαλνκή ειεθηξηθήο αληίζηαζεο (θάησ αξηζηεξά) από εθαξκνγή δηαγξαθηώλ εηδηθήο
ειεθηξηθήο αληίζηαζεο ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηνπ ξήγκαηνο ηνπ Αγίνπ Αλδξέα (Tembe et al.
2005, Zoback et al. 2005, ThayerandArrowsmith 2005)
Η ηδηαίηεξα δηεξξεγκέλε θαη θνληνξηνπνηεκέλε θύζε νξηζκέλσλ εθ ησλ πεηξσκάησλ,

θαζηζηά, ζε γεληθέο γξακκέο, δύζθνιεο ηηο εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο. Οη Stierman
and Kovach (1979) παξαηήξεζαλ πσο νη in situ ηαρύηεηεο ήηαλ 30-50% ρακειόηεξεο
από ηηο αληίζηνηρεο εξγαζηεξηαθέο ζε πςειά δηεξξεγκέλν ραιαδηνύρν δηνξίηε, ν
νπνίνο ζπιιέρζεθε από πεξηνρή γεηηνληθή ηνπ ξήγκαηνο ηνπ Αγίνπ Αλδξέα, ζηελ
Καιηθόξληα ησλ Η.Π.Α (Δηθ.2.30 θαη 2.33). Οη παξαπάλσ εξεπλεηέο εξκήλεπζαλ πσο
απηή ε δηαθνξνπνίεζε νθείιεηαη ζην γεγνλόο πσο ην ππό δηεξεύλεζε, ζην
εξγαζηήξην, πέηξσκα, ήηαλ αδηάξξεθην θαζώο θαη ζην όηη δελ ιήθζεθε ππόςε ην
παξαγόκελν εθ ηεο εθαξκνδόκελεο ηάζεο πνξώδεο (Δηθ.2.31-32).
Δίλαη επξέσο απνδεθηό πσο νη ζεηζκηθέο ηαρύηεηεο εμαξηώληαη άκεζα από ηελ
ζπρλόηεηα παξαηήξεζεο (Wang, 2001). Πην ζπγθεθξηκέλα, νη κεηξήζεηο πεδίνπ
ιακβάλνληαη ζε νξηζκέλεο δεθάδεο Hz ελώ νη αληίζηνηρεο εξγαζηεξηαθέο γίλνληαη ζε
νξηζκέλεο εθαηνληάδεο kHz. Σν κέγεζνο ηεο δηάρπζεο παξαηεξήζεθε πσο είλαη
κηθξόηεξν από 10% γηα ηδεκαηνγελείο ζρεκαηηζκνύο όπσο επηζεκαίλεη ζηελ εξγαζία
ηνπ ν Geertsma (1961).
Σν πνζνζηό ηεο αληίζεζεο ησλ ηαρπηήησλ θαηά κήθνο ηεο ξεμηγελνύο δώλεο έρεη
παξαηεξεζεί πσο είλαη αξθεηά κεγαιύηεξν ζην θπζηθό πεδίν ζε ζρέζε κε ηηο
αληίζηνηρεο εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο πνπ πεξηγξάθεθαλ ζηελ πξνεγνύκελε
παξάγξαθν. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ηηκέο ηεο αληίζεζεο ησλ ηαρπηήησλ κεηαμύ ηνπ
θύξηνπ όγθνπ ηνπ ξήγκαηνο θαη ησλ πεξηβαιιόλησλ ζρεκαηηζκώλ, έπεηηα από
εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο, βξέζεθαλ λα θπκαίλνληαη κεηαμύ 15% (επηθάλεηα) θαη
25% (~2 km βάζνο). Αληηζέησο ζην θπζηθό πεδίν (ζεηζκηθή ηνκνγξαθία), απηέο
μεπεξλνύλ ην 50%. Απηή ε δηαθνξνπνίεζε νθείιεηαη ζε αξθεηνύο παξάγνληεο όπσο
ηα ζθάικαηα δεηγκαηνιεςίαο, ε παξνπζία κηθξνξσγκώλ, ε ζπρλόηεηα δηαζπνξάο θαη
ν κεξηθόο θνξεζκόο ζε θάπνην ξεπζηό, πνπ ζπλήζσο είλαη ην λεξό.
Δηθ. 2.31 ΢ρεκαηηθό δηάγξακκα αλαπαξάζηαζεο ηεο θύζεο ηνπ πξνβιήκαηνο δηάξξεμεο ζε
δηαθνξεηηθή θιίκαθα, από κεγαιύηεξε (αξηζηεξά) ζε κηθξόηεξε (δεμηά), θαζώο θαη πώο
θαηαλέκνληαη νη θόθθνη κεηά από εθαξκνγή δηαηκεηηθώλ ηάζεσλ (STZRearrangement) ζην
πέηξσκα (FalkandLanger 1998).
Οη εξγαζηεξηαθέο κεηξήζεηο από ηνλ Takei (2002) έδεημαλ πσο ε επίδξαζε ησλ
ξεπζηώλ ζηε ζεηζκηθή ηαρύηεηα εμαξηάηαη από ηνλ ηύπν απηνύ (ηήγκα ή λεξό) θαζώο
θαη από ην ζρήκα ηνπ πνξώδνπο (πξσηνγελέο, δεπηεξνγελέο). Η παξνπζία ηήγκαηνο
εληόο ησλ πόξσλ ηνπ πεηξώκαηνο κεηώλεη ηελ ηαρύηεηα δηάδνζεο ησλ ζεηζκηθώλ
θπκάησλ, θαζώο απμάλεηαη ε πνξηθή πίεζε, ελώ ην ζρήκα ηνπ πνξώδνπο δελ έρεη
θάπνηνπ είδνπο επίδξαζε. Αληίζεηα, ην πνξώδεο πνπ είλαη πιεξσκέλν κε λεξό επηδξά
κε δηαθνξεηηθό ηξόπν ζηελ θαηαλνκή ηεο ζεηζκηθήο ηαρύηεηαο θαη ζηελ πνξηθή
πίεζε, κε κεγάιε εμάξηεζε από ην ζρήκα ησλ πόξσλ, όπσο αλαθέξζεθε ζηελ
πξνεγνύκελε παξάγξαθν (Takei, 2002).
΢ε ηνκνγξαθηθέο κειέηεο γηα ην αλώηεξν ηκήκα ηνπ θινηνύ, όπσο απηή ησλ Nugraha
et al. (2013), πξαγκαηνπνηήζεθε εηεξνζπζρέηηζε ησλ ππαίζξησλ θαη εξγαζηεξηαθώλ
κεηξήζεσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, από ηελ πξναλαθεξζείζα κειέηε αλαδείρζεθαλ
ρακειέο ηηκέο Vp, Vs θαη Vp/Vs (ρακειή πνξηθή πίεζε) ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηνπ
ξήγκαηνο ηεο Hijima (Νόηηα Ιαπσλία), ζε αληίζεζε κε ην αληίζηνηρν ηεο Kuresaka-
Toge (ΝΓ Ιαπσλία) όπνπ ν ιόγνο Vp/Vs εκθαληδόηαλ ηδηαίηεξα απμεκέλνο. Σν
γεγνλόο απηό νδήγεζε ηνπο παξαπάλσ εξεπλεηέο λα απνδώζνπλ ηηο ρακειέο απηέο
ηηκέο ζε ζρεκαηηζκνύο όπνπ ην πνξώδεο ηνπο έρεη κεγάιν ζρεηηθό ιόγν (άλνηγκα
πξνο ιαηκό πόξνπ)θαη είλαη πιεξσκέλν κε λεξό (Δηθ.2.16).Αληίζηνηρα ν πςειόο
ιόγνο Vp/Vs ζηε ξεμηγελή δώλε ηνπ Kuresaka-Toge απνδόζεθε ζην ρακειό ζρεηηθό
ιόγν πνξώδνπο θαη ηεο πιήξσζήο ηνπ κε λεξό (π.ρ Takei, 2002; Matsubara et al.,
2004; Kato et al., 2006; Nakajima et al., 2006). ΢ην θαηώηεξν ηκήκα ηνπ θινηνύ, θαη
ζπγθεθξηκέλα πεξί ηα 17 km βάζνο, παξαηεξήζεθε κία πεξηνρή ρακειώλ ηαρπηήησλ
Vp, Vs θαη πςειόο ιόγνο Vp/Vs πεξίπνπ 1.75–1.80, θαη πςειόο ιόγνο πνξώδνπο
∼0.26–0.28. Οη ηηκέο απηέο απνδίδνληαη ζε κεξηθά ηήγκαηα (π.ρ., Nakajima et al.,
2001, 2006; Nakajima and Hasegawa, 2003; Kato et al., 2006; Matsubara et al.,
2008), αλ θαη ζηελ πεξηνρή ηεο ξεμηγελνύο δώλεο ηνπ Yamasaki (Νόηηα Ιαπσλία) δελ
ππάξρεη ελεξγή ζύγρξνλε εθαηζηεηόηεηα. Ο Yoshida (2001) έδεημε πσο νη

ζεξκνθξαζίεο ζηνλ θαηώηεξν θινηό εμέρνπλ ηεο πγξήο solidus ηνπ βαζάιηε θαη ηνπ
αλδεζίηε. Η παξνπζία ηεο αζεηζκηθήο θαηαδπόκελεο πιάθαο ηεο ζάιαζζαο ησλ
Φηιηππηλώλ θάησ από ηελ αληίζηνηρε ηνπ Chugoku(Νόηηα Ιαπσλία) εληνπίζηεθε
κέζσ ηεο αλάιπζεο ησλ ScSp θάζεσλ (Nakanishi, 1980) θαη ησλ κειεηώλ ησλ Ueno
et al. (2008) θαη Shiomi et al. (2008). Σα κεξηθώο ηεγκέλα πιηθά ζηνλ θαηώηεξν
θινηό κπνξεί λα ζπλδεζνύλ κε αλεξρόκελεο δηεξγαζίεο από ηνλ καλδύα πνπ
ππέξθεηηαη ηεο θαηαδπόκελεο πιάθαο.
Δηθ.2.32 ΢ρεκαηηθό δηάγξακκα πνπ αλαπαξηζηά ην δπλακηθό πξόηππν δηάξξεμεο, ζε πιεπξηθή

όςε (αξηζηεξά), ζηελ πεξηνρή ηνπ ξήγκαηνο.Η νιίζζεζε θαηαλέκεηαη νκνηόκνξθα κε ην βάζνο.
Σν ελεξγνπνηεκέλν ηέκαρνο (κέζν ηεθξό) μεθηλά λα νιηζζαίλεη θαη ε δηάξξεμε απηόκαηα
δηαδίδεηαη θαηά κήθνο ηεο δηεύζπλζεο ηνπ ξήγκαηνο κέζσ ηεο ειαθξώο ηεθξήο πεξηνρήο πξηλ
ζπλαληήζεη θάπνην εκπόδην (θιεηζηό ηεθξό ρξώκα)Γεμηά, θαίλεηαη ε θάηνςε ηεο πεξηνρήο ηνπ
ξήγκαηνο, όπνπ έλα ιεπηό ζηξώκα ηεθηνλίηε πθίζηαηαη δηάηκεζε από ην πεξηβάιινλ ειαζηηθό
πέηξσκα (DaubandCarlson 2009).
Δηθ. 2.33 ΢ρεκαηηθό δηάγξακκα θαηαλνκήο αλσκαιηώλ ηαρύηεηαο επηκήθσλ θπκάησλ (γαιάδην-
ζεηηθέο, εξπζξό-αξλεηηθέο αλσκαιίεο) ζε ηνκή θάζεηε κε ην λόηην ηκήκα ηεο ξεμηγελνύο δώλεο
ηνπ Αγίνπ Αλδξέα ζηελ Καιηθόξληα (Marone, 1998).
Η κειέηε ησλ Nakajima and Hasegawa (2007) αλέδεημε κία αλσκαιία ρακειήο
ηαρύηεηαο θάησ από ηελ πεξηνρή ηνπ Chugoku (Δηθ.2.34). ΢πλεπώο, ηα νξπθηά πνπ
πξνέξρνληαη εθ ηεο κεξηθήο ηήμεσο κπνξεί λα πξνθαινύλ ηελ παξαηεξεζείζα από
ηνπο Nugraha et al. (2013) αλσκαιία ζηελ πεξηνρή ηεο Hijima (Νόηηα Ιαπσλία).
Αληίζηνηρα νη ρακειέο ηηκέο ηνπ ιόγνπ Vp/Vs δηαθαίλνληαη ζε πεξηνρέο όπνπ
θπξηαξρνύλ ζκελνζεηζκνί θαη κπνξεί λα νθείινληαη ζε δηαξξήμεηο πιεξσκέλεο κε
λεξό όπσο ππνζηήξημαλ νη Lin and Shearer (2009) γηα ην παξάδεηγκα ηεο Νόηηαο
Καιηθόξληα.
΢ε ακηγώο εθαηζηεηαθά πεξηβάιινληα ε εηθόλα αιιάδεη άξδελ, όπσο θαίλεηαη θαη ζηε
κειέηε ηνπ Koulakov (2013). Πην ζπγθεθξηκέλα, ε κειέηε ησλ Koulakov et
al.(2009b) γηα ην εθαίζηεην ηεο Toba ζηελ Ιλδνλεζία, θαηά θύξην ιόγν, αλέδεημε
αλσκαιίεο ζηηο ηαρύηεηεο ησλ ρσξηθώλ θπκάησλ πνπ γίλνληαη ηδηαίηεξα έληνλεο ζηνλ
θινηό (±18%) κε ζηαδηαθή ειάηησζή ηνπο ζηνλ Αλώηεξν Μαλδύα.
Δηθ. 2.34 Καηαλνκή ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηελ πεξηνρή ηεο Hijima ζε νξηδόληηεο θέηεο από 2-20
ρηιηόκεηξα (Nugraha et al., 2013)
Αθόκα κεγαιύηεξε αληίζεζε παξαηεξήζεθε ζηνλ ιόγν Vp/Vs, ν νπνίνο είλαη έλαο
πηζαλόο δείθηεο επεξεαζκνύ ησλ ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ σο πξνο ηελ ηήμε (Koulakov
et al., 2007, 2009b). Πην ζπγθεθξηκέλα, νη αλσκαιίεο ηνπ ιόγνπ Vp/Vs μεπεξλνύλ ζε
πνιιέο πεξηπηώζεη ην 1.87. Απηέο νη δνκέο ζπλδένληαη κε καγκαηηθνύο ζαιάκνπο πνπ
ηξνθνδνηνύλ ηα εθαηζηεηαθά θέληξα ηεο Κεληξηθήο θαη Νόηηαο Ιάβαο, όπσο θαίλεηαη
θαη από ηα απνηειέζκαηα αλάινγσλ κειεηώλ ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο πςειήο
επθξίλεηαο. Η ζεηζκηθή δνκή θάησ από ηελ θαιδέξα ηεο Toba (Δηθ.2.35) αλέδεημε ηε
δηαζύλδεζε, κέζσ κηαο πεξηνρήο ρακειώλ ηαρπηήησλ, ηεο βαζηάο δνκήο κε ηελ
επηθαλεηαθή ηεθηνληθή ηεο δνκή. Η πηζαλόηεξε εμήγεζε γηα απηή ηε ζύλδεζε είλαη
νηκεηαβαηηθέο θάζεηο ζηελ θαηαδπόκελε πιάθα πνπ νθείιεηαη ζηελ απειεπζέξσζε
ξεπζηώλ. Η αλεξρόκελε θίλεζε απηώλ ησλ ξεπζηώλ νδεγεί ζε κείσζε ηεο
ζεξκνθξαζίαο ηήμεσο αθξηβώο πάλσ από ηελ θαηαδπόκελε πιάθα θαη θπζηθά
απνηειεί ηελ πξσηνγελή πεγή ηξνθνδνζίαο καγκαηηθώλ δηάπεηξσλ θαη ζαιάκσλ (Poli
and Schmidt, 1995).
Η αλάιπζε πνπ ππήξρε γηα ηε κειέηε ησλ Koulakov et al. (2009b) ζηελ πεξηνρή ηεο
καλδπαθήο ζθήλαο, δελ θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή γηα λα ραξαθηεξηζηεί ην απνηέιεζκα
σο αμηόπηζην. Παξ’ όια απηά, ε πεξηνρή ησλ πςειώλ ηηκώλ ηνπ ιόγνπ Vp/Vs
(Δηθ.2.36) βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή αμηνπηζηίαο ηνπ ηειηθνύ κνληέινπ, κε ζπλέπεηα λα
γίλεηαη θαηαθαλήο ε επίδξαζε ησλ δηεξγαζηώλ ηήμεσο ζε ζρέζε κε όπνηεο άιιεο
αληηδξάζεηο πνπ εκπεξηέρνπλ ηνπο παξάγνληεο ηεο ζεξκνθξαζίαο, ρεκηθώλ
αληηδξάζεσλ ή άιισλ κεραληθώλ δηεξγαζηώλ.
Δηθ. 2.35 ΢ύλδεζε αλσκαιηώλ ηαρύηεηαο επηκήθσλ θπκάησλ κε δώλε αλόδνπ πδξνζεξκηθώλ
ξεπζηώλ ζηελ πεξηνρή ηεο Toba (Ιλδνλεζία) από ηελ εξγαζία ησλ Koulakov et al. (2009b)
Πεξλώληαο ζηελ θιίκαθα ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ, θαζώο θαη ζηηο δηεξγαζίεο πνπ
ηηο δηέπνπλ, ε δηαθύκαλζε ησλ ηηκώλ ησλ αλσκαιηώλ ηεο ηαρύηεηαο ησλ ρσξηθώλ
θπκάησλ είλαη αξθεηά κηθξόηεξε.
Δηθ. 2.36 Καηαλνκή ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηελ πεξηνρή ηεο Toba ζε νξηδόληηεο θέηεο από 5-45
ρηιηόκεηξα (Koulakov et al. 2009c)
Χαξαθηεξηζηηθό είλαη ην παξάδεηγκα ηεο ραξηνγξάθεζεο ηεο θαηαδπόκελεο
σθεάληαο πιάθαο ηεο Σεζύνο ζην ΝΑ άθξν ηεο Δπξώπεο (π.ρ Spakman 1993, 2003;
Bijwaard et al., 1998; Koulakov et al., 2009a), όπνπ ε ζεξκνθξαζηαθή δηαθνξά ηεο
θαηεξρόκελεο ιηζόζθαηξαο από ηελ πεξηβάιινπζα αζζελόζθαηξα απνηππώλεηαη σο
κία ζθήλα ζεηηθώλ αλσκαιηώλ ηαρύηεηαο ρσξηθώλ θπκάησλ, ηεο νπνίαο ην βάζνο
δηαπεξλά θαη ηελ αζπλέρεηα ησλ 660 km πνπ έρεη ηαπηηζηεί κε ηελ κεηαηξνπή ηνπ β-
θαη γ-ζπηλέιηνπ (MgAl2O4) ζε πεξνβζθίηε θαη καγλεζηνύρν πεξίθιαζην (CaTiO3-

MgO). Πέξαλ όκσο ησλ ζεηηθώλ αλσκαιηώλ πνπ δεκηνπξγνύληαη ιόγσ ηεο βύζηζεο
ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ όπσο απηώλ ηεο Σεζύνο θαη ηνπ Farallon, έρνπλ απνηππσζεί
αξθεηέο άιιεο, ρακειήο ηαρύηεηαο ρσξηθώλ θπκάησλ, νη νπνίεο πεγάδνπλ από ηνλ
Καηώηεξν Μαλδύα θαη ζπλερίδνπλ κέρξη ηελ επηθάλεηα ηεο Γεο. Χαξαθηεξηζηηθό θαη
ίζσο κνλαδηθά επηβεβαησκέλν παξάδεηγκα, απνηειεί απηό ηεο Ιζιαλδίαο όπνπ κία
δώλε αξλεηηθώλ αλσκαιηώλ πνπ ζπζρεηίδεηαη κε έλα πηζαλό καλδπαθό καληηάξη
(mantle plume), εθηείλεηαη από ην όξην Δμσηεξηθνύ Ππξήλα-Καηώηεξνπ Μαλδύα έσο
ηελ επηθάλεηα ηνπ θινηνύ. Σν κηθξό πάρνο ηεο αξλεηηθήο αλσκαιίαο εθαηέξσζελ ηεο
αζπλέρεηαο ησλ 660 ρηιηνκέηξσλ (Δηθ.2.37) θαη ε ελαιιαγή ηεο κε αληίζηνηρεο
ζεηηθνύ πξνζήκνπ, επηβεβαηώλεη ηε καδηθή κεηαθνξά πιηθνύ από απηό ην όξην
(Bijwaard et al., 1998; Foulger et al., 2000; Nolet et al., 2007; Rickers et al., 2013).
Σα απνηειέζκαηα ηεο ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο (Earthquake Tomography) ζε
δηάθνξεο θιίκαθεο, από ηνπηθή έσο παγθόζκηα, έξρνληαη ζε ζπκθσλία κε ηα
απνηειέζκαηα κειεηώλ δηαθνξεηηθώλ θιάδσλ ηεο ΢εηζκνινγίαο θαη Γεσθπζηθήο,
όπσο απηέο ησλ ηερληθώλ αλίρλεπζεο ζεηζκηθήο δηαδξνκήο (ray-tracing), ηνπ
Παγθόζκηνπ Γνξπθνξηθνύ ΢πζηήκαηνο Πινήγεζεο (GNSS) θαζώο θαη άιισλ
κεζόδσλ παζεηηθώλ ή ελεξγεηηθώλ.
Δλ θαηαθιείδη, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ζηελ ζεηζκηθή ηνκνγξαθία γηα λα γίλεη
παξάζεζε ησλ ηειηθώλ απνηειεζκάησλ πξέπεη απηά λα πεξάζνπλ από ην ζηάδην ηνπ
ειέγρνπ ηεο αμηνπηζηίαο ηνπο, ν νπνίνο γίλεηαη κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ
ζπλζεηηθώλ δνθηκώλ, δηαδηθαζία πνπ πεξηγξάθεηαη εθηελώο ζηελ παξάγξαθν 2.4.2.
Αμίδεη λα γίλεη κλεία, ζην παξόλ εδάθην, ζηνπο παξάγνληεο πνπ κπνξεί λα νδεγήζνπλ
ζηελ απνηύπσζε ελόο απνηειέζκαηνο πησρήο αμηνπηζηίαο.
Δηθ. 2.37 Θεξκηθή θαη νξπθηνινγηθή ζύζηαζε ζε πεξηβάιινληα θαηάδπζεο ιηζνζθαξηθώλ

πιαθώλ (Chapman, 2002)
Δίλαη γεληθώο παξαδεθηό πσο ην πξώηκν ζηάδην ηεο επεμεξγαζίαο ησλ ζεηζκνινγηθώλ
δεδνκέλσλ (ρξόλνη άθημεο ρσξηθώλ θπκάησλ) πξέπεη λα γίλεηαη κε ηε κεγαιύηεξε
δπλαηή πξνζνρή. Ο εθάζηνηε αλαιπηήο νθείιεη λα πξνζδηνξίδεη ηελ άθημε ηεο θάζεο
αλεμάξηεηα από ην ρξνληθό ζθάικα πνπ κπνξεί λα ηνπ δώζεη ε ζπγθεθξηκέλε
αλάγλσζε θαζώο ζε απηό ππεηζέξρεηαη ε θαηαιιειόηεηα ηνπ 1-Γ πξνηύπνπ
ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο ηαρπηήησλ επηκήθσλ θαη εγθάξζησλ θπκάησλ. ΢ηελ
παξάγξαθν 2.3 γίλεηαη εθηελήο πεξηγξαθή ηεο θαηαζθεπήο αμηόπηζησλ κνληέισλ 1-Γ
δνκήο θπκάησλ ρώξνπ αλά ρσξηθή θιίκαθα θαη βάζνο δηεξεύλεζεο πνπ ζέινπκε λα
επηηύρνπκε.
Καηά ην ζηάδην ηεο ηξηζδηάζηαηεο αληηζηξνθήο βξηζθόκαζηε αληηκέησπνη θαη κε
άιινπο παξάγνληεο πνπ κπνξνύλ λα νδεγήζνπλ ζηνλ ειιηπή θαζνξηζκό ηνπ
πξνβιήκαηνο θαη ηελ παξαγσγή απνηειεζκάησλ κε κηθξή αμηνπηζηία. Μεξηθνί από
απηνύο ηνπο παξάγνληεο είλαη νη εμήο:
• Διιηπήο θάιπςε ππνθέληξσλ κε ζηαζκνύο (κεγάιν αδηκνπζηαθό θελό), ην
νπνίν κπνξεί λα δηνξζσζεί είηε κε ηε κεηέπεηηα πξνζζήθε θάζεσλ από
πεξηζζόηεξνπο ζηαζκνύο ή θαηά πεξηπηώζεηο εθαξκόδνληαο ην θξηηήξην γεγνλόησλ
εθηόο δηθηύνπ (out-of-network events), ην νπνίν αλαθέξεη πσο ε πξνζζήθε
ππνθέληξσλ εθηόο δηθηύνπ (Δηθ.2.41) επηθνπξεί ζηελ αύμεζε ησλ δηεξρόκελσλ ζηνλ
ζηόρν αθηηλώλ θαη ζπλεπώο ζηελ κεγαιύηεξε αλάιπζε ηεο ππό κειέηε πεξηνρήο
(Koulakov, 2009b).
Δηθ. 2.38 Καηαλνκή αλσκαιηώλ ηαρύηεηαο επηκήθσλ θπκάησλ έσο ην όξην εμσηεξηθνύ ππξήλα-
θαηώηεξνπ Μαλδύα γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Βνξείνπ Αηιαληηθνύ Ωθεαλνύ (Bijwaard et al., 1998)
Η απόζβεζε πνπ ππεηζέξρεηαη από ηηο ζπλερόκελεο εζσηεξηθέο επαλαιήςεηο

ηνπ ζπζηήκαηνο αληηζηξνθήο εληείλνληαο ηα επίπεδα ησλ αλσκαιηώλ ηεο
ηαρύηεηαο ησλ ρσξηθώλ θπκάησλ.
Σν επίπεδν ηεο θαλνληθνπνίεζεο ην νπνίν κπνξεί λα θαιπθζεί από ηελ

ηαπηόρξνλε αληηζηξνθή ππνθεληξηθώλ ιύζεσλ θαη δνκήο κε δηαθνξεηηθό
εύξνο ηηκώλ ∈ θαη µ.
Δηθ. 2.39(α) ΢ρεκαηηθή ηνκή Ν-Β από ην Ληβπθό Πέιαγνο έσο ηελ νξνζεηξά ησλ Καξπαζίσλ κε
ζθνπό ηε ραξηνγξάθεζε ηεο θαηάδπζεο ηεο σθεάληαο ιηζόζθαηξαο ηεο Σεζύνο από ηηο εξγαζίεο
ησλ (β) Bijwaard et al. (1998) (γ) Spakman (1993) θαη (δ) Koulakov et al. (2009a)
Δηθ. 2.40 (Άλσ ζεηξά) Καηαλνκή αλσκαιηώλ επηκήθσλ ηαρπηήησλ κεηά ην πέξαο ηεο
αληηζηξνθήο ρξεζηκνπνηώληαο αξρηθό κνληέιν απηό ηνπ PREM (Κάησ ζεηξά) θαη νη δηαθνξέο
κεηαμύ αλσκαιηώλ πνπ πξνέθπςαλ από ην αξρηθό θαη ην ηειηθό κνληέιν (Valentine and
Woodhouse, 2010).
Δηθ. 2.41΢ρεκαηηθό δηάγξακκα αλαπαξάζηαζεο ηνπ θξηηεξίνπ αδηκνπζηαθνύ θελνύ(GAP

criterion). Οη ζηαπξνί θαη νη θύθινη παξηζηνύλ γεγνλόηα ζε ηξεηο ζπζηάδεο ζηελ θαηαθόξπθε
ηνκή, ελώ ηα ηξίγσλα ηηο πξνβνιέο ησλ ζεηζκνινγηθώλ ζηαζκώλ. Δίλαη πηζαλόλ νη ζπζηάδεο 1
θαη 2 (θύθινη) λα είλαη αξηηόηεξα πξνζδηνξηζκέλεο από ηε ζπζηάδα 3 (ζηαπξνί). Σν θξηηήξην
αδηκνπζηαθνύ θελνύ επηιέγεη κόλν απηά ηεο ηειεπηαίαο θαη πην πησρά πξνζδηνξηζκέλεο
ζπζηάδαο θαζώο βξίζθεηαη εληόο ηνπ δηθηύνπ (Koulakov, 2009b).
Όπσο αλαθέξζεθε ινηπόλ, ε παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ από ηελ
αληηζηξνθή ησλ ρξόλσλ δηαδξνκήο ησλ θπκάησλ ρώξνπ, πεξλά από δηάθνξα ζηάδηα
δηήζεζεο θαη ειέγρνπ αμηνπηζηίαο ηνπο. ΢θνπόο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη λα γίλεη
δπλαηή ε εξκελεία ησλ πξνθππηνπζώλ αλσκαιηώλ, από ηνπηθή έσο παγθόζκηα
θιίκαθα, ζύκθσλα κε ηηο θπζηθέο θαη ρεκηθέο δηεξγαζίεο πνπ ζπληεινύληαη ζην
εζσηεξηθό ηεο Γεο.
΢ην αθόινπζν θεθάιαην γίλεηαη δηεμνδηθή πεξηγξαθή ηεο αλάπηπμεο 1-Γ πξνηύπσλ
δνκήο ηαρύηεηαο ησλ θπκάησλ ρώξνπ, κε ζθνπό ηε βειηηζηνπνίεζε ησλ ππνθέληξσλ
πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ θαηά ην ζηάδην ηεο 3-Γ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο. ΢ηόρνο ηνπ
επόκελνπ θεθαιαίνπ είλαη ε αλάπηπμε ελόο δηθηύνπ από ηνπηθά 1-Γ κνληέια αλά ηελ
Διιάδα, ηα νπνία ζα βνεζήζνπλ ηνλ εθάζηνηε αλαιπηή ζηελ έγθπξε αλαγλώξηζε ησλ
αθίμεσλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ θαζώο θαη ζηελ αλάπηπμε 2-Γ ηνκώλ γηα
ηελ ραξηνγξάθεζε ηεο δηαθύκαλζεο ηεο αζπλέρεηαο Moho, κε πςειήο επθξίλεηαο

ζεηζκνινγηθά δεδνκέλα.
Δηθ. 2.42 Γηαθνξνπνηήζεηο ζηηο πξνθύπηνπζεο αλσκαιίεο πνπ αλαδεηθλύνληαη ιόγσ ηνπ
δηαθνξεηηθνύ βαζκνύ απόζβεζεο πνπ επηιέρζεθε θαηά ην αξρηθό ζηάδην (Valentine and
Woodhouse, 2010).
Δηθ. 2.43 Η επίδξαζε ηνπ δηαθνξεηηθνύ επηπέδνπ θαλνληθνπνίεζεο (∈θαη µ). Όιεο νη
νξηδνληηνγξαθίεο είλαη γηα βάζε 200 km(ValentineandWoodhouse, 2009).
3. ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ ΜΟΝΟΓΙΑ΢ΣΑΣΩΝ ΠΡΟΣΤΠΩΝ ΢ΣΡΩΜΑΣΟΠΟΙΗΜΔΝΗ΢
ΓΟΜΗ΢
3.1 ΔΠΙΛΟΓΗ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ ΓΙΑ ΣΗΝ ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΩΝ
ΣΑΥΤΣΗΣΑ΢ ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΙΚΟ ΥΩΡΟ
Όπςξ είκαζ εονέςξ βκςζηυ ζημκ ηθάδμ ηδξ Γζενεφκδζδξ Δζςηενζηήξ Γμιήξ ημο Φθμζμφ, δ
ααεααζυηδηα οπμθμβζζιμφ ηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ εθέβπεηαζ άιεζα απυ ημ ανπζηυ
πνυηοπμ δμιήξ ηαποηήηςκ. Καηά ζοκέπεζα, δ θεπημιενήξ βκχζδ ηδξ οπεδαθζηήξ δμιήξ ιέζς
ημο πάπμοξ ηςκ οπμηείιεκςκ ηαζ οπενηείιεκςκ ηδξ πδβήξ ζηνςιάηςκ ηνίκεηαζ ακαβηαία,
εκχ δ ηαοηυηδηα ημο ιμκηέθμο ακάθμβα ιε ηδκ ηθίιαηά ημο (παβηυζιζμ, εονείαξ ηθίιαηαξ,
ημπζηυ) ελανηάηαζ απυ ημ είδμξ ηαζ ημοξ ζηυπμοξ ηδξ ζεζζιμθμβζηήξ ιεθέηδξ.
΢ημ πθαίζζμ ηδξ πανμφζδξ δζδαηημνζηήξ δζαηνζαήξ, πναβιαημπμζήεδηε ζοθθμβή αλζυπζζηςκ
δεδμιέκςκ ηυζμ απυ πανεθευκηα έηδ (Καναηςκζηακηήξ, 2009) υζμ ηαζ ζφβπνμκα, έπεζηα
απυ επελενβαζία ηαζ επακαπνμζδζμνζζιυ παναιέηνςκ ιε αθβμνίειμοξ ιειμκςιέκςκ
βεβμκυηςκ. ΢ημπυξ ημο πανυκημξ ηεθαθαίμο είκαζ δ πενζβναθή ηδξ ηαηαζηεοήξ νεαθζζηζηχκ
1-Γ πνμηφπςκ ηαπφηδηαξ επζιήηςκ ηοιάηςκ, ηαζ ειιέζςξ ηδκ ακηίζημζπδ ηςκ εβηανζίςκ
ιέζς ημο θυβμο VP/VS, ιε ζηυπμ ηδ ζφκδεζδ ζοζηάδςκ ζεζζιζηυηδηαξ ιε ημκ ημπζηυ
νδλζβεκή ζζηυ ηαεχξ ηαζ ηδκ παναβςβή εκυξ αλζυπζζημο παηέημο δεδμιέκςκ βζα ηδκ
ηνζζδζάζηαηδ (3-Γ) ακηζζηνμθή.
Ζ οπμδζαίνεζδ ημο Δθθαδζημφ πχνμο ζε επί ιένμοξ πενζμπέξ έβζκε αάζεζ ηδξ α) ηαηακμιήξ
ηςκ ζεζζιζηχκ πδβχκ (Papaioannou and Papazachos, 2000), α) φπανλδξ αλζυθμβςκ
ζοβηεκηνχζεςκ ζεζζιζηυηδηαξ οπμαάενμο εη ημο παναπεέκημξ ηαηαθυβμο (1996-2014) ή β)
ηαηακμιήξ πνυζθαηςκ ιεηαζεζζιζηχκ αημθμοεζχκ υπμο εα έπμοκ ηαηαβναθεί ζε ιία
πθεζάδα ζηαειχκ ημο Δκζαίμο Δεκζημφ Γζηηφμο ΢εζζιμβνάθςκ (Δ.Δ.Γ.΢.) ζε δζαθμνεηζηέξ
επζηεκηνζηέξ απμζηάζεζξ (Δζη. 3.1). Σα ιεβέεδ πμο ακαθένμκηαζ εκηυξ ηδξ πανμφζδξ
δζαηνζαήξ, είκαζ ιεβέεδ δζάνηεζαξ (ΜD) ζεζζιζημφ ζήιαημξ, ηα μπμία οπμθμβίζηδηακ απυ
ημκ ιαεδιαηζηυ ηφπμ πμο εζζήβαβε μ Κααφνδξ (2003) βζα ημκ Δθθαδζηυ πχνμ.
Σα ιμκμδζάζηαηα (1-Γ) πνυηοπα ηαποηήηςκ πνδζζιμπμζμφκηαζ εονέςξ ζημκ οπμθμβζζιυ ηδξ
εέζεςξ ημο οπμηέκηνμο, ζδζαίηενα ζε πμθθά ζεζζιμθμβζηά ζκζηζημφηα πμο πνέπεζ κα
πανέπμοκ ηδκ ζοβηεηνζιέκδ πθδνμθμνία ζε πναβιαηζηυ πνυκμ (π.π. Hutton et al. 2006,
Midzi et al. 2010). Μζα ηαζ μ πνυκμξ οπμθμβζζιμφ βζα ηδκ ακεφνεζδ αηηζκχκ (ray-tracing)
είκαζ ζοβηνζηζηά θζβυηενμξ πνδζζιμπμζχκηαξ 1Γ πνυηοπα ηαποηήηςκ ζε ζπέζδ ιε ηα
ακηίζημζπα ηνζζδζάζηαηα (3-Γ), δ πνήζδ αοηχκ πανέπεζ ιε ηάπζζηεξ θφζεζξ εονέζεςξ
οπμηέκηνμο, ηάηζ πμο είκαζ πμθφ ζδιακηζηυ ζημκ αοηυιαημ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ζεζζιζηυηδηαξ
ζε πναβιαηζηυ πνυκμ (real-time monitoring of seismicity). Δπίζδξ, δ έθθεζρδ ορδθήξ
πμζυηδηαξ δεδμιέκςκ ζοπκά δεκ επζηνέπεζ ηδκ ηαηαζηεοή 3-Γ πνμηφπςκ ηαπφηδηαξ χζηε κα
βίκεζ μνευξ οπμθμβζζιυξ ηδξ εέζεςξ ηςκ οπμηέκηνςκ.
Ζ απθμφζηενδ ιμνθή πμο ιπμνεί κα έπεζ έκα 1-Γ πνυηοπμ ηαποηήηςκ είκαζ αοηυ ημο
διζπχνμο, δδθαδή έκα πνυηοπμ πμο πενζέπεζ ιυκμ έκα ζηνχια ηαζ ιυκδ αζοκέπεζα ηδκ
μνμθή αοημφ. Υαναηηδνίγεηαζ απυ ιία, ιμκαδζηή ηζιή ηαπφηδηαξ επζιήηςκ ζεζζιζηχκ
ηοιάηςκ, δ μπμία ηαζ πανάβεζ εθάπζζηα πνμκζηά οπυθμζπα ζημοξ ζηαειμφξ εκυξ επζθεβιέκμο
δζηηφμο. Σα ζθάθιαηα αοηά δεκ ζοκάδμοκ ιε ημκ αέθηζζημ εκημπζζιυ ημο οπμηέκηνμο εκυξ
ζεζζιμφ, ηαεχξ δ οπεναπθμοζηεοιέκδ ιμνθή ημο ιμκηέθμο ηαποηήηςκ δεκ επζηνέπεζ ημκ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3-ΚΑΣΑ΢ΚΕΤΗ ΜΟΝΟΔΙΑ΢ΣΑΣΩΝ ΠΡΟΣΤΠΩΝ ΢ΣΡΩΜΑΣΟΠΟΙΗΜΕΝΗ΢ ΔΟΜΗ΢ 64
αλζυπζζημ οπμθμβζζιυ ηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ, ζδζαίηενα ημο εζηζαημφ αάεμοξ. Γζα ημκ
ζημπυ αοηυ ηαηανηίγμκηαζ ζφκεεηα 1-Γ πνυηοπα δμιήξ, δ ζφκεεζδ ηςκ μπμίςκ πνμηφπηεζ
απυ ηζξ ελήξ πνμτπμεέζεζξ:
1. Πμζμηζηή αλζμθυβδζδ βεςθμβζηχκ ηαζ βεςθοζζηχκ ημπζηχκ δμιχκ, ακάθμβα ιε ηδκ
ηθίιαηα ηδξ ένεοκαξ,
2. Αλζυπζζηδ επελενβαζία (άνηζμξ πνμζδζμνζζιυξ αθίλεςκ ηοιάηςκ P ηαζ S) ζημ
πθαίζζμ ηδξ ακάθοζδξ νμοηίκαξ ηαζ πνμζδζμνζζιμφ ηςκ οπμηέκηνςκ.
Ζ ζδιαζία ηδξ ηαηάνηζζδξ εκυξ αλζυπζζημο 1-Γ ιμκηέθμο ηαποηήηςκ απμηηά αανφκμοζα
ζδιαζία ζηδκ πενίπηςζδ αλζμπμίδζδξ δεδμιέκςκ απυ πνμζςνζκά θμνδηά δίηηοα, υπμο δ
άιεζδ απμηφπςζδ αλζυπζζηςκ απμηεθεζιάηςκ ηαείζηαηαζ ακαβηαία. Δίκαζ επίζδξ
παναδεηηυ πςξ ηα 1-Γ πνυηοπα ηαποηήηςκ είκαζ απαναίηδηα ζημκ οπμθμβζζιυ ηςκ
ζθαθιάηςκ ακάβκςζδξ ηςκ πνυκςκ άθζλδξ ζε ηάεε ζηαειυ ιε ζημπυ ηδκ ακίπκεοζδ
ζοζηδιαηζηχκ ζθαθιάηςκ (Maurer et al. 2010), ηαεχξ ηαζ ηαηά ημ πνχημ ζηάδζμ ηδξ 3-Γ
ζεζζιζηήξ ακηζζηνμθήξ υπμο οπμθμβίγμκηαζ μζ απμηθίζεζξ αοηχκ ζ’ έκα ηνζζδζάζηαημ πθέβια
(Husen et al. 2003). ΢οκεπχξ, δ ηαηαζηεοή άνηζςκ 1-Γ πνμηφπςκ ηαπφηδηαξ ηαείζηαηαζ
ακαβηαία ζηδκ επζζηήιδ ηδξ ΢εζζιμθμβίαξ πανά ηδκ υπμζα δδιμθζθία ιπμνεί κα απμηηά δ
πνήζδ ηςκ ακηίζημζπςκ 3-Γ.
Δηθ. 3.1 Καηαλνκή ησλ ζεηζκηθώλ πεγώλ γηα επηθαλεηαθνύο ζεηζκνύο ζύκθσλα κε ηνπο Papaioannou and
Papazachos (2000)
Ζ έκκμζα ημο εθάπζζημο 1-Γ πνμηφπμο ηαποηήηςκ (minimum 1-D model) λεηίκδζε κα
πνδζζιμπμζείηαζ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ αλζυπζζηςκ οπμηέκηνςκ ηαηά ημ ζηάδζμ ηδξ ζεζζιζηήξ
ημιμβναθίαξ ημπζηήξ ηθίιαηαξ (Kissling 1988; Kissling et al. 1994). Ο οπμθμβζζιυξ αοημφ,
θφκεζ ζαθχξ ημ ζογεοβιέκμ πνυαθδια οπμηέκηνμο-ηαπφηδηαξ (coupled hypocenter-velocity
problem), πανέπμκηαξ αλζυπζζηα 1-Γ πνυηοπα βζα ηδκ ηαεδιενζκή ακάθοζδ ζεζζιχκ (routine
earthquake analysis) ζε δζαθμνεηζηά ηεηημκζηά πενζαάθθμκηα ακά ημκ ηυζιμ (π.π. Kissling
and Lahr 1991; Haslinger et al. 1999; Husen et al. 2003; Κααφνδξ 2003; Husen and Smith
2004, Diehl et al. 2009; Imposa et al. 2009). Ζ πνδζζιμπμίδζδ ιμκηέθςκ 1-Γ δμιήξ ζε
ζοκάνηδζδ ιε πνυκμοξ ηαεοζηένδζδξ ακά ζηαειυ ακαδεζηκφμοκ ηδ ζδιαζία πμο έπεζ δ a
priori βκχζδ ηδξ δμιήξ ηδξ οπυ ιεθέηδ πενζμπήξ.
Ζ ηαηαζηεοή ηαζ απμηφπςζδ ηδξ 1-Γ δμιήξ ηαποηήηςκ ακά πενζμπή, έπεζ ζημπυ ηυζμ ηδκ
αεθηζζημπμίδζδ ηδξ ηαηακμιήξ ηςκ οπμηέκηνςκ χζηε κα παναπεεί έκα πζμ αλζυπζζημ 3-Γ
ιμκηέθμ υζμ ηαζ ηδκ πνςηανπζηή ένεοκα πθεονζηήξ ιεηααμθήξ ημο αάεμοξ ηδξ Moho ηαζ
άθθςκ εκδζαθενμοζχκ αζοκεπεζχκ. ΢ημ εκδζάιεζμ ζηάδζμ ηδξ εφνεζδξ 1-Γ πνμηφπςκ ηαζ ηδξ
3-Γ ακηζζηνμθήξ ηςκ δζαεέζζιςκ δεδμιέκςκ εα βίκεζ ιία πνχηδ απυδμζδ ηδξ
ηαηαβναθείζαξ ζεζζιζηυηδηαξ ιε ημκ ημπζηυ ηεηημκζηυ ζζηυ.
3.2 ΔΝΙΑΙΟ ΔΘΝΙΚΟ ΓΙΚΣΤΟ ΢ΔΙ΢ΜΟΓΡΑΦΩΝ (Δ.Δ.Γ.΢.)

Σμ Δκζαίμ Δεκζηυ Γίηηομ ΢εζζιμβνάθςκ (Δ.Δ.Γ.΢.) λεηίκδζε ημ 2005, πνδιαημδμημφιεκμ
απυ ημ Τπμονβείμ Ακάπηολδξ (ΤΠ.ΑΝ.), απμηεθμφιεκμ απυ ζεζζιμθμβζημφξ ζηαειμφξ ημο
Δνβαζηδνίμο ΢εζζιμθμβίαξ ημο Δεκζημφ ηαζ Καπμδζζηνζαημφ Πακεπζζηδιίμο Αεδκχκ, ημο
Σμιέα Γεςθοζζηήξ ημο Ανζζημηεθείμο Πακεπζζηδιίμο Θεζζαθμκίηδξ, ημο Δνβαζηδνίμο
΢εζζιμθμβίαξ ημο Πακεπζζηδιίμο Παηνχκ ηαζ ημο Γεςδοκαιζημφ Ηκζηζημφημο ημο Δεκζημφ
Αζηενμζημπείμο Αεδκχκ (Δζη. 3.2). Απμηεθείηαζ ζοκμθζηά απυ 142 ζηαειμφξ εονέμξ
θάζιαημξ. ΢ηα ηέθδ ημο 2007 πνμέηορακ ηα πνχηα απμηεθέζιαηα απυ ηδκ εκμπμίδζδ ηςκ
ζεζζιμθμβζηχκ δζηηφςκ ηδξ πχναξ (Papanastassiou, 2011), εκχ αημθμφεδζε δ ηαηαβναθή
ζδιακηζηχκ αημθμοεζχκ υπςξ αοηχκ ηδξ Υαθακδνίηζαξ, ηδξ Κανπάεμο ηαζ ηδξ Ακδνααίδαξ
ημ 2008.
΢ημ πθαίζζμ ημο ζοβηεηνζιέκμο πνδιαημδμημφιεκμο πνμβνάιιαημξ έβζκε δοκαηή δ
δζαζφκδεζδ ηςκ ζεζζιμθμβζηχκ δζηηφςκ ηςκ ζοκενβαγυιεκςκ ζκζηζημφηςκ, ιε απμηέθεζια
ηδκ θεπημιενή ηαηαβναθή ηδξ ζεζζιζηήξ δναζηδνζυηδηαξ ακά ημκ Δθθαδζηυ πχνμ. Ζ
εκμπμίδζδ αοηή ςθέθδζε ζηδκ παναβςβή εκυξ πζμ αλζυπζζημο ζεζζιμθμβζημφ ηαηαθυβμο, ιε
απμηέθεζια ηδκ παναβςβή πμζμηζηυηενςκ απμηεθεζιάηςκ ζηδκ πμθοπαναιεηνζηή ένεοκα
πμο δζελάβεηαζ απυ ημοξ ζοβηεηνζιέκμοξ θμνείξ. Οζ ζεζζιζηέξ ηαηαβναθέξ είκαζ δζαεέζζιεξ
ζηα ανιυδζα ζκζηζημφηα, ζε πναβιαηζηυ πνυκμ, χζηε κα πνδζζιμπμζδεμφκ πνμξ πεζναηηζηή
ακάθοζδ απυ ημ δζαεέζζιμ δοκαιζηυ αοηχκ ηςκ θμνέςκ, ιε ζημπυ ηδκ ακακέςζδ ηςκ
ιδκζαίςκ ηαηαθυβςκ ζεζζιζηυηδηαξ ηαζ ηδ πνήζδ ημοξ ζε έκα εονφ θάζια ενεοκχκ
βεςεπζζηδιμκζημφ εκδζαθένμκημξ. Σμ ιέβεεμξ πθδνυηδηαξ (Mc), βζα ημκ Δθθαδζηυ πχνμ,
οπμθμβίζηδηε ημκηά ζημ 2.0 βζα ζεζζιμφξ επζθακείαξ (h≥15km) απυ ημοξ Papanastassiou
(2011) ηαζ D’ Alessandro et al. (2011).
Δηθ. 3.2 Καηαλνκή ζηαζκώλ ηνπ Δ.Δ.Γ.΢. ζηνλ Διιεληθό ρώξν. Με εξπζξό ρξώκα νη ζηαζκνί ηνπ
Δξγαζηεξίνπ ΢εηζκνινγίαο ηνπ Δ.Κ.Π.Α, κε θπαλό ην δίθηπν ηνπ Γεσδπλακηθνύ Ιλζηηηνύηνπ ηνπ Δ.Α.Α,
κε αλνηρηό εξπζξό ην δίθηπν ηνπ Δξγαζηεξίνπ Γεσθπζηθήο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ
Θεζζαινλίθεο θαη κε θαζηαλό ην δίθηπν ηνπ Δξγαζηεξίνπ ΢εηζκνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Παηξώλ.
3.3 ΔΙ΢ΑΓΩΓΙΚΔ΢ ΔΝΝΟΙΔ΢ ΢ΣΗ ΓΙΑΓΙΚΑ΢ΙΑ ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ΢ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΟΤ

΢ημ πανυκ ηεθάθαζμ βίκεηαζ ακάπηολδ ηδξ δζαδζηαζίαξ ηαηαζηεοήξ ηαζ πανάεεζδξ ηςκ 1-Γ
ημπζηχκ πνμηφπςκ δμιήξ ηαποηήηςκ ακά ημκ Δθθαδζηυ πχνμ. Ζ ηαηαζηεοή ηςκ
ζοβηεηνζιέκςκ ιμκηέθςκ πναβιαημπμζείηαζ αάζεζ ηδξ ιεευδμο εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ ιέζςκ
πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (Kissling et al., 1994; Chiarabba and Frepoli, 1997; Lopes and
Assumpção, 2011) έπμκηαξ ςξ δεδμιέκα έκα ανπζηυ 1-Γ πνυηοπμ ημπζηήξ ηθίιαηαξ
(Κααφνδξ, 2003) ηαζ ημοξ πνυκμοξ άθζλδξ ηςκ ηοιάηςκ πχνμο. ΢ηα πνμδβμφιεκα πςνία
(2.3) ηδξ πανμφζδξ δζαηνζαήξ, πενζβνάθεηαζ ακαθοηζηά ημ εεςνδηζηυ ιαεδιαηζηυ οπυααενμ
ηδξ δζαδζηαζίαξ.
Ζ ιέεμδμξ πμο αημθμοεείηαζ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ημο ιμκηέθμο ηαποηήηςκ έπεζ
πνδζζιμπμζδεεί ζε δζάθμνεξ πενζμπέξ ακά ημκ ηυζιμ, υπςξ ζηδκ Καθζθυνκζα (Kissling et al.,
1994) ηαζ ζηδ Υζθή (Husen et al., 1999). Με ηδκ ίδζα ιέεμδμ έπεζ πνμζδζμνζζηεί ημπζηυ 1-Γ
πνυηοπμ ζηδκ πενζμπή Κμγάκδξ-Γνεαεκχκ (Drakatos et al., 1998) ηαζ ηδκ Αηηζηή (Voulgaris
et al., 2000), ιε ηδ πνήζδ ημπζηχκ δεδμιέκςκ απυ ηζξ ακηίζημζπεξ ιεηαζεζζιζηέξ αημθμοείεξ.
Γζα ημκ οπμθμβζζιυ εκυξ ζηακμπμζδηζημφ ιμκηέθμο ηαποηήηςκ, είκαζ απαναίηδημ κα βίκεζ ιία
επζθμβή ζεζζιχκ απυ ημ ζφκμθμ ηςκ δεδμιέκςκ. Σα ααζζηά ηνζηήνζα είκαζ ηα ελήξ:
Υςνζηή ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ ζηδκ πενζμπή βζα ηδκ μπμία εέθμοιε κα
πνμζδζμνίζμοιε ημ ημπζηυ ιμκηέθμ, ηαεχξ ηαζ θάζεζξ απυ ημπζημφξ ζηαειμφξ αάζεζ
ηδξ επζθμβήξ Dmin-Dmax (Δζη. 3.3) πμο πανέπεζ ημ hypoinverse (Klein, 2002),
Ο ανζειυξ ηςκ ηαηαβναθέκηςκ θάζεςκ ηςκ επζιήηςκ ηαζ εβηανζίςκ ηοιάηςκ κα
οπενααίκεζ ηζξ 15 (>8 βζα Ρ ηαζ >7 βζα S). Αοηή δ ηζιή ηαηςθθίμο ιπμνεί κα αθθάγεζ
ακάθμβα ιε ηδκ πενζμπή ηαζ ηδκ φπανλδ ή ιδ ηάπμζαξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ
εκηυξ αοηήξ,
Καηακμιή ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (RMS, ERH, ERZ), ιε επζθμβή ηςκ πζμ
αλζυπζζηςκ,
Οιμζυιμνθδ ηαηακμιή ηςκ οπμηέκηνςκ ακά ηαηδβμνία ααεχκ (επζθακεζαημί,
εκδζάιεζμο ηαζ ιεβάθμο αάεμοξ ζεζζιμί).
Σα ηνζηήνζα αοηά ελαζθαθίγμοκ ηδκ επζθμβή εκυξ ακηζπνμζςπεοηζημφ δείβιαημξ ηυζμ ζε
μνζγυκηζα, υζμ ηαζ ζε ηαηαηυνοθδ ηαηακμιή. Σμ πνχημ ηνζηήνζμ πνδζζιμπμζήεδηε βζα ηδκ
ελαίνεζδ ηςκ θάζεςκ Pn ηαζ Sn ηα μπμία ζοκήεςξ δδιζμονβμφκ ζθάθια ανηεηά ιεβάθδξ
ηάλδξ, θυβς ηδξ ααεααζυηδηαξ ζηδκ ακάβκςζδ ηςκ θάζεχκ ημοξ. Σα οπυθμζπα
πνδζζιμπμζήεδηακ χζηε κα εθαηηςεμφκ ηα ζοζηδιαηζηά ηαζ ηοπαία ζθάθιαηα ζημκ
οπμθμβζζιυ οπμηέκηνμο.
Δηθ. 3.3 ΢ρεκαηηθή απεηθόληζε ηεο γξαθηθήο παξάζηαζεο απόζηαζεο-βάξνπο, γηα δύν δηαθνξεηηθέο
ζηαζκίζεηο ηεο απόζηαζεο ζην HYPOINVERSE (Klein, 2002).
Ο αθβυνζειμξ πμο ακαπηφπεδηε, ιε ζημπυ ηδκ ηαηαζηεοή 1-Γ πνμηφπςκ ηαπφηδηαξ, πανέπεζ
ηδ δοκαηυηδηα κα ηαεμνίζμοιε ημ εφνμξ ηςκ ηζιχκ ηαπφηδηαξ ηαζ αάεμοξ ηδξ αζοκέπεζαξ βζα
ηάεε ζηνχια, ακά επακάθδρδ, δεδμιέκμο ημο ανπζημφ ιμκηέθμο. Πάκς ζηδκ ανπζηή 1-Γ
δμιή οπμθμβίγεηαζ δ ηαηακμιή ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (RMS, ERH, ERZ) βζα ηάεε
δζαηνζηή ηζιή απυ ημ εφνμξ ηζιχκ πμο μνίζαιε ζημ ανπείμ εζζυδμο, λεηζκχκηαξ απυ ημ πνχημ
ζηνχια. ΢ηδ ζοκέπεζα ηα γεφβδ ηζιχκ (RMS, ERH, ERZ) - Vp απεζημκίγμκηαζ ζε βναθζηή
πανάζηαζδ ηαζ απυ ηδκ ηαιπφθδ επζθέβεηαζ δ ηαπφηδηα πμο ακηζζημζπεί ζηδκ εθάπζζηδ ηζιή
ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (Δζη. 3.4-3.5).
Δηθ. 3.4 Δλδεηθηηθό παξάδεηγκα γξαθηθώλ παξαζηάζεσλ ππνινγηζκνύ ηαρύηεηαο δηάδνζεο ησλ θπκάησλ
P ηνπ πξώηνπ ζηξώκαηνο.
Έηζζ ζηαδζαηά ακαζοκεέημοιε ημ ηεθζηυ 1-Γ ιμκηέθμ ηαποηήηςκ αάζεζ ηςκ ηζιχκ (ακά
ζηνχια) υπμο παναηδνείηαζ δ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ οπμθμβζζεέκηςκ ζθαθιάηςκ. Με αοηυκ
ημκ ηνυπμ πνμζπαεμφιε κα επζηφπμοιε ημκ ανηζυηενμ πνμζδζμνζζιυ ηδξ πςνζηήξ ηαηακμιήξ
ηυζμ ζημ μνζγυκηζμ επίπεδμ (επίηεκηνα) υζμ ηαζ ζηα αάεδ (οπυηεκηνα). Δδχ εα πνέπεζ κα
ακαθενεεί πςξ πμθθέξ θμνέξ παναηδνείηαζ ημ θαζκυιεκμ ηδξ ιδ ζφβηθζζδξ ηςκ εθαπίζηςκ
ηςκ ηαιποθχκ RMS, ERH ηαζ ΔRZ ζηδκ ίδζα ηζιή ηαπφηδηαξ ή αάεμοξ αζοκέπεζαξ, αθθά ζε
έκα εφνμξ ημκηζκχκ ηζιχκ. ΢ε αοηή ηδκ πενίπηςζδ επζθέβεηαζ ιία εκδζάιεζδ ηζιή υπμο
θαίκεηαζ πςξ δ εθαπημιέκδ ηςκ ηαιποθχκ έπεζ πανυιμζα ζοιπενζθμνά (βκδζίςξ θείκμοζα).
Γζα κα επζηεοπεεί δζαζηαφνςζδ πενί ημο μνεμφ ηδξ δζαδζηαζίαξ, αημθμοεήεδηε ηαζ δ
ακηίζηνμθδ δζαδζηαζία, ηαηαζηεοήξ εκυξ ημπζημφ 1-Γ πνμηφπμο ηαποηήηςκ απυ έκακ
διζπχνμ, ιεηααάθθμκηαξ ζηαδζαηά ηζξ ηζιέξ ηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ Vp ηαζ οπμθμβίγμκηαξ
ηα ακηίζημζπα πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα (RMS, ERH, ERZ). Άθθδ ιία πανάιεηνμξ επίδναζδξ
ζημκ οπμθμβζζιυ ημο ημπζημφ ιμκηέθμο πμο ελεηάζηδηε ήηακ δ ηαηακμιή ηςκ ααεχκ ηςκ
ζεζζιχκ. Γζα ηδκ εφνεζδ αζοκεπεζχκ ζηα ακχηενα ζηνχιαηα ημο θθμζμφ, πνδζζιμπμζήεδηακ
ηυζμ ημ ζφκμθμ ηςκ επζθεβιέκςκ ζεζζιχκ υζμ ηαζ απμηθεζζηζηά δεδμιέκα αάεμοξ θίβμ
ιεβαθφηενμο απυ ημ εηηζιχιεκμ αάεμξ ηδξ εηάζημηε αζοκέπεζαξ.
Δηθ. 3.5 Δλδεηθηηθό παξάδεηγκα γξαθηθώλ παξαζηάζεσλ ππνινγηζκνύ βάζνπο νξνθήο ηνπ δεύηεξνπ
ζηξώκαηνο.
Ζ ακςηένς δζαδζηαζία αημθμοεήεδηε δζυηζ βζα ζεζζιμφξ ιε αάεδ ανηεηά ιεβαθφηενα απυ
εηείκμ ηδξ αζοκέπεζαξ, μ θυβμξ ημο πνυκμο δζαδνμιήξ t1 ζηα ακχηενα ζηνχιαηα πνμξ ημκ
μθζηυ πνυκμ δζαδνμιήξ t2 ημο ηφιαημξ (ιεηαλφ οπμηέκηνμο ηαζ ζηαειμφ) είκαζ ανηεηά
ιζηνυηενμξ ηδξ ιμκάδαξ, δζυηζ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ ζεζζιζηήξ αηηίκαξ δζαδίδεηαζ ζημ
ηαηχηενμ ζηνχια ηαζ εκδεπμιέκςξ κα επδνεάγεζ ανκδηζηά ημ απμηέθεζια. Απυ ημ βεβμκυξ
αοηυ ζοιπεναίκεηαζ υηζ ζε ανηεηέξ πενζπηχζεζξ ηα πνμκζηά οπυθμζπα ηςκ δεδμιέκςκ πμο
ανίζημκηαζ πζμ ημκηά ζηδ δζαπςνζζηζηή επζθάκεζα ιεηααάθθμκηαζ ζδιακηζηά, ζε ζπέζδ ιε
ηδκ ηαπφηδηα ημο επζθακεζαημφ ζηνχιαημξ, ακηίεεηα ιε εηείκα ηςκ δεδμιέκςκ ιεβαθοηένμο
αάεμοξ βζα ηα μπμία παναηδνείηαζ πάνα πμθφ ιζηνή ιεηααμθή. Με αοηή ηδ ιέεμδμ
παναηδνήεδηε υηζ πνδζζιμπμζχκηαξ ςξ ηαπφηδηα ημο επζθακεζαημφ ζηνχιαημξ ηδ ιέζδ
ηαπφηδηα πμο έπεζ ήδδ οπμθμβζζεεί ηαζ επζθέβμκηαξ έκα ζηνχια ιεβαθφηενδξ ηαπφηδηαξ ζε
δζάθμνα αάεδ, οπήνλε αφλδζδ ηδξ ιέζδξ ηζιήξ ημο ζθάθιαημξ RMS. Έηζζ πνμηφπηεζ ημ
ζοιπέναζια υηζ πνέπεζ κα ακαγδηδεεί έκα επζθακεζαηυ ζηνχια ιε ηαπφηδηα ιζηνυηενδ απυ
ηδ ιέζδ ηζιή, μπυηε ιεηααάθθμοιε εη κέμο ηδκ ηζιή ηδξ ιέζδξ ηαπφηδηαξ ημο πνχημο
ζηνχιαημξ ιε ζηαεενυ αήια (π.π. 0.1 km/sec ζε ηαπφηδηα ηαζ 0.2 km ζε αάεμξ αζοκέπεζαξ)
χζηε κα επζηφπμοιε έκα απμδεηηυ απμηέθεζια.
Δηθ. 3.6 Δλδεηθηηθό παξάδεηγκα γξαθηθήο παξάζηαζεο πξνζδηνξηζκνύ ηνπ ιόγνπ Vp/Vs κε ηε κέζνδν
Chatelain (1978).
Σέθμξ, οπμθμβίγεηαζ μ θυβμξ ηςκ ηαποηήηςκ επζιήηςκ πνμξ εβηανζίςκ ηοιάηςκ (Vp/Vs)
ζημ ζφκμθμ ημο πνμζδζμνζζιέκμο πνμηφπμο ηαζ υπζ λεπςνζζηά ακά ζηνχια. Γεκζηά, βζα ημκ
οπμθμβζζιυ αοημφ ημο θυβμο έπμοκ πνμηαεεί ηνεζξ δζαθμνεηζηέξ ιέεμδμζ:
α) δ ιέεμδμξ Wadati (1933), δ μπμία θαιαάκεζ οπυρδ ηδ δζαθμνά πνυκςκ άθζλδξ εβηανζίςκ
ηαζ επζιήηςκ ηοιάηςκ (ts-tp) βζα ηάεε βεβμκυξ λεπςνζζηά, βζα ημκ οπμθμβζζιυ ημο θυβμο
Vp/Vs. Ζ ηεθζηή ηζιή ημο θυβμο ζζμφηαζ ιε ηδ ιέζδ ηζιή ηςκ επζιένμοξ θυβςκ βζα ηάεε
βεβμκυξ.
α) δ ιέεμδμξ Chatelain (1978), δ μπμία θαιαάκεζ οπυρδ υθα ηα βεβμκυηα.
΢φιθςκα ιε ηδ ιέεμδμ Chatelain, δ μπμία πνδζζιμπμζήεδηε ζημ πθαίζζμ ηδξ πανμφζαξ

δζαηνζαήξ, βζα γεφβδ ζηαειχκ (i, j), οπμθμβίγεηαζ δ δζαθμνά ιεηαλφ ηςκ πνυκςκ άθζλδξ ηςκ
επζιήηςκ (Ρ) ηαζ εβηανζίςκ (S) ηοιάηςκ (tpj - tpi) ηαζ (tsj - tsi). Ο θυβμξ Vp/Vs δίκεηαζ απυ ηδ
ζπέζδ (3.1):
Vp/Vs = (tsj - tsi) / (tpj - tpi) (3.1)
΢πεδζάγμκηαξ αοηά ηα ζδιεία ζε ζφζηδια μνεμβςκίςκ αλυκςκ ηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ ηδ

ιέεμδμ ηςκ εθαπίζηςκ ηεηναβχκςκ, οπμθμβίγεηαζ δ εοεεία πμο πνμζεββίγεζ ιε ημκ ηαθφηενμ
ηνυπμ ηδκ ηαηακμιή ηςκ ζδιείςκ (Δζη. 3.6).
β) δ ιέεμδμξ εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ, πμο επίζδξ πνδζζιμπμζήεδηε

ζημ πθαίζζμ ηδξ πανμφζδξ δζαηνζαήξ. Όπςξ ηαζ βζα ηζξ ηαπφηδηεξ ηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ
(Vp), έηζζ ηαζ ζε αοηυ ημ γδημφιεκμ οπμθμβίγμοιε ηα πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα βζα ηάεε
δζαηνζηή ηζιή απυ ημ εφνμξ ηζιχκ πμο μνίζαιε ζημ ανπείμ παναιέηνςκ, απεζημκίγμκηάξ ηα
ιε ακάθμβεξ ηαιπφθεξ, υπμο ακελάνηδηδ ιεηααθδηή (x) είκαζ δ ηζιή ημο θυβμο Vp/Vs βζα
ηδκ μπμία οπμθμβίγεηαζ ημ ακηίζημζπμ πςνμπνμκζηυ ζθάθια (RMS, ERH, ERZ) ζημκ άλμκα
ηςκ y (Δζη. 3.7).
Δηθ. 3.7 Δλδεηθηηθό παξάδεηγκα γξαθηθήο παξάζηαζεο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ηνπ ιόγνπ Vp/Vs κε ηε
κέζνδν ειαρηζηνπνίεζεο ησλ ρσξνρξνληθώλ ζθαικάησλ.
3.4 ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΩΝ

΢ηδκ πανμφζα πανάβναθμ εα βίκεζ πανάεεζδ ηςκ ιμκμδζάζηαηςκ πνμηφπςκ
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ, ιε ηδκ ακηίζημζπδ ζεζζιμηεηημκζηή ενιδκεία βζα ηάεε πενζμπή.
΢ημπυξ αοηήξ ηδξ παναβνάθμο είκαζ μ επακαπνμζδζμνζζιυξ ηςκ οπμηέκηνςκ ημο ανπζημφ
ηαηαθυβμο, ιέζς ηδξ ηαηαζηεοήξ ανηζυηενςκ 1-Γ ιμκηέθςκ ηαπφηδηαξ, οπυ ηδκ έκκμζα ηδξ
ιεβαθφηενδξ ακηζπνμζςπεοηζηυηδηαξ ηδξ πναβιαηζηήξ δμιήξ, ηαζ πνμζδζμνζζιμφ ηςκ
νδλζβεκχκ γςκχκ πμο δζεβένεδηακ ηαηά ημ εκ θυβς πνμκζηυ δζάζηδια.
΢εζζιμθμβζηέξ ιεθέηεξ πμο έπμοκ επζηεκηνςεεί ζηδκ εκενβυ ηεηημκζηή ηδξ Γοηζηήξ Δθθάδαξ,
πναβιαημπμζήεδηακ ιεηά ηδ δεηαεηία ημο 1980 ιε ηδ πνήζδ ηδθεζεζζιζηχκ, εονείαξ ηαζ
ημπζηήξ ηθίιαηαξ δεδμιέκςκ απυ ιυκζια ή θμνδηά δίηηοα (Kiratzi and Langston, 1995;
Baker et al., 1997; Benetatos et al., 2005; Benetatos et al., 2007; Roumelioti et al., 2009). Σα
ελαβυιεκα απμηεθέζιαηα πνδζζιμπμζήεδηακ βζα ηδ ιεθέηδ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηδξ
ημπζηήξ ζεζζιζηυηδηαξ (King et al., 1983; Hatzfeld et al., 1990; Hatzfeld et al., 1995;
Haslinger et al., 1999; Louvari et al., 1999; Tselentis et al., 2006; Papoulia et al., 2014), ιε
ηζξ πςνζηέξ ζοζηάδεξ κα ακαδεζηκφμοκ ηζξ νδλζβεκείξ γχκεξ πμο εκενβμπμζήεδηακ ζε
ιεηαζεζζιζηέξ αημθμοείεξ ηαζ ζιδκμζεζνέξ (Scordilis et al., 1985; Roumelioti et al., 2004;
Benetatos et al., 2005; Papadimitriou et al., 2006; Kiratzi et al., 2008; Konstantinou et al.,
2009; Karakostas and Papadimitriou, 2010; Konstantinou et al., 2011; Papadimitriou et al.,
2012; Sachpazi et al., 2011; Kassaras et al., 2014a,b; Serpetsidaki et al., 2014; Papadopoulos
et al., 2014).
3.4.1 ΗΠΔΙΡΟ΢-ΓΤΣΙΚΗ ΔΛΛΑΓΑ
Ζ πενζμπή ιεθέηδξ απμηεθείηαζ απυ ηζξ πζμ εκενβέξ δμιέξ ηδξ Ακαημθζηήξ Μεζμβείμο, μζ
μπμίεξ ηαηά ηφνζμ θυβμ δδιζμονβήεδηακ απυ ηδκ ζφβηθζζδ ηδξ Αθνζηακζηήξ ηαζ
Δονςπασηήξ πθάηαξ ιε νοειυ ~10 mm/yr ηαζ ηδκ ηίκδζδ ηδξ Ακαημθίαξ πνμξ δοζιάξ ηαηά
~40 mm/yr (π.π. McClusky et al., 2000· Reilinger and McClusky, 2011). Καηά ιήημξ ημο
Δθθδκζημφ Συλμο ζηδ Γοηζηή Δθθάδα, πναβιαημπμζείηαζ ηαηάδοζδ ηδξ ςηεάκζαξ πθάηαξ ηδξ
Σδεφμξ, κυηζα ηδξ Εαηφκεμο, ηαζ ζφβηνμοζδ δπεζνςηζηχκ πθαηχκ (Απμοθία-Δονχπδ),
αυνεζα ηδξ Κεθαθμκζάξ, δ μπμία ζημζπεζμεεηείηαζ ηυζμ απυ ηα δζαεέζζια βεςδαζηζηά
δεδμιέκα (π.π. Vernant et al., 2014), υζμ ηαζ θυβς ηαηακμιήξ ημο πεδίμο ηάζεςκ απυ ημοξ
ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ ιεβάθςκ ζεζζιχκ ηαζ ηζξ παναβυιεκεξ, απυ αοηέξ ηζξ δζενβαζίεξ,
επζθακεζαηέξ ηεηημκζηέξ δμιέξ (π.π. Kassaras et al., 2016). Σμ νήβια ιεηαζπδιαηζζιμφ ηδξ
Κεθαθμκζάξ είκαζ ιία απυ ηζξ ζδιακηζηυηενεξ δμιέξ ηδξ εονφηενδξ πενζμπήξ, δζαπςνίγμκηαξ
πενζαάθθμκηα ζπεηζγυιεκα ιε ηαηάδοζδ ςηεάκζαξ πθάηαξ (κυηζα) ηαζ ζφβηνμοζδξ (αυνεζα)
δπεζνςηζηχκ θζεμζθαζνζηχκ πθαηχκ (Hatzfeld et al., 1995· Louvari et al., 1999· Ganas and
Parsons, 2009). Ζ παναιυνθςζδ ζηδκ πενζμπή ηδξ μπζζεμηάθνμο ειθακίγεηαζ πμθφπθμηδ,
ιζα ηαζ ειπθέημκηαζ ηυζμ ηακμκζηά υζμ ακάζηνμθα ηαζ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ νήβιαηα ιε
δζεφεοκζδ πανάθθδθδ ή ηαζ εβηάνζζα ςξ πνμξ ημ ηυλμ (Hatzfeld et al., 1995· Baker et al.,
1997· Haslinger et al., 1999· van Hinsbergen et al., 2006· Ganas et al., 2009· Feng et al.,
2010· Kassaras et al., 2014a· Kassaras et al., 2014b).
ΓΔΩΛΟΓΙΑ-ΣΔΚΣΟΝΙΚΗ
Ζ πενζμπή ηδξ Γοηζηήξ Δθθάδαξ (Δζη. 3.8) ηονζανπείηαζ απυ ηδξ ΒΓ-ΝΑ δζεοεφκζεςξ
εκυηδηεξ Παλμί, Ηυκζα ηαζ Γαανυαμο-Σνίπμθδξ, ζπδιαηίγμκηαξ ημ δπεζνςηζηυ
ηεηημκμζηνςιαημβναθζηυ πεδίμ (Σ΢Π) H1 ηςκ Δλςηενζηχκ Δθθδκίδςκ (Aubouin 1957;
Jacobshagen 1986). Αοηέξ μζ εκυηδηεξ πενζθαιαάκμοκ κδνζηζηά ή πεθαβζηά ζγήιαηα δθζηίαξ
Μεζμγςζηυ έςξ Σνζημβεκέξ, ηαθοπηυιεκα απυ ηθαζζηέξ αημθμοείεξ ιανβασηχκ ηαζ
ημοναζδζηχκ ραιιζηχκ (Richter et al., 1978; Papanikolaou and Dermitzakis, 1981;
Papanikolaou, 1997). Έκα ζοιπζεζηζηυ ζηάδζμ (Ακχηενμ Νεμβεκέξ-Σεηανημβεκέξ), ζηδκ
ζοβηεηνζιέκδ πενζμπή, μδήβδζε ζηδκ επχεδζδ ηδξ εκυηδηαξ ηςκ Παλχκ πάκς απυ ηςκ
ςηεάκζμ θθμζυ ηδξ Σδεφμξ, επζζδιαίκμκηαξ ηδκ εκανηηήνζα θάζδ ηδξ δζαδζηαζίαξ
οπμαφεζζδξ κυηζα ηδξ Εαηφκεμο, 10 εηαημιιφνζα πνυκζα ανβυηενα απυ ημ οπυθμζπμ
Δθθδκζηυ Συλμ (Underhill, 1989). Γζ’ αοηυκ ημκ θυβμ, ημ Σ΢Π H1 είκαζ ημ εκενβυ πενζεχνζμ
ηδξ Δοναζζαηζηήξ πθάηαξ ζηδκ πενζμπή, πενζθαιαάκμκηαξ έκα ζηεκυ πνίζια πνμζαφλδζδξ
ιεηαλφ Αθνζηήξ ηαζ Δοναζίαξ (Rabinowitz and Rayan, 1970; Finetti, 1976; Kokinou et al.,
2005).
Δηθ. 3.8 Γεσινγηθόο ράξηεο Γπηηθήο Διιάδαο-Πεινπνλλήζνπ κε ηα θύξηα γεσινγηθά ζηνηρεία θαη
ξεμηγελείο δώλεο (Bornovas and Rontogianni-Tsiabaou, 1983).
ΑΝΑΛΤ΢Η ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΩΝ
Ζ οπυ ιεθέηδ πενζμπή πενζθαιαάκεζ ηδκ Ήπεζνμ, Αζηςθμαηανκακία, ηα Ηυκζα κδζζά, ημκ
Γοηζηυ Κμνζκεζαηυ ηαζ Παηνασηυ ηυθπμ ηαζ Γοηζηή Πεθμπυκκδζμ. Ακ ηαζ δ πενζμπή ιεθέηδξ
έπεζ ελεηαζηεί εκδεθεπχξ, ηα ενςηήιαηα πμο πενζηνζβονίγμοκ ηδκ ηζκδιαηζηή ημο ημπζημφ
νδλζβεκμφξ ζζημφ παναιέκμοκ ανηεηά (Shaw and Jackson, 2010), ηονίςξ είηε θυβς πνήζεςξ
εονείαξ ηθίιαηαξ δεδμιέκςκ πενζμνζζιέκδξ αηνίαεζαξ ή ημπζηχκ δεδμιέκςκ αναπείαξ
δζάνηεζαξ. Ζ πανμφζα ενβαζία επζηεκηνχκεηαζ ζηδ πνήζδ εκυξ εκμπμζδιέκμο ηαηαθυβμο
δεδμιέκςκ ημπζηήξ ηαζ εονείαξ ηθίιαηαξ ιε ζημπυ ηδκ ακάδεζλδ ανηζυηενςκ απμηεθεζιάηςκ
πμο ζε ζοκάνηδζδ ιε πνμδβμφιεκεξ βεςθμβζηέξ ηαζ βεςδαζηζηέξ ιεθέηεξ εα ζοκηεθέζμοκ
ζηδκ ηαθφηενδ ηαηακυδζδ ημο βεςδοκαιζημφ πνμηφπμο ηδξ πενζμπήξ.
Ζ ηαηαζηεοή ημο 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ ααζίζηδηε ζηα
ανηζυηενα πνμζδζμνζζιέκα βεβμκυηα, απυ ημ 2007 έςξ ημ 2014, ημο πμθοβχκμο ιε ηέκηνμ
(θ,θ) 38.500Β (±2.5), 21.000°Α (±1.7) ηαζ πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα (RMS, ERH, ERZ) πμο
δεκ οπενέααζκακ ηα 0.4 δεοηενυθεπηα, 2.5 ηαζ 4km ακηίζημζπα. Σμ επζθεβιέκμ δείβια
πενζθάιαακε πενζζζυηενμοξ απυ 3.500 ζεζζιμφξ, εη ηςκ μπμίςκ δ πθεζμρδθία ανίζηεηαζ
ηαηά ιήημξ ηδξ Ρδλζβεκμφξ Εχκδξ Κεθαθθδκίαξ-Λεοηάδμξ, ζηδ ΝΓ απυθδλδ ημο Δθθδκζημφ
Συλμο ηαεχξ ηαζ ζημ υνζμ Γοηζημφ Κμνζεζαημφ-Παηνασημφ Κυθπμο. ΢διακηζηέξ πςνζηέξ
ζοζηάδεξ επίζδξ ανίζημκηαζ ζημ Γοηζηυ πέναξ Ζπείνμο-Αηανκακίαξ, ηαεχξ ηαζ ζηα ζφκμνα
Δθθάδμξ-ΠΓΓΜ, ζε ζδιακηζηέξ ημπζηέξ νδλζβεκείξ γχκεξ ΒΓ-ΝΑ δζεοεφκζεςξ. Γζα ηδ
δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ
ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο είκαζ ζε ημπζηέξ απμζηάζεζξ.
Ζ δζαδζηαζία ηδξ εφνεζδξ εκυξ αέθηζζημο 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ,
ακέδεζλε ορδθυηενεξ, απυ ημ ανπζηυ ιμκηέθμ (Κααφνδξ, 2003), ηαπφηδηεξ ηοιάηςκ πχνμο
βζα αάεδ ιζηνυηενα ηςκ 11km, εκχ βζα ηα ααεφηενα ζηνχιαηα (14-48km) μζ ακηίζημζπεξ
ηζιέξ ζοβηθίκμοκ. Καηά ημ ζηάδζμ ηδξ επακαθδπηζηήξ δζαδζηαζίαξ, ανηεηέξ ήηακ μζ
πενζπηχζεζξ πμο παναηδνμφκηακ πενζζζυηενα ημο εκυξ πςνμ-πνμκζηά εθάπζζηα, ιε
απμηέθεζια κα δζενεοκδεεί δ πζεακυηδηα φπανλδξ εκυξ επζπνυζεεημο ζηνχιαημξ ιεηαλφ
ηςκ ζοβηεηνζιέκςκ ηζιχκ ηαπφηδηαξ ή αάεμοξ αζοκέπεζαξ, δδιζμονβχκηαξ έηζζ ηδκ ακάβηδ
ζοβπχκεοζδξ δφμ βεζημκζηχκ ζηνςιάηςκ. Υαναηηδνζζηζηυ είκαζ ημ πανάδεζβια ημο ηνίημο,
ηέηανημο ηαζ πέιπημο ζηνχιαημξ ημο ανπζημφ ιμκηέθμο πμο ζοβπςκεφηδηακ ζε έκα, ιε
αάεμξ μνμθήξ ηα 11 km ηαζ ηαπφηδηα Ρ ηοιάηςκ 6.3 km/sec (Πίκαηαξ 3.1).
Ζ απμοζία ή πανμοζία παναπάκς ημο εκυξ πςνμ-πνμκζημφ εθαπίζημο, ελανηάηαζ άιεζα απυ
ηδ δζαηνζηζηή ζηακυηδηα ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ δζαδζηαζίαξ, ή πζμ απθά απυ ηδκ απμοζία ή
πανμοζία οπμηέκηνςκ ζηα ζοβηεηνζιέκα αάεδ, χζηε κα βίκμοκ εοδζάηνζηα ημ υνζα ηςκ
ζηνςιάηςκ ηδξ 1-Γ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ. Αοηυ ημ
βεβμκυξ οπμβναιιίγεζ ηδκ ακαβηαζυηδηα πνδζζιμπμίδζδξ αλζυπζζηςκ ηαηαβναθχκ μζ μπμίεξ
έπμοκ εθεβπεεί δζελμδζηά απυ ημκ ζεζζιμθυβμ-ακαθοηή πμο πνυηεζηαζ κα αημθμοεήζεζ ηδκ
ζοβηεηνζιέκδ μδυ βζα ηδ αεθηίςζδ ηδξ πςνζηήξ ηαηακμιήξ ηςκ οπμηέκηνςκ ιε ζημπυ ηδκ
μνευηενδ απυδμζδ ημο ζεζζιμηεηημκζημφ ηαεεζηχημξ ιζαξ πενζμπήξ.
Σμ ηεθεοηαίμ ζηάδζμ ηδξ δζαδζηαζίαξ πενζθαιαάκεζ ημκ πνμζδζμνζζιυ ημο θυβμο ηςκ
ηαποηήηςκ επζιήηςκ πνμξ εβηανζίςκ ηοιάηςκ ηυζμ ιε ηδκ ηαιπφθδ πςνμ-πνμκζηχκ
ζθαθιάηςκ υζμ ηαζ ιε ηδ ιέεμδμ Chatelain (1978). Όπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζηδκ Δζη. 3.9, μζ δφμ
βναθζηέξ παναζηάζεζξ ηείκμοκ ζηδκ ίδζα ηζιή (1.80), βεβμκυξ πμο δίκεζ ιία επζπνυζεεηδ
αλζμπζζηία ζημ παηέημ πμο επζθέπεδηε βζα ηδκ εηηέθεζδ αοημφ ημο ζηαδίμο. Ζ ηεθζηή
ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ είκαζ εθαθνά αεθηζςιέκδ ζε ανηεηέξ πενζπηχζεζξ υπςξ αοηέξ ηςκ
Ηυκζςκ κήζςκ, ημο Γοηζημφ Κμνζκεζαημφ ηαζ ηδξ πενζμπήξ ηδξ ΒΓ Μαηεδμκίαξ (Πίκαηαξ
3.2).
Πίλαθαο 3.1 Αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ γηα ηελ επξύηεξε
πεξηνρή ηεο Γπηηθήο Διιάδαο
Καβύξεο (2003) Παξνύζα κειέηε

VP/VS=1.79 VP/VS=1.80
΢ηξώκα VP (km/s) Ceil. (km) VP (km/s) Ceil. (km)
1 4.50 0.0 5.30 0.0
2 5.50 1.3 6.00 6.0
3 5.70 4.2 6.30 11.0
4 6.10 7.0 6.50 14.0
5 6.30 11.5 6.70 21.0
6 6.50 16.5 7.30 39.0
7 7.00 30.0 8.00 80.0
Ζ ηαηακμιή ηςκ οπμηέκηνςκ ζε δζεφεοκζδ ΝΑ-ΒΓ, δείπκεζ ιία ζηαδζαηή αφλδζδ ηςκ
εζηζαηχκ αάεςκ ζημ μνεμβχκζμ πμο πενζηθείεζ ηζξ πενζμπέξ ηδξ ΒΓ Πεθμπμκκήζμο, Ηυκζςκ
Νήζςκ, Αιαναηζημφ, ηαζ πενζθαιαάκεζ ηονίςξ ηδκ ζεζζιζηυηδηα ηδξ επςεμφιεκδξ πθάηαξ,
ηαηά ιήημξ ημο ηυλμο, ηαεχξ ηαζ ηζξ ιεηαζεζζιζηέξ αημθμοείεξ ηδξ Ακδνααίδαξ (2008),
Κεθαθμκζάξ (2014) ηαζ Λεοηάδαξ (2015). Ακηίεεηα, ζημ κυηζμ ηιήια ηδξ ίδζαξ ημιήξ ηα
εζηζαηά αάεδ ηοιαίκμκηαζ ιεηαλφ 7 ηαζ 10 km, ιε ηδκ ζοζηάδα πμο ζπεηίγεηαζ ιε ηδκ
ζιδκμζεζνά ημο 2011, ζηδκ Οζπαθία, κα ηαηαθαιαάκεζ ελέπμοζα εέζδ (Kassaras et al.,
2014b, 2016), εκχ ηα πζμ ααεζά απμδίδμκηαζ ζηδκ ιεηαζεζζιζηή αημθμοεία ηδξ Μεεχκδξ
(2008). Ζ εβηάνζζα ζημ ηυλμ ημιή (ΓΝΓ-ΑΒΑ), ακαδεζηκφεζ ηυζμ ηδκ ζεζζιζηυηδηα ζηδκ
ακςεμφιεκδ Δοναζζαηζηή πθάηα, ιε παναηηδνζζηζηυ ζημζπείμ ηδκ ζπεδυκ ηαηαηυνοθδ
ηαηακμιή βζα ηδκ πςνζηή ζοζηάδα ζεζζιχκ πμο έθααε πχνα ζημκ εαθάζζζμ πχνμ ιεηαλφ
Εαηφκεμο ηαζ ΒΓ Πεθμπμκκήζμο, υζμ ηαζ ηδκ ακηίζημζπδ ηδξ ηαηαδουιεκδξ ςηεάκζαξ
πθάηαξ ηδξ Σδεφμξ, πμο θαιαάκεζ ηζξ ιέβζζηεξ ηζιέξ ααεχκ ζηζξ πενζμπέξ ηςκ Καθαανφηςκ
ηαζ Λεςκζδίμο (h>60km) ακηίζημζπα (Δζη. 3.16). Ζ δζελμδζηή ιεθέηδ ηδξ ζεζζιζηυηδηαξ
ηαεχξ ηαζ ηδξ 3-Γ ηαηακμιήξ ηςκ ζεζζιζηχκ ηαποηήηςκ, πμο εα πενζβναθεί ζημ επυιεκμ
ηεθάθαζμ, επζημονεί ζηδκ αζθαθή εηηίιδζδ ηςκ ζεζζιμηεηημκζηχκ παναηηδνζζηζηχκ ηδξ
ζοβηεηνζιέκδξ πενζμπήξ ημο Δθθαδζημφ πχνμο ηαεχξ ηαζ ηδξ πανημβνάθδζδξ ηδξ ηζκήζεςξ
ηςκ πθαηχκ πμο ζοκηεθείηαζ ζε αοηή ηδ βςκία ηδξ ΝΑ Μεζμβείμο.
Δηθ. 3.9 Κακπύιεο θαηαλνκήο ρσξνρξνληθώλ ζθαικάησλ γηα εύξε ηηκώλ Vp/Vs (αξηζηεξά) θαη γξαθηθή
παξάζηαζε πξνζδηνξηζκνύ ηνπ ιόγνπ Vp/Vs κε ηε κέζνδν Chatelain (1978) (δεμηά).
Πίλαθαο 3.2 Πξνθύπηνληα ρσξνρξνληθά ζθάικαηα από ην αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ
πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ θαζώο θαη ην αληίζηνηρν κέζν βάζνο (km) ησλ πξνζδηνξηζζέλησλ
ππνθέληξσλ.
Πξόηππν: Καβύξεο (2003) Παξνύζα κειέηε
RMS (sec) 0.36 0.31
ERH (km) 1.59 1.45
ERZ (km) 2.78 2.76
Depth (km) 9.64 11.15

3.4.1.1 ΠΔΡΙΟΥΗ ΒΓ ΙΟΝΙΟΤ ΠΔΛΑΓΟΤ΢-ΚΔΡΚΤΡΑ΢

Ζ πενζμπή ημο ΒΓ Ημκίμο πεθάβμοξ ηαζ ζδζαίηενα αοηή ηδξ κήζμο Κένηοναξ, απμηεθεί ηδ
αάζδ ηδξ βεςηεηημκζηήξ εκυηδηαξ ηςκ Παλχκ, κδνζηζηήξ θάζεςξ, πμο ακήηεζ ζηδκ
πθαηθυνια ηςκ Δλςηενζηχκ Δθθδκίδςκ (Ζ1) ηαζ έπεζ παναηηδνζζηεί ςξ πνμπχνα ηςκ
Δθθδκίδςκ. Ζ εκυηδηα ηςκ Παλχκ απμηεθεί ιία κδνζηζηή Ακεναηζηή αημθμοεία απυ ημ
Ημοναζζηυ έςξ ημ Ακχηενμ Μεζυηαζκμ. ΢ημ Αημοσηάκζμ ειθακίγμκηαζ ιανβασημί
ζπδιαηζζιμί ηαζ ημοναζδζηζημί αζαεζηυθζεμζ, μζ μπμίμζ οπμηαεζζημφκ ημκ ηοπζηυ θθφζπδ. Ο
ηεηημκζζιυξ ηδξ εκυηδηαξ ζηδκ πενζμπή είκαζ Μεζμηαζκζηυξ, ζε ζπέζδ ιε ημκ ακηίζημζπμ ζε
Εάηοκεμ-Κεθαθμκζά πμο ανίζηεηαζ ζημ υνζμ Μεζμηαίκμο-Πθεζμηαίκμο (Dermitzakis, 1978;
Παπακζημθάμο, 1986).
Ζ ηεηημκζηή ηδξ πενζμπήξ, υπςξ ηαζ ηδξ ΒΓ Δθθάδαξ, δζέπεηαζ απυ ηδ δμιή ημο ηυλμο, ςξ
ζοκέπεζα ηςκ Αθπζηχκ ηεηημ-μνμβεκεηζηχκ δζαδζηαζζχκ, ιε νήβιαηα βεκζηήξ δζεφεοκζδξ
πανάθθδθδξ πνμξ αοηυ (ΒΓ-ΝΑ) ηαζ ζοιπζεζηζημφ ηφπμο (ακάζηνμθα νήβιαηα).
Ζ εθθεζπηζηή πενζμπή πμο ζπεδζάζηδηε ζε αοηήκ ηδκ πενίπηςζδ, είπε ηέκηνμ (θ,θ) 39.600°Β,
20.000°Α ηαζ ιήηδ διζαλυκςκ R1,R2, 45 ηαζ 95 km ακηίζημζπα, απ’ υπμο επζθέπεδηακ
ζοκμθζηά 625 ζεζζιμί ιε πνμκζηυ ζθάθια (RMS) ιζηνυηενμ ημο 0.6sec ηαζ ακηίζημζπα
πςνζηά ιζηνυηενα ηςκ 3.5 ηαζ 5km (ERH, ERZ), εη ηςκ 1.009 ημο ανπζημφ ηαηαθυβμο (Δζη.
3.10). Γζα ηδκ δζαδζηαζία ημο οπμθμβζζιμφ ηςκ ανπζηχκ εέζεςκ ηςκ οπμηέκηνςκ,
πνδζζιμπμζήεδηε ημ βεκζηεοιέκμ 1-Γ πνυηοπμ ημο Ακαημθζημφ Κμνζκεζαημφ (Κααφνδξ,
2003) ιε ζημπυ ηδκ ηαηαζηεοή εκυξ αεθηζςιέκμο ημπζημφ ιμκηέθμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ
δμιήξ ηαποηήηςκ (Δζη. 3.11). Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο
πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε
αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη.3.10.
Δηθ. 3.10 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη δηαζέζηκα επίθεληξα από ηνλ θαηάινγν
(1996-2015) πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνύζα κειέηε θαη κε θπαλό ρξώκα ηα επηιεγκέλα, ζύκθσλα κε
ηα θξηηήξηα πνπ αλαθέξζεθαλ, ζεηζκηθά γεγνλόηα γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ηνπηθνύ 1-Γ κνληέινπ ζηελ
πεξηνρή (δεμηά).
Δηθ. 3.11 Κακπύιεο ειαρηζηνπνίεζεο ρσξνρξνληθώλ ππνινίπσλ γηα ηελ ηαρύηεηα θαη βάζνο αζπλέρεηαο
ηνπ πξώηνπ ζηξώκαηνο θαζώο θαη ηνπ ιόγνπ Vp/Vs
Απυ ηα δεδμιέκα πμο πνδζζιμπμζήεδηακ, ζδζαίηενδ ικεία πνέπεζ κα βίκεζ ζε ιία ζοζηάδα
ζεζζιχκ, δοηζηά ημο Ανβονμηάζηνμο, δ μπμία ηαοηίγεηαζ ιε ηζξ επζθακεζαηέξ δζαννήλεζξ,
ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδξ, πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηζξ ηζκήζεζξ ηδξ Άδνζαξ πθάηαξ ζηδκ πενζμπή. Οζ
ιδπακζζιμί βέκεζδξ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηδκ ζοβηεηνζιέκδ μιάδα ζεζζιχκ, είκαζ ακάζηνμθμζ
ηαεχξ ημ ηαεεζηχξ ηάζεςκ, ζηα δοηζηά Δθθδκμ-Αθαακζηά ζφκμνα, είκαζ ζοιπζεζηζημφ
ηφπμο ηαζ ηαηακέιμκηαζ ζε έκα εφνμξ ααεχκ 15-20km. Κάπμζεξ ιζηνυηενεξ ζοζηάδεξ
ημπμεεημφκηαζ ζηδ δοηζηή Ήπεζνμ, πζμ ζοβηεηνζιέκα ζηδκ Παναιοεζά ηαζ ηα Ηςάκκζκα, μζ
μπμίεξ ζοκδέμκηαζ ηυζμ ιε εθεθηοζηζημφ ηφπμο δζαννήλεζξ, υζμ ηαζ ιε ακηίζημζπεξ
ακάζηνμθμο ηφπμο (π.π. Hatzfeld et al., 1995, Kassaras et al., 2016). Νμηζυηενα, ηαζ πζμ
ζοβηεηνζιέκα ζηδκ πενζμπή ΝΑ ημο Εαθυββμο, παναηδνμφκηαζ δμιέξ ιε δζεφεοκζδ Α-Γ πμο
ζοκδέμκηαζ ιε ημ ηαεεζηχξ ημο Αιαναηζημφ ηυθπμο, υπμο ζφιθςκα ιε ημοξ Hatzfeld et al.
(1995) παναηηδνίγεηαζ ηονίςξ απυ ιδπακζζιμφξ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ (strike-slip).
Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ηαποηήηςκ πμο πανάπεδηε ηαηά ηδκ ζοβηεηνζιέκδ δζαδζηαζία,
πενζθαιαάκεζ μηηχ ζηνχιαηα υπςξ παναηίεεηαζ ηαζ ζημκ Πίκαηα 3.3, ιε θεπημιενέζηενδ
παναιεηνμπμίδζδ βζα εφνδ ααεχκ ιεηαλφ 15 ηαζ 50 πζθζμιέηνςκ. Σμ ζοβηεηνζιέκμ βεβμκυξ
ιπμνεί κα απμδμεεί ζηδκ πανμοζία εκυξ ζδιακηζημφ ηθάζιαημξ ηδξ ζεζζιζηυηδηαξ, δ
πνμαμθή ηδξ μπμίαξ εκημπίγεηαζ ζηα Δθθδκμ-Αθαακζηά ζφκμνα, ιεηαλφ αοηχκ ηςκ ααεχκ
πμο δζηαζμθμβείηαζ εθές ηδξ ηάιρδξ ηαζ ηαηάδοζδξ ηδξ Απμφθζαξ ιζηνμπθάηαξ ηάης απυ
ηδκ Δοναζία.
Δηθ. 3.12 (πάλσ) Δπηιεγκέλα επίθεληξα πξνζδηνξηζκέλα κε ην γεληθό (αξηζηεξά) 1-Γ κνληέιν θαη ην
ηνπηθό (δεμηά) πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε ηα παξόληα δεδνκέλα (θάησ) Μεραληζκνί γέλεζεο γηα ζεηζκνύο
Μ≥4.7, πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ από ην Δξγαζηήξην ΢εηζκνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ (κε ην καύξν
ρξώκα) θαη ην Γεσδπλακηθό Ιλζηηηνύην ηνπ Δ.Α.Α (2.6≤Μ≤4.6) κε γαιάδην ρξώκα.
Ζ επζθακεζαηή δμιή ημο ανπζημφ ιμκηέθμο (0-20km) πενζέπεζ πενζζζυηενεξ αζοκέπεζεξ ζε

ζπέζδ ιε ημ ηεθζηυ ιμκηέθμ, ημ μπμίμ ιπμνεί κα απμδμεεί ζηδ ιζηνυηενδ ηαηαηυνοθδ
δζααάειζζδ πμο οπεζζένπεηαζ ζηδκ ημπζηή βεςθμβζηή δμιή.
Ζ επακαπνμζδζμνζζιέκδ ζεζζιζηυηδηα έπεζ ηαηά ηακυκα ιζηνυηενα πςνμ-πνμκζηά ζθάθιαηα

(Πίκαηαξ 3.4), ιε ηζξ ηφνζεξ ζοζηάδεξ κα πανμοζζάγμοκ ιεβαθφηενμ ααειυ ζοζπέηζζδξ ιε
ημκ ημπζηυ νδλζβεκή ζζηυ. Πζμ ζοβηεηνζιέκα, μζ ηφνζεξ ζοβηεκηνχζεζξ ειθακίγμκηαζ πένζλ
ηςκ νδλζβεκχκ γςκχκ ημο Ανβονμηάζηνμο, Πένδζηαξ-Πάνβαξ, Παναιοεζάξ-Θεζπνςηζημφ

ηαζ Κένηοναξ-Παλχκ.
Οζ δζαθμνμπμζήζεζξ πμο οπάνπμοκ ιεηαλφ ηςκ δφμ ιμκηέθςκ υζμκ αθμνά ζηα επίηεκηνα δεκ
θαίκεηαζ κα είκαζ ζδιακηζηή (Δζη. 3.12), υιςξ δ ακηίζημζπδ εζηυκα ηςκ οπμηέκηνςκ αθθάγεζ
ζδιακηζηά (Δζη. 3.13). Υαναηηδνζζηζηυ είκαζ ημ βεβμκυξ ηδξ δδιζμονβίαξ ανηεηχκ artifacts
ζε ιζηνά αάεδ (0-8 km), ιε απμηέθεζια πςνζηέξ ζοζηάδεξ υπςξ αοηή ιεηαλφ Παλχκ ηαζ
Πάνβαξ κα ανίζημκηαζ πμθφ επζθακεζαηά (0-7km).
Πίλαθαο 3.3 Αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ γηα ηελ επξύηεξε
πεξηνρή ηεο ΒΓ Διιάδαο
VP/VS=1.79 VP/VS=1.73
1 4.50 0.0 4.70 0.0
2 5.50 1.3 5.80 3.0
3 5.70 4.2 6.00 12.0
4 6.10 7.0 6.20 15.0
5 6.30 11.5 6.60 29.0
6 6.50 16.5 7.10 39.0
7 7.00 30.0 7.40 50.0
8 - - 8.00 80.0
9 - - - -
Πίλαθαο 3.4 Πξνθύπηνληα ρσξν-ρξνληθά ζθάικαηα από ην αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ
RMS (sec) 0.54 0.52
ERH (km) 1.94 1.79
ERZ (km) 2.72 2.65
Depth (km) 8.76 13.44

Δηθ. 3.13 (αξηζηεξά) πξνβνιή ηνκώλ (δεμηά) παξνπζίαζε ηνκώλ γηα ηα επηιεγκέλα ζηελ πεξηνρή ζεηζκηθά
γεγνλόηα, πξνζδηνξηζκέλα κε ην αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν ζηξσκαηνπνηεκέλεο
δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ.
Ζ ηαηαζηεοή ημο ηεθζημφ 1-Γ πνμηφπμο δμιήξ, ιεηαηυπζζε ανηεηά απυ αοηά ηα οπυηεκηνα
ααεφηενα (5-20km), δδιζμονβχκηαξ ζοζζςνεφζεζξ ζε ηαηαηυνοθεξ (ηονίςξ) δμιέξ, μζ
μπμίεξ ιπμνμφκ κα ζοκδεεμφκ, ηαηά ηφνζμ θυβμ, ιε νήβιαηα μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ, υπςξ
ανηεημί ιδπακζζιμί οπμδεζηκφμοκ (Louvari et al. 2001; Kiratzi and Louvari 2003; Kiratzi et
al. 2007; Kassaras et al., 2016). Ζ βεκζηυηενδ ηαηακμιή ηςκ οπμηέκηνςκ δείπκεζ κα ααεαίκεζ
πνμξ ακαημθάξ, δδιζμονβχκηαξ έηζζ ιία ιεηαααηζηή γχκδ ιεηαλφ πενζμπχκ ιε έκημκδ
ζεζζιζηυηδηα, υπμο δ ηφνζα έηθναζδ ηδξ παναιυνθςζδξ βίκεηαζ ιε νήβιαηα ιεβάθδξ
ηθίζδξ, ηαζ άθθςκ ιε εθάπζζηδ έςξ ηαευθμο δναζηδνζυηδηα, μζ μπμίεξ ηονζανπμφκηαζ απυ
ζοιπζεζηζηέξ δμιέξ υπςξ θέπδ ηαζ επςεήζεζξ, ιε παναηηδνζζηζηυ ημ θαζκυιεκμ ηδξ ακμδζηήξ
ηζκήζεςξ Σνζαδζηχκ αθαημφπςκ δυιςκ ηδξ Ηυκζαξ εκυηδηαξ (B.P., 1971; Haslinger et al.,
1999; Karakitsios, 1995; 2013; Tselentis et al., 2006; Martakis et al., 2006). Ζ ζοβηεηνζιέκδ
ιεηάααζδ πναβιαημπμζείηαζ ιε ιία νάιπα ηθίζεςξ 10-15°, δ μπμία ιπμνεί κα παναηδνδεεί
ηαζ απυ ημοξ ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ πμο έπμοκ πνμζδζμνζζηεί βζα ηδκ πενζμπή (π.π Hatzfeld et
al., 1995; Tselentis et al. 2006; Kassaras et al., 2016).
3.4.1.2 ΠΔΡΙΟΥΗ ΗΠΔΙΡΟΤ-ΘΔ΢ΠΡΩΣΙΑ΢

Ζ ιμνθμθμβία ηδξ πενζμπήξ παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ φπανλδ ηδξ μνμζεζνάξ ηδξ Πίκδμο, ηδξ
μπμίαξ δ μνμβναθζηή δζεφεοκζδ απεζημκίγεζ ηδ βεκζηυηενδ εζηυκα ηςκ Δθθδκίδςκ. Αοηή
μθείθεηαζ ζημκ ηεηημκζζιυ ζοιπζεζηζημφ ηφπμο ηαηά ημ Μέζμ Μεζυηαζκμ, ιε ηδκ ηεηημκζηή
ημπμεέηδζδ ηςκ γςκχκ πμο πνμζδζμνίγμοκ ηδκ Ήπεζνμ. Οζ βεςηεηημκζηέξ εκυηδηεξ πμο
πνμζδζμνίγμοκ ηδκ πενζμπή ακήημοκ ζηα ηεηημκμζηνςιαημβναθζηά πεδία ηςκ Δλςηενζηχκ
Δθθδκίδςκ (Ζ1) ηαζ ημο ςηεακμφ Πίκδμο-Κοηθάδςκ (Ζ2) ηαζ είκαζ μζ ελήξ ιε θμνά απυ
δφζδ πνμξ ακαημθή:
Ηυκζα εκυηδηα,
Δκυηδηα Γαανυαμο-Πφθμο (ειθακίγεηαζ κμηζυηενα, ζηδκ Αηανκακία),
Δκυηδηα Πίκδμο.
Οζ ζηνςιαημβναθζηέξ ημθχκεξ αοηχκ εηηείκμκηαζ ηονίςξ ζημ Μεζμγςζηυ ηαζ ηθείκμοκ ζηζξ
ανπέξ ημο Καζκμγςζημφ (Μεζυηαζκμ - Οθζβυηαζκμ). ΢ηδκ Ήπεζνμ δ εκυηδηα Γαανυαμο δεκ
έπεζ πθεονζηή ειθάκζζδ, ζοκεπχξ δ Πίκδμξ ανίζηεηαζ, ηεηημκζηά ημπμεεηδιέκδ, απεοεείαξ
πάκς ζηδκ Ηυκζα. ΢ημ ζφβηθζκμ Ζπείνμο-Αηανκακίαξ παναηδνείηαζ επίζδξ δ ειθάκζζδ
ιμθαζζζηχκ ζγδιάηςκ πμο ζοκηεθμφκ ζημ ηαθμφιεκμ πνυαθδια ημο «εκζαίμο θθφζπδ»,
ηαεχξ δεκ ιπμνεί κα βίκεζ ζαθήξ δζαπςνζζιυξ ηςκ ζοβηεηνζιέκςκ απμεέζεςκ ιε ημκ
θθφζπδ ηςκ εκμηήηςκ ηδξ Ηυκζαξ ηαζ ημο Γαανυαμο.
Ζ ζεζζιζηυηδηα ηδξ Ζπείνμο πενζμνίγεηαζ δοηζηά ηδξ μνμζεζνάξ ηδξ Πίκδμο. ΢ημ αυνεζμ
ημιιάηζ ηδξ πενζμπήξ ηονζανπεί δ νδλζβεκήξ γχκδ ημο ΢μοθίμο, δζεφεοκζδξ Α-Γ, πμο
παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ ανζζηενυζηνμθδ ζοκζζηχζα μνζγυκηζαξ ηίκδζδξ, αθθά δεκ οπάνπμοκ
ζαθείξ εκδείλεζξ πμο κα ζοκδβμνμφκ ζηδκ εκενβυηδηά ημο ζε ιενζηέξ πενζμπέξ (Sorel, 1989;
King et al., 1993; Waters, 1991). ΢ηδκ ίδζα πενζμπή παναηδνμφκηαζ ηυζμ ηακμκζηά νήβιαηα,
ζηα ακαημθζηά, υζμ ηαζ ακάζηνμθα, ηαηά ιήημξ ηςκ αηηχκ ηδξ ΒΓ Δθθάδαξ, ηα μπμία
παναηηδνίγμκηαζ απυ ζδιακηζηή μνζγμκηζμθζζεδηζηή ζοκζζηχζα.
πεξηνρή θαη ε πξνβνιή ησλ ηνκώλ ζεηζκηθόηεηαο (δεμηά).
Ζ ζεζζιζηυηδηα ηδξ πενζμπήξ πνμζδζμνίζεδηε ζηδκ εθθεζπηζηή επζθάκεζα ημο μπμίμο ημ
ηέκηνμ (θ,θ) ηαζ μζ ακηίζημζπμζ διζάλμκεξ R1,R2 είκαζ:
39.600°Β, 21.000°Α, 40 ηαζ 70 πζθζυιεηνα (Δζη. 3.14),
Ζ ζοβηεηνζιέκδ εθθεζπηζηή επζθάκεζα πενζθαιαάκεζ 937 επζθεβιέκμοξ ζεζζιμφξ, ιε ιέζμ
πνμκζηυ ηεηναβςκζηυ ζθάθια (RMS) 0.46 δεοηενυθεπηα εκχ ηα ακηίζημζπα πςνζηά, ηαηά ημκ
μνζγυκηζμ ηαζ ηαηαηυνοθμ άλμκα, θαιαάκμοκ ηζιέξ 4.65 ηαζ 5.37 πζθζμιέηνςκ, ακηίζημζπα.
Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ
ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ
Δζη.3.14. Με ημ κέμ 1-Γ ιμκηέθμ ηαποηήηςκ (Πίκαηαξ 3.5) παναηδνείηαζ ιία βεκζηυηενδ
ιείςζδ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ πμο επζημονεί ζηδκ ανηζυηενδ πςνμεέηδζδ ηςκ
οπμηέκηνςκ ημο ηεθζημφ ηαηαθυβμο. Πζμ ζοβηεηνζιέκα, ημ ιέζμ RMS παναιέκεζ ζηα 0.46
δεοηενυθεπηα, εκχ ηυζμ ημ μνζγυκηζμ υζμ ηαζ ημ ηαηαηυνοθμ ιέζμ πςνζηυ ζθάθια
ιεζχκεηαζ ζηα επίπεδα ηςκ 0.95 ηαζ 3.78 πζθζμιέηνςκ, ακηίζημζπα (Πίκαηαξ 3.6). Απυ ηδκ
πμζμηζηή ακάθοζδ ηςκ απμηεθεζιάηςκ, βζα ηδκ πενζμπή ηδξ Ζπείνμο-Θεζπνςηίαξ, πνμηφπηεζ
πςξ βζα ιία γχκδ πενίπμο 100 πζθζμιέηνςκ, απυ ηδκ Κυκζηζα έςξ ηδκ Άνηα, οπήνλε ιζα
ζοζπείνςζδ ηςκ ζοζηάδςκ βφνς απυ εκενβά νήβιαηα ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδξ (Δζη. 3.16).
΢οβηεηνζιέκα, ζ’ αοηή ηδ πνμκζηή πενίμδμ θαίκεηαζ πςξ ηυζμ ημ νήβια ηςκ Ηςακκίκςκ υζμ
ηαζ αοηυ ημο Λμφνμο εκενβμπμζήεδηακ, δίκμκηαξ ηδκ πθεζμρδθία ηςκ ζεζζιχκ ιε ιεβέεδ
δζάνηεζαξ (ΜD) ιεηαλφ 2.0-3.2. Βυνεζα ηςκ Ηςακκίκςκ παναηδνείηαζ ιία ζοζηάδα, ημκηά ζημ
Άκς Παβςκζυ, δ μπμία επζζδιάκεδηε ηαζ ζηδκ πνμδβμφιεκδ πανάβναθμ, ιε πανυιμζα
δζεφεοκζδ ιε ηζξ πνμδβμφιεκεξ (ΒΓ-ΝΑ). Όπςξ ηαζ ζηδκ βεζημκζηή πνμξ δοζιάξ πενζμπή,
έηζζ ηαζ εδχ, ιε ηδκ ηαηαζηεοή ημο ηεθζημφ ημπζημφ 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ
δμιήξ, ηα οπυηεκηνα θαίκεηαζ κα ιεηαημπίγμκηαζ ζε ιεβαθφηενα αάεδ. Υαναηηδνζζηζηή είκαζ
δ πενίπηςζδ ηδξ ζοζηάδαξ ζεζζιχκ ιε ηέκηνμ ημ Μαγανάηζ Ηςακκίκςκ (39.800°Β,
20.600°Α), υπμο ημ ιέζμ αάεμξ ιεηαημπίζηδηε απυ ηα 8 ζηα 17 πζθζυιεηνα ιε ημ κέμ 1-Γ
ιμκηέθμ (Δζη. 3.17).
Πίλαθαο 3.5 Αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ
VP/VS=1.79 VP/VS=1.83
1 4.50 0.0 4.7 0.0
2 5.50 1.3 5.8 3.0
3 5.70 4.2 6.0 12.0
4 6.10 7.0 6.2 15.0
5 6.30 11.5 6.6 29.0
6 6.50 16.5 7.1 39.0
7 7.00 30.0 7.4 50.0
8 - - 8.0 80.0
Πίλαθαο 3.6 Πξνθύπηνληα ρσξνρξνληθά ζθάικαηα από ην αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ
RMS (sec) 0.46 0.46
ERH (km) 4.65 0.95
ERZ (km) 5.37 3.78
Depth (km) 8.64 16.34
Δηθ. 3.16 Δπηιεγκέλα επίθεληξα πξνζδηνξηζκέλα κε ην γεληθό (αξηζηεξά) 1-Γ κνληέιν θαη ην ηνπηθό
(δεμηά) πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε ηα παξόληα δεδνκέλα.
Δηθ. 3.17 Σνκέο γηα ηα επηιεγκέλα ζηελ πεξηνρή ζεηζκηθά γεγνλόηα, πξνζδηνξηζκέλα κε ην αξρηθό
(αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ.
Ζ ιέζδ ηαηακμιή ηςκ οπμηέκηνςκ μθείθεηαζ ηαηά ζδιακηζηυ πμζμζηυ ζηδκ ζζπονή
επίδναζδ ηδξ αθαημηίκδζδξ ζηδκ πενζμπή, δ μπμία ζοκηεθεί ζηδ δδιζμονβία εκυξ ηεκμφ
ζεζζιζηυηδηαξ (Δζη. 3.17). ΢ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ βεςθμβζηέξ δζενβαζίεξ μθείθεηαζ εκ πμθθμίξ δ
πανμοζία δμιχκ ζοιπζεζηζημφ παναηηήνα (π.π. θέπδ-εθζππεφζεζξ) υπςξ οπμδεζηκφεηαζ ηυζμ
απυ ηζξ θφζεζξ ηςκ ιδπακζζιχκ βέκεζδξ (Δζη. 3.24) υζμ ηαζ απυ πνμδβμφιεκεξ ενβαζίεξ
ζηδκ ζοβηεηνζιέκδ πενζμπή (B.P., 1971; Haslinger et al., 1999; Karakitsios, 1995, 2013·
Tselentis et al., 2006· Martakis et al., 2006).
Δηθ. 3.18 Καηαλνκή επηθέληξσλ (αξηζηεξά) θαη ηνκή ΒΑ-ΝΓ δηεπζύλζεσο ζπλδπαζκέλε κε κνληέιν
αιαηνθίλεζεο ζηελ πεξηνρή (δεμηά) από ηνπο Tselentis et al. (2006)
H εηηίιδζδ αοηή, βζα ηδκ πανμοζία ηαζ ημ πάπμξ αοηχκ ηςκ εααπμνζηχκ, ααζίγεηαζ
απμηθεζζηζηά ζηδκ ηαηακμιή ηδξ ζεζζιζηυηδηαξ (Hatzfeld et al., 1995) βζαηί δεκ οπάνπμοκ
ζαθείξ εκδείλεζξ, είηε απυ βεςθμβζηέξ πανημβναθήζεζξ ή απυ ημπζηέξ βεςηνήζεζξ, βζα ημ
πάπμξ ηςκ ζοβηεηνζιέκςκ ζπδιαηζζιχκ. Έκα ζοβηνίζζιμ πανάδεζβια, ημ μπμίμ ζηδνίγεζ
αοηή ηδκ οπυεεζδ, είκαζ δ ακαθμνά βζα έκακ αθαημφπμ δυιμ πμο έπεζ ακαθενεεί ζηδκ
πενζμπή Dumrea ηδξ Αθαακίαξ, ιε ιέζμ πάπμξ 5-6 πζθζυιεηνα (Velaj et al., 1999). Με αάζδ
αοηή ηδκ πδβή, μζ Tselentis et al. (2006), εεςνμφκ πςξ έκα εηηζιχιεκμ πάπμξ ηδξ ηάλεςξ ηςκ
10 km ζηδ θεηάκδ ηςκ Ηςακκίκςκ θαίκεηαζ θμβζηυ, δζυηζ μζ βεςθμβζηέξ δμιέξ ζηδκ Αθαακία
ζοκεπίγμοκ κυηζα πνμξ ηδκ Ήπεζνμ ηαζ ηδ Γοηζηή Δθθάδα (Δζη. 3.18). Σμ ζοβηεηνζιέκμ
ζοιπέναζια ζημζπεζμεεηείηαζ ηαζ απυ πνμδβμφιεκδ ιεθέηδ παεδηζηήξ ζεζζιζηήξ
ημιμβναθίαξ ζηδκ πενζμπή απυ ημοξ Kapotas et al. (2003) ηαζ δ μπμία εα ικδιμκεοεεί
εηηεκέζηενα ζημ επυιεκμ ηεθάθαζμ, ζηδκ πανάβναθμ υπμο βίκεηαζ πανάεεζδ βζα ημ 3-Γ
πνυηοπμ ηαποηήηςκ ηοιάηςκ πχνμο ηδξ Γοηζηήξ Δθθάδαξ.
3.4.1.3 ΠΔΡΙΟΥΗ ΑΜΒΡΑΚΙΑ΢-ΑΙΣΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ΢

Ζ βεςθμβία ηδξ πενζμπήξ ιεθέηδξ παναηηδνίγεηαζ απυ δμιέξ πμο μθείθμκηαζ ζημκ
ηεηημκζζιυ ζοιπζεζηζημφ ηφπμο ηαηά ημ Μέζμ Μεζυηαζκμ, ηαζ ηδκ ηεηημκζηή ημπμεέηδζδ
γςκχκ υπςξ αοηέξ ηδξ Ηυκζαξ, Γαανυαμο-Πφθμο ηαζ Πίκδμο. Οζ ζοβηεηνζιέκεξ
βεςηεηημκζηέξ εκυηδηεξ ακήημοκ ζηα ηεηημκμζηνςιαημβναθζηά πεδία ηςκ Δλςηενζηχκ
Δθθδκίδςκ (Ζ1) ηαζ ημο ςηεακμφ Πίκδμο-Κοηθάδςκ (Ζ2), υπςξ ακηίζημζπα ακαθένεδηε βζα
ηδκ βεζημκζηή, πνμξ αμννά, πενζμπή ηδξ Ζπείνμο.
Ζ γχκδ Γαανυαμο επίηεζηαζ ηεηημκζηά ημο θθφζπδ ηδξ Ηυκζαξ γχκδξ ηαζ εηηείκεηαζ
ακαημθζηά έςξ ηδ κμδηή εοεεία Λζεμαμοκίμο-Πανααυθαξ, υπμο είκαζ ηαζ ημ υνζμ ιε ηδ γχκδ
ηδξ Πίκδμο. Λζεμθμβζηά, ημ ζοβηεηνζιέκμ ηιήια ηδξ γχκδξ Γαανυαμο απμηεθείηαζ απυ
ανβζθζημφξ ζπίζηεξ, ζθουθζεμοξ, ιάνβεξ ηαζ ραιιίηεξ ιε εκζηνχζεζξ ηνμηαθμπαβχκ ζζπονήξ
ζοκμπήξ. Οζ ζπδιαηζζιμί αοημί ηαηαθαιαάκμοκ έκα ζδιακηζηυ ηιήια ηδξ οδνμθμβζηήξ
θεηάκδξ ιε έηηαζδ 66 ηεηναβςκζηχκ πζθζμιέηνςκ (21,2% ηδξ ζοκμθζηήξ έηηαζδξ ηδξ

θεηάκδξ απμννμήξ).
Ζ εκυηδηα ηδξ Πίκδμο είκαζ επςεδιέκδ ζημκ θθφζπδ ηδξ εκυηδηαξ Γαανυαμο,
ακηζπνμζςπεφεηαζ απυ υθμοξ ημοξ ζηνςιαημβναθζημφξ ηδξ μνίγμκηεξ ηαζ ημ ιέηςπμ
επχεδζδξ έπεζ δζεφεοκζδ πενίπμο ΒΓ-ΝΑ. Ζ ζηνςιαημβναθζηή αθθδθμοπία ηςκ
ζπδιαηζζιχκ ηδξ εκυηδηαξ ηδξ Πίκδμο, δ μπμία πενζθαιαάκεζ ημ ηθαζηζηυ Σνζαδζηυ, ημοξ
αζαεζηυθζεμοξ Γνοιμφ, Πδθίηεξ-Ραδζμθανίηεξ, ακςηνδηζδζημφξ αζαεζηυθζεμοξ ηαζ θθφζπδ,
ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ εθαπημιεκζηή ηεηημκζηή πμο δδιζμονβεί θέπδ, εοκμεί ημκ ζπδιαηζζιυ
επζιένμοξ οδνμθυνςκ μνζγυκηςκ πμο εηθμνηίγμκηαζ ιέζς πδβχκ πμο ηνμθμδμημφκ ιε κενυ
ηδ θίικδ Σνζπςκίδα. Πζμ ακαθοηζηά, ημ Σνζαδζηυ ηδξ εκυηδηαξ ηδξ Πίκδμο πανμοζζάγεζ
πενζμνζζιέκεξ επζθακεζαηέξ ειθακίζεζξ ζημ ΒΑ ηιήια ηδξ οδνμθμβζηήξ θεηάκδξ ηαζ
πενζθαιαάκεζ αζαεζημθίεμοξ ζε εκαθθαβέξ ιε ηεναημθίεμοξ, ανβζθζημφξ ζπίζηεξ ηαζ πδθίηεξ.
Σμ Ημοναζζηυ ηδξ εκυηδηαξ ηδξ Πίκδμο απακηάηαζ ηονίςξ ζηδ κυηζα αηηή ηδξ θίικδξ, ιεηαλφ
Παθαζμγεφβανμο ηαζ Καρμννάπδξ, υπμο ένπεηαζ ζε επαθή ιε ημκ θθφζπδ ηδξ γχκδξ
Γαανυαμο. Απμηεθείηαζ απυ ενοενμφξ ανβζθζημφξ ζπίζηεξ ηαζ ζθουθζεμοξ ιε πανειαμθέξ
ιζηνμηνοζηαθθζηχκ αζαεζημθίεςκ ιε αηηζκυγςα ηαζ πδθίηεξ. Αημθμοεμφκ εκαθθαβέξ
ιζηνμηνοζηαθθζηχκ ηαζ ιζηνμθαηοπμπαβχκ αζαεζημθίεςκ ιε εκζηνχζεζξ ανβζθζηχκ
ζπζζηχκ. Σμ Κνδηζδζηυ βζα ηδ γχκδ ηδξ Πίκδμο ζοκακηάηαζ ηαηά ιήημξ ηδξ ακαημθζηήξ
αηηήξ ηδξ Λίικδξ Σνζπςκίδαξ, ηαεχξ ηαζ ημπζηά ζημ αυνεζμ ηιήια ηδξ θίικδξ ζηζξ πενζμπέξ
Βανεζά ηαζ Πακηάκαζζα ηαζ ηαθφπηεζ ηδ ιεβαθφηενδ έηηαζδ ζε ζπέζδ ιε ημοξ οπυθμζπμοξ
ζπδιαηζζιμφξ αοηήξ ηδξ εκυηδηαξ. Πενζθαιαάκεζ ιζηνμθαηοπμπαβείξ αζαεζηυθζεμοξ ιε
εναφζιαηα αζαεζηζηζηχκ θοηχκ ΢εκςκίμο δθζηίαξ. Καηά πενζμπέξ ζοκακηχκηαζ εκαθθαβέξ
αζαεζημθίεςκ-ηεναημθίεςκ, ΢εκςκίμο δθζηίαξ εκχ οπυηεζκηαζ μζ ζπδιαηζζιμί ημο Α.
Ημοναζζημφ-Κμκζάζζμο πμο απμηεθμφκηαζ απυ ενοενμφξ ανβζθζημφξ ζπίζηεξ, πονζηζημφξ
ζπίζηεξ, ηεναηυθζεμοξ ηαζ ζηζθνμφξ αζαεζηυθζεμοξ πεθαβζηήξ θάζδξ. Ο θθφζπδξ ηδξ Πίκδμο
οπένηεζηαζ ημο Κνδηζδζημφ ηαζ απακηάηαζ ζε πμθφ ιζηνέξ επζθακεζαηέξ ειθακίζεζξ ζηδκ
οδνμθμβζηή θεηάκδ ηδξ Λίικδξ Σνζπςκίδαξ εκχ έπεζ δθζηία Μαζζηνίπηζμ-Μ. Ζχηαζκμ.
Πμηάιζεξ ηαζ θζικαίεξ θάζεζξ ηαηαθαιαάκμοκ ζδιακηζηή έηηαζδ ζημ ΒΓ ηαζ δοηζηυ ηιήια
ηδξ πενζμπήξ. Απμηεθμφκηαζ απυ αδνμιενή ηονίςξ ηθαζηζηά οθζηά αζαεζημθζεζηήξ ηαζ
ηεναημθζεζηήξ ζφζηαζδξ ζημ ΝΑ ηαζ ζημ Β ηιήια ηδξ οδνμθμβζηήξ θεηάκδξ, πμο
πνμένπμκηαζ απυ ηδ γχκδ ηδξ Πίκδμο, εκχ ζημ δοηζηυ ηαζ κυηζμ ηιήια ηδξ πενζμπήξ
ζοκακηχκηαζ πενζζζυηενα θεπηυημηηα ζγήιαηα. ΢οβηεηνζιέκα, απακηάηαζ ιζα αημθμοεία
ζπδιαηζζιχκ πμο απμηεθμφκηαζ απυ ιανβασημφξ αζαεζηυθζεμοξ ζηδ αάζδ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα
απυ ιάνβεξ, ανβίθμοξ, άιιμοξ, ζθείξ ηαζ θζβκζηζηέξ εκδζαζηνχζεζξ. Έπεζηα αημθμοεμφκ
ηνμηαθμπαβή ιε ενοενμπονζηζηυ ζοκδεηζηυ οθζηυ, ημ πάπμξ ηςκ μπμίςκ θεάκεζ ηαηά ηυπμοξ
ηα 300 ιέηνα (Βαζζθάηδξ, 1998). Σα ακςηένς οθζηά πνμένπμκηαζ απυ δζάανςζδ ημο θθφζπδ
ηςκ εκμηήηςκ Γαανυαμο ηαζ Ηυκζαξ εκχ ηα ακεναηζηά πνμένπμκηαζ απυ ηδκ εκυηδηα ηδξ
Πίκδμο.
Μεηαθπζημί Σεηανημβεκείξ ζπδιαηζζιμί απακηχκηαζ ζημ δοηζηυ, πεδζκυ ηιήια ηδξ
οδνμθμβζηήξ θεηάκδξ ηαζ απμηεθμφκηαζ απυ αζφκδεηα οθζηά πμζηίθδξ ζφζηαζδξ, ακαθυβςξ
ιε ηδκ ημπμεεζία. Οζ ζπδιαηζζιμί αοημί είκαζ δδιζμονβία πμηαιμπεζιάννζςκ απμεέζεςκ απυ
ηα οδνμνέιαηα ηδξ πενζμπήξ ηαζ δ παναηηδνζζηζηυηενδ ζφκεεζή ημοξ πενζθαιαάκεζ άνβζθμ,
άιιμ, υθςκ ηςκ δζαααειίζεςκ, ηαζ ηνμηάθεξ. ΢ηζξ πενζμπέξ υπμο οπάνπεζ θθφζπδξ, ηα
ζγήιαηα αοηά είκαζ ζπεηζηά θεπηυημηηα, εκχ ζηζξ εηηάζεζξ πμο ελαπθχκμκηαζ ηα ακεναηζηά
πεηνχιαηα ηδξ εκυηδηαξ ηδξ Πίκδμο, παναηδνμφκηαζ πενζζζυηενα αδνμιενή οθζηά.
Οζ ηχκμζ ημνδιάηςκ απακηχκηαζ ζηα πνακή ηςκ αμοκχκ ηδξ πενζμπήξ ηαζ απμηεθμφκηαζ απυ
θαηφπεξ ηαζ αζαεζημθζεζηά ηειάπδ, ζοβημθθδιέκα ιε ανβζθζηυ οθζηυ ηαζ άιιμ, ημ πάπμξ
ηςκ μπμίςκ δεκ λεπενκά ζοκήεςξ ηα 20 ιέηνα. Δπζπθέμκ, ζηδκ πενζμπή ηαζ ζδζαίηενα ημκηά
ζηζξ κυηζεξ αηηέξ ηδξ Λίικδξ Σνζπςκίδαξ, (πενζμπέξ Σνζπχκζμ, Γαθκζάξ, Άβ. Ακδνέαξ),
απακηχκηαζ εθχδεζξ απμεέζεζξ πμο απμηεθμφκηαζ απυ ζθφ, άνβζθμ ηαζ θεπηυημηηδ άιιμ ηαζ
πανμοζζάγμοκ ηεθνυ πνχια ελαζηίαξ ηδξ ζδιακηζηήξ πμζυηδηαξ μνβακζηήξ φθδξ πμο
πενζέπμοκ.
Ζ πενζμπή ηδξ οδνμθμβζηήξ θεηάκδξ ηδξ θεηάκδξ Σνζπςκίδαξ είκαζ απμηέθεζια εκυξ
ιεηαθπζημφ ηεηημκζημφ αοείζιαημξ, πμο δδιζμονβήεδηε απυ ηδ ζοιαμθή δφμ ηονίςξ
ζοζηδιάηςκ νδβιάηςκ, δζεφεοκζδξ Α-Γ ηαζ ΒΓ-ΝΑ (Λεμκηάνδξ, 1967). Ζ νδλζβεκήξ αοηή
γχκδ έπεζ ηφνζα δζεφεοκζδ Α-Γ, ζοκμθζηυ ιήημξ 30 πζθζυιεηνα πενίπμο ηαζ παναηηδνίγεηαζ
απυ ηζκδιαηζηή άπμρδ ςξ μνεμηακμκζηή (Βαζζθάηδξ, 1998). Γεοηενεφμκηα ζοζηήιαηα
νδβιάηςκ, πμο είκαζ ηάεεηα ζηζξ πνμακαθενεείζεξ δζεοεφκζεζξ, ηαεμνίγμοκ ημ οδνμβναθζηυ
δίηηομ ηδξ πενζμπήξ πμο απμηεθείηαζ απυ επμπζαηήξ ηονίςξ νμήξ οδνμνέιαηα ηαζ απυ ιζηνήξ
πανμπήξ πείιαννμοξ. Ζ φπανλδ δζαζηαονμφιεκςκ νδβιάηςκ ηαζ ηεηημκζηχκ θεπχκ ηδξ
γχκδξ ηδξ Πίκδμο, εοκμμφκ ηδκ επζθεηηζηή νμή ημο οπμβείμο κενμφ ηαζ ηδ δδιζμονβία πδβχκ
ηαζ ηαηααμενχκ (πενζμπή Θένιμο) πμο ζοκεζζθένμοκ ζδιακηζηά ζηα οδαηζηά απμεέιαηα
ηδξ θεηάκδξ.
Μεθεηχκηαξ ημοξ ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ ηςκ ζεζζιχκ ζηδκ πενζμπή, ιπμνεί κα δζαπζζηςεεί
έκα εθεθηοζηζηυ ηαεεζηχξ ηάζεςκ ζηδκ πενζμπή (Sorel, 1989; King et al., 1993; Doutsos et
al., 1987; Underhill, 1989) εηηυξ απυ ιενζηά νήβιαηα πμο ιπμνμφκ κα παναηηδνζζημφκ ςξ
ακηζεεηζηά ηαζ ζοκδέμκηαζ ιε ημπζηυ ηαεεζηχξ ζοιπίεζδξ.
Ζ πενζμπή ιεθέηδξ παναηηδνίγεηαζ απυ ηάπμζεξ ζδζαίηενδξ ζδιαζίαξ πςνμ-πνμκζηέξ
ζοζηάδεξ υπςξ αοηέξ βφνς απυ ηδ νδλζβεκή γχκδ Αιθζθμπίαξ-Αββεθμηάζηνμο, ηαζ ηζξ
ακηίζημζπεξ πμο ανίζημκηαζ ζημ κυηζμ πέναξ ηδξ Λίικδξ Σνζπςκίδαξ, υπμο εηδδθχεδηε δ
μιχκοιδ ζιδκμζεζνά ζημ δζάζηδια Απνζθίμο-Ημοκίμο ημο 2007. Ζ ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα
λεηίκδζε ζηζξ 10 Απνζθίμο ημο 2007, ιε ηνεζξ ζζπονμφξ ζεζζιμφξ ιε Mw= 4.9–5.1 ηαζ
εκδζάιεζμ πνμκζηυ δζάζηδια ιεηαλφ αοηχκ ίζμ ιε 7 χνεξ (Kassaras et al., 2014a),
αημθμοεμφιεκμ απυ πενζζζυηενμοξ ηςκ 1.500 ζεζζιζηχκ βεβμκυηςκ. Ζ ηαηαζηεοή ηςκ 1-Γ
πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ πναβιαημπμζήεδηε ζε δφμ ζηάδζα, έκα πζμ βεκζηυ βζα
υθδ ηδκ πενζμπή ηδξ Αιαναηίαξ-Αζηςθμαηανκακίαξ ηαζ έκα δεφηενμ, πζμ εζδζηυ, ιζηνυηενδξ
πςνζηήξ ηθίιαηαξ, πμο πενζθάιαακε ηονίςξ ηα δεδμιέκα απυ ηδκ ζιδκμζεζνά ηδξ
Σνζπςκίδαξ (Δζη. 3.19).
Ζ ηοηθζηή πενζμπή πμο επζθέπεδηε βζα ημ 1-Γ ιμκηέθμ εονείαξ (regional) ηθίιαηαξ, είπε
ηέκηνμ (θ,θ) 38.650°Β, 21.530°Α ηαζ αηηίκα R ίζδ ιε 50 πζθζυιεηνα, ιέζα πςνμπνμκζηά
ζθάθιαηα ηδξ ηάλεςξ ηςκ 0.64 δεοηενμθέπηςκ (RMS), 1.05 ηαζ 3.28 πζθζμιέηνςκ (erh,erz).
Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ
ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ
Δζη.3.19. Ζ ηαηαζηεοή εκυξ ανηζυηενμο 1-Γ πνμηφπμο δμιήξ ηαποηήηςκ (Πίκαηαξ 3.7),
ζοκέααθθε ζηδ ιείςζδ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (Πίκαηαξ 3.8). Οζ ιέζεξ ιεηαεέζεζξ,
ιεηαλφ ανπζηχκ ηαζ ηεθζηχκ επζηέκηνςκ, ηαηά ημκ άλμκα ημο βεςβναθζημφ πθάημοξ ηαζ
ιήημοξ, ηοιαίκμκηαζ ιεηαλφ 2.5-3 πζθζμιέηνςκ, ιε απμηέθεζια ηδκ ζοζζχνεοζδ επζηέκηνςκ
βφνς απυ ζαθχξ πζμ δζαηνζηέξ ζοζηάδεξ ηαηά ιήημξ ιεβάθςκ νδλζβεκχκ γςκχκ.
Ζ πενζμπή πμο μνίγεηαζ πένζλ ημο νήβιαημξ Αιθζθμπίαξ-Αββεθμηάζηνμο, παναηηδνίγεηαζ

απυ ηδκ ειθάκζζδ δφμ, ζπεηζηά ιεβάθςκ, πςνζηχκ ζοζηάδςκ, ηαζ ιζαξ ιζηνυηενδξ,
κμηζυηενα (Δζη. 3.19). Δπζπνυζεεηα, βίκεηαζ άιεζα δζαηνζηή δ εκενβμπμίδζδ ηαζ ηςκ δφμ
ηθάδςκ ημο ηεηημκζημφ αοείζιαημξ ηδξ Σνζπςκίδαξ (ηυζμ ημ αυνεζμ υζμ ηαζ ημ κυηζμ) πνζκ
ηδκ εηδήθςζδ ηδξ ζιδκμζεζνάξ ημο Απνζθίμο ημο 2007, ζδζαίηενα ιέζα ζημ 2006.

VP/VS=1.79 VP/VS=1.79
1 4.50 0.0 4.60 0.0
2 5.50 1.3 5.70 7.0
3 5.70 4.2 6.10 11.0
4 6.10 7.0 6.30 11.5
5 6.30 11.5 6.50 16.5
6 6.50 16.5 7.30 35.0
7 7.00 30.0 8.00 80.0

΢οβηεηνζιέκα απυ ηδκ 26δ Αοβμφζημο ημο 2006 έςξ ηδκ 19δ Γεηειανίμο ημο ίδζμο πνυκμο,
παναηδνείηαζ έκημκδ δναζηδνζυηδηα ζηδκ πενζμπή (50 πενίπμο ζεζζιμί Μ≥3.1) πμο
πνμζδζμνίγεηαζ ζημκ ίδζμ εζηζαηυ πχνμ ηδξ ζιδκμζεζνάξ ημο 2007. Σα εζηζαηά αάεδ
ηοιαίκμκηακ, ηαηά αάζδ, απυ 5-15 πζθζυιεηνα, ιε ηάπμζεξ ελαζνέζεζξ, πμο λεπενκμφζακ ηα
20 πζθζυιεηνα.
Όπςξ ζηδκ ενβαζία ηςκ Kiratzi et al. (2008), έηζζ ηαζ εδχ δ ζεζζιζηυηδηα ζοβηεκηνχκεηαζ
ζε ζοζηάδεξ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηα ηακμκζηά νήβιαηα ΒΒΓ-ΝΝΑ δζεφεοκζδξ, πμο
ανίζημκηαζ ζηζξ ΒΑ ηαζ ΝΑ αηηέξ ηδξ θίικδξ. Οζ Kiratzi et al. (2008), ενιδκεφμοκ αοηά ηα
νήβιαηα ςξ έκα ηιήια ιζαξ γχκδξ ιεηάααζδξ, ιήημοξ 25 πενίπμο πζθζμιέηνςκ, ιεηαλφ ημο
ηεηημκζημφ αοείζιαημξ ηδξ Σνζπςκίδαξ ηαζ ημο Κμνζκεζαημφ ηυθπμο, δζεφεοκζδξ ΒΓ-ΝΑ,
πμο επζημονεί ζηδ δελζυζηνμθδ ηίκδζδ ηδξ Πεθμπμκκήζμο ηαζ ενιδκεφεζ ημκ ιδπακζζιυ
βέκεζδξ ημο ζεζζιμφ ηδξ 31δξ Γεηειανίμο ημο 1975, υπμο ζε έκακ πενζαάθθμκηα πχνμ ιε
ηακμκζηά νήβιαηα, μ ιδπακζζιυξ βέκεζδξ ήηακ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ (strike-slip).
Καηά ημ επυιεκμ ζηάδζμ, πναβιαημπμζήεδηε δ επζθμβή δεδμιέκςκ απυ ημκηζκμφξ ζηδκ
Σνζπςκίδα ζηαειμφξ, ιε ζημπυ ηδκ ηαηαζηεοή εκυξ θεπημιενέζηενμο ημπζημφ ιμκηέθμο βζα
ηδκ πενζμπή πμο εα ακαδείηκοε ηα παναηηδνζζηζηά ηδξ ζιδκμζεζνάξ ημο 2007. ΢ηα δεδμιέκα
ημο Δ.Δ.Γ.΢. εκζςιαηχεδηακ ηαζ ηα ακηίζημζπα ηςκ πνμζςνζκχκ ημπζηχκ ζηαειχκ ημο
Δνβαζηδνίμο ΢εζζιμθμβίαξ ημο Δεκζημφ ηαζ Καπμδζζηνζαημφ Πακεπζζηδιίμο Αεδκχκ (Δ.΢.-
Δ.Κ.Π.Α) ηαζ ημο Ονβακζζιμφ Ακηζζεζζιζημφ ΢πεδζαζιμφ ηαζ Πνμζηαζίαξ (Ο.Α.΢.Π),
ακαδεζηκφμκηαξ δμιέξ πμο δεκ ήηακ δοκαηυκ κα θακμφκ. Απυ έκα ζφκμθμ 1.648 ζεζζιχκ,
επζθέπεδηακ μζ 906 ιε πςνζηά ηαζ πνμκζηά ζθάθιαηα ιζηνυηενα ηςκ 0.5 δεοηενμθέπηςκ ηαζ
4 πζθζμιέηνςκ ακηίζημζπα. Ζ πνμζεήηδ ημο θμνδημφ δζηηφμο απυ ημ Δ.΢-Δ.Κ.Π.Α ηαζ ημκ
Ο.Α.΢.Π, απμηεθμφιεκμο απυ 12 ημπζημφξ ζηαειμφξ πένζλ ηδξ Λίικδξ ηδξ Σνζπςκίδαξ,
αμήεδζε ζηδ θεπημιενέζηενδ δζαηνζημπμίδζδ ηςκ ακχηενςκ ζηνςιάηςκ ημο θθμζμφ, ηαηά
ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ εκυξ αέθηζζημο 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ (Δζη.
3.20).
Ζ ακάπηολδ ημο ηεθζημφ 1-Γ ιμκηέθμο (Πίκαηαξ 3.9), μδήβδζε ζηδκ ζδιακηζηή ιείςζδ ηςκ
πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (Πίκαηαξ 3.10) ηαεχξ ηαζ ζηδκ ζοζζχνεοζδ ηςκ επζηέκηνςκ ημο
ηεθζημφ ηαηαθυβμο ζε ζαθέζηενεξ πςνζηέξ ζοζηάδεξ (Δζη. 3.21). Ζ πςνζηή ηαηακμιή ηςκ
ζεζζιζηχκ βεβμκυηςκ ακαδεζηκφεζ πςξ δ δζεβενεείζα νδλζβεκήξ γχκδ, βζα ημ δζάζηδια
Απνζθίμο-Ημοκίμο ημο 2007, ηαοηίγεηαζ ιε ηδκ ακηίζημζπδ πμο εκενβμπμζήεδηε ηαηά ηδκ
ζεζζιζηή ηνίζδ ημο 1975 (π.π. Kiratzi et al., 2008; Kassaras et al., 2014a). Ζ ηαηακμιή ηςκ
ιδπακζζιχκ βέκεζδξ πμο οπμθμβίζηδηακ βζα ηδκ αημθμοεία αοηή (Δζη. 3.33), ζε ζοκάνηδζδ
ιε ηδκ ηεθζηή ηαηακμιή ηςκ οπμηέκηνςκ (Δζη. 3.22), ακέδεζλε ιία ηφνζα δμιή ιε αγζιμφεζμ
∼N310º, ηθίζδ ∼60º ΒΑ, ιήημοξ ∼15 km ηαζ πθάημοξ ιεβαθφηενμο ηςκ 10 km. Αοηή δ
γχκδ πζεακυηαηα κα είκαζ εηείκδ πμο δζεβένεδηε ηυζμ ηαηά ημ ζεζζιζηυ βεβμκυξ ημο 1975,
ιε ιέβεεμξ Mw=6.0 υζμ ηαζ ηαηά ημοξ ηνεζξ ιεβαθφηενμοξ ζεζζιμφξ ηδξ 10δξ Απνζθίμο ημο
2007 ιε ιέβεεμξ Mw= 4.9–5.1 (Kassaras et al., 2014a).
πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ θαζώο θαη ην αληίζηνηρν κέζν βάζνο (km) ησλ πξνζδηνξηζζέλησλ ππνθέληξσλ
(Ακθηινρία).
RMS (sec) 0.64 0.18
ERH (km) 1.06 0.53
ERZ (km) 3.28 1.68
Depth (km) 10.22 9.40


VP/VS=1.79 VP/VS=1.83
1 4.50 0.0 4.5 0.0
2 5.50 1.3 4.8 2.0
3 5.70 4.2 5.0 4.0
4 6.10 7.0 5.2 7.0
5 6.30 11.5 5.6 12.0
6 6.50 16.5 6.2 16.0
7 7.00 30.0 6.5 20.0
Σμ πενζαίμ ιένμξ ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ γχκδξ, παναηηδνίγεηαζ ςξ νήβια ηθίζδξ, ιε ηακμκζηυ

παναηηήνα, ημ μπμίμ ζηαδζαηά ιεηαααίκεζ ζε ανζζηενυζηνμθμ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ, ιε
ζδιακηζηή ζοκζζηχζα εθίρδξ πνμξ ηα ΒΒΓ, ζηδκ πενζμπή ηάης απυ ηδ Λίικδ. Αοηυ ημ
ηακμκζηυ νήβια δεκ θαίκεηαζ κα είκαζ ιεηαλφ εηείκςκ πμο μνίγμοκ ημ ΝΑ πέναξ ηδξ Λίικδξ,
ζε ακηίεεζδ ιε ηα υζα ακαθένμκηαζ ζηδ ιεθέηδ ηςκ Kiratzi et al. (2008), αθθά έκα οπμ-
πανάθθδθμ νήβια πενίπμο 3 km ΝΓ (Kassaras et al., 2014a).
πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ θαζώο θαη ην αληίζηνηρν κέζν βάζνο (km) ησλ πξνζδηνξηζζέλησλ ππνθέληξσλ
(Σξηρσλίδα).
RMS (sec) 0.49 0.14
ERH (km) 2.46 0.73
ERZ (km) 4.46 1.35
Depth (km) 10.65 7.98
Ζ ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ ακαδεζηκφεζ ηνεζξ αηυια δμιέξ: 1) Έκα ηακμκζηυ νήβια Α-Γ
ηαζ ηθίζδξ ∼32º Ν, ημ μπμίμ πζεακχξ κα είκαζ δ ζοκέπεζα ηδξ Ρδλζβεκμφξ Εχκδξ ημο
Αβνζκίμο, ή κα ακήηεζ ζε ηάπμζα πανάθθδθδ γχκδ 2) ιία ακηζεεηζηή δμιή ζημ ηονίςξ νήβια,
υπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζηδκ Δζη. 3.21, δ μπμία αημθμοεεί ηδκ ιμνθμθμβία ημο ΒΑ μνίμο ηδξ
Λίικδξ, ηαζ ζφιθςκα ιε ηα βεςθμβζηά ζημζπεία είκαζ έκα ηακμκζηυ νήβια (Lekkas and
Papanikolaou,1997; Vassilakis et al., 2011) ζε ακηίεεζδ ιε ηζξ θφζεζξ πμο πνμηφπημοκ απυ
ημοξ ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ (Δζη. 3.23) ηαζ 3) ιία ιζηνυηενδ δμιή ΒΑ-ΝΓ δζεφεοκζδξ ηαζ
ηθίζδξ πνμξ ηα ΒΓ, πμο πζεακυηαηα ζοκδέεηαζ ιε ημ ηακμκζηυ νήβια ημο Δφδκμο πμηαιμφ
(Papanikolaou and Lekkas, 2008).
(δεμηά) πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε ηα παξόληα δεδνκέλα κε ηνπο ζηαζκνύο ηνπ δηαζέζηκνπ ηνπηθνύ δηθηύνπ
λα επηζεκαίλνληαη κε θόθθηλα ηξίγσλα (Kassaras et al., 2014a).
Δηθ. 3.22 Σνκή ΒΑ-ΝΓ δηεπζύλζεσο γηα ηα επηιεγκέλα ζηελ πεξηνρή ζεηζκηθά γεγνλόηα, πξνζδηνξηζκέλα
κε ην ηειηθό 1-Γ πξόηππν ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ.
Δηθ. 3.23 Γηαζέζηκνη Μεραληζκνί γέλεζεο από ηνπο Kassaras et al., 2014a.
3.4.1.4 ΚΔΝΣΡΙΚΟ ΙΟΝΙΟ ΠΔΛΑΓΟ΢

Ζ βεςθμβζηή δμιή ηςκ Δπηακήζςκ ηονζανπείηαζ απυ ηζξ βεςηεηημκζηέξ εκυηδηεξ ηδξ
πθαηθυνιαξ ηςκ ελςηενζηχκ Δθθδκίδςκ (Ζ1- Παλμί, Ηυκζα). Ζ πθεζμκυηδηα ηςκ νδλζβεκχκ
δμιχκ πμο ανίζημκηαζ ζηδκ πενζμπή είκαζ πανάθθδθεξ ή ζπεδυκ πανάθθδθεξ ιε ηδ νδλζβεκή
γχκδ Κεθαθμκζάξ-Λεοηάδαξ, ιε δζεφεοκζδ ΒΒΑ-ΝΝΓ έςξ ΒΑ-ΝΓ. Ζ φπανλδ νδβιάηςκ
μνζγυκηζαξ ιεηαηυπζζδξ δοηζηά ηςκ Ημκίςκ κήζςκ πνμηάεδηε ανπζηχξ αάζεζ ηδξ εαθάζζζαξ
ημπμβναθίαξ (Finetti and Morelli, 1973; Stride et al., 1977; Finetti, 1982), οπαίενζαξ
πανημβνάθδζδξ (Β.Ρ., 1971; Mercier et al., 1976; Cushing, 1985) ηαεχξ ηαζ άθθςκ
ζημζπείςκ (Dewey and Sengor, 1979; LePichon and Angelier, 1979). O McKenzie (1978)
πνυηεζκε ηδκ φπανλδ νδβιάηςκ μνζγυκηζαξ ιεηάεεζδξ αάζεζ ηςκ ιεθεηχκ ηδξ B.P. (1971) ηαζ
Stride et al. (1977), ςζηυζμ ηα δζαεέζζια ζεζζιμθμβζηά ζημζπεία ιε ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ
ιέπνζ ηυηε δεκ ζοκδβμνμφζακ ζ’ αοηυ ημ ζοιπέναζια. Βάζεζ ζεζζιμθμβζηχκ ηνζηδνίςκ
πνμηάεδηε απυ ημοξ Scordilis et al., (1985) δ φπανλδ εκυξ δελζυζηνμθμο νήβιαημξ
μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ δοηζηά ηδξ Κεθαθμκζάξ. Ζ παναπάκς πνυηαζδ επζαεααζχεδηε απυ ιζα
ζεζνά ιεθεηχκ ηυζμ ιδπακζζιχκ βέκεζδξ ζζπονχκ ζεζζιχκ (Anderson and Jackson, 1987;
Papadimitriou, 1988; Kiratzi and Langston, 1991; Papazachos et al., 1991, 1994;
Papadimitriou, 1993) υζμ ηαζ ιζηνμζεζζιχκ (Hatzfeld et al., 1995).
Δηθ. 3.24 Απινπνηεκέλνο γεσινγηθόο ράξηεο ηεο Λεπθάδαο (ηξνπνπνηεκέλνο από

Bornovas, 1964, Rondoyanni- Tsiambaou, 1997, Lekkas et al., 2001) (πάλσ) θαη
αληίζηνηρε γεσινγηθή ηνκή Α-Β από Triantaphyllou (2010).
Γεςδαζηζηέξ ιεθέηεξ (Kahle et al., 1993, 1995, 1996) επζαεααίςζακ ηα παναπάκς
ζοιπενάζιαηα, βζα ηδκ φπανλδ ημο δελζυζηνμθμο νήβιαημξ μνζγυκηζαξ ιεηάεεζδξ δοηζηά
ηδξ Κεθαθμκζάξ. Ζ ζοκέπεζα ημο νήβιαημξ πνμξ Βμννά (Λεοηάδα) οπμζηδνίπηδηε απυ
κεχηενεξ ιεθέηεξ ηυζμ ιε ζεζζιμθμβζηά δεδμιέκα ηςκ Kassaras et al. (1994), Hatzfeld et al.
(1995), Makropoulos et al. (1996), Louvari et al. (1999), υζμ ιε βεςδαζηζηά (Kahle et al.,
1995, 1996) ηαζ βεςθμβζηά (Cushing, 1985; Sorel, 1989; Underhill, 1989).
A) ΛΔΤΚΑΓΑ
Ζ βεςθμβζηή δμιή ηδξ Λεοηάδαξ (Δζη. 3.24) απανηίγεηαζ ηονίςξ απυ ακεναηζηά ηαζ
ηθαζηζηά ζγήιαηα, ηα μπμία ακήημοκ ζηδκ πθαηθυνια ηςκ Δλςηενζηχκ Δθθδκίδςκ (Ζ1), ιε
ηδκ δθζηία αοηχκ κα ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ Σνζαδζημφ-Ακ. Μεζυηαζκμο (Renz, 1955· Bornovas,
1964). Οζ δφμ ηφνζεξ εκυηδηεξ πμο έπμοκ επζθακεζαηή έηθναζδ ζηδκ πενζμπή (Παλμί, Ηυκζα),
δζαπςνίγμκηαζ ιε έκα ακάζηνμθμ νήβια δζεφεοκζδξ Α-Γ (Aubouin, 1959; Jacobshagen,
1986), ημ μπμίμ παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ ακμδζηή ηίκδζδ εκυξ αθαημφπμο δυιμο (Karakitsios
and Rigakis, 2007).
Πζμ ζοβηεηνζιέκα, δ Λεοηάδα απμηεθείηαζ ηονίςξ απυ ιία αθθδθμοπία ακεναηζηχκ
ζγδιάηςκ ηδξ Ηυκζαξ Δκυηδηαξ, απυ ημ Πενιμ-Σνζαδζηυ έςξ ημ Ζχηαζκμ, ιε ιία δυζδ
αζαεζημθίεςκ ηαζ δμθμιζηχκ ηδξ βεςηεηημκζηήξ εκυηδηαξ ηςκ Παλχκ, απυ ημ Καηχηενμ
Ημοναζζηυ έςξ ημ Οθζβυηαζκμ, ζημ ΝΓ ιένμξ ημο κδζζμφ (Bornovas, 1964; BP, 1971·
Nikolaou, 1986; Karakitsios, 1992, 1995; Sotiropoulos et al., 2003; Karakitsios and Rigakis,
2007).
Σμ πανυκ βεςδοκαιζηυ ηαεεζηχξ ζηδκ πενζμπή, εηθνάγεηαζ ιε έκα ποηκυ δίηηομ νδβιάηςκ
ΒΒΑ-ΝΝΓ έςξ Α-Γ δζεοεφκζεςξ, ημ μπμίμ ηαθφπηεζ ηδξ παθαζυηενεξ Πθεζμ-Σεηανημβεκείξ
δμιέξ, εναοζζβεκμφξ παναηηήνα, δζαζνχκηαξ ημ κδζί ζε πμθθαπθά ακελάνηδηα νδλζβεκή
ηειάπδ (Lekkas et al., 2001; Bathrellos et al., 2009; Triantaphyllou, 2010). Πζμ
ζοβηεηνζιέκα, ηαηά ημοξ Bathrellos et al. (2009), πέκηε είκαζ ηα ηφνζα ζοζηήιαηα νδβιάηςκ,
μιαδμπμζδιέκα ζφιθςκα ιε ηδ δζεφεοκζή ημοξ ηαζ ζοβηεηνζιέκδ ζπέζδ ιεηαλφ ημοξ, δ
μπμία εηθνάγεηαζ ιε ηάπμζα επεζζυδζα ιεηαλφ Μεζμηαίκμο-Ακ. Πθεζζημηαίκμο (Mercier et
al., 1987; Cushing, 1985; Sorel et al., 1988):
1) Β20°—40°, ημ μπμίμ ανίζηεηαζ ηονίςξ ζηζξ δοηζηέξ αηηέξ ημο κδζζμφ ηαζ παναηηδνίγεηαζ
απυ πθαβζμηακμκζηά νήβιαηα ζε δζεφεοκζδ πανάθθδθδ ή ζπεδυκ πανάθθδθδ ιε αοηή ηςκ
ιεβαθφηενςκ πηοπχκ ηαζ επςεήζεςκ-εθζππεφζεςκ.
2) Β40°—60°, ημ μπμίμ εηηείκεηαζ ζημ ηονίςξ ιένμξ ημο κδζζμφ, ηαζ παναηηδνίγεηαζ απυ
νήβιαηα μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ ηα μπμία ηυαμοκ ημοξ Αθπζημφξ ζπδιαηζζιμφξ, άλμκεξ
πηοπχκ ηαζ ηζξ επςεήζεζξ-εθζππεφζεζξ. ΢ε πμθθά ζδιεία αοηυ ημ ζφζηδια νδβιάηςκ
δζαηυπηεηαζ απυ άθθα ζοζηήιαηα δζαθμνεηζηχκ δζεοεφκζεςκ. Υαναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια
απμηεθεί δ γχκδ Νοδνίμο-Βαζζθζηήξ, πμο ηονζανπείηαζ απυ δελζυζηνμθδ μνζγυκηζα
μθίζεδζδ.
3) Β70°—90°, ηα μπμία έπμοκ πανημβναθδεεί ηονίςξ ζημ πανάηηζμ κυηζμ ιένμξ ημο κδζζμφ,
ηυαμκηαξ ηάεεηα ημοξ Αθπζημφξ ηαζ Μεζμηαζκζημφξ ζπδιαηζζιμφξ.
4) Β110°—130°, ημ μπμίμ παναηηδνίγεηαζ απυ πθαβζμηακμκζηά νήβιαηα πμο ηυαμοκ ηυζμ
ημοξ Αθπζημφξ ζπδιαηζζιμφξ ηδξ Ηυκζαξ εκυηδηαξ υζμ ηαζ ηα Μεηαθπζηά ζηνχιαηα ζηδκ
πενζμπή. ΢οπκά, ακαθένμκηαζ ςξ πενζεχνζα Σεηανημβεκχκ θεηακχκ ηαζ αημθμοεμφκ ηδ ιέζδ
δζεφεοκζδ ηςκ επςεήζεςκ.
5) N170°—190, ημ μπμίμ ηονζανπείηαζ απυ πθαβζμηακμκζηά νήβιαηα, πανάθθδθα ζηδκ
δζεφεοκζδ ηςκ ηονίςκ αλυκςκ πηοπχκ ηαζ επςεήζεςκ-εθζππεφζεςκ, ιε ακηίννμπδ υιςξ
ηθίζδ.
Β) ΚΔΦΑΛΟΝΙΑ
Ζ εκυηδηα ηςκ Παλχκ ζηδκ Κεθαθμκζά, παναηηδνίγεηαζ απυ ειθακίζεζξ ημο ακχηενμο
ηιήιαημξ ηδξ ακεναηζηήξ, ηαεχξ ηαζ ηδξ ακηίζημζπδξ ανβζθμηθαζηζηήξ ζεζνάξ πμο είκαζ
ζοκέπεζα ηδξ πνμδβμφιεκδξ, ηαζ παναηηδνίγεηαζ ςξ δ ζπεηζηά αοηυπεμκδ εκυηδηα ημο
κδζζμφ, ηαηαθαιαάκμκηαξ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ αοημφ (Δζη. 3.25). Πζμ ζοβηεηνζιέκα, ζηδ
πενζυκδζμ ηδξ Παθζηήξ εκημπίγμκηαζ κδνζηζημί, δμθμιζηζημί αζαεζηυθζεμζ ηαζ δμθμιίηεξ ημο
Ακχηενμο Κνδηζδζημφ. Πανυιμζα ακεναηζηά πεηνχιαηα απακηχκηαζ ηαζ ζηδ πενζυκδζμ ημο
Ανβμζημθίμο, εκχ ζημ ηεκηνζηυ ηιήια ηδξ Κεθαθμκζάξ, εηηυξ απυ κδνζηζημφξ ακεναηζημφξ
ζπδιαηζζιμφξ, απακηχκηαζ ηαζ ααεφηενεξ θάζεζξ. Γοηζηά ημο υνμοξ Αίκμο ηαζ ζηδκ
πενζυκδζμ ηδξ Δνζζζμφ εκημπίγμκηαζ ηονίςξ πεθαβζηέξ θάζεζξ απυ δζαζηνςιέκμοξ
δμθμιίηεξ, αζαεζηυθζεμοξ ηαζ πονζηζυθζεμοξ, δθζηίαξ Ακ. Ημοναζζημφ-Αθαίμο. ΢ηδκ Παθζηή
ηαζ ζημκ ηυθπμ ημο Ανβμζημθίμο εκημπίγεηαζ δ ανβζθμηθαζηζηή ζεζνά, δθζηίαξ Λάββζμ-
Μεζζήκζμ, δ μπμία απμηεθείηαζ απυ Μάνβεξ ιε εκδζαζηνχζεζξ ραιιζηχκ ηαζ ανβίθςκ.
Δηθ. 3.25 Γεσινγηθόο ράξηεο Κεθαινληάο (ηξνπνπνηεκέλνο από Bornovas and

Rontogianni-Tsiabaou, 1983· Underhill, 1989).
Ζ Ηυκζα εκυηδηα ζηδκ Κεθαθμκζά παναηηδνίγεηαζ απυ ειθακίζεζξ ακεναηζηχκ ζπδιαηζζιχκ

ημο ιεζμγςζημφ ηδξ ζεζνάξ αοηήξ. Δκδεπμιέκςξ κα οπάνπμοκ ζπδιαηζζιμί κευηενμζ ημο
Μεζμγςζημφ, εκηυξ ηεηημκζηχκ ναηχκ. Ζ Ηυκζα είκαζ επςεδιέκδ πάκς ζηδκ Παλχκ ηαζ
βεκζηά δμιεί ημ κμηζμακαημθζηυ ηιήια ηδξ Κεθαθμκζάξ. Πζμ ζοβηεηνζιέκα, μζ παθαζυηενμζ
ζπδιαηζζιμί είκαζ ηνζαδζημί εααπμνίηεξ, άζηνςηα αζαεζημθζεζηά θαηοπμπαβή ηαζ δμθμιίηεξ
πμο ηα δζαδέπμκηαζ αζαεζηυθζεμζ, δμθμιίηεξ ηαζ ακεναηζηά ιε εκδζαζηνχζεζξ πονζηζμθίεςκ,
ακηίζημζπμζ ηδξ θάζεςξ Πακημηνάημνα, δθζηίαξ Α. Σνζαδζημφ-Μ. Λζαζίμο. Δπίζδξ,
απακηχκηαζ θάζεζξ ―Ammonitico Rosso‖ ηαζ ζπζζηυθζεμζ ιε Posidonies ημο Γμββενίμο ηαζ
Kνδηζδζημί αζαεζηυθζεμζ πεθαβζηήξ θάζδξ.
Ακηίζημζπα, μζ ειθακίζεζξ ηςκ ιεηαθπζηχκ ζπδιαηζζιχκ ημπμεεημφκηαζ αζφιθςκα πάκς
απυ ημοξ ζπδιαηζζιμφξ ηςκ δφμ αθπζηχκ εκμηήηςκ ηαζ ζοκακηχκηαζ ζε δφμ ηφνζεξ ζεζνέξ
(Δζη. 3.25), υπςξ πενζβνάθεηαζ απυ ημοξ Valkaniotis et al. (2014):
Πθεζμ-Καθάανζα ζεζνά
Μέζμ-Άκς Πθεζζημηαζκζηή-Οθμηαζκζηή ζεζνά.
Ο ιεηαθπζηυξ ηφηθμξ απυεεζδξ ζγδιάηςκ έπεζ επδνεαζηεί απυ ηεηημκζηά επεζζυδζα ηαζ
δδιζμονβία νδβιάηςκ ζφβπνμκδξ αοημφ. Ακαθοηζηυηενα, δ ηεηημκζηή δμιή ημο κδζζμφ (Δζη.
3.25) είκαζ απμηέθεζια δζαδμπζηχκ παναιμνθςηζηχκ επεζζμδίςκ ζοιπίεζδξ πμο έθααακ
πχνα, δζαημπηυιεκα απυ πενζυδμοξ απμζοιπίεζδξ ηςκ πεηνςιάηςκ θυβς αανφηδηαξ ζε
ηαεεζηχξ εθεθηοζιμφ (Mercier, 1979).
΢ηδ θάζδ ηδξ αθπζηήξ μνμβέκεζδξ, ηαηά ηδκ ημπμεέηδζδ ηδξ Ηυκζαξ εκυηδηαξ πάκς ζηδκ
ακηίζημζπδ ηςκ Παλχκ, δδιζμονβήεδηακ ηεηημκζηέξ ιμνθέξ ζημ Κάης Πθεζυηαζκμ, μζ μπμίεξ
είκαζ εθζππεφζεζξ δζεφεοκζδξ ΒΓ-ΝΑ, ακάζηνμθα νήβιαηα δζεφεοκζδξ ΒΓ-ΝΑ ηαζ ΝΓ-ΒΑ,
πηοπέξ ιε άλμκεξ ζε αοηή ηδ δζεφεοκζδ, νήβιαηα αανφηδηαξ ιε δζεφεοκζδ ΒΑ-ΝΓ αθθά ηαζ
Α-Γ. Παναηδνείηαζ πςξ ηα αλμκζηά επίπεδα ηςκ πηοπχκ ηαζ ηςκ εθζππεφζεςκ είκαζ
πανάθθδθα ζημ επίπεδμ ηδξ επχεδζδξ ηδξ Ηυκζαξ εκυηδηαξ πάκς ζηδκ Παλχκ.
Σα νήβιαηα ηδξ Κεθαθμκζάξ (Δζη. 3.25) δζαηνίκμκηαζ ζε ηνία ζοζηήιαηα, ζφιθςκα ιε ημκ
πνμζακαημθζζιυ ημοξ (Bornovas and Rontogianni-Tsiabaou, 1983; Underhill, 1989):
1. ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδξ: ζημ ζφζηδια αοηυ εκηάζζμκηαζ ηα ζδιακηζηά νήβιαηα ηδξ
Αβίαξ Δοθδιίαξ ηαζ ημο Αίκμο ζημ κυηζμ ηιήια ημο κδζζμφ.
2. ΒΒΑ-ΝΝΓ δζεφεοκζδξ: ζημ ζφζηδια αοηυ ακήηεζ ημ νήβια Κμκημβμονάηα-Αβηχκα
ζημ αυνεζμ ηιήια ηδξ κήζμο, Παθαζμηάζηνμο, ηαεχξ ηαζ ημ πενζεχνζμ Κεθαθμκζάξ-
Εαηφκεμο.
3. ΒΒΓ-ΝΝΑ δζεφεοκζδξ: ζημ ζφζηδια αοηυ ακήηεζ ημ νήβια Ανβμζημθίμο, ηα πθεζμ-
πθεζζημηαζκζηά νήβιαηα ηδξ πενζμπήξ, ηαεχξ ηαζ μνζζιέκα νήβιαηα ηδξ πενζμκήζμο
ηδξ Παθζηήξ.
΢ημκ βεζηκζάγμκηα πχνμ ηςκ Ηυκζςκ κήζςκ, πνμξ ακαημθάξ, ζημκ Αιαναηζηυ ηυθπμ,
οπμζηδνίγεηαζ δ φπανλδ ανζζηενυζηνμθςκ νδβιάηςκ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ ιε ηακμκζηή
ζοκζζηχζα ηαηά ιήημξ ηδξ ημζθάδαξ Καημφκα (King et al., 1993). Οζ Haslinger (1999) ηαζ
Haslinger et al. (1999), αάζεζ 3-Γ ημιμβναθίαξ, εκζζπφμοκ ηδκ άπμρδ πςξ δ γχκδ αοηή
απμηεθεί ιζα ζδιακηζηή ηεηημκζηή δμιή ζημκ εονφηενμ πχνμ Ζπείνμο-Αηανκακίαξ, υπςξ
θαίκεηαζ ηαζ ζηδκ πνμδβμφιεκδ πανάβναθμ.
Ζ πενζμπή ημο ηεκηνζημφ Ημκίμο πεθάβμοξ παναηηδνίγεηαζ απυ πθμφζζα ζεζζιζηή
δναζηδνζυηδηα, ηυζμ ιε ζζπονμφξ ζεζζιμφξ υπςξ αοημί ηδξ Κεθαθμκζάξ ημ 1953 ηαζ 1983,
ιε Μ=7.0 ηαζ 6.7 ακηίζημζπα, ηαζ ηδξ Λεοηάδαξ ημ 1948 ηαζ 2003, ιε Μ=6.5 ηαζ 6.3
ακηίζημζπα, υζμ ηαζ απυ πθμφζζεξ αημθμοείεξ υπςξ αοηή ηδξ Παθζηήξ (2014) ηαζ ηδξ
Λεοηάδαξ (2015) ιε ανηεημφξ ζεζζιμφξ ιεβέεμοξ Μ=5.0 ηαζ 6.0. ΢οβηεηνζιέκα, μζ
ιδπακζζιμί βέκεζδξ ηςκ ζδιακηζηυηενςκ ζεζζιχκ ζε αοηή ηδκ πενζμπή, ακαδεζηκφμοκ ηδκ
εκενβμπμίδζδ δελζυζηνμθςκ νδβιάηςκ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ, ΒΒΑ-ΝΝΓ δζεφεοκζδξ, ηαηά
ιήημξ ηδξ γχκδξ Λεοηάδμξ-Κεθαθμκζάξ (Louvari et al., 1999; Papadopoulos et al., 2003;
Benetatos et al., 2004; Papadimitriou et al., 2006; Agalos et al., 2008; Karakostas et al., 2015;
Sokos et al., 2015). Ζ πανμοζία ημκηζκχκ ζηαειχκ ημο Δ.Δ.Γ.΢. ζοκέααθθε ζημκ ανηζυηενμ
πνμζδζμνζζιυ ηςκ εζηζαηχκ ααεχκ, ηαεχξ ηαζ ζημκ εκημπζζιυ εβηάνζζςκ δμιχκ πμο
εκενβμπμζήεδηακ ηαηά ηζξ πνυζθαηεξ ζεζζιζηέξ αημθμοείεξ (2014, 2015).
Με ηέκηνμ ηδκ πενζμπή ιεηαλφ Λεοηάδμξ ηαζ Κεθαθθδκίαξ (38.500°Β, 20.450°Α),
επζθέπηδηακ δφμ εθθεζπηζηέξ οπμπενζμπέξ, δ ιία ιε ηέκηνμ ηδ Λεοηάδα (θ,θ=38.750°Β,
20.625Α) ηαζ διζάλμκεξ R1 , R2, 15 ηαζ 25 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα (Δζη. 3.36), ηαζ δ άθθδ ιε
ηέκηνμ ηδκ Κεθαθμκζά (θ,θ=38.350°Β, 20.500°Α) ηαζ διζάλμκεξ R1 , R2, 20 ηαζ 35
πζθζυιεηνα ακηίζημζπα, πενζέπμκηαξ ζοκμθζηά πενζζζυηενα απυ 3500 ζεζζιζηά βεβμκυηα. Γζα
ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ
ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.26.
Α) ΠΔΡΙΟΥΗ ΛΔΤΚΑΓΟ΢
Γζα ηδκ πενζμπή ιεηαλφ ηδξ Λεοηάδαξ ηαζ Βυνεζαξ Κεθαθμκζάξ (θ=38.750°Β, θ=20.625Α),
ακαθφεδηακ πεζναηηζηά πενζζζυηενμζ απυ 1100 ζεζζιμί πμο έθααακ πχνα ζηδκ πενίμδμ
ιεηαλφ 17 Νμειανίμο ηαζ 3 Γεηειανίμο ημο 2015. Απυ αοηά, πνδζζιμπμζήεδηακ ηα ζεζζιζηά
βεβμκυηα ιε πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ιζηνυηενα ηςκ 0.20 δεοηενμθέπηςκ (RMS), 1.50 ηαζ
2.50 πζθζμιέηνςκ (erh,erz) ακηίζημζπα. . Όθα ηα επζθεβιέκα ζεζζιζηά βεβμκυηα είπακ
ημοθάπζζημκ 14 αθίλεζξ επζιήηςκ (P) ηαζ 8 εβηανζίςκ (S) ηοιάηςκ.
Οζ πνμηαηανηηζηέξ θφζεζξ πνδζζιμπμζχκηαξ ημ ανπζηυ 1-Γ ιμκηέθμ ηαποηήηςκ (Κααφνδξ,
2003), ακαδεζηκφμοκ πςξ ημ ζδιακηζηυηενμ πμζμζηυ ηδξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ
θαιαάκεζ πχνα ζημ ηεκηνζηυ ιένμξ ημο κδζζμφ, ημκηά ζηζξ δοηζηέξ αηηέξ, ιε ηάπμζεξ
ιζηνυηενεξ ζοζηάδεξ κα ανίζημκηαζ Νυηζα, ιεηαλφ ηςκ πενζμπχκ Αβίμο Πέηνμο ηαζ
Βαζζθζηήξ (Δζη. 3.26). Ζ ιεηαζεζζιζηή αημθμοεία ημο 2015 παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ
πανμοζία πμθθαπθχκ ζοζηάδςκ ιε δζαθμνεηζηέξ δζεοεφκζεζξ. Ζ ζδιακηζηυηενδ εκημπίγεηαζ
ζημκ ηεκηνζηυ ημιέα ημο κδζζμφ, υπμο ιία πςνζηή ζοζηάδα απανηίγεηαζ απυ πενζζζυηενμοξ
ηςκ 1200 ζεζζιχκ. Δπζπνυζεεηα, ζδιακηζηυ πμζμζηυ αοηχκ ανίζηεηαζ κυηζα, ημκηά ζημ
ΒΒΓ ιένμξ ηδξ Κεθαθμκζάξ, ιε παναηηδνζζηζηυ βκχνζζια ηδκ εβηάνζζα δζεφεοκζδ ζηδκ
ηφνζα, ΒΒΑ-ΝΝΓ δζεοεφκζεςξ, δμιή ημο νήβιαημξ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ Κεθαθμκζάξ-
Λεοηάδαξ. Ζ παιδθή ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα ζηδκ πενζμπή υπμο πνμζδζμνίζηδηε μ ηφνζμξ
ζεζζιυξ (Mw=6.4), βεκκά ανηεηά ενςηήιαηα ζε ζπέζδ ιε ηζξ δζεβενεείζεξ ημπζηέξ δμιέξ,
ηαεζζηχκηαξ ακαβηαία ηδκ ηαηαζηεοή εκυξ ανηζυηενμο 1-Γ ημπζημφ πνμηφπμο
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ.
Με ηδκ ηαηαζηεοή ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο ηαποηήηςκ (Πίκαηαξ 3.11) παναηδνείηαζ ιία
εθαθνζά ιείςζδ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ (Δζη. 3.27), δ μπμία επζημονεί ζηδκ
ανηζυηενδ πςνμεέηδζδ ηςκ οπμηέκηνςκ ημο ηεθζημφ ηαηαθυβμο (Πίκαηαξ 3.12), ηαζ ιία
βεκζηυηενδ αφλδζδ ημο ιέζμο αάεμοξ αοηχκ ηαζ ζοβηέκηνςζή ημοξ βφνς απυ ημκ ημπζηυ
νδλζβεκή ζζηυ (Δζη. 3.41). Σμ ηεθζηυ 1-Γ ιμκηέθμ δμιήξ, απανηίγεηαζ απυ 7 ζηνχιαηα ηαζ
έκακ διζπχνμ, ιέζμ θυβμ επζιήηςκ πνμξ εβηανζίςκ ηοιάηςκ (Vp/Vs) ίζμ ιε 1.79.
Ζ έηηαζδ ηδξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ είκαζ ιεβαθφηενδ απυ ηδκ ακαιεκυιεκδ ζοκανηήζεζ
ημο ιεβέεμοξ ημο ηφνζμο ζεζζιμφ, ημ μπμίμ ιπμνεί κα δζηαζμθμβδεεί απυ ιεηαθμνά ηάζδξ
ηαζ δζέβενζδ βεζημκζηχκ δμιχκ, υπςξ πνμηείκεηαζ απυ ημοξ Papadimitriou et al. (2016b).
Αοηυ βίκεηαζ ζδζαίηενα δζαηνζηυ ζημ αυνεζμ ηαζ ηεκηνζηυ ημιιάηζ ημο κδζζμφ, υπμο δ
επζθακεζαηή ημο δμιή ειθακίγεηαζ ηαηαηενιαηζζιέκδ θυβς ηδξ δνάζεςξ ηυζμ ζφβπνμκςκ
υζμ ηαζ αθπζηχκ ηεηημκζηχκ δμιχκ, ηονίςξ ΓΒΓ-ΑΝΑ δζεοεφκζεςξ (Δζη. 3.28). Ζ πνμκζηή
ελέθζλδ ηδξ ζοβηεηνζιέκδ αημθμοείαξ ηνίκεηαζ βεκζηά μιαθή, ιε 2-3 ιζηνυηενεξ αημθμοείεξ
κα θαιαάκμοκ πχνα ιεηά ηδ βέκεζδ ιεηαβεκέζηενςκ ηονίςκ βεβμκυηςκ, εκχ ηαοηυπνμκα δεκ
παναηδνείηαζ ηάπμζμ ιμηίαμ ιεηακάζηεοζδξ ηδξ ζεζζιζηυηδηαξ, ιζα ηαζ δ έηηαζδ ηδξ
εκενβμπμζδιέκδξ πενζμπήξ είκαζ ίδζα απυ ηδκ πνχηδ ηζυθαξ διένα.
Δηθ. 3.26 Υάξηεο ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη δηαζέζηκα επίθεληξα από ηνλ θαηάινγν
Πνυζθαηεξ ζεζζιμηεηημκζηέξ ιεθέηεξ πνμηείκμοκ δφμ ηφνζεξ εηδμπέξ βζα ηδ νδλζβεκή γχκδ
Κεθαθμκζάξ-Λεοηάδαξ: α) πςξ είκαζ ιεηαημπζζιέκδ μνζζιέκα πζθζυιεηνα πνμξ δοζιάξ
ηαεχξ μδεφμοιε πνμξ ηδκ Κεθαθμκζά θυβς ιζαξ ιεηαααηζηήξ ηθζιαηςηήξ εθεθηοζηζηήξ
γχκδξ (Hatzfeld et al. 1995; Karakostas et al., 2015) ηαζ α) πςξ δεκ απμηεθείηαζ ιυκμ απυ ιία
ηφνζα δμιή, αθθά πνυηεζηαζ βζα έκα ζφζηδια νδβιάηςκ δελζυζηνμθδξ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ
(Ganas et al., 2015). Σα απμηεθέζιαηα πμο πνμηφπημοκ απυ ηδκ πανμφζα ιεθέηδ, ζε
ζοκδοαζιυ ιε δεδμιέκα GPS (π.π. Sakkas and Lagios, 2015; Saltogianni and Stiros, 2015),
βεςθοζζηέξ δζαζημπήζεζξ (π.π. Selvaggi and Chiarabba, 1995; Kokinou et al., 2003, 2005;
Gallais et al., 2012) ηαζ βεςθμβζηά-βεςιμνθμθμβζηά ζημζπεία ηδξ πενζμπήξ (π.π. Lekkas et
al., 2001; Margaris et al., 2003; Bathrellos et al., 2009; Triantaphyllou, 2010), ζοκδβμνμφκ
ζηδ δδιζμονβία ζεκανίςκ ιε ανκδηζηέξ (Γοηζηά ηδξ Κεθαθμκζάξ) ηαζ εεηζηέξ (Νυηζα ηδξ
Παθζηήξ, Φζζηάνδμξ ηαζ υνιμξ Βαζζθζηήξ) ακεμδμιέξ, ςξ απμηέθεζια ηδξ δνάζδξ ηυζμ ηδξ
ηφνζαξ δμιήξ ζηδκ πενζμπή, υζμ ηαζ ηδξ εκενβμπμίδζδξ πενζζζυηενςκ ηςκ δφμ, πανάθθδθςκ
έςξ οπμπανάθθδθςκ, νδλζβεκχκ δελζυζηνμθςκ μνζγμκηζμθζζεδηζηχκ δμιχκ, ζε ζοκάνηδζδ

ιε ηδ δζαθμνζηή ακφρςζδ πμο παναηδνείηαζ θυβς ηδξ ηαηαδουιεκδξ πθάηαξ.
Δηθ. 3.27 Κακπύιεο ειαρηζηνπνίεζεο ρσξνρξνληθώλ ππνινίπσλ ηνλ ιόγνπ Vp/Vs (αξηζηεξά) θαη κέζνδνο
Chatelain (δεμηά)

VP/VS=1.79 VP/VS=1.79
1 4.50 0.0 4.9 0.0
2 5.50 1.3 5.2 4.0
3 5.70 4.2 5.9 7.0
4 6.10 7.0 6.2 11.5
5 6.30 11.5 6.4 13.0
6 6.50 16.5 6.5 16.0
7 7.00 30.0 7.3 39.0
8 8.0 80.0
RMS (sec) 0.14 0.13
ERH (km) 1.12 0.91
ERZ (km) 1.93 1.32
Depth (km) 7.54 8.77
Ζ ηαηακμιή ηδξ επζθακεζαηήξ ζεζζιζηυηδηαξ (h≤15km) ηαζ ηςκ ακηίζημζπςκ ιδπακζζιχκ

βέκεζδξ ζοκδβμνμφκ ζημ παναπάκς ζεκάνζμ, ακάθμβμ ημο μπμίμο ειθακίγεηαζ ζηδκ
Καθζθυνκζα ηςκ Ζ.Π.Α ιε ηζξ νδλζβεκείξ γχκεξ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ ημο San Gregorio-
Hosgri, Αβίμο Ακδνέα, Hayward ηαζ Greenville (π.π. Twiss and Moores, 1992). Ακηίζημζπα,
υζμ ηαηεοεοκυιαζηε ακαημθζηυηενα, δ ηονζανπμφζα δμιή είκαζ αοηή ημο Αιαναηζημφ
ηυθπμο, πμο ηονζανπείηαζ απυ εθεθηοζηζηέξ δμιέξ δζεφεοκζδξ ηυζμ Α-Γ (αζεζζιζηέξ) υζμ
ηαζ ΒΓ-ΝΑ (Ρδλζβεκήξ γχκδ Καημφκαξ), ιε ιεβάθδ ζοκζζηχζα ανζζηενυζηνμθδξ μνζγυκηζαξ
ηίκδζδξ (π.π. Sorel, 1989; Haslinger et al., 1999; Kassaras et al., 2016).
Β) ΠΔΡΙΟΥΗ ΚΔΦΑΛΛΗΝΙΑ΢
Καηά ηo 2014 πναβιαημπμζήεδηε επελενβαζία ηαζ ακάθοζδ βζα υθμοξ ημοξ ζεζζιμφξ πμο
έθααακ πχνα ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ηδξ Κεθαθμκζάξ. Ανπζηά πνδζζιμπμζήεδηακ μζ θάζεζξ
απυ ημοξ ζηαειμφξ ημο Δ.Δ.Γ.΢.. Δπζπθέμκ εκζςιαηχεδηακ θάζεζξ απυ ημπζημφξ ζηαειμφξ,
μζ μπμίεξ ήηακ δζαεέζζιεξ απυ ημ Γ.Η. – Δ.Α.Α., ημκ ΢εζζιμθμβζηυ ΢ηαειυ ημο Α.Π.Θ. ηαζ ημ
Η.Σ.΢.Α.Κ. Γζα υθμ ημ έημξ 2014 ακαθφεδηακ ζοκμθζηά πενζζζυηενμζ απυ 7500 ιεηαζεζζιμί
ζηδκ πενζμπή ηδξ Κεθαθμκζάξ.
΢ημκ πάνηδ ηδξ Δζη. 3.29 πανμοζζάγμκηαζ ηα επίηεκηνα πμο πνμζδζμνίζηδηακ ανπζηά ιε ηδ
πνήζδ ημο βεκζηεοιέκμο ιμκηέθμο ηαποηήηςκ ημο Κααφνδ (2003) βζα ηδκ ζεζζιζηυηδηα ημο
Κμνζκεζαημφ Κυθπμο (Πίκαηαξ 3.13). Παναηδνείηαζ υηζ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ
ζεζζιζηυηδηαξ εκημπίγεηαζ ζηδ Υενζυκδζμ ηδξ Παθζηήξ, πενζμπή υπμο ζοκέαδ δ ζεζζιζηή
αημθμοεία Ηακμοανίμο – Φεανμοανίμο 2014. Ζ πςνζηή ηαηακμιή οπμδεζηκφεζ ηδκ φπανλδ
δφμ ηφνζςκ μιάδςκ επζηέκηνςκ, ιία ζημ Βυνεζμ ηαζ ιία ζημ Κεκηνζηυ ηαζ Νυηζμ ηιήια ηδξ
Παθζηήξ. Ζ πνχηδ ηαθφπηεζ επζθάκεζα πενίπμο 12km x 3 km, εκχ δ δεφηενδ 20km x 10 km.
΢διακηζηή ζεζζιζηυηδηα εκημπίγεηαζ εκηυξ ημο Κυθπμο ημο Μφνημο, δ μπμία δζαπςνίγεηαζ
απυ ηδκ οπυθμζπδ ζεζζιζηυηδηα ηδξ Παθζηήξ απυ ιία πενζμπή πμο παναηηδνίγεηαζ απυ ιζηνή
ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα. Γναζηδνζυηδηα οπάνπεζ επίζδξ ζημκ οπμεαθάζζζμ πχνμ, ηυζμ ΝΓ
υζμ ηαζ κυηζα ηδξ Παθζηήξ. Ο ηφνζμξ ζεζζιυξ ηδξ 26δξ Ηακμοανίμο εκημπίγεηαζ ζημκ ηυθπμ
ημο Ανβμζημθίμο, πενίπμο 2 km ακαημθζηά απυ ημ Λδλμφνζ, εκχ μ δεφηενμξ ζζπονυξ ζεζζιυξ
ηδξ 3δξ Φεανμοανίμο εκημπίγεηαζ ζημ αυνεζμ άηνμ ηδξ πενζμκήζμο ηδξ Παθζηήξ. Σμκ πνχημ
ζεζζιυ αημθμφεδζε ~5 χνεξ ανβυηενα έκαξ ζζπονυξ ιεηαζεζζιυξ ιεβέεμοξ ηδξ ηάλεςξ ημο
Mw=5.2 ιε επίηεκηνμ ζηδ πενζυκδζμ ηδξ Παθζηήξ, δοηζηυηενα απυ ημ επίηεκηνμ ημο ηφνζμο
ζεζζιμφ αθθά θίβμ κμηζυηενα απυ ημκ ζεζζιυ ηδξ 3δξ Φεανμοανίμο.
Γζα ημκ οπμθμβζζιυ εκυξ ζηακμπμζδηζημφ ιμκηέθμο ηαποηήηςκ, δ επζθμβή ζεζζιχκ πμο έβζκε
απυ ημ ζφκμθμ ηςκ δεδμιέκςκ είπε ηα αηυθμοεα ηνζηήνζα:
-ημ επίηεκηνμ κα εκημπίγεηαζ εκηυξ ηδξ πενζμπήξ πμο μνίγεηαζ απυ ηζξ ζοκηεηαβιέκεξ 38.0 -
38.6 , 20.0 -20.6 ,
-ανζειυξ πνδζζιμπμζμφιεκςκ θάζεςκ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο οπμθμβζζιμφ ημο οπμηέκηνμο

ιεβαθφηενμξ ή ίζμξ απυ 15,
-RMS πνυκμο ιζηνυηενμ απυ 0.4 sec,
-μνζγυκηζμ ζθάθια επζηέκηνμο ERX ηαζ ERY ιζηνυηενμ απυ 4 km ηαζ
-ηαηαηυνοθμ ζθάθια οπμηέκηνμο ERΕ ιζηνυηενμ απυ 6km.
Αοηά ιαξ δζαζθαθίγμοκ ηδκ ακηζπνμζςπεοηζηυηδηα ημο επζθεβιέκμο δείβιαημξ ηυζμ ζε

μνζγυκηζα, υζμ ηαζ ζε ηαηαηυνοθδ ηαηακμιή. Σμ πνχημ ηνζηήνζμ πνδζζιμπμζήεδηε βζα ηδκ
ελαίνεζδ ηςκ θάζεςκ Pn ηαζ Sn πμο δδιζμονβμφκ ζθάθια ανηεηά ιεβάθδξ ηάλδξ, θυβς ηδξ
ααεααζυηδηαξ ζηδκ ακάβκςζδ ηςκ θάζεςκ ημοξ. Σα οπυθμζπα ηνζηήνζα πνδζζιμπμζήεδηακ
χζηε κα εθαηηςεμφκ ηα ηοπαία ηαζ ζοζηδιαηζηά ζθάθιαηα ζημκ οπμθμβζζιυ οπμηέκηνμο.
΢φιθςκα ιε ηα παναπάκς επζθέπεδηακ 1432 ζεζζιμί (Δζη. 3.30-3.32).
΢διακηζηή αεθηίςζδ παναηδνείηαζ ηαζ ζηδκ ηαηακμιή ζε αάεμξ, υπςξ θαίκεηαζ ζηζξ ημιέξ ζε
δζεφεοκζδ Β20°Α (Δζη. 3.34). Ζ επζθεβείζα δζεφεοκζδ ζοιπίπηεζ πενίπμο ιε εηείκδ ηδξ
πςνζηήξ ηαηακμιήξ ηςκ επζηέκηνςκ. Σα ιέζα εζηζαηά αάεδ είκαζ ιεζςιέκα ηαηά 100 m -
400 m ιε ηδ πνήζδ ημο ημπζημφ ιμκηέθμο (Πίκαηαξ 3.13), ζε ζφβηνζζδ ιε ηα ανπζηά πμο
πνμζδζμνίζηδηακ ιε ημ ιμκηέθμ ημο Κααφνδ (2003).
Δηθ. 3.29 Υάξηεο ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη δηαζέζηκα επίθεληξα από ηνλ θαηάινγν
Δηθ. 3.30 Δλδεηθηηθό παξάδεηγκα γξαθηθώλ παξαζηάζεσλ ππνινγηζκνύ βάζνπο νξνθήο ηνπ δεύηεξνπ
ζηξώκαηνο.
Πανά ηδ ιείςζδ ηςκ ζθαθιάηςκ (Πίκαηαξ 3.14), δ δζαζπμνά ζηδκ ηαηαηυνοθδ δζάζηαζδ
(St. DevZ) είκαζ εθαθνχξ αολδιέκδ ιε ημ κέμ ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ ιμκηέθμ. Δκχ έπμοκ
ιεζςεεί μζ εζθαθιέκα πνμζδζμνζζιέκμζ νδπμί ζεζζιμί (ιε εζηζαηά αάεδ < 3 km), ηα
οπυθμζπα οπυηεκηνα ειθακίγμοκ ιζα ηάζδ ελάπθςζδξ πνμξ νδπυηενα αάεδ. ΢ημ ανπζηυ
ιμκηέθμ, ςζηυζμ, δ θαζκμιεκζηά ιζηνυηενδ δζαζπμνά μθείθεηαζ ζε ηεπκδηή ζοζπείνςζδ
(artefact) βφνς απυ αζοκέπεζεξ ημο ιμκηέθμο, π.π. ιεηαλφ 4 km - 5 km ηαεχξ ηαζ ζηα 10 km
υπμο ειθακίγμκηαζ, ιάθζζηα, ανηεηά βεβμκυηα πάκς ζημ ζοβηεηνζιέκμ μνζγυκηζμ επίπεδμ. Σμ
ηεπκδηυ ηεκυ ιεηαλφ 5 km – 6 km έπεζ επίζδξ ελαθεζθηεί ιε ημ κέμ ιμκηέθμ. Δπζπθέμκ, έπεζ
ιεζςεεί δ δζαζπμνά ζε αάεμξ ηονίςξ βζα ημοξ ααεφηενμοξ ζεζζιμφξ ηαζ ημοξ ζεζζιμφξ ιε
πανάηηζα επίηεκηνα.
Δηθ. 3.31 Δλδεηθηηθό παξάδεηγκα γξαθηθώλ παξαζηάζεσλ ππνινγηζκνύ ηαρύηεηαο δηάδνζεο ησλ
θπκάησλ P ηνπ πξώηνπ ζηξώκαηνο.
Δηθ. 3.32 Κακπύιεο ειαρηζηνπνίεζεο ρσξνρξνληθώλ ππνινίπσλ γηα ηνλ ιόγν Vp/Vs (δεμηά) καδί κε ηε
θακπύιε από ηελ κέζνδν Chatelain (αξηζηεξά).
Ο ηφνζμξ ζεζζιυξ ηδξ 26δξ Ηακμοανίμο, 13:55 UTC (Mw=6.1) εκημπίγεηαζ ζε αάεμξ ~15 km,
θίβμ κμηζυηενα ημο ιέζμο ηδξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ ηαζ ιε ημ επίηεκηνυ ημο
ιεηαημπζζιέκμ ηαηά ~5 km ακαημθζηυηενα ημο άλμκα N20ºE.Ο δεφηενμξ ζζπονυξ ζεζζιυξ
(Mw=5.9), μ μπμίμξ ζοκέαδ ζηζξ 3 Φεανμοανίμο 2014, 03:08 UTC, εκημπίγεηαζ ζημ ιέζμ,
βναιιζηυ ηιήια ηδξ αημθμοείαξ ηαζ ζε αάεμξ ~8 km.
VP/VS=1.79 VP/VS=1.80
1 4.50 0.0 5.1 0.0
2 5.50 1.3 5.8 5.0
3 5.70 4.2 6.1 8.0
4 6.10 7.0 6.3 12.0
5 6.30 11.5 6.6 22.0
6 6.50 16.5 7.3 42.0
7 7.00 30.0 8.0 80.0
Πίλαθαο 3.14 Πξνθύπηνληα ρσξν-ρξνληθά ζθάικαηα από ην αξρηθό

(αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν δνκήο ηαρπηήησλ θαζώο θαη ην
αληίζηνηρν κέζν βάζνο (km) ησλ πξνζδηνξηζζέλησλ ππνθέληξσλ.
RMS (sec) 0.14 0.13
ERH (km) 0.62 0.44
ERZ (km) 1.53 0.88
Depth (km) 18.52 14.05

Κάπμζα άθθα εκδζαθένμκηα παναηηδνζζηζηά είκαζ:

• Έκα πςνζηυ ηεκυ ~1km ημ μπμίμ πανμοζζάγεηαζ ακάιεζα ζηα επίηεκηνα πμο
ανίζημκηαζ ζημκ ηυθπμ ημο Μφνημο ηαζ ζηδ δναζηδνζυηδηα πμο εκημπίγεηαζ ζημ αυνεζμ
άηνμ ηδξ πενζμκήζμο ηδξ Παθζηήξ.
• Ο δζαπςνζζιυξ ηδξ δναζηδνζυηδηαξ ζημκ ηυθπμ ημο Μφνημο ζε ημοθάπζζημκ 2
πςνζηέξ ζοζηάδεξ, μζ μπμίεξ ειθακίγμκηαζ ηαηακειδιέκεξ ζε έκα επίπεδμ πνμζακαημθζζιέκμ
εβηάνζζα (Α-Γ) ςξ πνμξ ημκ ηφνζμ άλμκα ηδξ αημθμοείαξ (N20°Δ).
• Ονζζιέκεξ ζοζηάδεξ ζημ κυηζμ ηιήια, απμημιιέκεξ απυ ηδκ οπυθμζπδ αημθμοεία,
πμο ανίζημκηαζ ζε αάεδ ιεβαθφηενα ηςκ 15km. Οζ δφμ κμηζυηενεξ θένεηαζ κα ανίζημκηαζ
εκημπζζιέκεξ δοηζηυηενα, πθδζίμκ ηδξ πενζμπήξ πμο είπε εκενβμπμζδεεί ημ 1983.
• Ηζπονά εκημπζζιέκδ ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα κυηζα ηδξ ηφνζαξ αημθμοείαξ πμο
εηδδθχεδηε ημκ Νμέιανζμ ημο 2014.
• Μζα ιζηνή ζοζηάδα εκημπζζιέκδ ζε εζηζαηυ αάεμξ ~27 km ηάης απυ ημκ ηυθπμ ημο
Μφνημο πμο πενζθαιαάκεζ έκακ ζεζζιυ Mw=4.8 μ μπμίμξ ζοκέαδ ημκ Γεηέιανζμ ημο 2014
(Δζη. 3.33).
3.4.1.5 ΠΑΣΡΑΪΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢-ΔΤΡΤΣΔΡΗ ΠΔΡΙΟΥΗ ΗΛΔΙΑ΢

Σμ εθεθηοζηζηυ πεδίμ ηάζεςκ πμο επζηναηεί ζηδκ εθθδκζηή πενζυκδζμ, έπεζ δδιζμονβήζεζ
ιζα ζεζνά πνυζθαηδξ δθζηίαξ ηάθνςκ ηαζ ηενάηςκ ιε ΓΒΓ δζεφεοκζδ. ΢πδιαηίγεηαζ έηζζ ιζα
παναηηδνζζηζηή ιμνθμθμβία αοεζζιάηςκ ηαζ νάπεςκ πμο έπμοκ ιέζμ ιήημξ 70 Κm ηαζ ιέζδ
απυζηαζδ ιεηαλφ ημοξ 100 Km. Καηά ιήημξ ηςκ αοεζζιάηςκ νέμοκ πμηαιμί ή
ζπδιαηίγμκηαζ θίικεξ ηαζ ηυθπμζ υπςξ μ Αιαναηζηυξ ηαζ μ Κμνζκεζαηυξ. Σμ ιεβαθφηενμ
αφεζζια απμηεθεί δ Κμνζκεζαηή-Παηνασηή ηάθνμξ πμο έπεζ ιήημξ 130 Km ηαζ ιέβζζημ
πθάημξ 40 Κm. Σμ ιέβζζημ αάεμξ ημο ηυθπμο είκαζ 900 ιέηνα εκχ ημ ιέβζζημ φρμξ αμοκχκ
πμο ημκ πενζαάθμοκ είκαζ 2.5 km. Ακ θδθεεί οπυρδ υηζ μ ποειέκαξ δέπεηαζ ζγήιαηα πάπμοξ
1km ηυηε οπμθμβίγεηαζ ηεηημκζηή αφεζζδ 4.5 πζθζμιέηνςκ ηαζ μ νοειυξ αφεζζδξ ακένπεηαζ ζε
1 πζθζμζηυ ακά έημξ. Ζ ιεβαθφηενδ αφεζζδ παναηδνείηαζ ηαηά ιήημξ εκυξ ιεβάθμο
πενζεςνζαημφ νήβιαημξ ζηζξ αηηέξ ηδξ Πεθμπμκκήζμο υπμο ζηδ αάζδ αοημφ μζ αηηέξ έπμοκ
οπμζηεί ιζα ακφρςζδ 600 ιέηνςκ υπςξ ιανηονεί δ πανμοζία εαθαζζίςκ ιανβχκ ηαζ
ακαααειίδςκ ζε ακάθμβα φρδ (Δζη. 3.35).
Δηθ. 3.35 Γεσινγηθόο ράξηεο ηξνπνπνηεκέλνο από ηνπο Mavroulis et al. (2010)
΢ηδκ Παηνασηή ηάθνμ δζαηνίκμκηαζ δφμ επζιένμοξ θεηάκεξ:

1) Ζ θεηάκδ Ρίμο-Ακηζννίμο ζημ ηέκηνμ ηαζ
2) Ζ θεηάκδ ημο Παηνασημφ ηυθπμο ζηα Γοηζηά ιε ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηςκ ζεζζιχκ πμο
έθααακ πχνα ηαηά ημ ιεθεηχιεκμ πνμκζηυ δζάζηδια κα ζοβηεκηνχκμκηαζ ζηδκ πενζμπή.
Ακ θδθεεί οπ’ υρζκ δ άπμρδ υηζ ηα ζγήιαηα ηδξ θεηάκδξ ημο Παηνασημφ είκαζ Σεηανημβεκμφξ
δθζηίαξ ηυηε βίκεηαζ ζαθέξ υηζ δ δζάκμζλδ ημο ζοζηήιαημξ δεκ έβζκε μιμζυιμνθα, μφηε ηαηά
ηδκ ίδζα πενίμδμ. Ανπζηά ζπδιαηίζηδηακ ζημ Άκς Πθεζυηαζκμ ημ ακαημθζηυ ηιήια ηδξ
Κμνζκεζαηήξ ηάθνμο ηαζ δ ηάθνμξ ημο Ρίμο-Ακηζννίμο. Καηά ημ Σεηανημβεκέξ δ Κμνζκεζαηή
ηάθνμξ πνμεθαφκεζ πνμξ ηα δοηζηά χζηε κα ζοκακηήζεζ ηδκ ηάθνμ ημο Ρίμο-Ακηζννίμο πμο
θεζημονβεί ςξ ιεηαααηζηή γχκδ δζαπςνίγμκηαξ ιζα πενζμπή εκημκυηενδξ δζάκμζλδξ ακαημθζηά
απυ ιζα δπζυηενδξ δοηζηά.
Ζ δελζυζηνμθδ ηίκδζδ ηδξ Πεθμπμκκήζμο ςξ πνμξ ηδ ΢ηενεά ζοκηεθεί ζηδκ φπανλδ
εθεθηοζηζημφ πεδίμο ηάζεςκ ζημκ Κμνζκεζαηυ. Ο Παηνασηυξ ηυθπμξ πνμξ αμννά
παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ φπανλδ Κνδηζδζηχκ αζαεζηυθζεςκ ηαζ Ζςηαζκζημφ θθφζπδ ηδξ
γχκδξ Γαανυαμο-Σνίπμθδξ, πμο θεάκμοκ ιέπνζ ημ ορυιεηνμ ηςκ 1000 ιέηνςκ, εκχ πνμξ
κυημ απυ ηζξ Πθεζμηεηανημβεκείξ απμεέζεζξ κδνζηζηήξ ηαζ θζικαίαξ θάζεςξ μζ μπμίεξ
θεάκμοκ ζε ιέβζζημ πάπμξ 1500 ιέηνςκ. Ζ ααεοιεηνία ημο Παηνασημφ εθέβπεηαζ απυ ηα
εκενβά ηακμκζηά νήβιαηα δζεφεοκζδξ ΓΒΓ-ΑΝΑ ηαζ ΒΑ-ΝΓ (Ferentinos et al., 1985), εκχ δ
εονφηενδ πενζμπή ημο Ρίμο ηονζανπείηαζ απυ έκα πμθφπθμημ ζφζηδια νδβιάηςκ, δζεφεοκζδξ
ΒΑ-ΝΓ ηαζ ΒΓ-ΝΑ. Θεςνείηαζ πςξ δ δδιζμονβία ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ δμιήξ πνμδβείηαζ
πνμκζηά ηδξ ακηίζημζπδξ ημο Κμνζκεζαημφ ηυθπμο (Kontopoulos and Doutsos, 1985; Doutsos
and Poulimenos, 1992) εκχ μζ ΒΑ-ΝΓ δμιέξ ημο, οπυ ημ ζφβπνμκμ πεδίμ ηάζεςκ ζηδκ
πενζμπή, ιπμνμφκ κα θεζημονβήζμοκ ςξ δελζυζηνμθα νήβιαηα μνζγυκηζαξ ιεηαηυπζζδξ.
ΠΑΣΡΑΪΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢-ΑΝΓΡΑΒΙΓΑ
΢ηδκ πενίπηςζδ ημο Παηνασημφ ηυθπμο, δδιζμονβήεδηε ιζα εθθεζπηζηή πενζμπή ιε ηέκηνμ
(θ,θ) 38.060°Β, 21.400°Α ηαζ διζάλμκεξ R1, R2, 25 ηαζ 20 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα. Αοηή
πενζθαιαάκεζ 1002 βεβμκυηα (Δζη. 3.36), εη ηςκ μπμίςκ επζθέπεδηακ ηα 814 αάζεζ
πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ ηαζ ανζειμφ θάζεςκ Ρ ηαζ S. Πζμ ζοβηεηνζιέκα, ημ RMS βζα ηα
επζθεβιέκα βεβμκυηα ήηακ ιζηνυηενμ ηςκ 0.25 δεοηενμθέπηςκ, εκχ ηα ακηίζημζπα πςνζηά,
ζημκ μνζγυκηζμ ηαζ ηαηαηυνοθμ άλμκα, ιζηνυηενα απυ 1.50 ηαζ 3.20 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα.
Δηθ. 3.36 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη δηαζέζηκα επίθεληξα (Μ>3.2) από ηνλ
θαηάινγν (2007-2015) πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνύζα κειέηε θαη κε θπαλό ρξώκα ηα επηιεγκέλα,
ζύκθσλα κε ηα θξηηήξηα πνπ αλαθέξζεθαλ, ζεηζκηθά γεγνλόηα γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ηνπηθνύ 1-Γ
κνληέινπ ζηελ πεξηνρή θαη ε πξνβνιή ησλ ηνκώλ ζεηζκηθόηεηαο (δεμηά).
Ζ πενζμπή ιεθέηδξ απανηίγεηαζ απυ ζδιακηζηέξ ηεηημκζηέξ δμιέξ, ηςκ μπμίςκ δ

εκενβμπμίδζδ πνμηάθεζε ζδιακηζημφξ ζεζζιμφξ ηυζμ ζημοξ ζζημνζημφξ πνυκμοξ υζμ ηαζ
ζηδκ εκυνβακδ πενίμδμ. Ζ δζεφεοκζδ ημο ηεηημκζημφ ζζημφ πμζηίθθεζ, απυ ΒΑ-ΝΓ έςξ ηαζ
ΒΓ-ΝΑ, υπςξ θαίκεηαζ απυ βεςθμβζημφξ πάνηεξ ημπζηήξ ηθίιαηαξ (Δζη. 3.35) ηαεχξ ηαζ ηδκ
πνμζδζμνζζιέκδ ζεζζιζηυηδηα βζα ημ πνμκζηυ δζάζηδια 2007-2015 (Δζη. 3.36).
Σα απμηεθέζιαηα πμο πνμέηορακ απυ ημκ πνμζδζμνζζιυ ηςκ επζηέκηνςκ ιε ημ ανπζηυ 1-Γ
ιμκηέθμ ηαποηήηςκ (Κααφνδξ, 2003), έδεζλακ ιία βεκζηή ζοζπείνςζδ ζε ηνεζξ ηφνζεξ
δζεοεφκζεζξ:
1) ΓΒΓ-ΑΝΑ ζηδκ πενζμπή ηδξ Κάης Απαΐαξ, ηαηά ιήημξ νδβιάηςκ πμο έπμοκ απεζημκζζηεί
ηαζ ζε βεςθοζζηέξ ημιέξ (Ferentinos et al., 1985), 2) ΒΓ-ΝΑ ζηδκ πενζμπή ημο
Βανεμθμιζμφ, υπμο ημ 2002 έκαξ ζεζζιυξ Μ=5.8 έθααε πχνα, ηαεχξ ηαζ ζημκ ηεκηνζηυ
Παηνασηυ, ιε ιζα ζεζζιζηή αημθμοεία δ μπμία έθααε πχνα ζημ πνμκζηυ δζάζηδια 2012-2013
ηαζ 3) ζε ΒΑ-ΝΓ δζεφεοκζδ, απυ ηδκ πενζμπή ηδξ Ακδνααίδαξ έςξ ηδκ Κάης Απαΐα, ηαηά
ιήημξ ημο νήβιαημξ πμο εκενβμπμζήεδηε ημκ Ημφκζμ ημο 2008, ζημκ ηφνζμ ζεζζιυ ιεβέεμοξ
Μw=6.4. Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ
ζφκμθυ ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ
ζηδκ Δζη. 3.36. Σμ ηεθζηυ 1-Γ ιμκηέθμ ηαποηήηςκ (Δζη. 3.37), δεκ δζαθένεζ ζε ζδιακηζηυ
ααειυ απυ ημ ακηίζημζπμ ανπζηυ. Ζ ηφνζα δζαθμνμπμίδζδ ανίζηεηαζ ζηα πνχηα πζθζυιεηνα,
υπμο ημ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ (Πίκαηαξ 3.16) ειθακίγεζ ορδθυηενεξ ηαπφηδηεξ Ρ ηοιάηςκ
(0<Ζ<4.5km). Σα ελαβυιεκα πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ιεζχκμκηαζ ζε ζδιακηζηυ ααειυ,
πνδζζιμπμζχκηαξ ημ ηαζκμφνζμ 1-Γ ιμκηέθμ ηαποηήηςκ, εκχ εθαηηχκεηαζ ηαζ ημ ιέζμ αάεμξ
ηςκ οπμηέκηνςκ ημο ηεθζημφ ηαηαθυβμο (Πζκαηαξ 3.15). Ζ πςνζηή ηαηακμιή ηςκ
επζηέκηνςκ ηαηακέιεηαζ ζε ζαθέζηενεξ ζοζηάδεξ, ιε απμηέθεζια δ εκενβμπμίδζδ ηςκ
ημπζηχκ νδλζβεκχκ δμιχκ κα βίκεηαζ ειθακέζηενδ υπςξ θαίκεηαζ άθθςζηε ηαζ ζηδκ Δζη.
3.38.
RMS (sec) 0.65 0.32
ERH (km) 2.62 1.25
ERZ (km) 5.64 2.74
Depth (km) 14.55 12.86

VP/VS=1.79 VP/VS=1.80
1 4.50 0.0 5.0 0.0
2 5.50 1.3 5.7 4.5
3 5.70 4.2 6.1 9.5
4 6.10 7.0 6.3 13.5
5 6.30 11.5 6.5 16.0
6 6.50 16.5 7.3 40.0
7 7.00 30.0 8.0 80.0

Δηθ. 3.37 Κακπύιεο ειαρηζηνπνίεζεο ρσξνρξνληθώλ ππνινίπσλ γηα ηνλ ιόγνπ Vp/Vs (αξηζηεξά) θαη
κέζνδνο Chatelain (δεμηά)
Ακαθοηζηυηενα, ηα επίηεκηνα ζοζπεζνχκμκηαζ βφνς απυ δμιέξ δζεφεοκζδξ ΒΑ-ΝΓ, υπςξ

αοηή ημο αμνείμο ηθάδμο ημο νήβιαημξ ηδξ Ακδνααίδαξ ηαζ ηδξ γχκδξ ημο Γοηζημφ
Πακαπασημφ, ηαεχξ ηαζ ΒΓ-ΝΑ, ιε ηζξ ηφνζεξ εηθνάζεζξ ημοξ κα ανίζημκηαζ είηε ζε νήβιαηα
εκηυξ ημο Παηνασημφ ή ζημ υνζμ ημο Παηνασημφ ιε ημκ Γοηζηυ Κμνζκεζαηυ ηυθπμ. Ζ
ακηίζημζπδ εζηυκα είκαζ επίζδξ ειθακήξ ζηζξ ημιέξ ΒΓ-ΝΑ (Σμιή 1) ηαζ ΒΑ-ΝΓ (Σμιή 2)
δζεοεφκζεςξ, μζ μπμίεξ πναβιαημπμζήεδηακ πνδζζιμπμζχκηαξ ημκ ανπζηυ ηαζ ημκ ηεθζηυ
ηαηάθμβμ οπμηέκηνςκ (Δζη. 3.39).
3.4.2 ΠΔΛΟΠΟΝΝΗ΢Ο΢
΢ηδκ πανμφζα εκυηδηα βίκεηαζ ακαθμνά ζηδκ ακάπηολδ θεπημιενχκ 1-Γ, ημπζηήξ ηθίιαηαξ,
πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ζε ιένδ πμο ακήημοκ ζηδ Γζμζηδηζηή Πενζθένεζα
Πεθμπμκκήζμο (Δζη. 3.40). Ακαθοηζηυηενα, βίκεηαζ πανάεεζδ ηςκ απμηεθεζιάηςκ ηδξ
δζαδζηαζίαξ ηαηαζηεοήξ 1-Γ ιμκηέθςκ, βζα ηζξ ελήξ πενζμπέξ:
α) Μεζζδκία
α) Λαηςκία-Κφεδνα
β) Ανηαδία
δ) Ανβμθίδα
ε) Κεκηνζηυξ ηαζ Ακαημθζηυξ Κμνζκεζαηυξ ηυθπμξ
Υαναηηδνζζηζηυ ζημζπείμ ζηδκ Αθπζηή δμιή ηδξ Πεθμπμκκήζμο, είκαζ δ ζφβηθζζδ ηςκ
ιζηνμπθαηχκ ηδξ Απμοθίαξ ηαζ ηδξ Πεθαβμκζηήξ ζημ ηέθμξ ημο Ζςηαίκμο, ιε ηαοηυπνμκδ
ηαηάδοζδ ημο ςηεακμφ ηδξ Πίκδμο (Ζ2) πνμξ ακαημθάξ. Καηά ηδκ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ
ζφβηθζζδξ ηα πεηνχιαηα ηδξ Πίκδμο επςεήεδηακ πνμξ ηα δοζιάξ, πάκς απυ ημοξ
αζαεζηυθζεμοξ ηδξ βεςηεηημκζηήξ εκυηδηαξ ηδξ Σνίπμθδξ, ηαζ ςξ ζοκέπεζα αοηχκ ηςκ
ηζκήζεςκ δ ιζηνμπθάηα ηδξ Απμοθίαξ αφλδζε ημ πάπμξ ηδξ, ιε ακφρςζδ ηαζ οπμδζαίνεζή
ηδξ ζε ζοκμνμβεκείξ θεηάκεξ ημο θθφζπδ, μζ μπμίεξ ζπδιαηίζεδηακ ηαηά ηδκ πνμέθαζδ ηςκ
επςεήζεςκ ηαζ ηςκ πηοπχκ πνμξ ηα κμηζμδοηζηά. Καηά ηδκ Α-ηαηααφεζζδ ηδξ Απμοθίαξ
ηάης απυ ηδκ Πεθαβμκζηή, ζηζξ ανπέξ ημο Κάης Οθζβμηαίκμο, επςεήεδηακ οπενααζζηά
πεηνχιαηα ημο ςηεακμφ ηδξ Πίκδμο εκχ ανβυηενα, ζημ ηέθμξ ημο Οθζβμηαίκμο, δ
δπεζνςηζηή ηαηάδοζδ ηαηά ιήημξ ημο Πεθαβμκζημφ πενζεςνίμο, ειπμδίζηδηε ηαζ

ζοκεπίζηδηε ιε ηαηααφεζζδ ηςκ πνςημθίεςκ, θοθθζηχκ, ηαεχξ ηαζ ηςκ πθαηςδχκ
ιανιάνςκ.
Δηθ. 3.40 Κεληξηθή Έλσζε Γήκσλ Διιάδνο (http://www.kedke.gr/), λνκνί θαη πιεζπζκηαθή θαηαλνκή
εληόο απηώλ γηα ηελ Πεξηθέξεηα Πεινπνλλήζνπ
Οζ επάθθδθεξ ηαηαδφζεζξ απυ εθαθνφ δπεζνςηζηυ οθζηυ, ζηα υνζα Οθζβμηαίκμο-Μεζμηαίκμο,

δδιζμφνβδζακ ηάζεζξ ακςεήζεςξ, ιε ζφβπνμκμ ζπδιαηζζιυ ηαιποθχζεςκ ηαζ δζείζδοζδ
θοθθζηχκ, ζηα ακχηενα ζηνχιαηα. Πνμμδεοηζηά ιέπνζ ημ ιέζμ Μεζυηαζκμ, ιε ηδ ζφβπνμκδ
δνάζδ επςεήζεςκ ηαηά ιήημξ ηςκ μπμίςκ βίκεηαζ ηίκδζδ πνμξ ηδκ μπζζεμπχνα,
δζαιμνθχκμκηαζ ηα ηεηημκζηά πανάεονα ημο Πάνκςκα ηαζ ημο Σαΰβεημο, υπμο
απμηαθφπημκηαζ ηαζ εκηαθζάγμκηαζ ηα πθαηχδδ, ιάνιανα ηαζ μζ θοθθίηεξ. Απυ ημ άκς
Μεζυηαζκμ δ πενζμπή αοηή ηονζανπείηαζ απυ ηακμκζηά νήβιαηα ηαζ ηεθζηχξ εκζςιαηχκεηαζ
ζηζξ κεμηεηημκζηέξ δζενβαζίεξ ημο Δθθδκζημφ ηυλμο.
3.4.2.1 ΜΔ΢΢ΗΝΙΑ-ΛΑΚΩΝΙΑ
Ζ δμιή ηαζ δ ημπμβναθία ηδξ Νμηίμο Πεθμπμκκήζμο δζαιμνθχκεηαζ απυ ιζα ζεζνά ηνζχκ
μνμζεζνχκ δζεοεφκζεςξ ΒΒΓ-ΝΝΑ ιε ιέζμ ορυιεηνμ 1200-1400 ιέηνςκ ηαζ ιέζμο ιήημοξ
50-100 πζθζμιέηνςκ. Οζ πνμακαθενεείζεξ πενζμπέξ δζαπςνίγμκηαζ απυ δομ πανάθθδθεξ
ημζθάδεξ ηςκ πμηαιχκ Πάιζζμξ ηαζ Δονχηαξ. Οζ μνμζεζνέξ ηαζ μζ ημζθάδεξ επεηηείκμκηαζ
ιέζα ζηδ εάθαζζα ημο Αζβαίμο ιέζς πενζμκήζςκ πμο ηζξ πςνίγμοκ μζ ηυθπμζ ηδξ
Μεζζδκίαξ ηαζ Λαηςκίαξ. Καηά ηφνζμ θυβμ ηα πεηνχιαηα ηδξ πενζμπήξ ακήημοκ ζημ Σ.΢.Π
ημο ςηεακμφ Πίκδμο-Κοηθάδςκ (Ζ2) ηαζ δεοηενεουκηςξ ζε αοηυ ηςκ ελςηενζηχκ
Δθθδκίδςκ (Ζ1) ιε ακηζπνμζςπεοηζηέξ ηζξ εκυηδηεξ Γαανυαμο, Σνίπμθδξ ηαζ Μάκδξ (Δζη.
3.41).
Δηθ. 3.41 Γεσινγηθόο ράξηεο ηξνπνπνηεκέλνο από ηνπο Ganas et al. (2012)
Σμ ιεβαθφηενμ ιένμξ ημο εζςηενζημφ ακαβθφθμο ηδξ εονφηενδξ πενζμπήξ ιεηαπνμκμθμβεί

ηδκ Μεζμηαζκζηή ημπμεέηδζδ ηςκ επςεδιέκςκ ηαθοιιάηςκ, πνμθακχξ ςξ ζοκέπεζα ηδξ
πνυζθαηδξ Δθθδκζηήξ ζοιπίεζδξ ηαζ ημο αηυθμοεμο Πθεζμηαζκζημφ-Σεηανημβεκμφξ
εθεθηοζιμφ. Ζ ζοιπίεζδ ιπμνεί κα έπεζ επδνεάζεζ ανπζηά ημ εζςηενζηυ ακάβθοθμ ιε
ιεβάθδξ ηθίιαηαξ ΒΓ-ΝΑ δζεοεφκζεςξ νήβιαηα ζηα επςεδιέκα ηαθφιιαηα (Δζη. 3.41-42).
Αοηή δ επζννμή ιπμνεί κα μδήβδζε ζε ακαδυιδζδ ηςκ μνμζεζνχκ ηαηά ηδκ ακηζηθζκυνζα ηαζ
ηαηααφεζζδ ηαζ ζοννίηκςζδ ηςκ θεηακχκ ηαηά ηδκ ζοβηθζκυνζα. Ο εθεθηοζιυξ, ηαεχξ
θαίκεηαζ, πνέπεζ κα δζεφνοκε αοηυ ημ μιαθυ «ζοιπζεζηζηυ» ακάβθοθμ ιε ιεβάθα, ζοπκά en-
echelon, νήβιαηα, δζεοεφκζεςξ Βμννά-Νυημο εονζζηυιεκα ζηα υνζα ιεηαλφ ηςκ μνμζεζνχκ
ηαζ ηςκ θεηακχκ, δδιζμονβχκηαξ ημπζηέξ ακορχζεζξ ηαζ ηαηααοείζεζξ. Αηυιδ ιεβάθα
εκενβά ηακμκζηά νήβιαηα ζημκ Σαΰβεημ θαίκμκηαζ ηαεανά ζε θςημβναθίεξ απυ
δμνοθυνμοξ, υπςξ αοηυ ηδξ ΢πάνηδξ, ηα μπμία δεκ υιςξ δεκ έπμοκ ιεθεηδεεί επανηχξ απυ
ζεζζιμθμβζηή άπμρδ. ΢ηζξ 14 ΢επηειανίμο ημο 1986 έκα απυ αοηά ηα νήβιαηα έδςζε ζεζζιυ
ημο μπμίμο ημ επίηεκηνμ ανίζηεηαζ δοηζηά ημο Σατβέημο 4 km ακαημθζηά ηδξ Καθαιάηαξ,
εκχ άλζα ακαθμνάξ είκαζ ηαζ δ ζιδκμζεζνά Αοβμφζημο-Γεηειανίμο ημο 2011 θίβμ
αμνεζυηενα, ζηδκ πενζμπή ηδξ Οζπαθίαξ-Μεθζβαθά.
Δηθ. 3.42 Τπνζαιάζζηνο Νενηεθηνληθόο ράξηεο Άλσ Μεζζεληαθνύ Κόιπνπ (1988) από ΟΑ΢Π-ΔΛΚΔΘΔ-
ΔΚΠΑ
Ζ πανμοζία ανηεηχκ νδβιάηςκ ζηδ Νυηζα Πεθμπυκκδζμ, ιε έκημκμ ζεζζιζηυ πανεθευκ,
ηαεχξ ηαζ μζ ζιδκμζεζνέξ πμο έθααακ πχνα, υπςξ αοηή ηδξ Οζπαθίαξ, ηαηά ημ δζάζηδια
ιεθέηδξ, επζηάζζεζ ηδκ ακάβηδ δδιζμονβίαξ θεπημιενχκ 1-Γ ζηνςιαημπμζδιέκςκ πνμηφπςκ
βζα ημκ ανηζυηενμ πνμζδζμνζζιυ οπμηέκηνςκ ηαζ ζφκηαλδ ζεζζιμηεηημκζηχκ ιεθεηχκ. Πζμ
ζοβηεηνζιέκα, δ πενζμπή πςνίζηδηε ζε ηνία επί ιένμοξ ηιήιαηα (Δζη. 3.43), εθθεζρμεζδμφξ
ζπήιαημξ, ιε ηα αηυθμοεα ηέκηνα (θ,θ):
37.020°Β, 21.850°Α, διζάλμκεξ R1, R2 52 ηαζ 45 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα (πενζμπή Α).
37.000°Β, 22.100°Α, διζάλμκεξ R1, R2 12 ηαζ 7 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα (πενζμπή Α1).
37.050°Β, 22.450°Α, διζάλμκεξ R1, R2 ίζμζ ιε 50 πζθζυιεηνα (πενζμπή Α).
Δηθ. 3.43 Γηαζέζηκα επίθεληξα από ηνλ θαηάινγν (1996-2015) πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνύζα κειέηε
γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ηνπηθνύ 1-Γ κνληέινπ ζηελ πεξηνρή.
Ζ ζεζζιζηή έλανζδ ηαηά ηδκ πενίμδμ ημο Αοβμφζημο-Γεηειανίμο ημο 2011, ακέδεζλε ηδκ
ακαβηαζυηδηα ηαηαζηεοήξ εκυξ 1-Γ πνμηφπμο ζεζζιζηχκ ηαποηήηςκ πζμ ημπζηήξ ηθίιαηαξ,
ιε ζημπυ ημκ ανηζυηενμ πνμζδζμνζζιυ ηςκ οπμηέκηνςκ αοηήξ ηδξ ζιδκμζεζνάξ, ηαεχξ ηαζ
ηςκ πςνμπνμκζηχκ ηδξ ζδζμηήηςκ (πενζμπή Α1). Έηζζ, ζηδκ πανμφζα πανάβναθμ βίκεηαζ δ
πανάεεζδ δφμ 1-Γ ιμκηέθςκ ζε ηθίιαηα 1º×1º (Α, Β) ηαζ εκυξ πζμ ημπζημφ ςξ πνμξ ηδκ
ηθίιαηα. Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ
ζφκμθυ ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ
ζηδκ Δζη. 3.44.
A) ΜΔ΢΢ΗΝΙΑ
Σμ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ επζθεβιέκδξ ζεζζιζηυηδηαξ βζα ημ εονφ πανάεονμ ηδξ Μεζζδκίαξ
ανίζηεηαζ ζηζξ νδλζβεκείξ γχκεξ ημο Θμονία, αυνεζα ηδξ πυθδξ ηδξ Καθαιάηαξ, Μεθζβαθά,
ζηδκ Άκς Μεζζδκζαηή Λεηάκδ, ηαεχξ ηαζ ζηα εαθάζζζα ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδξ νήβιαηα εκηυξ
ημο Μεζζδκζαημφ ηυθπμο, ηςκ Γανβαθζακχκ ηαζ Πφθμο ζηα δοηζηά-κμηζμδοηζηά ημο
ηέκηνμο ημο εθθεζρμεζδμφξ πμο επζθέπεδηε βζα ηδκ ηαηαζηεοή ημο 1-Γ ιμκηέθμο
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ (Δζη. 3.44).

VP/VS=1.79 VP/VS=1.78
1 4.50 0.0 4.80 0.0
2 5.50 1.3 5.80 3.5
3 5.70 4.2 6.20 8.0
4 6.10 7.0 6.50 25.0
5 6.30 11.5 6.70 35.0
6 6.50 16.5 7.30 40.0
7 7.00 30.0 8.00 80.0
Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ πνμέηορε (Πίκαηαξ 3.17) ιεηααάθθμκηαξ

ηα αάεδ μνμθήξ ηαζ ηζξ ηαπφηδηεξ ηςκ ζεζζιζηχκ ηοιάηςκ (Δζη. 3.45) ημο ακηίζημζπμο
ιμκηέθμο ημο Κααφνδ (2003), πνμζεββίγμκηαξ ηα πςνμπνμκζηά εθάπζζηα (Πίκαηαξ 3.18). Πζμ
ζοβηεηνζιέκα, ημ ηαζκμφνζμ ιμκηέθμ απανηίγεηαζ απυ ημκ ίδζμ ανζειυ ζηνςιάηςκ, ζε ζπέζδ
ιε ημ ανπζηυ, εκχ δ δζαθμνμπμίδζή ημο ζηζξ ηαπφηδηεξ εκημπίγεηαζ ζε έκα εφνμξ ααεχκ 10-
35 πζθζμιέηνςκ.
RMS (sec) 0.79 0.47
ERH (km) 2.06 1.63
ERZ (km) 3.87 2.83
Depth (km) 9.79 10.84
Δηθ. 3.45 Κακπύιεο ειαρηζηνπνίεζεο ρσξνρξνληθώλ ππνινίπσλ γηα ηνλ ιόγν Vp/Vs (αξηζηεξά) καδί κε ηε
θακπύιε από ηελ κέζνδν Chatelain (δεμηά).
Α1) ΟΙΥΑΛΙΑ
Καηά ηδκ πενίμδμ Αοβμφζημο-Γεηειανίμο ημο 2011, έκα ζιήκμξ ζεζζιχκ έθααε πχνα ζηδκ
πενζμπή ηδξ Βυνεζαξ Μεζζδκίαξ, πθδζίμκ ημο Μεθζβαθά (Ganas et al., 2012· Chouliaras et
al., 2013· Kassaras et al., 2014b). Οζ ιεβαθφηενμζ ζεζζιμί ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ ζιδκμζεζνάξ
ζοκέαδζακ ζηζξ 14/8/2011 (Mw=4.8) ηαζ 10/10/2011 (Mw=4.7), πνμηαθχκηαξ ιζηνέξ γδιζέξ
ζε μζηζζιμφξ πμο ηαηά ηφνζμ θυβμ απανηίγμκηακ απυ παθζά ηηήνζα.
Hatzfeld et al., Kassaras et al.,

1990 2014b
Vp/Vs
1.773 ± 0.004 1.77
ratio
P-wave Ceiling P-wave Ceiling

΢ηξώκα Velocity Depth Velocity Depth
(km/s) (km) (km/s) (km)
1 5.8 0.0 4.5 0.0
2 6.0 10.0 5.1 4.0
3 6.4 20.0 6.1 10.0
4 8.0 40.0 6.5 21.0
5 - - 7.1 31.0
6 - - 7.6 46.0
7 - - 7.9 60.0
8 - - 8.0 75.0
Οζ επζθακεζαηέξ δζαννήλεζξ ζηδκ πενζμπή, μ ιεβάθμξ ανζειυξ ζεζζιχκ πμο οπενέααζκακ ημ

3.5 ζε ιέβεεμξ (Mw), ηαεχξ ηαζ δ δζάζπανηδ ζεζζιζηυηδηα έηακακ επζηαηηζηή ηδκ ακάβηδ
εβηαηάζηαζδξ ημπζηχκ θμνδηχκ ζηαειχκ (Kassaras et al., 2014b) ηαζ ηδκ ακάπηολδ εκυξ
θεπημιενέζηενμο 1-Γ ιμκηέθμο δμιήξ ηαποηήηςκ (Πίκαηαξ 3.19). Ωξ ανπζηυ ιμκηέθμ
ηαποηήηςκ, ηαηά ηδ δζαδζηαζία εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ,
πνδζζιμπμζήεδηε αοηυ ηςκ Hatzfeld et al. (1990), ημ μπμίμ απανηίγεηαζ απυ ηνία ζηνχιαηα
ηαζ έκακ διζπχνμ (Πίκαηαξ 3.25), ιζα ηαζ βζα ηδκ ζοβηεηνζιέκδ πενζμπή ακέδεζλε ηαθφηενεξ
οπμηεκηνζηέξ θφζεζξ ζε ζπέζδ ιε αοηυ πμο πνδζζιμπμζήεδηε ζηζξ οπυθμζπεξ πενζμπέξ
(Κααφνδξ, 2003). Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ πμο πνμέηορε απμηεθείηαζ απυ 7 ζηνχιαηα ηαζ
έκακ διζπχνμ (Πίκαηαξ 3.25), ιε θεπημιενέζηενδ δζαηνζημπμίδζδ ηυζμ ζηα επζθακεζαηά (0-
10km) ηαζ ζηα ααεφηενα ζηνχιαηα (>30km).
Δηθ. 3.46 Καηαλνκή νξηδόληησλ ρσξηθώλ ζθαικάησλ κε ην παιηό (αξηζηεξά) θαη λέν 1-Γ κνληέιν
ηαρπηήησλ
Mε ημ κέμ 1-Γ ιμκηέθμ, μζ οπμηεκηνζηέξ θφζεζξ πανμοζζάγμοκ ιζηνυηενα ζθάθιαηα ζηα

αάεδ (erz), ηαεχξ ηαζ ιζηνυηενμ RMS, ιε ηα ακηίζημζπα μνζγυκηζα κα ειθακίγμκηαζ θίβμ
ιεβαθφηενα. Απυ ηα ζζημβνάιιαηα (Δζη. 3.46-47) υιςξ θαίκεηαζ υηζ ημ ιέζμ erh επδνεάγεηαζ
ηονίςξ απυ έκα ιζηνυ πθήεμξ βεβμκυηςκ πμο πνμηφπημοκ ιε ζθάθια >3km, ηα μπμία ζηδκ
πενίπηςζδ ημο κέμο ιμκηέθμο είκαζ ηάπςξ πενζζζυηενα (49 ιε Hatzfeld, ιε ιέζδ ηζιή
6.97km εκχ ιε ημ κέμ ιμκηέθμ είκαζ 55 ιε ιέζδ ηζιή 10.98km). Ζ δζάιεζμξ ηαζ ζηα δφμ
ιμκηέθα είκαζ ίζδ ιε 1.37km (Πίκαηαξ 3.20).
Δηθ. 3.47 Καηαλνκή θαηαθόξπθσλ ρσξηθώλ ζθαικάησλ κε ην παιηό (αξηζηεξά) θαη λέν 1-Γ κνληέιν
ηαρπηήησλ
Μεηά ημ πέναξ ηδξ δζαδζηαζίαξ ακεφνεζδξ ημο ημπζημφ 1-Γ πνμηφπμο, παναηδνείηαζ ιία
ζαθήξ ζοβηέκηνςζδ, ηυζμ ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη. 3.48) υζμ ηαζ ηςκ οπμηέκηνςκ (Δζη. 3.49),
ζε πζμ δζαηνζηέξ πςνζηέξ ζοζηάδεξ. Ζ ημιή πμο πναβιαημπμζήεδηε ζε δζεφεοκζδ Β165ºΑ,
ακέδεζλε ιία δμιή ιζηνήξ ηθίζδξ, δ μπμία ιεηαααίκεζ ζε επίπεδδ επζθάκεζα (flat ramp),
πνμζεββίγμκηαξ ημ αάεμξ ηςκ 12km, πμο ιπμνεί κα ζοζπεηζζηεί ιε ιία επζθάκεζα
απμηυθθδζδξ (detachment zone).
Hatzfeld Kassaras
Πξόηππν
et al., 1990 et al., 2014b
Mean RMS (s) 0.227 0.224

Median RMS (s) 0.200 0.200
Mean ERH (km) 1.596 1.750
Mean ERH (km) >3km 6.966 10.978
Mean ERH (km) <3km 1.428 1.423
Median ERH (km) <3km 1.355 1.353
#evt w/ ERH>3km 49 55
Median ERH (km) 1.370 1.370
Mean ERZ (km) 4.664 2.160
Median ERZ (km) 2.390 1.080
Mean Depth (km) 7.050 8.670
Median Depth (km) 7.080 8.820
(δεμηά) πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε ηα παξόληα δεδνκέλα κε ηνπο ηνπηθνύο ζηαζκνύο ηνπ ΔΔΓ΢ θαη ηνπ
ΟΑ΢Π πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ λα επηζεκαίλνληαη κε θόθθηλα θαη πξάζηλα ηξίγσλα αληίζηνηρα.
΢οκμπηζηά, μζ Kassaras et al. (2014b), ακέδεζλακ ημ ζδιακηζηυ νυθμ πμο δζαδναιαηίγμοκ ηα

πμνζηά νεοζηά ζηδκ επακαδναζηδνζμπμίδζδ νδλζβεκχκ γςκχκ πμο ανίζημκηαζ ζε ηνίζζιδ
ηαηάζηαζδ, ελ αζηίαξ ηδξ ιείςζδξ ημο ζοκηεθεζηή ηνζαήξ
Δηθ. 3.49 Σνκή γηα ηα επηιεγκέλα ζηελ πεξηνρή ζεηζκηθά γεγνλόηα ζε δηεύζπλζε ΒΒΓ-ΝΝΑ,
πξνζδηνξηζκέλα κε ην αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο
ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ (Kassaras et al. 2014b).
Μεηαλφ άθθςκ, παναηδνήεδηακ ηαζ ηα ελήξ απυ ημοξ Kassaras et al. (2014b):
• Ζ πθεζμρδθία ηςκ ιδπακζζιχκ βέκεζδξ ήηακ ηακμκζημί βζα έκα εφνμξ ααεχκ απυ 0
έςξ 10 km.
• Σα αγζιμφεζα ηςκ επζπέδςκ δζάννδλδξ (~N160⁰), δ ηθίζδ ημοξ (~50⁰ ΓΝΓ), ημ
άκοζια μθίζεδζήξ ημοξ, ηαεχξ ηαζ μζ ημιέξ ηδξ ζεζζιζηυηδηαξ ακέδεζλακ ιία ηφνζα νδλζβεκή
δμιή ιε ζδιακηζηή ανζζηενυζηνμθδ ζοκζζηχζα, πανάθθδθδ ιε ηζξ πανημβναθδιέκεξ
επζθάκεζεξ νδβιάηςκ ηςκ Armijo et al. (1991).
• Ανηεημί ιδπακζζιμί βέκεζδξ ζεζζιχκ πμο ανίζημκηαζ ζημ κυηζμ πέναξ ημο
ιεηαζεζζιζημφ υβημο, ήηακ ακάζηνμθμζ ή μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ, βεβμκυξ πμο ιπμνεί κα
ζοκδέεηαζ ιε ηδκ πανμοζία ηθείενςκ πμο δδιζμονβμφκηαζ, ηαηά ηφνζμ θυβμ, ζημ πέναξ ηδξ
νδλζβεκήξ γχκδξ.
Β) ΛΑΚΩΝΙΑ
Ζ πενζμπή ηδξ Λαηςκίαξ πνήγεζ ζδζαίηενμο εκδζαθένμκημξ, ηαεχξ δφμ ζεζζιζηά βεβμκυηα ιε
Μ~7.0, ηαηά ημκ 6μ ηαζ 5μ αζχκα Π.Κ.Υ, ηαηέζηνερακ ηδκ πυθδ ηδξ ΢πάνηδξ, ηαζ
πενζβνάθμκηαζ ακαθοηζηά απυ θοζζμδίθεξ ηαζ ζζημνζημφξ ηδξ επμπήξ (Δζη. 3.50). Ο Κζηένςκ
ακαθένεζ βζα ημκ ζεζζιυ ημο 550 Π.Κ.Υ ζημ ένβμ ημο, De Devinatione, ηζξ ηαηαβεβναιιέκεξ
ηαηαζηνμθέξ ζηδκ πυθδ ηδξ ΢πάνηδξ, ηαεχξ ηαζ ηαημθζζεήζεζξ απυ ημκ Σαΰβεημ. ΢διακηζηή
είκαζ δ ακαθμνά ημο ηαζ ζημ βεβμκυξ ηδξ πνμεζδμπμίδζδξ ηςκ πμθζηχκ ηδξ ΢πάνηδξ, απυ ημκ
θζθυζμθμ Ακαλίιακδνμ, βζα κα εβηαηαθείρμοκ ηζξ μζηίεξ ημοξ θυβς επζηείιεκμο ζεζζιμφ. Ζ
ίδζα ζζημνία επακαθαιαάκεηαζ ηαζ απυ ημοξ ΢ηνάαςκα ηαζ Πθίκζμ (Mallet, 1854; Guidoboni
et al., 1994; Papazachos et Papazachou, 1997). Απυ ηδκ άθθδ, μ ζεζζιυξ ημο 464 Π.Κ.Υ,
ηαεχξ ηαζ ηα απμηεθέζιαηά ημο, πενζβνάθμκηαζ ακαθοηζηά απυ πμθθμφξ ανπαίμοξ
ζοββναθείξ υπςξ μ Θμοηοδίδδξ, Γζυδςνμξ, Αζθζακυξ, Πθμφηανπμξ, ΢ηνάαςκ ηαζ Παοζακίαξ
(Schmidt, 1867; Georgiades, 1904; Guidoboni et al., 1994; Papazachos and Papazachou,
1997). ΢φιθςκα ιε ημκ Πθμφηανπμ, μ ζεζζιυξ αοηυξ πνμηάθεζε πμθθέξ επζθακεζαηέξ
εδαθζηέξ δζαννήλεζξ ζηδ Λαηεδαίιμκα Πμθζηεία, ηαεχξ ηαζ πηχζεζξ αναπςδχκ ιαγχκ απυ
ηζξ πανοθέξ ημο Σατβέημο, ιε ζοκέπεζα ηδκ μθμηθδνςηζηή ηαηαζηνμθή ηδξ πυθδξ, πθδκ
πέκηε ζπζηζχκ. Καηά ημοξ Armijo et al. (1991), ημ βεβμκυξ αοηυ ζοζπεηίζηδηε ιε έκα ιέζμ
ηαηαηυνοθμ άθια 3-4 ιέηνςκ, ζε ιήημξ επζθακεζαηήξ δζάννδλδξ 20 πζθζμιέηνςκ, ημ μπμίμ
ζοκδέεηαζ ιε ημ κυηζμ ηθάδμ ημο νήβιαημξ ηδξ ΢πάνηδξ.
Δηθ. 3.50 Δλεξγνπνηεκέλν ηκήκα ηεο ξεμηγελήο δώλεο θαηά ηνπο ζεηζκνύο ηνπ 550 θαη 464 Π.Κ.Υ
(ηξνπνπνηεκέλν από Καξαθσλζηαληήο, 2009)
Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ πμο πνμέηορε, απανηίγεηαζ απυ ημκ ίδζμ
ανζειυ ζηνςιάηςκ αθθά ανηεηά δζαθμνμπμζδιέκμ, ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ, ηυζμ ζηα αάεδ
ηςκ αζοκεπεζχκ υζμ ηαζ ηζξ ηαπφηδηεξ ηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ πμο οπμθμβίζηδηακ (Πίκαηαξ
3.21). Σα πςνμπνμκζηά εθάπζζηα πμο πνμέηορακ ηαηά ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο
ιμκηέθμο ήηακ ανηεηά ζαθή (Δζη. 3.51), επζημονχκηαξ ζηδ δζαδζηαζία επζθμβήξ ηυζμ ημο
αάεμοξ ηδξ αζοκέπεζαξ υζμ ηαζ ηδξ ηαπφηδηάξ ηδξ. Σα ζθάθιαηα πμο πνυεηορακ απυ ηδ
πνήζδ ημο ηεθζημφ ιμκηέθμο ήηακ ανηεηά ιζηνυηενα ζε ζπέζδ ιε ηα ακηίζημζπα ημο ανπζημφ
ηαηαθυβμο (Πίκαηαξ 3.22), ιε απμηέθεζια κα οπάνπεζ ιία ζαθέζηενδ πςνζηή ηαηακμιή ηςκ
ζεζζιζηχκ βεβμκυηςκ πένζλ ηαθά πανημβναθδιέκςκ επζθακεζαηχκ νδλζβεκχκ δμιχκ (Δζη.
3.52).

VP/VS=1.79 VP/VS=1.75
1 4.50 0.0 4.50 0.0
2 5.50 1.3 5.00 2.0
3 5.70 4.2 6.00 8.0
4 6.10 7.0 6.40 19.0
5 6.30 11.5 6.90 28.0
6 6.50 16.5 7.30 45.0
7 7.00 30.0 8.00 80.0
RMS (sec) 0.64 0.39
ERH (km) 2.44 1.22
ERZ (km) 4.93 2.55
Depth (km) 9.85 9.53

ηνπ πξώηνπ ζηξώκαηνο θαζώο θαη ηνπ ιόγνπ Vp/Vs, καδί κε ηε κέζνδν Chatelain.
Οζ ηφνζεξ ζοζηάδεξ πμο ακαβκςνίζηδηακ ζηδκ πενζμπή ηδξ Λαηςκίαξ θαίκεηαζ κα

ζοκδέμκηαζ ιε ιζηνά πενζαία (Γαζιμκζά-Βεθζέξ) ηαζ παναεαθάζζζα (Λαηςκζηυξ ηυθπμξ)
πανημβναθδιέκα νήβιαηα, υπςξ θαίκεηαζ ηυζμ απυ ημκ πάνηδ ηαηακμιήξ ηςκ επζηέκηνςκ
(Δζη. 3.52) υζμ ηαζ απυ ηδκ ακηίζημζπδ ημιή ΒΒΓ-ΝΝΑ δζεοεφκζεςξ. Ζ πενζμπή ηδξ
θεηάκδξ ημο Δονχηα παναιέκεζ ιε θίβα (αυνεζμξ ηθάδμξ νήβιαημξ ΢πάνηδξ) έςξ ηαζ
ηαευθμο ζεζζιζηά βεβμκυηα (κυηζμξ ηθάδμξ νήβιαημξ ΢πάνηδξ), βεβμκυξ πμο απμηεθεί
απμηνεπηζηυ πανάβμκηα βζα ηδκ θεπημιενέζηενδ δζαηνζημπμίδζδ ημο 1-Γ ιμκηέθμο
ηαποηήηςκ, ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ζφκδεζή ηδξ ιε επζθακεζαηά βεςθμβζηά ηαζ ηεηημκζηά
ζημζπεία, ηάκμκηαξ επζηαηηζηή ηδκ ακάβηδ ηαηαζηεοήξ εκυξ 3-Γ πνμηφπμο ζεζζιζηχκ
ηαποηήηςκ.
3.4.2.2 ΑΡΓΟΛΙΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢-ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΑΡΚΑΓΙΑ

Καηά ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ημοξ, μζ πενζμπέξ ηδξ Ανβμθίδαξ ηαζ Ακαημθζηήξ Ανηαδίαξ,
δμιμφκηαζ απυ ηζξ εζςηενζηέξ γχκεξ πμο παναηηδνίγμκηαζ:
1. απυ ηδκ πνχζιδ ηεηημκζηή θάζδ (Παθαζμεθθδκζηή ή Ζςεθθδκζηή) ηαζ ηδκ Ακςηνδηζδζηή
επίηθοζδ ηαζ
2. απυ ηδκ πανμοζία ημο μθζμθζεζημφ ηαθφιιαημξ.
Δηθ. 3.53 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη ζεηζκνηεθηνληθόο ράξηεο ζηελ επξύηεξε
πεξηνρή ηνπ Αξγνζαξσληθνύ Κόιπνπ (δεμηά) (Μakris et al., 2004)
Κάης απυ ηδκ Ακςηνδηζδζηή επίηθοζδ ειθακίγμκηαζ ηαηά εέζεζξ μθζυθζεμζ ακςεδιέκμζ ζε
ζπδιαηζζιμφξ ηφπμο «άβνζμο θθφζπδ», μζ μπμίμζ ηάεμκηαζ ζφιθςκα ζημοξ οπμηείιεκμοξ
ζπδιαηζζιμφξ. Οζ οπμηείιεκμζ ζπδιαηζζιμί απμηεθμφκηαζ απυ ηνζαδζημ-ζμοναζζημφξ
αζαεζηυθζεμοξ, πμο άθθμηε είκαζ κδνζηζημί ηαζ ηαηαθαιαάκμοκ ιεβάθδ έηηαζδ
(αζαεζηυθζεμζ Σναπεγχκαξ ή Πακημηνάημνα) ηαζ άθθμηε πεθαβζημί (αζαεζηυθζεμζ
Δπζδαφνμο). Οζ πεθαβζημί αζαεζηυθζεμζ ηαηά εέζεζξ είκαζ επςεδιέκμζ πάκς ζημοξ
κδνζηζημφξ. Ζ επχεδζδ αοηή έθααε πχνα ηαηά ηδκ «Παθαζμεθθδκζηή ή Ζςεθθδκζηή»
ηεηημκζηή θάζδ πμο πνμζέααθε ηαζ παναηηδνίγεζ ηζξ εζςηενζηέξ γχκεξ. Ζ κεχηενδ
ηεηημκζηή θάζδ (ηφνζα Αθπζηή θάζδ), παναηηδνίγεζ υθεξ ηζξ Δθθδκίδεξ ηαζ είπε ζακ
ζοκέπεζα ηδκ επχεδζδ ηςκ εζςηενζηχκ γςκχκ πάκς ζηζξ ελςηενζηέξ.
΢ηδκ πενζμπή αοηή, ηα ζδιακηζηυηενα νήβιαηα πμο εα ελεηαζημφκ είκαζ αοηά ημο Αβίμο
Βαζζθείμο δζεφεοκζδξ ΑΒΑ-ΓΝΓ, ημ νήβια ηδξ πενζμκήζμο ηςκ Μεεάκςκ, δζεφεοκζδξ ΒΓ-
ΝΑ, ημ μπμίμ ζοκδέεηαζ ιε ηδκ δθαζζηεζυηδηα ηδξ πενζμπήξ Πθεζζημηαζκζηήξ δθζηίαξ, ημ
νήβια ηςκ Μοηδκχκ, δζεφεοκζδξ ΒΓ-ΝΑ, ημ μπμίμ έπεζ ιζηνυ ιήημξ ηαζ ζοκδέεηαζ ιε
ιζηνμφ ιεβέεμοξ ζεζζιμφξ ζηδκ πενζμπή ηαεχξ ηαζ ημ αυνεζμ πέναξ ηδξ νδλζβεκμφξ γχκδξ
πμο απμηεθεί ζδιακηζηυ βεςιμνθμθμβζηυ παναηηδνζζηζηυ ηςκ ακαημθζηχκ αηηχκ ηδξ
Πεθμπμκκήζμο (Δζη. 3.53).
Ζ πενζμπή ηδξ ΒΑ Πεθμπμκκήζμο παναηηδνίγεηαζ απυ έκημκδ ζεζζιζηυηδηα οπμαάενμο,
υπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζηδκ Δζη3.53. Οζ άνηζεξ ηαηαβναθέξ ζημοξ ημπζημφξ ζηαειμφξ ημο Cornet
ημο Δ.΢-Δ.Κ.Π.Α, ζε Παναδείζζ (Para) ηαζ ΢μθζηυ (Sofi), ζηδκ πνχηδ πενίμδμ (1996-2006),
ηαζ ζημοξ ακηίζημζπμοξ ημο Δ.Δ.Γ.΢. (2007-ζήιενα), ζε Βμφθα (VLY), Γίδοια (DID, DIDY)
ηαζ Λμοηνάηζ (LOUT, LTK), αμδεμφκ ζηδ δζαδζηαζία παναβςβήξ εκυξ ηαηαθυβμο ιε
ζηακμπμζδηζηή πθδνυηδηα ηαζ αεθηζζημπμίδζδ ημο ανπζημφ 1-Γ ζηνςιαημπμζδιέκμο
ιμκηέθμο (Κααφνδξ, 2003). Ζ εθθεζπηζηή πενζμπή πμο επζθέπεδηε βζα ηδκ ηαηαζηεοή ημο
κέμο 1-Γ πνμηφπμο δμιήξ ηαποηήηςκ είπε ηέκηνμ (θ,θ) 37.600°Β, 23.100°Α ηαζ διζάλμκεξ R1
, R2 , 32 ηαζ 62 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα. Αοηή πενζθαιαάκεζ 962 βεβμκυηα ιε ιέζμ
ηεηναβςκζηυ πνμκζηυ ζθάθια (RMS) ιζηνυηενμ ηςκ 0.46 δεοηενμθέπηςκ, ηαζ πςνζηά, ζημκ
μνζγυκηζμ ηαζ ηαηαηυνοθμ άλμκα, ηςκ 4 ηαζ 7.5 πζθζμιέηνςκ ακηίζημζπα. Γζα ηδ δζαδζηαζία
ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ ζηαειμί ημο
ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.53.
RMS (sec) 0.50 0.47
ERH (km) 1.24 1.14
ERZ (km) 4.42 5.70
Depth (km) 13.13 14.67
Απυ ηζξ βναθζηέξ παναζηάζεζξ ηδξ εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ,

εηηζιμφκηαζ ζηακμπμζδηζηά ηα μθζηά εθάπζζηα πμο δδιζμονβήεδηακ ζηδκ ζοβηεηνζιέκδ
πενίζηαζδ (Δζη. 91). Σα ηεθζηά πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ειθακίγμκηαζ εθαθνχξ ιεζςιέκα
(Πίκαηαξ 3.24), ιε ελαίνεζδ ημ ακηίζημζπμ ζημ αάεμξ (erz), ηαζ αεθηζςιέκδ ηεθζηή εζηυκα
ζηδκ ηαηακμιή ηυζμ ηςκ επζηέκηνςκ υζμ ηαζ οπμηέκηνςκ.
VP/VS=1.79 VP/VS=1.74
1 4.50 0.0 5.20 0.0
2 5.50 1.3 5.90 3.0
3 5.70 4.2 6.10 8.0
4 6.10 7.0 6.40 19.0
5 6.30 11.5 7.00 30.0
6 6.50 16.5 7.30 41.0
7 7.00 30.0 7.80 80.0

Ζ ημπζηή επζθακεζαηή ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα θαίκεηαζ πςξ ζοκδέεηαζ ιε ηδκ εκενβμπμίδζδ

ηςκ ηάηςεζ νδλζβεκχκ γςκχκ, ηαηά ηακυκα εθεθηοζηζημφ παναηηήνα:
Αβίμο Βαζζθείμο, δζεφεοκζδξ ΓΝΓ-ΑΒΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ ΒΒΓ, ιε ημοξ
ιεβαθφηενμοξ ζεζζιμφξ κα πνμζεββίγμοκ ημ 4.7-4.9 (ΜD),
Λεςκζδίμο (παναεαθάζζζμ ηιήια), δζεφεοκζδξ ΒΓ-ΝΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ ΒΑ
Κνομκενίμο, δζεφεοκζδξ ΒΑ-ΝΓ
Γζαζπυνζςκ Νήζςκ, δζεφεοκζδξ ΓΒΓ-ΑΝΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ ΒΒΑ
Αηάιακηα (Νυηζα ΢αθαιίκα), δζεφεοκζδξ ΓΒΓ-ΑΝΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ ΒΒΑ
Αβίμο Νζημθάμο-Καναηζακίμο, δζεφεοκζδξ ΓΝΓ-ΑΒΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ ΝΝΑ
Μμκήξ-Αβηζζηνίμο, δζεφεοκζδξ ΝΓ-ΒΑ,
Λαβμφζαξ, δζεφεοκζδξ Α-Γ,
Μεεάκςκ-Πυνμο, δζεφεοκζδξ ΒΓ-ΝΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ ΒΑ,
Μία ζδιακηζηή ζοζηάδα, εκδζαιέζμο αάεμοξ ζεζζιζηυηδηαξ (40km≤Ζ≤90km),
πνμζδζμνίζηδηε ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ημο Άνβμοξ, ηαζ πζμ ζοβηεηνζιέκα ζημ Κεθαθάνζ
Ανβμθίδαξ, υπμο ηδκ 18δ Ημοκίμο ημο 2008 έκαξ ζεζζιυξ ιε Mw=4.9 έθααε πχνα. Αοημί μζ
ζεζζιμί ζοκδέμκηαζ ιε ζοιπζεζηζηυ ηαεεζηχξ ηάζεςκ ζηδκ πενζμπή, ηαεχξ μθείθμκηαζ ζηδκ
ηίκδζδ ηδξ ηαηαδουιεκδξ θζευζθαζναξ ζηδκ πενζμπή.
3.4.2.3 ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ΢ ΚΟΠΟ΢

Ο Κμνζκεζαηυξ ηυθπμξ απμηεθεί ιζα ζδιακηζηή κεμηεηημκζηή ιαηνμδμιή ιζαξ ηάθνμο δ
μπμία ελεθίζζεηαζ ζηαδζαηά ηαηά ημ Πθεζμ-Σεηανημβεκέξ, παναιέκμκηαξ εκενβή ιέπνζ
ζήιενα, υπςξ θακενχκεζ άθθςζηε ηαζ δ έκημκδ ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα πμο επζηεκηνχκεηαζ
ηονίςξ ζημ κυηζμ πενζεχνζμ ημο ηυθπμο. Ακαπηφζζεηαζ εβηάνζζα πνμξ ημ Δθθδκζηυ ηυλμ, ζε
ιία βεκζηή δζεφεοκζδ Α-Γ, ιε ηδ δοηζηή ημο απυθδλδ πενίπμο ζημ υνζμ ηδξ ζδιενζκήξ
ηάθνμο ηαζ ηδκ ακαημθζηή κα εηηείκεηαζ ιέπνζ ημ ζφβπνμκμ δθαζζηεζαηυ ηυλμ. Σμ βεβμκυξ
αοηυ έπεζ ςξ απμηέθεζια ηα δζάθμνα ηιήιαηά ημο κα ελεθίζζμκηαζ δζαπνμκζηά ηάης απυ
δζαθμνεηζηέξ βεςδοκαιζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ παθαζμβεςβναθζηά πενζαάθθμκηα, ακάθμβα πάκηα
ιε ηδ βεςηεηημκζηή ημοξ εέζδ ςξ πνμξ ημ εηάζημηε παθαζμηυλμ ηαζ πάκηα ιέζα απυ ηδ
δζαδζηαζία ηδξ δζαδμπζηήξ ιεηακάζηεοζδξ ημο ηυλμο ζηδ ζδιενζκή ημο εέζδ. Άθθςζηε δ
ζδζαζηενυηδηα ηδξ βεςηεηημκζηήξ ελέθζλδξ ημο Κμνζκεζαημφ ημκίγεηαζ αηυια πενζζζυηενμ ιε
ηδκ άπμρδ ηδξ πζεακήξ πνμέθεοζήξ ημο απυ ιία παθαζά γχκδ ιεηαζπδιαηζζιμφ πμο
ελεθίπεδηε ζηαδζαηά ζε ιία ιεηαθπζηή εαθάζζζα θεηάκδ (Παπακζημθάμο ηαζ ζοκ., 1990).
Δηθ. 3.55 Υάξηεο κε ηα θύξηα ξήγκαηα ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηνπ Κνξηλζηαθνύ Κόιπνπ (Moretti et al.,
2003)
Ζ ζφκεεηδ αοηή ελέθζλδ ημο αοείζιαημξ ημο Κμνζκεζαημφ είκαζ απμηέθεζια ηδξ πμθφπθμηδξ
ηζκδιαηζηήξ δναζηδνζυηδηαξ ηςκ επζιένμοξ νδλζηειαπχκ, βεβμκυξ πμο ακηζηαημπηνίγεηαζ
απυ ημκ παναηηήνα ηαζ ηζξ θάζεζξ ηςκ ζγδιάηςκ, είηε αοηά αθμνμφκ ζηζξ παθαζυηενδξ
δθζηίαξ εαθάζζζεξ απμεέζεζξ, πμο ζήιενα ανίζημκηαζ ζηδκ λδνά, ζημκ πχνμ ηδξ Βυνεζαξ
Πεθμπμκκήζμο δζαβνάθμκηαξ ηα υνζα ημο παθαζμηυθπμο, είηε αθμνμφκ ζηα ζφβπνμκα
ζγήιαηα πμο απμηίεεκηαζ ζηζξ ηθζηείξ ηαζ ζημκ ποειέκα ημο Κμνζκεζαημφ ηυθπμο (Δζη. 3.55).
Έηζζ θμζπυκ, δ βεκζηή εζηυκα ημο Κμνζκεζαημφ ηυθπμο θαίκεηαζ υηζ ακηζζημζπεί ζε ιία
εθεθηοζηζημφ ηφπμο ιαηνμδμιή, πίζς απυ ημ ζδιενζκυ κδζζςηζηυ ηυλμ, πμο μνζμεεηείηαζ
απυ ηακμκζηά νήβιαηα (Sebrier 1977; Jackson et al., 1982; Gibbs 1984; King et al., 1985;
Πενζζμνάηδξ ηαζ ζοκ.,1986; Doutsos et al., 1988; Brooks et al., 1988; Ori 1989).
Οζ αθπζηέξ δμιέξ ζηδκ πενζμπή (νήβιαηα, εθζππεφζεζξ, επςεήζεζξ, πηοπέξ η.α)
ακηζπνμζςπεφμοκ έκακ ανζειυ επζθακεζχκ αζοκέπεζαξ ιέζα ζημ πέηνςια ηαζ ςξ εη ημφημο
δζαδναιαηίγμοκ πμθθέξ θμνέξ έκακ ηαεμνζζηζηυ νυθμ ςξ πνμξ ηδ ιδπακζηή ημο
ζοιπενζθμνά. Οζ κεμηεηημκζηέξ δμιέξ, απυ ηδκ άθθδ, ακηζπνμζςπεφμκηαζ ζπεδυκ
απμηθεζζηζηά απυ νήβιαηα, πμο είκαζ εκδζαθένμοζεξ υπζ ηυζμ ςξ επζθάκεζεξ αζοκέπεζαξ, πμο
ιεζχκμοκ ηδκ ακημπή ημο πεηνχιαημξ, αθθά ηονίςξ ςξ εκενβέξ επζθάκεζεξ πμο, μνζζιέκεξ
απυ αοηέξ, δναζηδνζμπμζμφκηαζ ιέπνζ ζήιενα ιε απμηέθεζια ηδκ έκημκδ ζεζζιζηή
δναζηδνζυηδηα (Παπακζημθάμο, 1988).
Ζ ηζκδιαηζηή δναζηδνζυηδηα ηςκ επζιένμοξ νδλζηειαπχκ (πνχηδξ ή ιεβαθφηενδξ ηάλδξ)
πανμοζζάγεηαζ επίζδξ πμθφπθμηδ, πνμτπμεέημκηαξ δζαθμνεηζημφξ νοειμφξ ηίκδζδξ βζα ηάεε
νδλζβεκή γχκδ, ιε πενζζηνμθέξ ηςκ επζιένμοξ νδλζηειαπχκ πενί ηαηαηυνοθμο ή μνζγυκηζμο
άλμκα, ζοκήεςξ δζεφεοκζδξ Α-Γ, υπςξ θακενχκεζ άθθςζηε ηαζ δ βεκζηυηενδ αζοιιεηνία
ημο αοείζιαημξ ημο Κμνζκεζαημφ (πνχηδξ ηάλδξ δμιή) εκ είδεζ ηεηημκζημφ δζπυθμο
(Μανζμθάημξ, 1976) ιε ημ αυνεζμ πενζεχνζμ ημο ηυθπμο κα πανμοζζάγεηαζ ζπεηζηά παεδηζηυ
ηαζ ακεκενβυ, ζε ακηίεεζδ ιε ημ κυηζμ πμο ειθακίγεζ έκημκδ δναζηδνζυηδηα, αθμφ δ
ζδιενζκή εέζδ ηςκ εαθάζζζςκ πθεζμ-πθεζζημηαζκζηχκ ζγδιάηςκ πνμτπμεέηεζ ιία ζοκμθζηή
ακορςηζηή ηίκδζδ ηςκ παθαζμαηηχκ ηδξ Βυνεζαξ Πεθμπμκκήζμο, πενζζζυηενμ απυ 1200
ιέηνα ηαηά ημ Πθεζμ-Σεηανημβεκέξ (Mariolakos et al., 1985; Μανζμθάημξ and ΢ηείνμξ 1986;
Mariolakos and Stiros 1987).
Σμ βεβμκυξ αοηυ ζοκεπάβεηαζ απυ έκημκεξ ιεηααμθέξ ζημοξ νοειμφξ ακφρςζδξ ηαζ
ηαηααφεζζδξ ηςκ επζιένμοξ νδλζηειαπχκ, δζαδζηαζία πμο ακηζηαημπηνίγεηαζ ηαζ ζημοξ
νοειμφξ ζγδιαημβέκεζδξ ιε απμηέθεζια κα παναηδνμφκηαζ ιεηααμθέξ ζηα πάπδ ηαζ ζηζξ
θάζεζξ ηςκ ζγδιάηςκ, υπζ ιυκμ ζε εβηάνζζα δζεφεοκζδ ακάιεζα ζημ αυνεζμ ηαζ ημ κυηζμ
πενζεχνζμ ημο ηυθπμο, αθθά ηαζ ζημ ιήημξ ημο ίδζμο πενζεςνίμο (Παπακζημθάμο ηαζ ζοκ.,
1988, 1990, Ori 1989).
Ζ πενζμπή ημο Κμνζκεζαημφ ηυθπμο δζαζνέεδηε ζε δφμ εθθεζπηζηέξ επζθάκεζεξ, μζ μπμίεξ
ηαηαθαιαάκμοκ ημ Γοηζηυ ηαζ Ακαημθζηυ Κμνζκεζαηυ, ιε ζημπυ ηδκ ανηζυηενδ ηαηαζηεοή
θεπημιενχκ 1-Γ πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ. Σα ηέκηνα (θ,θ) ιε ημοξ ακηίζημζπμοξ
διζάλμκεξ R1 , R2 έπμοκ ςξ ελήξ:
 38.320°Β, 22.100°Α, 30 ηαζ 45 πζθζυιεηνα,
 38.150°Β, 22.770°Α, 35 ηαζ 45 πζθζυιεηνα.
Ζ έθθεζρδ ημο Γοηζημφ Κμνζκεζαημφ πενζεθάιαακε 2123 ζεζζιμφξ, εκχ δ ακηίζημζπδ ημο
Ακαημθζημφ Κμνζκεζαημφ 1729. Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο
πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε
αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.56.
Α) ΓΤΣΙΚΟ΢ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢

΢ηδκ εθθεζπηζηή επζθάκεζα ημο Γοηζημφ Κμνζκεζαημφ πνμζδζμνίζηδηακ 2123 ζεζζιζηά
βεβμκυηα (Δζη. 3.56), ιε ιέζμ ηεηναβςκζηυ πνμκζηυ ζθάθια (RMS) ιζηνυηενμ ηςκ 0.50
δεοηενμθέπηςκ, ηαζ ηα ακηίζημζπα πςνζηά (erh, erz) ιζηνυηενα ηςκ 3.6 ηαζ 5.4 πζθζμιέηνςκ,
ακηίζημζπα.
RMS (sec) 0.17 0.14
ERH (km) 0.38 0.34
ERZ (km) 0.88 0.73
Depth (km) 15.56 16.81
Δηθ. 3.56 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ θαη ηνπ CRL (αξηζηεξά) θαη δηαζέζηκα επίθεληξα από
ηνλ θαηάινγν (1996-2015) πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνύζα κειέηε θαη κε θπαλό ρξώκα ηα
επηιεγκέλα, ζύκθσλα κε ηα θξηηήξηα πνπ αλαθέξζεθαλ, ζεηζκηθά γεγνλόηα γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ
ηνπηθνύ 1-Γ κνληέινπ ζηελ πεξηνρή (δεμηά).
Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ (Πίκαηαξ 3.26) πενζθαιαάκεζ επηά

ζηνχιαηα ηαζ έκακ διζπχνμ, ιε ηδκ ηαπφηδηα ηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ (Ρ) κα ειθακίγεηαζ
αολδιέκδ –ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ- ζημ πνχημ ζηνχια, ηαζ ανηεηά δζαθμνμπμζδιέκδ υζμκ
αθμνά ζημ αάεμξ ηςκ αζοκεπεζχκ. Σα ηεθζηά πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ειθακίγμκηαζ εθαθνχξ
ιεζςιέκα (Πίκαηαξ 3.25), ιε ηδκ αεθηίςζδ ηδξ ηεθζηήξ εζηυκαξ κα βίκεηαζ πνμθακήξ ηυζμ
ζηδκ ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη. 3.58), υζμ ηαζ ηδξ ακηίζημζπδξ ηςκ οπμηέκηνςκ (Δζη.
3.59).

πενίζηαζδ (Δζη. 3.57). Οζ ιέζεξ ιεηαεέζεζξ, ιεηαλφ ηςκ ανπζηχκ ηαζ ηεθζηχκ επζηέκηνςκ,
ήηακ ηδξ ηάλεςξ ηςκ 2-3 πζθζμιέηνςκ ζοιαάθθμκηαξ έηζζ ζηδκ ακάδεζλδ ηςκ νδλζβεκχκ
γςκχκ ημο αμνείμο Κμνζκεζαημφ, δζεφεοκζδξ ΓΒΓ-ΑΝΑ ηαζ ηθίζδξ πνμξ κυημ. Δπίζδξ
βίκεηαζ δζαηνζηή ιζα ζοζηάδα, ζηδκ εκδζάιεζδ πενζμπή Λεμκηείμο ηαζ ηα Καθαανφηςκ, ιε
ζεζζιμφξ ιεβέεμοξ (MD) απυ 2.2-3.1, μζ μπμίμζ ιπμνμφκ κα ζοκδεεμφκ ιε ημοξ ακηίζημζπμοξ
ημο Φεανμοανίμο ημο 2008. ΢ε εηείκδ ηδκ αημθμοεία πναβιαημπμζήεδηε
επακαπνμζδζμνζζιυξ ηςκ ζεζζιζηχκ παναιέηνςκ, ιε δεδμιέκα ημπζημφ δζηηφμο, απυ ημοξ
Kapetanidis et al. (2008).
Με ημκ πνμζδζμνζζιυ ηςκ οπμηέκηνςκ, πνδζζιμπμζχκηαξ ημ κέμ 1-Γ πνυηοπμ
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ, βίκεηαζ ζαθέζηενδ δ δζαηνζημπμίδζδ ηςκ ζοζηάδςκ ημο Γοηζημφ
Κμνζκεζαημφ. ΢ηδκ Δζη. 3.58 θαίκεηαζ δ ζοβηέκηνςζδ ηςκ επζηέκηνςκ βφνς απυ ημ νήβια
ημο Ρίμο-Ακηζννίμο, ζε ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδ, ηδξ Κάης Απασάξ (2012), ΓΒΓ-ΑΝΑ δζεφεοκζδξ,
ηδξ Ναοπάηημο (2013-2014), ΒΑ-ΝΓ δζεοεφκζεςξ, Αζβίμο (2013), δζεοεφκζεςξ Α-Γ, ηαζ
ζηζξ εαθάζζζεξ απμθήλεζξ ηςκ ιεβάθςκ νδλζβεκχκ γςκχκ ημο Κεκηνζημφ Κμνζκεζαημφ
ηυθπμο (2014), ΓΒΓ-ΑΝΑ δζεφεοκζδξ. Ηδζαίηενδ ικεία πνέπεζ κα βίκεζ ζε ιία ιζηνή
ζοζηάδα ζεζζιχκ ζημκ Άβζμ Ηςάκκδ Αζβίμο, υπμο ζφβπνμκεξ ενβαζίεξ έπμοκ ακαδείλεζ ηδκ
δζέβενζδ ανπασηχκ δμιχκ ζηδκ πενζμπή (Lyon-Caen et al., 2004; Καπεηακίδδξ, 2007) ιε ηδ
πνήζδ δεδμιέκςκ απυ ημ ημπζηυ δίηηομ ημο CRL (Corinth Rift Laboratory).

VP/VS=1.79 VP/VS=1.78
1 4.8 0.0 5.10 0.0
2 5. 7 4.0 5.40 3.0
3 6.10 7.0 5.80 7.0
4 6.30 11.5 6.10 11.0
5 6.50 16.5 6.40 20.0
6 7.80 35.0 6.80 29.0
7 8.10 80.0 7.40 40.0
8.00 80.0
Νυηζα ημο Γαθαλζδίμο παναηδνείηαζ ιζα ζοζζχνεοζδ επζηέκηνςκ ζε δζεφεοκζδ ΓΒΓ-ΑΝΑ,

δ μπμία πανμοζζάγεζ πανυιμζα ηαηακμιή ιε αοηή ηδξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ ημο 1992.
Μάθζζηα, δ ζοζηάδα αοηή θαίκεηαζ κα εηηείκεηαζ ζε ιήημξ 12 πζθζμιέηνςκ πάκς ζημ ίπκμξ
ηςκ ιεβαθφηενςκ ιεηαζεζζιχκ ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ αημθμοείαξ. Ζ ζοβηέκηνςζδ ηςκ
ζεζζιχκ αοηχκ ζοκδέεηαζ άιεζα ιε ηδ δζάκμζλδ ημο ηυθπμο, ηαεχξ δ ζοβηεηνζιέκδ
δζεφεοκζδ είκαζ πανάθθδθδ ιε ηδκ ακάπηολδ ηδξ ααεοιεηνίαξ αοημφ.
Μεηαλφ ημο Δοπαθίμο ηαζ ηδξ Δναηεζκήξ, μζ ζεζζιμί ζοβηεκηνχκμκηαζ ζε ζοζηάδεξ βφνς
απυ επζθακεζαηέξ δζαννήλεζξ δζεφεοκζδξ, ΓΒΓ-ΑΝΑ, πμο παναηηδνίγμοκ ηδκ πενζμπή.
Πνυηεζηαζ βζα βεβμκυηα ιε ιεβέεδ (MD) απυ 2.2-3.8, ηα μπμία ηαηά ηφνζμ θυβμ
ηαηεβνάθδζακ απυ ημοξ ζηαειμφξ ημο δζηηφμο Athenet ημο Δ.Κ.Π.Α.
W Central Corinth Gulf area E
E 2013 Aigion seismogenic area W
Δηθ. 3.59 Σνκέο δηεύζπλζεο Α-Γ γηα ηα επηιεγκέλα ζηελ πεξηνρή ζεηζκηθά γεγνλόηα, πξνζδηνξηζκέλα κε
ην αξρηθό (αξηζηεξά) θαη ηειηθό (δεμηά) 1-Γ πξόηππν ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ
ρώξνπ.
Β) ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ΢ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢

΢ημκ ακαημθζηυ Κμνζκεζαηυ πνμζδζμνίζηδηακ 1729 ζεζζιμί (Δζη. 3.60), ιε ημ ανπζηυ 1-Γ
ιμκηέθμ ηαποηήηςκ, ηαζ ελ’αοηχκ επζθέπεδηακ βεβμκυηα ιε πνμκζηυ ιέζμ ηεηναβςκζηυ
ζθάθια (RMS) ιζηνυηενμ ηςκ 0.35 δεοηενμθέπηςκ, ηαζ ηα ακηίζημζπα πςνζηά (erh, erz)
ιζηνυηενα ηςκ 3.2 ηαζ 4.3 πζθζμιέηνςκ. Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ
(Πίκαηαξ 3.28) πενζθαιαάκεζ επηά ζηνχιαηα ηαζ έκακ διζπχνμ, ιε ηδκ ηαπφηδηα ηςκ
επζιήηςκ ηοιάηςκ (Ρ) κα ειθακίγεηαζ αολδιέκδ –ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ- ζημ πνχημ
ζηνχια, ηαζ ανηεηά δζαθμνμπμζδιέκδ υζμκ αθμνά ζημ αάεμξ ηςκ αζοκεπεζχκ. Σα ηεθζηά
πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ειθακίγμκηαζ εθαθνχξ ιεζςιέκα (Πίκαηαξ 3.27), ιε ηδ αεθηίςζδ
ηδξ ηεθζηήξ εζηυκαξ κα βίκεηαζ πνμθακήξ ηυζμ ζηδκ ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη. 3.60),
υζμ ηαζ ζηδκ ακηίζημζπδ ηςκ οπμηέκηνςκ.
πενίζηαζδ. Οζ ιεηαεέζεζξ ιεηαλφ ηςκ ανπζηχκ ηαζ ηεθζηχκ επζηέκηνςκ δεκ λεπενκμφκ, ηαηά
ιέζμ υνμ, ηα 5 πζθζυιεηνα ηαζ ζημοξ δφμ άλμκεξ. Καηά ηδκ πενίμδμ ιεθέηδξ βίκεηαζ ειθακήξ
δ εκενβμπμίδζδ ηαζ ηςκ δφμ μνίςκ ημο ηεηημκζημφ αοείζιαημξ ημο Κμνζκεζαημφ, ηυζμ πνμξ
Βμννά, υζμ ηαζ πνμξ Νυημ. Οζ ζοζηάδεξ ζοζπεζνχκμκηαζ πένζλ ηεηημκζηχκ δμιχκ ΓΒΓ-
ΑΝΑ έςξ Α-Γ δζεφεοκζδξ, μζ μπμίεξ ηαηά ηακυκα απμηεθμφκηαζ απυ ζεζζιμφξ ιεβέεμοξ 2.2-
3.9. Βέααζα παναηδνμφκηαζ ηαζ ηάπμζμζ ζεζζιμί πμο λεπενκμφκ αοηυ ημ δζάζηδια, ιε ηζιέξ
πμο πνμζεββίγμοκ ημ 5.3 (1997) ηαζ 4.7 (2001) ζε Γαθαλίδζ ηαζ Καπανέθθζ ακηίζημζπα.
RMS (sec) 0.17 0.14
ERH (km) 0.38 0.34
ERZ (km) 0.88 0.73
Depth (km) 15.56 16.81

VP/VS=1.79 VP/VS=1.79
1 4.50 0.0 4.80 0.0
2 5.50 1.3 5.70 1.8
3 5.70 4.2 5.90 4.2
4 6.10 7.0 6.00 9.0
5 6.30 11.5 6.20 11.5
6 6.50 16.5 6.40 16.0
7 7.00 30.0 7.30 36.0
8.00 80.0
Μζηνυηενεξ ζοζηάδεξ έπμοκ πνμζδζμνζζηεί ζημ νήβια ημο Ξοθμηάζηνμο, υπςξ ηαζ ζε
παναεαθάζζζα νήβιαηα ακμζπηά ημο ηυθπμο Ακηίηοναξ, ιε ιζηνυηενα ηαηά ηακυκα ιεβέεδ
(2.2 ± 0.2), ζε δζεφεοκζδ πενίπμο Α-Γ. Οζ ακηίζημζπμζ ιδπακζζιμί πμο ηαηαζηεοάζηδηακ
απυ ημ Δνβαζηήνζμ ΢εζζιμθμβίαξ ημο Πακεπζζηδιίμο Αεδκχκ, δείπκμοκ ημ εθεθηοζηζηυ
ηαεεζηχξ ημο ηυθπμο, ηαηά ημκ άλμκα ~Β-Ν, ηαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ ζοζπείνςζδ ηςκ
ζεζζιζηχκ βεβμκυηςκ ζε αάεμξ βίκεηαζ εοημθυηενδ δ ελαβςβή ζοιπεναζιάηςκ επί ημο
ζεζζιμηεηημκζημφ ηαεεζηχημξ ηδξ πενζμπήξ.
3.4.3 ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΙ ΘΔ΢΢ΑΛΙΑ

΢ηδκ πανμφζα εκυηδηα βίκεηαζ ακαθμνά ζηδκ ακάπηολδ θεπημιενχκ 1-Γ, ημπζηήξ ηθίιαηαξ,
πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ζε ιένδ πμο ακήημοκ ζηδκ Κεκηνζηή Δθθάδα ηαζ
Θεζζαθία (Δζη. 3.61). Ακαθοηζηυηενα, βίκεηαζ πανάεεζδ ηςκ απμηεθεζιάηςκ ηδξ
ηαηαζηεοήξ ηςκ ημπζηχκ 1-Γ ιμκηέθςκ ηαποηήηςκ βζα ηζξ ελήξ πενζμπέξ:
Δηθ. 3.61 Δπξύηεξε πεξηνρή Κεληξηθήο Διιάδνο θαη Θεζζαιίαο

α) Γοηζηή Αηηζηή
α) Ακαημθζηή Αηηζηή-΢ανςκζηυξ ηυθπμξ
β) Αηαθάκηδ (Πανάνηδια Α)
δ) Δφαμζα (Πανάνηδια Α)
ε) Θεζζαθία (Πανάνηδια Α)
΢ηδκ Κεκηνζηή Δθθάδα βίκεηαζ ακηζθδπηή δ ζφβηνμοζδ ηδξ Απμοθίαξ ιε ηδκ Πεθαβμκζηή
ιζηνμπθάηα απυ ηδκ ηαηακμιή ηδξ παναιυνθςζδξ ζηα ζηνχιαηα ημο ακχηενμο θθμζμφ.
Όπςξ ηαζ ζηδκ Πεθμπυκκδζμ, έηζζ ηαζ εδχ, δ ηαηάδοζδ ηδξ Απμοθίαξ ιζηνμπθάηαξ βίκεηαζ
ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ Ακς-Ζςηαζκζηήξ επςεήζεςξ ηςκ μθζμθίεςκ ηαζ ηδξ ζοκεπμφξ
εζςηενζηήξ παναιυνθςζήξ ηδξ απυ ηφια επςεήζεςκ ηαζ πηοπχζεςκ πμο πνμεθαφκεζ πνμξ
ηα κμηζμδοηζηά. Ζ δζαθμνά υιςξ ημο ηνυπμο ζφβηνμοζδξ ιεηαλφ ηςκ δφμ πνμακαθενεεζζχκ
πενζμπχκ, είκαζ υηζ ζηδ Κεκηνζηή Δθθάδα δ Πεθαβμκζηή ιζηνμπθάηα ήηακ πζμ εκενβή,
πανμοζζάγμκηαξ ιζα ζηαδζαηή ηαηάδοζδ πνμξ δοζιάξ, απυ ημ ηαηχηενμ έςξ Μέζμ
Οθζβυηαζκμ.
΢ημ πθαίζζμ αοημφ ημο επαιθμηενζζιμφ πνμηαθείηαζ ζζπονή ακφρςζδ ημο πενζεςνίμο ηδξ
Απμοθίαξ πμο ηνμθμδμηεί ιε οθζηά ηδ ιμθαζζζηή θεηάκδ πμο ακαπηφπεδηε πνμξ ηα
ακαημθζηά, βκςζηή ηαζ ςξ Μεζμ-Δθθδκζηή αφθαηα. Δπζπθέμκ, ςξ ζοκέπεζα ηδξ ηαηάδοζδξ
ηδξ Πεθαβμκζηήξ, ζπδιαηίζεδηακ ηνεζξ επςεήζεζξ, ηαηά ιήημξ ηςκ μπμίςκ έβζκακ ηζκήζεζξ
πνμξ ηδκ μπζζεμπχνα. Σέθμξ, ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο Μεζμηαίκμο δ πενζμπή ναθήξ ημο
μνμβεκμφξ ηνμπμπμζήεδηε απυ ηακμκζηά νήβιαηα.
Σα πενζεχνζα ηςκ ιζηνμπθαηχκ πμο ζοβηνμφζηδηακ ήηακ αηακυκζζηα, πνμηαθχκηαξ ηαηά
ιήημξ ηδξ Μεζμ-Δθθδκζηήξ αφθαηαξ δζαθμνεηζηυ ηνυπμ εζςηενζηήξ παναιυνθςζδξ. ΢ημ
αυνεζμ ηαζ κυηζμ άηνμ ηδξ αφθαηαξ, δφμ ιζηνέξ πνμεηαμθέξ πνμηάθεζακ δζαθοβή ημο οθζημφ
πνμξ ημ ηέκηνμ ηδξ αφθαηαξ έςξ ημ Μέζμ Μεζυηαζκμ. Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ δζαβχκζαξ
ζοιπίεζήξ, ζπδιαηίζεδηακ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ νήβιαηα. Ακηίεεηα, ζημ ηέκηνμ ηδξ
αφθαηαξ, υπμο μζ δφμ ιζηνμπθάηεξ ζπδιάηζζακ έκακ ημθπίζημ, πνμηθήεδηε ηαηάννεοζδ ημο
μνμβεκμφξ εκχ δ ζφβηθζζδ ζοκεπζγυηακ. ΢ημ πθαίζζμ αοηήξ ηδξ δζενβαζίαξ ηαζ ηαηά ηδ
δζάνηεζα ημο εθεθηοζιμφ δζαβχκζαξ δζεφεοκζδξ, ζπδιαηίγμκηαζ ηακμκζηά ηαζ
πθαβζμηακμκζηά νήβιαηα.
Πνμξ ηα ακαημθζηά, δ ζφβηθζζδ ηςκ θζεμζθαζνζηχκ πθαηχκ άνπζζε πμθφ κςνίηενα, υπςξ
θαίκεηαζ απυ ηδκ εκδμςηεάκζα ηαηάδοζδ πμο ζπδιάηζζε ημ πνίζια πνμζαφλδζδξ ημο
Πενζαμθίμο ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο Μέζμο Ημοναζζημφ. ΢ηδ ζοκέπεζα μ ςηεάκζμξ θθμζυξ
επςεήεδηε πνμξ ηα ακαημθζηά, επί ηδξ Πεθαβμκζηήξ ιζηνμπθάηαξ, δ μπμία παναιμνθχεδηε
εζςηενζηχξ δίκμκηαξ ηεηημκζηέξ νάιπεξ, ιοθςκίηεξ ηαζ πθαζηζηέξ πηοπέξ. ΢ημ ηάης
Κνδηζδζηυ αημθμφεδζε θέπηοκζδ ημο θθμζμφ ιε ηακμκζηά νήβιαηα, δ μπμία πνμηάθεζε
βεκζηή αφεζζδ ηαζ έπεζηα εαθάζζζα επίηθοζδ. ΢ημ ηέθμξ ημο Παθαζμηαίκμο, δ Πεθαβμκζηή
ιζηνμπθάηα, ιε ηδκ ακηίζημζπδ ημο Οθφιπμο, ζοιπενζθήθεδηακ ζηδκ ηεηημκζηή ηδξ
ζφβηθζζδξ ηαζ μ ςηεακυξ ηςκ Αιπεθαηίςκ άνπζγε κα αοείγεηαζ πνμξ ηα δοηζηά.
3.4.3.1 ΑΣΣΙΚΗ-΢ΑΡΩΝΙΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢

Ζ πενζμπή ηδξ Αηηζηήξ δμιείηαζ απυ πεηνχιαηα ηεζζάνςκ δζαθμνεηζηχκ βεςηεηημκζηχκ
εκμηήηςκ, πμο υιςξ βζα ημ δζάζηδια ιεηά ημ Κεκμιάκζμ μζ ηνεζξ εκυηδηεξ (Τπμπεθαβμκζηή,
Αηηζηή, Λαφνζμ) εκμπμζμφκηαζ ζ’ έκα πχνμ. Αοηυξ μ πχνμξ παναηηδνίγεηαζ απυ ημ βεβμκυξ
ηδξ Κεκμιάκζαξ επίηθοζδξ, δ μπμία ζοκμδεφεηαζ απυ έκα ηνμηαθμπαβέξ επίηθοζδξ ζηδ
αάζδ, αζαεζηυθζεμοξ κδνδηζημφξ ή πεθαβζημφξ ζηδ ιέζδ, ηαζ ημκ θθφζπδ ζηδκ μνμθή ηδξ
ημθχκαξ, ηθείκμκηαξ ηδ δζαδζηαζία ηδξ μνμβέκεζδξ. Ζ βεςθμβζηή δμιή ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ
πενζμπήξ πενζπθέηεηαζ ακαημθζηυηενα, ηαεχξ δ ακαημθζηή Αηηζηή παναηηδνίγεηαζ απυ
ιαβιαηζηέξ δζεζζδφζεζξ, μζ μπμίεξ δείπκμοκ ημ πυηε αοηή δ πενζμπή ανζζηυηακ εκηυξ ημο
δθαζζηεζαημφ ηυλμο. Όπςξ ηαζ ζημκ οπυθμζπμ Δθθαδζηυ πχνμ, έηζζ ηαζ εδχ, ηονζανπεί δ
πανμοζία ακεναηζηχκ πεηνςιάηςκ, είηε ςξ ιάνιανα (ηαηχηενμ, ακχηενμ ιάνιανμ Αηηζηήξ,
Λαονίμο), είηε ςξ εθαθνά ηνοζηαθθζημί αζαεζηυθζεμζ, ηονίςξ παποπθαηχδεζξ, πμο
δδθχκμοκ κδνδηζηυ πενζαάθθμκ ζγδιαημβέκεζδξ. Αοηυ πμο λεπςνίγεζ υιςξ ζηδ βεςθμβζηή
δμιή ηδξ Αηηζηήξ, ηαζ πμο ζπάεζ ηαηά ηάπμζμκ ηνυπμ ηδ ιμκμημκία ηδξ πενζμπήξ, είκαζ ηα
ααζζηά ηαζ οπενααζζηά εηνδλζβεκή πεηνχιαηα, ηαεχξ ηαζ δ ζπζζημραιιζημηεναημθζεζηή
δζάπθαζδ ιε μθζμθίεμοξ, πμο παναηηδνίγμοκ ηδκ πενζμπή ηδξ Βυνεζαξ Πάνκδεαξ, υπςξ ηαζ
μζ ζπζζημθζεζημί ζπδιαηζζιμί. ΢διακηζηυηενμξ απυ αοημφξ, είκαζ μ ζπδιαηζζιυξ ηςκ
΢πζζηυθζεςκ Καζζανζακήξ, μ μπμίμξ ανίζηεηαζ ζημκ Τιδηηυ. Ο θθφζπδξ, πμο ηθείκεζ ηδ
ζηνςιαημβναθζηή ημθχκα, ειθακίγεηαζ ζηδκ πενζμπή ηδξ Πάνκδεαξ ηαζ ζημ θεηακμπέδζμ,
απμηεθμφιεκμξ απυ εκαθθαβέξ ανβίθςκ, οπμηίηνζκςκ ραιιζηχκ, ιζηνμηνοζηαθθζηχκ
αζαεζημθίεςκ ηαζ ιανβχκ Μαζζηνζπηίμο-Παθαζμηαίκμο. Ζ ακχηενδ ζεζνά ηςκ Καζκμγςζηχκ
ζγδιάηςκ απμηεθείηαζ απυ πμηαιμθζικαία ζγήιαηα (Ακ. Μεζυηαζκμ-Καη. Πθεζυηαζκμ), ηα
μπμία παναηηδνίγμκηαζ απυ ηδκ πανμοζία ιανβχκ, ηνααενηίκςκ, ιανβασηχκ αζαεζημθίεςκ
ηαζ ανβίθςκ ζε εκαθθαβή ιε ηα ηνμηαθμπαβή, ηαζ απυ εαθάζζζα ζγήιαηα, ζηδκ πενζμπή ηδξ
Ραθήκαξ, Ακςπθεζμηαζκζηήξ-Καηςπθεζζημηαζκζηήξ δθζηίαξ.
΢ημ ημιιάηζ ηδξ ηεηημκζηήξ ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ πενζμπήξ, επζηεκηνςκυιαζηε ηονίςξ ζηα
νήβιαηα πμο ανίζημκηαζ ζηδκ Πάνκδεα, ηαεχξ απμηεθμφκ ακηζηείιεκμ ζογήηδζδξ έπεζηα
απυ ημκ ζεζζιυ ηδξ Αεήκαξ ημ 1999. ΢οβηεηνζιέκα ηα ζδιακηζηυηενα νήβιαηα πμο
επζζδιάκεδηακ είκαζ αοηά ηδξ Πάνκδεαξ (ή ημο Θνζάζζμο πεδίμο), ηδξ Φοθήξ, ημο Αζβάθες,
ηδξ Πεκηέθδξ ηαεχξ ηαζ ημο Ωνςπμφ. Δπίζδξ παναηδνείηαζ δ φπανλδ ηαζ άθθςκ ιζηνυηενςκ
νδβιάηςκ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ιζηνυηενα ζεζζιζηά βεβμκυηα ζηδκ πενζμπή. Ηδζαίηενδ ικεία
βίκεηαζ ζημ νήβια ηδξ Πάνκδεαξ ηαεχξ δ πθεζμκυηδηα ηδξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ ημο
ζεζζιμφ ηδξ Αεήκαξ ημπμεεηείηαζ ζημ επίπεδμ αοημφ. Διθακήξ ηαημπηνζηή επζθάκεζα δεκ
έπεζ ανεεεί, αθθά δ φπανλδ ημο νήβιαημξ βίκεηαζ ζαθήξ ηυζμ απυ δμνοθμνζηέξ εζηυκεξ υζμ
ηαζ απυ ηδκ ημπμβναθία ηδξ πενζμπήξ. Ζ απυημιδ αθθαβή ζημ ημπμβναθζηυ ακάβθοθμ ηδξ
πενζμπήξ θαίκεηαζ ηαζ απυ ημοξ δζαθμνεηζημφξ βεςθμβζημφξ ζπδιαηζζιμφξ εηαηένςεεκ ημο
νήβιαημξ, άζηνςημζ αζαεζηυθζεμζ ηδξ Τπμπεθαβμκζηήξ αυνεζα ηαζ ηεηανημβεκείξ απμεέζεζξ
εαθάζζζαξ ηαζ θζικαίαξ θάζεςξ κυηζα, εκηυξ ημο Θνζάζζμο πεδίμο. Σμ εηηζιχιεκμ ιήημξ ημο
νήβιαημξ ηδξ Πάνκδεαξ θεάκεζ ηα 15 πζθζυιεηνα, ζφιθςκα ιε ημοξ Papadimitriou et al.
(2000), έπεζηα απυ ηδκ εβηαηάζηαζδ ημο ημπζημφ δζηηφμο ημο Πακεπζζηδιίμο Αεδκχκ ηαζ
ηδκ ηαηαβναθή ηδξ ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ ημο ζεζζιμφ ηδξ 7δξ ΢επηειανίμο (π.π.
Papadimitriou et al. 2000; Voulgaris et al., 2001; Πονθή, 2001; Papadimitriou et al., 2002).
Ζ πενζμπή ηδξ Αηηζηήξ πανμοζίαγε ανηεηυ εκδζαθένμκ θυβς ηδξ πανμοζίαξ ηδξ ζεζζιζηήξ
αημθμοείαξ ηδξ Αεήκαξ (1999). Ζ ζοιαμθή ημο εκμπμζδιέκμο ηαηαθυβμο απυ ημ 1996 έςξ
ημ 2007 (Καναηςκζηακηήξ, 2009), έβηεζηαζ ζημκ πμζμηζηυ ηαζ πμζμηζηυ ειπθμοηζζιυ ηδξ
πενζμπήξ ιε άνηζα πνμζδζμνζζιέκα οπυηεκηνα. Με αάζδ αοηυκ ημ ηαηάθμβμ, ηαζ ηςκ
αέθηζζηςκ οπμηεκηνζηχκ θφζεςκ ημο Δνβαζηδνίμο ΢εζζιμθμβίαξ ημο Πακεπζζηδιίμο
Αεδκχκ, πνδζζιμπμζχκηαξ ημοξ ημπζημφξ ζηαειμφξ ημο Δ.Δ.Γ.΢., απυ ημ 2007 έςξ ζήιενα,
πναβιαημπμζήεδηε δ δζαδζηαζία ηδξ ηαηαζηεοήξ ημπζηχκ 1-Γ ιμκηέθςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ
δμιήξ ζηδκ πενζμπή.
Ζ πενζμπή ηδξ Αηηζηήξ δζαζνέεδηε ζε δφμ εθθεζπηζηέξ επζθάκεζεξ, μζ μπμίεξ ηαηαθαιαάκμοκ
ημ Γοηζηυ ηαζ Ακαημθζηυ ιένμξ αοηήξ, ιε ζημπυ ηδκ ανηζυηενδ ηαηαζηεοή θεπημιενχκ 1-Γ
πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ. Σα ηέκηνα (θ,θ) ιε ημοξ ακηίζημζπμοξ διζάλμκεξ R1 ,
R2 έπμοκ ςξ ελήξ:
 38.120°Β, 22.250°Α, 15 ηαζ 20 πζθζυιεηνα,
 38.120°Β, 23.550°Α, 20 ηαζ 32 πζθζυιεηνα.
Ζ έθθεζρδ ηδξ Γοηζηήξ Αηηζηήξ πενζθαιαάκεζ 453 ζεζζιμφξ, εκχ δ ακηίζημζπδ ηδξ
Ακαημθζηήξ 655, ιε πνμκζηυ ζθάθια (RMS) ιζηνυηενμ ηςκ 0.30 δεοηενμθέπηςκ, ηαζ
ακηίζημζπα πςνζηά ιζηνυηενα ηςκ 2.5 (erh) ηαζ 3.5 (erz) πζθζμιέηνςκ. Γζα ηδ δζαδζηαζία
ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.64.
Α) ΓΤΣΙΚΗ ΑΣΣΙΚΗ
Ζ πενζμπή ηδξ Γοηζηήξ Αηηζηήξ παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ πανμοζία εκυξ ζιήκμοξ ζεζζιχκ
ζημ δοηζηυ πέναξ ημο κμιμφ (Βίθθζα), πμο έθααε πχνα ηδκ πενίμδμ Ημοκίμο-Οηηςανίμο 2013
(Kaviris et al., 2014), ηαεχξ ηαζ άθθςκ, ιζηνυηενςκ ζοζηάδςκ, υπςξ αοηέξ ζημ ΝΓ πέναξ
ημο νήβιαημξ ηςκ Δνοενχκ, δζεφεοκζδξ ΓΝΓ-ΑΒΑ, ζημ ακαημθζηυ ηιήια ηδξ νδλζβεκήξ
γχκδξ ημο Αθεπμπςνίμο, ηαεχξ ηαζ ζημκ ηυθπμ ηςκ Αθηομκίδςκ, υπμο ανίζηεηαζ ημ
ζεζζιμβυκμ νήβια ηδξ αημθμοείαξ ημο 1981 (Φεανμοάνζμξ-Μάνηζμξ).
RMS (sec) 0.21 0.14
ERH (km) 1.13 1.11
ERZ (km) 2.19 1.97
Depth (km) 14.86 11.87


πενίζηαζδ (Δζη. 3.62).

VP/VS=1.79 VP/VS=1.79
1 4.50 0.0 4.90 0.0
2 5.50 1.3 5.80 3.2
3 5.70 4.2 6.00 7.0
4 6.10 7.0 6.30 11.0
5 6.30 11.5 7.00 24.0
6 6.50 16.5 7.40 35.0
7 7.00 30.0 8.00 80.0

Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ πενζθαιαάκεζ έλζ ζηνχιαηα ηαζ έκακ
διζπχνμ (Πίκαηαξ 3.30), ιε ηδκ ηαπφηδηα ηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ (Ρ), ηαεχξ ηαζ ηα αάεδ
αζοκεπεζχκ, κα ειθακίγμκηαζ πανυιμζα ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ.
Σα ηεθζηά πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ειθακίγμκηαζ εθαθνχξ ιεζςιέκα (Πίκαηαξ 3.29), ιε ηδ

αεθηίςζδ ηδξ ηεθζηήξ εζηυκαξ κα βίκεηαζ ειθακήξ ζηδκ ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη.
3.63). Οζ ιεηαεέζεζξ ιεηαλφ ηςκ ανπζηχκ ηαζ ηεθζηχκ επζηέκηνςκ δεκ λεπενκμφκ, ηαηά ιέζμ
υνμ, ηα 2-3 πζθζυιεηνα ηαζ ζημοξ δφμ άλμκεξ.
Ζ ζοζπείνςζδ ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη. 3.63) ιε ημ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ
δμιήξ, βίκεηαζ ζε πμθφ πζμ δζαηνζηέξ ζοζηάδεξ, ηαζ ζοκεπζημονμφιεκδ ιε ηδκ ανηζυηενδ
ηαηακμιή ηςκ οπμηέκηνςκ ηαείζηαηαζ ακηζθδπηή δ εκενβμπμίδζδ δφμ νδλζβεκχκ επζθακεζχκ
ζημ Πυνημ Γενιεκυ, δζεφεοκζδξ ΓΝΓ-ΑΒΑ, υπμο ζοβηθίκμοκ ζε ιία επζθάκεζα ηθίζδξ 75-
80º ΝΑ, πενί ηςκ 7-8 πζθζμιέηνςκ αάεμοξ.
Α) ΚΔΝΣΡΙΚΗ-ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΑΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΣΙΟ΢ ΔΤΒΟΪΚΟ΢

Ζ πενζμπή ηδξ Κεκηνζηήξ ηαζ Ακαημθζηήξ Αηηζηήξ, ηαεχξ ηαζ ημο Νυηζμο Δοαμσημφ
παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ δναζηδνζμπμίδζδ ηακμκζηχκ έςξ πθαβζμηακμκζηχκ νδβιάηςκ,
ζπεηζηά ιζηνμφ έςξ ιέζμο ιεβέεμοξ δζαζηάζεςκ. Ζ ηφνζα δμιή πμο εκενβμπμζήεδηε ζε αοηυ
ημ πνμκζηυ δζάζηδια (1996-ζήιενα), είκαζ δ νδλζβεκήξ γχκδ ημο Θνζάζζμο Πεδίμο, δίκμκηαξ
βέκεζδ ζε έκακ απυ ημοξ ιεβαθφηενμοξ ζεζζιμφξ πμο έπμοκ ηαηαβναθεί ζηδκ ζοβηεηνζιέκδ
πενζμπή. Μζηνυηενεξ ζοζηάδεξ ζεζζιχκ εκημπίγμκηαζ ζηα νήβιαηα ηδξ Φοθήξ ηαζ ηςκ
Θναημιαηεδυκςκ, ηα μπμία ζοκδέμκηαζ ιε ηδκ ιεηαζεζζιζηή αημθμοεία ημο ζεζζιμφ ηδξ
Αεήκαξ, ηαεχξ ηαζ ζε αοηά ηςκ Θμνζημφ-Λαονίμο, Φαθήνμο-Βμοθζαβιέκδξ, Λαβμφζαξ,
Γήθεζζ-Ωνςπμφ ηαζ Γνμζζάξ-Νέαξ Ανηάηδ, ηα μπμία πανμοζζάγμοκ αολδιέκδ
δναζηδνζυηδηα απυ ημ 2014 έςξ ζήιενα (Δζη. 3.64).
Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ (Πίκαηαξ 3.31) πμο ηαηαζηεοάζηδηε ζε

αοηή ηδκ πενίζηαζδ, πενζθαιαάκεζ μηηχ ζηνχιαηα ηαζ έκακ διζπχνμ, ιε ηδκ ηαπφηδηα ηςκ
επζιήηςκ ηοιάηςκ (Ρ) κα ειθακίγεηαζ ανηεηά πανυιμζα ζηα επζθακεζαηά ζηνχιαηα (0-
17km), ηαζ ανηεηά πζμ θεπημιενήξ βζα εφνμξ ααεχκ ιεηαλφ 21-39km. Σα ηεθζηά
πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ειθακίγμκηαζ εθαθνχξ ιεζςιέκα (Πίκαηαξ 3.32), ιε ηδ αεθηίςζδ
ηδξ ηεθζηήξ εζηυκαξ κα βίκεηαζ πνμθακήξ ζηδκ ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη. 3.65. Οζ ιέζεξ
ιεηαημπίζεζξ, ιεηαλφ ηςκ επζηέκηνςκ ημο ανπζημφ ηαζ ημο ηεθζημφ ηαηαθυβμο, είκαζ ηδξ
ηάλεςξ ηςκ 4-6 πζθζμιέηνςκ, ιε ηζξ ιεβαθφηενεξ κα παναηδνμφκηαζ ηονίςξ ζημκ άλμκα ημο
βεςβναθζημφ πθάημοξ.
Δηθ. 3.64 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη ζεηζκνηεθηνληθόο ράξηεο κε ηα θύξηα
ξήγκαηα ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηεο Αηηηθήο (δεμηά) (Ganas et al., 2005)

πενίζηαζδ. Ο πνμζδζμνζζιυξ ηςκ βεβμκυηςκ ιε ημ ηαζκμφνζμ 1-Γ ιμκηέθμ
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ, πανείπε έκακ ηαθφηενμ ηαηάθμβμ ςξ πνμξ ηδκ ζοζζχνεοζδ ηςκ
επζηέκηνςκ ζε δζαηνζηέξ ζοζηάδεξ, ιε παναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια ηδ ιεηαηυπζζδ ηςκ
επζηέκηνςκ απυ ηζξ αυνεζεξ πανοθέξ ημο υνμοξ Αζβάθες ζημ Θνζάζζμ Πεδίμ. Σα ιέζα αάεδ
πμο παναηδνήεδηακ ζηδκ ζεζζιζηή αημθμοεία ηδξ Αεήκαξ ηοιαίκμκηαζ απυ 4-18km ηαζ
ανίζημκηαζ ηονίςξ ηάης απυ ηδκ πεδζάδα ημο Θνζάζζμο. ΢ηδκ Δζη. 3.65 βίκεηαζ ζαθήξ δ
δζάηνζζδ δφμ ιεβάθςκ ζοζηάδςκ επί ημο Θνζάζζμο Πεδίμο, ηάηζ πμο ζοκδβμνεί ηυζμ ζημ
ιμκηέθμ μθίζεδζδξ ηςκ Agalos et al. (2008), υζμ ηαζ ζηα νμδμβνάιιαηα πμο
ηαηαζηεοάζηδηακ απυ ημοξ Voulgaris et al. (2001). Αοηυ πμο βίκεηαζ ακηζθδπηυ, απυ ηδ
ιμνθή ηδξ ζεζζιζηήξ αημθμοείαξ, είκαζ πςξ ιε ηδ βέκεζδ ημο ηφνζμο ζεζζιμφ, έκα ηιήια ηδξ
νδλζβεκμφξ γχκδξ ηδξ Φοθήξ ζηα ΒΑ, δζεβένεδηε (ιέζς ζηαηζηήξ ή δοκαιζηήξ
αθθδθεπίδναζδξ ηςκ ηάζεςκ) δίκμκηαξ ζεζζιμφξ ιε ιεβέεδ απυ 2.5-4.2, ηςκ μπμίςκ ηα
επίηεκηνα ζοζπεζνχκμκηαζ ζηδ ζοζηάδα πένζλ αοηήξ. ΢ηδκ ακαημθζηή ζοζηάδα, ηδξ
ιεηαζεζζιζηήξ αημθμοείαξ, ηαηεβνάθδζακ μζ ιέβζζηεξ ιαηνμζεζζιζηέξ εκηάζεζξ απυ ημοξ
Kouskouna and Malakatas (1999) ηαζ Elenas (2003).

VP/VS=1.79 VP/VS=1.80
1 4.50 0.0 4.90 0.0
2 5.50 1.3 5.80 2.5
3 5.70 4.2 6.10 8.5
4 6.10 7.0 6.40 17.0
5 6.30 11.5 6.90 21.0
6 6.50 16.5 7.00 24.0
7 7.00 30.0 7.30 35.0
RMS (sec) 0.38 0.27
ERH (km) 0.85 0.83
ERZ (km) 6.17 3.45
Depth (km) 10.51 8.96
Οζ ιδπακζζιμί βέκεζδξ ηυζμ ηςκ πνμζεζζιχκ, υζμ ηαζ ημο ηφνζμο ζεζζιμφ ιε ημοξ
ιεβαθφηενμοξ ιεηαζεζζιμφξ, οπμδεζηκφμοκ υηζ ημ ίπκμξ ημο νήβιαημξ ημπμεεηείηαζ ζηζξ
πανοθέξ ημο υνμοξ ηδξ Πάνκδεαξ, ζ’ έκα ιήημξ 15 πενίπμο πζθζμιέηνςκ ηαζ δζεφεοκζδ
ΓΒΓ-ΑΝΑ ιε ηθίζδ πνμξ κυημ. Σα ζημζπεία ημο ηφνζμο ζεζζιμφ υπςξ πνμέηορακ απυ ηζξ
απμηθίζεζξ ηςκ πνχηςκ ηοιάηςκ πχνμο είκαζ: θ=102o , δ=48o, θ=-95o, ιε επίηεκηνμ ημκ
πχνμ ιε βεςβναθζηέξ ζοκηεηαβιέκεξ (θ,θ) 38.116Β, 23.622Α ηαζ εζηζαηυ αάεμξ ζηα 9.4 km.
Ακηίζημζπα, μ ιδπακζζιυξ βέκεζδξ ημο ιεβαθφηενμο ιεηαζεζζιμφ (Μd=4.7) είπε ζημζπεία
θ=100o, δ=45o, θ=-90o (Karakonstantis and Bozionelos, 2008).
΢ηδκ οπυθμζπδ Αηηζηή βίκεηαζ ακηζθδπηή δ ζοζπείνςζδ ζεζζιχκ, ιε ιέβεεμξ (MD)

ιζηνυηενμ ημο 2.1, ζε ζοζηάδεξ πμο ανίζημκηαζ πένζλ νδλζβεκχκ γςκχκ, υπςξ αοηχκ ημο
Γζμκφζμο (Πεκηέθδ), ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδξ, Φαθήνμο-Βμοθζαβιέκδξ ηαζ Θμνζημφ-Κεναηέαξ,
ΓΒΓ-ΑΝΑ δζεφεοκζδξ (Δζη. 3.65). Δπίζδξ ζδιακηζηή ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα
παναηδνήεδηε ηαηά ιήημξ ηδξ νδλζβεκμφξ γχκδξ Γνμζζάξ-Νέαξ Ανηάηδ ηαεχξ ηαζ ζηδκ
ακηίζημζπδ ηςκ ΢ηφνςκ ζημ Νυηζμ Δοαμσηυ ηυθπμ. Ζ ηαηακμιή ηςκ ιδπακζζιχκ βέκεζδξ
ζηδκ πενζμπή (π.π. Papadimitriou et al., 2000; Voulgaris et al., 2001; Papadimitriou et al.,
2002; Karakonstantis and Bozionelos 2008; Papadimitriou et al., 2010), δείπκεζ ηδκ
εκενβμπμίδζδ ηακμκζηχκ ηαζ πθαβζμηακμκζηχκ νδβιάηςκ, ιε δζεφεοκζδ εθεθηοζιμφ ΒΑ-
ΝΓ (Karakonstantis et al., 2010).
3.4.4 ΒΟΡΔΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

Ζ πενζμπή ημο Βμνείμο Αζβαίμο παναηηδνίγεηαζ απυ νήβιαηα ιε ζδιακηζηή ζοκζζηχζα
μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ, ζ’ έκα ηαεεζηχξ ημο Αζβζαημφ πχνμο πμο ανίζηεηαζ ζε έηηαζδ ηαηά
ηδ δζεφεοκζδ Β-Ν. Οζ θεηάκεξ ημο ΢ηνοιυκα, ηδξ ΢ηφνμο ηαζ δ ηάθνμξ ημο Βμνείμο Αζβαίμο
απμηεθμφκ ηζξ ζδιακηζηυηενεξ δμιέξ ζηδ ζοβηεηνζιέκδ πενζμπή (Δζη. 3.66). Ζ ζφβπνμκδ
ηεηημκζηή δναζηδνζυηδηα έπεζ επδνεάζεζ ηδ ιμνθμθμβία ηαζ ηδ δνάζδ ηςκ νδβιάηςκ ημο
πχνμο αοημφ.
Σμ ιπθμη ηδξ Ακαημθίαξ ηάης απυ ηδκ πίεζδ ηδξ ζφβηνμοζδξ ζημ πχνμ ημο Καοηάζμο-
Ανααίαξ ηαζ Δοναζίαξ εα έπνεπε κα ανεζ ηαζ κα πνδζζιμπμζήζεζ ιζα απυ ηζξ αζεεκείξ γχκεξ
ζημ θθμζυ ζημ δυιδια ηςκ Σαονίδςκ ηαζ ηςκ Πμκηίδςκ. Βνήηε ημ υνζμ Σαονίδεξ-Πμκηίδεξ
πμο είκαζ ιζα παθζά μθζμθζεζηή μοθή πμο έπεζ ηθείζεζ απυ ημ Ημοναζζηυ, δ μπμία είκαζ
αζεεκήξ δζυηζ μζ μθζυθζεμζ έπμοκ ηδ δοκαηυηδηα μθίζεδζδξ (Παπακζημθάμο, 1986).
Δπμιέκςξ δ ζοιπαβήξ ιάγα πμο είπε δζαιμνθςεεί ζημ πχνμ ηδξ Μ. Αζίαξ, ηάης απυ ηδκ
πίεζδ ημο ιπθμη, δζαθέβεζ ηδκ ιζηνυηενδξ ακημπήξ γχκδ ηεηημκζηήξ αζοκέπεζαξ, ιέζα ζηδ
Μ. Αζία, δ μπμία μθζζεαίκεζ ιε έκα νήβια ηαηαηυνοθμ πμο έπεζ μνζγυκηζα μθίζεδζδ ηαζ
επζηνέπεζ ιζα δελζυζηνμθδ ηίκδζδ. Έηζζ δ Ακαημθία θεφβεζ δοηζηά εκχ δ Δοναζία αυνεζα
απυ ημ νήβια ηαεχξ αοηυ ηζκείηαζ ακηίεεηα. Έηζζ δδιζμονβείηαζ ημ γεφβμξ ηδξ ηζκδιαηζηήξ
ηδξ αυνεζαξ Ακαημθίαξ ημ μπμίμ ςεεί υθμ ημ οπυθμζπμ ιπθμη δοηζηά, ημ μπμίμ δζπάγεηαζ ηαζ
ακαθφεηαζ ζε ηίκδζδ πνμξ ηα ΝΓ ηαζ βζ’ αοηυ ημ θυβμ υθδ δ παναιυνθςζδ βίκεηαζ ζημ
ιέηςπμ ημο Δθθδκζημφ ηυλμο ηαζ ζαήκεζ πθεονζηά. Απυ ηαεανά βεςηεηημκζηήξ ηαζ
βεςδοκαιζηήξ άπμρδξ, ημ ιπθμη ζημ ιέηςπμ κυηζα ηδξ ηάθνμο ημο Β. Αζβαίμο είκαζ μ πχνμξ
έηθοζδξ εκένβεζαξ.
Δηθ. 3.66 A) Καηαλνκή ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ θαη Β) ζεηζκνηεθηνληθόο ράξηεο γηα ηελ επξύηεξε πεξηνρή
Βνξείνπ Αηγαίνπ, ηξνπνπνηεκέλν από ηνπο Kokkalas et al. (2006)
Ζ Σάθνμξ ημο Βμνείμο Αζβαίμο απμηεθείηαζ απυ ιία ζεζνά ααεζχκ εκενβχκ θεηακχκ πμο
μνζμεεημφκηαζ απυ νήβιαηα (Vogt and Higgs, 1969; Lort, 1971; Le Pichon et al., 1984).
Αοηή δ δμιή εεςνείημ ςξ πνμέηηαζδ ημο Ρήβιαημξ ηδξ Βμνείμο Ακαημθίαξ απυ ανηεημφξ
επζζηήιμκεξ. Ζ Σάθνμξ μνζμεεηείηαζ απυ ιία ηφνζα νδλζβεκή γχκδ πνμξ Νυημ ηαζ έκακ
ηαηαηενιαηζζιέκμ νδλζβεκή ζζηυ πνμξ Βμννά (Le Pichon et al., 1984; Mascle and Martin,
1990) ηαζ ιπμνεί κα δζαζνεεεί ζε δφμ θεηάκεξ:
 ΢ηδ θεηάκδ ημο ΢άνμο, δζεφεοκζδξ ΑΒΑ-ΓΝΓ, ακαημθζηά ηαζ
 ΢ηδ θεηάκδ ηςκ ΢πμνάδςκ, δζεφεοκζδξ ΒΑ-ΝΓ, δοηζηά.

Ζ δζαθμνμπμίδζδ αοηή δείπκεζ πςξ ημ δοηζηυ ιένμξ ηδξ Σάθνμο, πενζέπεζ ιία ιεβαθφηενδ
ζοκζζηχζα δζάκμζλδξ (McKenzie, 1978). Μδπακζζιμί βέκεζδξ ζηδκ πενζμπή δείπκμοκ πςξ δ
Β-Ν ζοκζζηχζα ηίκδζδξ αολάκεηαζ πνμξ δοζιάξ ηαζ επίζδξ ζοζπεηίγμοκ ηδκ ζεζζιζηυηδηα
ιε δελζυζηνμθεξ νδλζβεκείξ γχκεξ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ, ηαηά ηφνζμ θυβμ (Taymaz et al.,
1991).
΢ηδκ πενίπηςζδ ηδξ ηάθνμο ημο Βμνείμο Αζβαίμο, δ πνήζδ ημο εκμπμζδιέκμο ηαηαθυβμο βζα
ημ πνμκζηυ δζάζηδια 1996-2007 (Καναηςκζηακηήξ, 2009), ηαεχξ ηαζ μζ θφζεζξ ημο Δ.Δ.Γ.΢.
απυ ημ 2008 έςξ ηαζ ζήιενα, ζοκεζζθένμοκ ζημκ ανηζυηενμ πνμζδζμνζζιυ ηςκ οπμηέκηνςκ
ζηδκ πενζμπή. Αοηυ ιπμνεί κα βίκεζ έκημκα δζαηνζηυ ηυζμ ζημ αυνεζμ πέναξ ηδξ ηάθνμο, υζμ
ηαζ ζηα κδζζά ηςκ ΢πμνάδςκ δοηζηά, πνζκ ηαζ ιεηά ηδ θεζημονβία ημο Δ.Δ.Γ.΢.
Ζ επζθμβή ηςκ δεδμιέκςκ βζα ηδκ ηαηαζηεοή ημπζηχκ 1-Γ πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ
δμιήξ, πναβιαημπμζήεδηε ζε ηέζζενεζξ εθθεζπηζηέξ πενζμπέξ ιε ακηίζημζπα ηέκηνα (θ,θ):
(39.700°Β, 24.250°Α), (39.000°Β, 24.300°Α), (40.300°Β, 25.250°Α) ηαζ (40.500°Β,
26.300°Α), ηα μπμία ακηζζημζπμφκ ζηζξ πενζμπέξ ηςκ θεηακχκ α) ΢πμνάδςκ α) ΢ηφνμο β)
Λήικμο (Πανάνηδια Α) ηαζ δ) ΢άνμο (Πανάνηδια Α). Οζ διζάλμκεξ R1,R2 ηαζ ηςκ
ηεζζάνςκ πενζμπχκ είκαζ 40 ηαζ 75 πζθζυιεηνα, ακηίζημζπα, εκχ ηα δεδμιέκα πμο
επζθέπεδηακ είπακ Μ≥1.4 ηαζ πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ιζηνυηενα ηςκ 0.8 δεοηενμθέπηςκ
(RMS), 5 (erh) ηαζ 8 (erz) πζθζμιέηνςκ. Γζα ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ
ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ
αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.66.
A) ΛΔΚΑΝΗ ΒΟΡΔΙΩΝ ΢ΠΟΡΑΓΩΝ

΢ηδκ πενζμπή ηδξ θεηάκδξ ηςκ Βμνείςκ ΢πμνάδςκ επζθέπεδηακ 1143 ζεζζιζηά βεβμκυηα βζα
ηδκ ηαηαζηεοή ημο 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ. Απυ ηζξ βναθζηέξ
παναζηάζεζξ ηδξ εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ, βίκεηαζ δζαηνζηή δ
δδιζμονβία μθζηχκ εθαπίζηςκ (Δζη. 3.67). Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ
απμηεθείηαζ απυ επηά ζηνχιαηα ηαζ έκακ διζπχνμ (Πζκαηαξ 3.33-34), πμο δζαθένεζ ανηεηά
ζηα αάεδ ηςκ αζοκεπεζχκ, ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ (Κααφνδξ, 2003).
Ο ιέζμξ θυβμξ Vp/Vs ειθακίγεηαζ εθαθνά ιεζςιέκμξ (1.77), ζε ζπέζδ ιε ημκ ακηίζημζπμ ημο
βεκζηεοιέκμο ιμκηέθμο πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα ημκ Δθθαδζηυ πχνμ, υιςξ πμθφ ημκηά ζηζξ
ηζιέξ πμο πνμζδζμνίζηδηακ απυ ζπεηζηέξ ιεθέηεξ βζα ηδκ πενζμπή, έπεζηα απυ 3-Γ ζεζζιζηή
ακηζζηνμθή (π.π. Drakatos and Drakopoulos, 1991; Papazachos and Nolet, 1997; Karagianni
and Papazachos, 2003). Οζ ιεηαεέζεζξ ηςκ επζηέκηνςκ ιεηαλφ ημο ανπζημφ ηαζ ημο ηεθζημφ
ηαηαθυβμο (Δζη. 3.68), δεκ είκαζ ιεβάθεξ, ηαεχξ ηοιαίκμκηαζ ηαηά ηφνζμ θυβμ απυ 4-4.5
πζθζυιεηνα, αθθά επζημονμφκ ζηδκ πζμ δζαηνζηή μιαδμπμίδζδ ηυζμ ηςκ επζηέκηνςκ υζμ ηαζ
ηςκ οπμηέκηνςκ (Δζη. 3.69).
RMS (sec) 0.50 0.42
ERH (km) 0.98 0.85
ERZ (km) 2.62 2.08
Depth (km) 14.41 9.12

VP/VS=1.79 VP/VS=1.77
1 4.50 0.0 5.00 0.0
2 5.50 1.3 5.80 2.0
3 5.70 4.2 6.00 8.0
4 6.10 7.0 6.40 13.0
5 6.30 11.5 6.50 20.0
6 6.50 16.5 7.00 24.0
7 7.00 30.0 7.40 35.0
8.00 80.0
Οζ ιέζεξ δζεοεφκζεζξ ηςκ ζοζηάδςκ πμο πνμηφπημοκ απυ ημκ επακαπνμζδζμνζζιέκμ

ηαηάθμβμ, ιε ημ κέμ 1-Γ ιμκηέθμ, αημθμοεμφκ ηδ βεκζηή δζεφεοκζδ ηςκ νδβιάηςκ ηυζμ ηδξ
θεηάκδξ ηςκ ΢πμνάδςκ (ΒΓ-ΝΑ) υζμ ηαζ ηδξ ηφνζαξ δμιήξ ηδξ ηάθνμο (ΒΑ-ΝΓ).
Συζμ μζ ζεζζιμί ηςκ ζζημνζηχκ πνυκςκ υζμ ηαζ ημ ζφβπνμκμ ζεζζιμηεηημκζηυ ηαεεζηχξ ηδξ
πενζμπήξ δείπκμοκ εκενβμπμίδζδ νδβιάηςκ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ πανάθθδθα ιε ηδκ ηφνζα
δμιή ηδξ πενζμπήξ. Βέααζα δοηζηά, πνμξ ηζξ ΢πμνάδεξ, βίκεηαζ μναηή δ αθθαβή ηδξ
δζεφεοκζδξ, δ μπμία θεάκεζ κα είκαζ εβηάνζζα ςξ πνμξ ηδκ Σάθνμ (ΒΓ-ΝΑ).
Β) ΢ΚΤΡΟ΢
Ζ ιεηαζεζζιζηή αημθμοεία ημο ζεζζιμφ ηδξ ΢ηφνμο (Ημφθζμξ 2001), απμηέθεζε ιία πνχηδξ
ηάλεςξ εοηαζνία χζηε κα λεηζκήζεζ δ ηαηαζηεοή εκυξ ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο ηαποηήηςκ,
πνδζζιμπμζχκηαξ έκα ζηακυ δείβια άνηζα πνμζδζμνζζιέκςκ ζεζζιχκ. Ανηεηέξ ενβαζίεξ
έπμοκ πναβιαημπμζδεεί ζηδκ ζοβηεηνζιέκδ πενζμπή, χζηε κα βίκεζ ιία μθμηθδνςιέκδ
(Benetatos et al., 2002; Roumelioti et al., 2003; Ganas et al., 2005; Agalos et al., 2007) ηυζμ
ζημκ ηαεμνζζιυ ηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ ημο ηφνζμο ζεζζιμφ ηαζ ηςκ ιεβαθφηενςκ
ιεηαζεζζιχκ, υζμ ηαζ ζηδκ επακεπελενβαζία ηδξ ζεζζιζηήξ αημθμοείαξ ιε εθανιμβή
ηαζκμφνζςκ πνμβναιιάηςκ, ηα μπμία αημθμοεμφκ ιζα δζαθμνεηζηή πνμζέββζζδ απυ ηζξ
ζοιααηζηέξ ιεευδμοξ ακάθοζδξ ηςκ ζεζζιζηχκ βεβμκυηςκ.
΢ηδκ εονφηενδ πενζμπή ηδξ ΢ηφνμο, επζθέπεδηακ 424 ζεζζιζηά βεβμκυηα βζα ηδκ ηαηαζηεοή
ημο 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ (Δζη. 3.70). Απυ ηζξ βναθζηέξ
παναζηάζεζξ ηδξ εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ, βίκεηαζ δζαηνζηή δ
δδιζμονβία μθζηχκ εθαπίζηςκ (Δζη. 3.71). Σμ ηεθζηυ 1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ
απμηεθείηαζ απυ επηά ζηνχιαηα ηαζ έκακ διζπχνμ (Πζκαηαξ 3.35-36), πμο δζαθένεζ ανηεηά
ζηα αάεδ ηςκ αζοκεπεζχκ, ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ (Κααφνδξ, 2003). Ο ιέζμξ θυβμξ Vp/Vs
ειθακίγεηαζ εθαθνά ιεζςιέκμξ (1.77), ζε ζπέζδ ιε ημκ ακηίζημζπμ ημο βεκζηεοιέκμο
ιμκηέθμο πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα ημκ Δθθαδζηυ πχνμ, υιςξ πμθφ ημκηά ζηζξ ηζιέξ πμο
πνμζδζμνίζηδηακ απυ ζπεηζηέξ ιεθέηεξ βζα ηδκ πενζμπή, έπεζηα απυ 3-Γ ζεζζιζηή ακηζζηνμθή
(π.π. Drakatos and Drakopoulos, 1991; Papazachos and Nolet, 1997; Karagianni and
Papazachos, 2003).
RMS (sec) 0.52 0.44
ERH (km) 1.98 1.92
ERZ (km) 5.52 5.59
Depth (km) 15.14 10.21
Αοηυ πμο βίκεηαζ ακηζθδπηυ ιε ηδκ πνήζδ ημο κέμο 1-Γ ιμκηέθμο, ηαζ πνμζμιμζάγεζ ιε ηα
απμηεθέζιαηα ημο εκμπμζδιέκμο ηαηαθυβμο (Καναηςκζηακηήξ, 2009), είκαζ πςξ δ ζοζηάδα
πμο είπε δδιζμονβδεεί ημ 2001, ζε εβηάνζζα δζεφεοκζδ ιε ηδκ ηφνζα, ήηακ ηεπκδηή
(artificial), θυβς ημο ιζηνμφ δείβιαημξ ζεζζιχκ βζα εηείκμ ημ δζάζηδια. Ζ πνυζεεζδ
πενζζζυηενςκ θάζεςκ ηαζ μ πνμζδζμνζζιυξ ημοξ ιε κέμ ιμκηέθμ ηαποηήηςκ μδήβδζε ζε
ανηζυηενα απμηεθέζιαηα ηαζ πζμ αμδεδηζηά βζα ηδκ ζεζζιμηεηημκζηή ενιδκεία εηείκδξ ηδξ
αημθμοείαξ.
Δηθ. 3.70 Γηαζέζηκα επίθεληξα από ηνλ θαηάινγν (1996-2015) πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνύζα κειέηε
θαη κε θπαλό ρξώκα ηα επηιεγκέλα, ζύκθσλα κε ηα θξηηήξηα πνπ αλαθέξζεθαλ, ζεηζκηθά γεγνλόηα γηα
ηελ θαηαζθεπή ηνπ ηνπηθνύ 1-Γ κνληέινπ ζηελ πεξηνρή θαη ε πξνβνιή ησλ ηνκώλ ζεηζκηθόηεηαο.
Έηζζ, υπςξ ιπμνεί κα θακεί ηυζμ απυ ηδκ ηαηακμιή ηςκ επζηέκηνςκ (Δζη. 3.72) υζμ ηαζ ηςκ
οπμηέκηνςκ (Δζη. 3.73), ημ πζεακυηενμ ζεκάνζμ ειπθέηεζ δφμ νήβιαηα, ζε πανάθθδθδ
δζεφεοκζδ ιε ημ ηφνζμ (ΒΓ-ΝΑ), ιήημοξ 10 ηαζ 5 πζθζμιέηνςκ ακηίζημζπα, ηα μπμία
εκενβμπμζήεδηακ ιεηά ηδ βέκεζδ ημο ηφνζμο ζεζζιμφ, ηονίςξ θυβς ηδξ ιεηαλφ ημοξ
αθθδθεπίδναζδξ.

VP/VS=1.79 VP/VS=1.77
΢ηξώκ Ceil.
α VP (km/s) (km) VP (km/s) Ceil. (km)
1 4.50 0.0 5.00 0.0
2 5.50 1.3 5.80 2.0
3 5.70 4.2 6.00 8.0
4 6.10 7.0 6.40 13.0
5 6.30 11.5 6.50 20.0
6 6.50 16.5 7.00 24.0
7 7.00 30.0 7.40 35.0
8.00 80.0
Ο ηφνζμξ ζεζζιυξ, ιεηά ημκ επακαπνμζδζμνζζιυ, ηαεμνίζεδηε ζηδ εέζδ (θ,θ) 39.051°Β
24.303°Α, ιε αάεμξ πενί ηα 9 πζθζυιεηνα, εκχ μ ηθάδμξ πμο εκενβμπμζήεδηε είκαζ ηδξ
ηάλεςξ ηςκ 25-30 πζθζμιέηνςκ, ηάηζ πμο ένπεηαζ ζε ζοιθςκία ιε ηζξ πνμτπάνπμοζεξ
ενβαζίεξ πμο έπμοκ βίκεζ ζηδκ πενζμπή (Benetatos et al., 2002; Roumelioti et al., 2003; Ganas
et al., 2005; Agalos et al., 2007).
Δηθ. 3.72 Eπίθεληξα από ηελ κεηαζεηζκηθή αθνινπζία ηνπ 2001, πξνζδηνξηζκέλα κε ην γεληθό (αξηζηεξά)
1-Γ κνληέιν θαη ην ηνπηθό (δεμηά) πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε ηα παξόληα δεδνκέλα.
3.4.5 ΝΟΣΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

Ζ πενζμπή ημο Νμηίμο Αζβαίμο (Δζη. 3.74) παναηηδνίγεηαζ ηονίςξ απυ ζεζζιμφξ εκδζαιέζμο
αάεμοξ, πμο μθείθμκηαζ ζηδκ ηαηαδουιεκδ Αθνζηακζηή πθάηα. Οζ ηφνζεξ δμιέξ πμο
επζηναημφκ ζηδκ πενζμπή είκαζ αοηέξ ηδξ μπζζεμηάθνμο, υπμο επζηναηεί εθεθηοζηζηυ
ηαεεζηχξ ηάζεςκ, ηαεχξ ηαζ ημ δθαζζηεζαηυ ηυλμ ημο Αζβαίμο, Σεηανημβεκμφξ δθζηίαξ. Σμ
δθαζζηεζαηυ ηυλμ ημο Αζβαίμο πενζθαιαάκεζ ηζξ ελήξ πενζμπέξ:
 Μήινο, δ μπμία απυ ημ ιέζμκ ημο Ακχηενμο Πθεζμηαίκμο έπεζ επδνεαζηεί απυ ιζα
εηηεηαιέκδ δθαζζηεζαηή δναζηδνζυηδηα δ μπμία ζοκεπίγεζ ζημ Σεηανημβεκέξ. Ζ δθαζζηεζαηή
αημθμοεία ηδξ Μήθμο απμηεθείηαζ απυ Βαζζηέξ πονμηθαζηζηέξ ζεζνέξ (Μέζμ-Άκς
Πθεζυηαζκμ), ΢φιπθεβια δυιςκ ηαζ νμχκ θάααξ (Ακχηενμο Πθεζμηαίκμο), Πονμηθαζηζηέξ
ζεζνέξ ηαζ δυιμζ θάααξ (Ακχηενμ Πθεζυηαζκμ-Πθεζζηυηαζκμ), ημ υλζκμ ζφιπθεβια ηδξ
Φονζπθάηαξ ηαζ Σναπήθαξ (Ακχηενμ Πθεζζηυηαζκμ) ηαζ πνμσυκηα θνεαηζηήξ
δναζηδνζυηδηαξ.
 ΢αληνξίλε, ηδξ μπμίαξ ημ δθαζζηεζαηυ ηέκηνμ απμηεθείηαζ απυ ηδκ ίδζα ηδκ
΢ακημνίκδ, ηζξ κδζίδεξ Υνζζηζακά πενίπμο 20 πθι κμηζμδοηζηά ηαζ ημ οπμεαθάζζζμ δθαίζηεζμ
Κμθμφιπμ 7 πθι ζηα αμνεζμακαημθζηά. Αοηυ ημ δθαίζηεζμ ανίζηεηαζ εκ ιένεζ ζε έκα ΝΓ –

ΒΑ ηθίζεςξ ηεηημκζηυ ηέναξ ηδξ Αιμνβμφ. Σμ αμνεζμδοηζηυ ήιζζο ημο δθαζζηεζαημφ ημιέα
ανίζηεηαζ ιέζα ζε έκα ηεηημκζηυ αφεζζια (Βφεζζια Άκοδνμο). Οζ πενζζζυηενεξ απυ ηζξ
ηεηημκζηέξ γχκεξ πμο παναηδνμφιε ηυζμ ζηδ ΢ακημνίκδ υζμ ηαζ ζημοξ ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ
αημθμοεμφκ ηδ βεκζηή ΒΑ-ΝΓ δζεφεοκζδ. Ζ ζδιακηζηυηενδ είκαζ δ μκμιαγυιεκδ νδλζβεκήξ
γχκδ ηδξ Καιέκδξ, δ μπμία ηέικεζ ηδκ ηαθδένα ηαζ ηαεμνίγεζ ηα πενζζζυηενα απυ ηα βκςζηά
ηέκηνα έηνδλδξ. Δοεοβναιιίγεζ ηα κδζζά Υνζζηζακά, ηδ πενζυκδζμ Αηνςηήνζ ηαζ ηδκ
Παθαζά ηαζ Νέα Καιέκδ. Μζα πανάθθδθδ γχκδ δζάννδλδξ, ίζςξ ίδζα ιε ηδξ Καιέκδξ, πενκά
ιέζς ηςκ ηέκηνςκ Μεβάθμ αμοκυ, ηαζ ημο δθαζζηείμο Κμθμφιπμ (Karberg, 2006).
 Νίζπξνο, δ μπμία ειθακίγεζ ιζα ιεβαθμπνεπή ηαθδένα δζαιέηνμο πενίπμο 3000
ιέηνςκ ηαζ φρμοξ ημζπςιάηςκ 650 ιέηνςκ. Ο ποειέκαξ ηδξ ηαθδέναξ, υπμο αοηυξ δεκ
ηαθφπηεηαζ απυ ηζξ πνυζθαηεξ θάαεξ ηδξ ιεηα-ηαθδενζηήξ πενζυδμο, ειθακίγεζ μνζζιέκμοξ
ζπδιαηζζιμφξ, δείβια ιζαξ ζδιακηζηήξ οδνμεενιζηήξ δναζηδνζυηδηαξ. Πνυηεζηαζ βζα
ηναηήνεξ θνεαηζηχκ εηνήλεςκ.
 Κσο, δ μπμία παναηηδνίγεηαζ απυ Σνζημβεκή ηαζ Σεηανημβεκή δθαζζηεζαηά
πεηνχιαηα. Ζ ηεηανημβεκήξ δθαζζηεζυηδηα πανήβαβε ιζα ζεζνά απυ νομθζεζηά-δαηζηζηά
δθαζζηεζαηά πεηνχιαηα πονμηθαζηζηέξ νμέξ (Boven et al. 1987; Dalambakis 1987). Ζ
ειθάκζζδ Καμθίκδ ζηδ πενζυκδζμ ηδξ Κεθάθμο, ζηα ΝΓ ημο κδζζμφ, ζοκδέεηαζ ιε ηδκ
φπανλδ Ρομθζεζηχκ πεηνςιάηςκ Πθεζμηαζκζηήξ δθζηίαξ (Boven et al. 1987). Ζ αθπζηή δμιή
ημο κδζζμφ πενζθαιαάκεζ α) ηδ ζπεηζηά αοηυπεμκδ εκυηδηα ιε Παθαζμγςζημφξ ζπζζηυθζεμοξ,
Μεζμγςζηά ιεηαιμνθςιέκα ακεναηζηά ηαζ Καης-Μεζμηαζκζηή ιμθάζζα, α) Σμκ αθθυπεμκμ
θθφζπδ ηδξ Θένιδξ ακαημθζηά, β) ημ ηάθοιια ηδξ Είαξ πμο μιμζάγεζ ιε ηδκ εκυηδηα ηδξ
Σνζπυθεςξ ηαζ δ) ημ ηάθοιια ημο Πνμθήηδ Ζθία, ημ μπμίμ πενζθαιαάκεζ πεθαβζημφ ηφπμο
αημθμοείεξ, υιμζεξ ιε αοηέξ ηδξ εκυηδηαξ ηδξ Πίκδμο. Ζ ιεηαθπζηή δμιή παναηηδνίγεηαζ
απυ ιζηνμφ πάπμοξ ζγδιαημβέκεζδ Μεζμηαζκζηήξ δθζηίαξ, πμο ηαηά ηφνζμ θυβμ, έπεζ θάαεζ
πχνα ηαηά ιήημξ ηςκ αμνείςκ πθεονχκ ημο Γζηαίμο (Παπακζημθάμο ηαζ Λέηηαξ, 1990).
΢ηδκ πενζμπή ημο δθαζζηεζαημφ ηυλμο, δ άκμδμξ ηςκ ιαβιαηζηχκ νεοζηχκ βίκεηαζ ιέζς
επζθακεζαηχκ εθεθηοζηζηχκ δζαννήλεςκ, ιε ζοκέπεζα ηδκ ηαηαβναθή ηάπμζςκ
επζθακεζαηχκ ζεζζιχκ πμο ζοκδέμκηαζ ιε αοηέξ. Οζ δζεοεφκζεζξ ηςκ ηφνζςκ νδλζβεκχκ
γςκχκ, πμο επζηναημφκ ζηδκ πενζμπή, είκαζ ΒΑ-ΝΓ (Papazachos and Panagiotopoulos, 1993)
ηαζ μνζμεεημφκ ηάθνμοξ ηαζ ηεηημκζηά ηέναηα. ΢φιθςκα ιε ημοξ Gautier ηαζ Brun (1994),
ζηδκ πενζμπή ηςκ ΒΓ Κοηθάδςκ οπάνπμοκ ηνεζξ επζιήηεζξ ζεζνέξ θεηακχκ, ΒΓ-ΝΑ
δζεφεοκζδξ, μζ μπμίεξ ημπμεεημφκηαζ ιεηαλφ ηςκ κδζζχκ Δφαμζαξ-Μφημκμξ, Γοάνμξ-΢φνμξ
ηαζ Κέα-΢ίθκμξ, δίκμκηαξ ιζα εζηυκα ηάθνςκ ηαζ ηεηημκζηχκ ηενάηςκ. Βάζεζ ιμνθμθμβζηχκ
ηαζ ηεηημκζηχκ ηνζηδνίςκ θαίκεηαζ πςξ ηάεε ιία απυ ηζξ πνμακαθενεείζεξ ζεζνέξ θεηακχκ,
ζοζπεηίγεηαζ ιε ηδκ ακάπηολδ ιζαξ γχκδξ απμηυθθδζδξ ιε δζεφεοκζδ ηθίζδξ πνμξ Βμννά
(Gautier and Brun, 1994).
΢ημ ακαημθζηυ πέναξ ημο δθαζζηεζαημφ ηυλμο ημο Αζβαίμο, ανίζηεηαζ δ πενζμπή πμο
ιεθεηάηαζ, ζηδκ πανμφζα πανάβναθμ, ηαζ πενζθαιαάκεζ ηδκ Κς ηαζ ηζξ αηηέξ ηδξ ΝΓ
Μζηνάξ Αζίαξ. Απυ ηα δθαζζηεζαηά πεηνχιαηα Σνζημβεκμφξ ηαζ Σεηανημβεκμφξ δθζηίαξ, πμο
ανίζημκηαζ ζηδκ Κς, απέκακηζ, ζηζξ αηηέξ ηζξ Γοηζηήξ Σμονηίαξ, βίκεηαζ ιεηάααζδ ζηα
ηαθφιιαηα ηδξ Λοζίαξ, ηα μπμία είκαζ ακηίζημζπα ηςκ Δθθδκίδςκ, ιε ζγδιαημβεκείξ
απμεέζεζξ. Σα ηαθφιιαηα ηδξ Λοζίαξ, ιε ηφνζα έηθναζή ημοξ ζηδκ εκυηδηα ημο Sandak,
είκαζ ημ αθθυπεμκμ ημιιάηζ ηδξ πενζμπήξ ημ μπμίμ πανειαάθθεηαζ ιεηαλφ ηδξ ιάγαξ ημο
Μαζάκδνμο ηαζ ηδξ εκυηδηαξ ημο Bey Daglari.
Δηθ. 3.74 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (πάλσ) θαη ράξηεο κε ην εθαηζηεηαθό ηόμν Ννηίνπ
Αηγαίνπ (ηξνπνπνηεκέλνο από Papadimitriou et al., 2015), κε έκθαζε ζηηο ππνπεξηνρέο Μήινπ (θόθθηλν
παξαιιειεπίπεδν), ΢αληνξίλεο (καύξν παξαιιειεπίπεδν) θαη Νηζύξνπ-Κσ (θίηξηλν παξαιιειεπίπεδν),
θαη ηνπο επηιεγκέλνπο κεραληζκνύο γέλεζεο (Μ≥4.6) πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ από ην Δξγαζηήξην
΢εηζκνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ (θάησ) (Agalos et al., 2007; Moshou et al., 2007).
Καηά ημ Ακχηενμ Λζάζζμ δ εζηυκα δζαθμνμπμζείηαζ ζημκ ζοβηεηνζιέκμ πχνμ, ηαζ έηζζ απυ
ιία εκζαία εκυηδηα πνμηφπημοκ δφμ (Erakman et al., 1986), μιυθμβεξ παθαζμβεςβναθζηά,
ηςκ μπμίςκ μζ ααζζηέξ δζαθμνέξ ανίζημκηαζ ζηα ελήξ:
 Δκχ δ εκυηδηα Sandak ηενιαηίγεηαζ ζημ Ακχηενμ Κνδηζδζηυ, δ εκυηδηα
Haticeana ζοκεπίγεζ ιέπνζ ημ Καηχηενμ Ζχηαζκμ ηαζ
 απυ ηζξ απμεέζεζξ δπεζνςηζημφ πενζεςνίμο ηδξ εκυηδηαξ Sandak βίκεηαζ
ιεηάααζδ ζηα πεθαβζηά ζγήιαηα ηδξ εκυηδηαξ Haticeana,
Μεηαλφ ηςκ πενζμπχκ Muğla ηαζ Gölhisar, ημ μθζμθζεζηυ ζφιπθεβια οπένηεζηαζ, ηεηημκζηά,
ηδξ εκυηδηαξ Sandak. Μεηαλφ ηςκ μθζμθίεςκ ηαζ ηδξ μνμθήξ ηδξ ζηνςιαημβναθζηήξ
ημθχκαξ, ανίζηεηαζ έκα ιίβια ζγδιαημβεκχκ ηαζ μθζμθζεζηχκ ζςιάηςκ, ηα μπμία
πενζθαιαάκμκηαζ ζ’ έκα μθζμθζεζηυ mélange. Δπίζδξ δ ζηνςιαημβναθζηή ζηήθδ ηδξ γχκδξ
ημο Sandak πενζθαιαάκεζ (Okay, 1989):
 εθαθνχξ ακαηνοζηαθθμιέκμοξ ενοενμφξ, ζχδεζξ ηαζ ηεθνμφξ ζπζζηυθζεμοξ,

ραιιίηεξ, ηνμηαθμπαβή, ζπακίςξ μνίγμκηεξ αζαεζηυθζεςκ, ζημκ ζπδιαηζζιυ
Karaova,
 παποπθαηχδεζξ ηεθνυπνςμοξ δμθμιίηεξ ζημκ ζπδιαηζζιυ ημο Gereme,
 παποπθαηχδεζξ αζαεζηυθζεμοξ Ηatalca Tepe ηαζ
 Φιύζρε, Ακς-Κνδηζδζηήξ δθζηίαξ, μ μπμίμξ πανζζηά ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ
μθζμθίεςκ ηαζ ημο mélange πάκς απυ ηδκ εκυηδηα ημο Sandak (ακ ηαζ ζηδκ
πενζμπή ιεθέηδξ ημ ζφιπθεβια ηςκ μθζμθίεςκ επζηάεεηαζ απεοεείαξ ηςκ
αζαεζηυθζεςκ ηφπμο Ηatalca Tepe).
Οζ ηφνζεξ νδλζβεκείξ γχκεξ ηδξ πενζμπήξ ιεθέηδξ μνζμεεημφκ ηζξ θεηάκεξ:
 Kale-Tavas, δζεφεοκζδξ Α-Γ, δ μπμία άκμζλε ηαηά ημ Οθζβυηαζκμ,
 Ören, δζεφεοκζδξ Β-Ν, πμο ζπδιαηίζεδηε ηάης απυ έκα εθεθηοζηζηυ ηαεεζηχξ
ηάζεςκ δζεφεοκζδξ Α-Γ ηαζ ζοιπίεζδξ ηαηά ημκ άλμκα Β-Ν, ηαηά ημ Κάης
Μεζυηαζκμ,
 ηαζ ιζα κέα μιάδα θεηακχκ δ μπμία ζπδιαηίζεδηε ηαηά ιήημξ
επακαδναζηδνζμπμζδιέκςκ νδβιάηςκ δζεφεοκζδξ ΒΒΓ-ΝΝΑ, ηαηά ημ Ακχηενμ
Μεζυηαζκμ έςξ ημ Καηχηενμ Πθεζυηαζκμ.
Δπίζδξ ζδιακηζηή είκαζ δ δμιή ηδξ ηάθνμο ηδξ Ακηζιάπεζαξ ζηδκ Κς, πμο ανίζηεηαζ
ακάιεζα ζηδ πενζυκδζμ ηδξ Κεθάθμο ηαζ ζηδ δοηζηή πθεονά ημο Γζηαίμο, δ μπμία
μνζμεεηείηαζ απυ δφμ ηεηημκζηέξ γχκεξ, ΒΓ-ΝΑ δζεφεοκζδξ, ιε ακηίζηνμθμ ηαεεζηχξ
δδιζμονβίαξ ημοξ. Σμ ακαημθζηυ ιένμξ ηδξ ηάθνμο μνζμεεηείηαζ απυ έκα ακάζηνμθμ νήβια,
εκχ ημ ακηίζημζπμ δοηζηυ, ημκηά ζηδ πενζυκδζμ ηδξ Κεθάθμο, απυ ιία γχκδ δελζυζηνμθςκ
ηακμκζηχκ νδβιάηςκ πμο εκενβμπμζήεδηακ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο Μεζμηαίκμο-Οθζβμηαίκμο
(Παπακζημθάμο ηαζ Λέηηαξ, 1990; Lagios et al., 1993).
Ζ ζεζζιζηυηδηα ζημ Νυηζμ Αζβαίμ ζοβηεκηνχκεηαζ ηονίςξ ηαηά ιήημξ ημο Δθθδκζημφ ηυλμο,
υπμο επζηναημφκ δζαννήλεζξ ζοκδευιεκεξ ιε ακάζηνμθμοξ ιδπακζζιμφξ βέκεζδξ. Ζ εζηυκα
ζημ μπζζευημλμ αθθάγεζ, ηαζ παναηδνείηαζ ιία εονεία βηάια ιδπακζζιχκ βέκεζδξ, ηακμκζημί
βζα επζθακεζαημφξ ζεζζιμφξ, ακάζηνμθμζ ηαζ μνζγυκηζαξ μθίζεδζδξ βζα ααεφηενα βεβμκυηα.
Όζμκ αθμνά ζημ δθαζζηεζαηυ ηυλμ, δ ζεζζιζηυηδηα ζοβηεκηνχκεηαζ ηονίςξ πθδζίμκ ηδξ Κς
ηαζ ΒΑ ηδξ ΢ακημνίκδξ, ζηδ θεηάκδ ΢ακημνίκδξ-Άκοδνμο-Αιμνβμφ.
Γζα ηδκ ηαηαζηεοή εκυξ ιμκμδζάζηαημο πνμηφπμο εονείαξ ηθίιαηαξ, έβζκε επζθμβή ζεζζιχκ
ζε ιία εθθεζπηζηή επζθάκεζα ιε ηέκηνμ (θ,θ) 36.000°Β, 25.000°Α, ηαζ διζάλμκεξ R1, R2 180
ηαζ 350 πζθζυιεηνα ακηίζημζπα, ιε πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ιζηνυηενα ηςκ 0.6
δεοηενμθέπηςκ, 2.5 ηαζ 4 πζθζμιέηνςκ (erh, erz). Δκηυξ αοηήξ ηδξ οπμ-πενζμπήξ
πνμζδζμνίζηδηακ 2.206 ζεζζιμί, έπμκηαξ ςξ ανπζηυ 1-Γ ιμκηέθμ δμιήξ ηαποηήηςκ ηοιάηςκ
πχνμο αοηυ ημο Κααφνδ (2003). Οζ ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢ πνδζζιμπμζήεδηακ ηαηά ηφνζμ θυβμ,
δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.74. Απυ ηζξ βναθζηέξ
παναζηάζεζξ ηδξ εθαπζζημπμίδζδξ ηςκ πςνμπνμκζηχκ ζθαθιάηςκ, πνμηφπημοκ ανηεηά ηαθά
μθζηά εθάπζζηα βζα ηδκ επζθμβή ηςκ ηεθζηχκ ηαποηήηςκ ηαζ αάεμοξ αζοκεπεζχκ ζηνςιάηςκ
ημο οπυ ηαηαζηεοή 1-Γ πνμηφπμο (Δζη. 3.75). Σμ ηεθζηυ ιμκηέθμ απμηεθείηαζ απυ έλζ
ζηνχιαηα ηαζ έκακ διζπχνμ (Πζκαηαξ 3.38), ηαζ δεκ θαίκεηαζ κα δζαθένεζ ζε ζδιακηζηυ
ααειυ, ζε ζπέζδ ιε ημ ανπζηυ (Κααφνδξ, 2003), ηυζμ ζημ επίπεδμ ηςκ ηαποηήηςκ υζμ ηαζ
ηςκ ααεχκ ηςκ αζοκεπεζχκ. Σα ιέζα πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα ιεζχκμκηαζ, υπςξ θαίκεηαζ ηαζ
ζημκ Πίκαηα 3.37, ιε απμηέθεζια ηδκ ανηζυηενδ ζοβηέκηνςζδ ηςκ επζηέκηνςκ ζε
ζαθέζηενεξ ζοζηάδεξ, ηαζ ηζξ ιέζεξ πνμηφπημοζεξ ιεηαεέζεζξ κα είκαζ ιζηνυηενεξ ηςκ 7-8
πζθζμιέηνςκ, ηαηά ιήημξ ηςκ αλυκςκ ημο βεςβναθζημφ ιήημοξ ηαζ πθάημοξ (Δζη. 3.76).
Ζ ζεζζιζηυηδηα ηδξ πενζμπήξ εκημπίγεηαζ ζε ηνεζξ ηφνζεξ ζοζηάδεξ, πμο ειπθέημκηαζ άιεζα
ιε ημ ηεηημκζηυ ηαεεζηχξ ηδξ πενζμπήξ. Αοηέξ είκαζ ζηδ κήζμ Θήναξ, ζηδκ Αζηοπάθαζα, ηαζ
ζηδκ ηαθδένα ιεηαλφ Νζζφνμο ηαζ Κς. Όθεξ ζοκδέμκηαζ ιε επζθακεζαηέξ δζαννήλεζξ ΑΒΑ-
ΓΝΓ δζεοεφκζεςξ, μζ μπμίεξ ηαηά αάζδ δζεοημθφκμοκ ηδκ άκμδμ οδνμεενιζηχκ νεοζηχκ
ζηδκ επζθάκεζα. ΢οβηεηνζιέκα ζηδκ ΢ακημνίκδ, δ ζδιακηζηυηενδ νδλζβεκήξ γχκδ είκαζ αοηή
ηδξ Καιέκδξ-Κμθμφιπμ, δ μπμία ηέικεζ ηδκ ηαθδένα ηαζ ηαεμνίγεζ ηα πενζζζυηενα απυ ηα
βκςζηά δθαζζηεζαηά ηέκηνα. Ζ ζοβηεηνζιέκδ γχκδ εοεοβναιιίγεζ ηα κδζζά Υνζζηζάκα, ηδ
πενζυκδζμ Αηνςηήνζ ηαζ ηδκ Παθαζά ηαζ Νέα Καιέκδ. Μζα πανάθθδθδ γχκδ ίζςξ ίδζα ιε
ηδξ Καιέκδξ, πενκά ιέζς ηςκ ηέκηνςκ Μεβάθμ αμοκυ, ηαζ ημο δθαζζηείμο Κμθμφιπμ.
RMS (sec) 0.46 0.34
ERH (km) 1.62 1.09
ERZ (km) 5.19 3.66
Depth (km) 16.55 16.07
Γζάζπανηα ζεζζιζηά βεβμκυηα, εκδζαιέζμο αάεμοξ, ανίζημκηαζ ζηζξ ακαημθζηέξ Κοηθάδεξ

εκχ δ ζοζηάδα ιεηαλφ Κς ηαζ Νζζφνμο μθείθεηαζ ζε νδλζβεκείξ γχκεξ ίδζαξ δζεφεοκζδξ ηαζ
πανυιμζαξ θφζδξ ιε αοηέξ ηδξ ΢ακημνίκδξ. Σδκ φπανλδ αοηχκ ηςκ ααεζχκ ηεηημκζηχκ
γςκχκ, εηιεηαθθεφμκηαζ ηα ιαβιαηζηά νεοζηά ηαζ ακένπμκηαζ ζημοξ πνςημβεκείξ ηαζ
δεοηενμβεκείξ εαθάιμοξ εκηυξ ημο θθμζμφ. Γζα ηδκ πενεηαίνς ελέηαζδ ζεζζιμηεηημκζηχκ
ζημζπείςκ ζε αοηέξ ηζξ πενζμπέξ, ηαηαζηεοάζηδηακ επί ιένμοξ 1-Γ πνυηοπα
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ημπζηήξ ηθίιαηαξ.

VP/VS=1.79 VP/VS=1.79
1 4.50 0.0 4.90 0.0
2 5.50 1.3 5.20 4.5
3 5.70 4.2 6.20 8.0
4 6.10 7.0 6.30 16.0
5 6.30 11.5 6.60 23.0
6 6.50 16.5 7.40 40.0
7 7.00 30.0 8.00 75.0
ηνπ δεύηεξνπ ζηξώκαηνο θαζώο θαη ηνπ ιόγνπ Vp/Vs, καδί κε ηε κέζνδν Chatelain.
Δηθ. 3.76 Δπηιεγκέλε ζεηζκηθόηεηα γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ 1-Γ πξνηύπνπ ηαρπηήησλ επξείαο θιίκαθαο,
ζηελ πεξηνρή ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ, πξηλ (πάλσ) θαη κεηά (θάησ) ηνλ επαλαπξνζδηνξηζκό ηνπ δηαζέζηκνπ
θαηαιόγνπ επηθέληξσλ.
Οζ πενζμπέξ ζηζξ μπμίεξ έβζκε επζθμβή ζεζζιζηχκ βεβμκυηςκ βζα ηδκ ηαηαζηεοή
θεπημιενέζηενςκ πνμηφπςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ είκαζ μζ ελήξ: α) ΢ακημνίκδ-Αιμνβυξ
(Δζη. 3.77) ηαζ α) Νίζονμξ-Κςξ (Δζη. 3.82). Γζα ηζξ ακάβηεξ αεθηζζημπμίδζδξ ηςκ
απμηεθεζιάηςκ ηδξ ζεζζιζηήξ έλανζδξ ημο 2011-2012 ζηδκ πενζμπή ηδξ ΢ακημνίκδξ,
πναβιαημπμζήεδηε οπμδζαίνεζδ αοηήξ ζε ιζηνυηενεξ οπμπενζμπέξ, ιε ζημπυ ηδ
θεπημιενέζηενδ ελέηαζδ ηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ ηδξ αημθμοείαξ. Σα απμηεθέζιαηα
αοηήξ ηδξ ιεθέηδξ πενζθαιαάκμκηαζ ζηδκ ενβαζία ηςκ Papadimitriou et al. (2015), υπμο
πανμοζζάγμκηαζ ηα απμηεθέζιαηα ιίαξ πμθοπαναιεηνζηήξ ζεζζιμθμβζηήξ πνμζέββζζδξ ηδξ
ηνίζδξ ημο 2011-2012 ζηδκ πενζμπή ημο δθαζζηεζαημφ ζοιπθέβιαημξ ηδξ ΢ακημνίκδξ.
Α) ΢ΑΝΣΟΡΙΝΗ-ΑΜΟΡΓΟ΢
Ζ πνμζέββζζδ πμο έβζκε βζα ηδκ πενζμπή ηδξ ΢ακημνίκδξ-Αιμνβμφ, ααζίζηδηε ζηδκ
ηαηαζηεοή εκυξ ημπζημφ 1-Γ πνμηφπμο ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ βζα ημ
δθαζζηεζαηυ ζφιπθεβια, ηαεχξ ηαζ θεπημιενέζηενςκ, επί ιένμοξ ιμκηέθςκ βζα ηζξ πενζμπέξ
α) ηδξ ηαθδέναξ, α) ηςκ Υνζζηζακχκ κήζςκ, β) ημο οπμεαθάζζζμο δθαζζηείμο ημο

Κμθμφιπμ, δ) ηδξ θεηάκδξ Άκοδνμο-Αιμνβμφ ηαζ ε) ηδξ ζοζηάδαξ κυηζα ηδξ Βθοπάδαξ (Δζη.
3.78).
Πίλαθαο 3.39 Γεληθό 1-Γ κνληέιν Ηθαηζηεηαθνύ ΢πκπιέγκαηνο ΢αληνξίλεο θαη επί κέξνπο ηνπηθά
A) Καιδέξα B) Υξηζηηαλά C) Κνινύκπν D) Άλπδξνο E) Νόηηα Θήξα
VP/VS=1.81 VP/VS=1.74 VP/VS=1.77 VP/VS=1.74 VP/VS=1.78
VP Ceil. VP Ceil. VP Ceil. VP Ceil. VP Βάζνο

΢ηξώκα (km/s) (km) (km/s) (km) (km/s) (km) (km/s) (km) (km/s) (km)
1 4.0 0.0 5.0 0.0 4.5 0.0 5.1 0.0 4.9 0.0
2 4.3 1.0 5.7 4.0 5.2 5.0 5.8 2.0 5.6 4.0
3 4.8 3.0 5.9 8.0 6.0 8.0 6.1 9.0 6.0 10.0
4 5.2 8.0 6.5 13.0 6.6 13.0 6.6 18.0 6.5 13.0
5 5.5 12.0 6.9 20.0 7.2 24.0 7.1 28.0 6.9 18.0
6 5.8 16.0 7.3 25.0 7.6 48.0 7.6 39.0 7.3 32.0
7 6.1 18.0 7.9 45.0 8.0 80.0 8.0 75.0 7.7 43.0
8 6.6 22.0 8.0 80.0 - - - - 8.0 80.0
Ζ ηαηαζηεοή ημο 1-Γ πνμηφπμο ζεζζιζηχκ ηαποηήηςκ βζα ηδκ εονφηενδ πενζμπή ημο
δθαζζηεζαημφ ζοιπθέβιαημξ, λεηίκδζε πνδζζιμπμζχκηαξ ςξ ανπζηυ ιμκηέθμ αοηυ ημο
Νμηίμο Αζβαίμο (Πίκαηαξ 3.38), εκχ ζημ επυιεκμ ζηάδζμ, ηδξ ηαηαζηεοήξ ηςκ επί ιένμοξ
πνμηφπςκ δμιήξ ζεζζιζηχκ ηαποηήηςκ, ςξ ανπζηυ 1-Γ ιμκηέθμ οζμεεηείηαζ αοηυ πμο
πνμέηορε απυ ηδκ πνμδβμφιεκδ δζαδζηαζία (1-Γ πνυηοπμ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ
ηαποηήηςκ ηοιάηςκ πχνμο δθαζζηεζαημφ ζοιπθέβιαημξ ΢ακημνίκδξ). Σα ζθάθιαηα πμο
πνμηφπημοκ, ηαηά ηακυκα, είκαζ ιζηνυηενα απυ αοηά ημο ηαηαθυβμο πμο πνμέηορε
πνδζζιμπμζχκηαξ ημ 1-Γ ιμκηέθμ ηδξ εονφηενδξ πενζμπήξ ηδξ ΢ακημνίκδξ (Πίκαηαξ 3.39-40).
πνμηφπημοκ ανηεηά ηαθά μθζηά εθάπζζηα, βζα ηδκ επζθμβή ηςκ ηεθζηχκ ηαποηήηςκ ηαζ
αάεμοξ αζοκεπεζχκ ζηνςιάηςκ ημο οπυ ηαηαζηεοή 1-Γ πνμηφπμο, εκχ δ ιεηααμθή ηςκ επί
ιένμοξ ιμκηέθςκ (Vp/Vs), ζηζξ πςνζηέξ ζοζηάδεξ πμο ακαβκςνίζηδηακ, είκαζ ειθακήξ ηαζ
πμθφ πζεακυ κα ζοκδέεηαζ ιε ηδ δζαθμνμπμίδζδ ηδξ δμιήξ θυβς ηδξ φπανλδξ εκενβχκ
δθαζζηεζαηχκ εαθάιςκ. Ζ ηαηακμιή ηυζμ ηςκ επζηέκηνςκ υζμ ηαζ ηςκ οπμηέκηνςκ μδδβεί
ζε ιία ζαθέζηενδ δζαηνζημπμίδζδ ηςκ πςνζηχκ ζοζηάδςκ ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ηςκ
Νμηίςκ Κοηθάδςκ. Όπςξ πνμηφπηεζ απυ ηδκ ακάθοζδ ηδξ ζεζζιζηήξ έλανζδξ ηαηά ημ
πνμκζηυ δζάζηδια 2011-2013 απυ ημοξ Papadimitriou et al. (2015), ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ
ηαηαβεβναιιέκδξ ζεζζιζηυηδηαξ ιπμνεί κα ζοκδεεεί ιε ηδκ άκμδμ ιαβιαηζηχκ νεοζηχκ δζα
ιέζμο εκενβχκ νδλζβεκχκ δμιχκ (Δζη. 3.78). ΢ηδκ πενζμπή αμνεζυηενα, υπμο ημπμεεηείηαζ δ
οπμπενζμπή d, μζ ζεζζιμί είκαζ ηαεανά ηεηημκζημφ παναηηήνα, ιζα ηαζ βίκεηαζ ειθακήξ δ
εκενβμπμίδζδ ηδξ γχκδξ ΢ακημνίκδξ-Αιμνβμφ, δ μπμία ηαηά ημ πανεθευκ έπεζ δχζεζ

ηαηαζηνεπηζημφξ ζεζζιμφξ (1956).
Δηθ. 3.77 ΢εηζκνηεθηνληθόο ράξηεο επξύηεξεο πεξηνρήο ΢αληνξίλεο-Ακνξγνύ (Papadimitriou et al., 2015)
Πίλαθαο 3.40 Γηάκεζνη ρσξνρξνληθώλ ζθαικάησλ θαη βάζνπο γηα θάζε ζπζηάδα
ρσξηζηά
Πξόηππν: Γεληθό Σνπηθό
Group: A B C D E A B C D E
Median RMS (sec) 0.120 0.260 0.150 0.280 0.150 0.100 0.200 0.130 0.170 0.130
Median ERH (km) 0.696 1.047 1.042 1.101 1.563 0.619 0.630 1.063 0.747 1.388
Median ERZ (km) 1.150 1.990 1.440 4.810 1.610 1.110 1.360 1.370 2.090 1.070
Median Depth (km) 4.690 23.450 8.380 8.060 11.440 4.335 6.565 8.470 10.320 9.330
Δηθ 3.78 Σνπηθή ζηαζκνί ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη Δπηιεγκέλε ζεηζκηθόηεηα γηα ηελ ρξνληθή πεξίνδν
2000-2013 θαη πξνβνιή ηεο ηνκήο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε δηεύζπλζε Β40°Α. Σα ρξώκαηα
αληηζηνηρνύλ ζε νθηώ δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο πεξηόδνπο: A) Μάξηηνο 2000 – Γεθέκβξηνο 2001, B)
Ιαλνπάξηνο 2002 – Ννέκβξηνο 2003, C) Γεθέκβξηνο 2003 – ΢επηέκβξηνο 2006, D) Οθηώβξηνο 2006 –
Μάξηηνο 2008, E) Απξίιηνο 2008 – Μάηνο 2009, F) Ινύληνο 2009 – Φεβξνπάξηνο 2010, G) Μάξηηνο 2010 –
Γεθέκβξηνο 2010, H) Ιαλνπάξηνο 2011 – Μάξηηνο 2013 (δεμηά) (Papadimitriou et al., 2015).
Δηθ. 3.79 Καηαλνκή ηεο ζεηζκηθόηεηαο ρξεζηκνπνηώληαο Α) ην 1-Γ κνληέιν ηνπ εθαηζηεηαθνύ
ζπκπιέγκαηνο ηεο ΢αληνξίλεο θαη Β) ηα επί κέξνπο, ιεπηνκεξέζηεξα, 1-Γ πξόηππα δνκήο ηαρπηήησλ
θπκάησλ ρώξνπ (Papadimitriou et al., 2015).
Ακαθοηζηυηενα, ζηδκ πενζμπή ΢ακημνίκδξ παναηδνήεδηε παιδθή ζεζζιζηυηδηα ιεηαλφ 2000

ηαζ 2002, πςνίξ εκδείλεζξ πςνμπνμκζηήξ μιαδμπμίδζδξ (Πενίμδμξ Α). ΢ηζξ 25 ΢επηειανίμο
2003 έθααε πχνα έκα ζεζζιζηυ βεβμκυξ ιε Mw=4.3, ημκηά ζημ Κμθμφιπμ (Πενίμδμξ Β).
Αοηυξ μ ζεζζιυξ ηαζ δ ιεηαζεζζιζηή ημο αημθμοεία απμηεθμφκ ιζαξ πνχηδ έκδεζλδ φπανλδξ
πςνμπνμκζηχκ ζιδκχκ. Ζ ζεζζιζηυηδηα ήηακ ηονίςξ ζοβηεκηνςιέκδ ΒΑ ηδξ ΢ακημνίκδξ,
ημκηά ζημ οπμεαθάζζζμ δθαίζηεζμ Κμθμφιπμ (Δζη. 3.79).
Δηθ. 3.80 Καηαλνκή ππνθέληξσλ κε ηε ρξήζε ησλ επί κέξνπο 1-Γ κνληέισλ δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ
ρώξνπ (Papadimitriou et al., 2015).
Αλίγεζ κα ζδιεζςεεί υηζ παναηδνείηαζ έθθεζρδ δναζηδνζυηδηαξ ζημ εζςηενζηυ ηδξ Καθδέναξ
ηαηά ημ 2003. Μεηά απυ αοηή ηδκ αημθμοεία παναηδνήεδηε ιεβαθφηενδ δζαζπμνά
ζεζζιζηυηδηαξ ιεηαλφ 2004 - 2006 (πενίμδμξ C), εκχ ιία πενίμδμξ ζπεηζηήξ δνειίαξ έθααε
ηέθμξ ημκ Αφβμοζημ ημο 2007 (Πενίμδμξ D), ημ μπμίμ δζαδέπηδηε έκαξ ιζηνυξ πανμλοζιυξ,
κυηζα ηδξ ΢ακημνίκδξ, ιεηαλφ 24 ηαζ 28 Αοβμφζημο ημο ίδζμο έημοξ, ζε ιία πενζμπή πένζλ
ημο Κμθμφιπμ. ΢ημ ηέθμξ Ημοκίμο ημο 2009, θαιαάκεζ πχνα αηυια ιία ζεζζιζηή έλανζδ
ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ημο Κμθμφιπμ (Πενίμδμξ F), λεηζκχκηαξ ιε μνζζιέκμοξ
πνμζεζζιμφξ. Σμ ιεβαθφηενμ βεβμκυξ (Mw=4.9) ζοκέαδ ζηζξ 26 Ημοκίμο ηαζ αημθμοεήεδηε
απυ ιζα πμθφ ζφκημιδ αθθά ποηκή ιεηαζεζζιζηή αημθμοεία πμο δζήνηεζε ιέπνζ ηδκ 1δ
Ημοθίμο 2009. Καηά ηδ δζάνηεζα ημο 2010 δεκ παναηδνήεδηε έκημκδ ζεζζιζηή
δναζηδνζυηδηα ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ημο δθαζζηεζαημφ ζοιπθέβιαημξ ηδξ ΢ακημνίκδξ
(πενίμδμξ G), ιε ηδκ ηαηάζηαζδ αοηή κα αθθάγεζ απυ ημκ Φεανμοάνζμ ημο 2011. Δηείκδ ηδκ
πνμκζηή πενίμδμ λεηίκδζε έκημκδ ιζηνμζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα ζημ εζςηενζηυ ηδξ
Καθδέναξ, δ μπμία ιάθζζηα είκαζ δ πνχηδ ηαηαβεβναιιέκδ αημθμοεία απυ ηδκ ηεθεοηαία
εκενβμπμίδζδ ημο δθαζζηείμο, ημ 1950. Ζ αολδιέκδ ζεζζιζηυηδηα ζηδκ Καθδένα δζήνηεζε
ιέπνζ ημκ Φεανμοάνζμ ημο 2012 ηαζ αημθμοεείηαζ απυ πμθφ παιδθή δναζηδνζυηδηα ιέπνζ
ζήιενα (Δζη. 3.80). Μία αηυια ζοζηάδα εκημπίγεηαζ πενί ηςκ 40 πζθζμιέηνςκ ΝΓ ηδξ
΢ακημνίκδξ, ζημ Κνδηζηυ Πέθαβμξ, ημ μπμίμ λεηίκδζε ημκ Ηακμοάνζμ ημο 2012, δίκμκηαξ
πενζζζυηενα απυ 150 ζεζζιζηά βεβμκυηα.
B) ΝΙ΢ΤΡΟ΢-ΚΩ΢
Ζ ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ηδξ Νζζφνμο (Δζη. 3.81) είκαζ ηυζμ
ηεηημκζηήξ, υζμ ηαζ δθαζζηεζαηήξ πνμέθεοζδξ. Ο ιεβαθφηενμξ ζεζζιυξ ζηδκ εονφηενδ
πενζμπή έθααε πχνα ζηζξ 13 Φεανμοανίμο 1756 (Mw=7.5, εκδζαιέζμο αάεμοξ) ιε επίηεκηνμ
ακάιεζα ζηδ Ρυδμ ηαζ ηδκ Σήθμ. Οζ ιεβαθφηενμζ ζζημνζημί ζεζζιμί ημκηά ζηδ Νίζονμ
ζοκέαδζακ ζηζξ 18 Οηηςανίμο 1493 ηαζ 2 Ημοκίμο 1873 ιε ιεβέεδ Mw=6.9 ηαζ Mw=5.8,
ακηίζημζπα. Απυ ημ 1900 έπεζ ηαηαβναθεί ηυζμ επζθακεζαηή υζμ ηαζ εκδζάιεζμο αάεμοξ
ζεζζιζηυηδηα, ιέπνζ αάεδ 180 πζθζμιέηνςκ.
Ζ εκδζάιεζμο αάεμοξ ζεζζιζηυηδηα ζπεηίγεηαζ ιε ηδκ ηαηάδοζδ ηδξ ςηεάκζαξ θζευζθαζναξ
ηάης απυ ηδ ιζηνμπθάηα ημο Αζβαίμο. Απμηέθεζια αοηήξ ηδξ δζαδζηαζίαξ ήηακ μ
ηαηαζηνεπηζηυξ ζεζζιυξ ηδξ 26δξ Ημοκίμο 1926 (Mw=7.0) ιε εζηζαηυ αάεμξ ηδξ ηάλδξ ηςκ
110 πζθζμιέηνςκ. Οζ ιεβαθφηενμζ επζθακεζαημί ζεζζιμί ζηδκ πενζμπή ηδξ Νζζφνμο ηαηά ηδκ
εκυνβακδ πενίμδμ ζοκέαδζακ ζηζξ 23 Απνζθίμο 1933 ηαζ 5 Γεηειανίμο 1968 ιε Mw=6.5 ηαζ
Mw=5.5, ακηίζημζπα. Ο πνχημξ εκημπίζηδηε αυνεζα ηδξ Νζζφνμο, ημκηά ζηδ κυηζα αηηή ηδξ
Κς, εκχ μ δεφηενμξ δοηζηά ηδξ Νζζφνμο. ΢ιήκδ ζεζζιχκ έβζκακ αζζεδηά ζηδ Νίζονμ ημ
1953 ηαζ ημ 1970, αθθά δεκ ζπεηίγμκηακ ιε δθαζζηεζαηή δναζηδνζυηδηα.
Καηά ηα έηδ 1996 – 2015, ζεζζιζηυηδηα έπεζ εκημπζζηεί ηονίςξ ΝΓ ηδξ Νζζφνμο, ιε ηδκ
ηαηακμιή επζηέκηνςκ ζε πενίπμο ΒΒΑ-ΝΝΓ δζεφεοκζδ. ΢εζζιζηή δναζηδνζυηδηα επίζδξ
εκημπίγεηαζ ~7 πθι αυνεζα ηδξ Νζζφνμο, ημκηά ζηδ κήζμ Γοαθί. Μεβάθδ ζοβηέκηνςζδ
ζεζζιζηυηδηαξ παναηδνείηαζ ζε ηιήιαηα ηδξ εονφηενδξ πενζμπήξ, υπςξ πθδζίμκ ηδξ
Κανπάεμο, ηυζμ ζηδκ λδνά υζμ ηαζ ζηδ εάθαζζα, ημκηά ζηδκ Ρυδμ ηαζ ζηα ακαημθζηά ηδξ
Κς, πνμξ ηδ δοηζηή αηηή ηδξ Σμονηίαξ.
Δηθ. 3.81 Καηαλνκή ηνπηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (αξηζηεξά) θαη ράξηεο επηθέληξσλ (Μ D≥2.7) γηα ηελ
επξύηεξε πεξηνρή ηνπ ΝΑ Αηγαίνπ γηα ην δηάζηεκα 1996-2015 (δεμηά) (Papadimitriou et al., 2016c).
Βάζεζ αοημφ ημο ηαηαθυβμο έβζκε δ θεπημιενέζηενδ δζενεφκδζδ ηδξ ιμκμδζάζηαηδξ δμιήξ
ηςκ ηαποηήηςκ ηοιάηςκ πχνμο, πνδζζιμπμζχκηαξ ςξ ανπζηυ πνυηοπμ ακαθμνάξ ημ
βεκζηεοιέκμ 1-Γ ιμκηέθμ πμο πνμέηορε βζα ημ Νυηζμ Αζβαίμ (Πίκαηαξ 3.41). Γζα ηδ
δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ημο ημπζημφ 1-Γ ιμκηέθμο πνδζζιμπμζήεδηακ ζημ ζφκμθυ ημοξ μζ
ζηαειμί ημο ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζε αοημφξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ Δζη. 3.81.
πνμηφπημοκ ανηεηά ηαθά εθάπζζηα βζα ηδκ επζθμβή ηςκ ηεθζηχκ ηαποηήηςκ ηαζ αάεμοξ
αζοκεπεζχκ ζηνςιάηςκ ημο οπυ ηαηαζηεοή 1-Γ πνμηφπμο, εκχ μ θυβμξ Vp/Vs (1.76)
ανίζηεηαζ ζε ζοιθςκία ιε ακηίζημζπεξ ιεθέηεξ ζηδκ πενζμπή (π.π. Brüstle, 2012).
Σα πςνμπνμκζηά ζθάθιαηα, ηαηά ηακυκα, ειθακίγμκηαζ ιζηνυηενα ζε ζπέζδ ιε ηα ανπζηά,
ιε ζοκέπεζα ηα επακαπνμζδζμνζζιέκα ζεζζιζηά βεβμκυηα ημο δζαεέζζιμο ηαηαθυβμο κα
ζοζζςνεφμκηαζ ζε πζμ δζαηνζηέξ ζοζηάδεξ, ηα οπυηεκηνα κα ιεηαηζκμφκηαζ ζε ιζηνυηενα
αάεδ ηαζ ιε ζπεδυκ ηαηαηυνοθδ ηαηακμιή (Πίκαηαξ 3.42).
Γεληθό κνληέιν Σνπηθό κνληέιν
VP/VS=1.79 VP/VS=1.76
1 4.90 0.0 4.70 0.0
2 5.20 4.5 5.20 3.5
3 6.20 8.0 5.70 9.0
4 6.30 16.0 6.20 11.0
5 6.60 23.0 6.50 23.0
6 7.40 40.0 7.10 29.0
7 8.00 75.0 7.40 32.0
8 - - 8.00 80.0
Πξόηππν: Γεληθό κνληέιν Σνπηθό κνληέιν
RMS (sec) 0.29 0.26
ERH (km) 1.33 1.90
ERZ (km) 4.91 4.57
Depth (km) 17.76 11.02

Δηθ. 3.82 Ρεμηγελήο ηζηόο ζηελ πεξηνρή Νηζύξνπ Κσ (Nomikou and Papanikolaou, 2011∙ Papadimitriou et
al., 2016c).
Σα δφμ ιμκηέθα είκαζ ανηεηά υιμζα ιεηαλφ ημοξ (Πίκαηαξ 3.41), ιε ηδκ ηαπφηδηα ηςκ
εβηάνζζςκ ηοιάηςκ πχνμο (S) κα ειθακίγεηαζ ορδθυηενδ ζηδκ πενίπηςζδ ηδξ εονφηενδξ
πενζμπήξ Νζζφνμο-Κς. Ζ επζθακεζαηή ζεζζιζηή δναζηδνζυηδηα ζοβηεκηνχκεηαζ ζε
δζεοεφκζεζξ Β-Ν ζηδκ πενζμπή ΝΓ ηδξ Νζζφνμο, Α-Γ ζηδκ θεηάκδ ηδξ Ακαημθζηήξ Κς, ηαζ
ΑΒΑ-ΓΝΓ ζε Αθζηανκαζζυ ηαζ ΢φιδ (Δζη. 3.82-83), πένζλ ηακμκζηχκ νδβιάηςκ, υπςξ
θαίκεηαζ απυ ηζξ θφζεζξ ηςκ ιδπακζζιχκ βέκεζδξ ημο Δνβαζηδνίμο ΢εζζιμθμβίαξ ημο
Πακεπζζηδιίμο Αεδκχκ.
Δηθ. 3.83 Δπηιεγκέλε ζεηζκηθόηεηα γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ 1-Γ πξνηύπνπ ηαρπηήησλ επξείαο θιίκαθαο,
ζηελ πεξηνρή Νηζύξνπ-Κσ, πξηλ (αξηζηεξά) θαη κεηά (δεμηά) ηνλ επαλαπξνζδηνξηζκό ηνπ δηαζέζηκνπ
θαηαιόγνπ επηθέληξσλ.
3.5 ΢ΤΝΟΠΣΙΚΑ ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ

΢ημ πθαίζζμ ημο πανυκημξ ηεθαθαίμο πναβιαημπμζήεδηε ακαθοηζηή πανμοζίαζδ ηδξ
ιεεμδμθμβίαξ πμο οζμεεηήεδηε ζηδκ ηαηαζηεοή ημπζηχκ ιμκμδζάζηαηςκ πνμηφπςκ
ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ, ηαεχξ ηαζ ηςκ ηεθζηχκ απμηεθεζιάηςκ πμο πνμέηορακ απυ
αοηή ηδ δζαδζηαζία βζα ηζξ επί ιένμοξ πενζμπέξ ημο Δθθαδζημφ πχνμο. Γζα ηδ δζαδζηαζία
ΔΔΓ΢, δίκμκηαξ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζημοξ ημπζημφξ ζηαειμφξ (<100km). ΢ημπυξ αοηήξ ηδξ
πνμζπάεεζαξ ήηακ δ αεθηίςζδ ηςκ πνμζδζμνζζεέκηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ ημο
ζεζζιμθμβζημφ ηαηαθυβμο, ζφκεεζδξ ζε έκα ρεοδμηνζζδζάζηαημ πθέβια ηαποηήηςκ ηοιάηςκ
πχνμο, ιε ηφνζμ ζηυπμ ημκ πνμηαηανηηζηυ ηαεμνζζιυ ηφνζςκ ηαζ δεοηενεομοζχκ
αζοκεπεζχκ ζηδκ πενζαάθθμοζα δμιή. ΢οκμθζηά ηαηαζηεοάζηδηακ 56 1-Γ πνυηοπα δμιήξ
ζεζζιζηχκ ηαποηήηςκ, 3 εονείαξ ηαζ 56 ημπζηήξ ηθίιαηαξ, ηςκ μπμίςκ μζ δζαζηάζεζξ
ηοιαίκμκηακ απυ 4ºx4º (βεκζηά ιμκηέθα) έςξ 0.3ºx0.5º (επί ιένμοξ πενζμπέξ).
Ζ εκμπμίδζδ ηςκ επί ιένμοξ ζεζζιμθμβζηχκ δζηηφςκ ηςκ Δνεοκδηζηχκ ηέκηνςκ ηδξ πχναξ,
ζημ πθαίζζμ ημο ενεοκδηζημφ πνμβνάιιαημξ ημο Δ.Δ.Γ.΢., ζοκέααθθε ζηδκ αφλδζδ ηδξ
πθδνυηδηαξ ημο παναβυιεκμο ζεζζιμθμβζημφ ηαηαθυβμο. ΢ε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ αλζμπμίδζδ
ηςκ δζαεέζζιςκ ζημζπείςκ απυ ημκ εκμπμζδιέκμ ηαηάθμβμ ηςκ εηχκ 1996-2006
(Καναηςκζηακηήξ, 2009) ζοβηνμηήεδηε ιία αλζυπζζηδ αάζδ δεδμιέκςκ πνμξ
πνδζζιμπμίδζδ βζα ημοξ ζημπμφξ πμο ηέεδηακ ζημ πθαίζζμ ηδξ πανμφζδξ δζαηνζαήξ: α)
Καηαζηεοή αλζυπζζηςκ 1-Γ ιμκηέθςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ ηαπφηδηαξ ηοιάηςκ P ηαζ S ιε
ζηυπμ ημκ αέθηζζημ πνμζδζμνζζιυ ηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ ηςκ ζεζζιχκ ηαζ α)
Πνμζμιμίςζδ ηνζζδζάζηαηδξ Γμιήξ Φθμζμφ ηαζ Ακχηενμο Μακδφα Δθθαδζημφ Υχνμο ιε
΢εζζιζηή Σμιμβναθία.
Με ημοξ δζαεέζζιμοξ πνυκμοξ άθζλδξ ζημοξ ζηαειμφξ ημο Δ.Δ.Γ.΢. πενζζζυηενςκ ηςκ
150.000 ζεζζιχκ, ηαηέζηδ εθζηηή δ δζήεδζδ εκυξ ζηακμπμζδηζημφ δείβιαημξ άνηζα
πνμζδζμνζζιέκςκ βεβμκυηςκ ηαζ ηαηά ζοκέπεζα δ ηαηαζηεοή θεπημιενέζηενςκ πνμηφπςκ 1-
Γ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ηαποηήηςκ ζηζξ εθθεζπηζηέξ πενζμπέξ πμο πενζβνάθδηακ ζηα
παναπάκς εδάθζα. Βάζεζ ηδξ έηηαζδξ πμο ηάθοπηε δ ηάεε πενζμπή (διζάλμκεξ R1-R2), ημ
ηάεε ιμκηέθμ έθααε ηδκ ακηίζημζπδ αανφηδηα ζημ ρεοδμηνζζδζάζηαημ πθέβια πμο
δδιζμονβήεδηε, ιε ζημπυ ηδκ δζενεφκδζδ ημο πάπμοξ ημο θθμζμφ ζημκ Δθθαδζηυ πχνμ. Γζα
κα εηηεθεζηεί αοηή δ ενβαζία, ιε ιεβαθφηενμ ααειυ ειπζζημζφκδξ, μ ιεθεημφιεκμξ πχνμξ
δζαζνέεδηε ζε, υζμ ημ δοκαηυκ, πενζζζυηενεξ οπμπενζμπέξ, χζηε ημ πθέβια κα έπεζ
ιεβαθφηενδ θεπημιένεζα, ηαζ δεοηενεουκηςξ αθαζνέεδηε δ πθδνμθμνία απυ πενζμπέξ υπμο δ
ζεζζιζηυηδηα ήηακ ιζηνή ηαζ ηαηά ζοκέπεζα μζ διζάλμκεξ ηςκ εθθείρεςκ οπεναμθζηά
ιεβάθμζ.
Απυ ηα ηεθζηά απμηεθέζιαηα ηαείζηαηαζ εθζηηή δ ακίπκεοζδ πενζμπχκ υπμο παναηδνείηαζ
θέπηοκζδ ημο θθμζμφ (Μαηεδμκία-Θνάηδ, Βυνεζμ Αζβαίμ, Κεκηνζηή Δφαμζα,
Αηηζημηοηθαδζηή ιάγα ηθπ) ηαεχξ ηαζ πενζμπχκ ιε ιεβαθφηενμ πάπμξ, ςξ ζοκέπεζα ηδξ
δδιζμονβίαξ μνμζεζνχκ απυ πνυηενεξ μνμβεκεηζηέξ θάζεζξ (π.π. Βαθηακίδεξ), ζφβπνμκεξ
δζαδζηαζίεξ ζφβηνμοζδξ (Απμοθία-Δοναζία) ή ηδξ εκενβμφξ ηαηάδοζδξ ηςκ οπμθεζιιάηςκ
ηδξ ςηεάκζαξ θζευζθαζναξ ηδξ Σδεφμξ ζηδκ εονφηενδ πενζμπή Εαηφκεμο-΢ηνμθάδςκ. Έκα
παναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια υπμο ημ πάπμξ ημο θθμζμφ πνμηφπηεζ ιεβαθφηενμ ζηδκ πανμφζα
ιεθέηδ, είκαζ αοηυ ζηδκ πενζμπή ιεηαλφ ημο ΢ηνοιχκα πμηαιμφ (ακαημθζηά) ηαζ
Οονακμφπμθδξ-Υμνηζάηδ (δοηζηά), ζηδκ Κεκηνζηή Μαηεδμκία. Σμ ζοβηεηνζιέκμ υνζμ

ηαοηίγεηαζ ιε ημ ακηίζημζπμζ ηδξ ΢εναμιαηεδμκζηήξ ιάγαξ, δ μπμία θένεηαζ κα έπεζ πάπμξ
ιεβαθφηενμ ηςκ 30 πζθζμιέηνςκ(Papazachos, 1998). Άλζα ακαθμνάξ είκαζ δ δζαθμνμπμίδζδ
ζηζξ ηαπφηδηεξ ηςκ επζιήηςκ ηοιάηςκ ημο ηαηχηενμο θθμζμφ ηαηά ιήημξ ηςκ Δθθδκίδςκ,
απυ αμννά πνμξ κυημ, εηαηένςεεκ ημο Αιαναηζημφ ηυθπμο. Αοηυ ιπμνεί κα δζηαζμθμβδεεί
απυ ηδκ πανμοζία εκυξ εθεθηοζηζημφ πεδίμο ηάζεςκ ζηδκ πενζμπή ηδξ Αιαναηίαξ, ημ μπμίμ
ζηαδζαηά μδδβεί ζηδ θέπηοκζδ ημο θθμζμφ, ζε ακηίεεζδ ιε αοηυ πμο ζοιααίκεζ εηαηένςεεκ
αοηήξ, ιε ηδκ ηαηάδοζδ ηιδιάηςκ ηδξ Απμοθίαξ πνμξ Βμννά ηαζ ηδξ Σδεφμξ πνμξ Νυημ,
ζοιαάθθμκηαξ έηζζ ζηδκ αφλδζδ ημο ιέζμο πάπμοξ αοημφ (π.π. Royden and Papanikolaou,
2011; Sodouli et al., 2014; Sachpazi et al., 2015).
Δηθ.3.84 Α) Καηαλνκή ηνπ ιόγνπ Vp/Vs κε ππέξζεζε ησλ θόκβσλ (εξπζξά ηξίγσλα) γηα ηνπο νπνίνπο
ιάβακε ηηκή από ηα επηιεγκέλα ηνπηθά 1-Γ κνληέια ηαρπηήησλ πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ [(Κ, Κ+R), όπνπ Κ
ην θέληξν ηνπ Διιεηςνεηδνύο θαη R ε αθηίλα ηνπ] Β) Τπέξζεζε ησλ εθαηζηεηαθώλ ηόμσλ από ην Ηώθαηλν
έσο ζήκεξα (Royden and Papanikolaou, 2011) ζηελ πξνεγνύκελε εηθόλα.
΢διακηζηυ ζημζπείμ είκαζ δ απυηθζζδ ημο θυβμο Vp/Vs ακά ημκ Δθθαδζηυ πχνμ ιε έκα
παναηηδνζζηζηυ ιμηίαμ: Υαιδθυ (<1.75) αυνεζα, εηεί πμο μ θθμζυξ είκαζ παθαζυηενδξ
δθζηίαξ (Ρμδυπδ, Κεκηνζηή Μαηεδμκία), θίβμ πζμ ορδθυ (1.75<Vp/Vs<1.79) ζε πενζμπέξ
υπμο ζοιιεηείπακ ή βεζηκίαγακ ιε ημ Ακς-Μεζμηαζκζηυ Ζθαζζηεζαηυ ηυλμ (Καιέκα Βμφνθα,
Αζδδρυξ, Νυηζα Δφαμζα, Βυνεζεξ Κοηθάδεξ, Υίμξ), ιε ηοηθμθμνία νεοζηχκ ιέζδξ εκεαθπίαξ
ηαηά ιήημξ ηφνζςκ νδλζβεκχκ γςκχκ, ηαζ ζπεηζηά ορδθυ (>1.79) ζε έκημκα
ηαηαηενιαηζζιέκεξ πενζμπέξ (Ηυκζμζ Νήζμζ, Σνζπςκίδα, Κμνζκεζαηυξ) ηαζ ζημ ζφβπνμκμ

δθαζζηεζαηυ ηυλμ (΢μοζάηζ, Μέεακα, Μήθμξ, ΢ακημνίκδ, Νίζονμξ, Κςξ) θυβς ηδξ
ηοηθμθμνίαξ οδνμεενιζηχκ νεοζηχκ ορδθήξ εκεαθπίαξ. Δλαζνέζεζξ ζε αοηυ ημ ζφκμθμ
παναηδνήζεςκ απμηεθμφκ μνζζιέκα δθαζζηεζαηά ηέκηνα (π.π. Κμθμφιπμ-Υνζζηζακά Θήναξ)
υπμο δ ηοηθμθμνία εενιχκ αενίςκ δζα ιέζμο ηςκ αζοκεπεζχκ (νήβιαηα-δζαηθάζεζξ) μδδβεί
ζηδκ ζηαδζαηή ιείςζδ ημο θυβμο ηςκ ηαποηήηςκ επζιήηςκ πνμξ εβηανζίςκ ηοιάηςκ
(Vp/Vs), υπςξ πενζβνάθδηε ζημ δεφηενμ ηεθάθαζμ ηδξ πανμφζδξ δζαηνζαήξ. Έκα αηυιδ
εκδζαθένμκ ζημζπείμ είκαζ μζ παιδθέξ ηζιέξ ημο θυβμο Vp/Vs (<1.74) ζηδκ πενζμπή ηδξ
ακαημθζηήξ Πεθμπμκκήζμο (δοηζηά) ηαζ ζηδκ ακηίζημζπδ Νζζφνμο-Κς (ακαημθζηά), ημ μπμίμ
ιπμνεί κα είκαζ απμηέθεζια ημο ειπθμοηζζιμφ ημο ακχηενμο ιακδφα ηαζ ηαηχηενμο θθμζμφ
ζε πθμφζζα ζε πονίηζμ (Si) νεοζηά απυ ηδκ ηαηαδουιεκδ ςηεάκζα θζευζθαζνα (Δζη.3.84).
΢διακηζηυ νυθμ ζηδκ ζοβηεηνζιέκδ ηαηακμιή ημο θυβμο Vp/Vs παίγεζ ηαζ δ επζθακεζαηή
βεςθμβζηή δμιή, δ μπμία παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ πανμοζία πονζβεκχκ πεηνςιάηςκ πθμφζζα
ζε αζηνίμοξ ηαζ παθαγία (π.π. Dorbath and Masson, 2000; Zheng and Lay, 2006).
Σα ηεθζηά απμηεθέζιαηα ανίζημκηαζ ζε ζηακμπμζδηζηή ζοιθςκία ιε πνμβεκέζηενεξ ενβαζίεξ
πμο πναβιαημπμζήεδηακ ζηδκ πενζμπή (π.π Papazachos, 1993,1994; Papazachos et al., 1995;
Lagios et al., 1994; Tsokas and Hansen, 1997; Makris et al., 1998; Tirel et al., 2004; Sachpazi
et al., 2007), ιε ηδ ααζζηή επζζήιακζδ αέααζα, πςξ υζμ πνμζηίεεκηαζ κεχηενα δεδμιέκα, δ
δζαηνζημπμίδζδ ηςκ πνμηφπςκ ηαποηήηςκ ζηνςιαημπμζδιέκδξ δμιήξ ιεβαθχκεζ ηαζ
ηαείζηαηαζ ανηζυηενμξ μ πνμζδζμνζζιυξ ηςκ εζηζαηχκ παναιέηνςκ ηαζ εοημθυηενδ δ
θοζζηή ενιδκεία επί ηδξ ηαηακμιήξ ηδξ πνμζδζμνζζεείζαξ ζεζζιζηυηδηαξ ζημκ εονφηενμ
Δθθαδζηυ πχνμ.
4. ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΖ ΣΡΗ΢ΓΗΑ΢ΣΑΣΩΝ ΠΡΟΣΤΠΩΝ ΓΟΜΖ΢ ΣΑΥΤΣΖΣΩΝ
ΚΤΜΑΣΩΝ ΥΩΡΟΤ
4.1 ΔΗ΢ΑΓΩΓΖ
Βαζηθφο ζθνπφο ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο είλαη ε παξαγσγή ιεπηνκεξψλ 3-Γ

απεηθνλίζεσλ ηνπ εζσηεξηθνχ ηεο δνκήο ηεο Γεο, ειαρηζηνπνηψληαο ηηο δηαθνξέο κεηαμχ
ζεσξεηηθψλ θαη παξαηεξήζηκσλ κεηξήζεσλ επί ησλ ρξφλσλ δηαδξνκήο ησλ ζεηζκηθψλ
γεγνλφησλ. ΢ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ε ζεηζκηθή ηνκνγξαθία απνδείρηεθε έλα ηθαλφ εξγαιείν
ζηε ραξηνγξάθεζε αλσκαιηψλ, κεγάιεο έσο κέζεο θιίκαθαο, πνπ παξάγνληαη απφ
ζεξκνδπλακηθέο δηεξγαζίεο ζηνλ καλδχα, άλνδν καλδπαθψλ ινθίσλ θαη θηλήζεηο
θαηαδπφκελσλ πιαθψλ (Woodhouse and Dziewonski, 1984; Romanowicz , 2003; Grand et
al., 1997). Όπσο πεξηγξάθεθε θαη ζην δεχηεξν θεθάιαην ηεο παξνχζεο δηαηξηβήο, νη κειέηεο
ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο ρξεζηκνπνηνχλ έλα κνλνδηάζηαην πξφηππν ζηξσκαηνπνηεκέλεο
δνκήο ηαρπηήησλ, ην νπνίν δελ είλαη θαη’ αλάγθε ιεπηνκεξέο (Dziewonski and Anderson,
1981), κε ζθνπφ ηελ εθαξκνγή ππνινγηζηηθψλ κεζφδσλ γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ ρσξν-
ρξνληθψλ ππνινίπσλ.
Ζ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Ννηηαλαηνιηθήο Μεζνγείνπ δηέπεηαη απφ κία ζεηξά θπζηθνρεκηθψλ
δηεξγαζηψλ πνπ νδεγνχλ ζηε γέλεζε ραξαθηεξηζηηθψλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ. Ζ έληνλε
ζεηζκηθή θαη εθαηζηεηαθή δξαζηεξηφηεηα πνπ δηέπεη απηή ηε κεξηά ηεο Γεο απνηειεί αξσγφ
ζηελ πξνζπάζεηα ησλ γεσεπηζηεκφλσλ λα ραξηνγξαθήζνπλ ην εζσηεξηθφ ηεο. Ζ πιεηάδα
δεδνκέλσλ πνπ παξέρνληαη απφ ηε θχζε, ζε ζπλάξηεζε κε ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία
άξηησλ ζεηζκνινγηθψλ ζηαζκψλ, απνηειεί έλα έμνρν θίλεηξν γηα ηελ ραξηνγξάθεζε
ραξαθηεξηζηηθψλ δεηθηψλ απηψλ ησλ δηεξγαζηψλ, έλαο εθ ησλ νπνίσλ είλαη ε ρσξηθή
κεηαβνιή ηεο βαζκίδαο ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ. ΢ηελ παξνχζα εξγαζία ρξεζηκνπνηνχληαη
δεδνκέλα ρξφλσλ δηαδξνκήο θπκάησλ ρψξνπ (P θαη S) πξνεξρφκελα απφ ηνλ θαηάινγν
ππνθέληξσλ 1996-2006 (Καξαθσλζηαληήο, 2009) θαζψο θαη απφ ηηο ρεηξνθίλεηεο
ππνθεληξηθέο ιχζεηο ηνπ Δξγαζηεξίνπ ΢εηζκνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ (Δ.΢.-
ΔΚΠΑ), απφ ην 2007 έσο ζήκεξα, ρξεζηκνπνηψληαο δεδνκέλα θπκαηνκνξθψλ ηνπ Δληαίνπ
Δζληθνχ Γηθηχνπ ΢εηζκνγξάθσλ (Δ.Δ.Γ.΢.). Ζ πξνυπάξρνπζα γλψζε απφ κειέηεο ζεηζκηθήο
ηνκνγξαθίαο επξείαο (π.ρ. Bijwaard et al., 1998; Spakman, 1993; Koulakov et al., 2009a) θαη
ηνπηθήο θιίκαθαο (π.ρ. Drakatos et al., 2002; Tselentis et al., 2007; Tsambas et al., 2009;
Karastathis et al., 2011, 2015) θξίλεηαη ζεκαληηθή ηφζν σο πξνο ηελ επηινγή πεξηνρψλ πξνο
αλίρλεπζε αλσκαιηψλ ηαρπηήησλ, φζν θαη ζηελ ζχγθξηζε απνηειεζκάησλ θαη εμαγσγή
ζπκπεξαζκάησλ επί ηεο γεσινγηθήο θαη ηεθηνληθήο δνκήο πνπ ραξαθηεξίδεη ην εθάζηνηε
κέξνο.
΢ην παξφλ εδάθην ηεο δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο, ζα γίλεη κλεία ζηα απνηειέζκαηα πνπ
πξνέθπςαλ έπεηηα απφ ηελ ηξηζδηάζηαηε (3-Γ) ζεηζκηθή αληηζηξνθή ηνπ δηαζέζηκνπ παθέηνπ
δεδνκέλσλ, ζε επξεία (8Υ6.5º) θαη ηνπηθή (0.2Υ0.2º) θιίκαθα, θαζψο θαη νξηζκέλεο
εθαξκνγέο ηεηξαδηάζηαηεο (4-Γ) ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο, φπνπ γίλεηαη παξαθνινχζεζε ησλ
ρσξνρξνληθψλ κεηαβνιψλ ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ θαη ηνπ κεηαμχ ηνπο ιφγνπ
(Vp/Vs), θαη ζπλαγσγή ζπκπεξαζκάησλ επί ησλ θηλεηήξησλ θπζηθνρεκηθψλ δηεξγαζηψλ γηα
ηε γέλεζε ραξαθηεξηζηηθψλ γεσηεθηνληθψλ θαηλνκέλσλ. Ζ εθαξκνγή ηεο 3-Γ ζεηζκηθήο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4-ΚΑΣΑ΢ΚΕΤΗ ΣΡΙ΢ΔΙΑ΢ΣΑΣΩΝ ΠΡΟΣΤΠΩΝ ΔΟΜΗ΢ ΣΑΥΤΣΗΣΩΝ ΚΤΜΑΣΩΝ ΥΩΡΟΤ 171
αληηζηξνθήο πξαγκαηνπνηήζεθε ζε πνηθίια ηεθηνληθά (θαζεζηψηα εθειθπζκνχ, ζπκπίεζεο

θαη νξηδφληηαο νιίζζεζεο) θαη γεσινγηθά πεξηβάιινληα (ηδεκαηνγελείο ιεθάλεο,
εθαηζηεηαθέο θαη κεηακνξθσζηγελείο πεξηνρέο), κε ηα απνηειέζκαηα ησλ νπνίσλ λα
απνηεινχλ ηνλ θνξκφ ή έλα κέξνο απφ ηηο δεκνζηεχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ απφ ην
2010 έσο θαη ζήκεξα (π.ρ Papadimitriou et al., 2010; Karakonstantis et al., 2012;
Karakonstantis et al., 2014; Karakonstantis and Papadimitriou, 2016; Papadimitriou et al.
2015, 2016).
4.2 ΔΤΡΔΗΑ΢ ΚΛΗΜΑΚΑ΢ 3-Γ ΢ΔΗ΢ΜΗΚΖ ΑΝΣΗ΢ΣΡΟΦΖ ΓΗΑ ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΗΚΟ

ΥΩΡΟ
΢ηελ ζπγθεθξηκέλε παξάγξαθν γίλεηαη παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ απφ
ηελ 3-Γ ζεηζκηθή αληηζηξνθή επξείαο θιίκαθαο γηα ηνλ Διιαδηθφ ρψξν, κε δεδνκέλα απφ ην
2008 έσο ην πξψην ηξίκελν ηνπ 2016, θαζψο θαη ηνπ ειέγρνπ αμηνπηζηίαο απηψλ κέζσ
ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ, κε ζθνπφ ηελ αλίρλεπζε ηεθηνληθψλ δηεξγαζηψλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ
ζχγθιηζε ιηζνζθαηξηθψλ πιαθψλ ζε απηή ηε κεξηά ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ.
Α. ΠΡΟ΢ΓΗΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΠΔΡΗΟΥΖ΢ ΔΜΠΗ΢ΣΟΤ΢ΤΝΖ΢-΢ΤΝΘΔΣΗΚΔ΢ ΓΟΚΗΜΔ΢

΢ΚΑΚΗΔΡΑ΢
Όπσο επηζεκάλζεθε ζην δεχηεξν θεθάιαην ν νξηζκφο ηεο πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο (fidelity
area), γηα έλα ζχλνιν πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί θαηά ηελ 3-Γ
αληηζηξνθή, γίλεηαη κέζσ ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ, φπνπ ζηελ πξνθεηκέλε
πεξίπησζε είλαη απηέο ηεο ζθαθηέξαο (Humphreys and Clayton, 1988). Ζ έθηαζε ηεο
πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο είλαη ζε άκεζε εμάξηεζε απφ ηελ πνηφηεηα θαη πνζφηεηα ησλ
δεδνκέλσλ καο, θαζψο θαη ηε γεσκεηξία ηνπ ζεηζκνινγηθνχ δηθηχνπ απφ ην νπνίν
πξνέξρνληαη απηά.
Ζ θαηαλνκή ησλ ζεηζκηθψλ γεγνλφησλ ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ

αδηκνπζηαθή θάιπςε πνπ παξέρεη ην Δ.Δ.Γ.΢ πξνζθέξεη επαξθή θάιπςε ζε ζεηζκηθέο
αθηίλεο θπκάησλ ρψξνπ. Δλδεηθηηθά, θαηά ηελ 3-Γ αληηζηξνθή γηα ηελ εμαγσγή ελφο
πξνηχπνπ επξείαο θιίκαθαο γηα ηελ Διιάδα, ε πξνθχπηνπζα θαηαλνκή ησλ αθηηλψλ
επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ ήηαλ άθξσο ηθαλνπνηεηηθή (Δηθ. 4.8-4.9), κε εμαίξεζε
θάπνηα ζεκεία ζην θεληξηθφ Αηγαίν θαη ζηα πέξαηα ηεο πεξηνρήο κειέηεο, είηε ιφγσ
απνπζίαο ζεκαληηθψλ ρσξηθψλ ζπζηάδσλ ζεηζκηθψλ γεγνλφησλ (θεληξηθφ θαη
βνξεηναλαηνιηθφ Αηγαίν) ή έιιεηςε δηαζέζηκσλ ζεηζκνινγηθψλ ζηαζκψλ (Γπηηθφ-
βνξεηνδπηηθφ Ηφλην).
Απφ ηηο ζπλζεηηθέο δνθηκέο ζθαθηέξαο γίλεηαη αληηιεπηφ πσο ε αλαζχζηαζε ησλ αλσκαιηψλ
πνπ νξίζηεθαλ ζηελ αξρηθή εηθφλα (50km×50km), πξαγκαηνπνηείηαη ζην κεγαιχηεξν κέξνο
ηεο πεξηνρήο κειέηεο (Δηθ. 4.3-4.5), γεγνλφο πνπ ζπκβαδίδεη κε ηελ θάιπςε κε ζεηζκηθέο
αθηίλεο (Δηθ. 4.1-4.2). Απφ ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα αλαδεηθλχεηαη άκεζα ε πεξηνρή
εκπηζηνζχλεο (fidelity area), εληφο ηεο νπνίαο ε εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο
αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ είλαη δπλαηή θαη αμηφπηζηε.
Σν κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πνπ επηιέρζεθε αλαθαηαζθεπάζηεθε επηηπρψο ζηε κεγαιχηεξε

έθηαζε ηεο ππφ κειέηε πεξηνρήο, εθηφο απφ ηα πέξαηα απηήο φπνπ παξαηεξήζεθε κία
δηαγψληα επάιεηςε ζε επηθάλεηα κεγαιχηεξε ησλ αξρηθψλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο. ΢ε απηφ ην
ζεκείν ε νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα εξκελείαο ησλ απνηειεζκάησλ αληηζηξνθήο ησλ
πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ θξίλεηαη επηζθαιήο, ρσξίο απηφ λα ηα θαζνξίδεη εθ ησλ πξνηέξσλ
σο κε πξαγκαηηζηηθά. ΢ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο γίλεηαη κία ιεπηνκεξέζηεξε εμέηαζε ησλ
πεξηνρψλ απηψλ, αλαδεηψληαο ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πνπ ζα αλαπαξαζηαζεί πιήξσο,
θαζψο θαη πξαγκαηνπνίεζε πεξηζζφηεξσλ αληηζηξνθψλ ζε πην ηνπηθή θιίκαθα, κε ηε ρξήζε
δεδνκέλσλ απφ ππνζαιάζζηνπο (OBS) ζηαζκνχο.
Δηθ. 4.1 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο βάζνπο 10,
20, 40 θαη 60 km αληίζηνηρα.
Δπηπξφζζεηα, πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζπλζεηηθέο δνθηκέο θαηαθφξπθεο αλάιπζεο

ρξεζηκνπνηψληαο κέγεζνο θειηνχ ζθαθηέξαο ίζν κε 50km×50km (θαηαθφξπθνο×νξηδφληηνο
άμνλαο), θαζψο ε θάιπςε ησλ αθηηλψλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (Δηθ. 4.6-4.7) θξίζεθε
επαξθήο ψζηε λα γίλεη δηεξεχλεζεο αλαπαξάζηαζεο αλσκαιηψλ πνπ ζρεηίδνληαλ κε ην

Διιεληθφ Σφμν. Ζ ηειηθή αλαζχλζεζε ησλ αξρηθψλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο (Δηθ. 4.8-4.9)
πξαγκαηνπνηείηαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ζην θεληξηθφ ηκήκα ησλ ηνκψλ, φπνπ ζεκαληηθή
έθηαζε θαηαιακβάλεη ε ζεηζκηθφηεηα ελδηακέζνπ βάζνπο (60km<Ε<90km), γεγνλφο πνπ
επηβεβαηψλεη ηηο παξαηεξήζεηο θαη πξνβιεκαηηζκνχο πνπ ηέζεθαλ ζηελ αληίζηνηρε
δηαδηθαζία αλνηθνδφκεζεο ησλ νξηδφληησλ αλσκαιηψλ.
Δηθ. 4.2 Καηαλνκή αθηηλώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο βάζνπο 10,
20, 40 θαη 60 km αληίζηνηρα.
Απηφ πνπ πξέπεη λα αλαθεξζεί σο παξαηήξεζε είλαη πσο ζηηο πεξηνρέο κε κεγάιε
ζπγθέληξσζε ζεηζκηθψλ αθηηλψλ παξαηεξείηαη κία ππεξεθηίκεζε ησλ ηειηθψλ αλσκαιηψλ
ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ, γεγνλφο πνπ πξέπεη λα εμεηαζηεί πξνζεθηηθά θαηά ηε
δηάξθεηα εξκελείαο ησλ απνηειεζκάησλ αληηζηξνθήο πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ. Σν
ζπγθεθξηκέλν πξφβιεκα κπνξεί λα ππεξθεξαζηεί κε ελζσκάησζε δεδνκέλσλ ησλ νπνίσλ ν
ιφγνο ππνινίπσλ ρξφλσλ άθημεο εγθαξζίσλ πξνο επηκήθσλ θπκάησλ είλαη ζρεηηθά κηθξφο,
θαζψο θαη κε εμνκάιπλζε ησλ ηειηθψλ απνηειεζκάησλ, αθαηξψληαο ηνπο θφκβνπο ησλ
νπνίσλ νη ηηκέο εμέρνπλ θαηά πνιχ ησλ αληηζηνίρσλ πνπ επηθξαηνχλ ζηελ πεξηνρή.
4.3 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ
50 km
4.4 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ
50 km
Απφ ηελ εηθφλα ηεο αλαδφκεζεο ησλ θαηαθφξπθσλ ζπλζεηηθψλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο,
απηέο κε ηνλ κηθξφηεξν βαζκφ αλαζχλζεζεο ηνπ αξρηθνχ θαλάβνπ ήηαλ νη ηνκέο 1 θαη 6, κε
ζεκείν έλαξμεο Κέξθπξα θαη Πχιν αληίζηνηρα (Δηθ. 4.8). Σν γεγνλφο απηφ δηθαηνινγείηαη
απφ ηνλ κηθξφ αξηζκφ αθηηλψλ πνπ δηέξρνληαη απφ ην ΝΓ ηκήκα ησλ ηνκψλ απηψλ (Δηθ.
4.6), θαζψο ην αδηκνπζηαθφ θελφ κεηαμχ ζηαζκψλ θαη ζεηζκψλ είλαη ηέηνην πνπ δελ επηηξέπεη
ηελ παξαγσγή επηζπκεηνχ αξηζκνχ ζεηζκηθψλ αθηηλψλ γηα ηα επηκήθε θαη εγθάξζηα θχκαηα.
4.5 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ Vp/Vs, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 50 km

Δηθ. 4.6 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο ηνκέο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ.
Δηθ. 4.7 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο ηνκέο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ.
4.8 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε

κέγεζνο θαλάβνπ 50 km.
4.9 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε

κέγεζνο θαλάβνπ 50 km.
Β. ΑΝΣΗ΢ΣΡΟΦΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ
Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο επξείαο θιίκαθαο ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν,
ζπιιέρζεθαλ πεξηζζφηεξα απφ εθαηφ ρηιηάδεο (100000) ζεηζκηθά γεγνλφηα, εθ ησλ νπνίσλ
επηιέρζεθαλ ηα 6879 κε ρσξνρξνληθά ζθάικαηα κηθξφηεξα ησλ 0.6 δεπηεξνιέπησλ (RMS),
3.5 (erh) θαη 5.5 (erz) km, κε MD≥2.8 (Δηθ. 4.10), θαηαγεγξακκέλα απφ πεξηζζφηεξνπο ησλ
15 ζηαζκψλ.
Δηθ. 4.10 Πξνβνιή ησλ επηθέληξσλ ηνπ θαηαιόγνπ από ην Δ΢-ΔΚΠΑ (2007-ζήκεξα) θαηαγεγξακκέλα
από πεξηζζόηεξνπο ησλ 15 ζηαζκώλ θαη Μ D≥2.8.
Ζ δηαδηθαζία ηεο επηινγήο εθηφο ησλ ρσξνρξνληθψλ ζθαικάησλ, κεγέζνπο θαη αξηζκνχ
θάζεσλ (επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ), πξαγκαηνπνηήζεθε αλά ζπγθεθξηκέλν εχξνο
βαζψλ, ησλ νπνίσλ ζα παξνπζηαζηνχλ νη νξηδνληηνγξαθίεο θαηαλνκήο αλσκαιηψλ ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, 1969 ζεηζκηθά γεγνλφηα θαηαλέκνληαη
ζηελ πξψηε νκάδα ππνθέληξσλ (0-10 km), 1470 ζηε δεχηεξε (10-20 km), 2146 ζηελ ηξίηε
(20-40 km), 807 ζηελ ηέηαξηε (40-60 km), 320 ζηελ πέκπηε (60-80 km), 109 ζηελ έθηε (80-
100 km) θαη 58 ζηελ έβδνκε (100-200 km). Ζ επηινγή ηεο ζεηζκηθφηεηαο έγηλε θαηά ηέηνηνλ
ηξφπν ψζηε ηα επίθεληξα λα είλαη νκνηφκνξθα θαηαλεκεκέλα, αλαδεηθλχνληαο ηα θχξηα
ηεθηνληθά ζηνηρεία (π.ρ. ραξηνγξαθεκέλεο ξεμηγελείο δψλεο) θαη δνκέο ζρεηηδφκελεο κε ηελ
ζχγθιηζε πιαθψλ ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν.
Καηά ην πξψην ζηάδην ηεο αληηζηξνθήο ην 1-Γ πξφηππν ηαρπηήησλ πξνζαξκφδεηαη ηφζν γηα
ηα επηκήθε φζν θαη γηα ηα εγθάξζηα θχκαηα ρψξνπ. Όπσο κπνξεί λα γίλεη αληηιεπηφ απφ ηελ
Δηθ. 4.12, ζηα πξψηα ζηξψκαηα ηνπ θινηνχ (<8 km) ε ηαρχηεηα ησλ επηκήθσλ θπκάησλ
παξνπζηάδεηαη απμεκέλε, ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε ηνπ αξρηθνχ κνληέινπ, ελψ ε
αληίζηνηρε ησλ εγθαξζίσλ παξακέλεη ζηα ίδηα επίπεδα.
Δηθ. 4.11 Καηεγνξηνπνίεζε ησλ ζεηζκηθώλ γεγνλόησλ ηνπ δηαζέζηκνπ θαηαιόγνπ ζε έμη κεγάιεο
θαηεγνξίεο βαζώλ
Δηθ. 4.12 Πξνζαξκνγή ηνπ αξρηθνύ (ηεθξή γξακκή) ζε ζρέζε κε ην ηειηθό (εξπζξή γξακκή) 1-Γ πξόηππν
γηα ηα επηκήθε (δεμηά) θαη εγθάξζηα (αξηζηεξά) θύκαηα ρώξνπ.
Δλδηαθέξνλ ζηνηρείν είλαη ε παξνπζία κίαο δψλεο ρακειήο ηαρχηεηαο (Low Velocity Zone)
κεηαμχ 8-14km, ε νπνία κπνξεί λα αηηηνινγεζεί απφ ηε γεηηλίαζε ηνπ θέληξνπ ηνπ
δηζδηάζηαηνπ θαλάβνπ (θ,ι=36.8, 25.2) γηα ην 1-Γ κνληέιν κε ην εθαηζηεηαθφ ηφμν ηνπ
Ννηίνπ Αηγαίνπ. Αληίζηνηρα, ζε βάζε κεγαιχηεξα ησλ 40 km, νη ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ
θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ ζπγθιίλνπλ πξνο απηέο ηνπ αξρηθνχ κνληέινπ.
΢ην επφκελν ζηάδην, γίλεηαη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ ππνθέληξσλ ζηνλ ηξηζδηάζηαην -

δηαθξηηνπνηεκέλν ζε θφκβνπο- ρψξν, θαζψο θαη ε θαηαλνκή ησλ αθηηλψλ κεηαμχ ζηαζκψλ
θαη πεγψλ έπεηηα απφ ηελ πξνζνκνίσζε ηεο δηαδξνκήο ησλ ζεηζκηθψλ αθηηλψλ (Ray
tracing). Ζ δηαθξηηνπνίεζε ηνπ κέζνπ ζε θφκβνπο γίλεηαη βάζεη ηεο γεσκεηξίαο ζηαζκψλ-
πεγψλ, θαζψο θαη ησλ πξνο αλίρλεπζε ζηφρσλ (ηεθηνληθέο δνκέο κέζεο έσο κεγάιεο
θιίκαθαο, π.ρ. Διιεληθφ Σφμν, Ρήγκα Μεηαζρεκαηηζκνχ Λεπθάδνο-Κεθαιιελίαο θιπ). Ζ
θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ παξνπζηάδεηαη ζε
νξηδνληηνγξαθίεο βάζνπο 10, 30, 50 θαη 90 km (Δηθ. 4.14-4.16), θαζψο θαη ζε εγθάξζηεο
ηνκέο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζην λφηην θιάδν ηνπ Διιεληθνχ ηφμνπ (Δηθ. 4.17-4.18).
Καηά ηε δηαδηθαζία απηή πξνέθπςαλ 217203 θαη 83802 ρξφλνη δηαδξνκήο επηκήθσλ θαη
εγθαξζίσλ θπκάησλ, αληίζηνηρα.
Ζ θαηαλνκή ησλ ζεηηθψλ αλσκαιηψλ ησλ θπκάησλ Ρ, ζηηο αληίζηνηρεο νξηδνληηνγξαθίεο,

παξνπζηάδεη θπξίσο κία ακθηζεαηξηθή δνκή, αλάινγνπ ζρήκαηνο κε απηνχ ηνπ Σφμνπ.
Δμαίξεζε απνηειεί ε ιεθάλε ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ, κηαο θαη ε θχξηα αλσκαιία ηαπηίδεηαη κε
ηελ δηεχζπλζε ηεο ηάθξνπ, θαζψο θαη νξηζκέλεο ζθήλεο νη νπνίεο βξίζθνληαη ζηα φξηα ηεο
πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο (fidelity area) θαη ελδερνκέλσο λα ζπζρεηίδνληαη κε κία ζεηξά
ξεμηγελψλ δσλψλ νξηδφληηαο νιίζζεζεο, εγθάξζηεο πξνο ην Διιεληθφ Σφμν, φπσο
πξνηείλεηαη απφ ηνπο Sachpazi et al. (2015). Αληίζηνηρα ε θαηαλνκή ησλ αξλεηηθψλ
αλσκαιηψλ έρεη κία πνηθηιία ζηελ πξνέιεπζή ηεο. ΢ηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα ηαπηίδεηαη κε
κέξε κέζεο έσο πςειήο ελζαιπίαο πνπ ελδερνκέλσο λα ζρεηίδνληαη κε ηε κεηαλάζηεπζε ηνπ
εθαηζηεηαθνχ ηφμνπ, θαζψο θαη κε καλδπαθέο παξεηζθξήζεηο ζε θνκκάηη ηνπ θινηνχ θαηά
κήθνο ηνπ λεζησηηθνχ ηφμνπ. ΢ε βάζε κεηαμχ 20 θαη 40 km δηαθξίλεηαη κία αξλεηηθή
αλσκαιία (-12 έσο -14%), δηεχζπλζεο ΒΒΓ-ΝΝΑ, πνπ ηαπηίδεηαη κε ην
ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθφ Πεδίν ησλ Δμσηεξηθψλ Διιελίδσλ.
Δηθ. 4.13 Καηαλνκή αθηηλώλ (ππόηεθξν ρξώκα) θαη θόκβσλ (εξπζξό ρξώκα) γηα ηνλ θάλαβν δηεύζπλζεο
0º ζηελ νξηδνληηνγξαθία ησλ 10km.
Ζ έιιεηςε ζεηζκηθφηεηαο ζην Κεληξηθφ Αηγαίν ζε ζπλδπαζκφ κε ην κεγάιν αδηκνπζηαθφ

θελφ ζε Ηφλην, ΢πνξάδεο θαη λεζηά ηνπ Αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ, νδεγεί ζηελ κηθξφηεξε
δηαθξηηνπνίεζε ηνπ κέζνπ (Δηθ. 4.13), κε ζπλέπεηα είηε ηελ εμαγσγή απνηειεζκάησλ κε
κεγάιε αβεβαηφηεηα, φπσο θάλεθε θαη ζηνλ έιεγρν αμηνπηζηίαο ηνπ 3-Γ κνληέινπ, ή ηελ
παληειή απνπζία ηηκψλ ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ρψξν (Δηθ. 4.14-4.16). Ζ θαηαλνκή ησλ
ζεηζκηθψλ αθηηλψλ, θαζψο θαη ην κέγεζνο ηεο πεξηνρήο αμηνπηζηίαο, κεηψλεηαη ζηαδηαθά
θαζψο κεηαβαίλνπκε ζε κεγαιχηεξα βάζε, γεγνλφο πνπ ζα θαλεί ζηελ παξάζεζε ησλ
απνηειεζκάησλ ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ ζηελ ακέζσο επφκελε παξάγξαθν.
Οη παξαηεξνχκελεο αλσκαιίεο ζηα εγθάξζηα θχκαηα (S), βξίζθνληαη ζε γεληθή ζπκθσλία κε

ηηο αληίζηνηρεο ησλ Ρ θπκάησλ. Ζ κεγαιχηεξε αξλεηηθή αλσκαιία εληνπίδεηαη ζην Νφηην
Αηγαίν, κηαο θαη εθεί παξαηεξείηαη έληνλα ε δηείζδπζε καγκαηηθψλ ξεπζηψλ ζηνλ αλψηεξν
θινηφ, γεγνλφο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ Πιεην-Σεηαξηνγελή εθαηζηεηαθή δξαζηεξηφηεηα.
Δπηπξφζζεηα έλαο αληηζπζρεηηζκφο παξαηεξείηαη ζηε ιεθάλε ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ, ζηελ
νπνία δηαπηζηψλεηαη ε χπαξμε αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ, ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο ζεηηθέο
πνπ εμήρζεζαλ γηα ηα επηκήθε θχκαηα, πνπ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ είηε κε ηελ δηείζδπζε
ξεπζηψλ θαηά κήθνο ησλ θχξησλ ξεμηγελψλ δσλψλ ή κε ηελ απμεκέλε γεσζεξκηθή βαζκίδα
ζε κεγαιχηεξα βάζε.
Ζ απφηνκε νξηδφληηα κεηάβαζε απφ ζεηηθέο ζε αξλεηηθέο αλσκαιίεο (%) επηκήθσλ θαη
εγθαξζίσλ θπκάησλ ηαπηίδεηαη θπξίσο κε ηελ χπαξμε ηεθηνληθψλ επαθψλ (π.ρ. ξήγκαηα,
επσζήζεηο-εθηππεχζεηο) ζηνλ αλψηεξν θινηφ. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ ηα
ξήγκαηα νξηδφληηαο νιίζζεζεο Κεθαινληάο θαη Αλδξαβίδαο ζηε Γπηηθή Διιάδα, φπνπ νη
ζεηηθέο αλσκαιίεο αλαηνιηθά κεηαβαίλνπλ ζε αληίζηνηρεο αξλεηηθέο δπηηθά, θαηά κήθνο κηαο
δψλεο ΒΒΓ-ΝΝΑ δηεχζπλζεο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 10 θαη 30 km.
Δηθ. 4.14 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζε
νξηδνληηνγξαθίεο ζε βάζε 10, 20, 40 θαη 60 km γηα ηνλ Διιαδηθό ρώξν θαη κε πξάζηλα ηξίγσλα νη ζηαζκνί
ηνπ ΔΔΓ΢.
Μάιηζηα, ε αζπλέρεηα πνπ εληνπίζηεθε ζηελ πεξηνρή ηεο Αλδξαβίδαο ζπλερίδεηαη θαη ζε
κεγαιχηεξα βάζε (40-60km), γεγνλφο πνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηελ θαηαδπφκελε
ιηζφζθαηξα, ζην ζπγθεθξηκέλν ζεκείν, φπσο θαίλεηαη ζηηο αληίζηνηρεο ηνκέο πνπ
πξαγκαηνπνηήζεθαλ εγθάξζηα ζην ηφμν (Δηθ. 4.17-4.18).
Δηθ. 4.15 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζε
νξηδνληηνγξαθίεο ζε βάζε 10, 20, 40 θαη 60 km γηα ηνλ Διιαδηθό ρώξν θαη κε πξάζηλα ηξίγσλα νη ζηαζκνί
ηνπ ΔΔΓ΢.
Δηθ. 4.16 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζε νξηδνληηνγξαθίεο ζε
βάζε 10, 20, 40 θαη 60 km γηα ηνλ Διιαδηθό ρώξν θαη κε πξάζηλα ηξίγσλα νη ζηαζκνί ηνπ ΔΔΓ΢.
Οη ηνκέο, ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζεο, πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ εγθάξζηα ζηε δνκή ηνπ Διιεληθνχ
Σφμνπ, απφ ηελ Κέξθπξα έσο ηα Αληηθχζεξα, θαζψο θαη νη αληίζηνηρεο ζε Κξήηε θαη
Κάξπαζν κε δηεπζχλζεηο Β-Ν θαη ΒΓ-ΝΑ, αλαδεηθλχνπλ κία δψλε πςειψλ ηαρπηήησλ Ρ
θπκάησλ (~7.9-8.4 km/sec), ε νπνία θαίλεηαη λα δηαθνξνπνηείηαη σο πξνο ηελ θιίζε ηεο,
θαηεπζπλφκελνη πξνο ΝΑ. Ζ ζπγθεθξηκέλε δψλε ζεηηθψλ αλσκαιηψλ (~18-20%) κπνξεί λα
ζπζρεηηζηεί κε ηελ θαηαδπφκελε ιηζφζθαηξα ζε απηφ ην κέξνο ηνπ Σφμνπ, κε ηελ αιιαγή
ζηελ θιίζε απηήο, απφ 45° ζηα ΒΓ (Κεθαινληά) ζηηο 60-65° ζηα ΝΑ (Αληηθχζεξα θαη
Κάξπαζν), λα απνδίδεηαη ζηε δξάζε παξάιιεισλ, ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζεο, νξηδνληηζζεηηθψλ
ξεγκάησλ, ηα νπνία ζπκβάιινπλ ζηελ εγθάξζηα θαηάηκεζε απηήο (π.ρ. Sachpazi et al.,
2015).
Δηθ. 4.17 Πξνβνιή έμη πξώησλ ηνκώλ (1-6) θαη θαηαλνκή ησλ αλσκαιηώλ (%) ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζε
απηέο δείρλνληαο ηε κεηάβαζε ηεο θαηαδπόκελεο ιηζόζθαηξαο από ηνλ Βνξξά πξνο ην Νόην.
Δηθ. 4.18 Πξνβνιή ησλ επόκελσλ ηεζζάξσλ ηνκώλ (7-10) θαη θαηαλνκή ησλ αλσκαιηώλ (%) ησλ
επηκήθσλ θπκάησλ ζε απηέο δείρλνληαο ηε κεηάβαζε ηεο θαηαδπόκελεο ιηζόζθαηξαο από Γύζε πξνο
Αλαηνιή.
Σν θαηψηεξν ηκήκα ηεο αλσζνχκελεο ιηζφζθαηξαο (Αηγηαθή κηθξνπιάθα), αλαγλσξίδεηαη σο

κία δψλε αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ επηκήθσλ θπκάησλ (%), κε παξφκνηα θιίζε κε ηελ
αληίζηνηρε ηεο θαηαδπφκελεο πιάθαο, θαη απφιπηεο ηηκέο ηεο ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίαο
ηαρπηήησλ λα θπκαίλνληαη απφ 6.9-7.2 km/sec (Δηθ. 4.7). ΢ε γεληθέο γξακκέο, ηα εμαρζέληα
απνηειέζκαηα έξρνληαη λα ζπκπιεξψζνπλ ηα αληίζηνηρα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ ζχλζεζε
ησλ θαηαζθεπαζκέλσλ 1-Γ πξνηχπσλ ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο (Δηθ. 3.190) θαη
παξαηέζεθαλ ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, κε ηελ πιεηνςεθία απηψλ λα βξίζθεηαη ζε
ζπκθσλία κε ζπκπεξάζκαηα αληίζηνηρσλ κειεηψλ γηα ηνλ Διιαδηθφ ρψξν, ηφζν ζε επίπεδν
3-Γ ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο (π.ρ. Papazachos et al., 1995; Alessandrini et al., 1997; Drakatos
et al., 1997), φζν θαη αλάδεημεο αλσκαιηψλ ηζνζηαζίαο (π.ρ. Lagios et al., 1994; Makris et
al., 1998, 2013).
4.3 ΣΟΠΗΚΖ΢ ΚΛΗΜΑΚΑ΢ 3-Γ ΢ΔΗ΢ΜΗΚΖ ΑΝΣΗ΢ΣΡΟΦΖ ΓΗΑ ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΗΚΟ

ΥΩΡΟ
΢ε απηφ ην εδάθην ζα γίλεη παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ 3-Γ
ζεηζκηθή αληηζηξνθή ηνπηθήο θιίκαθαο ζηηο επηκέξνπο πεξηνρέο ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ, κε
δεδνκέλα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ εληαίν θαηάινγν ησλ εηψλ 1996-2006 (Καξαθσλζηαληήο,
2009), θαζψο θαη ησλ θάζεσλ πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ απφ ην Δξγαζηήξην ΢εηζκνινγίαο ηνπ
Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, απφ ην 2007 έσο ην πξψην ηξίκελν ηνπ 2016, κε ζθνπφ ηελ
αλίρλεπζε δηεξγαζηψλ ηεθηνληθήο θαη εθαηζηεηαθήο πξνέιεπζεο. ΢ηηο αληίζηνηρεο
ππνπαξαγξάθνπο ζα παξαηεζνχλ ηα απνηειέζκαηα ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ ζθαθηέξαο,
φπνπ ζα γίλεη ν έιεγρνο ηεο αμηνπηζηίαο ηεο δηαδηθαζίαο 3-Γ αληηζηξνθήο πξαγκαηηθψλ
δεδνκέλσλ.
4.3.1 ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ
Σν γεσδπλακηθφ θαζεζηψο ηεο Γπηηθήο Διιάδνο ραξαθηεξίδεηαη απφ πνιιψλ εηδψλ

ηεθηνληθά ζηνηρεία θαη έληνλε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα σο απνηέιεζκα ηεο ζχγθιηζεο
κεηαμχ ησλ ιηζνζθαηξηθψλ πιαθψλ Αθξηθήο θαη Δπξαζίαο (π.ρ. Armijo et al., 1992; Aksu et
al., 2000). Ζ πεξηνρή απηή απνηειεί «μεληζηή» ηεθηνληθψλ δνκψλ ζρεηηδφκελσλ ηφζν κε ηε
ζχγθξνπζε Απνπιίαο θαη Δπξαζηαηηθήο πιάθαο πξνο Βνξξά, φζν θαη ηεο θαηάδπζεο ηνπ
σθεάληνπ θινηνχ ηεο Σεζχνο ζην ΝΓ ηκήκα ηνπ Διιεληθνχ Σφμνπ. Μεηαμχ απηψλ ησλ
πεξηνρψλ παξεκβάιιεηαη ην δεμηφζηξνθν ξήγκα κεηαζρεκαηηζκνχ Κεθαινληάο-Λεπθάδνο,
δίθελ κίαο κεηαβαηηθήο δψλεο κεηαμχ ησλ πξναλαθεξζέλησλ θαζεζηψησλ. Ζ παξακφξθσζε
ζε απηή ηελ πεξηνρή εθθξάδεηαη απφ ηελ παξνπζία ησλ ελνηήησλ ησλ Δμσηεξηθψλ
Διιελίδσλ (Παμνί, Ηφληα, Γάβξνβν-Πχινο), νη νπνίεο απνηεινχλ ην πξίζκα πξνζαχμεζεο
ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ (Kokinou et al., 2005; Royden and Papanikolaou, 2011).
Ζ ελεξγφο ηεθηνληθή εκπιέθεη ξήγκαηα φισλ ησλ εηδψλ (αλάζηξνθα, θαλνληθά, νξηδφληηαο
νιίζζεζεο). Οη αλάζηξνθνη θαη νξηδφληηαο νιίζζεζεο κεραληζκνί είλαη ραξαθηεξηζηηθνί ηεο
δηαπιαθηθήο παξακφξθσζεο, ζε ζρέζε κε ηνπο αληίζηνηρνπο θαλνληθνχο θαη
πιαγηνθαλνληθνχο πνπ εκθαλίδνληαη σο απνηέιεζκα ελδνπιαθηθψλ ηεθηνληθψλ δηεξγαζηψλ
(Kassaras et al., 2014a· 2014b· 2016), ζρεκαηίδνληαο ηεθηνληθέο ηάθξνπο, φπσο απηή ηνπ
Κνξηλζηαθνχ (π.ρ. Kapetanidis et al., 2011· 2015) θαη ιεθάλεο δηάλνημεο (π.ρ. King et al.,
1993). Υαξαθηεξηζηηθά είλαη ηα απνηειέζκαηα ησλ γεσδαηηηθψλ κεηξήζεσλ GPS, νη νπνίεο
δείρλνπλ κία ηαρεία παξακφξθσζε πξνο Νφην (~35 mm yr-1) θαη κία βξαδχηεξε, ηεο ηάμεο
ησλ 5–8 mm yr-1, ζηε ΝΓ Διιάδα (π.ρ. Chousianitis et al., 2015).
4.3.1.1 ΢ΤΝΘΔΣΗΚΔ΢ ΓΟΚΗΜΔ΢ ΢ΚΑΚΗΔΡΑ΢
4.3.1.1.1 ΚΔΝΣΡΗΚΟ ΗΟΝΗΟ ΠΔΛΑΓΟ΢
Ζ πεξηνρή ηνπ Κεληξηθνχ Ηνλίνπ Πειάγνπο πεξηιακβάλεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ

δεδνκέλσλ ηνπ θαηαιφγνπ πνπ παξήρζε γηα ηελ Γπηηθή Διιάδα, κηαο θαη δχν ζεκαληηθέο
αθνινπζίεο, κε πηζαλή ζπζρέηηζε κεηαμχ ηνπο, ζε Παιηθή θαη Λεπθάδα, έιαβαλ ρψξα ην
2014 θαη 2015 αληίζηνηρα. Ζ δηεξεχλεζε ηεο νξηδφληηαο θαη θαηαθφξπθεο αλάιπζεο είλαη
βαξχλνπζαο ζεκαζίαο γηαηί ζα δηεξεπλεζεί ε δνκή ηεο Ρεμηγελνχο δψλεο Κεθαινληάο
Λεπθάδαο, θαζψο θαη νη δηαθνξνπνηήζεηο εληφο απηήο, απφ Βνξξά πξνο Νφην.
Δηθ.4.19 Καηαλνκή ησλ ζηαζκώλ (θόθθηλα ηξίγσλα) ζηελ πεξηνρή ηνπ Κεληξηθνύ Ηνλίνπ
΢ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Κεληξηθνχ Ηνλίνπ (Δηθ.4.19), ρξεζηκνπνηήζεθαλ πεξηζζφηεξνη

απφ 2000 ζεηζκνί, εθ ηνπ ζπλνιηθνχ παθέηνπ δεδνκέλσλ γηα ηελ Γπηηθή Διιάδα, κε 30548
θαη 18908 αθηίλεο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ λα δηέξρνληαη απφ απηνχο,
θαηαιήγνληαο ζηνπο ηνπηθνχο ζηαζκνχο ηνπ Διιεληθνχ Δλνπνηεκέλνπ ΢εηζκνινγηθνχ
Γηθηχνπ. Έπεηηα απφ κία ζεηξά δνθηκψλ, ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πνπ αλαπαξάρζεθε ζηελ
ηνπηθή θιίκαθα ήηαλ 12Υ12 km2, ζε νξηδφληην (Δηθ. 4.20), θαη θαηαθφξπθν επίπεδν (Δηθ.
4.21), φπνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ πέληε ζπλνιηθά ηνκέο, ε κία (1) παξάιιειε ζηελ θχξηα
ξεμηγελή δψλε θαη ππφινηπεο ηέζζεξεηο εγθάξζηα ζε απηή. Ζ αλνηθνδφκεζε ηνπ κεγέζνπο
ηνπ θαλάβνπ θαζψο θαη ησλ αλσκαιηψλ έγηλε ζε φιν ην κήθνο θαη πιάηνο ηεο πεξηνρήο,
κέρξη ην βάζνο ησλ 20 km, κε ηελ εηθφλα απηή λα επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηηο ζπλζεηηθέο
δνθηκέο θαηαθφξπθεο αλάιπζεο, ηφζν ζηηο αλσκαιίεο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ φζν θαη ζηηο
αληίζηνηρεο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs. Ζ πεξηνρή γηα ηελ νπνία ππάξρεη πεξηνξηζκέλε αλάιπζε είλαη
απηή Γ-ΒΓ, αλνηρηά ηεο Λεπθάδαο, φπνπ ν αξηζκφο ησλ ζεηζκηθψλ αθηίλσλ πεξηνξίδεηαη
θαηαθφξπθα, κε ζπλέπεηα ηελ κηθξή αλαζχζηαζε ησλ αξρηθψλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο.
Δηθ. 4.20 Α) Αθηίλεο επηκήθσλ θπκάησλ ζε βάζε 10 (αξηζηεξά) θαη 20 km (δεμηά) Β) Αλνηθνδόκεζε
ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ (πάλσ) θαη εγθαξζίσλ (θάησ) θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο
θαλάβνπ 12 km
Δηθ. 4.21 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ (αξηζηεξά) θαη εγθαξζίσλ
(δεμηά) θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km. Ζ ρξσκαηηθή θιίκαθα παξακέλεη ίδηα
κε ηελ αληίζηνηρε ησλ νξηδνληηνγξαθηώλ.
4.3.1.1.2 ΔΤΡΤΣΔΡΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΠΑΣΡΑΪΚΟΤ-ΓΤΣΗΚΟΤ ΚΟΡΗΝΘΗΑΚΟΤ

ΚΟΛΠΟΤ
΢ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Παηξατθνπ θαη Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ (Δηθ.4.22),
πξνζδηνξίζηεθαλ πεξηζζφηεξνη απφ 2000 ζεηζκνί απφ ην ζπλνιηθφ παθέην δεδνκέλσλ γηα
ηελ Γπηηθή Διιάδα, κε πεξηζζφηεξεο απφ 70000 αθηίλεο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ
λα δηέξρνληαη απφ απηνχο, θαηαιήγνληαο ζηνπο ηνπηθνχο ζηαζκνχο ηνπ Διιεληθνχ
Δλνπνηεκέλνπ ΢εηζκνινγηθνχ Γηθηχνπ.
Δηθ.4.22 Καηαλνκή ησλ ζηαζκώλ (θόθθηλα ηξίγσλα) ζηελ πεξηνρή ηνπ Παηξατθνύ θαη Κνξηλζηαθνύ
Κόιπνπ
Ζ δηεξεχλεζε ησλ ρσξνρξνληθψλ αιιαγψλ, ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ζε ππνελφηεηα ηεο

ζπγθεθξηκέλεο εθαξκνγήο, ζηηο ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, θαζψο θαη ζηνλ ιφγν Vp/Vs,
πξνυπέζεηε απζηεξφηεξα θξηηήξηα ζηα αληίζηνηρα ζθάικαηα (RMS < 0.2 s, ERH<1.5 km,
ERZ<4 km), θαζψο θαη κία ηζνθαηαλνκή ησλ ζεηζκηθψλ γεγνλφησλ αλά επηιεγκέλν ρξνληθφ
παξάζπξν (2012-2016). Έπεηηα απφ κία ζεηξά δνθηκψλ, ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πνπ
αλαπαξάρζεθε ζηελ ηνπηθή θιίκαθα ήηαλ 5Υ5 km2, ζην νξηδφληην επίπεδν (Δηθ. 4.23-4.24),
θαη 12Υ12 km2 ζην αληίζηνηρν θαηαθφξπθν (Δηθ. 4.25), κε έληαζε αλσκαιίαο ±20%. Ζ
αλνηθνδφκεζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ θαλάβνπ, θαζψο θαη ησλ αλσκαιηψλ, έγηλε ζε φιν ην κήθνο
θαη πιάηνο ηεο πεξηνρήο γηα ηα ρξνληθά παξάζπξα κέρξη ην 2015, ελψ γηα ην αληίζηνηρν ηνπ
2016 ε αλάιπζε γίλεηαη πησρφηεξε ζε βάζε κεγαιχηεξα ησλ 15 km, θπξίσο γηα ηελ πεξηνρή
ΒΑ ηεο Διίθεο, ζην φξην κεηαμχ Γπηηθνχ θαη Αλαηνιηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ.
Δηθ. 4.23 Α) Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ (αξηζηεξά) θαη εγθαξζίσλ (δεμηά) θπκάησλ γηα ην έπξηνο
βαζώλ από 5-15 km B) Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ (πάλσ) θαη εγθαξζίσλ (θάησ)
θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 5 km
Δηθ. 4.24 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ (αξηζηεξά) θαη εγθαξζίσλ (δεμηά) θπκάησλ,
κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km, ζε όιν ην ρξνληθό θάζκα (2012-2016).
.
Δηθ. 4.25 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θπκάησλ (πάλσ) θαη Vp/Vs
ιόγνπ (θάησ), κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km.
4.3.1.2 ΑΝΣΗ΢ΣΡΟΦΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ
Γηα ηε δηαδηθαζία ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα ζεηζκψλ (M≥2.6) πνπ
θαηεγξάθεζαλ απφ ηνπο ζηαζκνχο ηνπ Δζληθνχ ΢εηζκνινγηθνχ Γηθηχνπ θαη αλαιχζεθαλ απφ
ην Δξγαζηήξην ΢εηζκνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ (2011-2016), παξέρνληάο καο
άξηηνπο ρξφλνπο άθημεο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ γηα ηελ πεξίνδν
(http://www.geophysics.geol.uoa.gr). Ο αξρηθφο θαηάινγνο θάζεσλ πεξηιάκβαλε
πεξηζζφηεξνπο απφ 10000 ζεηζκνχο, απφ ηνπο νπνίνπο έγηλε επηινγή, θαηά πεξίπησζε, βάζεη
ηνπ αξηζκνχ Ρ- and S- θαηαγξαθψλ θαζψο θαη ησλ ρσξνρξνληθψλ ζθαικάησλ (RMS, erh,
erz).
Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε ππνδηαηξείηαη ζε δχν ζθέιε: ΢ην πξψην, ε πξνζνκνίσζε

ηεο ηξηζδηάζηαηεο δνκήο ηνπ θινηνχ θαη ηνπ αλψηεξνπ Μαλδχα πξαγκαηνπνηείηαη κε
κέγεζνο θαλάβνπ ηεο ηάμεσο ησλ 20 km, κε θαηαγξαθέο πνπ πξνέξρνληαη απφ ζηαζκνχο ζε
απφζηαζε έσο θαη 400 km, έρνληαο σο ζηφρν αλσκαιίεο ζρεηηδφκελεο κε ηεθηνληθέο δνκέο
κέζεο έσο κεγάιεο θιίκαθαο (π.ρ. Διιεληθφ Σφμν), ελψ ζην αληίζηνηρν δεχηεξν
πεξηιακβάλνληαη κηθξά κεγέζε θαλάβνπ (<10 km), κηαο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη νη ηνπηθνί
ζηαζκνί (Γ<200 km), γηα αλίρλεπζε αλσκαιηψλ κηθξήο θιίκαθαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπηθά
ξήγκαηα, επίδξαζε γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ θαη θπθινθνξία ξεπζηψλ. Μάιηζηα, ζην
ζπγθεθξηκέλν ππνθεθάιαην, παξαηίζεηαη ε εθαξκνγή ηεηξαδηάζηαηεο (4-Γ) ζεηζκηθήο
ηνκνγξαθίαο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή Παηξατθνχ-Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ θφιπνπ, κε ζθνπφ
ηελ παξαθνινχζεζε ηεο θπθινθνξίαο ξεπζηψλ θαηά κήθνο ξεμηγελψλ δσλψλ θαζψο θαη ηελ
εμαγσγή έκκεζσλ δεηθηψλ γηα ηελ πηζαλή παξνπζία πδξνγνλαλζξάθσλ.
4.3.1.2.1 ΚΔΝΣΡΗΚΟ ΗΟΝΗΟ ΠΔΛΑΓΟ΢
Ζ πεξηνρή ηνπ Κεληξηθνχ Ηνλίνπ Πειάγνπο θπξηαξρείηαη απφ ηελ Ρεμηγελή Εψλε Οξηδφληηαο
Οιίζζεζεο Κεθαινληάο-Λεπθάδαο, ε νπνία απνηειεί κεηαβαηηθή δψλε κεηαμχ ηνπ Βνξείνπ
θιάδνπ ηνπ Διιεληθνχ Σφμνπ, φπνπ ιακβάλεη ρψξα ζχγθξνπζε ηεο Απνπιίαο κε ηελ
Δπξαζηαηηθή Πιάθα, θαη ηνπ αληίζηνηρνπ Νφηηνπ, φπνπ ζπληειείηαη ε θαηάδπζε ησλ
ππνιεηκκάησλ σθεάληνπ θινηνχ ηεο Σεζχνο.
Σα απνηειέζκαηα ηεο ηνκνγξαθηθήο αληηζηξνθήο αλέδεημαλ κία πςειή εηεξνγέλεηα ζηελ

δνκή ηνπ θινηνχ εθαηέξσζελ ηεο Ρεμηγελήο Εψλεο Οξηδφληηαο Οιίζζεζεο Κεθαινληάο-
Λεπθάδαο. Οη δηαθπκάλζεηο ζηελ ηαρχηεηα ησλ θπκάησλ ρψξνπ γηα ηα επηθαλεηαθά
ζηξψκαηα (10 km) θπκαίλεηαη ζε κέζεο άθξεο κεηαμχ +12 θαη -14%, κε θάπνηεο νμχλζεηο
ησλ αθξαίσλ παξαηεξεζεηζψλ ηηκψλ, νη νπνίεο πξνζεγγίδνπλ ην ±15% θαη θαηαλέκνληαη
εθαηέξσζελ ηεο δψλεο πνπ ελεξγνπνηήζεθε εληφο ηνπ πξψηνπ εμακήλνπ ηνπ 2014 ζηελ
Παιηθή (Κεθαινληά) θαη αληίζηνηρα ηνπ ηειεπηαίνπ ηνπ 2015 ζηελ Λεπθάδα.
Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ηνπηθέο αζπλέρεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ
ηαρχηεηαο θπκάησλ ρψξνπ, ζπλδένληαη κε έλα κσζατθφ κηθξφηεξσλ ξεγκάησλ νξηδφληηαο
νιίζζεζεο πνπ ελεξγνπνηήζεθαλ ζηαδηαθά απφ ηνπο ηξεηο κεγαιχηεξνπο ζεηζκνχο (Μw=6.5,
5.5, 5.8) πνπ έιαβαλ ρψξα κέζα ζην πξψην εμάκελν ηνπ 2014. Ζ αληηζπζρέηηζε πςειψλ
ηηκψλ αλσκαιηψλ επηκήθσλ ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο ρακειέο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ,
ζε βάζε κηθξφηεξα ησλ 10 km ζηελ πεξηνρή ηεο Παιηθήο, εμεγείηαη απφ ηελ παξνπζία
θνξεζκέλσλ ζε λεξφ ζρεκαηηζκψλ (Δηθ. 4.26).
Δηθ. 4.26 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ (πάλσ), εγθαξζίσλ (κέζε)
θπκάησλ θαη ιόγνπ Vp/Vs (θάησ) ζε αληίζηνηρεο νξηδνληηνγξαθίεο.
Ζ παξνπζία πςειψλ ηηκψλ ηνπ ιφγνπ VP/VS (1.89-2.01), ζην ίδην εχξνο βαζψλ, ππνδεηθλχεη
ηελ κηθξή αλαινγία ζην ζρήκα ηνπ πξσηνγελνχο, πιεξσκέλνπ απφ λεξφ, πνξψδνπο ηνπ
ππνβάζξνπ, θαζψο θαη ηηο ζπλζήθεο πςειψλ πηέζεσλ πνπ επηθξαηνχλ ζηελ πεξηνρή, φπσο
αλάινγεο κειέηεο έρνπλ δείμεη (π.ρ. Takei, 2002; Matsubara et al., 2004; Kato et al., 2006;
Nakajima et al., 2006; Hainzl et al., 2012; Alexandrakis et al., 2014). Απφ ηα παξαπάλσ
απνηειέζκαηα ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο (Δηθ4.26 & Δηθ. 4.29) γίλεηαη εκθαλήο ε ππνδηαίξεζε
ηεο Ρεμηγελνχο Εψλεο Οξηδφληηαο Οιίζζεζεο Κεθαινληάο-Λεπθάδαο ζε δχν επί κέξνπο
ηκήκαηα, έλα εμσηεξηθφ (Γπηηθά) θαη έλα εζσηεξηθφ (Αλαηνιηθά), ηα νπνία ζπγθιίλνπλ ζην
ΝΓ άθξν ηεο Λεπθάδαο.
Ζ εμσηεξηθή δψλε δηαθξίλεηαη κέζσ ηεο αληίζεζεο ζεηηθψλ (+6%) –δπηηθά- θαη αξλεηηθψλ (-
4%) -αλαηνιηθά- αλσκαιηψλ, γεγνλφο πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ πξνγελέζηεξεο γεσινγηθέο θαη
γεσθπζηθέο κειέηεο (π.ρ. Bornovas, 1983; Lekkas et al., 2001; Kreemer and Chamot-Rooke,
2004; Bathrellos et al., 2009; Ganas et al., 2013; Valkaniotis et al., 2014). Αληίζηνηρα, ε
εζσηεξηθή δψλε (Παιηθή-Λεπθάδα) ππνδηαηξείηαη ζε δχν κηθξφηεξεο ππν-πεξηνρέο, κε ηελ
πξψηε λα ελεξγνπνηείηαη κέζα ζην 2014 (λφηηα) θαη ηελ δεχηεξε ην 2015 (βφξεηα).
Πην ζπγθεθξηκέλα, ε αλσκαιία ΒΒΓ-ΝΝΑ δηεπζχλζεσο, κε αξλεηηθέο ηηκέο δπηηθά (-2%)
θαη αληίζηνηρεο ζεηηθέο αλαηνιηθά (+2%), εθαηέξσζελ ηεο ρεξζνλήζνπ ηεο Παιηθήο,
ηαπηίδεηαη κε ην πξψην ηκήκα, ελψ ζην αληίζηνηρν βνξεηφηεξν παξαηεξείηαη ην αληίζηξνθν,
φζνλ αθνξά ζηελ θαηαλνκή ζεηηθψλ-αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ. Μάιηζηα, ζην δπηηθφ πέξαο ηεο
Λεπθάδαο, απηή ε αληίζεζε αλσκαιηψλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ ζπκπίπηεη κε ηελ
επηθαλεηαθή δηάξξεμε ίδηαο δηεπζχλζεσο φπσο έρεη ραξηνγξαθεζεί ζε πξνγελέζηεξεο
γεσινγηθέο κειέηεο (π.ρ. Bathrellos et al., 2009; Ganas et al., 2013).
Δηθ. 4.27 ΢πλδπαζκόο 3-Γ αλσκαιηώλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ, κε ηνπνγξαθία θαη ραξηνγξαθεκέλεο
δώλεο (π.ρ. Bathrellos et al., 2009∙ Ganas et al., 2013∙ Pérouse et al., 2016).
Σα παξαπάλσ απνηειέζκαηα έξρνληαη λα πξνζηεζνχλ ζηα αληίζηνηρα ησλ GPS (π.ρ. Sakkas
and Lagios, 2015; Saltogianni and Stiros, 2015), γεσθπζηθψλ (π.ρ. Selvaggi and Chiarabba,
1995; Kokinou et al., 2003, 2005; Gallais et al., 2012), γεσκνξθνινγηθψλ θαη ηεθηνληθψλ
κειεηψλ (π.ρ. Lekkas et al., 2001; Bathrellos et al., 2009; Triantaphyllou, 2010) πνπ επλννχλ
έλα πξφηππν παξακφξθσζεο ηνπ θινηνχ κε ηξεηο θχξηεο δψλεο.
Δηθ. 4.28 Δξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο κε πξόηππν παξακόξθσζεο γηα ηελ
ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή.
Ζ πξψηε (δπηηθά) πηζαλφλ λα δηεγέξζεθε θαηά ηελ ζεηζκηθή αθνινπζία ηνπ 1983, κε ηελ
δεχηεξε (θεληξηθή) λα πεξηιακβάλεη ζεκαληηθφ κέξνο ηεο ζεηζκηθφηεηαο εληφο ηεο δηεηίαο
2014-2016 θαη ηελ ηξίηε (αλαηνιηθά) πνπ θφβεη ηηο δπηηθέο αθηέο ηεο Ηζάθεο, θζάλνληαο
κέρξη ηηο λφηηεο αθηέο ηεο Λεπθάδαο, λα ζρεηίδεηαη κε νξηζκέλνπο ηζρπξνχο ζεηζκνχο πνπ
έιαβαλ ρψξα ην 1953. Οη ζπγθεθξηκέλεο δψλεο θαίλεηαη λα ζπγθιίλνπλ ζηνλ Όξκν ηεο
Βαζηιηθήο, ζρεκαηίδνληαο θιηκαθσηή δηάηαμε κηθξφηεξσλ ξεγκάησλ ΓΒΓ-ΑΝΑ
δηεχζπλζεο, απφ ηνλ Όξκν ηνπ Μχξηνπ έσο απηφλ ην ΝΓ πέξαο ηεο Λεπθάδαο, θαζψο θαη
ΒΑ-ΝΓ νξηδνληηνιηζζεηηθέο δηαξξήμεηο, φπσο απηήο ηνπ Νπδξίνπ-Βαζηιηθήο. Όπσο θαίλεηαη
θαη απφ ηελ θαηαλνκή ησλ ζεηζκηθψλ αλσκαιηψλ, ε θεληξηθή δψλε θέξεηαη λα θάκπηεηαη
δεμηφζηξνθα, ζην ΒΓ κέξνο ηνπ Κφιπνπ ηνπ Μχξηνπ, ζρεκαηίδνληαο θακπή έθηαζεο
(releasing bend), ζε κία πεξηνρή ΝΝΓ ηεο Λεπθάδαο, θαηά παξφκνην ηξφπν κε ην πξφηππν
παξακφξθσζεο ηεο Καιηθφξληα, φπσο πξνηάζεθε απφ ηνπο Twiss and Moores (1992). Όπσο
αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, νη ηξεηο απηέο δψλεο ζπγθιίλνπλ ζην ΝΓ πέξαο ηεο
Λεπθάδαο, ζρεκαηίδνληαο έηζη έλα αληηζεηηθφ, πξνο ηελ θχξηα δηεχζπλζε, ζχζηεκα
νξηδνληηνιηζζεηηθψλ ξεγκάησλ, πεξηιακβάλνληαο θαη πεξηζηξεκκέλα ηεκάρε δεπηεξεπφλησλ
πιαγίσλ ξεγκάησλ κεηαμχ ηνπ Φηζθάξδνπ θαη ηνπ Όξκνπ ηεο Βαζηιηθήο (Δηθ. 4.28).
Δηθ. 4.29 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (αξηζηεξά) θαη
Vp/Vs ιόγνπ (δεμηά) ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο (πάλσ).
Δπί πιένλ, παξαηεξείηαη κία ηθαλνπνηεηηθή πνηνηηθή ζπζρέηηζε κεηαμχ ησλ αλσκαιηψλ P θαη
S ηαρπηήησλ ζηελ ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, θάλνληαο δηαθξηηή ηεο παξνπζία ξεγκάησλ κηθξήο
έσο κέζεο θιίκαθαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, κία αλσκαιία κέζεο δηεχζπλζεο Α-Γ, κε ζεηηθέο
ηηκέο βφξεηα θαη αληίζηνηρεο αξλεηηθέο λφηηα, κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ην ξήγκα ηνπ
Φηζθάξδνπ, ην νπνίν δηαξξεγλχεη ηα αλζξαθηθά πεηξψκαηα ηεο ελφηεηαο Παμψλ, ειηθίαο
Σξηαδηθνχ-Μέζνπ Μεηνθαίλνπ. Μία παξφκνηα αλσκαιία ηέκλεη ην θεληξηθφ ηκήκα ηεο
Κεθαινληάο, νξαηή θπξίσο ζην ηνκφγξακκα ησλ ηαρπηήησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ, ζε βάζνο
10 km, θαη ε νπνία ζπλδέεηαη κε ηελ ξεμηγελή δψλε ηνπ Αίλνπ.
Οκνίσο, κία ελδηαθέξνπζα αληίζεζε ζεηηθψλ (αλαηνιηθά) θαη αξλεηηθψλ (δπηηθά)
αλσκαιηψλ, παξαηεξείηαη ζην ΒΓ κέξνο ηεο πεξηνρήο κειέηεο (ΒΓ Λεπθάδα-Παμνί), ην
νπνίν δηαηξείηαη ζε δχν επί κέξνπο δνκέο, ε κία ζρεδφλ θάζεηε πξνο ηελ άιιε, πνπ κπνξεί λα
απνδνζεί ζην βφξεην πέξαο ηεο Ρεμηγελήο Εψλεο Οξηδφληηαο Οιίζζεζεο Κεθαινληάο-
Λεπθάδαο θαη ζηελ έλαξμε ηνπ Βφξεηνπ θιάδνπ ηνπ Διιεληθνχ Σφμνπ.
4.3.1.2.4 ΔΤΡΤΣΔΡΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΠΑΣΡΑΪΚΟΤ-ΓΤΣΗΚΟΤ ΚΟΡΗΝΘΗΑΚΟΤ
ΚΟΛΠΟΤ
Ζ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Παηξατθνχ θαη Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ θπξηαξρείηαη απφ
θαλνληθά έσο πιαγηνθαλνληθά ξήγκαηα, ησλ νπνίσλ ε δηεχζπλζε κεηαβαίλεη απφ ΓΒΓ-ΑΝΑ
(δπηηθά) ζε ~Α-Γ (αλαηνιηθά), κε ην ξήγκα νξηδφληηαο νιίζζεζεο πνπ ελεξγνπνηήζεθε θαηά
ηνλ ζεηζκφ ηεο Αλδξαβίδαο (2008) λα απνηειεί ην φξην κεηαμχ απηψλ ησλ δχν. Ζ
ζπγθεθξηκέλε δηαθνξνπνίεζε κπνξεί λα απνδνζεί ζηελ δηαθνξνπνίεζε ηεο ηαρχηεηαο ηεο
δεμηφζηξνθεο θίλεζεο ηεο Πεινπνλλήζνπ σο πξνο ηελ ΢ηεξεά. ΢ην πεξηβάιινλ απηφ, κία
ζεηξά ηζρπξψλ ζεηζκψλ έιαβε ρψξα ηφζν θαηά ηελ ηζηνξηθή φζν θαη ελφξγαλε πεξίνδν
ζεηζκηθφηεηαο (Makropoulos and Burton, 1981; Ambraseys& Jackson 1990; Papazachos and
Papazachou, 1997), ηζνπεδψλνληαο πφιεηο φπσο ε Διίθε (373 π.Υ) θαη πξνθαιψληαο
εθηεηακέλεο θαηαζηξνθέο άιιεο (Δξαηεηλή Φσθίδαο, M=6.3, 1965· Αληίθπξα Βνησηίαο,
M=6.2, 1970· Γαιαμίδη, M=5.8, 1992· Αίγην, M=6.2, 1995). Όπσο ζα θαλεί παξαθάησ, ηα
απνηειέζκαηα ηεο ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο γηα ηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα (<5 km)
επεξεάδνληαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ απφ ηελ ηνπηθή γεσινγηθή δνκή (π.ρ. Koulakov et al.
2010), θαζψο νη Κξεηηδηθνί αζβεζηφιηζνη θαη ν Ζσθαηληθφο θιχζρεο ηεο δψλεο Γαβξφβνπ-
Σξίπνιεο έρνπλ πάρνο κεγαιχηεξν ησλ δχν km (βφξεηα), ελψ νη Πιεηνηεηαξηνγελείο
απνζέζεηο λεξηηηθήο θαη ιηκλαίαο θάζεσο, νη νπνίνη ραξαθηεξίδνπλ ην λφηην πέξαο ηνπ
Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ, θζάλνπλ κέρξη ηα 1500 κέηξα αληίζηνηρα.
Γηα ηελ δηαδηθαζία ηεο αληηζηξνθήο ηνπηθήο θιίκαθαο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ ρξφλνη δηαδξνκήο
επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ απφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα 2012-2016, κέξνο ησλ νπνίσλ
εληάζζεηαη ζην δηεζλέο επηζηεκνληθφ πξφγξακκα ηνπ REAKT. Ζ απεηθφληζε ησλ 3-Γ
αλσκαιηψλ ηαρχηεηαο θπκάησλ ρψξνπ θαη ιφγνπ Vp/Vs παξνπζηάδεηαη ζηελ Δηθ. 4.30, ζε
θέηεο 5, 10 θαη 15 km βάζνπο. Οη κέζεο ππνινγηζζείζεο αλσκαιίεο, ησλ επηκήθσλ θαη
εγθαξζίσλ θπκάησλ, δελ ππεξβαίλνπλ ζε απφιπηεο ηηκέο ην 12% θαη 14% αληίζηνηρα, ελψ νη
αληίζηνηρεο ηνπ ιφγνπ ησλ ηαρπηήησλ απηψλ (Vp/Vs) θπκαίλνληαη κεηαμχ 1.65 θαη 2.20.
Όπσο θάλεθε απφ ηελ πξνεγνχκελε ελφηεηα, απηήο ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ, ε δνκή ησλ
ηαρπηήησλ αλνηθνδνκείηαη ζην κεγαιχηεξν ηεο κέξνο, γεγνλφο πνπ πξνζδίδεη απμεκέλε
αμηνπηζηία ζηα απνηειέζκαηα ηεο αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ.
Δηθ. 4.30 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ (πάλσ), εγθαξζίσλ (κέζε)
θπκάησλ θαη ιόγνπ Vp/Vs (θάησ) ζε αληίζηνηρεο νξηδνληηνγξαθίεο, ζε ζπλδπαζκό κε ηηο
ραξηνγξαθεκέλεο δώλεο (ηξνπ. Karakonstantis and Papadimitriou, 2010).
Ζ δηεχζπλζε ησλ αλσκαιηψλ P θαη S θπκάησλ ειέγρεηαη απφ ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπηθψλ
ελεξγψλ ξεγκάησλ φπσο απηψλ ηεο Αλδξαβίδαο θαη ηεο Κάησ Αρατάο (Δηθ. 4.30-4.34).
Κάπνηα επηπιένλ ελδηαθέξνληα ζηνηρεία αλαδεηθλχνληαη κέζσ ηεο αληηζπζρέηηζεο ησλ
αλσκαιηψλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ, ε νπνία έρεη σο απνηέιεζκα πςειέο ηηκέο ηνπ ιφγνπ
Vp/Vs (1.90-2.06), ζε παξαπιήζηα δηεχζπλζε κε ηελ αληίζηνηρε ηνπ ηνπηθνχ ηεθηνληθνχ
ηζηνχ (ξήγκαηα, επσζήζεηο).
Απηέο νη πςειέο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ είηε κε ην κεγάιν πάρνο ησλ
ζχγρξνλσλ απνζέζεσλ εληφο ηεθηνληθψλ βπζηζκάησλ ή κε ηελ δηάξξεμε ηνπ γεσινγηθνχ
ππνβάζξνπ θαη ηελ θπθινθνξία ξεπζηψλ θαηά κήθνο ηεο επηθάλεηαο ηνπ ξήγκαηνο, φπσο
κπνξεί λα θαλεί γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ ξήγκαηνο νξηδφληηαο νιίζζεζεο ηεο Αλδξαβίδαο. Οη
πςειέο ηηκέο Vp/Vs ζε βάζε πεξίπνπ 20 km ζηελ Αλδξαβίδα ππνδεηθλχεη πσο ε πεξηνρή
δηάξξεμεο πεξηιακβάλεη ζρεηηθά κηθξή αλαινγία, πιεξσκέλνπ ζε λεξφ, πνξψδνπο ηνπ
ππνβάζξνπ, ην νπνίν βξίζθεηαη ζε θαζεζηψο πςειψλ πηέζεσλ (Karakonstantis and
Papadimitriou, 2016a,b)., φπσο είδακε ζηελ αληίζηνηρε πεξίπησζε ηνπ πξνηχπνπ ηαρπηήησλ
γηα ηελ πεξηνρή ηεο Παιηθήο.
Γηα ηελ θαιχηεξε δπλαηή ραξηνγξάθεζε ηεο θίλεζεο ησλ ξεπζηψλ δηα κέζνπ ησλ ελεξγψλ
ηεθηνληθψλ δνκψλ, θαη ζπζρέηηζήο ηνπο κε πξφζθαηεο ζεηζκηθέο αθνινπζίεο,
πξαγκαηνπνηήζεθε 4-Γ ζεηζκηθή ηνκνγξαθία, φπσο έρεη γίλεη ζε αλάινγεο πεξηπηψζεηο αλά
ηνλ θφζκν (π.ρ. Sibson, 1990; Husen and Kissling, 2001; Sibson and Rowland, 2003;
Nippress and Rietbrock, 2007; Chiarabba et al., 2009). Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ, επηιέρζεθαλ
3346 ζεηζκηθά γεγνλφηα κε M≥1.4, ρσξνρξνληθά ζθάικαηα κηθξφηεξα ησλ 0.5 km θαη 0.15
δεπηεξνιέπησλ αληίζηνηρα, θαη ρσξίζηεθαλ ζε πέληε επί κέξνπο νκάδεο (2012-2016), θαηά
ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε ην δείγκα καο λα είλαη ζρεδφλ ηζνκεξψο θαηακεξηζκέλν κε ζηφρν ηελ
βέιηηζηε δπλαηή ζπλέρεηα ησλ απνηειεζκάησλ ηεο αληηζηξνθήο (π.ρ. Julian and Foulger,
2010). Πην ζπγθεθξηκέλα, ν ζπλνιηθφο θαηάινγνο ησλ γεγνλφησλ πνπ θαηαγξάθεζαλ απφ
ηνπο ηνπηθνχο ζηαζκνχο πεξηιακβάλεη 669, 883, 621, 628 θαη 545 ζεηζκηθά γεγνλφηα γηα
ρξνληθά παξάζπξα ελφο έηνπο απφ ην 2012 έσο ην 2016 (Δηθ. 4.31).
Οη κέζεο δηαθπκάλζεηο ζηηο αλσκαιίεο ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ, θαζψο θαη ηνπ ιφγνπ
Vp/Vs, δελ απνθιίλνπλ απφ ηηο αληίζηνηρεο πνπ ππνινγίζηεθαλ ζην κέζν 3-Γ πξφηππν.
Ηζρπξέο αληηζέζεηο κεηαμχ απηψλ ησλ αλσκαιηψλ δηαθξίλνληαη θπξίσο ζηηο επηθαλεηαθέο
νξηδνληηνγξαθίεο (5-10 km), κε θαιή ζπζρέηηζε ζην κέγεζνο θαη ζρήκα απηψλ ηφζν ζηα
επηκήθε φζν θαη ζηα εγθάξζηα θχκαηα. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη απηφ ηνπ
θεληξηθνχ κέξνπο ηεο Βφξεηαο Πεινπνλλήζνπ (Αίγην-Διίθε), φπνπ βξίζθεηαη ην κεγαιχηεξν
κέξνο ηεο θαηαγξαθείζαο ζεηζκηθφηεηαο. ΢ε απηήλ ηελ πεξηνρή, γίλεηαη αληηιεπηή κία δψλε
ΒΓ-ΝΑ δηεπζχλζεσο, κε ζεηηθέο αλσκαιίεο ηαρπηήησλ P θαη S θπκάησλ, ε νπνία ηαπηίδεηαη
κε ηελ αλάπηπμε ησλ Πιεην-ηεηαξηνγελψλ ιεθαλψλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε εηθφλα δηαηεξείηαη
ζηαζεξή θαηά ηελ ρξνληθή δηάξθεηα κειέηεο, δεκηνπξγψληαο έηζη πςειέο αληηζέζεηο κε ηηο
αληίζηνηρεο αξλεηηθέο αλσκαιίεο βφξεηα, εληφο ηνπ θεληξηθνχ θαη αλαηνιηθνχ κέξνπο ηνπ
Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ. Ζ ζηαδηαθή κείσζε ζηηο ηαρχηεηεο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ νδεγεί ζε
ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηηο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs γηα ηελ ελ ιφγσ πεξηνρή (Δηθ. 4.32).
Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ηηκέο απηνχ ηνπ ιφγνπ απμάλεη θαηαθφξπθα απφ ην 2012 έσο θαη ην
2014, 1.71 (2012) to 1.77 (2013) and 1.85 (2014), θαη δηαηεξείηαη ζε απηά ηα επίπεδα (~1.83)
γηα ηα επφκελα δχν ρξφληα (2015-2016). Έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο ζηελ αχμεζε ηεο
αληίζεζεο ησλ ηαρπηήησλ P θαη S, κεηαμχ ηνπ ρεξζαίνπ θαη ζαιάζζηνπ κέξνπο ηεο
ξεμηγελνχο δψλεο Αηγίνπ-Διίθεο, θαη θαηά ζπλέπεηα απμεκέλεο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs, είλαη
ε έλαξμε ηνπ ζκήλνπο ζην Αίγην ην 2013. Ζ δηεχζπλζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο αλσκαιίαο
κεηαβαίλεη ζε ΑΒΑ-ΓΝΓ θνληά ζηελ πφιε ηνπ Αηγίνπ, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα ζπλδεζεί κε
ην ρεξζαίν κέξνο ηεο επηθαλεηαθή δηάξξεμεο ηεο νκψλπκεο δψλεο.
Δηθ. 4.31 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ αλά έηνο
(Karakonstantis and Papadimitriou, 2016).
Απφ ηελ άιιε κεξηά, ζην δπηηθφ πέξαο ηεο πεξηνρήο κειέηεο (Παηξατθφο Κφιπνο), κία
αξλεηηθή αλσκαιία ΒΓ-ΝΑ δηεπζχλζεσο θαίλεηαη λα αλαπηχζζεηαη ζηα επηθαλεηαθά
ζηξψκαηα ηνπ θινηνχ (5km), ηφζν γηα ηα επηκήθε φζν θαη ηα εγθάξζηα θχκαηα, κε επέθηαζε
πξνο ηελ πφιε ησλ Παηξψλ, δεκηνπξγψληαο έηζη αληηζέζεηο κε ηηο αληίζηνηρεο ζεηηθέο
αλσκαιίεο βφξεηα θαη λφηηα απηήο.
Δηθ. 4.32 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο γηα ηνλ ιόγν Vp/Vs αλά έηνο
(Karakonstantis and Papadimitriou, 2016).
Ζ αθξηβψο αληίζεηε ζπκπεξηθνξά θαίλεηαη λα ηζρχεη α) ζην βφξεην πέξαο ηνπ Ρήγκαηνο ηεο
Αλδξαβίδαο θαη β) ζην θαλνληθφ ξήγκα ησλ Γειθψλ. Δθεί γίλεηαη αληηιεπηή κία
αληηζπζρέηηζε κεηαμχ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ, ην νπνίν νδεγεί ζηελ ζηαδηαθή
αχμεζε ηνπ κεηαμχ ηνπο ιφγνπ (Vp/Vs). Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ πεξηνρή ηεο ΓΒΓ
Πεινπνλλήζνπ, ε απμεκέλε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ζε βάζε 15 έσο 20 km, νδεγεί ζηελ
δηεχξπλζε ηεο αληίζεζεο ησλ αλσκαιηψλ κεηαμχ ηνπ δπηηθνχ (ρακειφ Vp, πςειφ Vs) θαη
αλαηνιηθφ (πςειφ Vp, ρακειφ Vs) ηέκαρνο ηεο ξεμηγελνχο δψλεο ηεο Αλδξαβίδαο.
Ζ θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ ησλ θπκάησλ ρψξνπ, θαζψο θαη ηνπ ιφγνπ ηνπο, ζθηαγξαθεί ην
ίρλνο ηνπ βνξείνπ θιάδνπ απηήο ηεο δψλεο πνπ ελεξγνπνηήζεθε ηνλ Ηνχλην ηνπ 2008, κε ηνλ
ζεηζκφ κεγέζνπο ζεηζκηθήο ξνπήο (Mw) 6.4. Έλα παξαπιήζην κνηίβν παξαηεξείηαη θαη ζηελ
πεξηνρή πνπ δεζπφδεη ην θαλνληθφ ξήγκα ησλ Γειθψλ, κε αληίζηξνθν πξφζεκν αλσκαιηψλ
P θαη S θπκάησλ ζε αλεξρφκελν θαη θαηεξρφκελν ηέκαρνο.
Δηθ. 4.33 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (πάλσ) θαη Vp/Vs
ιόγνπ (θάησ) ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο (κέζε).
Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο νη ρακειέο αλσκαιίεο Vp θαη νη αληίζηνηρεο πςειέο Vs ζην

κεζνδηάζηεκα 2012-2013, αιιάδεη δξακαηηθά θαηά ην 2014, φπνπ δχν ζεηζκηθά γεγνλφηα
(Mw=3.7) ιακβάλνπλ ρψξα κεο ζηνλ Μάξηε θαη Απξίιε απηνχ ηνπ έηνπο, δηαηεξψληαο
απηέο ηηο ηηκέο γηα ηα επφκελα δχν έηε (2015-2016).
΢ηελ ππφινηπε πεξηνρή κειέηεο, ηα κε δηαξξεγκέλα κέξε ηνπ θινηνχ εθθξάδνληαη απφ
πςειέο ηηκέο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ θαη αληίζηνηρεο ρακειέο ηνπ Vp/Vs, φπσο θαίλεηαη
γηα ηηο πεξηπηψζεηο ησλ ιεθαλψλ ηνπ Αληηξξίνπ θαη ηεο Ναππάθηνπ, ζηε βφξεηα απφιεμε ηνπ
Παηξατθνχ θαη Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ αληίζηνηρα. ΢ηελ ππφινηπε πεξηνρή κειέηεο,
παξαηεξείηαη κία ζρεηηθά θαιή ζπζρέηηζε κεηαμχ ησλ αλσκαιηψλ P θαη S, θαζψο νη
κεηαβνιέο ηνπο θαίλεηαη λα ζπκβαδίδνπλ (Karakonstantis and Papadimitriou, 2016b).
Κάπνηεο ηζρπξέο πιεπξηθέο κεηαβνιέο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ γίλνληαη
αληηιεπηέο ζηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα ηνπ θινηνχ, ζε βάζε κηθξφηεξα ησλ 20 km, ελψ ε
θαηάζηαζε ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα (>30km) αιιάδεη δξακαηηθά. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα ηελ
νξηδνληηνγξαθία ησλ 10 km βάζνπο, ζηελ πεξηνρή ΝΓ ηεο Πάηξαο, κία αζπλέρεηα κεηαμχ
ζεηηθψλ (λφηηα) θαη αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ (βφξεηα) ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ, κε κέζε
δηεχζπλζε ΒΒΓ-ΝΝΑ, ζπκπίπηεη κε ην θαλνληθφ ξήγκα ηεο Κάησ Αρατάο, ην νπνίν δηαηξεί
ην Αιπηθφ ππφβαζξν ηεο γεσηεθηνληθήο ελφηεηαο ηνπ Γαβξφβνπ κε ηηο Σεηαξηνγελείο
απνζέζεηο. Αληίζηνηρα, θάπνηεο αξλεηηθέο αλσκαιίεο, κε κέζε ΒΓ-ΝΑ έσο ΑΒΑ-ΓΝΓ
δηεχζπλζε, ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Παηξατθνχ, ε νπνία βξίζθεηαη ζηελ πφιε ησλ
Παηξψλ (Karakonstantis and Papadimitriou, 2016a,b).
Δηθ. 4.34 ΢πλδπαζκόο 3-Γ αλσκαιηώλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ, ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο 10, 15 θαη 20
km, κε ηνπνγξαθία.
Οη ηνκέο πνπ ζρεδηάζηεθαλ (Δηθ. 4.33) ζε δηεχζπλζε παξάιιειε (Β120°Α) θαη θάζεηε
(Β40°Α) κε απηή ηνπ Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ, αλαδεηθλχνπλ ηελ δηαδνρή ελφο
επηθαλεηαθνχ ζηξψκαηνο, κε ηαρχηεηεο επηκήθσλ θπκάησλ 5.5-6.4 km/sec, απφ έλα
αληίζηνηρν πςειφηεξσλ ηαρπηήησλ (Vp~6.7-7.2 km/sec). Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ πξψηε
ηνκή (Β120°Α) γίλεηαη αληηιεπηή ε παξνπζία κίαο δηαππξηθή δνκήο ζην αλψηεξν ηκήκα ηνπ
θινηνχ (<2 km), κε ηαρχηεηα Ρ θπκάησλ πεξί ησλ 6.2-6.4 km/sec, 25 km ΝΑ. Απηφ ην
απνηέιεζκα κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηνπο Σξηαδηθνχο Δβαπνξίηεο ηεο Ηφληαο ελφηεηαο, φπσο
αλάινγεο κειέηεο έρνπλ δείμεη θαηά ην παξειζφλ (Karakitsios, 1995, 2013; Tselentis et al.
2007), νη νπνίνη κεηαζηεχνπλ πξνο ηα άλσ κέζσ ησλ ελεξγψλ ξεμηγελψλ δσλψλ πνπ
ζρεκαηίδνπλ κηθξέο ιεθάλεο, φπσο απηή ηνπ Ρίνπ-Αληίξξηνπ. Αληίζηνηρα, ζηελ δεχηεξε ηνκή
(Β40°Α), δελ εκθαλίδεηαη θάπνηα αληίζηνηρε δνκή ηαρπηήησλ πνπ λα κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί
ζε αιαηνχρν δφκσλ, φκσο ζε έλα εχξνο βαζψλ κεηαμχ 12 θαη 17 km γίλεηαη αληηιεπηή κία
δψλε ρακειψλ ηαρπηήησλ, ε νπνία κπνξεί λα ζπλδεζεί κε έλα ζηξψκα πιαζηηθήο
παξακφξθσζεο, φπσο είρε ππνηεζεί απφ ηνπο Pham et al. (1996) θαη Tiberi et al. (2000).
Μάιηζηα, ε ζπγθεθξηκέλε ππφζεζε επλνεί έλα πξφηππν παξακφξθσζεο πνπ απαηηεί ηελ
παξνπζία νξίδνληα απνθφιιεζεο κεηαμχ αλψηεξνπ θινηνχ θαη αλψηεξνπ καλδχα , ν νπνίνο
εληνπίδεηαη ζην πέξαο ελφο κηθξήο θιίζεο θαλνληθνχ ξήγκαηνο (Lister and Davis, 1989).
4.3.2 ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ
Ζ γεσινγηθή δνκή ηεο Κεληξηθήο Διιάδαο θπξηαξρείηαη απφ κία ζεηξά θιηκαθσηψλ
θαλνληθψλ ξεγκάησλ ΒΓ-ΝΑ έσο ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεπζχλζεσο, φπσο απηψλ ηεο Λακίαο-
Κακέλσλ Βνχξισλ-Αξθίηζαο, Ρεγγελίνπ-Αηαιάληεο-Μαξηίλνπ θαη ηεο Ακθίθιεηαο, ηα
νπνία ειέγρνπλ ηελ ηνπνγξαθία θαη ην πδξνγξαθηθφ δίθηπν ηεο πεξηνρήο. Ζ
δξαζηεξηνπνίεζε απηψλ ησλ δνκψλ έρεη δψζεη απφ ηνπο πην θαηαζηξεπηηθνχο ζεηζκνχο θαηά
ηελ ηζηνξηθή θαη ελφξγαλε πεξίνδν ζεηζκηθφηεηαο, φπσο απηψλ ηνπ 426 π.Υ, 106, 551 θαη
1894 (Ambraseys and Jackson, 1990; Gaki-Papanastassiou et al., 1996; Papazachos and
Papazachou, 1997). Ννηηφηεξα αθφκα δεζπφδνπλ ηα θαλνληθά ξήγκαηα ηνπ Αλαηνιηθνχ
Κνξηλζηαθνχ, ηεο Αηηηθήο θαη ηνπ Αξγνζαξσληθνχ, φπνπ ε δηέγεξζή ηνπο έδσζε πινχζηα
ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα, κε ραξαθηεξηζηηθφηεξα παξαδείγκαηα νη αθνινπζίεο ζε
Αιθπνλίδεο-Καπαξέιιη (Φεβξνπάξηνο-Μάξηηνο 1981) θαη Πάξλεζα (΢επηέκβξηνο 1999),
θαζψο εθαηζηεηνηεθηνληθέο δνκέο (Μέζαλα-Αίγηλα-Πφξνο) πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ
έλαξμε ζκελνζεηξψλ αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα (π.ρ 2015-2016).
Σα απνηειέζκαηα ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ, θαζψο θαη ηεο 3-Γ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο
πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ, ζα παξαηεζνχλ ζηηο επφκελεο παξαγξάθνπο γηα ηηο εμήο πεξηνρέο:
Αλαηνιηθφο Κνξηλζηαθφο Κφιπνο (Παξάξηεκα Β)

Βνησηία-Βφξεηνο Δπβντθφο Κφιπνο (Παξάξηεκα Β) θαη
Αηηηθή-Νφηηνο Δπβνηθφο, κε έκθαζε ζηελ παξαθνινχζεζε ησλ δνκψλ πνπ
ελεξγνπνηήζεθαλ θαηά ηελ κεηαζεηζκηθή αθνινπζία ηνπ 1999 θαζψο ησλ
ηειεπηαίσλ απνηειεζκάησλ απφ ηελ πεξηνρή ησλ Μεζάλσλ-Πφξνπ (2012-2016).
Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο 3-Γ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα απφ
ηνλ ελνπνηεκέλν θαηάινγν ησλ εηψλ 1996-2006 (Καξαθσλζηαληήο, 2009), θαζψο θαη ηνπ
αληίζηνηρνπ ηνπ Δξγαζηεξίνπ ΢εηζκνινγίαο γηα ην δηάζηεκα 2007-2014, ηε ρξήζεη ζηαζκψλ
ηνπ Διιεληθνχ Δλνπνηεκέλνπ ΢εηζκνινγηθνχ Γηθηχνπ. Ζ απφζηαζε κεηαμχ ησλ θφκβσλ
ζηνλ 3-Γ θάλλαβν πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ δηαθξηηνπνίεζε ηνπ κέζνπ, ήηαλ κηθξφηεξε
ησλ 8 km, κηαο θαη ππφ δηεξεχλεζε δνκέο ήηαλ θπξίσο κηθξψλ έσο κέζσλ δηαζηάζεσλ
(<20km). Γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ δηαζηάζεσλ ηνπ θαλλάβνπ, θαζψο θαη ηεο κεηαμχ ησλ
θφκβσλ απφζηαζε πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί ζε θάζε πεξίπησζε, πξαγκαηνπνηήζεθε ε
δηαδηθαζία ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ ζθαθηέξαο, κε ζθνπφ ηελ δηεξεχλεζε ησλ παξακέηξσλ
πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηελ βειηηζηνπνίεζε ηεο αλάιπζεο (resolution) ζηελ ππφ κειέηε
πεξηνρή.
4.3.2.1.1 ΑΣΣΗΚΖ-ΝΟΣΗΟ΢ ΔΤΒΟΪΚΟ΢-ΑΡΓΟ΢ΑΡΩΝΗΚΟ΢
Ζ επξχηεξε πεξηνρή Αηηηθήο θαη Αξγνζαξσληθνχ ζα επηκεξηζηεί επηκεξίδεηαη ζε δχν επί

κέξνπο ππνπεξηνρέο: α) Αηηηθήο-Νφηηνπ Δπβντθνχ, εζηηάδνληαο ην ελδηαθέξνλ καο ζηελ
εζηηαθή πεξηνρή ηεο ζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηεο Πάξλεζαο (1999-2000) θαη β)
Αξγνζαξσληθνχ, κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηα εθαηζηεηαθά θέληξα ΢νπζαθίνπ, Αίγηλαο,
Μεζάλσλ θαη Πφξνπ, φπνπ γηα ην δηάζηεκα 2012-2016 παξαηεξήζεθε έληνλε
δξαζηεξηφηεηα ζην θεληξηθφ θαη αλαηνιηθφ πέξαο απηήο (Δηθ.4.35).
Δηθ.4.35 Καηαλνκή ησλ ζηαζκώλ (θόθθηλα ηξίγσλα) ζηελ πεξηνρή κειέηεο
Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ, ηα δεδνκέλα καο δηαηξέζεθαλ ζε δχν θχξηεο πεξηφδνπο, κε έλα θνηλφ
παξάζπξν κεηαμχ ηνπο (Α=1999-2013, Β=2012-2016), δηαθνξνπνηψληαο ην θέληξν ηνπ
θαλάβνπ (Α=38.05°Β, 23.75°Α, Β=37.75°Β, 23.65°Α), ηα βάζε ησλ νξηδνληηνγξαθηψλ, θαη
ην θέληξν ησλ θαηαθφξπθσλ ηνκψλ, θαηά ην πξψην ζηάδην ηεο αληηζηξνθήο, δηαηεξψληαο
ίδηα φκσο ηελ απφζηαζε κεηαμχ ησλ θφκβσλ, κηαο θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ ζπλζεηηθψλ
δνθηκψλ έδεημαλ πσο ην 3-Γ πξφηππν ζθαθηέξαο αλαπαξίζηαηαη επαξθψο κε ηελ

ζπγθεθξηκέλε δηακφξθσζε ησλ παξακέηξσλ ζηα αξρεία εηζφδνπ ηνπ πξνγξάκκαηνο.
Α. ΑΣΣΗΚΖ-ΝΟΣΗΟ΢ ΔΤΒΟΪΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢
΢ηελ πεξηνρή ηεο Αηηηθήο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα απφ πεξηζζφηεξνπο ησλ 900 γηα ηελ
ζεηζκηθή αληηζηξνθή (1999-2013) ζεηζκνί απφ ην δηαζέζηκν ζπλνιηθφ παθέην δεδνκέλσλ γηα
ηελ Κεληξηθή Διιάδα, παξάγνληαο 21865 θαη 12548 αθηίλεο επηκήθσλ (Δηθ. 4.36) θαη
εγθαξζίσλ θπκάησλ (Δηθ. 4.37) αληίζηνηρα. Έπεηηα απφ κία ζεηξά δνθηκψλ, ην κέγεζνο ηνπ
θαλάβνπ πνπ αλαπαξάρζεθε ζηελ ηνπηθή θιίκαθα ήηαλ 5Υ5 km2, ζην νξηδφληην επίπεδν
(Δηθ. 4.38-4.39). Ζ αλνηθνδφκεζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ θαλάβνπ, θαζψο θαη ησλ αλσκαιηψλ,
έγηλε ζε φιν ην κήθνο θαη πιάηνο ηεο πεξηνρήο, απφ ηα 4 έσο ηα 16 km.
Δηθ. 4.36 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο γηα
παξάδεηγκα πξνζαλαηνιηζκνύ θαλάβνπ ηηο 0 ν.
Δηθ. 4.37 Καηαλνκή αθηηλώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο γηα
΢ηηο βαζχηεξεο ησλ 16 km νξηδνληηνγξαθίεο, ηα απνηειέζκαηα δελ θαίλεηαη λα

αλαπαξάγνληαη ηφζν θαιά, ηδηαίηεξα ζην ΝΑ πέξαο ηεο πεξηνρή κειέηεο, θαη απηφ
θαζίζηαηαη δηαθξηηφ απφ ηελ κηθξή παξνπζία αθηηλψλ θαη θφκβσλ ηφζν ζηηο αληίζηνηρεο
νξηδνληηνγξαθίεο (Δηθ. 4.36-4.37) φζν θαη ζηελ πξψηε ηνκή (Α-Α’) πνπ θαηαζθεπάζηεθε
(Δηθ. 4.40-4.41).
Δηθ. 4.38 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο
Δηθ. 4.39 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο
Δηθ. 4.40 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο ηνκέο πνπ
πξαγκαηνπνηήζεθαλ γηα παξάδεηγκα πξνζαλαηνιηζκνύ θαλάβνπ ηηο 0 ν.
Δηθ. 4.41 Καηαλνκή αθηηλώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο ηέζζεξηο επηιεγκέλεο ηνκέο πνπ
Β. ΑΡΓΟ΢ΑΡΩΝΗΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢
΢ηελ επξχηεξε πεξηνρή Μεζάλσλ-Αξγνζαξσληθνχ, πξνζδηνξίζηεθαλ πεξηζζφηεξνη απφ 2500

ζεηζκνί απφ ην ζπλνιηθφ παθέην δεδνκέλσλ γηα ηελ Κεληξηθή Διιάδα, κε 51601 θαη 30422
αθηίλεο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ (Δηθ. 4.42) λα δηέξρνληαη απφ απηνχο,
θαηαιήγνληαο ζηνπο ηνπηθνχο ζηαζκνχο ηνπ Διιεληθνχ Δλνπνηεκέλνπ ΢εηζκνινγηθνχ
Γηθηχνπ. Έπεηηα απφ κία ζεηξά δνθηκψλ, ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πνπ αλαπαξάρζεθε ζηελ
ηνπηθή θιίκαθα ήηαλ 10Υ10 km2, ζην νξηδφληην επίπεδν (Δηθ. 4.43), θαη 12Υ12 km2 ζην
αληίζηνηρν θαηαθφξπθν (Δηθ. 4.46-4.47). Ζ αλνηθνδφκεζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ θαλάβνπ θαζψο
θαη ησλ αλσκαιηψλ έγηλε ζε φιν ην κήθνο θαη πιάηνο ηεο πεξηνρήο, κέρξη ην βάζνο ησλ 20
km, κε ηελ εηθφλα απηή λα επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηηο ζπλζεηηθέο δνθηκέο θαηαθφξπθεο
αλάιπζεο, ηφζν γηα ηηο αλσκαιίεο ησλ θπκάησλ φζν θαη γηα ηηο αληίζηνηρεο ηνπ ιφγνπ
Vp/Vs.
Ζ ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή είλαη επξέσο γλσζηή κηαο θαη απνηειεί ην ΒΓ πέξαο ηνπ ζχγρξνλνπ
εθαηζηεηαθνχ ηφμνπ, θαη γηα ηνλ ιφγν απηφ θαζίζηαηαη ζεκαληηθή ε νξζή εξκελεία ησλ
απνηειεζκάησλ ηεο ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα,
ηα απνηειέζκαηα ηεο αλνηθνδφκεζεο ηνπ ζπλζεηηθνχ πξνηχπνπ ζθαθηέξαο παξνπζηάδνληαη
ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 5, 10, 15 θαη 20 km (Δηθ. 4.43) θαη ζε ηέζζεξεηο ηνκέο (Δηθ. 4.46-
4.48), κε ΒΓ-ΝΑ θαη ΒΑ-ΝΓ δηεπζχλζεηο. Ζ αλάιπζε ηφζν ζην νξηδφληην φζν θαη ζην
θαηαθφξπθν επίπεδν θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή, ηδηαηηέξσο γηα ην θεληξηθφ θνκκάηη, κε ηελ
εηθφλα λα αιιάδεη πξνο ην ρεηξφηεξν θπξίσο ζην ΝΑ πέξαο ηεο πεξηνρήο κειέηεο, γεγνλφο
πνπ παξαηεξήζεθε θαη γηα ην αληίζηνηρν δείγκα ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ. Απηφ
νθείιεηαη ζην κεγάιν αδηκνπζηαθφ θελφ πνπ παξαηεξείηαη ζηελ θαηαλνκή ησλ ζηαζκψλ,
θαζψο θαη ζηελ κηθξή ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ έιαβε ρψξα ζηελ πεξηνρή απηή,
απνηξέπνληάο καο λα εθαξκφζνπκε ην θξηηήξην ησλ εθηφο δηθηχνπ ζεηζκηθψλ γεγνλφησλ
(Koulakov, 2009).
΢ην θαηαθφξπθν ζπλζεηηθφ πξφηππν ζθαθηέξαο πνπ εθαξκφζηεθε ζηηο ηέζζεξεηο

επηιεγκέλεο ηνκέο, έγηλε ελαιιαγή πξνζήκνπ ησλ αλσκαιηψλ ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ ζηα
12 km βάζνο, ην νπνίν είλαη επδηάθξηην απφ ηα απνηειέζκαηα αλνηθνδφκεζεο απηνχ (Δηθ.
4.46-4.48). Γεληθψο, ηα απνηειέζκαηα, ζε απηφ ην επίπεδν, θξίλνληαη θησρφηεξα ζε ζρέζε
κε ηα αληίζηνηρα ηεο νξηδφληηαο αλάιπζεο ιφγσ ηεο γεσκεηξίαο πεγψλ-δεθηψλ (Kasatkina et
al., 2014).
Δλ θαηαθιείδη, ε παξνπζία ελφο ππθλνχ δηθηχνπ αθηηλψλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ
(Δηθ. 4.42 θαη 4.44-4.45), θαη ε αλνηθνδφκεζε ησλ πξφηππσλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο ζε
νξηδφληην θαη θαηαθφξπθν επίπεδν , καο επηηξέπεη λα πξνβνχκε ζε νξζφηεξε εξκελεία ησλ
απνηειεζκάησλ ηεο αληηζηξνθήο ηεο ηνπηθήο θιίκαθαο θαη ζχλδεζή ηνπο κε ηνπηθά
εθαηζηεηνηεθηνληθά ζηνηρεία, δηαζηάζεσλ αλάινγσλ ησλ αλσκαιηψλ πνπ αλαπαξάρζεθαλ.
Δηθ. 4.42 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ (αξηζηεξά) θαη εγθαξζίσλ (δεμηά) θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
νξηδνληηνγξαθίεο γηα παξάδεηγκα πξνζαλαηνιηζκνύ θαλάβνπ ηηο 0 ν.
Δηθ. 4.43 Αλνηθνδόκεζε ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ, εγθαξζίσλ θπκάησλ θαη ιόγνπ Vp/Vs,
κνξθήο ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km
Δηθ. 4.46 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο,
κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km
Δηθ. 4.47 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ, κνξθήο ζθαθηέξαο,
κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km
Δηθ. 4.48 Αλνηθνδόκεζε θαηαθόξπθσλ ζπλζεηηθώλ αλσκαιηώλ επηκήθσλ θαη Vp/Vs ιόγνπ, κνξθήο
ζθαθηέξαο, κε κέγεζνο θαλάβνπ 12 km
4.3.2.2.1 ΑΣΣΗΚΖ-ΝΟΣΗΟ΢ ΔΤΒΟΪΚΟ΢-ΑΡΓΟ΢ΑΡΩΝΗΚΟ΢
Ζ πεξηνρή γηα ηελ νπνία ζα γίλεη ε παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζεηζκηθήο
αληηζηξνθήο, επηκεξίδεηαη ζε δχν επί κέξνπο ππνπεξηνρέο: α) Αηηηθήο-Νφηηνπ Δπβντθνχ,
εζηηάδνληαο ην ελδηαθέξνλ καο ζηελ εζηηαθή πεξηνρή ηεο ζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηεο
Πάξλεζαο (1999-2000) θαη β) Αξγνζαξσληθνχ, κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηα εθαηζηεηαθά
θέληξα ΢νπζαθίνπ, Αίγηλαο, Μεζάλσλ θαη Πφξνπ, φπνπ γηα ην δηάζηεκα 2012-2016
παξαηεξήζεθε έληνλε δξαζηεξηφηεηα ζην θεληξηθφ θαη αλαηνιηθφ πέξαο απηήο. Γηα ηνλ
ζθνπφ απηφ, δηαηξέζακε ηα δεδνκέλα καο ζε δχν θχξηεο πεξηφδνπο, κε έλα θνηλφ παξάζπξν
κεηαμχ ηνπο (Α=1999-2013, Β=2012-2016), δηαθνξνπνηψληαο ην θέληξν ηνπ θαλάβνπ
(Α=38.05°Β, 23.75°Α, Β=37.75°Β, 23.65°Α), ηα βάζε ησλ νξηδνληηνγξαθηψλ, θαη ην θέληξν
ησλ θαηαθφξπθσλ ηνκψλ, θαηά ην πξψην ζηάδην ηεο αληηζηξνθήο, δηαηεξψληαο ίδηα φκσο
ηελ απφζηαζε κεηαμχ ησλ θφκβσλ, κηαο θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ
έδεημαλ πσο ην 3-Γ πξφηππν ζθαθηέξαο αλαπαξίζηαηαη επαξθψο κε ηελ ζπγθεθξηκέλε
δηακφξθσζε ησλ παξακέηξσλ ζηα αξρεία εηζφδνπ ηνπ πξνγξάκκαηνο.
Δηθ. 4.49 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
νξηδνληηνγξαθίεο
Α. ΑΣΣΗΚΖ-ΝΟΣΗΟ΢ ΔΤΒΟΪΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢
΢ην ρσξνρξνληθφ παξάζπξν ζην νπνίν γίλεηαη εζηηάδεηαη ε κειέηε ηεο δνκήο ησλ ηαρπηήησλ,
κε ζθνπφ ηελ ζπζρέηηζή ηνπο κε ζεκαληηθά ηεθηνληθά ζηνηρεία, έιαβαλ ρψξα ζεκαληηθέο
ζεηζκηθέο αθνινπζίεο φπσο απηέο ησλ Αζελψλ (1999-2000), Υαιθίδαο (2008), Βηιιίσλ
(2013), νη νπνίεο αλαιχζεθαλ εθηελψο απφ πξνεγνχκελεο κειέηεο (π.ρ. Papadimitriou et al.,
2000, 2002; Papadopoulos et al., 2000; Pavlides et al., 2000; Voulgaris et al., 2001;
Stavrakakis et al., 2002; Roumelioti and Kiratzi, 2010; Kaviris et al., 2014).
Υξεζηκνπνηήζεθαλ ζπλνιηθά 952 ζεηζκηθά γεγνλφηα γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ 3-Γ πξνηχπνπ
δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ θαη ηνπ αληίζηνηρνπ ιφγνπ απηψλ (Vp/Vs), παξάγνληαο
21865 θαη 12548 αθηίλεο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ αληίζηνηρα. Σν κέζν
ηεηξαγσληθφ ζθάικα (RMS) ήηαλ κηθξφηεξν ησλ 0.4 δεπηεξνιέπησλ, 14.82% ππνδεέζηεξν
ηνπ αξρηθνχ καο θαηαιφγνπ.
Δηθ. 4.50 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
Οη παξαρζείζεο αλσκαιίεο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ θαίλεηαη λα
ζπκβαδίδνπλ κε ηηο αληίζηνηρεο δηεπζχλζεηο ησλ θχξησλ ηεθηνληθψλ δνκψλ. Δίλαη
ραξαθηεξηζηηθή ε αιιαγή ηεο δηεχζπλζεο ησλ θπξίσλ αληηζέζεσλ ζηηο ηαρχηεηεο ησλ
θπκάησλ ρψξνπ απφ ηνλ Αλαηνιηθφ Κνξηλζηαθφ Κφιπν (~Α-Γ), ζην Θξηάζην Πεδίν (ΓΒΓ-
ΑΝΑ) θαη ζην ΝΑ πέξαο ηνπ ΢αξσληθνχ Κφιπνπ (ΒΓ-ΝΑ). Παξάιιεια γίλεηαη αληηιεπηή ε
παξνπζία νξηζκέλσλ επηθαλεηαθψλ ξεμηγελψλ δσλψλ, ζηα ηνκνγξάκκαηα ησλ 4 θαη 10 km,
φπσο απηή ησλ Δξπζξψλ, ηνπ Καπαξειιίνπ θαη ησλ Γεξάλεησλ Οξέσλ ζην ΒΓ άθξν ηνπ
παξαζχξνπ. Ζ αζπλέρεηα ζηελ πεξηνρή ησλ Δξπζξψλ ρσξίδεη ηνπο ζπκπαγείο θξπζηαιιηθνχο
αζβεζηφιηζνπο ηεο Τπνπειαγνληθήο ελφηεηαο (λφηηα) κε ηηο Νενγελείο θαη Πιεηζηνθαηληθέο
απνζέζεηο ζηηο ιεθάλεο Δξπζξψλ θαη Γαθλνχιαο (βφξεηα), θαη απνηειεί φξην εθαηέξσζελ ηνπ
νπνίνπ παξαηεξείηαη ε αιιαγή ζηε δηεχζπλζε ησλ θχξησλ ηεθηνληθψλ δσλψλ πνπ
αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο. Ζ ρακειή ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ζε απηή ηελ πεξηνρή
δηαδξακαηίδεη ζεκαίλνληα ξφιν ζηελ θαηαλνκή ρακειψλ ηηκψλ ηνπ ιφγνπ Vp/Vs (~1.70-
1.75), κηαο θαη ην δεπηεξνγελέο πνξψδεο παξακέλεη ζε ίδηα πεξίπνπ επίπεδα ψζηε λα κελ
παξαηεξείηαη ζεκαληηθή θπθινθνξία ξεπζηψλ εληφο απηήο ηεο δψλεο, ηνπιάρηζηνλ γηα ην
αλψηεξν θνκκάηη ηνπ θινηνχ (4 km).
Δηθ. 4.51 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηηο επηιεγκέλεο
Απηή ε εηθφλα θαίλεηαη λα δηαθνξνπνηείηαη ηφζν ζηελ γεηηνληθή πεξηνρή ηνπ Καπαξειιίνπ
φζν θαη ιίγν λνηηφηεξα, ζηελ ιεθάλε ηνπ Θξηάζηνπ πεδίνπ. Οη θχξηεο αλσκαιίεο πνπ
εμήρζεζαλ ζηα Βίιιηα, ζην αλαηνιηθφ πέξαο ηνπ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ (Δηθ. 4.49-4.51),
ζρεκαηίδνπλ κία αληίζεζε, δηεχζπλζεο ΒΑ-ΝΓ ζην Πφξην Γεξκελφ πνπ αιιάδεη ζε Α-Γ ζηηο
Πιαηαηέο, νξαηή ηφζν ζηηο αλσκαιίεο ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ φζν θαη ζηελ θαηαλνκή ηνπ
ιφγνπ απηψλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε παξαηήξεζε ελδερνκέλσο λα ζπλδέεηαη κε ην ξήγκα ηνπ
Καπαξειιίνπ, ην νπνίν ελεξγνπνηήζεθε θαηά ηελ ζεηζκηθή αθνινπζία ησλ Αιθπνλίδσλ ην

1981. Ζ θαηαλνκή ησλ αξλεηηθψλ ηηκψλ ησλ αλσκαιηψλ ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θαη
εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηελ νξηδνληηνγξαθία ησλ 4 km, θαίλεηαη λα έρεη ηθαλνπνηεηηθή
ζπζρέηηζε κε ηελ επηθαλεηαθή γεσινγία, φπνπ ζηηο ζέζεηο απηέο έρνπλ ραξηνγξαθεζεί
Οινθαηληθέο απνζέζεηο θαη Πιεηζηνθαηληθά θξνθαινπαγή θαη breccias (π.ρ. Pavlides et al.,
2003). Οη απμεκέλεο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs (~1.90) θαίλεηαη λα είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλεο
κε ηελ έλαξμε ηνπ ζκήλνπο ηνπ 2013 ζε απηή ηελ πεξηνρή.
4.52 Έλδεημε ησλ ζέζεσλ ησλ ηνκώλ 1 (A-A’), 2 (B-B’), 3 (C-C’) θαη 4 (D-D’)
Αληίζηνηρε εηθφλα ιακβάλνπκε γηα ηελ επηθαλεηαθή νξηδνληηνγξαθία ησλ 4 km ζηελ πεξηνρή
ηνπ Θξηαζίνπ Πεδίνπ, ε νπνία γίλεηαη εληνλφηεξε (~1.87-1.94) ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα ηνπ
θινηνχ (16-22 km), θαη ηδηαίηεξα ζην δπηηθφ πέξαο ηεο ξεμηγελήο δψλεο ηεο Πάξλεζαο θαη
ζηελ ιεθάλε ηεο Φπιήο. Ζ ζπγθεθξηκέλε παξαηήξεζε, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ρακειέο
αλσκαιίεο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ, ζπλεγνξεί ζηελ
θπθινθνξία ξεπζηψλ δηα κέζνπ ησλ επηθαλεηψλ απηψλ ησλ ξεγκάησλ (Πάξλεζαο θαη
Φπιήο), ε νπνία νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ηνπ δεπηεξνγελνχο πνξψδνπο πνπ απνδίδεηαη ζηελ
έληνλε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ θαηαγξάθεθε εθείλε ηελ ρξνληθή πεξίνδν (1999-2000).
Δηθ. 4.53 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
ηνκέο
Δηθ. 4.54 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
ηνκέο
Δηθ. 4.55 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ηνπ Vp/Vs ιόγνπ ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο
Δηθ. 4.56 Δξκελεία ηεο θαηαλνκήο ησλ απόιπησλ ηαρπηήησλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (αξηζηεξά)θαη
δηαρσξηζκόο ησλ ξεμηγελώλ επηπέδσλ (δεμηά)
Ζ έληνλε αιιαγή ζηηο αλσκαιίεο ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ θαη ζηνλ ιφγν απηψλ, φπσο
θαίλεηαη ζηελ νξηδνληηνγξαθία ησλ 10 km, ελδερνκέλσο λα ζεκαηνδνηεί έλα φξην κεηαμχ ηεο
δπηηθήο θαη αλαηνιηθήο ζπζηάδαο ηεο κεηαζεηζκηθήο αθνινπζίαο ησλ Αζελψλ, ην νπνίν
παξαηεξήζεθε ηφζν απφ ηελ θαηαλνκή ησλ επηθέληξσλ (Καξαθσλζηαληήο, 2009;
Karakonstantis and Papadimtriou, 2010) φζν θαη ησλ αληίζηνηρσλ ξνδνγξακκάησλ
(Voulgaris et al., 2001). Γηα ηελ εμαγσγή αζθαιέζηεξσλ ζπκπεξαζκάησλ
πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηέζζεξηο ζπλνιηθά ηνκέο, ηξεηο ζε ΒΑ-ΝΓ θαη κία ΓΒΓ-ΑΝΑ
δηεχζπλζε (D-D’), εγθάξζηα θαη θαηά κήθνο ηεο ξεμηγελήο δψλεο ηεο Πάξλεζαο (Δηθ. 4.52),
απφ Γχζε πξνο Αλαηνιή. Απφ ηελ θαηαλνκή ησλ απφιπησλ ηηκψλ ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ
(Δηθ. 4.53-4.54) θαη ηνπ ιφγνπ απηψλ (Δηθ. 4.55) γίλεηαη δηαθξηηή κία ζηαδηαθή βάζπλζε ηεο
επηθάλεηαο ηνπ ξήγκαηνο ηεο Πάξλεζαο, θαζψο νδεχνπκε πξνο ην ιεθαλνπέδην ησλ Αζελψλ,
απφ ηα 4 ζηα 8 km βάζνο (Δηθ. 4.56). Ζ ηεθηνληθή δνκή ηεο πεξηνρήο θαίλεηαη λα γίλεηαη
πνιππινθφηεξε πξνο αλαηνιάο, φπσο άιισζηε γίλεηαη δηαθξηηφ απφ ηελ δνκή ησλ ηαρπηήησλ
ζην αλψηεξν ηκήκα ηνπ θινηνχ, θαζψο εκπιέθνληαη πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ξήγκαηα. Πην
ζπγθεθξηκέλα, ην ηκήκα πνπ ελεξγνπνηήζεθε πξηλ ηελ γέλεζε ηνπ θχξηνπ ζεηζκνχ θαίλεηαη
λα έρεη επηθαλεηαθή εκθάληζε, φπσο κπνξεί λα θαλεί ζηελ ηνκή Α-Α’, κε ην ζεηζκηθφ
γεγνλφο Mw=6.0 λα ιακβάλεη ρψξα ζηελ πεξηνρή κεηαμχ ησλ ηνκψλ Α-Α’ θαη Β-Β’, 22 km
ΑΝΑ ηεο ηνκήο D-D’ (Καξαθσλζηαληήο, 2009; Karakonstantis and Papadimtriou, 2010).
΢ηελ ηνκή Β-Β’, 30 km ΝΑ, γίλεηαη εκθαλήο κία επηθαλεηαθή αζπλέρεηα ζηηο απφιπηεο ηηκέο
ησλ ηαρπηήησλ Ρ, ε νπνία κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ην ξήγκα ηεο Φπιήο, φπνπ νη ζχγρξνλεο
απνζέζεηο, ζην θαηεξρφκελν ηέκαρνο απηνχ, λα ζρεηίδνληαη κε ηηο αξλεηηθέο αλσκαιίεο θαη
ηνλ πςειφ ιφγν Vp/Vs, 35-40 km ΝΑ ηεο ηνκήο Β-Β’. ΢ηα 40 km ηεο ηνκήο Β-Β’ γίλεηαη
εκθαλήο κία πιεπξηθή αζπλέρεηα ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ πνπ ζπκπίπηεη κε
κία ρσξηθή ζπζηάδα απφ ηελ κεηαζεηζκηθή αθνινπζία ηεο Αζήλαο. Ζ ζπγθεθξηκέλε
παξαηήξεζε έξρεηαη λα ππνζηεξίμεη ηελ εξκελεία ησλ Papadimitriou et al. (2002), νη νπνίνη
είραλ απνδψζεη απηή ηελ ζπγθέληξσζε ππνθέληξσλ ζηελ πεξηνρή, κε ηελ ελεξγνπνίεζε ελφο
κηθξνχ αληηζεηηθνχ ξήγκαηνο. Ζ εηθφλα απηή αιιάδεη θαζψο κεηαβαίλνπκε εληφο ηνπ
ιεθαλνπεδίνπ, κηαο θαη κία δνκή πςειψλ αλσκαιηψλ (~14%) θαίλεηαη λα δηαθφπηεη ηελ
ζπλέρεηα ηεο ξεμηγελήο δψλεο ηεο Πάξλεζαο. Αλη’ απηνχ, γίλεηαη αληηιεπηή κία αζπλέρεηα
ζε βάζε κεγαιχηεξα ησλ 7 km, ε νπνία δηαζρίδεη θάζεηα ην ιεθαλνπέδην θαη κπνξεί λα
ζπζρεηηζηεί κε ηνπο ζεηζκνχο ηνπ Ηαλνπαξίνπ ηνπ 2015, κε εχξνο κεγεζψλ ηεο θιίκαθαο
Ρίρηεξ απφ 0.6 έσο 3.2 (16/01/2015). Ζ ζπγθεθξηκέλε δψλε είρε αλαδεηρζεί κεηά απφ κία
ζεηξά γεσθπζηθψλ δηαζθνπήζεσλ απφ ηνπο Papadopoulos et al. (2007), φπσο θαη κία ζεηξά
κηθξφηεξσλ ξεγκάησλ ζηελ πεξηνρή ηεο Κεληξηθήο θαη Γπηηθήο Αηηηθήο. Δπηπξφζζεηα,
παξαηεξνχληαη θάπνηεο αληηζέζεηο ηαρπηήησλ κηθξφηεξε θιίκαθαο, θπξίσο ζηελ πξψηε ηνκή
(Α-Α’), κε ρακειή ζεηζκηθή δξαζηεξηνπνίεζε πνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηα ξήγκαηα ηεο
΢αιακίλαο, κέζεο δηεχζπλζεο Α-Γ.
΢ηελ ππφινηπε πεξηνρή κειέηεο, Αληίζηνηρα ζηελ πεξηνρή ηνπ Ννηίνπ Δπβντθνχ, ε γεληθή
ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεχζπλζε ηεο θπξηαξρνχζαο αληίζεζεο κεηαμχ ζεηηθψλ (βφξεηα) θαη αξλεηηθψλ
(λφηηα) αλσκαιηψλ, ζπλδέεηαη κε ηελ παξνπζία ηεο ξεμηγελνχο δψλεο Μίιεζη-Ωξσπφο. Μία
αθφκε παξαηήξεζε πνπ κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηνλ ηνπηθφ ξεμηγελή ηζηφ, εληνπίδεηαη ζηελ
πεξηνρή ηνπ Λαγνλεζίνπ, ζην ΝΑ πέξαο ηνπ Ννκνχ Αηηηθήο, φπνπ νη αξλεηηθέο αλσκαιίεο
(αλαηνιηθά) δηαδέρνληαη ηηο αληίζηνηρεο ζεηηθέο (δπηηθά), ζρεκαηίδνληαο κία πιεπξηθή
αζπλέρεηα ΒΑ-ΝΓ δηεπζχλζεσο. Σα απνηειέζκαηα ηεο ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο ζην Νφηην
θνκκάηη ηνπ ΢αξσληθνχ ρξήδνπλ ιεπηνκεξέζηεξεο έξεπλαο, κηαο θαη ε παξνπζία εθαηζηεην-
ηεθηνληθψλ δνκψλ παίδεη θαηαιπηηθφ ξφιν ζηελ παξακφξθσζε θαη θαηαλνκή ηεο ζεηζκηθήο
δξαζηεξηφηεηαο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο, φπσο ζα θαλεί ζην επφκελν ρσξίν.
Β. ΑΡΓΟ΢ΑΡΩΝΗΚΟ΢ ΚΟΛΠΟ΢
΢ηελ παξνχζα παξάγξαθν ζα γίλεη ε παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ θαηαλνκήο ησλ
ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ θαη ηνπ ιφγνπ Vp/Vs ζηελ πεξηνρή ηνπ Αξγνζαξσληθνχ, δίλνληαο
έκθαζε ζε Μέζαλα, Αίγηλα θαη Πφξνο πνπ απνηεινχλ ην βνξεηφηεξν πέξαο ηνπ ζχγρξνλνπ
Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ ηφμνπ. Ο ΢αξσληθφο θφιπνο απνηειεί κία απφ ηηο πην γλσζηέο
λενθηεθηνληθέο ιεθάλεο, ε νπνία δηαηξείηαη απφ ηηο ξεμηγελείο δψλεο ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεπζχλζεσο
ζε δχν επηκέξνπο θνκκάηηα. Σα λεζηά ηεο Κεθξπθάιεηαο (Αγθίζηξη), Αίγηλαο θαη ΢αιακίλαο
απνηεινχλ ηελ πιαηθφξκα πνπ ρσξίδεη ηνλ Κφιπν ζε Γπηηθή θαη Αλαηνιηθή ιεθάλε.
Δηθ. 4.57 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ αλσκαιηώλ ησλ Ρ (αξηζηεξά), S (θέληξν) θαη ηνπ ιόγνπ
Vp/Vs (δεμηά) ζηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο.
Σξεηο είλαη νη θχξηεο ξεμηγελείο δψλεο πνπ θπξηαξρνχλ ζηελ πεξηνρή κειέηεο. Ζ πξψηε έρεη
ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζε θαη μεθηλά απφ ηελ Κεληξηθή Δχβνηα, ζπλερίδεη θαηά κήθνο ηνπ
ιεθαλνπεδίνπ, θφβεη ηηο αλαηνιηθέο αθηέο ηεο Αίγηλαο θαη ησλ Μεζάλσλ, θαη ηεξκαηίδεηαη
ζηελ ρεξζφλεζν ηεο Αξγνιίδαο. Σν ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα ραξάζζεη έλα ζεκαληηθφ
ηεθηνληθφ φξην, κεηαμχ ηεο Αηηηθνθπθιαδηθήο Μεηακνξθσκέλεο Μάδαο, αλαηνιηθά-
λνηηναλαηνιηθά, θαη ηεο Μεζνδσηθήο αλζξαθηθήο πιαηθφξκαο ηεο Τπνπειαγνληθήο ελφηεηαο
ζηα δπηηθά (Dietrich et al., 1988). Ζ πξνέιεπζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δψλεο θαίλεηαη λα έρεη
ξίδα κία Σξηηνγελή επψζεζε, ε νπνία θαίλεηαη λα εηζήιζε ζε κία πεξίνδν αιιαγήο θιίζεο
θαηά ην Αλψηεξν Μεηφθαηλν, ιφγσ ηεο θίλεζεο ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ θαη ηεο ιέπηπλζεο
ηνπ θινηνχ. Απφ ην Καηψηεξν Πιεηφθαηλν επαλαδξαζηεξηνπνηήζεθε, κε κία ειαθξά
αξηζηεξφζηξνθε θνξά πεξηζηξνθήο πξνο ΒΒΑ-ΝΝΓ δηεχζπλζε, κε ηηο θαηαθφξπθεο
θηλήζεηο θαηά κήθνο απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο λα νδεγνχλ ζε χςσζε ηνπ αλαηνιηθνχ κέξνπο
ηεο Αίγηλαο θαη θαηαβχζηζε ηνπ ΝΑ κέξνπο ηνπ ΢αξσληθνχ Κφιπνπ. Κάπνηεο άιιεο θάζεηεο
κεηαηνπίζεηο, θαηά ηελ ίδηα γεσινγηθή πεξίνδν, θαίλεηαη λα γίλνληαη ζην δεχηεξν ζχζηεκα
ξεμηγελψλ δσλψλ, κε κέζε δηεχζπλζε Α-Γ, παξφκνηαο κε απηή ηνπ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ.
΢ην φξην Πιεηνθαίλνπ-Πιεηζηνθάηλνπ, δεκηνπξγήζεθε θαη ην ηξηην ζχζηεκα ξεγκάησλ, κε
κέζε δηεχζπλζε ΑΒΑ-ΓΝΓ, ην νπνίν έρεη ηελ θχξηα έθθξαζή ηνπ ζηελ Αίγηλα. Ζ ζπλέρεηα
απηψλ ησλ ξεγκάησλ πεξλά απφ ηα λεζηά Μνλή θαη Κεθξπθάιεηα (Αγθίζηξη), ηεξκαηίδνληαο
ζηελ ρεξζφλεζν ηεο Αξγνιίδαο. Ζ ζπγθεθξηκέλε ξεμηγελή δψλε θαίλεηαη λα
επζπγξακκίδεηαη κε ηνλ θχξην άμνλα ησλ αληηθιηληθψλ πηπρψλ ηνπ Μεζνδσηθνχ ππνβάζξνπ
ηεο Τπνπειαγνληθήο.
Δηθ. 4.58 Έλδεημε ηεο ηνπνζεζίαο ησλ ηνκώλ πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ
Έληνλε επίδξαζε ζηελ δνκή ησλ ηαρπηήησλ, φπσο ζα θαλεί παξαθάησ, έρνπλ ηα
Πιεηνηεηαξηνγελή εθαηζηεηαθά θέληξα, κε ηελ ηειεπηαία θαηαγεγξακκέλε έθξεμε λα
ηνπνζεηείηαη πεξί ηνπ 17000 ζην ππνζαιάζζην εθαίζηεην Παπζαλίαο, θαη ηνλ Αχγνπζην ηνπ
1922 ππήξμαλ αξθεηέο αλεπηβεβαίσηεο αλαθνξέο πνπ ελδερνκέλσο λα ζπλδένληαη κε έλα
αληίζηνηρν γεγνλφο ζηνλ θξαηήξα ηνπ Κακέλνπ Βνπλνχ ζηα Μέζαλα (Mee and Fobes,
1997). Ο ζπγθεθξηκέλνο κάιηζηα δφκνο (Κακέλν Βνπλφ) έρεη δηάκεηξν θξαηήξα πεξί ησλ
100 κέηξσλ. Ζ ζχζηαζε ησλ εθαηζηεηαθψλ πεηξσκάησλ ζηα Μέζαλα θπκαίλεηαη απφ
βαζαιηηθή έσο ξπνδαθηηηθή φπσο αλαθέξνπλ ζρεηηθέο κειέηεο (Dietrich et al., 1988;
Papanikolaou et al., 1988). Ζ ρεξζφλεζνο ησλ Μεζάλσλ θφβεηαη απφ αξθεηά ηεθηνληθά
ξήγκαηα, κε ηελ θχξηα δνκή λα δηαπεξλά ηελ νκψλπκε πφιε ζε δηεχζπλζε Α-Γ. Απφ ηελ
άιιε κεξηά, αλαηνιηθφηεξα, ην εθαηζηεηαθφ θέληξν ηνπ Πφξνπ βξίζθεηαη ζηελ ηεθηνληθή
ηάθξν ηεο Σξνηδήλαο, κε κέζε δηεχζπλζε ΑΒΑ-ΓΝΓ, ην νπνίν ραξαθηεξίδεηαη απφ
πεξηνξηζκέλεο επηθαλεηαθέο εκθαλίζεηο δφκσλ ιάβαο πνπ κπνξεί λα ζπλδεζνχλ κε ηελ
δξαζηεξηφηεηα ζην Αλψηεξν Πιεηφθαηλν (π.ρ. Fytikas et al., 1986; Matsuda et al., 1999;
Francalanci et al., 2005). Ο ζπλδπαζκφο ηεο ηεθηνληθήο θαη εθαηζηεηαθήο δξαζηεξηφηεηαο

ζηελ επξχηεξε πεξηνρή απνηέιεζε εθαιηήξην γηα ηελ ιεπηνκεξέζηεξε εμέηαζε ηνπ 3-Γ
πξνηχπνπ δνκήο.
Υξεζηκνπνηήζεθαλ ζπλνιηθά 2732 ζεηζκηθά γεγνλφηα γηα ην ζπγθεθξηκέλν ρσξν-ρξνληθφ

παξάζπξν κειέηεο (2012-2016), ν πξνζδηνξηζκφο ησλ νπνίσλ έγηλε κε ην ηνπηθφ 1-Γ
ζηξσκαηνπνηεκέλν πξφηππν δνκήο ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ πνπ πεξηγξάθεθε ζην πξνεγνχκελν
θεθάιαην. Σν θχξην κέξνο ηεο θαηαγξαθείζαο, κέρξη ην 2015, επηθαλεηαθήο ζεηζκηθφηεηαο
εληνπίδεηαη ζην αλαηνιηθφ πέξαο ηεο Αίγηλαο, θαηά κήθνο ηεο ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζεο
ξεμηγελνχο δψλεο, ζηηο λεζίδεο Λεχθεο, λφηηα ηεο ΢αιακίλαο, ζην βφξεην πέξαο ησλ
Μεζάλσλ, ελψ πινχζηα είλαη θαη ε ελδηάκεζνπ βάζνπο ζεηζκηθφηεηα, ε νπνία θαίλεηαη λα
απμάλεηαη θαηαθφξπθα ζην δηάζηεκα 2011-2012. Δληφο ηνπ 2016, παξαηεξείηαη έλαο
έληνλνο παξνμπζκφο ΒΑ ηνπ Πφξνπ, κε ζεηζκνχο κεγέζνπο (ΜL) θνληά ζην 3.
Σα απνηειέζκαηα ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ηαρπηήησλ αλέδεημαλ απνηειέζκαηα κε κέζα

ζθάικαηα ζηνπο ρξφλνπο δηαδξνκήο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ 0.33 θαη 0.41
δεπηεξφιεπηα αληίζηνηρα, κε ηα απνηειέζκαηα απηψλ λα έρνπλ ηθαλνπνηεηηθή αμηνπηζηία γηα
ηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο (5, 10, 15 θαη 20km), φπσο θαίλεηαη ζηελ ελφηεηα ησλ
ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ. Οη κέζεο αλσκαιίεο ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ δελ ππεξβαίλνπλ ην -9
θαη 10%, κε ηνλ ιφγν Vp/Vs λα θπκαίλεηαη κεηαμχ 1.52 θαη 2.07. Οη πην ηζρπξέο αληηζέζεηο
αλαγλσξίδνληαη θπξίσο ζηα ηνκνγξάκκαηα ησλ 10 km, νη νπνίεο πηζαλφλ λα ζπλδένληαη κε
ηηο ηνπηθέο ηεθηνληθέο δψλεο θαη εθαηζηεηαθά θέληξα. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζε φιν ην εχξνο
βαζψλ (5-20km) εληνπίδεηαη κία ΒΓ-ΝΑ δηεχζπλζεο δψλε αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ, θαηαιακβάλνληαο ηνλ ρψξν ηεο Αηηηθνθπθιαδηθήο
Μεηακνξθσκέλεο ελφηεηαο, φπσο έρεη ραξηνγξαθεζεί απφ πξνεγνχκελεο κειέηεο (π.ρ.
Coward and Dietrich 1989; Drakatos et al., 2002, 2005; Xypolias et al. 2010). Σν ζρήκα θαη
ην κέγεζνο απηήο ηεο αλσκαιίαο δελ θαίλεηαη λα έρεη θαιή ζπζρέηηζε κε ηελ αληίζηνηρε
εηθφλα ζηηο ηαρχηεηεο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ θαη ζηνλ ιφγν Vp/Vs (Δηθ. 4.57).
Οξηζκέλεο κηθξφηεξεο αλσκαιίεο ηφζν ζηα P φζν θαη ζηα S θχκαηα δηαθαίλνληαη ζηελ
ελδηάκεζε πεξηνρή Μεζάλσλ-Κεθξπθάιεηαο, νη νπνίεο ζπκπίπηνπλ κε κία ιεπηή δψλε
πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs (1.86-2.05), ΒΓ-ΝΑ δηεπζχλζεσο, ζπλδένληαο ην γεσζεξκηθφ πεδίν
ηνπ ΢νπζαθίνπ Κνξηλζίαο κε ην εθαηζηεηαθφ θέληξν ηνπ Πφξνπ. Απφ ηελ άιιε κεξηά,
παξαηεξείηαη κία αληηζπζρέηηζε ζηελ εηθφλα ησλ αλσκαιηψλ ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ
ρψξνπ ΒΑ ηνπ Πφξνπ, φπνπ εληνπίδνληαη ζεηηθέο αλσκαιίεο P ηαρπηήησλ θαη αξλεηηθψλ S,
παξάγνληαο έηζη πςειέο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs (1.95-2.10).
Δηθ. 4.59 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (ρξσκαηηθή
θιιίκαθα) ζε ζπλδπαζκό κε ηηο απόιπηεο ηαρύηεηεο απηώλ (ηζόηηκεο θακπύιεο) ζηηο επηιεγκέλεο
Απηφ ην απνηέιεζκα κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηελ παξείζδπζε ελφο καγκαηηθνχ ζψκαηνο

βαζχηεξεο ζχζηαζεο (πινπησλίηεο), ην νπνίν πεξηέρεη έλα κίγκα ηήγκαηνο θαη λεξνχ (Zollo
et al., 2003; Sherburn et al., 2003; Koulakov et al., 2013), φπσο άιισζηε έρνπλ δείμεη
πξνγελέζηεξεο ηεθηνληθέο θαη γεσρεκθέο κειέηεο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή (π.ρ. Mitropoulos
et al., 1987, 1993; Dotsika et al., 2010). Δπί πιένλ, εληνπίζηεθε κία αζπλέρεηα δηεχζπλζεο Α-
Γ, κε ζεηηθέο ζεηζκηθέο αλσκαιίεο λφηηα θαη αξλεηηθέο βφξεηα, θαηά κήθνο ησλ Λεπθψλ
Νήζσλ, βφξεηα ηεο Αίγηλαο. Ζ ζπγθεθξηκέλε αλσκαιία ηαπηίδεηαη κε ηελ νκψλπκε
ραξηνγξαθεκέλε ξεμηγελή δψλε (Dietrich et al., 1988; Papanikolaou et al., 1988; Nomikou et
al., 2013) πνπ θαίλεηαη λα δξαζηεξηνπνηήζεθε κέζα ζην πξψην εμάκελν ηνπ 2015. Απηή ε
δψλε αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ βφξεηα ηεο Αίγηλαο, εθηείλεηαη κέρξη ηελ νξηδνληηνγξαθία ησλ
20 km θαη ηαπηίδεηαη κε ηα θαηεξρφκελα ηεκάρε ησλ ξεγκάησλ πνπ νξηνζεηνχλ ην βφξεην
πέξαο ηνπ ΢αξσληθνχ Κφιπνπ, δηεπθνιχλνληαο ηελ άλνδν καγκαηηθψλ ξεπζηψλ θαηά κήθνο
απηψλ ησλ επηθαλεηψλ. Μάιηζηα, φζν θαηεπζπλφκαζηε ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα (15-20km),
ε ζπγθεθξηκέλε αξλεηηθή αλσκαιία γίλεηαη εληνλφηεξε ζηηο ηαρχηεηεο ησλ εγθαξζίσλ
θπκάησλ, ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε ησλ επηκήθσλ, γεγνλφο πνπ αληηθαηνπηξίδεηαη ζηηο
ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs (1.86-1.92).
Γηα ηελ ιεπηνκεξέζηεξε εμέηαζε ησλ θαηαθφξπθσλ αλσκαιηψλ θαηαζθεπάζηεθαλ ηέζζεξεηο

ηνκέο ησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ θαη εγθάξζησλ θπκάησλ, θαζψο θαη ηνπ κεηαμχ ηνπο ιφγνπ,
ζε ΓΒΓ-ΑΝΑ θαη ΝΓ-ΒΑ δηεχζπλζε (Δηθ. 4.58), ζπλδπάδνληαο ηηο αλσκαιίεο ησλ
ζεηζκηθψλ θπκάησλ κε ηηο απφιπηεο ηηκέο ησλ ηαρπηήησλ ηνπο (Δηθ. 4.59-4.60). Οη ηνκέο 1
(Α-Α’) θαη 3 (C-C’) αλαδεηθλχνπλ έλαλ αλεξρφκελν δφκν αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ P θπκάησλ
(~ -7%) ζηα αλψηεξα ηκήκαηα ηνπ θινηνχ (~2km), θάησ αθξηβψο απφ ηελ ρεξζφλεζν ησλ
Μεζάλσλ (20-50km απφ ηελ έλαξμε ηεο ηνκήο). Ζ ζπγθεθξηκέλε δνκή, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ
θπθιηθνχ ζρήκαηνο πεξηνρή πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs (1.84-1.88), ζε 10-15 km βάζνο (Δηθ.
4.61-4.63), κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηηο Πιεην-Πιεηζηνθαηλέο καγκαηηθέο δηεξγαζίεο πνπ
νδήγεζαλ ζηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ εθαηζηεηαθψλ θέληξσλ ηνπ Κακέλνπ Βνπλνχ θαη ηνπ
αληίζηνηρνπ ππνζαιάζζηνπ, Παπζαλία, ηα νπνία θαίλεηαη λα δηαζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο.
Απηφ ην ζχζηεκα πηζαλφηαηα λα ηξνθνδνηείηαη απφ έλαλ βαζχηεξν καγκαηηθφ ζάιακν, κηαο
θαη νη ζπγθεθξηκέλεο αλσκαιίεο θαίλεηαη λα ζπλδένληαη ζε κία πεξηνρή αξλεηηθψλ ηηκψλ
απηψλ κε ηαπηφρξνλε παξνπζία πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs, ε νπνία βξίζθεηαη ζε κεγαιχηεξα
βάζε (>15km). Δπηπιένλ, κία πεξηνρή πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs (1.86-2.00) θαη αξλεηηθψλ
αλσκαιηψλ Vs (-2 to -4%) δηαθαίλεηαη ζηελ ηνκή 3 (C-C’), 10–15km ΒΑ απφ ηηο αλαηνιηθέο
αθηέο ηεο Βνξείνπ Πεινπνλλήζνπ, πιεζίνλ ηνπ Πφξνπ, εθεί φπνπ βξίζθεηαη ε ηειεπηαία
ρξνληθή ζπζηάδα.
Δηθ. 4.60 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ (ρξσκαηηθή
θιιίκαθα) ζε ζπλδπαζκό κε ηηο απόιπηεο ηαρύηεηεο απηώλ (ηζόηηκεο θακπύιεο) ζηηο επηιεγκέλεο
Δηθ. 4.61 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο
Ζ ζπγθεθξηκέλε αλσκαιία δείρλεη λα είλαη ζε αληηζπζρέηηζε κε ηελ εηθφλα ησλ ηαρπηήησλ

ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (~7 to 8%), φπνπ παξαηεξνχληαη ζρεηηθά πςειέο ηηκέο ησλ
απφιπησλ ηαρπηήησλ απηψλ (6.4-6.7 km/sec). Σν γεγνλφο απηφ είλαη ηππηθφ γηα εθαηζηεηαθέο
πεξηνρέο φπνπ είηε πξαγκαηνπνηείηαη δηείζδπζε καγκαηηθνχ πιηθνχ βαζχηεξεο ζχζηαζεο,
πινχζην ζε ξεπζηά θαη ηήγκαηα (Zollo et al., 2003; Sherburn et al., 2003; Koulakov et al.,
2013), ή δηαθξίλνληαη πςειήο ππθλφηεηαο ζπζζσξεχζεηο, θιαζκαηνπνηεκέλεο απφ ηελ
δηαδηθαζία αλφδνπ θαη θξπζηαινπνηεκέλεο εηο βάζνο (e.g. Patanè et al., 2002), φπσο άιισζηε
αλάινγεο καγλεηνηειινπξηθέο κειέηεο έρνπλ (π.ρ. Efstathiou et al., 2012).
Ζ θαηαθφξπθε θαηαλνκή ησλ ππνθέληξσλ ηεο ζπζηάδαο ηνπ Πφξνπ ππνζηεξίδεη ηελ
ππφζεζε ησλ αλεξρφκελσλ καγκαηηθψλ ξεπζηψλ, θαηά κήθνο ηεο επηθάλεηαο ηεο ξεμηγελνχο
δψλεο ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεπζχλζεσο, φπνπ εληνπίδνληαη ηζρπξέο αληηζέζεηο ζηηο αλσκαιίεο ησλ
ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ θαη ζηνλ αληίζηνηρν ιφγν Vp/Vs. Ζ ζπγθεθξηκέλε αζπλέρεηα,
φπσο δηαθξίλεηαη ζηα 30 km ΒΑ ηεο ηνκήο 3 (C-C’), ζπκπίπηεη κε κία ζεκαληηθή
δηαθνξνπνίεζε ζην γεσινγηθφ ππφβαζξν, απφ ηα Σεηαξηνγελή Ζθαηζηεηαθά (ΝΓ) ζηα
κεηακνξθσκέλα πεηξψκαηα ηεο Αηηηθνθπθιαδηθήο κάδαο (ΒΑ), ε νπνία θαίλεηαη λα
ελεξγνπνηήζεθε ιφγσ ηεο έληνλεο δξαζηεξηφηεηαο ελδηακέζνπ βάζνπο (>60km) πνπ
αλαθέξζεθε ζε πξνεγνχκελν ρσξίν. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην γεγνλφο, πσο νξηζκέλεο εθ ησλ
πεξηνρψλ πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs (1.85-1.90), φπσο ζηελ ηνκή 2 (Β-Β’) and 3 (C-C’), πεξίπνπ
20km πξνο ηα ΝΑ θαη ΒΑ αληίζηνηρα, κπνξεί λα ζπλδεζνχλ κε ηελ δηείζδπζε λεξνχ δηα
κέζνπ ησλ ηνπηθψλ ξεγκάησλ θαη δηαθιάζεσλ, νδεγψληαο ζε θνξεζκφ ησλ γεσινγηθψλ
ζρεκαηηζκψλ (Papadimitriou et al., 2016).
Δηθ. 4.62 Πεξηγξαθή ησλ εθαηζηεηνηεθηνληθώλ δηεξγαζηώλ βάζεη ηεο θαηαλνκήο ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηηο
επηιεγκέλεο ηνκέο
Ζ ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ πεξηνρή ηνπ Πφξνπ απνηειεί έλα ζεκαληηθφ γεγνλφο, ην
νπνίν θαηαδεηθλχεη ηελ αλαγθαηφηεηα εγθαηάζηαζεο ελφο ηνπηθνχ δηθηχνπ ζεηζκνγξάθσλ,
κε ζθνπφ ηελ θαηαζθεπή ελφο θαηαιφγνπ άξηηα πξνζδηνξηζκέλσλ ππνθέληξσλ, ηελ
ιεπηνκεξή εμέηαζε ηνπ θαζκαηηθνχ ηνπο πεξηερνκέλνπ, ηελ θαηαγξαθή ησλ ρξνληθψλ
δηαθπκάλζεσλ ησλ γεσθπζηθψλ ηδηνηήησλ ηνπ ππνβάζξνπ, φπσο είλαη νη αιιαγέο ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, θαζψο θαη ζηνλ ιφγν απηψλ (Vp/Vs), κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε
θαηαλφεζε ησλ καγκαηηθψλ δηεξγαζηψλ πνπ ζπληεινχληαη ζην ΒΓ πέξαο ηνπ ΢χγρξνλνπ
Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ, ηελ δηαζχλδεζή ηνπο κε ηελ ζεηζκηθφηεηα ελδηακέζνπ

βάζνπο θαη ηελ ραξηνγξάθεζε ηνπ Ζθαηζηεηαθνχ Κηλδχλνπ.
Δηθ. 4.63 3-Γ εθαηζηεηνηεθηνληθό πξόηππν γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Αξγνζαξσληθνύ θόιπνπ, κε ηηο πςειέο
ηηκέο ηνπ Vp/Vs λα κεηαβάιινληαη ηόζν από ηελ ρξσκαηηθή θιίκαθα όζν θαη από ηελ κνξθνινγία ζην
δάπεδν ηνπ ζρήκαηνο
4.3.3 ΒΟΡΔΗΑ ΔΛΛΑΓΑ
΢ηελ παξνχζα ελφηεηα ζα γίλεη ε παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ
θαζψο θαη ηεο αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηελ πεξηνρή ηεο Βφξεηαο
Διιάδαο (Δηθ. 4.64). Σν Βφξεην Αηγαίν δεζπφδεη ζηελ πεξηνρή κειέηεο, απνηειψληαο κία
απφ ηηο πην ελεξγέο –ηεθηνληθά- πεξηνρέο, φπνπ θχξηεο δνκέο φπσο απηή ηνπ ξήγκαηνο ηεο
Βνξείνπ Αλαηνιίαο, ε ηάθξνο ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ, θαζψο θαη ε αληίζηνηρε ηεο ΢θχξνπ,
ειέγρνπλ ηελ ζεηζκνηεθηνληθή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ρψξνπ.
Οη ζεηζκηθέο αθνινπζίεο πνπ έιαβαλ ρψξα ζε Βφιβε (1978), Κνδάλε (1995) θαη ΢θχξν
(2001) απνηέιεζαλ κίαο πξψηεο ηάμεσο επθαηξία γηα ηελ δηεξεχλεζε ηεο δνκήο ησλ
ηαρπηήησλ θαη ζπζρέηηζήο ηνπο κε ην ηνπηθφ γεσηεθηνληθφ θαζεζηψο πνπ επηθξαηεί. Γηα ηνλ
ζθνπφ απηφ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα απφ έλα επξχ ρξνληθφ παξάζπξν (1996-2016) γηα
λα επηηεπρζεί ε βέιηηζηε δπλαηή θάιπςε κε ζεηζκηθά γεγνλφηα ησλ ππνπεξηνρψλ πνπ
επηιέρζεθαλ πξνο αλάιπζε.
΢ηηο παξαθάησ παξαγξάθνπο ζα γίλεη αλαιπηηθή παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ 3-Γ

ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο ηνπηθήο θιίκαθαο γηα ηηο εμήο πεξηνρέο:
1. Λεθάλε Λαγθαδά-Βφιβεο-Μπγδνλίαο (Παξάξηεκα Β),

2. Κνδάλε-Γξεβελά-Φιψξηλα (Παξάξηεκα Β),
3. Β. ΢πνξάδεο
Δηθ.4.64 Καηαλνκή ησλ ζηαζκώλ (θόθθηλα ηξίγσλα) ζηελ πεξηνρή κειέηεο
4.3.3.1.1 ΒΟΡΔΗΔ΢ ΢ΠΟΡΑΓΔ΢
Ζ επφκελε πεξηνρή γηα ηελ νπνία ζα γίλεη παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ζπλζεηηθψλ
δνθηκψλ είλαη απηή ησλ Βνξείσλ ΢πνξάδσλ, κε έκθαζε ζηελ πεξηνρή φπνπ έιαβε ρψξα ε
κεηαζεηζκηθή αθνινπζία ηεο ΢θχξνπ (2001). Ζ θπξίαξρε ηεθηνληθή δνκή, φπσο έρεη
αλαθεξζεί ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, είλαη απηή ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ, κε κέζε ΒΑ-ΝΓ
δηεχζπλζε.
Ζ πιεηνςεθία ηεο ζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηνπ 2001, ε νπνία απνηειεί κέξνο ησλ δεδνκέλσλ
πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ ζεηζκηθή αληηζηξνθή, πξνζδηνξίζηεθε Β-ΒΓ ηεο ΢θχξνπ, κε
βάζε πνπ πξνζέγγηδαλ ηα 20 km. ζπλνιηθά 808 ζεηζκηθά γεγνλφηα γηα ην ζπγθεθξηκέλν
ρσξν-ρξνληθφ παξάζπξν κειέηεο (1996-2006), κε Μ≥2.0. ΢πλνιηθά παξήρζεζαλ 18032
αθηίλεο επηκήθσλ (Δηθ. 4.65) θαη 15812 εγθαξζίσλ θπκάησλ (Δηθ. 4.66), νη νπνίεο δηέξρνληαη
απφ ηνπο ηνπηθνχο ζεηζκνχο θαη θαηαιήγνπλ ζηνπο ζηαζκνχο ηνπ Διιεληθνχ Δλνπνηεκέλνπ
΢εηζκνινγηθνχ Γηθηχνπ.
Δηθ. 4.65 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο έμη επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο γηα παξάδεηγκα
πξνζαλαηνιηζκνύ θαλάβνπ ηηο 0ν.
΢πλνιηθά, έμη νξηδνληηνγξαθίεο (4, 8, 12, 16, 20 θαη 22km) θαη νη αθηίλεο πνπ δηέξρνληαη απφ
ηξεηο ηνκέο (Δηθ. 4.69-4.70) παξαηίζεληαη εληφο απηήο ηεο ελφηεηαο, νη δχν ζε ΝΓ-ΒΑ (1,2)
θαη ε άιιε ΒΓ-ΝΑ (3) δηεχζπλζε. Έπεηηα απφ κία ζεηξά δνθηκψλ, ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ
πνπ αλαπαξάρζεθε ζηελ ηνπηθή θιίκαθα ήηαλ 15Υ15 km2, ζην νξηδφληην επίπεδν (Δηθ. 4.67-
4.68), θαη έληαζε αλσκαιίαο ±17%. ΢ε απηή πξνζηέζεθε ηπραίνο ζφξπβνο ηεο ηάμεσο ησλ
0.1 θαη 0.15 δεπηεξνιέπησλ, γηα ηηο αθίμεηο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, κε θαλνληθή θαηαλνκή, έηζη
ψζηε λα γίλεη κηα πξαγκαηηζηηθή –θαηά ην δπλαηφ- πξνζέγγηζε ηεο αληηζηξνθήο ησλ
πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ (Koulakov, 2009a).
Δηθ. 4.66 Καηαλνκή αθηηλώλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο έμη επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο γηα παξάδεηγκα
πξνζαλαηνιηζκνύ θαλάβνπ ηηο 0ν.
Ζ αλνηθνδφκεζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ θαλάβνπ θαζψο θαη ησλ αλσκαιηψλ έγηλε ζην
κεγαιχηεξν κέξνο ηεο πεξηνρήο κειέηεο, γηα βάζε κεγαιχηεξα ησλ 12 km, θαζψο ην
κεγαιχηεξν κέξνο ησλ δηαζέζηκσλ ππνθέληξσλ βξίζθνληαη ζε απηφ ην εχξνο. Ζ εηθφλα απηή
λα επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηελ θαηαλνκή ησλ αθηηλψλ ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο πνπ
θαηαζθεπάζηεθαλ γηα ηελ δηεξεχλεζε ησλ πιεπξηθψλ κεηαβνιψλ ησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ
θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ. Ζ αλαζχλζεζε ησλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο δείρλεη κία ππεξθηίκεζε
ηεο έληαζεο ησλ αξρηθψλ αλσκαιηψλ ζηα εγθάξζηα θχκαηα θαηά ±4%, ε νπνία ελδερνκέλσο
λα νθείιεηαη ζηελ ππεξζπγθέληξσζε ησλ ζεηζκηθψλ αθηηλψλ ζε απηά ηα ζεκεία, θαζψο θαη
ηελ χπαξμε ησλ κεγαιχηεξσλ παξαηεξνχκελσλ ζθαικάησλ ζηηο αθίμεηο απηψλ.
Σν κέγεζνο ησλ αλσκαιηψλ πνπ αλαπαξάρζεθαλ θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθφ σο πξνο ηελ

εξκελεία θάπνησλ γεσινγηθψλ θαη ηεθηνληθψλ ζηνηρείσλ πνπ βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή,
ζχκθσλα κε πξνγελέζηεξεο ραξηνγξαθήζεηο θαη εξγαζίεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηελ
πεξηνρή, θαη είλαη ζε άκεζε ζπζρέηηζε κε ηελ θαηαλνκή ησλ αθηηλψλ θαη θφκβσλ ζηα
αληίζηνηρα βάζε ησλ επηιεγκέλσλ νξηδνληηνγξαθηψλ (Δηθ. 4.62-4.63).
4.3.3.2.1 ΒΟΡΔΗΔ΢ ΢ΠΟΡΑΓΔ΢
Ζ επφκελε πεξηνρή γηα ηελ νπνία ζα γίλεη παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζεηζκηθήο
αληηζηξνθήο είλαη απηή ησλ Βνξείσλ ΢πνξάδσλ, κε έκθαζε ζηελ κεηαζεηζκηθή αθνινπζία
ηεο ΢θχξνπ (2001). Οη Βφξεηεο ΢πνξάδεο απνηεινχληαη απφ ηα λεζηά ηεο ΢θηάζνπ, ΢θφπεινπ
θαη ΢θχξνπ, θαζψο θαη νξηζκέλσλ κηθξφηεξσλ λεζηψλ αλαηνιηθφηεξα, κε ηα πεηξψκαηα ηεο
Αλαηνιηθήο Διιάδαο λα θπξηαξρνχλ ζηελ πεξηνρή (Papanikolaou, 1989). Ζ θπξίαξρε
ηεθηνληθή δνκή είλαη απηή ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ, κε κέζε ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζε θαη
δεμηφζηξνθε θίλεζε, ε ελεξγνπνίεζε ηεο νπνίαο δίλεη αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα
ηζρπξνχο ζεηζκνχο. Ζ ζεηζκηθή αθνινπζία ηνπ 2001 απνηέιεζε έλα παξάδεηγκα
ελεξγνπνίεζεο κίαο εγθάξζηαο δνκήο, ΒΓ-ΝΑ δηεχζπλζεο, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ
αξηζηεξφζηξνθε νξηδνληηνιηζζεηηθή θίλεζε (π.ρ. Goldsworthy et al., 2002; Karakostas et al.,
2003; Roumelioti et al., 2003; Ganas et al., 2005).
Ζ πιεηνςεθία ηεο ζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηνπ 2001, ε νπνία απνηειεί κέξνο ησλ δεδνκέλσλ
πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ ζεηζκηθή αληηζηξνθή, πξνζδηνξίζηεθε Β-ΒΓ ηεο ΢θχξνπ, κε
βάζε πνπ πξνζέγγηδαλ ηα 20 km. ζπλνιηθά 808 ζεηζκηθά γεγνλφηα γηα ην ζπγθεθξηκέλν
ρσξν-ρξνληθφ παξάζπξν κειέηεο (1996-2006), κε Μ≥2.0 θαη κέζα ρξνληθά ππφινηπα ζηνπο
ρξφλνπο άθημεο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ 0.36 θαη 0.65 δεπηεξφιεπηα πνπ
πξνέθπςαλ ρξεζηκνπνηψληαο ην ηνπηθφ 1-Γ ζηξσκαηνπνηεκέλν πξφηππν δνκήο ζεηζκηθψλ
ηαρπηήησλ πνπ πεξηγξάθεθε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην. Οη κέζεο δηαθπκάλζεηο ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, ζηελ πεξηνρή αμηνπηζηίαο, είλαη ±17%, κε ηηο εληνλφηεξεο
αληηζέζεηο λα δηαθξίλνληαη ζηηο αλσκαιίεο ησλ εγθάξζησλ θπκάησλ. Ζ έθηαζε δηεχζπλζε
ηνπ ξεμηγελή ηζηνχ, απεηθνλίδεηαη θαη ζηελ θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ Ρ, S θπκάησλ, θαζψο
θαη ησλ ηηκψλ ηνπ ιφγνπ ηνπο (Vp/Vs), κε κέζεο δηεπζχλζεηο απφ ΑΒΑ-ΓΝΓ έσο ΒΓ-ΝΑ.
Απφ ηηο Δηθ. 4.71-4.72 θαίλεηαη πσο νη ζεηηθέο αλσκαιίεο ζηηο ζεηζκηθέο ηαρχηεηεο (>+15%),
κε ρακειέο (ζρεηηθά) ηηκέο ηνπ Vp/Vs (1.65-1.75), ζρεηίδνληαη κε ηελ επηθαλεηαθή εκθάληζε
ηνπ ππνβάζξνπ ηεο Αλαηνιηθήο Διιάδαο, ιφγσ ηεο δξάζεσο ησλ ηνπηθψλ ξεγκάησλ, ελψ νη
αληίζηνηρεο ρακειέο (~-10%) ζπλδένληαη κε ηηο ζχγρξνλεο απνζέζεηο ζηηο επί κέξνπο
ιεθάλεο ησλ Βνξείσλ ΢πνξάδσλ θαη ΢θχξνπ.
Ζ βαζπκεηξία ηεο ιεθάλεο ηεο ΢θχξνπ είλαη ζρεηηθά αζχκκεηξε, φπσο έρνπλ δείμεη ζρεηηθέο
κειέηεο, νξηνζεηεκέλε απφ ξήγκαηα ΑΒΑ-ΓΝΓ θαη ΒΓ-ΝΑ δηεπζχλζεσο. ΢ην δπηηθφ φξην
ηεο ηάθξνπ ηεο ΢θχξνπ, δεζπφδεη κία αληίζεζε ζεηηθψλ (δπηηθά) θαη αξλεηηθψλ (αλαηνιηθά)
αλσκαιηψλ, ζε παξάιιειε δηεχζπλζε κε ηελ Βφξεηα αθηνγξακκή ηεο Δχβνηαο (ΒΓ-ΝΑ),
ζεκαηνδνηψληαο ην ίρλνο ηνπ θαλνληθνχ ξήγκαηνο πνπ νξηνζεηεί ηελ ιεθάλε βάζνπο 1000
κέηξσλ φπσο έρεη ραξηνγξαθεζεί απφ ζπλαθείο κειέηεο (Mascle and Martin, 1990).
Δηθ. 4.71 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ επηκήθσλ (πάλσ) θαη εγθαξζίσλ
(θάησ) θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο
Οη κεγαιχηεξεο αληηζέζεηο παξαηεξνχληαη ζηελ εζηηαθή πεξηνρή ηεο ζεηζκηθήο αθνινπζίαο

ηνπ 2001 θαη γηα εχξνο βαζψλ κεηαμχ 8 θαη 16 km, φπνπ ε πιεηνςεθία ησλ ππνθέληξσλ έρεη
πξνζδηνξηζηεί κε ην 3-Γ πξφηππν δνκήο ηαρπηήησλ. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθή ε αληίζεζε
κεηαμχ ζεηηθψλ (δπηηθά) θαη αξλεηηθψλ (αλαηνιηθά) αλσκαιηψλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ,
ζε κία κέζε ΒΓ-ΝΑ δηεχζπλζε, ε νπνία θαίλεηαη λα ράλεηαη ζε βάζε νξηδνληηνγξαθηψλ
κεγαιχηεξα ησλ 20 km. Οξηζκέλεο δνκέο, παξάιιειεο ζηελ θχξηα δηεχζπλζε ηεο ξεμηγελνχο
επηθάλεηαο ηεο ΢θχξνπ (ΒΓ-ΝΑ), γίλνληαη δηαθξηηέο ιίγν πην δπηηθά, βφξεηα ηεο
΢θπξνπνχιαο, γηα ηηο επηθαλεηαθέο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 4 θαη 8 km αληίζηνηρα. Μία απφ ηηο
αμηνκλεκφλεπηεο –κηθξφηεξνπ κεγέζνπο- αζπλέρεηεο ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ, θαίλνληαη ζε φιν
ην εχξνο ησλ νξηδνληηνγξαθηψλ, ρσξίδνληαο ην βφξεην θνκκάηη, κε ζεηηθέο αλσκαιίεο, κε ην
αληίζηνηρν θεληξηθφ θαη λφηην, κε αξλεηηθέο αλσκαιίεο, ηεο ΢θχξνπ. Ζ ζπγθεθξηκέλε
δηαθνξνπνίεζε ζπκπίπηεη κε ηνλ δηαρσξηζκφ ηνπ γεσινγηθνχ ππνβάζξνπ ζε ακεηακφξθσην
(Κξεηηδηθνί αζβεζηφιηζνη) θαη κεηακνξθσκέλν (΢ρηζηφιηζνη θαη Μάξκαξα) αληίζηνηρα. Γηα
ηελ ιεπηνκεξέζηεξε εμέηαζε ηφζν ηεο θχξηαο ηεθηνληθήο δνκήο, φζν θαη ησλ κηθξφηεξσλ,
πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηξεηο ζπλνιηθά ηνκέο, απεηθνλίδνληαο ηελ θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ, ηηο
ηηκέο ησλ απφιπησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ θαη ηνπ ιφγνπ απηψλ (Δηθ. 4.74-4.76).
Δηθ. 4.73 Δλδεηθηηθή ζέζε ησλ ηνκώλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ
Απφ απηέο ηηο ζεηζκηθέο ηνκέο, γίλεηαη δηαθξηηφ πσο ν βφξεηνο θιάδνο ηνπ ξήγκαηνο ηεο
΢θχξνπ (Σνκή Α-Α’) είλαη αξθεηά πην ελεξγφο ζε ζρέζε κε ηνλ λφηην (Σνκή Β-Β’), κηαο θαη
νη αληηζέζεηο ησλ αλσκαιηψλ (±5%), φζν θαη ησλ απφιπησλ ηηκψλ ησλ ηαρπηήησλ (6.2-6.8
km/sec) είλαη θαηάληε κεγαιχηεξεο. Απφ ηελ παξάιιειε πξνο ηελ ξεμηγελή επηθάλεηα ηνκή,
γίλεηαη δηαθξηηή ε δηαθνξνπνίεζε απφ βνξξά πξνο λφην, κε ηηο πςειφηεξεο ηηκέο ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ λα βξίζθνληαη ζηελ βφξεηα ζπζηάδα.
Αληίζηνηρα, νη πςειφηεξεο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs βξίζθνληαη ΒΑ ηεο λήζνπ ΢θχξνπ, λφηηα
ηεο ΢θάληδνπξαο (~1.96). Άμηα κλεκφλεπζεο, απνηειεί ε παξνπζία κηαο δψλεο πςειψλ
ηηκψλ ηνπ ιφγνπ Vp/Vs ζηελ ηνκή Α-Α’, ζε βάζε κεηαμχ 12 θαη 22 km, απνηειψληαο έλα
φξην, ηξφπσλ ηηλά, ηεο ζπγθεθξηκέλεο, ζρεδφλ θάζεηεο, ξεμηγελήο επηθάλεηαο, κε ηελ εηθφλα
ησλ ππνθέληξσλ λα πθίζηαηαη κεγαιχηεξε δηαζπνξά πέξαλ απηνχ (>12 km). Μάιηζηα, ε
ζπγθεθξηκέλε αλσκαιία δεκηνπξγία κία έληνλε αληίζεζε 35 km ΑΒΑ απηήο ηεο ηνκήο, γηα
εχξε βαζψλ 12-20 km, παξαηήξεζε πνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηελ ελεξγνπνίεζε θάπνηαο
παξάιιειεο –ζην θχξην ξήγκα- δψλεο, φπσο έρεη θαλεί απφ ηελ θαηαλνκή ησλ ππνθέληξσλ
απφ ηνπο Karakonstantis and Papadimitriou (2010).
Δηθ. 4.74 Καηαλνκή ησλ απόιπησλ ηαρπηήησλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (αξηζηεξά) θαη ησλ αλσκαιηώλ
(%) ηνπο (δεμηά)
Γεληθφηεξα, παξαηεξείηαη κία δηαθχκαλζε ζην βάζνο ηεο αζπλέρεηαο Moho ζε απηέο ηηο
ηνκέο, απφ ηα 22 έσο ηα 28 km, κε νξηζκέλεο εμαηξέζεηο (Σνκή Α-Α’) φπνπ πξνζεγγίδεη ηα
14-15 km. Ζ ελ γέλεη παξνπζία απηήο ηεο εγθάξζηαο δνκήο ζηελ ξεμηγελή δψλε ηνπ Βνξείνπ
Αηγαίνπ, έρεη απνδνζεί σο έλα φξην κεηαμχ ησλ νξηδνληηνιηζζεηηθψλ δσλψλ ηνπ Βφξεηνπ θαη
Αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ, κε ΑΒΑ-ΓΝΓ δηεχζπλζε, θαη ησλ θαλνληθψλ ξεγκάησλ ζηελ
ξαρνθνθαιηά ηεο Ζπεηξσηηθήο Διιάδαο, κε κέζε δηεχζπλζε Α-Γ
Δηθ. 4.75 Καηαλνκή ησλ απόιπησλ ηαρπηήησλ ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ (αξηζηεξά) θαη ησλ αλσκαιηώλ
(%) ηνπο (δεμηά)
Δηθ. 4.76 Καηαλνκή ηνπ ιόγνπ ησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ πξνο εγθαξζίσλ θπκάησλ (Vp/Vs) ζηηο
επηιεγκέλεο ηνκέο
4.3.4 ΝΟΣΗΟ ΑΗΓΑΗΟ
΢ηελ παξνχζα ελφηεηα ζα γίλεη ε παξάζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ζπλζεηηθψλ δνθηκψλ
θαζψο θαη ηεο αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Ννηίνπ
Αηγαίνπ. ΢ε απηή ηελ πεξηνρή δεζπφδεη ε ηεθηνληθή δνκή ηνπ Διιεληθνχ ηφμνπ, ην νπνίν
απνηειεί φξην επαθήο κεηαμχ ηεο Δπξαζηαηηθήο ιηζνζθαηξηθήο πιάθαο θαη ηεο Αθξηθαληθήο
πιάθαο (Αλαηνιηθή Μεζφγεηνο). Οη δχν απηέο πιάθεο ζπγθιίλνπλ ζηελ πεξηνρή απηή κε
ζρεηηθή ηαρχηεηα 2,5 εθαηνζηά ην ρξφλν, κε ζπλέπεηα ηελ θαηάδπζε ηεο σθεάληαο πιάθαο
ηεο Σεζχνο, ιφγσ κεγαιχηεξεο ππθλφηεηαο, θάησ απφ ηελ επεηξσηηθή πιάθα ηνπ Αηγαίνπ
(Δηθ. 4.77).
Δηθ. 4.77 3-Γ γεσδπλακηθό πξόηππν γηα ηνλ ρώξν ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ
Ζ δνκή ηνπ ηφμνπ απνηειείηαη απφ ηελ ειιεληθή ηάθξν, ην λεζησηηθφ ηφμν, ηελ νπηζζνηάθξν
θαη ην εθαηζηεηαθφ ηφμν. Ζ ηάθξνο δεκηνπξγείηαη θαηά κήθνο ηεο επαθήο ησλ δχν πιαθψλ,
ε νπνία απνηειείηαη απφ έλα ζχζηεκα ηάθξσλ, κία ζεηξά απφ βαζηέο ζαιάζζηεο ιεθάλεο απφ
ηε Ρφδν έσο θαη ηελ Κεθαινληά (γλσζηή θαη σο ειιεληθή δίαπινο). Σν κέγηζην βάζνο ηεο
εληνπίζηεθε λνηηνδπηηθά ηεο Πεινπνλλήζνπ ζην Ηφλην πέιαγνο (βάζνο πεξίπνπ 4.500m).
Απηφ είλαη ην βαζχηεξν ζεκείν ηεο Μεζνγείνπ.
Σν λεζησηηθφ ηφμν απνηειείηαη απφ κία ζεηξά δηαδνρηθψλ λεζηψλ φπσο ε Ρφδνο, ε Κξήηε, ηα
Κχζεξα θαη απφ ηελ Πεινπφλλεζν. Σνπνζεηείηαη παξάιιεια σο πξνο ηελ ηάθξν θαη ζε
κηθξή απφζηαζε απφ απηήλ. Σν ηφμν απηφ δεκηνπξγείηαη απφ ηελ παξακφξθσζε θαη
αλχςσζε πεηξσκάησλ (θπξίσο ηδεκαηνγελψλ) ηνπ πεξηζσξίνπ ηεο Δπξαζηαηηθήο πιάθαο θαη
πεξηιακβάλεη πνιχ παξακνξθσκέλα πεηξψκαηα ηεο Αιπηθήο πηχρσζεο. Ζ νπηζζνηάθξνο
είλαη κία ζαιάζζηα ιεθάλε (Κξεηηθφ πέιαγνο), κηθξφηεξνπ βάζνπο απφ ηελ ηάθξν. Σν
κέγηζην βάζνο ηεο θηάλεη πεξίπνπ ηα 2.000 κέηξα (Δηθ. 4.78).
Σν Ζθαηζηεηαθφ Σφμν ηνπ Σεηαξηνγελνχο δεζπφδεη ζηελ πεξηνρή κειέηεο, κε ηελ ΒΓ

απφιεμή ηνπ λα πεξηγξάθεηαη ζην εδάθην ηεο Κεληξηθήο Διιάδαο (΢νπζάθη, Αίγηλα,
Μέζαλα-Πφξνο), θαη ηα ππφινηπα εθαηζηεηαθά θέληξα (Μήινο, ΢αληνξίλε, Νίζπξνο-Κσο)
λα απνηεινχλ παξαδείγκαηα εθαξκνγήο ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ

ρψξνπ. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο επηθαλεηαθήο ζεηζκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαηαλέκεηαη θαηά
κήθνο ηνπ Διιεληθνχ ηφμνπ, ηνπ νπνίνπ ε δηεχζπλζε θάκπηεηαη απφ ΒΓ-ΝΑ ζε ΒΑ-ΝΓ,
ζηελ πεξηνρή λφηηα ηεο Κξήηεο.
Δηθ. 4.78 Γεσγξαθηθή ηνπνζέηεζε ησλ θύξησλ γεσηεθηνληθώλ δνκώλ ζηνλ ρώξν ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ
Οη ζεηζκηθέο θξίζεηο πνπ έιαβαλ ρψξα ζε Νίζπξν (1997-1998), ΢αληνξίλε (2011-2012) θαη ε
ελ γέλεη πςειή ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ζε Κξήηε θαη Κάξπαζν-Ρφδν απνηέιεζαλ θίλεηξν
γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ δηαζέζηκσλ δεδνκέλσλ κε ζθνπφ ηελ δηεξεχλεζε ηεο δνκήο ησλ
ηαρπηήησλ, γηα θινηφ θαη αλψηεξν καλδχα, θαη ζπζρέηηζήο ηνπο κε ην ηνπηθφ γεσηεθηνληθφ
θαζεζηψο πνπ επηθξαηεί. Σα δεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα πξνήιζαλ απφ έλα
επξχ ρξνληθφ παξάζπξν (1996-2016), φπσο άιισζηε έγηλε θαη γηα ηελ πξνεγνχκελε πεξηνρή
πνπ κειεηήζεθε. Σειηθφο καο ζηφρνο ήηαλ λα επηηεπρζεί ε βέιηηζηε δπλαηή θάιπςε κε
ζεηζκηθά γεγνλφηα ησλ ππνπεξηνρψλ πνπ επηιέρζεθαλ πξνο αλάιπζε θαη ε δηεχξπλζε ηνπ
παξαζχξνπ αμηνπηζηίαο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο.
΢ηηο επφκελεο παξαγξάθνπο ζα γίλεη αλαιπηηθή παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ 3-Γ

ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο ηνπηθήο θιίκαθαο γηα ηηο εμήο πεξηνρέο (Δηθ. 4.79):
1. Ζθαηζηεηαθφ ζχκπιεγκα ΢αληνξίλεο,

2. Ζθαηζηεηαθφ ζχκπιεγκα Νηζχξνπ-Κσ,
3. Ρφδνο-Κάξπαζνο (Παξάξηεκα Β)
4. Κξήηε-Νφηην πέξαο ηνπ Διιεληθνχ Σφμνπ (Παξάξηεκα Β)
Δηθ. 4.79 Πεξηνρή κειέηεο κε ηνπο ζηαζκνύο ηνπ ΔΔΓ΢ (θόθθηλα ηξίγσλα)
4.3.4.1.1 ΖΦΑΗ΢ΣΔΗΑΚΟ ΢ΤΜΠΛΔΓΜΑ ΢ΑΝΣΟΡΗΝΖ΢
Ζ πξψηε πεξηνρή ππφ δηεξεχλεζε ζε απηή ηελ ελφηεηα, είλαη απηή ηνπ εθαηζηεηαθνχ
ζπκπιέγκαηνο ηεο ΢αληνξίλεο, ρξεζηκνπνηψληαο δεδνκέλα πνπ πξνήιζαλ θπξίσο απφ ηελ
ζεηζκηθή θξίζε ηνπ 2011-2012. Γηα ηελ δηαδηθαζία ηεο ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο επηιέρζεθαλ
πεξηζζφηεξνη ησλ 1600 ζεηζκψλ, παξάγνληαο 23281 αθηίλεο επηκήθσλ θαη 11997 εγθαξζίσλ
θπκάησλ (Δηθ. 4.81). Ζ δηεξεχλεζε ηεο πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο έγηλε ηφζν γηα ηηο αλσκαιίεο
ησλ P θαη S θπκάησλ, φζν θαη γηα ηνλ ιφγν απηψλ (Vp/Vs). ΢ην αξρηθφ ζπλζεηηθφ πξφηππν
ζθαθηέξαο, ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πεξηιακβάλεη πεξηνρέο δηαζηάζεσλ 5Υ5 km2 κε έληαζε
αλσκαιίαο ±10%, ηφζν ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ φζν θαη ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ. ΢ε
απηή πξνζηέζεθε ηπραίνο ζφξπβνο ηεο ηάμεσο ησλ 0.1 θαη 0.15 δεπηεξνιέπησλ, γηα ηηο
αθίμεηο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, κε θαλνληθή θαηαλνκή, έηζη ψζηε λα γίλεη κηα πξαγκαηηζηηθή –
θαηά ην δπλαηφ- πξνζέγγηζε ηεο αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ (Koulakov,
2009a).
Ζ πεξηνρή εκπηζηνζχλεο θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή, κηαο θαη ην αξρηθφ πξφηππν ηεο ζθαθηέξαο
αλνηθνδνκήζεθε επηηπρψο ηφζν ζηα θχκαηα ρψξνπ φζν θαη ζηνλ ιφγν απηψλ (Δηθ. 4.82). Σν
κέγεζνο θαη ην ζρήκα απηψλ ησλ αλσκαιηψλ δηαηεξείηαη ζε πνιχ θαιφ επίπεδν, ηδηαίηεξν γηα
ην θεληξηθφ κέξνο ηνπ Ζθαηζηεηαθνχ ΢πκπιέγκαηνο, ζηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο ησλ
2 θαη 4 km, αληηζέησο κε ηα κεγαιχηεξα βάζε (7-8km), φπνπ ε αλάιπζε πεξηνξίδεηαη
ηδηαίηεξα ζηα πέξαηα ηεο πεξηνρήο κειέηεο (ΝΓ, ΝΑ θαη ΒΓ), ιφγσ ηεο γεσκεηξίαο κεηαμχ
ησλ ππνθέληξσλ θαη ηνπ ηνπηθνχ ζεηζκνινγηθνχ δηθηχνπ, ε νπνία γίλεηαη ηδηαηηέξσο εκθαλήο
ζηελ απεηθφληζε ησλ δηεξρφκελσλ ζεηζκηθψλ αθηηλψλ (Δηθ. 4.81).
Δηθ.4.80 Σνπηθνί ζηαζκνί ηνπ ΔΔΓ΢ (θόθθηλα ηξίγσλα) ζηελ πεξηνρή Θήξαο-Θεξαζηάο
Δηθ. 4.81 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο γηα
Δηθ. 4.82 Αλνηθνδόκεζε ησλ αλσκαιηώλ ζθαθηέξαο, κεγέζνπο θαλάβνπ 5 km, Ρ (αξηζηεξά), S (θέληξν)
θπκάησλ θαη ηνπ ιόγνπ Vp/Vs (δεμηά) ζηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο.
4.3.4.1.2 ΖΦΑΗ΢ΣΔΗΑΚΟ ΢ΤΜΠΛΔΓΜΑ ΝΗ΢ΤΡΟΤ-ΚΩ
Ζ πεξηνρή ηνπ εθαηζηεηαθνχ ζπκπιέγκαηνο Νηζχξνπ-Κσ απνηέιεζε έλα ηδηαίηεξν

παξάδεηγκα ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο, ιφγσ ηεο γεσκεηξίαο ζεηζκψλ-ζηαζκψλ. Γηα ηελ
δηαδηθαζία απηή, ρξεζηκνπνηήζεθαλ πεξηζζφηεξνη ησλ 1000 ζεηζκψλ κε ιφγν εγθάξζησλ
πξνο επηκήθσλ ρξνληθψλ ππνινίπσλ κηθξφηεξν ηνπ 1.7, παξάγνληαο έηζη 7132 αθηίλεο P
θπκάησλ θαη 2886 S (Δηθ. 4.83). Ζ δηεξεχλεζε ηεο πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο έγηλε ηφζν γηα ηηο
αλσκαιίεο ησλ P φζν θαη ησλ S θπκάησλ.
4.83 Καηαλνκή ζεηζκνινγηθώλ ζηαζκώλ ηνπ ΔΔΓ΢ (θόθθηλα ηξίγσλα) ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηνπ ΝΑ
Αηγαίνπ.
΢ην αξρηθφ ζπλζεηηθφ πξφηππν ζθαθηέξαο, ην κέγεζνο ηνπ θαλάβνπ πεξηιακβάλεη πεξηνρέο
δηαζηάζεσλ 8Υ8 km2 κε έληαζε αλσκαιίαο ±20%, ηφζν ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ φζν
θαη ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ (Δηθ. 4.84-4.86). ΢ε απηή πξνζηέζεθε ηπραίνο ζφξπβνο ηεο
ηάμεσο ησλ 0.1 θαη 0.15 δεπηεξνιέπησλ, γηα ηηο αθίμεηο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, κε θαλνληθή
θαηαλνκή, έηζη ψζηε λα γίλεη κηα πξαγκαηηζηηθή –θαηά ην δπλαηφ- πξνζέγγηζε ηεο
αληηζηξνθήο ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ (Koulakov, 2009a).
Ζ αλαζχλζεζε ησλ αξρηθψλ αλσκαιηψλ ζθαθηέξαο παξνπζηάδεηαη ζηηο γηα ηηο

νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 5, 15, 25 θαη 35 km βάζνπο, ε νπνία θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή, ηδηαίηεξα
κεηαμχ Νηζχξνπ θαη Κσ, κηαο θαη νη ζεηηθέο αλσκαιίεο δηαδέρνληαη ηηο αληίζηνηρεο
αξλεηηθέο ζηελ κνξθή ηνπ ζπλζεηηθνχ πξνηχπνπ δνκήο. Όζνλ αθνξά ηελ θαηαθφξπθε
αλάιπζε, πξαγκαηνπνηήζεθαλ επηπξφζζεηεο δνθηκέο αιιάδνληαο ην πξφζεκν ησλ
αλσκαιηψλ αλά 5 km βάζνπο. Δδψ ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί, πσο αλ θαη απηέο νη
ελαιιαζζφκελεο αλσκαιίεο αλαζπζηάζεθαλ ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο πεξηνρήο (5-25km),
παξαηεξήζεθαλ θαηλφκελα επάιεηςεο (smearing) θπξίσο ζην ΒΓ πέξαο ηεο πεξηνρήο
κειέηεο, φπνπ γηα βάζε κεγαιχηεξα ησλ 15 km ππήξρε ε κηθξφηεξε θάιπςε ζε ζεηζκηθέο
αθηίλεο.
4.84 Καηαλνκή αθηηλώλ επηκήθσλ (πάλσ) θαη εγθαξζίσλ (θάησ) θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
νξηδνληηνγξαθίεο γηα παξάδεηγκα πξνζαλαηνιηζκνύ θαλάβνπ ηηο 0 ν.
΢ηελ νξηδνληηνγξαθία ησλ 35 km, ν κηθξφο αξηζκφο ζεηζκψλ ζε απηφ ην βάζνο, ζε

ζπλάξηεζε κε ηελ γεσκεηξία ηνπ δηθηχνπ, δελ βνήζεζε ζηελ απνθαηάζηαζε ηνπ
κεγαιχηεξνπ κέξνπο ησλ αλσκαιηψλ ησλ ηαρπηήησλ ησλ θπκάησλ ρψξνπ, θαη ηδηαίηεξα δε
απηψλ ησλ εγθάξζησλ (S). ΢ηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ παζεηηθήο ζεηζκηθήο
ηνκνγξαθίαο, ε πησρφηεξε θαηαθφξπθε αλάιπζε ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε νξηδφληηα είλαη
ινγηθή, θπξίσο ιφγσ ηεο γεσκεηξίαο κεηαμχ ππνθέληξσλ θαη ζηαζκψλ ηνπ δηαζέζηκνπ
ζεηζκνινγηθνχ δηθηχνπ (Kasatkina et al., 2014).
θαλάβνπ 8 km
θαλάβνπ 8 km
4.3.4.2.1 ΖΦΑΗ΢ΣΔΗΑΚΟ ΢ΤΜΠΛΔΓΜΑ ΢ΑΝΣΟΡΗΝΖ΢
Ζ πεξηνρή κειέηεο εληάζζεηαη ζην θεληξηθφ ηκήκα ηνπ ζχγρξνλνπ Ζθαηζηεηαθνχ ηφμνπ
απνηειψληαο έλα εμαίξεην παξάδεηγκα αλίρλεπζεο αλσκαιηψλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ
ζρεηηδφκελσλ κε ηνπηθά εθαηζηεηνηεθηνληθά ζηνηρεία ηε ρξήζεη ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο.
΢ηελ ΢αληνξίλε δηαθξίλνπκε ηελ εθαηζηεηαθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ λεζηνχ ζηα παξαθάησ
εθαηζηεηαθά θέληξα:
1. Ζθαηζηεηαθά θέληξα Αθξσηεξίνπ
2. Ζθαηζηεηαθφ θέληξν Θήξαο
3. Ζθαηζηεηαθφ θέληξν Μεγάινπ Βνπλνχ
4. Ζθαηζηεηαθφ θέληξν Μηθξνχ Πξνθήηε Ζιία
5. Ζθαηζηεηαθφ θέληξν ΢θάξνπ
6. Ζθαηζηεηαθά θέληξα Θεξεζίαο
΢ηελ Θήξα, ζηελ Θεξεζία θαη ζην Αζπξνλήζη έπεηηα απφ κηα ζεηξά εθξήμεσλ είρακε ηελ
απφζεζε ηνπ αλψηεξνπ ζηξψκαηνο ησλ ηγληκβξηηψλ θαη ηεο αλψηεξεο ζεηξάο ηεο Κίζζεξεο
πνπ απνηέζεθε ζε ηέζζεξηο θάζεηο. Γηα ηα εθαηζηεηαθά πξντφληα ηεο Θήξαο έρεη
δεκνζηεπζεί έλαο κεγάινο αξηζκφο κειεηψλ πνπ πεξηγξάθνπλ ηηο πεηξνγξαθηθέο θαη ρεκηθέο
ηδηφηεηεο απηψλ, νη θπξηφηεξνη ησλ νπνίσλ είλαη:
1. Βαζάιηεο θαη αλδεζηηηθνί βαζάιηεο: Δκθαλίδνληαη ζαλ ξεχκαηα ιάβαο ζηελ βάζε
θαη ζηελ θνξπθή ηνπ Μεγάινπ Βνπλνχ, ζην θάησ άθξν ησλ ιαβψλ ηεο Θεξεζίαο ζηα κεζαία
θαη αλψηεξα κέξε ηνπ Μηθξνχ Πξνθήηε Ζιία, ζηε κεζαία ζεηξά ηεο ΢θάξνπ θαη ζηα
θαηψηεξα κέξε ηνπ εθαηζηεηαθνχ θέληξνπ ηεο Θήξαο. Οη λεψηεξνη θψλνη ζθσξηψλ ηνπ
Κφθθηλνπ Βνπλνχ είλαη βαζάιηεο θαη βαζαιηηθνί αλδεζίηεο.
2. Αλδεζίηεο: Δκθαλίδνληαη ζαλ ξεχκαηα ιάβαο ζηα κέζα θαη ζηελ θνξπθή ηνπ
Μεγάινπ Βνπλνχ, ζηε βάζε ησλ θαηψηεξσλ ιαβψλ ηεο Θεξεζίαο, ζηα αλψηεξα κέξε ηνπ
Μηθξνχ Πξνθήηε Ζιία θαη ζηηο θαηψηεξεο ιάβεο ηνπ εθαηζηεηαθνχ θέληξνπ ηεο Θήξαο.
Τπάξρνπλ σο ππξήλεο ζηε βάζε ηνπ Μηθξνχ Πξνθήηε Ζιία θαη ζηε κεζαία ζεηξά ηνπ
΢θάξνπ. Ωο θιέβεο εκθαλίδνληαη ζην Μηθξφ Πξνθήηε Ζιία. Σν αλψηεξν ζηξψκα θαη
αξθεηνί νξίδνληεο ηεο Μεζαίαο ζεηξάο ηφθθσλ είλαη αλδεζηηηθήο ζχλζεζεο.
3. Γαθίηεο, ξπνδαθίηεο, ξπφιηζνη: Δκθαλίδνληαη θπξίσο σο δφκνη θαη παρηά ξεχκαηα

ιάβαο ζηα πξντφληα ηνπ Αθξσηεξίνπ, ηηο θαηψηεξεο φμηλεο ιάβεο ηεο Θήξαο, ηηο αλψηεξεο
φμηλεο ιάβεο ζε Θήξα θαη Θεξεζία θαη Παιαηά θαη Νέα Κακκέλε. Δπίζεο ζε φια ηα φμηλα
ππξνθιαζηηθά πξντφληα. Πνιχ ζπρλά ζε απηέο ηηο ιάβεο είλαη ηα αζξνίζκαηα θξπζηάιισλ
θαη νη βαζηθήο ζχζηαζεο μελφιηζνη.
Ο θχξηνο φγθνο ησλ δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, ψζηε λα γίλεη ε αλαγλψξηζε ησλ
θχξησλ ζηνηρείσλ πνπ πξνθαινχλ αλσκαιίεο ζηηο ζεηζκηθέο ηαρχηεηεο, ήηαλ απφ ηελ
ζεηζκηθή έμαξζε ηνπ Κνινχκπν (2003) θαη ηεο ΢αληνξίλεο (2011-2012), αλαδεηθλχνληαο
έηζη έλαλ θαηάινγν 1648 ζεηζκηθψλ γεγνλφησλ. Ζ δηαδηθαζία αληηζηξνθήο αλέδεημε κέζα
ρξνπληθά ζθάικαηα ηεο ηάμεσο ησλ 0.28 δεπηεξνιέπησλ. Οη κέζεο αλσκαιίεο ησλ
ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ, θαζψο θαη ν ιφγνο απηψλ (Vp/Vs) παξνπζηάδεηαη ζηελ Δηθ. 4.87
θαη 4.89.
Ζ εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ πεξηνξίζηεθε ζηελ πεξηνρή φπνπ αλνηθνδνκήζεθαλ νη

ζπλζεηηθέο δνθηκέο (4-7 km), θαη ππάξρεη επαξθήο θάιπςε κε ζεηζκηθέο αθηίλεο, φπσο
πεξηγξάθεηαη ζην αληίζηνηρν ρσξίν. Οη δηαθπκάλζεηο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ
ζηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα θαίλεηαη λα είλαη κεηαμχ ηνπ +10% and -10%, κε νξηζκέλεο
αθξαίεο ηηκέο λα πξνζεγγίδνπλ ην ±12%, ελψ γηα ηελ θαηαλνκή ησλ ηηκψλ ηνπ Vp/Vs
παξαηεξείηαη έλα εχξνο κεηαμχ 1.65 θαη 2.15.
Vp/Vs (δεμηά) ζηηο επηιεγκέλεο νξηδνληηνγξαθίεο.
Οη πην ηζρπξέο αληηζέζεηο αλαγλσξίζηεθαλ ζηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα ηνπ θινηνχ (4-7 km),
ελψ γηα βάζε κεγαιχηεξα ησλ 7 km ε φιε εηθφλα αιιάδεη. Πην ζπγθεθξηκέλα, γίλεηαη
αληηιεπηή κία δψλε ρακειψλ ηαρπηήησλ (Vp θαη Vs) θάησ απφ ηελ Καιδέξα ηεο
΢αληνξίλεο, φπνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ αληίζηνηρε ζεηηθψλ αλσκαιηψλ ζην ΒΑ κέξνο
ηνπ λεζηνχ, φπνπ πεξλά ε ηεθηνληθή γξακκή ηνπ Κνινχκπν (Dimitriadis et al., 2010;
Sakellariou et al., 2010). Ζ θχξηα αξλεηηθή αλσκαιία γηα ηα επηκήθε θχκαηα πνπ εληνπίδεηαη
ζην λφηην κέξνο ηνπ εθαηζηεηαθνχ ζπκπιέγκαηνο (~-10%), έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ
αληίζηνηρε ζεηηθή (~+10%), απφ ην θεληξηθφ ηνκέα ηεο Νέαο Κακέλεο έσο ην Ζκεξνβίγιη,
δεκηνπξγψληαο κία αζπλέρεηα πνπ ηαπηίδεηαη κε ηελ ηεθηνληθή γξακκή ηεο Κακέλεο, φπσο
θαίλεηαη απφ ηελ επηθαλεηαθή νξηδνληηνγξαθία ησλ 4 km (±1 km).
Vp/Vs (δεμηά) ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο.
Ζ ζπγθεθξηκέλε εηθφλα έξρεηαη ζε αληηζπζρέηηζε κε ηελ αληίζηνηρε ησλ εγθαξζίσλ

θπκάησλ, φπσο κπνξεί λα θαλεί ζηελ Δηθ. 4.87B, θαη ραξηνγξαθείηαη ιεπηνκεξψο απφ ηηο
αληίζηνηρεο ηνκέο (Δηθ. 4.88). Δπηπιένλ, κία παξφκνηα παξαηήξεζε γίλεηαη αληηιεπηή ζηνλ
θεληξηθφ ηνκέα ηεο Γπηηθήο αθηήο ηεο ΢αληνξίλεο, ζηελ επηθαλεηαθή νξηδνληηνγξαθία (4
km), φπνπ κία ηζρπξή αληίζεζε κεηαμχ ζεηηθψλ (βφξεηα) θαη αξλεηηθψλ (λφηηα) αλσκαιηψλ
ηαρπηήησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ, ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεχζπλζεο, κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηελ
πδξνζεξκηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ θαηαγξάθεθε απφ πξφζθαηεο κειέηεο (Sigurdsson et al.,
2006; Dotsika et al., 2009). Γεληθψο, νη αξλεηηθέο αλσκαιίεο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ
ρψξνπ ζπλδένληαη κε ηελ παξνπζία ηνπηθψλ ξεμηγελψλ δσλψλ, κηαο θαη κία ηέηνηα δνκή
παξηζηά ην θαηαθεξκαηηζκέλν ηκήκα ηνπ θινηνχ, φπνπ ζεξκά ξεπζηά βξίζθνπλ δίνδν γηα λα
αλέιζνπλ. Σα ηκήκαηα ηνπ εθαηζηεηαθνχ ζπκπιέγκαηνο πνπ έρνπλ θαηαξξεχζεη
ραξαθηεξίδνληαη απφ κία επξεία δψλε ρακειψλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ θπκάησλ (Vp) κέρξη
θαη ην βάζνο ησλ 7 km.
Γηα ηελ ιεπηνκεξέζηεξε παξαθνινχζεζε απηψλ ησλ αιιαγψλ, πξαγκαηνπνηήζεθαλ δχν

ηνκέο, κία ζε δηεχζπλζε Β37°Α θαη ε άιιε ζε Β127°Α αληίζηνηρα (Δηθ. 4.88). Οη έληνλεο
αξλεηηθέο αλσκαιίεο εληνπίδνληαη θπξίσο ζε βάζε κεγαιχηεξα ησλ 5 km, ζρεηηδφκελεο κε

ζρεηηθά κεγάιεο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs. Οη ηνκέο πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ αλαδεηθλχνπλ κία
πεξηνρή πςεινχ ιφγνπ Vp/Vs (>2), Β-ΒΑ ηεο Νέαο Κακέλεο, φπνπ έρεη νξνθή ηα 3 km θαη
δάπεδν ηα 7 km (±0.5 km). Ζ ζπγθεθξηκέλε παξαηήξεζε ζπκπίπηεη κε κία ιεπηή δψλε
αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ ηφζν ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ φζν θαη ζησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ,
αλαδεηθλχνληαο έηζη κία πεξηνρή φπνπ κπνξεί λα βξίζθεηαη ν ξερφο καγκαηηθφο ζάιακνο
θάησ απφ ηελ Καιδέξα ηεο ΢αληνξίλεο. Πέξημ ηνπ λεζηνχ θαη ζε κεγαιχηεξα βάζε (~7 km),
παξαηεξνχληαη πςειέο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs, φπνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηνχλ κε ηελ
θπθινθνξία πδξνζεξκηθψλ ξεπζηψλ, ρακειφηεξεο ζρεηηθά ζεξκνθξαζίαο, θαηά κήθνο ησλ
δηαξξήμεσλ ηεο θαιδέξαο, θαη δηεηζδχζεσλ πνπ ηξνθνδνηνχλ ηνλ θχξην καγκαηηθφ ζάιακν
κε ηήγκα, παξάγνληαο ζπλζήθεο πςειήο ιηζνζηαηηθήο πίεζεο.
Δηθ. 4.89 ΢πλδπαζκόο 3-Γ αλσκαιηώλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ (αξηζηεξά) θαη ιόγνπ Vp/Vs (δεμηά), κε
ηνπνγξαθία θαη ραξηνγξαθεκέλεο δώλεο (ηξνπ. Papadimitriou et al., 2015).
Αληίζηνηρα, ζηελ πεξηνρή ηνπ ππνζαιάζζηνπ εθαηζηείνπ ηνπ Κνινχκπν (ΒΑ),

παξαηεξνχληαη ρακειέο ηηκέο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ (Vp), θαζψο θαη ζηνλ
ιφγν Vp/Vs, νη νπνίεο κπνξνχλ λα απνδνζνχλ ζηα αλεξρφκελα, ζε θαζεζηψο απμεκέλεο
πίεζεο, ζεξκά αέξηα απφ ηνλ αληίζηνηρν καγκαηηθφ ζάιακν (2-6 km) πξνο ηελ επηθάλεηα ηεο
ζάιαζζαο (Zollo et al., 2003).
4.3.4.2.2 ΖΦΑΗ΢ΣΔΗΑΚΟ ΢ΤΜΠΛΔΓΜΑ ΝΗ΢ΤΡΟΤ-ΚΩ
Ζ Νίζπξνο είλαη έλα εθαίζηεην πνπ απνηειεί κέξνο ηνπ εθαηζηεηαθνχ ηφμνπ ηεο λφηηαο
Διιάδαο. Βξίζθεηαη ζηελ άθξε ηνπ ηφμνπ ηνπ Αηγαίνπ, καδί κε ηε Καιδέξα ηεο Κσ θαη ηε
λήζν Γπαιί. Ζ κνξθνινγία ηεο έρεη επεξεαζηεί απφ ην εθαίζηεην θαη ην εθαηζηεηνγελέο ηεο
έδαθνο πνπ είλαη πνιχ εχθνξν θαη επλνεί ηε δελδξνθνκία θαη ηελ πινχζηα βιάζηεζε. Έρεη
έθηαζε 41 ηεηξαγσληθά km, πςφκεηξν 698 κέηξα θαη κήθνο αθηψλ 30 km. Γπηηθά θαη βφξεηα
ηεο Νηζχξνπ βξίζθνληαη ηέζζεξηο λεζίδεο, ηα ιεγφκελα Νηζχξηα.
Οη πξψηεο ππνζαιάζζηεο εθξήμεηο έιαβαλ ρψξα πξηλ 150.000 ρξφληα, ελψ ε θχξηα
δξαζηεξηφηεηα ζπλέβε 40 κε 10 ρηιηάδεο ρξφληα πξηλ. Ζ ηειεπηαία έθξεμε πνπ ζπλνδεχηεθε
απφ έθρπζε καγκαηηθνχ πιηθνχ ρξνλνινγείηαη πξηλ 15-20 ρηιηάδεο ρξφληα, φπσο αλαθέξεηαη
απφ ηνλ Vougioukalakis (1984). Οη πην γλσζηέο απφ ηηο εθξήμεηο ηνπ εθαηζηείνπ ηεο
Νηζχξνπ είλαη απηέο ησλ εηψλ 1422, 1830, 1871, 1873 θαη 1888. Οξηζκέλεο απφ απηέο ήηαλ
ηφζν έληνλεο ψζηε ε εθαηζηεηαθή ζπνδφο πνπ εθηηλάρζεθε λα εληνπίδεηαη ζήκεξα ζηηο
πεξηνρέο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, πνιχ καθξηά ηεο Νηζχξνπ, φπσο έδεημαλ ηα
απνηειέζκαηα ησλ ππνζαιάζζησλ γεσηξήζεσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο γεσηξήζεσλ βαζέσλ
ζαιαζζψλ. Καηά ηνλ Gorceix (1873) θακηά έθξεμε ζπλνδεπφκελε θαη απφ έθρπζε ιάβαο δελ
έρεη ζπκβεί ζην εθαίζηεην ηεο ληζχξνπ απφ ηνπο ηζηνξηθνχο ρξφλνπο κέρξη ζήκεξα, ελψ ν
Desio (1910) αλαθέξεη φηη ε εθαηζηεηαθή ελέξγεηα απφ ηελ επνρή ηνπ Ηππνθξάηε,
εθδειψλεηαη κφλν κε αηκηδηθή δξάζε. Ζ ελαιιαγή ζηα παξνμπζκηθά επεηζφδηα ηεο
εθαηζηεηαθήο δξαζηεξηφηεηαο, νδήγεζε ζηαδηαθά ζηελ δφκεζε ελφο ζχλζεηνπ
ζηξσκαηνεθαηζηείνπ πνπ απνηειείηαη απφ ηέθξα θαη ιάβεο, ησλ νπνίσλ ε ζχζηαζε
θπκαίλεηαη απφ βαζαιηηθή-αλδεζηηηθή έσο ξπνιηζηθή (π.ρ. Volentik et al., 2005).
Σν εθαίζηεην ηεο Νηζχξνπ εκθαλίδεη κηα κεγαινπξεπή θαιδέξα κήθνπο πεξίπνπ 3000
κέηξσλ θαη χςνπο ηνηρσκάησλ 650 κέηξσλ. Ο ππζκέλαο ηεο θαιδέξαο, φπνπ απηφο δελ
θαιχπηεηαη απφ ηηο πξφζθαηεο ιάβεο ηεο κεηα-θαιδεξηθήο πεξηφδνπ, εκθαλίδεη νξηζκέλνπο
ζρεκαηηζκνχο, δείγκα κηαο ζεκαληηθήο πδξνζεξκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Πξφθεηηαη γηα
θξαηήξεο θξεαηηθψλ εθξήμεσλ. Καηά ηνλ Βνξεάδε (1950) ε νλνκαζία απηή είλαη
αδηθαηνιφγεηα αθνχ θακία απφδεημε δελ ππάξρεη γηα ηελ χπαξμε απηψλ θαηά ηε δηάξθεηα
ηεο εθρπηηθήο θαη εθξεθηηθήο δξάζεο ηνπ εθαηζηείνπ. Αληίζεηα φιεο νη ελδείμεηο πείζνπλ φηη
νη ζρεκαηηζκνί απηνί πξνέθπςαλ κεηά ην νξηζηηθφ ηέινο ηεο δξάζεο ηνπ εθαηζηείνπ θαη
αθνχ ε εθαηζηεηφηεηα ηνπ λεζηνχ πέξαζε ζην ζηάδην ηεο κεηα-εθαηζηεηαθήο αηκηδηθήο
θάζεο.
Ο ζεακαηηθφηεξνο απφ φινπο ηνπο θξαηήξεο θξεαηηθψλ εθξήμεσλ ηεο Νηζχξνπ είλαη
αλακθίβνια ν «΢ηέθαλνο» κε πςφκεηξν ζηα 120 κέηξα (Δηθ. 4.90), πνπ βξίζθεηαη ζην
θέληξν ηνπ επηπέδνπ ηνπ ππζκέλα ηεο θαιδέξαο. Δίλαη ηειείσο θπθιηθφο, έρεη δηάκεηξν 300
κέηξα πεξίπνπ, βάζνο 20-25 κέηξα, ηα δε ηνηρψκαηά ηνπ είλαη εληειψο θάζεηα. Ο θξαηήξαο
απηφο ηέκλεη ηα αιινπβηαθά πξντφληα πιήξσζεο ηεο θαιδέξαο, δειαδή ηα ιεπηά πιηθά ηεο
απνζάζξσζεο ηα νπνία ηψξα έρνπλ πιήξσο θανιηλνπνηεζεί σο ζπλέπεηα ηεο δξάζεο ησλ
εθαηζηεηαθψλ αηκίδσλ. Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα νξπθηά πνπ έρνπλ πξνζδηνξηζζεί ζηνλ
θξαηήξα «΢ηέθαλν» είλαη δεπηεξνγελή θαη πξνέξρνληαη απφ ηνπο εμαιινησκέλνπο
εθαηζηίηεο . Σα αέξηα ησλ αηκίδσλ H2S, CO2, SO2 θαηά ηελ έμνδφ ηνπο απφ νξηζκέλεο ζέζεηο
ηνπ θξαηήξα, καδί κε πδξαηκνχο, δεκηνπξγνχλ φμηλα δηαιχκαηα, θπξίσο ζεηηθνχ νμένο. Σα
ηειεπηαία απνηεινχλ ηνπο θχξηνπο παξάγνληεο κεηαηξνπήο ησλ αξρηθψλ πιηθψλ ζε απζηγελή
νξπθηά. Έηζη ηα δηαιχκαηα ηνπ ζεηηθνχ νμένο επηδξνχλ θαηά θχξην ιφγν ζηνπο αζηξίνπο θαη
ηελ χειν ησλ εθαηζηεηαθψλ πεηξσκάησλ κε απνηέιεζκα ηελ θηλεηνπνίεζε ηφλησλ φπσο Na,
K, Ca, Al, Fe θαη ηελ δεκηνπξγία ζεηηθψλ θαη ππξηηηθψλ νξπθηψλ.
Σν δηνμείδην ηνπ ππξηηίνπ πνπ ειεπζεξψλεηαη θαηά ηελ αληίδξαζε θξπζηαιιψλεηαη σο

ρξηζηνβαιίηεο ή ηξηδπκίηεο ή ραιαδίαο. Γεληθά ν αινπλίηεο ζρεκαηίδεηαη ζε ζπλζήθεο
πςειήο ζπγθέληξσζεο Ζ ελψ αληίζεηα ζε ρακειέο ζπγθεληξψζεηο ησλ ηφλησλ απηψλ
ζρεκαηίδεηαη Κανιηλίηεο. Άιιν ζεηηθφ νξπθηφ πνπ έρεη πξνζδηνξηζζεί είλαη ν Αινπλνγελήο ν
νπνίνο είλαη απνηέιεζκα ηεο ηζρπξήο ηάζεο ησλ ηφλησλ ηνπ αξγηιίνπ λα ζρεκαηίδνπλ, ζε
πδάηηλα δηαιχκαηα, ζχκπινθα ηφληα αξγηιίνπ ηα νπνία ελψλνληαη κε ζεηηθέο ξίδεο. Ζ
αηκηδηθή ελέξγεηα εθδειψλεηαη απφ ξσγκέο ηνπ πξνζρσζηγελνχο εδάθνπο, ζρεδφλ ζε φιε
ηελ επηθάλεηα ηνπ ππζκέλα ηνπ. Δληνλφηεξε αλέμνδνο αηκίδσλ παξαηεξείηαη ζην αλαηνιηθφ
ηκήκα ηνπ ππζκέλα ηνπ, απνηέιεζκα ηεο νπνίαο είλαη ε ζπγθέληξσζε ζεξκψλ λεξψλ, ησλ
νπνίσλ ε ζηάζκε απμνκεηψλεηαη αηζζεηά αλάινγα κε ηελ επνρή. Σα λεξά απηά είλαη, θαηά
πάζα πηζαλφηεηα, κίγκα ζαιάζζηνπ θαη βξφρηλνπ λεξνχ, ηα νπνία ζεξκαίλνληαη ιφγσ ηεο
δξάζεο ησλ αηκίδσλ. Αθφκα εθδήισζε αηκίδσλ έρνπκε θαη ζηελ αλαηνιηθή φρζε ηνπ, ζηηο
πξνζρψζεηο πνπ θαιχπηνπλ, κε κηθξφ πάρνο, ηνλ δαθίηε, φςεο πνξθπξηηηθνχ πεξιίηε ηεο
Νηθηάο.
Έλαο άιινο θξαηήξαο ν «ΠΟΛΤΒΩΣΖ΢», πςφκεηξν 150 κέηξα, βξίζθεηαη ζηα ΝΑ

θξάζπεδα ηνπ Γηαβάηε. Απνηειεί κηα δεπηεξνγελή εθξεμηγελή ρνάλε (θαηά ηνλ ΒΟΡΔΑΓΖ)
κε πξνζαλαηνιηζκφ ΒΑ-ΝΓ. ΢ην ΒΑ ηκήκα ηεο ρνάλεο απηήο ζπλαληάκε ην ιεβεηνεηδέο
βχζηζκα ηνπ «ΠΟΛΤΒΩΣΖ» κε κήθε αμφλσλ 150 θαη 100 κέηξα, ελψ ην βάζνο ηνπ είλαη
πεξίπνπ 20 κέηξα. ΢ηνλ «ΠΟΛΤΒΩΣΖ» ε αηκηδηθή ελέξγεηα εληνπίδεηαη θχξηα ζηηο δχν
απφηνκεο πιεπξέο ηνπ, δειαδή ζηε ΒΓ, ε νπνία απνηειεί ηα ΝΑ θξάζπεδα ηνπ Γηαβάηε, θαη
ζηε ΝΑ πνπ παξαηεξείηαη έληνλε αλέμνδνο αηκίδσλ απφ επηά δηαθνξεηηθά ζεκεία. ΢ηνλ
ππζκέλα ηνπ δελ παξαηεξνχληαη αηκίδεο.
Τπάξρνπλ επίζεο ηξεηο αθφκα θξαηήξεο θξεαηηθψλ εθξήμεσλ, ν «ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ΢» πνπ

ζρεκαηίδεη κηα ρναλνεηδή θνηιφηεηα ζηα ΝΑ θξάζπεδα ηνπ δηαβάηε ζε πςφκεηξν 135 κέηξα,
θαζψο θαη νη θξαηήξεο «ΑΥΗΛΛΔΑ΢» θαη «ΛΟΓΟΘΔΣΖ΢». ΢ηνλ θξαηήξα
«ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ» παξαηεξνχκε έληνλε εθδήισζε αηκίδσλ ζηνλ ππζκέλα ηνπ, θαζψο θαη
έληνλε εθδήισζε ηεο αηκηδηθήο ελέξγεηαο ΝΓ απηνχ, ζε απφζηαζε πεξίπνπ 250 κέηξσλ, δηα
κέζνπ ησλ ξσγκψλ ηνπ θαηαθεξκαηηζκέλνπ εθαηζηεηαθνχ βξάρνπ.
Καηά ηελ ελφξγαλε πεξίνδν, παξαηεξήζεθε κία ζεηζκηθή έμαξζε κεηαμχ ησλ εηψλ 1995 θαη
1997, ε νπνία έρεη ραξαθηεξηζηεί απφ πνιινχο εξεπλεηέο σο εθαηζηεηνηεθηνληθή (π.ρ.
Papadopoulos et al., 1998; Vougioukalakis et al., 1998; Sachpazi et al. 2002), ε νπνία
κάιηζηα ζα ρξεζηκνπνηεζεί σο κέξνο ησλ δεδνκέλσλ ηεο 3-Γ ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο.
Δπηξπφζζεηα, αξθεηά άιια γεσινγηθά θαηλφκελα, κε ζπλδεφκελα κε εθαηζηεηαθή
δξαζηεξηφηεηα θαηαγξάθεθαλ θαηά ηελ ίδηα πεξίνδν. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ πεξηνρή
Λαθθί, ηνλ ππζκέλα ηεο θαιδέξαο ηνπ εθαηζηείνπ ηεο Νηζχξνπ, εθδειψζεθε ζηηο 29
Ννεκβξίνπ 2001 επηθαλεηαθή ξσγκή, θαηά κήθνο ηεο νπνίαο πξνθιήζεθε θαζίδεζε, κε
απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ζηελήο ηάθξνπ.
Δηθ. 4.90 Ο θξαηήξαο ηνπ ΢ηεθάλνπ από ηελ εξγαζία ησλ Ganas and Lagios (2003)
Ζ πεξηνρή εθδήισζεο ήηαλ 220 επί 120 κέηξα θαη ην κέγηζην ζπλνιηθφ κήθνο ηεο ξσγκήο
257 κέηξα, κε ηξεηο δηαθιαδψζεηο. Σν κέγηζην άλνηγκα ηεο ηάθξνπ κεηξήζεθε 4,8 κέηξα ελψ
ην κέγηζην θαηλφκελν βάζνο 15 κέηξα. Σα ηέιε Γεθεκβξίνπ ηνπ 2002 ε ξσγκή απηή
επεθηάζεθε πξνο ηα λνηηνδπηηθά, γηα αθφκα 270 κέηξα. Σν κέγηζην άλνηγκα ηεο λέαο ηάθξνπ
κεηξήζεθε 10,4 κέηξα ελψ ην κέγηζην θαηλφκελν βάζνο ηνπ λένπ ηκήκαηνο ήηαλ 11 κέηξα.
΢ηελ πεξηνρή επέθηαζεο ηεο ξσγκήο δελ αληρλεχζεθε θακηά ζεξκηθή αλσκαιία νχηε
νπνηαδήπνηε αλέμνδνο αεξίσλ. Γελ δηαπηζηψζεθε επίζεο αμηφινγε νξηδφληηα ή θαηαθφξπθε
κεηαηφπηζε ησλ ηεκαρψλ έλζελ θαη έλζελ ηεο ξσγκήο. Απφ ηηο κεηξήζεηο ξαδνλίνπ ζηα
εδαθηθά αέξηα πξνέθπςε φηη ε έθιπζε ξαδνλίνπ είλαη αληίζηνηρε κε απηήλ ηεο αξρηθήο
θάζεο δεκηνπξγίαο ηεο ξσγκήο, ην Ννέκβξην ηνπ 2001. Οη ππαίζξηεο παξαηεξήζεηο θαη νη
κεηξήζεηο θπζηθνρεκηθψλ παξακέηξσλ ησλ ζεξκψλ εθδειψζεσλ ηνπ επξχηεξνπ ρψξνπ δελ
αλίρλεπζαλ θάπνηα αιιαγή ζηελ πξφηεξε θαηάζηαζε εξεκίαο ηνπ εθαηζηείνπ. Ωο ην
πηζαλφηεξν ζελάξην γέλεζεο ηεο ξσγκήο ζεσξείηαη ε θαζίδεζε ησλ ππεξθείκελσλ ραιαξψλ
επηθαλεηαθψλ ηδεκάησλ (πιηθά βξαδείαο πιήξσζεο ηεο θαιδέξαο) ζε ξσγκέο θαη έγθνηια
πνπ πξνυπήξραλ ζηνπο ππνθείκελνπο ζρεκαηηζκνχο ηαρείαο πιήξσζεο ηεο θαιδέξαο,
πξσηνγελψο (έγθνηια κεηαμχ ησλ θαηαθξεκληζκέλσλ ηεκαρψλ) ή δεπηεξνγελψο (δηάβξσζε
απφ παιαηφηεξε, ξερή πδξνζεξκηθή δξάζε, ξεγκαηψζεηο). Ζ ζεηζκηθή θξίζε ηνπ 1995-1998
είλαη επίζεο πηζαλφ λα ελεξγνπνίεζε ξήγκαηα θαη ξσγκαηψζεηο ζην ρψξν απηφ (Δηθ. 4.92).
Οη έληνλεο βξνρνπηψζεηο πξνθάιεζαλ ηελ θαζίδεζε ησλ άλσ ραιαξψλ ηδεκάησλ ελψ ην
θαηλφκελν απηφ επηβαξχλζεθε έληνλα απφ ηελ απνςίισζε ησλ πξαλψλ ηεο θαιδέξαο ιφγσ
ηεο ειεχζεξεο βνζθήο θαη ησλ ππξθαγηψλ πνπ εθδειψζεθαλ ηα ηειεπηαία ρξφληα, γεγνλφο
πνπ νδεγεί ζηελ ηαρεία απνξξνή θαη ζπζζψξεπζε φισλ ησλ θαηαθξεκληζκάησλ ηεο ιεθάλεο
ζηελ ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή (Vougioukalakis, 2003).
Αληίζηνηρα, ε λήζνο Κσο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ παξνπζία Σξηηνγελψλ θαη Σεηαξηνγελψλ
εθαηζηεηαθψλ πεηξσκάησλ (Δηθ. 4.91). Ζ ηεηαξηνγελήο εθαηζηεηφηεηα παξήγαγε κηα ζεηξά
απφ ξπνιηζηθά-δαθηηηθά εθαηζηεηαθά πεηξψκαηα ππξνθιαζηηθέο ξνέο (Boven et al. 1987;
Dalambakis 1987). Ζ εκθάληζε Κανιίλε ζηε ρεξζφλεζν ηεο Κεθάινπ, ζηα ΝΓ ηνπ λεζηνχ,
ζπλδέεηαη κε ηελ χπαξμε Ρπνιηζηθψλ πεηξσκάησλ Πιεηνθαηληθήο ειηθίαο (Boven et al.
1987).
΢χκθσλα κε ηνπο Παπαληθνιάνπ θαη Λέθθα (1990), ε αιπηθή δνκή ηεο Κσ πεξηιακβάλεη ηηο
εμήο ηεθηνληθέο ελφηεηεο:
1. Ζ ζρεηηθά απηόρζνλε ελόηεηα: ΢ηελ ρεξζφλεζν ηεο Κεθάινπ θαζψο θαη

ζηελ θεληξηθή πεξηνρή ηνπ βνπλνχ Γίθαηνο, εκθαλίδεηαη ε ζρεηηθά απηφρζνλε
ελφηεηα, ε νπνία πεξηιακβάλεη κεηακνξθσκέλα πεηξψκαηα πνπ ζην
θαηψηεξν ηκήκα ηνπο βξίζθνληαη Παιαηνδσηθνί ζρηζηφιηζνη θαη ζην αλψηεξν
ηκήκα ππάξρνπλ Μεζνδσηθά κεηακνξθσκέλα αλζξαθηθά πεηξψκαηα. Απηή ε
ζρεηηθά απηφρζνλε ελφηεηα ζηελ πεξηνρή ηεο Κεθάινπ θαιχπηεηαη απφ έλαλ
κνιαζζηθφ θαησ-Μεηνθαηληθφ ζρεκαηηζκφ πάρνπο κεξηθψλ εθαηνληάδσλ
κέηξσλ.
2. Ο αιιόρζνλνο θιύζρεο: Δκθαλίδεηαη ζην αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο Κσ θαη ε

επαθή ηνπ κε ην Παιαηνδσηθφ ηκήκα ηεο ζρεηηθά απηφρζνλεο ελφηεηαο είλαη
έλα θαηαθφξπθν ξήγκα.
3. Σν θάιπκκα ηεο Είαο: Ο ζρεκαηηζκφο απηφο πνπ δελ είλαη κεηακνξθσκέλνο,

κνηάδεη κε ηελ ελφηεηα ηεο Σξίπνιεο θαη εθηείλεηαη πάλσ απφ ην ζρεηηθά
απηφρζνλν. Έρεη βξεζεί ζε απ’ επζείαο ηεθηνληθή επαθή πάλσ απφ ηνλ
Μεηνθαηληθφ Μνλδνλίηε ζην βνπλφ Γίθαηνο. ΢ηε δπηηθή Κσ βιέπνπκε κηα
ηεθηνληθή ηνπνζέηεζε ηνπ θαιχκκαηνο πάλσ ζηνλ κνιαζζηθφ θαησ-
Μεηνθαηληθφ ζρεκαηηζκφ θαη θάησ απφ ηα Αλσ-Μεηνθαηληθά εθαηζηεηαθά
πεηξψκαηα.
4. Σν θάιπκκα ηνπ Πξνθήηε Ζιία: Σν θάιπκκα απηφ εθηείλεηαη πάλσ απφ ην

θάιπκκα ηεο Είαο θαη πεξηιακβάλεη ραξαθηεξηζηηθέο πειαγηθέο αθνινπζίεο,
φκνηεο κε απηέο ηεο ελφηεηαο ηεο Πίλδνπ.
Γηα ηελ ραξηνγξάθεζε ησλ παξαπάλσ γεσινγηθψλ δνκψλ επηιέρζεθαλ δεδνκέλα απφ
ηνπηθνχο ζεηζκνχο ελφο επξέσο ρξνληθνχ παξαζχξνπ (1996-2014). Ζ δηαδηθαζία ηεο
ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο αλέδεημε ρξνληθά ζθάικαηα (RMS) πεξίπνπ 0.35 δεπηεξνιέπησλ, κε
ηα κέζα ρξνληθά ππφινηπα ζηνπο ρξφλνπο αθίμεσλ ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ λα
είλαη 0.45 θαη 0.63 δεπηεξφιεπηα αληίζηνηρα. Οη αλσκαιίεο πνπ πξνέθπςαλ γηα ηηο ηαρχηεηεο
ησλ P θαη S θπκάησλ, παξνπζηάδνληαη ζε ηέζζεξεηο νξηδνληηνγξαθίεο 5, 15, 25 θαη 35 km
βάζνπο (Δηθ. 4.93-4.94).
Δηθ. 4.91 α. Γεσγξαθηθή ηνπνζέηεζε ηεο λήζνπ Κσ β. Γεσινγηθόο ράξηεο από ηνλ
Σξηαληαθύιιε (1991).
Σα απνηειέζκαηα απφ ηελ θαηαλνκή ηνπ ιφγνπ Vp/Vs παξαηίζεληαη ζηελ Δηθ. 4.95. Ζ
εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ πεξηνξίζηεθε ζηελ πεξηνρή φπνπ αλνηθνδνκήζεθαλ νη
ζπλζεηηθέο δνθηκέο ζθαθηέξαο (5-35 km), κε ηελ ηαπηφρξνλε επαξθή θάιπςε κε ζεηζκηθέο
αθηίλεο, φπσο πεξηγξάθεηαη ζην αληίζηνηρν ρσξίν. Οη δηαθπκάλζεηο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ
θπκάησλ ρψξνπ γηα ηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα (5-15 km) είλαη κεηαμχ +14% θαη −16%, ελψ
ην Vp/Vs θπκαίλεηαη κεηαμχ 1.55 θαη 2.00. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη νξηδνληηνγξαθίεο ησλ 5 θαη
15 km αλαδεηθλχνπλ κία ΒΑ-ΝΓ δηεπζχλζεσο δψλε ζεηηθψλ αλσκαιηψλ P-ηαρπηήησλ, ε
νπνία ζπκπίπηεη κε ηηο ιεθάλεο ηεο Νφηηαο Νηζχξνπ θαη Αλαηνιηθήο Κσ. Απηή ε
παξαηήξεζε έξρεηαη λα αληηζπζρεηηζηεί κε ηελ αληίζηνηρε εηθφλα ζηηο αλσκαιίεο ησλ
ηαρπηήησλ ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ, φπνπ κπνξεί λα θαλεί κία αξλεηηθή αλσκαιία ΝΓ ηεο
Νηζχξνπ, παξάγνληαο έηζη πςειέο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs (Δηθ. 4.144). Δπηπιένλ, αληίζεην
πξφζεκν ζηηο αλσκαιίεο ησλ επηκήθσλ (+4%) θαη εγθαξζίσλ (-4%) ηαρπηήησλ δηαθαίλεηαη
ζην αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο θαιδέξαο Νηζχξνπ-Κσ, ε νπνία κπνξεί λα απνδνζεί ζηελ
επηθαλεηαθή έθθξαζε ησλ εθαηζηεηαθψλ θέληξσλ Γπαιί θαη ΢ηξνγγπιήο (Nomikou and
Papanikolaou, 2011).
Δηθ. 4.92 Γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ θπξηόηεξσλ ξεμηγελώλ δσλώλ ζηελ πεξηνρή (Nomikou and
Papanikolaou, 2011) κε ηα αληίζηνηρα ηνπσλύκηα.
Ζ θαηαλνκή ησλ αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηελ παξνπζία

θαηαθεξκαηηζκέλσλ, απφ ηνλ ηνπηθφ ξεμηγελή ηζηφ, δσλψλ, φπσο έρνπλ ραξηνγξαθεζεί απφ
πξνγελέζηεξεο κειέηεο (Δηθ. 4.92). Μέζσ απηνχ ηνπ θαηαθεξκαηηζκέλνπ πεδίνπ, γίλεηαη
επθνιφηεξε ε δηείζδπζε ησλ καγκαηηθψλ ξεπζηψλ, θαη ε απεηθφληζή ηεο θαζίζηαηαη
δηαθξηηή απφ ηελ παξνπζία κηαο επηθαλεηαθήο θαη επξείαο αξλεηηθήο αλσκαιίαο κέρξη ηα 15
km βάζνο, ζηελ πεξηνρή λφηηα ηεο λήζνπ Κσ. ΢ην ίδην ρσξηθφ παξάζπξν, γηα βαζχηεξεο
νξηδνληηνγξαθίεο (>15 km), νη αξλεηηθέο αλσκαιίεο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ
γίλεηαη εληνλφηεξε, ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε ησλ επηκήθσλ, ελψ γίλεηαη ζεηηθή ζην ΒΑ
κέξνο ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Ζ ζπγθεθξηκέλε θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ ζηηο ηαρχηεηεο ησλ
θπκάησλ ρψξνπ έρεη ηνλ αληίθηππφ ηεο ζηηο ηηκέο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs (Δηθ. 4.95-4.96) φπνπ
θαηά κέζνλ φξν πξνζεγγίδεη ην 1.90.
Γηα ηελ ιεπηνκεξέζηεξε εμέηαζε ησλ αλσκαιηψλ ηνπηθήο θιίκαθαο, θαζψο θαη ηελ ζχλδεζή
ηνπο κε ηηο ζεηζκηθέο εμάξζεηο ηνπ 1996-1998 θαη 2011-2012, ζε Νίζπξν θαη Κσ αληίζηνηρα,
πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηξεηο ζπλνιηθά ηνκέο (Δηθ. 4.97), νη δχν ζε δηεχζπλζε Β140˚Α θαη κία
ζε Β50˚Α (Δηθ. 4.98-4.100), παξνπζηάδνληαο ηηο απφιπηεο ηηκέο ησλ ηαρπηήησλ ησλ
επηκήθσλ (Vp), εγθαξζίσλ (Vs) θπκάησλ θαη ιφγνπ Vp/Vs.
Δηθ. 4.93 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
νξηδνληηνγξαθίεο (Papadimitriou et al., 2016c).
Ζ πξψηε (1A-1B) θαη ηξίηε (3A-3B) ηνκή αλαδεηθλχνπλ έλα ζηξψκα ρακειήο ηαρχηεηαο,
ζηα επηκήθε θχκαηα, κεηαμχ 8 θαη 17 km βάζνπο, ζηελ θεληξηθή πεξηνρή κειέηεο. Απηφ
κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηελ δξαζηεξηνπνίεζε ησλ ηνπηθψλ ξεγκάησλ πνπ νξηνζεηνχλ ηελ
ιεθάλεο Γπαιί-Νηζχξνπ. Οη ζπγθεθξηκέλε εηθφλα κπνξεί λα αηηηνινγεζεί απφ ηελ
εηζρψξεζε ξεπζηψλ πδάηηλεο πξνέιεπζεο, κέζσ ξεγκάησλ θαη δηαθιάζεσλ, θαζηζηψληαο
ηνλ ζρεκαηηζκφ-μεληζηή ζε θνξεζκφ. Μία αλσκαιία πςειψλ ηηκψλ ηνπ ιφγνπ Vp/Vs θαη
ρακειψλ ηηκψλ ησλ δηαθπκάλζεσλ ηεο ηαρχηεηαο ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ παξαηεξείηαη ζε
κία πεξηνρή 5-10 km ΝΓ ηεο Νηζχξνπ, ζηελ ελδηάκεζε πεξηνρή ηνπ ζπζηήκαηνο ξεγκάησλ,
ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζεο. Ζ ζπγθεθξηκέλε αλσκαιία έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ αληίζηνηρε ησλ
επηκήθσλ θπκάησλ (Vp%), ην νπνίν είλαη ζχλεζεο γηα ελεξγά εθαίζηεηα, θαη πηζαλφηαηα λα
αληηπξνζσπεχεη κία καγκαηηθή δηείζδπζε βαζεηάο πξνέιεπζεο (πινπησλίηεο), απνηεινχκελε
απφ πγξά ξεπζηά θαη πην ζπλεθηηθά ηήγκαηα (Zollo et al., 2003· Sherburn et al., 2003·
Koulakov et al., 2013).
Δηθ. 4.94 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αλσκαιηώλ ησλ εγθαξζίσλ θπκάησλ ζηηο επηιεγκέλεο
Δπηπιένλ, ηα απνηειέζκαηα ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο αλαδεηθλχνπλ κία πεξηνρή πςειψλ ηηκψλ
Vp/Vs (~1.95), ε νπνία κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηελ παξνπζία καγκαηηθψλ ζαιάκσλ πνπ
ηξνθνδνηνχλ ηα εθαηζηεηαθά θέληξα ζε Γπαιί θαη ΢ηξνγγπιή, θαη θζάλεη κέρξη ηα 15 km
βάζνο. ΢ηηο αληίζηνηρεο ηνκέο θαίλεηαη πσο απηέο νη αλσκαιίεο θπθιηθνχ ζρήκαηνο (Δηθ.
4.100) ζπλδένληαη κε κία πεξηνρή ρακειψλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ θαη πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs
ζε κεγαιχηεξα βάζε, γεγνλφο πνπ κπνξεί ζπζρεηηζηεί κε ηελ ηξνθνδνζία, κέζσ ηνπ ηνπηθνχ
ξεμηγελή ηζηνχ, ησλ επηθαλεηαθψλ εθαηζηεηαθψλ θέληξσλ κε καγκαηηθφ πιηθφ απφ έλαλ
βαζχηεξν πξσηνγελή ζάιακν (Papadimitriou et al., 2016a, c). Αληίζηνηρα, κία δψλε πςειψλ
ηαρπηήησλ επηκήθσλ θπκάησλ θαη ιφγνπ Vp/Vs (Vp ~6.4-6.8 km/s θαη Vp/Vs~1.90), ΒΑ-ΝΓ
δηεχζπλζεο, εληνπίζηεθε 5 km Αλαηνιηθά ηεο Νηζχξνπ, κεηαμχ 5 θαη 15 km βάζνπο. Σν
ζπγθεθξηκέλν απνηέιεζκα πηζαλφλ λα ζπλδέεηαη κε ζπζζσξεχζεηο πςειήο ππθλφηεηαο,
δηεξξεγκέλεο απφ ηελ αλνδηθή πνξεία ηνπ κάγκαηνο, απνζεθεπκέλεο θαη ζηεξενπνηεκέλεο
ζην ζπγθεθξηκέλν βάζνο (Patanè et al., 2002).
Οη απφιπηεο ηηκέο ησλ ηαρπηήησλ ησλ θπκάησλ P δείρλνπλ κία δψλε ρακειψλ ηαρπηήησλ
ζην ΝΑ πέξαο ηεο πεξηνρήο κειέηεο, θνληά ζηε λήζν Σήιν, ζε πεξίπνπ 35 km βάζνο (Δηθ.
4.93), ε νπνία κπνξεί λα ζπλδέεηαη κε ηελ ελπδαησκέλε καλδπαθή ζθήλα, φπσο πξνθχπηεη
ζε αληίζηνηρεο κειέηεο ζηελ δηεζλή βηβιηνγξαθία (π.ρ. Guillot et al., 2001· Dinc et al., 2010).
Δπίζεο, ραξαθηεξηζηηθφ απηνχ ηνπ θνκκαηηνχ ηεο πεξηνρήο κειέηεο, θνληά ζηελ ιεθάλε ηεο
Βφξεηαο Σήινπ, είλαη ε ρακειή ηαρχηεηα ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζην αλαηνιηθφ θνκκάηη ηεο
πεξηνρήο κειέηεο, ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε δπηηθή, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα απνηειέζεη κία
έκκεζε έλδεημε γηα δηείζδπζε ξεπζηψλ απφ ηνλ θαηψηεξν θινηφ ζηνλ καλδπαθφ δηάπεηξν
(Papadimitriou et al., 2016c).
Δηθ. 4.96 ΢πλδπαζκόο 3-Γ αλσκαιηώλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρώξνπ, κε ηνπνγξαθία θαη ραξηνγξαθεκέλεο
δώλεο (Nomikou and Papanikolaou, 2011)
Δηθ. 4.97 Γεσγξαθηθή ζέζε ησλ ηνκώλ πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ (Papadimitriou et al., 2016c)
Δηθ. 4.98 Απεηθόληζε ηεο θαηαλνκήο ησλ απόιπησλ ηηκώλ ησλ Ρ ηαρπηήησλ ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο
Δηθ. 4.99 Απεηθόληζε ηεο θαηαλνκήο ησλ απόιπησλ ηηκώλ ησλ S ηαρπηήησλ ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο
Δηθ. 4.100 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ αλσκαιηώλ ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηηο επηιεγκέλεο ηνκέο
4.4 ΢ΤΝΟΠΣΗΚΑ ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ
΢ην ζπγθεθξηκέλν θεθάιαην παξαηίζεληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο αληηζηξνθήο ζε ηνπηθή,

ελδηάκεζε θαη επξεία θιίκαθα, γηα ηελ θαηαζθεπή αμηφπηζησλ ηξηζδηάζηαησλ πξνηχπσλ
ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ ζηηο πεξηνρέο ηεο Γπηηθήο Διιάδνο, Ννηίνπ θαη Βνξείνπ Αηγαίνπ.
Δληφο ησλ ζηφρσλ πνπ ηέζεθαλ θαη πνπ ζηέθζεθαλ κε ζρεηηθή επηηπρία, είλαη ν εληνπηζκφο
θαη ε ιεπηνκεξήο ραξηνγξάθεζε ηνπ επηθαλεηαθνχ καγκαηηθνχ ζαιάκνπ ζην Ζθαηζηεηαθφ
΢χκπιεγκα ηεο Νήζνπ Θήξαο, κέζσ ηεο 3-Γ ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο Σνπηθήο θιίκαθαο
(Karakonstantis et al., 2012; Papadimitriou et al., 2015). Δπίζεο αλαδείρζεθαλ πξσηεχνπζεο
θαη δεπηεξεχνπζεο δνκέο εθαηζηεηαθήο θαη ηεθηνληθήο πξνέιεπζεο ζηηο νπνίεο ελδέρεηαη λα
δνζεί κεγαιχηεξε πξνζνρή κε πεξεηαίξσ ιεπηνκεξείο γεσινγηθέο-γεσθπζηθέο κειέηεο, ηφζν
ζηηο πεξηνρέο ΢αληνξίλεο (Papadimitriou et al., 2015) θαη Νηζχξνπ (Papadimitriou et al.,
2016) φζν θαη ζηελ αληίζηνηρε ησλ Μεζάλσλ-Πφξνπ (Papadimitriou et al., 2016).
Αληίζηνηρεο αμηνπηζηίαο απνηειέζκαηα έιαβαλ ρψξα θαη ζε πεξηνρέο φπνπ εθηπιίρηεθαλ νη
ζεηζκηθέο αθνινπζίεο ηνπ 1999 ηεο Αζήλαο, ηνπ 2001 ηεο ΢θχξνπ, ηνπ 2008 ζηελ Αλδξαβίδα
θαη ζην Κεληξηθφ Ηφλην (2014-2015) φπνπ πξνζδηνξίζηεθαλ νη θχξηεο θαη δεπηεξεχνπζεο
ξεμηγελείο δνκέο πνπ ελεξγνπνηήζεθαλ. Δπίζεο, αμηνπνηήζεθαλ ηα δεδνκέλα απφ ην ηνπηθφ
δίθηπν CRL γηα ηελ παξαθνινχζεζε ησλ ρσξνρξνληθψλ (4-Γ) κεηαβνιψλ ζηελ πεξηνρή ηνπ
Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ, κε ζθνπφ ηελ αξηηφηεξε ραξηνγξάθεζε ηνπηθψλ ηεθηνληθψλ
δνκψλ θαη ζπζρέηηζε ηεο επαλαδξαζηεξηνπνίεζήο ηνπο κε ηελ θίλεζε ξεπζηψλ
(Karakonstantis and Papadimitriou, 2016b).
Πην ζπγθεθξηκέλα, ηα απνηειέζκαηα επξείαο θιίκαθαο ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν αλαδεηθλχνπλ

ηελ ακθηζεαηξηθή θαηαλνκή ησλ ζεηηθψλ αλσκαιηψλ ζηα θχκαηα Ρ γηα ηηο επηιεγκέλεο
νξηδνληηνγξαθίεο, αλάινγνπ ζρήκαηνο κε απηφ ηνπ Σφμνπ. Δμαίξεζε απνηειεί ε ιεθάλε ηνπ
Βνξείνπ Αηγαίνπ, κηαο θαη ε θχξηα αλσκαιία ηαπηίδεηαη κε ηε δηεχζπλζε ηεο ηάθξνπ, θαζψο
θαη νξηζκέλεο ζθήλεο πνπ βξίζθνληαη ζηα φξηα ηεο πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο θαη ελδερνκέλσο
λα ζπζρεηίδνληαη κε κία ζεηξά ξεμηγελψλ δσλψλ νξηδφληηαο νιίζζεζεο, εγθάξζηεο πξνο ην
Διιεληθφ Σφμν, φπσο πξνηείλεηαη απφ ηνπο Sachpazi et al. (2015). Αληίζηνηρα, ε πξνέιεπζε
ησλ αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ εξκελεχεηαη πνηθηινηξφπσο. ΢ηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα
ηαπηίδεηαη κε κέξε κέζεο έσο πςειήο ελζαιπίαο πνπ ελδερνκέλσο λα ζρεηίδνληαη κε ηε
κεηαλάζηεπζε ηνπ εθαηζηεηαθνχ ηφμνπ, θαζψο θαη κε καλδπαθέο παξεηζθξήζεηο ζε θνκκάηη
ηνπ θινηνχ θαηά κήθνο ηνπ λεζησηηθνχ ηφμνπ. ΢ε βάζε κεηαμχ 20 θαη 40 ρηιηνκέηξσλ
δηαθξίλεηαη κία αξλεηηθή αλσκαιία (-12 έσο -14%), δηεχζπλζεο ΒΒΓ-ΝΝΑ, πνπ ηαπηίδεηαη
κε ην ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθφ Πεδίν ησλ Δμσηεξηθψλ Διιελίδσλ.
Γηα ηε ιεπηνκεξέζηεξε δηεξεχλεζε ησλ αλσκαιηψλ πνπ κπνξεί λα ζπζρεηίδνληαη κε ηελ

εγθάξζηα θαηάηκεζε ηεο θαηαδπφκελεο σθεάληαο ιηζφζθαηξαο (slab tearing) θαη
παξείζθξεζεο καλδπαθψλ ζθελψλ, θαηαζθεπάζηεθαλ δέθα (10) ζπλνιηθά ηνκέο, απφ ηελ
Κέξθπξα (ΒΓ) έσο ηελ Κάξπαζν (ΝΑ). Απφ απηέο ηηο ηνκέο, μερψξηζαλ νη επηά κε ηε
κεγαιχηεξε πεξηνρή αμηνπηζηίαο θαη αθνινχζσο νη ηξεηο, φπνπ θαίλεηαη λα μερσξίδεη ε
εγθάξζηα θαηάηκεζε. Ζ πξψηε πεξηνρή είλαη ζηελ Αλδξαβίδα, φπνπ εληνπίδεηαη ε νκψλπκε
δψλε δεμηφζηξνθεο νξηδφληηαο νιίζζεζεο, ε δεχηεξε ζηελ Πχιν, ζε έλα ηκήκα ηνπ
Διιεληθνχ Σφμνπ πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγάιεο νξηδνληηνιηζζεηηθέο δνκέο, θαη ε ηξίηε
κεηαμχ Ρφδνπ θαη Καξπάζνπ, εθεί φπνπ βξίζθεηαη ην ξήγκα νξηδφληηαο νιίζζεζεο ηεο Ρφδνπ
(RTF).
Δηθ.4.101 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζε
νξηδνληηνγξαθίεο ζε βάζε 10, 20, 40 θαη 60 km γηα ηνλ Διιαδηθό ρώξν (θάησ) ζε ζρέζε κε ηελ θαηαλνκή
ησλ αλσκαιηώλ Bouguer από ηηο εξγαζίεο ησλ Lagios et al. (1994) (πάλσ αξηζηεξά) θαη Makris et al.
(2013) (πάλσ δεμηά).
΢ηελ ηνκή 3, ΓΝΓ-ΑΒΑ δηεπζχλζεσο, εκθαλίδεηαη κία ζεηηθή αλσκαιία (>4%) κε ζρεηηθά
κηθξή θιίζε (<30º) πξνο ΑΒΑ, ε νπνία κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηελ θαηάδπζε ηνπ
σθεάληνπ θινηνχ ηεο Σεζχνο. Ζ εηθφλα απηή, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ελαιιαγή κεγάισλ ζε
έθηαζε ηκεκάησλ ηνπ αλψηεξνπ θινηνχ (<20km), απφ ηε ρεξζφλεζν ηεο Παιηθήο έσο ηε
Θεζζαιία θαη ηηο Γπηηθέο ΢πνξάδεο, έξρεηαη ζε ζπκθσλία κε πξνηεηλφκελα κνληέια απφ
πξφζθαηεο γεσινγηθέο κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη ζηελ πεξηνρή (Ganas et al., 2014),
αλαδεηθλχνληαο έηζη ηε ζπκβνιή ηεο Παζεηηθήο ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο ζηε δηεξεχλεζε

ελδερφκελεο ζπζρέηηζεο κεηαμχ θηλήζεσλ πεξηθεξεηαθήο θιίκαθαο θαη ηνπηθψλ
παξακνξθσηηθψλ επεηζνδίσλ (Δηθ.4.102).
Δηθ.4.102 ΢πζρέηηζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ηνκήο 3 από ηελ πεξηθεξεηαθήο θιίκαθαο ζεηζκηθή
ηνκνγξαθία (πάλσ) κε ην πξνηεηλόκελν κνληέιν ησλ Ganas et al. (2014) ζηελ ίδηα πεξίπνπ δηεύζπλζε
(θάησ).
Αληίζηνηρα, ζε ηνπηθή θιίκαθα, νη ζηφρνη πνπ ζηέθζεθαλ κε ζρεηηθή επηηπρία, είλαη ν

εληνπηζκφο θαη ε ιεπηνκεξήο ραξηνγξάθεζε ηνπ επηθαλεηαθνχ καγκαηηθνχ ζαιάκνπ, ζην
Ζθαηζηεηαθφ ΢χκπιεγκα ηεο Νήζνπ Θήξαο (Karakonstantis et al., 2012; Papadimitriou et al.,
2015). Μάιηζηα, νη επηθαλεηαθέο αλσκαιίεο (<4km) επί ησλ ηαρπηήησλ Ρ θπκάησλ θαίλεηαη
λα έρνπλ ηθαλνπνηεηηθή ζπζρέηηζε κε ηηο αλσκαιίεο (<120mGals) Bouguer, φπσο θαίλεηαη
θαη ζηελ Δηθ.4.103, πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πάρνο ησλ ππξνθιαζηηθψλ απνζέζεσλ (Chailas et
al., 2012). Δπίζεο αλαδείρζεθαλ δνκέο εθαηζηεηαθήο θαη ηεθηνληθήο πξνέιεπζεο, νη νπνίεο
θαίλεηαη λα βξίζθνληαη ζε ζπκθσλία κε πξνγελέζηεξεο ζεηζκνινγηθέο θαη γεσθπζηθέο
κειέηεο, ηφζν ζηηο πεξηνρέο ΢αληνξίλεο (Delibasis et al., 1989; Lagios et al., 2013) θαη
Νηζχξνπ (Lagios et al., 2005), φζν θαη ζηελ αληίζηνηρε ησλ Μεζάλσλ-Πφξνπ (Drakatos et
al., 2005; Efstathiou et al., 2012).
Δηθ.4.103 (αξηζηεξά) Καηαλνκή ησλ αλσκαιηώλ Bouguer ζηελ πεξηνρή ηεο ΢αληνξίλεο-Θεξαζίαο
(Chailas et al., 2012) θαη (δεμηά) εληνπηζκόο πηζαλώλ καγκαηηθώλ ζαιάκσλ από ηελ απόζβεζε ησλ
εγθάξζησλ θπκάησλ ζηηο θαηαγξαθέο ηζρπξώλ ζεηζκώλ από ην ηνπηθό δίθηπν ηεο ΢αληνξίλεο (Delibasis
et al., 1989)
Μάιηζηα, ζηελ πεξηνρή Μεζάλσλ-Πφξνπ, νη ηνκέο ησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ
θπκάησλ, θαζψο θαη ηνπ κεηαμχ ηνπο ιφγνπ αλέδεημαλ έλαλ αλεξρφκελν δφκν αξλεηηθψλ
αλσκαιηψλ P θπκάησλ (~ -7%) ζηα αλψηεξα ηκήκαηα ηνπ θινηνχ (~2km), θάησ αθξηβψο
απφ ηε ρεξζφλεζν ησλ Μεζάλσλ (20-50km απφ ηελ έλαξμε ηεο ηνκήο). Ζ ζπγθεθξηκέλε
δνκή, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θπθιηθνχ ζρήκαηνο πεξηνρή πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs (1.84-1.88),
ζε 10-15 km βάζνο, κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηηο Πιεην-Πιεηζηνθαηλέο καγκαηηθέο
δηεξγαζίεο πνπ νδήγεζαλ ζηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ εθαηζηεηαθψλ θέληξσλ ηνπ Κακέλνπ
Βνπλνχ θαη ηνπ αληίζηνηρνπ ππνζαιάζζηνπ, Παπζαλία, ηα νπνία θαίλεηαη λα ζπλδένληαη
κεηαμχ ηνπο (Δηθ.4.104). Απηφ ην ζχζηεκα πηζαλφηαηα ηξνθνδνηείηαη απφ έλαλ βαζχηεξν
καγκαηηθφ ζάιακν, δηφηη νη ζπγθεθξηκέλεο αλσκαιίεο θαίλεηαη λα ζπλδένληαη κε κία πεξηνρή
αξλεηηθψλ ηηκψλ απηψλ κε ηαπηφρξνλε παξνπζία πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs, ε νπνία βξίζθεηαη
ζε κεγαιχηεξα βάζε (>15km). Δπίζεο, ζε νξηζκέλεο εθ ησλ πεξηνρψλ πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs
(1.85-1.90), θηλεηήξηνο κεραληζκφο είλαη ε δηείζδπζε λεξνχ δηα κέζνπ ησλ ηνπηθψλ
ξεγκάησλ θαη δηαθιάζεσλ, νδεγψληαο ζε θνξεζκφ ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ
(Papadimitriou et al., 2016).
Δηθ.4.104 ΢ύγθξηζε ηνπ 3-Γ κνληέινπ από ηνπο Drakatos et al. (2005) (πάλσ αξηζηεξά) κε ην αληίζηνηρν
πνπ πξνέθπςε από ηελ παξνύζα κειέηε γηα ηα εθαηζηεηαθά θέληξα ηνπ Αξγνζαξσληθνύ, ζε ζπλδπαζκό
κε ηα επηθαλεηαθά ραξηνγξαθεκέλα ηεθηνληθά θαη εθαηζηεηαθά ζηνηρεία (Dietrich et al., 1988;
Papanikolaou et al., 1988; Nomikou et al., 2013), θαζώο θαη ηε ζεηζκηθόηεηα πνπ ζπλέβε θαηά ην 2016
(θάησ δεμηά).
΢ηελ πεξίπησζε ηεο κεηαζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηεο Αζήλαο, δηαθξίλεηαη κία ζηαδηαθή
βάζπλζε ηεο επηθάλεηαο ηνπ ξήγκαηνο ηεο Πάξλεζαο πξνο ην ιεθαλνπέδην ηεο Αζήλαο, απφ
ηα 4 ζηα 8 ρηιηφκεηξα βάζνο, ελψ ε ηεθηνληθή δνκή ηεο πεξηνρήο θαίλεηαη λα γίλεηαη
πνιππινθφηεξε πξνο αλαηνιάο (Δηθ.4.105), φπσο έρεη επηζεκαλζεί απφ πξνεγνχκελεο
κειέηεο (Papadopoulos et al. 2007) ηεο γεσθπζηθήο δνκήο ηεο Αηηηθήο (Δηθ.4.106), θαζψο
εκπιέθνληαη πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ξήγκαηα.
Δηθ.4.105 ΢ύγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο (αξηζηεξά) κε ηελ θαηαλνκή ηεο
ζεηζκηθόηεηαο ζε ηνκέο εγθάξζηα ζηηο ξεμηγελείο δώλεο Φπιήο θαη Θξηαζίνπ Πεδίνπ (δεμηά)
(Papadimitriou et al., 2002)
Δηθ.4.106 Απόιπηεο ηηκέο ζεηζκηθώλ ηαρπηήησλ (m/sec) γηα ηα πξώηα 2 km ηνπ θινηνύ, ζε ηνκέο
εγθάξζηα (πάλσ) θαη παξάιιεια ηεο ξεμηγελήο δώλεο ηνπ Θξηαζίνπ Πεδίνπ (Papadopoulos et al., 2007),
ζπγθξίζηκεο κε ηηο ηνκέο 2 θαη 4 ηεο παξνύζεο δηαηξηβήο.
Ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο είλαη ε αλάδεημε κίαο πιεπξηθήο αζπλέρεηαο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ
επηκήθσλ θπκάησλ πνπ ζπκπίπηεη κε κία ρσξηθή ζπζηάδα απφ ηε κεηαζεηζκηθή αθνινπζία
ηεο Αζήλαο, αληηζεηηθή πξνο ηελ θχξηα δνκή, ππνζηεξίδνληαο έηζη ηελ εξκελεία ησλ
Papadimitriou et al. (2002).
΢ηε Γπηηθή Διιάδα, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Παηξατθνχ θαη Γπηηθνχ
Κνξηλζηαθνχ θφιπνπ, ηα απνηειέζκαηα αλέδεημαλ ηζρπξέο πιεπξηθέο κεηαβνιέο ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ, ζε βάζε κηθξφηεξα ησλ 20 ρηιηνκέηξσλ, κε ηελ θαηάζηαζε
ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα (>30km) λα αιιάδεη άξδελ. Με ρξήζε απηψλ ησλ δεδνκέλσλ
δηεξεπλήζεθαλ νη ρσξνρξνληθέο κεηαβνιέο ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ θαη παξαηεξήζεθε
ζπζρέηηζε κεηαμχ ησλ ζεηζκηθψλ αθνινπζηψλ θαη ηεο θαηαλνκήο ηνπ ιφγνπ Vp/Vs, γεγνλφο
πνπ ππνδεηθλχεη ηε ζπζρέηηζε απηψλ κε θπθινθνξία ξεπζηψλ. Δπηπιένλ, νη ηνκέο πνπ
ζρεδηάζηεθαλ αλέδεημαλ ηελ παξνπζία κίαο δηαπεηξηθήο δνκήο ζην αλψηεξν ηκήκα ηνπ
θινηνχ (<2 km), κε ηαρχηεηα Ρ θπκάησλ πεξί ησλ 6.2-6.4 km/sec πνπ κπνξεί λα ζπλδεζεί κε
ηνπο Σξηαδηθνχο Δβαπνξίηεο ηεο Ηφληαο ελφηεηαο, εκπινπηηζκέλνπο ζε νξπθηά φπσο
δνινκίηε θαη αλπδξίηε, φπσο αλάινγεο κειέηεο έρνπλ δείμεη θαηά ην παξειζφλ (π.ρ.
Karakitsios, 1995, 2013). Οη ζπγθεθξηκέλνη ζρεκαηηζκνί κεηαλαζηεχνπλ πξνο ηα άλσ κέζσ
ησλ ελεξγψλ ξεμηγελψλ δσλψλ, νη νπνίεο ζρεκαηίδνπλ κηθξέο ιεθάλεο, φπσο απηή ηνπ Ρίνπ-
Αληίξξηνπ.
Έλα απφ ηα αμηνζεκείσηα απνηειέζκαηα πνπ παξαηίζεληαη ζε απηφ ην θεθάιαην, είλαη νη

πςειέο ηαρχηεηεο πνπ εληνπίδνληαη ζε κία δψλε θάησ απφ ηελ Κεληξηθή Πεινπφλλεζν, ζε
φιν ην εχξνο βαζψλ ησλ ππφ εμέηαζε νξηδνληηνγξαθηψλ. Απηή ε παξαηήξεζε κπνξεί λα
ζπλδεζεί κε ηελ απφηνκε αιιαγή ηεο δηεχζπλζεο ηνπ εληαηηθνχ πεδίνπ, απφ Β-Ν ζηνλ Βνξξά
ζε Α-Γ ζην Νφην, φπσο παξαηεξείηαη απφ ηελ θαηαλνκή ησλ κεραληζκψλ γέλεζεο ζηελ
πεξηνρή (π.ρ. Kassaras et al., 2016). Νφηηα ηεο Εαθχλζνπ, παξαηεξνχληαη ελαιιαγέο ζεηηθψλ
θαη αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ κε γεληθή δηεχζπλζε ΑΒΑ-ΓΝΓ ζηα παξαηηζέκελα ηνκνγξάκκαηα
(Δηθ.4.108), παξαηήξεζε πνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί άκεζα κε απνηειέζκαηα παιαηφηεξσλ
κειεηψλ (Makris and Papoulia, 2009). Οη Makris and Papoulia (2009) είραλ ζπζρεηίζεη ηηο
παξαηεξήζεηο απηέο κε ηελ παξνπζία ηεθηνληθψλ θεξάησλ (ζεηηθέο) θαη ιεθαλψλ (αξλεηηθέο)
ζηελ πεξηνρή κεηαμχ ηνπ Κφιπνπ ηνπ Λαγαλά (Εάθπλζνο) θαη ηνπ Κππαξηζζηαθνχ Κφιπνπ.
Ζ πεξηνξηζκέλε αλάιπζε φκσο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα θαηλφκελα επάιεηςεο (smearing) πνπ
παξαηεξνχληαη ζηα άθξα ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ ιφγσ έιιεηςεο ζηαζκψλ πξνο ηα Γπηηθά,
απνηεινχλ ηξνρνπέδε γηα κία αζθαιή εξκελεία επί ηεο ηεθηνληθήο δνκήο ηεο πεξηνρήο. Μία
ελαιιαθηηθή εξκελεία πνπ κπνξεί λα δνζεί πάλσ ζε απηά ηα απνηειέζκαηα είλαη πσο νη
ζεηηθέο αλσκαιίεο ελδερνκέλσο λα ζπλδένληαη κε ην αλψηεξν θνκκάηη ηνπ θαηαδπφκελνπ
σθεάληνπ θινηνχ ηεο Σεζχνο, φπσο θάλεθε θαη ζηηο ηνκέο πνπ παξαηέζεθαλ (Δηθ. 4.17-
4.18), δηαθνπηφκελεο απφ κεγάια ξήγκαηα νξηδφληηαο νιίζζεζεο ΑΒΑ-ΓΝΓ δηεπζχλζεσο,
φπσο απηφ ησλ ΢ηξνθάδσλ λφηηα ηεο Εαθχλζνπ (π.ρ. Sachpazi et al., 2015).
Οη ηνκέο, ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζεο, πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ εγθάξζηα ζηε δνκή ηνπ Διιεληθνχ
Σφμνπ, απφ ηελ Κέξθπξα έσο ηα Αληηθχζεξα, θαζψο θαη νη αληίζηνηρεο ζε Κξήηε θαη
Κάξπαζν κε δηεπζχλζεηο Β-Ν θαη ΒΓ-ΝΑ, αλαδεηθλχνπλ κία δψλε πςειψλ ηαρπηήησλ Ρ
θπκάησλ (~7.9-8.4 km/sec), ε νπνία θαίλεηαη λα δηαθνξνπνηείηαη σο πξνο ηελ θιίζε ηεο
(Δηθ.4.109), θαηεπζπλφκελνη πξνο ΝΑ, παξαηήξεζε πνπ θαίλεηαη λα γίλεηαη δηαθξηηή θαη ζηα
απνηειέζκαηα ηνπ πξνγξάκκαηνο SEAHELLARC γηα ηηο ηνκέο ΓΝΓ-ΑΒΑ δηεχζπλζεο
(Δηθ.4.107). Ζ ζπγθεθξηκέλε δψλε ζεηηθψλ αλσκαιηψλ (~18-20%) κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε
ηελ θαηαδπφκελε ιηζφζθαηξα ζε απηφ ην κέξνο ηνπ Σφμνπ, κε ηελ αιιαγή ζηελ θιίζε απηήο,
απφ 45° ζηα ΒΓ (Κεθαινληά) ζηηο 60-65° ζηα ΝΑ (Αληηθχζεξα θαη Κάξπαζν), λα απνδίδεηαη
ζηε δξάζε παξάιιεισλ, ΒΑ-ΝΓ δηεχζπλζεο, νξηδνληηζζεηηθψλ ξεγκάησλ, ηα νπνία

ζπκβάιινπλ ζηελ εγθάξζηα θαηάηκεζε απηήο (π.ρ. Sachpazi et al., 2015).
Δηθ.4.107 Καηαλνκή ησλ απόιπησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ ζε βάζε 2, 4, 8 θαη
12km, από ηνπο ρξόλνπο δηαδξνκήο ησλ κηθξνζεηζκώλ (Μ<0.3) ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο
SEAHELLARC (Makris and Papoulia, 2009).
΢ε βάζε κεηαμχ 20 θαη 40 km δηαθξίλεηαη κία αξλεηηθή αλσκαιία (-12 έσο -14%),
δηεχζπλζεο ΒΒΓ-ΝΝΑ, πνπ ηαπηίδεηαη κε ην ίρλνο ηνπ ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθνχ πεδίνπ
ησλ Δμσηεξηθψλ Διιελίδσλ (Ζ1), φπσο έρεη ππνδεηρζεί απφ αληίζηνηρεο γεσινγηθέο κειέηεο
(π.ρ. Papanikolaou, 1997). Σα απνηειέζκαηα απηά (Δηθ.4.101) έξρνληαη ζε ηθαλνπνηεηηθή
ζπκθσλία κε ηελ θαηαλνκή ησλ αξλεηηθψλ (<-90 mGal) αλσκαιηψλ, ζε πεξηνρέο δπηηθά ηεο
Πίλδνπ, θαη ζηηο αληίζηνηρεο ησλ ζεηηθψλ αλσκαιηψλ Bouguer (>100 mGal) ζην
Ζθαηζηεηαθφ Σφμν ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ (Lagios et al., 1994; Makris et al., 2013).
Δηθ.4.108 Καηαλνκή ησλ απόιπησλ ηαρπηήησλ ησλ επηκήθσλ θπκάησλ ζηηο ηνκέο ΓΝΓ-ΑΒΑ δηεύζπλζεο
πνπ ζεκεηώλνληαη πάλσ ζηνλ ράξηε κε θόθθηλν ρξώκα (Makris and Papoulia, 2009).
Δηθ.4.109 Απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ επηκήθσλ, εγθαξζίσλ θπκάησλ θαη
ιόγνπ Vp/Vs ζε νξηδνληηνγξαθίεο βαζώλ 10 θαη 30km ζηελ πεξηνρή Νόηηα ηεο Εαθύλζνπ.
Δηθ.4.110 Καηαλνκή ησλ απόιπησλ ηαρπηήησλ ζε ζπλδπαζκό κε ηηο αλσκαιίεο (%) ησλ επηκήθσλ
θπκάησλ ζηηο ηνκέο ΝΓ-ΒΑ δηεύζπλζεο γηα ηηο ηνκέο 3 θαη 5 ζε ζύγθξηζε κε ηηο αληίζηνηρεο ησλ Makris
and Papoulia (2009) γηα ηελ ίδηα πεξηνρή (Δηθ.4.108).
5. ΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑΣΑ
΢ηα πιαίζηα ηεο παξνχζεο δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο πξαγκαηνπνηήζεθε ζπιινγή ζεηζκηθψλ

θπκαηνκνξθψλ, ψζηε κε ηελ επεμεξγαζία ηνπο γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ρξφλσλ άθημεο ησλ
επηκήθσλ (Ρ) θαη εγθαξζίσλ (S) θπκάησλ, θαη ηελ νκνγελνπνίεζή ηνπο κε πξνυπάξρνληεο
θαηαιφγνπο (Καξαθσλζηαληήο, 2009), λα πξνθχςνπλ αμηφπηζηεο ππνθεληξηθέο ιχζεηο. Απηέο
ρξεζηκνπνηήζεθαλ (α) ζηελ θαηαζθεπή κνλνδηάζηαησλ πξνηχπσλ ζηξσκαηνπνηεκέλεο
δνκήο ηαρπηήησλ αλά ηνλ Διιαδηθφ ρψξν θαη (β) ζηελ πξνζνκνίσζε ηεο ηξηζδηάζηαηεο
Γνκήο Φινηνχ θαη Αλψηεξνπ Μαλδχα ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ ηε ρξήζεη ΢εηζκηθήο
Σνκνγξαθίαο.
Καηά ην πξψην ζηάδην εθπφλεζεο ηεο παξνχζεο δηαηξηβήο ζπιιέρηεθαλ δεδνκέλα θάζεσλ
ηφζν απφ αθίμεηο επηκήθσλ φζν θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ, απφ ζηαζκνχο ηνπ Δλνπνηεκέλν
Δζληθφ Γίθηπν ΢εηζκνγξάθσλ (Δ.Δ.Γ.΢), ηα νπνία ελζσκαηψζεθαλ ζηνλ ελνπνηεκέλν
θαηάινγν ν νπνίνο δεκηνπξγήζεθε γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο κεηαπηπρηαθήο εξγαζίαο
εηδηθεχζεσο γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ην 1996 έσο ην 2006. ΢ηαδηαθά εληάρζεθαλ λέα
δεδνκέλα, ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ ηελ έμαξζε ζεηζκηθψλ αθνινπζηψλ φπσο απηήο ηνπ
Δππαιίνπ (2010), Καιακάηαο (2011), ηεο ΢αληνξίλεο (΢επηέκβξηνο 2011-Αχγνπζηνο 2012)
θαζψο θαη ησλ Μεζάλσλ-Πφξνπ (2016). Γηα απηέο ηηο αθνινπζίεο πξαγκαηνπνηήζεθε
ιεπηνκεξήο ρεηξνθίλεηνο πξνζδηνξηζκφο ππνθέληξσλ, ρξεζηκνπνηψληαο δεδνκέλα
θπκαηνκνξθψλ ηφζν απφ ην Δ.Δ.Γ.΢ φζν θαη απφ ηνπηθνχο -κφληκνπο ή θνξεηνχο- ζηαζκνχο.
΢θνπφο ήηαλ ε θαιχηεξε –θαηά ην δπλαηφ- παξαθνινχζεζε απηψλ ησλ αθνινπζηψλ κε
ζηφρν ηελ εμαγσγή αμηφπηζησλ ζπκπεξαζκάησλ επί ηεο ζεηζκνηεθηνληθήο ηεο εθάζηνηε
πεξηνρήο κειέηεο.
Σα δεδνκέλα επαλεπεμεξγάζηεθαλ κε δηαθνξεηηθνχο αιγφξηζκνπο «κεκνλσκέλσλ
γεγνλφησλ» γηα ηε βειηηζηνπνίεζε ησλ αξρηθψλ ιχζεσλ θαη πξαγκαηνπνηήζεθε αληηζηξνθή
κε ζηφρν ηελ θαηαζθεπή αμηφπηζησλ 1-Γ πξνηχπσλ ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο ηαρπηήησλ.
Γηα απηφλ ηνλ ιφγν ε ζπλνιηθή πεξηνρή κειέηεο ππνδηαηξέζεθε ζε 56 ππν-πεξηνρέο ζχκθσλα
κε ζεηζκνηεθηνληθά θξηηήξηα αιιά θαη ηε ρσξηθή θαηαλνκή ζεηζκηθψλ πεγψλ απφ ηε
δηαζέζηκε βηβιηνγξαθία (π.ρ. Papaioannou and Papazachos, 2000). ΢θνπφο απηήο ηεο
δηαδηθαζίαο είλαη ε παξαγσγή ελφο αμηφπηζηνπ θαηαιφγνπ ζεηζκψλ, γηα θάζε πεξηνρή, κε
κηθξά θαηά ην δπλαηφ ρσξν-ρξνληθά ζθάικαηα, ν νπνίνο θαηαρσξείηαη ζην δεχηεξν ζηάδην
επεμεξγαζίαο κε αιγνξίζκνπο ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο πξνο παξαγσγή 3-Γ πξνηχπσλ
ρσξηθήο δνκήο.
Ζ απφθιηζε ηνπ ιφγνπ Vp/Vs, ζηα ηνπηθά 1-Γ πξφηππα ζηξσκαηνπνηεκέλεο δνκήο ηνπ
Διιαδηθνχ ρψξνπ, παξνπζίαζε έλα ραξαθηεξηζηηθφ κνηίβν: 1) Χακειφ (<1.75) βφξεηα, εθεί
πνπ ν θινηφο είλαη παιαηφηεξεο ειηθίαο (Ρνδφπε, Κεληξηθή Μαθεδνλία), 2) ιίγν πην πςειφ
(1.75<Vp/Vs<1.79) ζε πεξηνρέο φπνπ ζπκκεηείραλ ή γεηηλίαδαλ κε ην Αλσ-Μεηνθαηληθφ
Ζθαηζηεηαθφ ηφμν (Κακέλα Βνχξια, Αηδεςφο, Νφηηα Δχβνηα, Βφξεηεο Κπθιάδεο, Χίνο), κε
θπθινθνξία ξεπζηψλ κέζεο ελζαιπίαο θαηά κήθνο θχξησλ ξεμηγελψλ δσλψλ, θαη 3) ζρεηηθά
πςειφ (>1.79) ζε έληνλα θαηαθεξκαηηζκέλεο πεξηνρέο (Ηφληνη Νήζνη, Σξηρσλίδα,
Κνξηλζηαθφο) θαη ζην ζχγρξνλν εθαηζηεηαθφ ηφμν (΢νπζάθη, Μέζαλα, Μήινο, ΢αληνξίλε,
Νίζπξνο, Κσο) ιφγσ ηεο θπθινθνξίαο πδξνζεξκηθψλ ξεπζηψλ πςειήο ελζαιπίαο.
Δμαηξέζεηο αλαδείρζεθαλ ζε νξηζκέλα εθαηζηεηαθά θέληξα (π.ρ. Κνινχκπν-Χξηζηηαλά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5-΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑΣΑ 295
Θήξαο) φπνπ ε θπθινθνξία αεξίσλ ζε θξίζηκε θαηάζηαζε κέζσ ησλ ξεγκάησλ (ξήγκαηα-
δηαθιάζεηο) νδήγεζε ζηελ κείσζε ηνπ ιφγνπ Vp/Vs. Σα απνηειέζκαηα απηά έξρνληαη ζε
ζπκθσλία κε κειέηεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαηά ην παξειζφλ (π.ρ Papazachos, 1993,
1994; Papazachos et al., 1995; Lagios et al., 1994; Tsokas and Hansen, 1997; Makris et al.,
1998; Tirel et al., 2004; Sachpazi et al., 2007).
H ζεηζκηθή ηνκνγξαθία είλαη κία κέζνδνο πνπ ζπκβάιιεη ζηνλ θαζνξηζκφ ηεο δνκήο
ηαρπηήησλ κεηαμχ ησλ ζηαζκψλ παξαηήξεζεο (ζεηζκνινγηθφ δίθηπν) θαη ησλ πεγψλ
(ζεηζκνί), ελψ κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε δχν επί κέξνπο κεζφδνπο, ηελ παζεηηθή (κειέηε
ρξφλσλ δηαδξνκήο απφ θπζηθέο πεγέο) θαη ελεξγεηηθή ζεηζκηθή ηνκνγξαθία φπνπ κειεηάηαη
ε απφθξηζε ηνπ κέζνπ κε ηερλεηέο πεγέο. Ζ ζπγθεθξηκέλε κέζνδνο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα
πξψηε θνξά ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, απφ ηνπο Aki et al. (1974), νη νπνίνη
ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ φξν «ηξηζδηάζηαηε αληηζηξνθή» θαη ζήκεξα έρεη θζάζεη λα είλαη επξέσο
δηαδεδνκέλε κε ην φλνκα ζεηζκηθή ηνκνγξαθία. ΢ηε ζπγθεθξηκέλε κέζνδν νη ρξφλνη
δηαδξνκήο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ ηαρπηήησλ ηνπ κέζνπ, ζπλεπψο
αλαθχπηεη κία κε-γξακκηθφηεηα ζηε ζχδεπμε κεηαμχ αλσκαιηψλ ρξφλνπ δηαδξνκήο θαη
ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ πνπ είλαη άκεζα εμαξηψκελεο απφ ηε δνκή ηνπ.
΢ην ελδηάκεζν, ηνπ πξψηνπ θαη δεπηέξνπ ζηαδίνπ, δηάζηεκα αμηνπνηήζεθαλ νη δηαζέζηκνη
αιγφξηζκνη ΢εηζκηθήο Σνκνγξαθίαο, φπνπ ν θαζέλαο εμ’ απηψλ πξνζεγγίδεη ην πξφβιεκα ηεο
αληηζηξνθήο ησλ ζεηζκνινγηθψλ δεδνκέλσλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν, κε ζθνπφ ηελ
αμηνιφγεζή ηνπο θαη ηελ επηινγή ελφο γηα ην ελδηάκεζν θαη ηειηθφ ζηάδην ηεο παξνχζεο
δηαηξηβήο. Καη’ απηφ ην ζηάδην επηιέρζεθε ν αιγφξηζκνο LOTOS (LOcal TOmographic
Scheme), ν νπνίνο αλαπηχρζεθε απφ ηνλ Koulakov (2009a), θαη αλαβαζκίζηεθε (απφ ηνλ
ίδην) θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο παξνχζεο δηαηξηβήο (2012). Ο ζπγθεθξηκέλνο
αιγφξηζκνο ήηαλ ζπκβαηφο ζε παξαπάλσ ηεο κίαο πιαηθφξκαο (windows, linux), κπνξνχζε
λα ππεξθεξάζεη ην πξφβιεκα ηεο θάιπςεο ζηαζκψλ-πεγψλ απφ ηνλ πξνζαλαηνιηζκνχ ηνπ
θαλάβνπ, ελψ έρεη ελζσκαηψζεη θαη ηελ απεηθφληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ κέζσ GMT,
ψζηε ν εθάζηνηε ρεηξηζηήο λα θξίλεη ζε κηθξφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα ηα απνηειέζκαηα πνπ
πξνέθπςαλ εθ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ησλ ρξφλσλ δηαδξνκήο ησλ επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ
θπκάησλ.
Καηά ηα πξψηα ηξία ζηάδηα εθπφλεζεο ηεο παξνχζεο εξγαζίαο πξαγκαηνπνηήζεθε ε
θαηαζθεπή ηξηζδηάζηαησλ κνληέισλ γηα ην ζχλνιν ησλ 56 πεξηνρψλ πνπ έρνπλ πξνβιεθζεί
γηα ηνλ Διιαδηθφ ρψξν θαζψο θαη ε κειέηε ηεο κεηαβνιήο ηνπ ιφγνπ ηαρπηήησλ ησλ
ρσξηθψλ θπκάησλ (επηκεθψλ πξνο εγθαξζίσλ) κεηά ηε γέλεζε ελφο θχξηνπ γεγνλφηνο θαη
ηελ εμέιημε ηεο κεηαζεηζκηθήο αθνινπζίαο εληφο απηψλ ησλ ππν-πεξηνρψλ. ΢ην ηειεπηαίν
ζηάδην, παξήρζεζαλ 3-Γ πξφηππα δνκήο ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ ζε πεξηθεξεηαθή
(regional) θιίκαθα, κε ζθνπφ ηε ραξηνγξάθεζε ηεο θαηαδπφκελεο σθεάληαο ιηζφζθαηξαο
αλά ηνλ Διιαδηθφ ρψξν. Ζ αμηνπηζηία ηνπ εθάζηνηε απνηειέζκαηνο ειέγρζεθε κέζσ ηεο
Μεζφδνπ ΢πλζεηηθήο Πξνηππνπνίεζεο (Humphreys and Clayton, 1988; Inoue et al. 1990;
Zhao et al. 1991; Zhao et al. 1992), ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία
(Γνθηκέο ΢θαθηέξαο, Ψεθηνπνίεζε «ηερλεηνχ» πξνηχπνπ θιπ).
Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο επξείαο θιίκαθαο ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν,
ζπιιέρζεθαλ πεξηζζφηεξα απφ εθαηφ ρηιηάδεο (100000) ζεηζκηθά γεγνλφηα, εθ ησλ νπνίσλ
επηιέρζεθαλ ηα 6879 κε ρσξνρξνληθά ζθάικαηα κηθξφηεξα ησλ 0.6 δεπηεξνιέπησλ (RMS),

3.5 (erh) θαη 5.5 (erz) km, κε MD≥2.8, θαηαγεγξακκέλα απφ πεξηζζφηεξνπο ησλ 15 ζηαζκψλ.
Ζ δηαδηθαζία ηεο επηινγήο εθηφο ησλ ρσξνρξνληθψλ ζθαικάησλ, κεγέζνπο θαη αξηζκνχ
θάζεσλ (επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ θπκάησλ), πξαγκαηνπνηήζεθε αλά ζπγθεθξηκέλν εχξνο
βαζψλ, ησλ νπνίσλ ζα παξνπζηαζηνχλ νη νξηδνληηνγξαθίεο θαηαλνκήο αλσκαιηψλ ζηηο
ηαρχηεηεο ησλ θπκάησλ ρψξνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, 1969 ζεηζκηθά γεγνλφηα θαηαλέκνληαη
ζηελ πξψηε νκάδα ππνθέληξσλ (0-10 km), 1470 ζηε δεχηεξε (10-20 km), 2146 ζηελ ηξίηε
(20-40 km), 807 ζηελ ηέηαξηε (40-60 km), 320 ζηελ πέκπηε (60-80 km), 109 ζηελ έθηε (80-
100 km) θαη 58 ζηελ έβδνκε (100-200 km).
Εηθ.5.1 Απεηθόληζε ηωλ απνηειεζκάηωλ ηεο 3-Δ αληηζηξνθήο ηωλ επηκήθωλ θπκάηωλ ζε
νξηδνληηνγξαθίεο ζε βάζε 10, 20, 40 θαη 60 km γηα ηνλ Ειιαδηθό ρώξν.
Ζ θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ ησλ ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ παξνπζηάδεηαη ζε

νξηδνληηνγξαθίεο βάζνπο 10, 30, 50 θαη 90 km (Δηθ.5.1), θαζψο θαη ζε εγθάξζηεο ηνκέο πνπ
πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηνλ λφηην θιάδν ηνπ Διιεληθνχ ηφμνπ (Δηθ.4.17-4.18). Καηά ηε
δηαδηθαζία απηή πξνέθπςαλ 217203 θαη 83802 ρξφλνη δηαδξνκήο επηκήθσλ θαη εγθαξζίσλ
θπκάησλ, αληίζηνηρα.
Εηθ.5.2 Γεωγξαθηθή θαηαλνκή ηωλ ηνκώλ θαη πηζαλή ζέζε (θίηξηλν θνπηί) ηεο εγθάξζηαο θαηάηκεζεο
(slab tearing).
Ζ θαηαλνκή ησλ ζεηηθψλ αλσκαιηψλ ησλ θπκάησλ Ρ, ζηηο αληίζηνηρεο νξηδνληηνγξαθίεο,

παξνπζηάδεη θπξίσο κία ακθηζεαηξηθή δνκή, αλάινγνπ ζρήκαηνο κε απηφ ηνπ Σφμνπ.
Δμαίξεζε απνηειεί ε ιεθάλε ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ, κηαο θαη ε θχξηα αλσκαιία ηαπηίδεηαη κε
ηε δηεχζπλζε ηεο ηάθξνπ, θαζψο θαη νξηζκέλεο ζθήλεο, νη νπνίεο βξίζθνληαη ζηα φξηα ηεο
πεξηνρήο εκπηζηνζχλεο πνπ ελδερνκέλσο λα ζπζρεηίδνληαη κε κία ζεηξά ξεμηγελψλ δσλψλ
νξηδφληηαο νιίζζεζεο, εγθάξζηεο πξνο ην Διιεληθφ Σφμν, φπσο πξνηείλεηαη απφ ηνπο
Sachpazi et al. (2015). Αληίζηνηρα ε θαηαλνκή ησλ αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ έρεη κία πνηθηιία
ζηελ πξνέιεπζή ηεο. ΢ηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα ηαπηίδεηαη κε κέξε κέζεο έσο πςειήο
ελζαιπίαο πνπ ελδερνκέλσο λα ζρεηίδνληαη κε ηε κεηαλάζηεπζε ηνπ εθαηζηεηαθνχ ηφμνπ,
θαζψο θαη κε καλδπαθέο παξεηζθξήζεηο ζε ηκήκα ηνπ θινηνχ θαηά κήθνο ηνπ λεζησηηθνχ
ηφμνπ. ΢ε βάζε κεηαμχ 20 θαη 40 km δηαθξίλεηαη κία αξλεηηθή αλσκαιία (-12 έσο -14%),
δηεχζπλζεο ΒΒΓ-ΝΝΑ, πνπ ηαπηίδεηαη κε ην ηεθηνλνζηξσκαηνγξαθηθφ Πεδίν ησλ
Δμσηεξηθψλ Διιελίδσλ. Σα απνηειέζκαηα απηά έξρνληαη ζε ηθαλνπνηεηηθή ζπκθσλία κε ηελ
θαηαλνκή ησλ αλσκαιηψλ Bouguer, ηδηαίηεξα ζηηο πεξηνρέο ηεο Πίλδνπ θαη ηνπ
Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ (Lagios et al., 1994; Makris et al., 2013).
Γηα ηε ιεπηνκεξέζηεξε δηεξεχλεζε ησλ αλσκαιηψλ πνπ κπνξεί λα ζπζρεηίδνληαη κε ηελ

εγθάξζηα θαηάηκεζε ηεο θαηαδπφκελεο σθεάληαο ιηζφζθαηξαο θαη παξείζθξεζεο
καλδπαθψλ ζθελψλ, θαηαζθεπάζηεθαλ δέθα (10) ζπλνιηθά ηνκέο, απφ ηελ Κέξθπξα (ΒΓ)
έσο ηελ Κάξπαζν (ΝΑ). Απφ απηέο ηηο ηνκέο, μερψξηζαλ νη επηά κε ηε κεγαιχηεξε πεξηνρή
αμηνπηζηίαο, θαη έπεηηα νη ηξεηο (Δηθ.5.2), φπνπ θαίλεηαη λα μερσξίδεη ε εγθάξζηα θαηάηκεζε.
Ζ πξψηε πεξηνρή είλαη ζηελ Αλδξαβίδα (Σνκή 4), φπνπ εληνπίδεηαη ε νκψλπκε δψλε
δεμηφζηξνθεο νξηδφληηαο νιίζζεζεο, ε δεχηεξε είλαη ζηελ Πχιν (Σνκή 6), ζε έλα ηκήκα ηνπ
Διιεληθνχ Σφμνπ πνπ ηέκλεηαη απφ κεγάιεο νξηδνληηνιηζζεηηθέο δνκέο, θαη ε ηξίηε κεηαμχ
Ρφδνπ θαη Καξπάζνπ (Σνκή 10), εθεί πνπ βξίζθεηαη ην ξήγκα νξηδφληηαο νιίζζεζεο ηεο
Ρφδνπ (RTF).
Εηθ.5.3 Οξηδνληηνγξαθία ηνπ Vp/Vs ζηα 4 ρηιηόκεηξα (πάλω) θαζώο θαη ην ζρεκαηηθό πξόηππν
παξακόξθωζεο ζηελ επηιεγκέλε ηνκή (θάηω).
Αληίζηνηρα, ζε ηνπηθή θιίκαθα, νη ζηφρνη πνπ ζηέθζεθαλ κε ζρεηηθή επηηπρία, είλαη ν

εληνπηζκφο θαη ε ιεπηνκεξήο ραξηνγξάθεζε ηνπ επηθαλεηαθνχ καγκαηηθνχ ζαιάκνπ
(Δηθ.5.3) ζην Ζθαηζηεηαθφ ΢χκπιεγκα ηεο Νήζνπ Θήξαο (Karakonstantis et al., 2012;
Papadimitriou et al., 2015). Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ 3-Γ ζεηζκηθή
αληηζηξνθή είλαη άκεζα ζπγθξίζηκα κε αληίζηνηρα πξνεγνχκελσλ κειεηψλ γηα ηε
ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή (π.ρ. Delibasis et al., 1989; Chailas et al., 2012; Lagios et al., 2013).
Δπίζεο αλαδείρζεθαλ πξσηεχνπζεο θαη δεπηεξεχνπζεο δνκέο εθαηζηεηαθήο θαη ηεθηνληθήο
πξνέιεπζεο ζηηο νπνίεο ελδέρεηαη λα δνζεί κεγαιχηεξε πξνζνρή κε πεξεηαίξσ ιεπηνκεξείο
γεσινγηθέο-γεσθπζηθέο κειέηεο, ηφζν ζηηο πεξηνρέο ΢αληνξίλεο (Papadimitriou et al., 2015)
θαη Νηζχξνπ (Δηθ.5.4) (Papadimitriou et al., 2016) φζν θαη ζηελ αληίζηνηρε ησλ Μεζάλσλ-
Πφξνπ (Papadimitriou et al., 2016).
΢ηελ πεξηνρή Μεζάλσλ-Πφξνπ, νη ηνκέο ησλ ηαρπηήησλ επηκήθσλ θαη εγθάξζησλ θπκάησλ,
θαζψο θαη ηνπ κεηαμχ ηνπο ιφγνπ αλέδεημαλ έλαλ αλεξρφκελν δφκν αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ P
θπκάησλ (~ -7%) ζηα αλψηεξα ηκήκαηα ηνπ θινηνχ (~2km), θάησ αθξηβψο απφ ηε
ρεξζφλεζν ησλ Μεζάλσλ (20-50km απφ ηελ έλαξμε ηεο ηνκήο). Ζ ζπγθεθξηκέλε δνκή, ζε
ζπλδπαζκφ κε ηελ θπθιηθνχ ζρήκαηνο πεξηνρή πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs (1.84-1.88), ζε 10-15
km βάζνο κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηηο Πιεην-Πιεηζηνθαηλέο καγκαηηθέο δηεξγαζίεο πνπ
νδήγεζαλ ζηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ εθαηζηεηαθψλ θέληξσλ ηνπ Κακέλνπ Βνπλνχ θαη ηνπ
αληίζηνηρνπ ππνζαιάζζηνπ, Παπζαλία, ηα νπνία θαίλεηαη λα δηαζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο
(Δηθ.5.5). Απηφ ην ζχζηεκα πηζαλφηαηα ηξνθνδνηείηαη απφ έλαλ βαζχηεξν καγκαηηθφ
ζάιακν, κηαο θαη νη ζπγθεθξηκέλεο αλσκαιίεο θαίλεηαη λα ζπλδένληαη ζε κία πεξηνρή
αξλεηηθψλ ηηκψλ απηψλ κε ηαπηφρξνλε παξνπζία πςειψλ ηηκψλ Vp/Vs, ε νπνία βξίζθεηαη
ζε κεγαιχηεξα βάζε (>15km).
Εηθ.5.4 Καηαλνκή ηνπ ιόγνπ Vp/Vs γηα ηελ νξηδνληηνγξαθία ηωλ 5 km βάζνπο, ζε ζπλδπαζκό κε ηελ
ηνπνγξαθία θαη ηνλ ραξηνγξαθεκέλν ξεμηγελή ηζηό (Nomikou and Papanikolaou, 2011).
Ζ θαηαθφξπθε θαηαλνκή ησλ ππνθέληξσλ ηεο ζπζηάδαο ηνπ Πφξνπ ππνζηεξίδεη ηελ
ππφζεζε ησλ αλεξρφκελσλ καγκαηηθψλ ξεπζηψλ, θαηά κήθνο ηεο επηθάλεηαο ηεο ξεμηγελνχο
δψλεο ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεπζχλζεσο, φπνπ εληνπίδνληαη ηζρπξέο αληηζέζεηο ζηηο αλσκαιίεο ησλ
ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ θαη ζηνλ αληίζηνηρν ιφγν Vp/Vs. Ζ ζπγθεθξηκέλε αζπλέρεηα,
φπσο θάλεθε απφ ηελ αληίζηνηρε ηνκή, ζπκπίπηεη κε κία ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε ζην
γεσινγηθφ ππφβαζξν, απφ ηα Σεηαξηνγελή Ζθαηζηεηαθά (ΝΓ) ζηα κεηακνξθσκέλα

πεηξψκαηα ηεο Αηηηθνθπθιαδηθήο κάδαο (ΒΑ), ε νπνία θαίλεηαη λα ελεξγνπνηήζεθε ιφγσ
ηεο έληνλεο δξαζηεξηφηεηαο ελδηακέζνπ βάζνπο (>60km) πνπ αλαθέξζεθε ζε πξνεγνχκελν
ρσξίν. Χαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην γεγνλφο, πσο νξηζκέλεο εθ ησλ πεξηνρψλ πνπ
ραξαθηεξίδνληαη απφ πςειέο ηηκέο Vp/Vs (1.85-1.90), κπνξεί λα ζπλδεζνχλ κε ηε δηείζδπζε
λεξνχ δηα κέζνπ ησλ ηνπηθψλ ξεγκάησλ θαη δηαθιάζεσλ, νδεγψληαο ζε θνξεζκφ ησλ
γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ (Papadimitriou et al., 2016).
Εηθ. 5.5 Πεξηγξαθή ηωλ εθαηζηεηνηεθηνληθώλ δηεξγαζηώλ βάζεη ηεο θαηαλνκήο ηνπ ιόγνπ Vp/Vs ζηηο
επηιεγκέλεο ηνκέο.
Αληίζηνηρεο αμηνπηζηίαο απνηειέζκαηα έιαβαλ ρψξα θαη ζε πεξηνρέο φπνπ εθηπιίρηεθαλ νη

ζεηζκηθέο αθνινπζίεο ηνπ 1999 ηεο Αζήλαο, ηνπ 2001 ηεο ΢θχξνπ, ηνπ 2007 ζηελ Σξηρσλίδα
(Kassaras et al., 2014a), ηνπ 2008 ζηελ Αλδξαβίδα, ην 2010 ζην Δππάιην (Papadimitriou et
al, 2011) θαη ηνπ 2011 ζηελ Οηραιία (Chouliaras et al., 2012; Kassaras et al., 2014b) θαη ζε
Κεθαινληά-Λεπθάδα (2014-2015) φπνπ πξνζδηνξίζηεθαλ νη θχξηεο θαη δεπηεξεχνπζεο
ξεμηγελείο δνκέο πνπ ελεξγνπνηήζεθαλ. ΢ηελ πεξίπησζε ηεο κεηαζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηεο
Αζήλαο, απφ ηελ θαηαλνκή ησλ απφιπησλ ηηκψλ ησλ ζεηζκηθψλ ηαρπηήησλ θαη ηνπ ιφγνπ
απηψλ, δηαθξίλεηαη κία ζηαδηαθή βάζπλζε ηεο επηθάλεηαο ηνπ ξήγκαηνο ηεο Πάξλεζαο,
θαζψο νδεχνπκε πξνο ην ιεθαλνπέδην ησλ Αζελψλ, απφ ηα 4 ζηα 8 ρηιηφκεηξα βάζνο
(Δηθ.5.8). Ζ ηεθηνληθή δνκή ηεο πεξηνρήο θαίλεηαη λα γίλεηαη πνιππινθφηεξε πξνο
αλαηνιάο, φπσο άιισζηε γίλεηαη δηαθξηηφ θαη απφ ηε δνκή ησλ ηαρπηήησλ ζην αλψηεξν
ηκήκα ηνπ θινηνχ, θαζψο εκπιέθνληαη πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ξήγκαηα. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην
ηκήκα πνπ ελεξγνπνηήζεθε πξηλ ηελ γέλεζε ηνπ θχξηνπ ζεηζκνχ θαίλεηαη λα έρεη
επηθαλεηαθή εκθάληζε, φπσο κπνξεί λα θαλεί ζηελ ηνκή Α-Α’, κε ην ζεηζκηθφ γεγνλφο
Mw=6.0 λα ιακβάλεη ρψξα ζηελ πεξηνρή κεηαμχ ησλ ηνκψλ Α-Α’ θαη Β-Β’, 22 ρηιηφκεηξα
ΑΝΑ ηεο ηνκήο D-D’ (Καξαθσλζηαληήο, 2009; Karakonstantis and Papadimtriou, 2010).
Εηθ.5.6 Εξκελεία ηεο θαηαλνκήο ηωλ απόιπηωλ ηαρπηήηωλ ηωλ επηκήθωλ θπκάηωλ (αξηζηεξά) θαη
δηαρωξηζκόο ηωλ ξεμηγελώλ επηπέδωλ (δεμηά)
΢ηελ ηνκή Β-Β’, 30 ρηιηφκεηξα ΝΑ, εληνπίζηεθε κία επηθαλεηαθή αζπλέρεηα ζηηο απφιπηεο
ηηκέο ησλ ηαρπηήησλ Ρ, ε νπνία κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ην ξήγκα ηεο Φπιήο, φπνπ νη
ζχγρξνλεο απνζέζεηο, ζην θαηεξρφκελν ηέκαρνο απηνχ, λα ζρεηίδνληαη κε ηηο αξλεηηθέο
αλσκαιίεο θαη ηνλ πςειφ ιφγν Vp/Vs, 35-40 ρηιηφκεηξα ΝΑ ηεο ηνκήο Β-Β’. ΢ηα 40
ρηιηφκεηξα ηεο ηνκήο Β-Β’ εκθαλίδεηαη κία πιεπξηθή αζπλέρεηα ζηηο ηαρχηεηεο ησλ
επηκήθσλ θπκάησλ πνπ ζπκπίπηεη κε κία ρσξηθή ζπζηάδα ηεο κεηαζεηζκηθήο αθνινπζίαο ηεο
Αζήλαο. Ζ ζπγθεθξηκέλε παξαηήξεζε ππνζηεξίδεη ηελ εξκελεία ησλ Papadimitriou et al.
(2002), νη νπνίνη είραλ απνδψζεη απηή ηελ ζπγθέληξσζε ππνθέληξσλ ζηελ πεξηνρή, κε ηελ
ελεξγνπνίεζε ελφο κηθξνχ αληηζεηηθνχ ξήγκαηνο (Δηθ.5.9). Ζ εηθφλα απηή αιιάδεη θαζψο
κεηαβαίλνπκε εληφο ηνπ ιεθαλνπεδίνπ, φπνπ κία δνκή πςειψλ αλσκαιηψλ (~14%) θαίλεηαη
λα δηαθφπηεη ηε ζπλέρεηα ηεο ξεμηγελήο δψλεο ηεο Πάξλεζαο. Αλη’ απηνχ, γίλεηαη αληηιεπηή
κία αζπλέρεηα ζε βάζε κεγαιχηεξα ησλ 7 km, ε νπνία δηαζρίδεη θάζεηα ην ιεθαλνπέδην θαη
κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηνπο ζεηζκνχο ηνπ Ηαλνπαξίνπ ηνπ 2015, κε εχξνο κεγεζψλ απφ 0.6
έσο 3.2 (16/01/2015). Ζ ζπγθεθξηκέλε δψλε είρε αλαδεηρζεί κεηά απφ κία ζεηξά γεσθπζηθψλ
δηαζθνπήζεσλ απφ ηνπο Papadopoulos et al. (2007), φπσο θαη κία ζεηξά κηθξφηεξσλ
ξεγκάησλ ζηελ πεξηνρή ηεο Κεληξηθήο θαη Γπηηθήο Αηηηθήο (Δηθ.5.10).
Εηθ.5.6 ΢πλδπαζκόο 3-Δ αλωκαιηώλ ηαρπηήηωλ θπκάηωλ ρώξνπ, ζηηο νξηδνληηνγξαθίεο 10, 15 θαη 20 km,
κε ηνπνγξαθία.
΢ηε Γπηηθή Διιάδα, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Παηξατθνχ θαη Γπηηθνχ
Κνξηλζηαθνχ θφιπνπ, έγηλαλ αληηιεπηέο ηζρπξέο πιεπξηθέο κεηαβνιέο ζηηο ηαρχηεηεο ησλ
θπκάησλ ρψξνπ, ζηα επηθαλεηαθά ζηξψκαηα ηνπ θινηνχ, ζε βάζε κηθξφηεξα ησλ 20 km, κε
ηελ θαηάζηαζε ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα (>30km) λα αιιάδεη δξακαηηθά. Πην ζπγθεθξηκέλα,
γηα ηελ νξηδνληηνγξαθία ησλ 10 km βάζνπο, ζηελ πεξηνρή ΝΓ ηεο Πάηξαο, κία αζπλέρεηα
κεηαμχ ζεηηθψλ (λφηηα) θαη αξλεηηθψλ αλσκαιηψλ (βφξεηα) ηαρπηήησλ θπκάησλ ρψξνπ, κε
κέζε δηεχζπλζε ΒΒΓ-ΝΝΑ, ζπκπίπηεη κε ην θαλνληθφ ξήγκα ηεο Κάησ Αραΐαο, ην νπνίν
δηαηξεί ην Αιπηθφ ππφβαζξν ηεο γεσηεθηνληθήο ελφηεηαο ηνπ Γαβξφβνπ κε ηηο Σεηαξηνγελείο
απνζέζεηο. Αληίζηνηρα, θάπνηεο αξλεηηθέο αλσκαιίεο, κε κέζε ΒΓ-ΝΑ έσο ΑΒΑ-ΓΝΓ
δηεχζπλζε, ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Παηξατθνχ, ζπκπίπηνπλ κε ηνπηθά ξήγκαηα εληφο ηνπ
θφιπνπ (Δηθ.5.11). Πάλσ ζε απηά ηα δεδνκέλα έγηλε εθαξκνγή 4-Γ ζεηζκηθήο ηνκνγξαθίαο,
φπνπ παξαηεξήζεθε ζπζρέηηζε κεηαμχ ησλ ζεηζκηθψλ αθνινπζηψλ θαη ηεο θαηαλνκήο ηνπ
ιφγνπ Vp/Vs, γεγνλφο πνπ ππνδεηθλχεη ηελ έληνλε ζπζρέηηζε απηήο κε θπθινθνξία ξεπζηψλ
θαηά κήθνο ησλ ηνπηθψλ ξεμηγελψλ δσλψλ πνπ δηεγέξζεθαλ.
Δπηπιένλ, νη ηνκέο πνπ ζρεδηάζηεθαλ ζε δηεχζπλζε παξάιιειε (Β120°Α) θαη θάζεηε

(Β40°Α) κε απηή ηνπ Γπηηθνχ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ, αλαδεηθλχνπλ ηε δηαδνρή ελφο
επηθαλεηαθνχ ζηξψκαηνο, κε ηαρχηεηεο επηκήθσλ θπκάησλ 5.5-6.4 km/sec, απφ έλα
αληίζηνηρν πςειφηεξσλ ηαρπηήησλ (Vp~6.7-7.2 km/sec). Πην ζπγθεθξηκέλα, φπσο
αλαθέξζεθε θαη ζην αληίζηνηρν ρσξίν, ζηελ πξψηε ηνκή (Β120°Α) γίλεηαη αληηιεπηή ε
παξνπζία κίαο δηαππξηθήο δνκήο ζην αλψηεξν ηκήκα ηνπ θινηνχ (<2 km), κε ηαρχηεηα Ρ
θπκάησλ πεξί ησλ 6.2-6.4 km/sec, 25 ρηιηφκεηξα ΝΑ. Απηφ ην απνηέιεζκα είλαη ηδηαίηεξεο
βαξχηεηαο, δεδνκέλνπ φηη κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηνπο Σξηαδηθνχο Δβαπνξίηεο ηεο Ηφληαο
ελφηεηαο, φπσο αλάινγεο κειέηεο έρνπλ δείμεη θαηά ην παξειζφλ (Karakitsios, 1995, 2013;
Tselentis et al. 2007). Οη ζπγθεθξηκέλνη ζρεκαηηζκνί κεηαλαζηεχνπλ πξνο ηα άλσ κέζσ ησλ
ελεξγψλ ξεμηγελψλ δσλψλ, νη νπνίεο ζρεκαηίδνπλ κηθξέο ιεθάλεο, φπσο απηή ηνπ Ρίνπ-
Αληίξξηνπ.
΢ηελ πεξίπησζε ησλ κεηαζεηζκηθψλ αθνινπζηψλ ηεο Παιηθήο (2014) θαη ηεο Λεπθάδαο
(2015), ηα απνηειέζκαηα ηεο ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο έξρνληαη λα πξνζηεζνχλ ζηα αληίζηνηρα
ησλ GPS (π.ρ. Sakkas and Lagios, 2015; Saltogianni and Stiros, 2015), γεσθπζηθψλ (π.ρ.
Selvaggi and Chiarabba, 1995; Kokinou et al., 2003, 2005; Gallais et al., 2012),
γεσκνξθνινγηθψλ θαη ηεθηνληθψλ κειεηψλ (π.ρ. Lekkas et al., 2001; Bathrellos et al., 2009;
Triantaphyllou, 2010) πνπ επλννχλ έλα πξφηππν παξακφξθσζεο ηνπ θινηνχ κε ηξεηο θχξηεο
δψλεο (Δηθ.5.12).
Εηθ.5.7 ΢πλδπαζκόο 3-Δ αλωκαιηώλ ηαρπηήηωλ θπκάηωλ ρώξνπ, κε ηνπνγξαθία θαη ραξηνγξαθεκέλεο
δώλεο (π.ρ. Bathrellos et al., 2009; Ganas et al., 2013; Pérouse et al., 2016).
Ζ πξψηε (δπηηθά) πηζαλφλ λα δηεγέξζεθε θαηά ηελ ζεηζκηθή αθνινπζία ηνπ 1983, κε ηε
δεχηεξε (θεληξηθή) λα πεξηιακβάλεη ζεκαληηθφ κέξνο ηεο ζεηζκηθφηεηαο εληφο ηεο δηεηίαο
2014-2016 θαη ηελ ηξίηε (αλαηνιηθά) πνπ ηέκλεη ηηο δπηηθέο αθηέο ηεο Ηζάθεο, θζάλνληαο
κέρξη ηηο λφηηεο αθηέο ηεο Λεπθάδαο, λα ζρεηίδεηαη κε νξηζκέλνπο ηζρπξνχο ζεηζκνχο πνπ
έιαβαλ ρψξα ην 1953 (Makropoulos and Burton, 1984). Οη ζπγθεθξηκέλεο δψλεο θαίλεηαη λα
ζπγθιίλνπλ ζηνλ Όξκν ηεο Βαζηιηθήο, ζρεκαηίδνληαο θιηκαθσηή δηάηαμε κηθξφηεξσλ
ξεγκάησλ ΓΒΓ-ΑΝΑ δηεχζπλζεο, απφ ηνλ Όξκν ηνπ Μχξηνπ έσο απηφλ ην ΝΓ πέξαο ηεο
Λεπθάδαο, θαζψο θαη ΒΑ-ΝΓ νξηδνληηνιηζζεηηθέο δηαξξήμεηο, φπσο απηήο ηνπ Νπδξίνπ-
Βαζηιηθήο. Όπσο θαίλεηαη θαη απφ ηελ θαηαλνκή ησλ ζεηζκηθψλ αλσκαιηψλ, ε θεληξηθή
δψλε θέξεηαη λα θάκπηεηαη δεμηφζηξνθα, ζην ΒΓ κέξνο ηνπ Κφιπνπ ηνπ Μχξηνπ,
ζρεκαηίδνληαο θακπή έθηαζεο (releasing bend), ζε κία πεξηνρή ΝΝΓ ηεο Λεπθάδαο, θαηά
παξφκνην ηξφπν κε ην πξφηππν παξακφξθσζεο ηεο Καιηθφξληα, φπσο πξνηάζεθε απφ ηνπο
Twiss and Moores (1992).
Όπσο αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, νη ηξεηο απηέο δψλεο ζπγθιίλνπλ ζην ΝΓ πέξαο ηεο
Λεπθάδαο, ζρεκαηίδνληαο έηζη έλα αληηζεηηθφ, πξνο ηελ θχξηα δηεχζπλζε, ζχζηεκα
νξηδνληηνιηζζεηηθψλ ξεγκάησλ, πεξηιακβάλνληαο θαη πεξηζηξεκκέλα ηεκάρε δεπηεξεπφλησλ
πιαγίσλ ξεγκάησλ κεηαμχ ηνπ Φηζθάξδνπ θαη ηνπ Όξκνπ ηεο Βαζηιηθήο. Σα απνηειέζκαηα
ζηελ πεξηνρή Νφηηα ηεο Εαθχλζνπ πνπ απεηθνλίδνληαη ζηελ πεξηθεξεηαθήο θιίκαθαο
ζεηζκηθή ηνκνγξαθία έξρνληαη ζε ηθαλνπνηεηηθή ζπκθσλία κε πξνγελέζηεξεο ζεηζκνινγηθέο
θαη γεσθπζηθέο κειέηεο (Makris et al., 2009), ελψ ιεπηνκεξέζηεξε απεηθφληζε απηψλ ησλ
πεξηνρψλ παξνπζηάδεηαη ζηνλ Σφκν Β’, κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ πεξηνρή ηνπ
Κππαξηζζηαθνχ Κφιπνπ.
Παξάιιεια κε ηα ζεηηθά απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζεο
δηαηξηβήο, εληνπίζηεθαλ νξηζκέλεο αδπλακίεο, νη νπνίεο ππνγξακκίζηεθαλ ηδηαίηεξα ζην
ηέηαξην θεθάιαην. Μεξηθέο εμ’ απηψλ είλαη:
1. Ζ ππεξεθηίκεζε ηεο έληαζεο ησλ αλσκαιηψλ ζε πεξηνρέο φπνπ ππάξρεη ελαιιαγή

ππθλήο θαη πνιχ αξαηήο θάιπςεο ζεηζκηθψλ αθηηλψλ,
2. Δπάιεηςε (smearing) ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 3-Γ αληηζηξνθήο ζε πέξαηα πεξηνρψλ
φπνπ παξαηεξείηαη έιιεηςε ζηαζκψλ θαη
3. Αδπλακία απνηχπσζεο απνηειεζκάησλ ηεο ζεηζκηθήο αληηζηξνθήο ζε γεηηνληθέο ηνπ
Διιεληθνχ ηφμνπ πεξηνρέο, ιφγσ ηεο έιιεηςεο θάζεσλ απφ ηνπο ζηαζκνχο δηεζλψλ
δηθηχσλ.
Οη πξνηάζεηο γηα ηελ επίιπζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ είλαη νη εμήο:
1. Δλζσκάησζε πεξηζζφηεξσλ ζηαζκψλ απφ δηεζλή δίθηπα, θπξίσο ζηελ πεξηνρή δπηηθά
ηνπ Διιεληθνχ Σφμνπ, θαζψο θαη ζηελ αληίζηνηρε αλαηνιηθά (Γπηηθέο αθηέο Μηθξάο
Αζίαο),
2. Γεκηνπξγία ελφο θαηαιφγνπ κε ζεηζκνχο (Μ≥4.5) απφ αθνινπζίεο Γπηηθά θαη
Αλαηνιηθά-Ννηηαλαηνιηθά ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ, κε απψηεξν ζηφρν ηελ θαηαζθεπή
ελφο επξχηεξεο θιίκαθαο πξνηχπνπ δνκήο, ψζηε λα ραξηνγξαθεζεί ιεπηνκεξέζηεξα
ε εγθάξζηα θαηάηκεζε (slab tearing) ηεο θαηαδπφκελεο σθεάληαο ιηζφζθαηξαο,
3. Αλάπηπμε ηνπηθψλ δηθηχσλ γηα ηε ιεπηνκεξέζηεξε παξαθνινχζεζε ησλ ρσξν-
ρξνληθψλ (4-Γ) αιιαγψλ ησλ ηαρπηήησλ ησλ θπκάησλ ρψξνπ (Vp, Vs) θαη ηνπ ιφγνπ
απηψλ (Vp/Vs), ηδηαίηεξα ζε εθαηζηεηαθά πεξηβάιινληα θαη
4. Δλζσκάησζε δεδνκέλσλ απφ πεηξάκαηα ελεξγεηηθήο (active source) ζεηζκηθήο
ηνκνγξαθίαο, ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ καδί κε ηα αληίζηνηρα ηεο παζεηηθήο
(ζεηζκνί).
6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ_________________________________
1. Αγάιος, Α., 2009. Μειέηε ΢εηζκηθώλ Παρακέηρωλ κε βάζε ηελ αληηζηροθή ηοσ ηαλσζηή
ηες ζεηζκηθής ροπής, Γηδαθηορηθή Γηαηρηβή, Αζήλα.
2. Agalos, A., Papadimitriou, P., Voulgaris, N. and Makropoulos, K., 2007. Source
parameters estimation from broadband regional seismograms for events occurred at Aegean and
Gorda plate. Bulletin of the Geological Society of Greece Vol. XXXVII, 2007. Proceedings of the
11th International Congress, Athens, May 2007. Part 3, p. 1032-1044.
3. Agalos, A., Papadimitriou P. and K. Makropoulos, 2008. Rupture Histories of strong
Earthquakes. European Seismological Commission ESC 2008, 31st General Assembly, Crete,
Greece, Paper, p. 9-16.
4. Aki, K. and P. G. Richards, 1980. Quantitative Seismology, W. H. Freeman, San Francisco
area, central California, J. Geophys. Res., 88, 8226, 1983.
5. Aki, K., Christoffersson, A. and Husebye, E.S., 1977. Determination of the
three‐dimensional seismic structure of the lithosphere. Journal of Geophysical Research 82: doi:
10.1029/JB082i002p00277. issn: 0148-0227.
6. Allen, S.R. and Cas, R.A.F., 2001. Transport of pyroclastic flows across the sea during the
explosive, rhyolitic eruption of the Kos Plateau Tuff, Greece, Bull. Volcanol., 62, 441-456.
7. Allen, S.R., Stadlbauer, E. and Keller, J., 1999. Stratigraphy of the Kos Plateau Tu¡:
Products of a major Quaternary explosive rhyolitic eruption in the eastern Aegean Sea, Int. J.
Earth Sci., 88, 132-156.
8. Ambraseys, N.N. and Adams, R.D., 1998. The Rhodes earthquake of 26 June 1926,
Journal of Seismology, 2, Iss. 3, 267-292.
9. Armijo, R., Lyon-Caen, H. and Papanastassiou, D., 1992. East-West extension and
Holocene normal-fault scarps in the Hellenic Arc, Geology, 20, 491-494.
10. Armijo, R., Meyer, B., King, G.C.P, Rigo, A., Papanastassiou, D., 1996. Quaternary
evolution of the Corinth Rift and its implications for the Late Cenozoic evolution of the Aegean,
Geophys. J. Int. 126, p.11-53.
11. Berge, P. A., G. J. Fryer, and R. H. Wilkens, 1992. Velocity-porosity relationships in the
upper oceanic crust: theoretical consideration, J. Geophys. Res., 97, 15239-15254.
12. Berryman, J. G., 1980. Long-wavelength propagation in composite elastic media I.
Spherical inclusions and II. Ellipsoidal inclusions, J. Acoust. Soc. Amer., 68, 1809-1831.
13. Biju-Duval, B., Bizon, G., and Bizon J. J., 1974. Données nouvelles et problèmes
concernant le Néogène méditerranéen à terre et en men Abstract, 24th Congr., CIESM Monaco
14. Bijwaard H. and W. Spakman, 1999. Tomographic evidence for a narrow whole mantle
plume below Iceland, Earth Planet. Sci. Lett., 166, 121-126.
15. Bijwaard, H., W. Spakman, E. R. Engdahl, 1998. Preliminary results from nonlinear global
travel-time tomography (abstract), Ann. Geophys., 16, 33.
16. Bornovas, J., 1953. On the earthquakes of Nisyros in January 1953. Unpublished report,
Institute of Geology and Mineral Exploration, Athens (in Greek).
17. Bornovas I., Rontogianni-Tsiabaou T., 1983. Geological map ofGreece. Institute of
Geology and Mineral exploration, Athens.
18. Boschi, L. & Dziewoñski, A.M. 1999. High- and low-resolution images of the Earth's
mantle: Implications of different approaches to tomographic modeling. Journal of Geophysical
Research 104(B11), 25567-25594.
19. Bouchon, M., 1979. Discrete wave number representation of elastic wave fields in three-
space dimension, J. Geophys. Res., 84, 3609–3614.
20. Bouchon, M., 2003. A review of the discrete wavenumber method, Pure Appl. Geophys.,
160, 445–465.
21. Burnham, C. W., J. R. Holloway, and N. F. Davis, 1969. Thermodynamic properties of
water to 1000° C and 10000 bars, Geological Soc. of America, Special paper 132.
22. Chailas S., Tzanis A. and Lagios E., 2012. Internal structure of the Santorini volcanic
complex determined by interpretation of gravity and magnetotelluric data. Int Conf. “Volcanism
of the Southern Aegean in the frame of the broader Mediterranean area – VOLSAM 2012, 10-12
October 2012, Santorini, Greece.
23. Chiarabba, C., and Frepoli, A., 1997. Minimum 1D velocity models in Central and
Southern Italy: a contribution to better constrain hypocentral determinations, Ann. Geophys.,
40(4), 937-954.
24. Chouliaras, G., Drakatos, G., Pavlou, K. and Makropoulos, K., 2013. Stress distribution
and seismicity patterns of the 2011 seismic swarm in the Messinia basin (South-Western
Peloponnesus), Greece, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 13, 45-51, 2013.
25. Christensen, N. I., and W. D. Mooney (1995), Seismic velocity structure and composition
of the continental crust: A global view, J. Geophys. Res., 100, 9761-9788.
26. Coward, M., and Dietrich, D., 1989. Alpine Tectonics - an overview, Geological Society
Special Publication, 45, 1-29.
27. Γάθε-Παπαλαζηαζίοσ, Κ., Παπαλαζηαζίοσ, Γ., Μαροσθηάλ, Υ., Γεωκορθοιογηθές θαη
ζεηζκοηεθηοληθές παραηερήζεης ζηελ εσρύηερε περηοτή ηες ΢πάρηες, Πραθηηθά 4οσ Παλειιελίοσ
Γεωγραθηθού ζσλεδρίοσ, ζει.104-114, 1995.
28. D‟Alessandro, A., Papanastassiou, D. and Baskoutas, I., 2011. Hellenic Unified
Seismological Network: an evaluation of its performance through SNES method, Geophys. J. Int.,
185, 1417–1430.
29. Daniel, J.M, Moretti, I., Micarelli, L., Essautier Chuyne, S., Delle Piane, C., Macroscopic
structural analysis of AG10 well (Gulf of Corinth, Greece), C.R. Geoscience 336 (2001), p.435-
444.
30. Delibasis N., Chailas S., Lagios E. and Drakopoulos J., 1989. Surveillance of Thera
volcano, Greece: microseismicity monitoring, Proceedings of the 3rd International Congress
“Thera and the Aegean World”, 1989Santorini, Greece, p.199-206, Vol. 2, September 3–9.
31. Dietrich, V.J., Mercolli, I. and Oberhänsli, R., 1988, Dazite, High-Alumina Basalte
und Andesite als Produkte Amphibol dominierter Differentiation (Ägina und Methana, Ägäischer
Inselbogen). Schweiz. mineral. petrogr. Mitt. 68/1. 21-39.
32. Dimitriadis, I., Papazachos, C., Panagiotopoulos, D., Hatzidimitriou, P., Bohnhoff, M.,
Rische, M., Meier, T., 2010. P and S velocity structures of the Santorini-Colombo volcanic system
(Aegean Sea, Greece) obtained by non-linear inversion of travel times and its tectonic
implications. J. Volcanol. Geotherm. Res. 195 (1), 13–30.
33. Dinc, A. N., Koulakov, I., Thorwart, M., Rabbel, W., Flueh, E.R., Arroyo, I., Taylor, W.
and Alvarado G., 2010. Local earthquake tomography of central Costa Rica: transition from
seamount to ridge subduction, Geophys. J. Int., 183, 286-302, doi: 10.1111/j.1365-
246X.2010.04717.
34. Dominey-Howes, D.T.M, Papadopoulos, G., Dawson, A.G., Geological and historical
investigation of the 1650 Mt. Columbo (Thera Island) Eruption and Tsunami, Aegean Sea,
Greece, Natural Hazards 21, p.83-96, 2000.
35. Dorbath, C. and F. Masson, 2000. Composition of the crust and upper-mantle in the
Central Andes (19°30′S) inferred from P wave velocity and Poisson's ratio, Tectonophysics,
327(3–4), 213-223, ISSN 0040-1951, http://dx.doi.org/10.1016/S0040-1951(00)00170-0.
36. Dotsika, E., Lykoudis, S., Poutoukis, D., 2010. Spatial distribution of the
isotopiccomposition of precipitation and spring water in Greece. Glob. Planet. Change 71,141–
149.
37. Drakatos, G., Karantonis, G. and Stavrakakis, G., 1997. P-wave crustal Tomography of
Greece with use of an accurate 2-point ray tracer, Annali di Geofisica, XL, 1, 25 – 36.
38. Drakatos, G., Melis, N., Papanastassiou, D., Karastathis, V., Papadopoulos, G. and G.
Stavrakakis, 2002. 3-D Crustal Velocity Structure from Inversion of Local Earthquake Data in
Attiki (Central Greece) Region. Natural Hazards, 27, N1-2, pp.1-14.
39. Drakatos, G., Karastathis, V., Makris, J., Papoulia, J., Stavrakakis, G., 2005. 3D crustal
structure in the neotectonic basin of the Gulf of Saronikos (Greece), Tectonophysics, 400 (1-4),
pp.55-65.
40. Dreger, D. S., H. Tkalcic, and M. Johnston, 2000. Dilational processes accompanying
earthquakes in the Long Valley Caldera, Science, 288, 122-125.
41. Dreger, D.S. and Helmberger, D.V., 1993. Determination of source parameters at regional
distances with three component sparse network data, J. Geophys. Res., 98, 8107–8125.
42. Γειήκπαζες, Ν. Γ., 2003. Δηζαγωγή ζηελ ηεθηοληθή ηωλ ιηζοζθαηρηθώλ πιαθώλ, 223
ζειίδες.
43. Γερκηηδάθες, Μ., 2000. ΟΓΖΓΟ΢ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ΢ Α΢ΚΖ΢ΔΩ΢ ΤΠΑΗΘΡΟΤ
(Κόρηλζος-Περατώρα- Βόρεηα Πειοπόλλεζος).
44. Eberhart-Phillips, D., 1990. Three-dimensional P and S velocity structure in the Coalinga
region, California. Journal of Geophysical Research 95: doi: 10.1029/90JB01292. issn: 0148-
0227.
45. Γούηζος, Θ., 2000. Γεωιογία: Αρτές θαη Δθαρκογές, ζει.362-367, 371-378.
46. Efstathiou A., Tzanis A., Chailas S., Stamatakis M., 2012. Imaging of the Methana
Volcanic Complex, Greece , with magnetotelluric & aeromagnetic data. EGU General Assembly,
Vienna, Austria, 22-28 April 2012 (poster session: http://presentations.copernicus.org/EGU2012-

11673_presentation.pdf).
47. Elenas, A., 2003. ATHENS EARTHQUAKE OF SEPTEMBER 1999:INTENSITY
MEASURES AND OBSERVED DAMAGES, ISET Journal of Earthquake Technology,
Technical Note, Vol.40, No.1, March 2003, p.77-97.
48. Elliott, T., Plank, T., Zindler, A., White, W., and Bourdon, B., 1997. Element transport
from slab to volcanic front at the Mariana arc, J. Geophys. Res., 102, 14991-15019.
49. Engdahl, E.R., R. van der Hilst, and R. Buland (1998). Global teleseismic earthquake
relocation with improved travel times and procedures for depth determination, Bull. Seism. Soc.
Am. 88, 722-743.
50. Evans, J. R., and J. J. Zucca, Active-source high resolution (NeHT) tomography: Velocity
and Q, in Seismic Tomography: Theory and Practice, edited by H. M. Iyer and K. Hirahara, pp.
695-732, Chapman and Hall, New York, 1993.
51. Fan, G., Ni, J.F. and Wallace, T.C., 1994. Active tectonics of the Pamirs and Karakorum,
J. Geophys. Res., 99, 7131–7160.
52. Faul, U. H., D. R. Toomey, and H. S. Waff, 1994. Intergranular basaltic melt is distributed
in thin, elongated inclusions, Geophys. Res. Lett., 21, 29-32.
53. Ferentinos, G., Brooks, M., Doutsos, T., 1985. Quaternary tectonics in the gulf of Corinth,
western Greece, Journal of Structural Geology,Vol.7, No.6, p.713-717.
54. Francalanci, L., Vougioukalakis, G., Perini, G., Manetti, P., 2005. A west–east traverse
along the magmatism of the south Aegean volcanic arc in the light of volcanological, chemical
and isotope data. The South Aegean Active Volcanic Arc: Present Knowledge and Future
Perspectives. Developments in Volcanology, vol. 7, pp. 65–111.
55. Franz, L., Okrusch, M., Seidel, E. and Kreuzer, H., 2005. Polymetamorphic evolution of
pre-Alpidic basement relics in the external Hellenides, Greece, Neues Jahrbuch für Mineralogie-
Abhandlungen, 181, 147–172.
56. Fukuyama, E. and Dreger, D.S., 2000. Performance test of an automated moment tensor
determination system for the future “Tokai” earthquake, Earth Planets Space, 52, 383–392.
57. Fytikas, M., Innocenti, F., Manetti, P., Mazzuoli, R., Peccerillo, A., Villari, L., 1985.
Tertiary to Quaternary evolution of volcanism in the Aegean region. The Geological Evolution of
the Eastern Mediterranean. Special Publ. Geol. Soc., vol. 17, pp. 687–699.
58. Fytikas, M., Giuliani, O., Innocenti, F., Kolios, N., Manetti, P., Mazzuoli, R., 1986. The
Plio-Quaternary volcanism of Saronikos area (western part of the active Aegean volcanic Arc).
Ann. Geol. Pays Hell., 33: 23-45.
59. Galanopoulos A.G., 1953. Katalog der Erdbeben in Griechenland für die Zeit von 1879 bis
1892. Annales Géologiques des pays Helléniques. Première série, Tôme cinquième. Athènes,
Laboratoire de Géologie de l‟ Université, p.143-163.
60. Galanopoulos, A., 1981. The damaging earthquakes and the earthquake potential of
Greece, Ann. Geol. Pays Helleniques, 30, 647-724 (in Greek).
61. Ganas, A. and Lagios, E., 2003, LANDSAT 7 thermal imaging of the Nisyros Volcano.
International Journal of Remote Sensing, 24, pp. 1579–1586.
62. Ganas, A., Pavlides, S., Karastathis, V., 2005. DEM-based morphometry of range-front
escarpments in Attica, central Greece, and its relation to fault slip rates, Geomorphology 65,
p.301-319.
63. Ganas, A., Pavlides, S.B, Sboras, S., Valcaniotis S., Papaioannou S., Alexandris, G.A,
Plessa, A., Papadopoulos, G.A, 2004. Active fault geometry and kinematics in Parnitha Mountain,
Attica, Greece, Journal of Structural Geology, 26, p.2103-2118.
64. Ganas, A., Stavrakakis, G., Lagios, E., Papadopoulos, G., Pavlides, S., Investigation of the
seismic fault that ruptured during the 7/9/99 Athens earthquake using space techniques, 2001.
65. Ganas, A., Karastathis, V., Moshou, A., Valkaniotis, V., Mouzakiotis, E. and
Papathanassiou, G., 2014. Aftershock relocation and frequency–size distribution, stress inversion
and seismotectonic setting of the 7 August 2013 M = 5.4 earthquake in Kallidromon Mountain,
central Greece, Tectonophysics, Volume 617, pp. 101-113, ISSN 0040-1951,
http://doi.org/10.1016/j.tecto.2014.01.022.
66. Garfunkel, Z., 2004. Origin of the Eastern Mediterranean basin: a reevaluation.
Tectonophysics, 391, 11-34.
67. Garnero, E.J., Thorne, M.S., McNamara, A. and Rost, S., 2007. Fine-scale Ultra-low
velocity zone layering at the core-mantle boundary and superplumes, pp.139-157. doi:
10.1007/978-1-4020-5750-2_6
68. Gassmann, F., 1951.Uber die elastizität poroser medien, Vier. der Natur Geselschaft, 96, 1-
23, 1951.
69. Georgalas, G.C., 1962. Catalogue of the active volcanoes of the world including solfatara
fields; Part XII Greece, International Association of Volcanology, Rome, Italy, 40 p.
70. GEOWARN, 2003. Final Report of EU Geowarn Project - IST 1999–12310: Geo-spatial
warning system, Nisyros volcano (Greece): An emergency case study. (www.geowarn.org).
71. Gorceix, M.H., 1873. Sur la recente eruption de Nisyros, C.R.Acad. Sci. Paris, 77, 1039.
72. Gorceix, M.H., 1874. Phenomenes volcaniques de Nisyros, C.R. Acad. Sci. Paris, 78, 444-
446.
73. Grand, S. P., R. D. van der Hilst, and S. Widiyantoro, 1997. Global seismic tomography: A
snapshot of convection in the Earth, GSA Today, 7(4), 1-7.
74. Guillot, S., Kéíko, H.H., De Sigoyer, J., Nägler, T. & A.L. Auzende, 2001. Evidence of
hydration of the mantle wedge and its role in the exhumation of eclogites, Earth and Planetary
Science Letters, 193, 115-127.
75. Harbury, N., and Hall, R., 1988. Mesozoic extensional history of the sOllthern Tethyan
continental margin in the SE Aegean, 1. Geol Soc., London, 145, 283-301.
76. Hashin, Z., and Shtrikman, S., 1963. A variational approach to the theory of the elastic
behaviour of multiphase materials, J. Mech. Phys. Solids, 11, 127-140.
77. Hatzfeld, D., Karakostas, V., Ziazia, M., Kassaras, I., Papadimitiou, E., Makropoulos, K.,
Voulgaris, N., Papaioannou, C., 2000. Microseismicity and faulting geometry in the gulf of
Corinth (Greece), Geophys. J., Int. 141, p.438-456.
78. Hatzfeld, D., Ziazia, M., Kementetzidou, D., Hatzidimitriou, P., Panagiotopoulos, P.,
Makropoulos, K., Papadimitriou, P., Deschamps, A., Microseismicity and focal mechanisms at the
western termination of the North Anatolian Fault and their implication for continental tectonics,
Geophys. J., Int. (1999) 137, p.891-908.
79. Higgins, M.D. and Higgins, R., 1996. A Geological companion to Greece and the Aegean,
Duckworth Publishers, London.
80. Hudson, J. A., 1980. Overall properties of a cracked solid, Math. Proc. Camb. Phil. Soc.,
88, 371-384.
81. Hudson, J. A., 1994. Overall properties of a material with inclusions or cavities, Geophys.
J. Int., 117, 555-561.
82. Humphreys E. and R. W. Clayton, 1988. Adaptation of back projection tomography to
seismic travel time problems, J. Geophys. Res, 93, 1073-1085.
83. Ichinose, G., Anderson, J., Smith, K. and Zeng, Y., 2003. Source parameters of Eastern
California and Western Nevada earthquakes from regional moment tensor inversion, Bull. Seism.
Soc. Am., 93, 61–84.
84. Inoue, H., Y. Fukao, K. Tanabe, and Y. Ogata, 1990. Whole mantle P wave travel time
tomography, Phys. Earth Planet. Inter., 59, 294-328.
85. Ito, H., J. DeVilbiss, and A. Nur, 1979. Compressional and shear waves in saturated rock
during water-steam transition. J. Geophys. Res., 84, 4731-4735.
86. Jackson J. A., J. Gagnepain, G. Houseman, G.C.P. King, P. Papadimitriou, C. Soufleris
and J. Virieux, 1982. Seismicity, normal faulting and the geomorphological development of the
Gulf of Corinth (Greece): the Corinth earthquakes of February and March 1981, Earth and
Planetary Science Letters, 57, 377-397.
87. Jarrard, R. D., 1986. Relations among subduction parameters, Rev. Geophys., 24(2), 217–
284, doi:10.1029/RG024i002p00217.
88. Johnson, M. C., and Plank, T., 1999. Dehydration and melting experiments constrain the
fate of subducted sediments, Geochem.Geophys. Geosyst., 1.
89. Jolivet, L., Menant, A., Sternai, P., Rabillard, A., Arbaret, L., Augier, R., Laurent, V.,
Beaudoin, A., Grasemann, B., Huet, B., Labrousse, L., Le Pourhiet, L., 2015. The geological
signature of a slab tear below the Aegean, Tectonophysics, Volume 659, Pages 166-182, ISSN
0040-1951, http://dx.doi.org/10.1016/j.tecto.2015.08.004.
90. Julian, B. R. and D. Gubbins, 1977. Three-dimensional seismic ray tracing, J. Geophys.
43, 95-113.
91. Kapetanidis, V. and Papadimitriou, P., 2011. Estimation of arrival-times in intense seismic
sequences using a Master-Events methodology based on waveform similarity. Geophys. J. Int.,
187, 889-917.
92. Kapetanidis, V., Deschamps, A., Papadimitriou, P., Matrullo, E., Karakonstantis, A.,
Bozionelos, G., Kaviris, G., Serpetsidaki, A., Lyon-Caen, H., Voulgaris, N., Bernard, P., Sokos, E.
and Makropoulos, K., 2015. The 2013 earthquake swarm in Helike, Greece: seismic activity at the
root of old normal faults Geophys. J. Int. 202 (3), 2044-2073, doi:10.1093/gji/ggv249.
93. Karakonstantis A., Papadimitriou P., 2010. Earthquake relocation in Greece using a unified
and homogenized seismological catalogue, Proceedings of the 12th International Congress, Patras,
p. 2043-2052.
94. Karakonstantis, A., and Papadimitriou, P., 2016a. LOCAL EARTHQUAKE
TOMOGRAPHY IN THE BROADER AREA OF WESTERN CORINTH GULF. Proceedings of
the 14th International Congress of the Geological Society of Greece, 1143-1152.
95. Karakonstantis, A., and Papadimitriou, P., 2016b. Spatiotemporal variation of body-wave
velocities in Corinth Gulf (Greece). Proceedings of 35th General Assembly of the European
Seismological Commission (ESC2016).
96. Karakonstantis, A., Papadimitriou, P., Kaviris, G., Kapetanidis, V., Voulgaris, N. and
Makropoulos, K., 2012. 3-D Velocity Anomalies Investigation of the Santorini Island Volcanic
Complex. Book of Abstracts, 33rd ESC General Assembly, Moscow, Russia, p.26.
97. Καραθωλζηαληής, Α., 2009. Δλοποίεζε-Οκογελοποίεζε ζεηζκοιογηθώλ θαηαιόγωλ θαη
επαλαπροζδηορηζκός παρακέηρωλ ζεηζκώλ ηες περηόδοσ 1996-2006. Δθαρκογή ζηε
ζεηζκοηεθηοληθή ηοσ Διιεληθού τώροσ, Μεηαπηστηαθή Γηαηρηβή Δηδίθεσζες, Δζληθό θαη
Καποδηζηρηαθό Παλεπηζηήκηο Αζελώλ, 262 ζει.
98. Karakostas, V., Papadimitriou, E., Mesimeri, M., Gkarlaouni, C.,Paradisopoulou, P.,
2015.The 2014 Cephalonia Doublet (Mw6.1 and Mw6.0), Central Ionian Islands,
Greece:Seismotectonic Implications along the Cephalonia Transform Fault Zone,
ActaGeophys.,63, 1–16, doi: 10.2478/s11600-014-0227-4.
99. Karastathis, V.K., Papoulia, J., Di Fiore, B., Makris, J., Tsambas, A., Stampolidis, A.,
Papadopoulos, G.A., 2011. Deep structure investigations of the geothermal field of the North
Euboean Gulf, Greece, using 3-D local earthquake tomography and Curie Point Depth analysis.
Journal of Volcanology and Geothermal Research, 206 (3-4), pp. 106-120.
100. Karastathis, V., & Mouzakiotis, E., 2014. Combined onshore and offshore seismic
investigations image fault structure at the geothermal field of Aedipsos-Yaltra, central Greece.
First Break, 32(8), 61-64.
101. Karastathis V. K. , Mouzakiotis E., Ganas A., and Papadopoulos G. A., 2015. High-
precision relocation of seismic sequences above a dipping Moho: the case of the January–
February 2014 seismic sequence on Cephalonia island (Greece), Solid Earth, 6, 173-184,
doi:10.5194/se-6-173-2015.
102. Karato, S., Jung, H., 1998. Water, partial melting and the origin of the seismic low velocity
and high attenuation zone in the upper mantle, Earth and Planetary Science Letters, Volume 157,
Issues 3–4, pp. 193-207, ISSN 0012-821X, http://dx.doi.org/10.1016/S0012-821X(98)00034-X.
103. Kasatkina, E., I. Koulakov, M. West, and P. Izbekov, 2014. Seismic structure changes
beneath Redoubt Volcano during the 2009 eruption inferred from local earthquake tomography, J.
Geophys. Res. Solid Earth, 119, 4938–4954, doi:10.1002/2013JB010935.
104. Kassaras, I., Kapetanidis, V., Karakonstantis, A., Kaviris, G., Papadimitriou, P., Voulgaris,
N., Makropoulos, K., Popandopoulos, G. and Moshou, A., 2014a. The April–June 2007 Trichonis
Lake earthquake swarm (W. Greece): New implications toward the causative fault zone, Journal
of Geodynamics, Volume 73, January 2014, Pages 60-80, ISSN 0264-3707,
http://dx.doi.org/10.1016/j.jog.2013.09.004.
105. Kassaras, I., Kapetanidis, V., Karakonstantis, A., Kouskouna, V., Ganas, A., Chouliaras,
G., Drakatos, G., Moshou, A., Mitropoulou, V., Argyrakis, P., Lekkas, E., Makropoulos, K.,
2014b. Constraints on the dynamics and spatio-temporal evolution of the 2011 Oichalia seismic
swarm (SW Peloponnesus, Greece), Tectonophysics, Volume 614, Pages 100-127, ISSN 0040-
1951, http://dx.doi.org/10.1016/j.tecto.2013.12.012.
106. Kassaras, Η., Kapetanidis, V. and Karakonstantis, A., 2016. On the spatial distribution of
seismicity and the 3D tectonic stress field in western Greece, Physics and Chemistry of the Earth,
Parts A/B/C, Volume 95, October 2016, Pages 50-72, ISSN 1474-7065,
http://dx.doi.org/10.1016/j.pce.2016.03.012.
107. Καβύρες Η.Γ., 2003. ΜΔΛΔΣΖ ΗΓΗΟΣΖΣΩΝ ΢ΔΗ΢ΜΗΚΩΝ ΠΖΓΩΝ ΑΝΑΣΟΛΗΚΟΤ
ΚΟΡΗΝΘΗΑΚΟΤ ΚΟΛΠΟΤ, Γηδαθηορηθή Γηαηρηβή, Αζήλα, ζει.56-61,74-84,238-241.
108. Kaviris, G., Papadimitriou, P., Kravvariti, Ph., Kapetanidis, V., Karakonstantis, A.,
Voulgaris, N. and Makropoulos, K., 2015. A detailed seismic anisotropy study during the 2011–
2012 unrest period in the Santorini Volcanic Complex. Physics of the Earth and Planetary
Interiors, 238, 51–88.
109. Keller, J., Rehnen, T.H. and Stadlbauer, E., 1990. Explosive volcanism in the Hellenic arc.
A summary and review, In: Proceedings of the third scientific congress „„Thera and the Aegean
World III‟‟, Earth Sciences, 2, 13–26.
110. Kern, H. (1982), Elastic-wave velocity in crustal and mantle rocks at high pressure and
temperature: The role of the high-low quartz transition and of dehydration reactions, Phys. Earth
Planet. Inter., 29, 12–23, doi:10.1016/0031-9201(82)90133-9.
111. Kissling, E., Ellsworth, W.L., Eberhart-Phillips, D., Kradolfer, U., 1994. Initial reference
models in local earthquake tomography. J. Geophys. Res. 99 (10), 19 635±19 646
112. Klein, F.W., 1989. User's guide to HYPOINVERSE, a program for VAX computers to
solve earthquake locations and magnitudes, U.S. Geological Survey Open-File Report, 89-314, 1-
58.
113. Kokkalas, S., and Doutsos, T., 2004. Kinematics and strain partitioning in the southeast
Hellenides (Greece), GEOLOGICAL JOURNAL Geol. J. 39: p.121–140 (2004).
114. Koukouvelas, I., Doutsos, T., Implications of structural segmentation during earthquakes:
the 1995 Egion earthquake, Gulf of Corinth, Greece, Journal of Structural Geology,
Vol.18,No.12,p.1381-1388, 1996.
115. Koulakov I., 2009a. LOTOS code for local earthquake tomographic inversion.
Benchmarks for testing tomographic algorithms. Bull. Seismol. Soc. Am., 99(1), 194-214.
116. Koulakov I., 2009b. Out-of-network events can be of great importance for improving
results of local earthquake tomography, Bull. Seismol. Soc. Am., 99(4), 2556-2563.
117. Koulakov, I., Sobolev, S. V., 2006. Moho depth and three-dimensional P and S structure of
the crust and uppermost mantle in the Eastern Mediterranean and Middle East derived from
tomograpic inversion of local ISC data, Geophysical Journal International, 164, 1, 218-235.
118. Koulakov I., M.K. Kaban, M. Tesauro, and S. Cloetingh, 2009a, P and S velocity
anomalies in the upper mantle beneath Europe from tomographic inversion of ISC data, Geophys.
J. Int. 179(1), 345-366.
119. Koulakov, I., A. Jakovlev, and B. G. Luehr, 2009b, Anisotropic structure beneath Central
Java from local earthquake tomography, G-cubed., 10, Q02011, doi:10.1029/2008GC002109.
120. Koulakov I., Bindi, D. Parolai, S. Grosser, H. and Milkereit. C., 2010. Distribution of
Seismic Velocities and Attenuation in the Crust Beneath the North Anatolian Fault (Turkey) from
Local Earthquake Tomography, Bull.Seism.Soc.Am., 100 (1), 207-224.
121. Koulakov, I., Gordeev, E. I., Dobretsov, N. L., Vernikovsky, V. A., Senyukov, S,
Jakovlev, A., Jaxybulatov, K., 2013. Rapid changes in magma storage beneath the Klyuchevskoy
group of volcanoes inferred from time-dependent seismic tomography, J. Volc. Geoth. Res., ISSN
0377-0273, http://dx.doi.org/10.1016/j.jvolgeores.2012.10.014.
122. Κσρηαθόποσιος, Κ., 2003. Ά΢ΚΖ΢Ζ ΤΠΑΗΘΡΟΤ ΢ΣΖ ΝΖ΢Ο ΑΗΓΗΝΑ, ζει.1-12.
123. Κσρηαθόποσιος, Κ., 2003. Γεωιογηθά, Πεηροιογηθά θαη Ζθαηζηεηοιογηθά
Υαραθηερηζηηθά ηωλ Πεηρωκάηωλ ηες Υερζολήζοσ ηωλ Μεζάλωλ, ζει.1-6,
124. Lagios, E., Chailas, S., Hipkin, R.G. and Drakopoulo, J., 1994. Gravity and Topographic
data banks of Greece. “University of Athens, Department of Geophysics and Geothermy”, 4/94,
pp.50.
125. Lagios, E., Sakkas, V., Parcharidis, I., Dietrich, V., 2005. Ground deformation of Nisyros
volcano (Greece) for the period 1995-2002: Results from DInSAR and DGPS observations,
Bulletin of Volcanology, 68(2), 201-214.
126. Lagios, E., Papadimitriou, P., Novali, F., Sakkas, V., Fumagalli, A., Vlachou, K. and Del
Conte, S., 2012. Combined Seismicity Pattern Analysis, DGPS and PSInSAR Studies in the
Broader Area of Cephalonia (Greece). Tectonophysics, vol. 524-525, 43-58.
127. Lagios, E., Sakkas, V., Novali, F., Ferreti, A., Damiata, B.N., Dietrich, V., 2015.
Reviewing and Updating (1996-2012) Ground Deformation in Nisyros Volcano (Greece) from
SqueeSARTM Analysis & GPS Measurements, this issue.
128. Lay, T., Q. Williams, E. Garnero, L. H. Kellogg, and M. E. Wysession, 1998. Seismic
wave anisotropy in the D00 region and its implications, in The Core-Mantle Boundary Region,
Geodyn. Ser., vol. 28, edited by M. Gurnis et al., pp. 299 – 318, AGU, Washington, D. C.
129. Lees, J. M. and Crosson, R. S., 1989. Tomographic inversion for three-dimensional
velocity structure at Mount St. Helens using earthquake data, J. Geophys. Res., 94, 5716-5728.
130. Lees, J.M., 2007. Seismic tomography of magmatic systems, J. Volc. Geoth. Res.. 167,
37–56.
131. Le Pichon, X. and Jacques Angelier, J., 1979. The Hellenic arc and Trench system: A key
to the neotectonic evolution of the eastern mediterranean area, Tectonophysics, 60(1), 1979, p.1-
42, ISSN 0040-1951, http://dx.doi.org/10.1016/0040-1951(79)90131-8.
132. Le Pichon, X. and Angelier, J ., 1981. The Aegean Sea, Phi1.Trans .R .S o c .London, 300,
357-372.
133. Lopes, A.E.V. and Assumpção, M. (2011), Genetic Algorithm Inversion of the Average
1D Crustal Structure using Local and Regional Earthquakes, Computers & Geosciences,
doi:10.1016/j.cageo.2010.11.006, 9p.
134. Lopes, A.E.V. & Assumpção, M. (2011), Genetic Algorithm Inversion of the Average 1D
Crustal Structure using Local and Regional Earthquakes, Computers & Geosciences,
doi:10.1016/j.cageo.2010.11.006, 9p.
135. Lyon-Caen, H., Armijo, R., Drakopoulos, J., Baskoutas, J., Delibassis, N., Gaulon, R.,
Kouskouna, V., Latoussakis, J., Makropoulos, K., Papadimitriou, P., Papanastassiou, D., Pedotti,
G., The 1986 Kalamata (South Peloponnesus) Earthquake: Detailed Study of a Normal fault,
Evidences for East-West Extension in the Hellenic Arc, Journal of Geophysical Research, Vol.93,
No.B12, p.14967-15000, 1988.
136. Makris, J., 1977. Geophysical investigations οf the Hellenides. Hamb. Geophys.
Einzelschr, 34, 124pp
137. Makris, J., Papoulia, J., Drakatos, G., 2004. Tectonic deformation and microseismicity of
the Saronikos Gulf, central Greece. BSSA 94 (3), 920 – 929.
138. Makris, J. and Papoulia, J., 2009. Tectonic evolution of Zakynthos island from deep
seismic soundings: thrusting and its association with the Triassic evaporites, Intl. Symposium on
Evaporites, Zakynthos, pp 47-54.
139. Makropoulos, K.C. and Burton, P.W., 1981. A catalogue of Seismicity in Greece and the
Adjacent Areas, Geophys. J. R. Astr. Soc., 65, 741-762, and Microfiche GJ65/1.
140. Makropoulos, K.C., and Burton, P.W., 1984. Greek Tectonics and Seismicity,
Tectonophysics, 106, 275-304.
141. Makropoulos K., G. Kaviris and V. Kouskouna, 2012. An updated and extended
earthquake catalogue for Greece and adjacent areas since 1900. Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 12,
1425-1430.
142. Makropoulos, K., Chousianitis, K., Kaviris, G. and Kassaras, I., 2013. Seismic hazard
assessment in Grecce: Revisited. Geophysical Research Abstracts, Vol. 15, EGU2013-10033-1.
143. Marone, C., 1998. Laboratory-derived friction laws and their application to seismic
faulting. Ann. Revs. Earth & Plan. Sci., 26, 643-696.
144. Matsuda, J., Senoh, K., Maruoka, T., Sato, H. and Mitropoulos, P. 1999. K-Ar ages of the
Aegean volcanic rocks and their implications for the arc-trench system. Geochem. J., 33: 369-377.
145. Mavko, G. M., 1980. Velocity and attenuation in partially molten rocks, J. Geophys. Res.,
85, 5173-5189.
146. McKenzie, D.P., 1978. Some remarks on the development of sedimentary basins: Earth
and Planetary Science Letters, 40, p.25-32.
147. Mee, C.B., and Fobes, H.A. (eds.), 1997, A Rough and Rocky Place: The Landscape and
Settlement History of the Methana Peninsula, Greece. Liverpool University Press.
148. Mercier, J., Carey, E., Philip, H. and Sorel, D., 1976. La néotectonique plio-quaternaire de
l‟arc Égéen externe et de la mer Egée et ses relations avec la séismicite. Bull. Sot. Géol. Fr., 7,
XVIII, 2: 355-372.
149. Mercier, J.-L., Armijo, R., Tapponnier, P., Carey-Gailhardis, E., and Han, T. L., 1987,
Change from Tertiary compression to Quaternary extension in southern Tibet during the India-
Asia collision: Tectonics, v. 6, p. 275–304.
150. Menke, W., 1984. The resolving power of cross-borehole tomography, Geophys. Res. Lett.
11, 105-108.
151. Mitropoulos, P., Tarney, J., 1992. Significance of mineral composition variations in the
Aegean Island Arc. J. Volcanol. Geotherm. Res., 51: 283-303.
152. Mitropoulos. P., Tarney, J., Saunders, A.D. & Marsh, N.G., 1987. Petrogenesis οf cenozoic
volcanic rocks from the Aegean volcanic arc. J. Volcanol. Geotherm. Res .. 32, 177-193.
153. Micarelli, L., Moretti, I., Daniel, J.M, 2003. Structural properties of rift-related normal
faults: the case study of the gulf of Corinth, Greece, Journal of Geodynamics 36, p.275-303.
154. Moretti, I., Sakellariou, D., Lykousis, V., Micarelli, L., 2003. The Gulf of Corinth: an
active half graben?, Journal of Geodynamics 36, p.323-340.
155. Moshou, A., Papadimitriou, P. and Makropoulos, K., 2007. Linear and non linear body
wave inversion. Bulletin Greek Mathematical Society Athens, Greece, Special Volume 54, p.p.
301 - 313.
156. Moshou, A., Papadimitriou, P. and Makropoulos, K., 2007. Teleseismic Body wave
Inversion. Bull. Geol. Soc. Greece, vol. XXXX, p.p. 1177 – 1186.
157. Molnar, P., Freedman, D., and Shih, J.S.P, 1979. Lenghts of intermediate and deep seismic
zones and temperatures in downgoing slabs of lithosphere, Geophys. J. R. Astron. Soc., 56, 41-54.
158. Moretti, I., Sakellariou, D., Lykousis, V. and Micarelli, L., 2003. The Gulf of Corinth: An
active half graben?: Journal of Geodynamics, 36, 323–340, doi: 10.1016/S0264-3707(03)00053-X
159. Mukerji, T., and G. Mavko, 1994. Pore fluid effects on seismic velocity in anisotropic
rocks, Geophysics, 59, 233-244.
160. Mukerji, T., J. Berryman, G. Mavko, and P. Berge, 1995. Differential effective medium
modeling of rock elastic moduli with critical porosity constraints, Geophys. Res. Lett., 22, 555-
558.
161. Müller, B., Wehrle, V., Zeyen, H. and Fuchs, K., 1997. Shortscale variations of tectonic
regimes in the western European stress province north of the Alps and Pyrenees, Tectonophysics,
275, 199–219.
162. Müller, St. and Kahle, H.G., 1993. Crust–mantle evolution, structure and dynamics of the
Alpine Mediterranean region, in Contributions of Space Geodesy to Geodynamics: Crustal
dynamics, Vol. 23, pp. 249–298
163. Nakajima, J., A. Hasegawa, S. Horiuchi, K. Yoshimoto, T. Yoshida, and N.Umino, 2006.
Crustal heterogeneity around the Nagamachi-Rifu fault, northeasternJapan, as inferred from
travel-time tomography, Earth PlanetsSpace, 58, 843–853.
164. Nichols, G. T., Wyllie, P. J. and Stern, C. R, 1996. Experimental melting of pelagic
sediment, constraints relevant to subduction, , in Subduction: Top to Bottom, edited by Bebout, G.
E., et al., 293-298, AGU Geophysical Monograph 96, Washington, D.C..
165. Nolet, G., 1981. Linearized inversion of (teleseismic) data, in: The Solution of the Inverse
Problem in Geophysical Interpretation, ed.R.Cassinis, Plenum Press, NY.
166. Nomikou, P. and Papanikolaou, D., 2010. A comparative morphological study of the Kos-
NisyrosTilos volcanosedimentary basins. Bull. Geol. Soc. of Greece, XLIII/1, 464-474.
167. Nomikou, P., 2004. Geodynamic of Dodecanise islands: Kos and Nisyros volcanic field.
PhD Thesis. Department of Geology, University of Athens.
168. Nomikou. P. and Papanikolaou, D., 2011. Extension of Active Fault Zones on Nisyros
Volcano across the Yali-Nisyros Channel based on Onshore and Offshore data. Marine
Geophysical Research, Special issue on «Seafloor Mapping for Geohazard Assessment».
169. Nomikou, P., Croff-Bell, K., Papanikolaou, D., Livanos, I. and Fero-Martin, J., 2013.
Exploring the submarine flanks of Yali and Strongyli volcanic islets at the eastern edge of the
Aegean Volcanic Arc. Zeitschrift fόr Geomorphologie , Vol. 57 (2013), Suppl. 3, 125-137.
170. Nur, A., 1987, Seismic rock properties for reservoir description and monitoring in Nolet,
G., Ed., Seismic Tomography, D. Riedel Publ. Co.
171. Nur, A., G. Mavko, J. Dvorkin, and D. Galmudi, 1998. Critical porosity: A key to relating
physical propertiesto porosity in rocks, Leading Edge, 17, 357-362.
172. Paige, C. C., and M. A. Saunders, 1982. LSQR: an algorithm for sparse linear equations
and sparse least squares, ACM Trans. Math. Softw. 8, 43–71
173. Palyvos N., 2001. Geomorphological study of the broader Atalanti area (Fthiotis, central
Greece). PhD Thesis, Univ. of Athens. Dep. of Geology (in Greek).
174. Pantosti, D., De Martini, M.P., Koukouvelas, I., Stamatopoulos, L., Palyvos, N., Pucci, S.,
Lemeille, F., Pavlides, S., 2004. Palaeoseismological investigations of the Aigion Fault (Gulf of
Corinth, Greece), C.R Geoscience 336, p.335-342.
175. Papadeas, G., 2002. Explanatory study of the Geological map of Attica, Stratigraphic
correlation and between Northern and Southern Attica and the ore genesis-mineralisation of
Lavrion area.
176. Papadimitriou, P., Kaviris, G., and Makropoulos, K., 1999. Evidence of shear-wave
splitting in the eastern Corinthian Gulf (Greece). Phys. Earth Planet. Interiors 114, 3–13.
177. Papadimitriou, P., Voulgaris, N., Kassaras, I., Kaviris, G., Delibasis, N., Makropoulos, K.,
2002. The Mw=6.0, 7 September 1999 Athens Earthquake, Natural Hazards 27: p.15-33.
178. Papadimitriou, P., Kaviris, G., Karakonstantis A. and K. Makropoulos, 2010. The Cornet
seismological network: 10 years of operation, recorded seismicity and significant applications.
AGPH, vol. 45, p. 193-208.
179. Papadimitriou, P., Agalos, A., Moshou, A., Kapetanidis, V., Karakonstantis, A., Kaviris,
G., Kassaras, I., Voulgaris, N. and Makropoulos K., 2011. Regional Seismicity Studies. Workshop
on Seismicity, active faulting and seismic hazard in the Western Corinth Rift / Patras region,
Patras, 2011.
180. Papadimitriou, P., Chousianitis, K., Agalos, A., Moshou, A., Lagios, E. and Makropoulos,
K., 2012. The spatially extended 2006 April Zakynthos (Ionian Islands, Greece) seismic sequence
and evidence for stress transfer, Geophys. Jour. Intern., 190 (2), 1025-1040.
181. Papadimitriou, P., Fountoulakis, I., Spingos, I., and Karakonstantis, A., 2016. Recent
seismic activity in Saronikos Gulf (Greece) and investigation of possible volcano-tectonic
features. Proceedings of 35th General Assembly of the European Seismological Commission
(ESC2016).
182. Papadimitriou, P., Kapetanidis, V., Karakonstantis, A., Kaviris, G., Voulgaris, N. and
Makropoulos, K., 2015. The Santorini Volcanic Complex: A detailed multi-parameter
seismological approach with emphasis on the 2011–2012 unrest period. J. Geodyn., 85, 32–57,
doi: 10.1016/j.jog.2014.12.004.
183. Papadimitriou, P., Kapetanidis, V., Karakonstantis, A., Kaviris, G., Voulgaris, N. and
Makropoulos, K., 2015. The Santorini Volcanic Complex: A detailed multi-parameter
seismological approach with emphasis on the 2011–2012 unrest period. J. Geodyn., 85, 32–57,
doi: 10.1016/j.jog.2014.12.004.
184. Papadimitriou, P., Karakonstantis, A., Kapetanidis, V., Bozionelos, G., Kaviris, G., and
Voulgaris, N., 2016a. Seismic pattern and focal mechanism determination in the Nisyros region
(SE Aegean, Greece). Proceedings of 35th General Assembly of the European Seismological
Commission (ESC2016).
185. Papadimitriou, P., Karakonstantis, A., Kapetanidis, V., Bozionelos, G., Kaviris, G., and
Voulgaris, N., 2016b. The 2015 Lefkada earthquake sequence (W. Greece). Proceedings of 35th
General Assembly of the European Seismological Commission (ESC2016).
186. Papadimitriou, P., Karakonstantis, A., Kapetanidis, V., Bozionelos, G., Kaviris G. and
Voulgaris, N., 2016c. SEISMICITY AND TOMOGRAPHIC IMAGING OF THE BROADER
NISYROS REGION (GREECE), “Nisyros Volcano” ebook, Springer (accepted).
187. Παπαδεκεηρίοσ, Π., ΢ΖΜΔΗΩ΢ΔΗ΢ ΔΗΓΗΚΩΝ ΚΔΦΑΛΑΗΩΝ ΢ΔΗ΢ΜΟΛΟΓΗΑ΢,
ΑΘΖΝΑ 1999.
188. Papadopoulos, G., Sachpazi, M., Panopoulou, G. and Stavrakakis, G., 1998. The
volcanoseismic crisis of 1996-97 in Nisyros, SE Aegean Sea, Greece, Terra Nova, 10, 151-154.
189. Papanikolaou D., Lekkas E., Sakellariou D. and Nomikou, P., 1998. 2. The Nisyros
Volcano (Progress report of research project), Newsletter of the European Centre on Prevention
and Forecasting of Earthquakes, 2: 13-14.
190. Papanikolaou, D., Lekkas, E. and Sakelariou, D., 1991. Volcanic stratigraphy and
evolution of the Nisyros volcano. Bulletin of the Geological Society of Greece 25, 405–419.
191. Παπαληθοιάοσ, Γ., 1986. Γεωιογία ηες Διιάδας, ΑΘΖΝΑ, ζει.95-162.
192. Παπαληθοιάοσ, Γ., Καροηζίερες, Ε., Φοσληούιες, Η., Λόδηος, ΢., Μαρηοιάθος, Ζ., 2002.
΢ΖΜΔΗΩ΢ΔΗ΢ ΣΔΚΣΟΝΗΚΖ΢ ΓΔΩΛΟΓΗΑ΢, ζει.62-63.
193. Παπαληθοιάοσ Γ., Κράλες, Υ., Απόζπαζκα από ηε Γεωηοκή VII, 2004.
194. Πασιίδες, ΢. Β. , Βαιθαληώηες, ΢., Γθαλάς, Α., Κερακσδάς, Γ. θαη ΢κπόρας, ΢., ΣΟ
ΔΝΔΡΓΟ ΡΖΓΜΑ ΣΖ΢ ΑΣΑΛΑΝΣΖ΢ – ΔΠΑΝΔΚΣΗΜΖ΢Ζ ΜΔ ΝΔΑ ΓΔΩΛΟΓΗΚΑ
ΓΔΓΟΜΔΝΑ, Πραθηηθά 10οσ Γηεζλούς ΢σλεδρίοσ, Θεζ/λίθε Απρίιηος 2004, ζει.1560-1566.
195. Papazachos, B., 1977. A Lithospheric Model to Interpret Focal Properties of Intermediate
and Shallow Shocks in Central Greece, Pure Appl. Geophys. 115, 655–666.
196. Papazachos, B., 1990. Seismicity of the Aegean and Surrounding Area, Tectonophysics
178, 287–308.
197. Papazachos, B.C & Comninakis, P.E., 1971. Geophysical and tectonic features of the
Aegean arc, J. Geophys. Res., 76, 8517-8533.
198. Papazachos, B.C. and Papazachou, C., 2003. The earthquakes of Greece, pp.286, Ziti Publ.
Co. (in Greek).
199. Papazachos, C. B., Hatzidimitriou, P. M., Panagiotopoulos, D. and Tsokas, G.N.,
Tomography of the crust and upper mantle in SE Europe. Journal of Geophysical Research,
12,405-12,422, 1995. Δπίζες ζηο Proc. of the 7th Congress of the Geological Society of Greece,
Thessaloniki, Greece, 25 - 27 May, XXX(5), 215-226, 1994.
200. Papazachos, C. B. (1998), Crustal P- and S-velocity structure of the Serbomacedonian
Massif (Northern Greece) obtained by non-linear inversion of traveltimes. Geophysical Journal
International, 134: 25–39. doi:10.1046/j.1365-246x.1998.00558.x
201. Patanè, D., Chiarabba, C. Cocina, O., De Gori, P., Moretti, M. and Boschi, E., 2002,
Tomographic images and 3D earthquake locations of the seismic swarm preceding the 2001 Mt.
Etna eruption: Evidence for a dyke intrusion, Geophys. Res. Lett., 29(10), 1497,
doi:10.1029/2001GL014391.
202. Pullammanappallil, S. K. (1994). Nonlinear optimization to estimate velocities and i mage
reflectors from multi-offset seismic data. PhD thesis, University of Nevada, Reno.
203. Rahl, M.J., Fassoulas, C., Brandon, T.M., Exhumation of high-pressure metamorphic rocks
within an active convergent margin, Crete, Greece: A field guide, 2004.
204. Resor, P.G., Pollard, D.D., Wright, T.J., Beroza, G.C., Integrating high-precision
aftershock locations and geodetic observations to model coseismic deformation associated with
the 1995 Kozani-Grevena earthquake, Greece, JOURNAL OF GEOPHYSICAL RESEARCH,
VOL. 110, B09402, p. 10.1029/2004JB003263, 2005.
205. Ritsema, J., H.J. van Heijst, and J.H. Woodhouse, 1999, Complex shear wave velocity
structure imaged beneath Africa and Iceland, Science, 286, 1925-1928.
206. Romanowicz, B. (2003) Global mantle tomography: progress status in the last 10 years,
Annu. Rev. Geoph. Space Phys, 31 (1), 303.
207. Royden, L. H., and D. J. Papanikolaou (2011), Slab segmentation and late Cenozoic
disruption of the Hellenic arc, Geochem. Geophys. Geosyst., 12, Q03010,
doi:10.1029/2010GC003280.
208. Sachpazi, M., Kontoes, Ch., Voulgaris, N., Laigle, M., Vougioukalakis, G., Olga Sikioti,
G., Stavrakakis, G., Baskoutas, J., Kalogeras, J. and Lepine, J.Cl., 2002. Seismological and SAR
signature of unrest at Nisyros caldera, Greece. Journal of Volcanology and Geothermal Research,
116, 19– 33.
209. Sakkas, V., Novali, F., Lagios, E., Ferretti, A., Vassilopoulou, S., Bellotti, F., Allievi, J.,
2015. Combined Squee-SARTM and GPS Ground Deformation Study of Nisyros-Yali Volcanic
Field (Greece) for Period 2002-2012, Geosciences and Remote Sensing Symposium (IGARSS)
2015, IEEE International, Milan Italy, pp. 4672-4675.
210. Sakellariou, D., Mascle, J. and Lykousis, V. 2013. Strike slip tectonics and transtensional
deformation in the Aegean region and the Hellenic arc: preliminary results. Bulletin of the
Geological Society of Greece, XLVII, Proceedings of the 13th International Congress, Chania,
Sept. 2013.
211. Sanders, C. O., S. C. Ponko, L. D. Nixon, and E. A. Schwartz, 1995. Seismological
evidence for magmatic and hydrothermal structure in Long Valley caldera from local earthquake
attenuation and velocity tomography, J. Geophys. Res., 100, 8311 –8326.
212. Sherburn, S., Bannister, S. and Bibby, H.M., 2003. Seismic velocity structure of the central
Volcanic Zone, New Zealand, from local earthquake tomography. Journal of Volcanology and
Geothermal Research, 122(1-2), 69-88.
213. Shun-ichiro Karato (1993) IMPORTANCE OF ANELASTIC1TY IN THE
INTERPRETATION OF SEISMIC TOMOGRAPHY, GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS,
VOL. 20, NO. 15, PAGES 1623-1626, AUGUST 6, 1993
214. Snieder, R.K., Trampert, J., 1999. Inverse problems in geophysics. In: Wirgin, A. (Ed.),
Wavefield Inversion. Springer, New York, pp. 119–190.
215. Spakman, W., Wortel, M.J.R., and Vlaar, N.J., 1988, The Hellenic subduction zone: a
tomographic image and its geodynamic implications. Geophys. Res. Lett., 15, 60-63.
216. Spencer Jr., J. W., and A. M. Nur, 1976. The effects of pressure, temperature, and pore
water on velocities in westerly granite, J. Geophys. Res., 81(5), 899–904,
doi:10.1029/JB081i005p00899.
217. Stern, R. J., 2002. Subduction zones, Rev. Geophys., 40 (4), 1012,
doi:10.1029/2001RG000108.
218. Stiros, S.C. and Vougioukalakis, G., 1996. The 1970 Yali (SE edge of the Aegean volcanic
arc) earthquake swarm: Surface faulting associated with a small earthquake. Ann. Tecton. X, 20-
30.
219. Stoiber, R.E. & Carr, M.J., 1973. Quaternary volcanic and tectonic segmentation of
Central America, Bull Volcanol, 37: 304. doi:10.1007/BF02597631
220. Stucchi, M., Rovida, A., Gomez Capera, A.A., Alexandre, P., Camelbeeck, T.,
Demircioglu, M.B., Gasperini, P., Kouskouna, V., Musson, R.M.W., Radulian, M., Sesetyan, K.,
Vilanova, S., Baumont, D., Bungum, H., Fäh, D., Lenhardt, W., Makropoulos, K., Martinez
Solares, J.M., Scotti, O.,Zivcic, M., Albini, P., Batllo, J., Papaioannou, C., Tatevossian, R., Locati,
M., Meletti, C., Viganò, D. and Giardini, D., 2013. The SHARE European Earthquake Catalog
(SHEEC) 1000–1899, J. Seismolog., 17 (2), 523–544. http://dx.doi.org/10.1007/s10950-012-9335-
2.
221. Su, W.-J., Woodward, R.L., Dziewonski, A.M., 1994. Degree 12 model of shear velocity
heterogeneity in the mantle. J. Geophys. Res. 99, 6945–6980.
222. Takei, Y., 2002. Effect of pore geometry on Vp/Vs: From equilibrium geometry to crack,
J. Geophys. Res., 107(B2), pp.2043.
223. Thurber, C.H., 1983. Earthquake locations and three-dimensional crustal structure in the
Coyote Lake area, Central California. Journal of Geophysical Research 88: doi:
10.1029/JB080i010p08226. issn: 0148-0227.
224. Thurber, C., and J. Ritsema, 2007. Theory and observations - Seismic tomography and
inverse methods, in G. Schubert (ed.), Treatise on Geophysics, Vol. 1, pp. 323-360, Elsevier Ltd.,
Oxford.
225. Tiberi, C., Lyon-Caen, H., Hatzfeld, D., Achauer, U., Karagianni, E., Kiratzi, A., Louvari,
E., Panagiotopoulos, D., Kassaras, I., Kaviris, G., Makropoulos K. and Papadimitriou P., 2000.
Crustal and upper mantlestructure beneath the Corinth rift (Greece) from a teleseismic
tomography study.J. Geophys. Res., 105(B12), pp.28159-28171.
226. Toksoz, M. N., C. H. Cheng and A. Timur, 1976. Velocities of seismic waves in porous
rocks, Geophysics, 41, 621-645.
227. Toomey, D. R. and G. R. Foulger, 1989. Tomographic inversion of local earthquake data
from the Hengill-Grensdalur Central Volcano Complex, Iceland, J. Geophys. Res., 94(B12),
17497–17510.
228. Tranos M., Papadimitriou E. and Kilias A., 2003. Thessaloniki-Gerakarou fault zone
(TGFZ): the western extension of the 1978 Thessaloniki earthquake fault (northern Greece) and
seismic hazard assessment, J. Struct. Geol., 25, 2109-2123.
229. Σρηαληαθύιιες, Δ., 1991. Φύιια γεωιογηθού τάρηε 1:50000 Α. θαη Γ. Κω. Η.Γ.Μ.Δ.
230. Tsapanos, T.M., Galanopoulos, D. and Burton, P.W., 1994. Seismicity in the Hellenic
volcanic arc: relations between seismic parameters and the geophysical fields in the region,
Geophys. J. Intern., 117, 677–694.
231. Tselentis, G-A. Serpetsidaki, A. Martakis, N. Sokos, E. Paraskevopoulos, P and Kapotas,
S., 2007: Local high resolution passive seismic tomography and Kohonen neural networks,
application at the Rio-Antirrio Strait, Central Greece, Geophysics, 72(4), B93-B106.
232. Tselentis, G-A., E. Sokos, N. Martakis and A. Serpetsidaki., 2006. Seismicity and
Seismotectonics in Epirus, Western Greece: Results From a Microearthquake Survey, Bulletin of
the Seismological Society Of America, Vol. 96, No. 5, 1706–1717.
233. Tzanis, A., Lagios, E., 1993. Magnetotelluric exploration of Sousaki geothermal prospect,
Corinth Prefecture, Greece: the first results. Proc. 2nd Congress of the Hell. Geophys. Un., 5–7
May 1993, Florina (Greece) 2–3, 229 – 243.
234. Um, J. and C. H. Thurber, 1987. A fast algorithm for two-point seismic ray tracing, Bull.
Seismol. Soc. Am. 77: 972–986.
235. Van der Hilst, R.D., Widyantoro, S., and Engdahl, E.R., 1997. Evidence for deep mantle
circulation from global tomography, Nature, v. 386, p. 578-584.
236. Van der Sluis, A. & Van der Vorst, H. A., 1987. Numerical solution of large, sparse linear
algebraic systems arising from tomographic problems, in Seismic Tomography, pp. 49-83, ed.
Nolet, G. D., Reidel, Dordrecht.
237. Vanderkluysen, L., Volentik, A.C.M., Principe, C., Hunziker, J.C. and Hernandez, J.,
2005. Nisyros‟ volcanic evolution: the growth of a strato-volcano, In: Hunziker, J.C., Marini, L.
(Eds.), The Geology Geochemistry and Evolution of Nisyros Volcano (Greece) Implications for
the Volcanic Hazards, Memoires de Geologie (Lausanne), 44, 100–106.
238. Vanorio, T., Virieux, J., Capuano, P. and Russo, G., 2005. Three-dimensional seismic
tomography from P wave and S wave microearthquake travel times and rock physics
characterization of the Campi Flegrei Caldera. J. Geophys. Res., 110(B3),
doi:10.1029/2004JB003102.
239. Vasco, D.W., Johnson, L.R. & Pulliam, R.J., 1995. Lateral variations in mantle velocity
structure and discontinuities determined from P, PP, S, SS, and SS-SdS travel time residuals, J.
geophys. Res., 100, 24 037–24 059
240. Vesnaver A., 1996. Irregular grids in seismic tomography and minimum time ray tracing.
Geophysical Journal International 125, 147-165.
241. Volentik, A,, Vanderkluysen, L., Principe, C. and Hunziker, J.C., 2005. Stratigraphy of
Nisyros volcano (Greece), In: Hunziker, J.C., Marini, L. (Eds.), The Geology, Geochemistry and
Evolution of Nisyros Volcano (Greece), Implications for the Volcanic Hazards, Memoires de
Geologie (Lausanne), 44, 26–67.
242. Voulgaris N., Pirli M., Papadimitriou P., Kassaras J. and Makropoulos K., 2001.
Seismotectonic observations for the area of western Attica derived from the study of the
September 7, 1999 Athens earthquake aftershock sequence. Bull. Geol. Soc. of Greece, vol.
XXXIV, no 4, p. 1645-1654.
243. Watt, J. P., G. F. Davies, and R. J. O‟Connell, 1976. The elastic properties of composite
materials, Rev. Geophys., 14(4), 541–563, doi:10.1029/RG014i004p00541.
244. Wessel, P. and Smith, W. H. F., 1995. New version of the Generic Mapping Tools
released, EOS Trans. AGU, 76, 329.
245. Widiyantoro, S., van der Hilst, R. D. and Wenzel, F., 2004. Deformation of the Aegean
Slab in the Mantle Transition Zone, International Journal of Tomography & Statistics; D04:1-14,
December 2004 ISSN 0972-9976.
246. Woodhouse, J.H. and Dziewonski, A. M. 1984. Mapping the lower mantle: Determination
of lateral heterogeneity in P velocity up to degree and order 6. J. Geophys. Res. 89, 5929-52.
247. Woodward, R. L., G. Masters, 1991. Lower-mantle structure from long-period differential
travel-times, Nature, 352, 231–233.
248. Vanorio, T., Virieux, J., Capuano, P. and Russo, G., 2005. Three‐dimensional seismic
tomography from P wave and S wave microearthquake travel times and rock physics
characterization of the Campi Flegrei Caldera. Journal of Geophysical Research 110: doi:
10.1029/2004JB003102. issn: 0148-0227.
249. Xypolias, P., D. Spanos, V. Chatzaras, S. Kokkalas, and I. Koukouvelas, 2010. Vorticity of
flow in ductile thrust zones: Examples from the Attico-Cycladic Massif (Internal Hellenides,
Greece), in Continental Tectonics and Mountain Building: The Legacy of Peach and Horne, edited
by R. D. Law et al., Geol. Soc. Spec. Publ., 335, 687–714, doi:10.1144/SP335.28.
250. Zandomeneghi, D., Almendros, J., Ibàňez, J.M. and Saccorotti, G., 2008. Seismic
tomography of Central São Miguel, Azores, Physics of the Earth and Planetary Interiors, 167(1-2),
8-18.
251. Zhang, Y. and Tanimoto, T., 1993. High‐resolution global upper mantle structure and plate
tectonics. Journal of Geophysical Research 98: doi: 10.1029/93JB00148. issn: 0148-0227.
252. Zhao, D., 2001. Seismic structure and origin of hotspots and mantle plumes. Earth and
Planetary Science Letters 192, 251–265.
253. Zhao, D., 2004. Global tomographic images of mantle plumes and subducting slabs:
insight into deep Earth dynamics. Physics of the Earth and Planetary Interiors 146, 3–34.
254. Zhao, D., A. Hasegawa, and S. Horiuchi, 1992. Tomographic Imaging of P and S wave
velocity structure beneath northeastern Japan, J. Geophys. Res. 97, 19,909–19,928.
255. Zhao, L. and Dahlen, F. A., 1994. Asymptotic normal modes of the Earth–II.
Eigenfunctions, Geophys. J. Int., 121, 585-626.
256. Zhao, L. and Jordan, T. H., 1997. Sensitivity of frequency-dependent traveltimes to
laterally heterogeneous, anisotropic Earth structure, Geophys. J. Int., 133, 683-704.
257. Zhao, Lian-SheD. V. HelmbergerD. G. Harkrider, 1991. Shear-velocity structure of the
crust and upper mantle beneath Tibetan and southeastern China, Geophys. J. Int., 105, 713–730,
1991.
258. Zheng, Y. and Lay Σ., 2006. Low Vp/Vs ratios in the crust and upper mantle beneath the
Sea of Okhotsk inferred from teleseismic pMP, sMP, and sMS underside reflections from the
Moho, J. Geophys. Res. 111, B01305, doi:10.1029/2005JB003724.
259. Zollo, A., Judenherc, S., Auger, E., D‟Auria, L., Virieux, J., Capuano, P., Chiarabba, C.,
de Franco R., Makris, J., Michelini, A. and Musacchio, G., 2003. Evidence for the buried rim of
Campi Flegrei caldera from 3-d active seismic imaging, Geophys. Res. Lett., 30(19),
doi:10.1029/2003GL018173.

PHD Karakonstantis v1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PHD Karakonstantis v1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙ΢ΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

΢ΥΟΛΗ ΘΔΣΙΚΩΝ ΔΠΙ΢ΣΗΜΩΝ

Προζομοίωζη ηριζδιάζηαηης Δομής Φλοιού και Ανώηεροσ Μανδύα

΢ΥΟΛΗ ΘΔΣΙΚΩΝ ΔΠΙ΢ΣΗΜΩΝ

Προζομοίωζη ηριζδιάζηαηης Γομής Φλοιού και Ανώηεροσ Μανδύα Δλλαδικού

ΔΠΣΑΜΔΛΗ΢ ΔΞΔΣΑ΢ΣΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ

Δσάγγελος Λάγιος, Ομόηιμος Καθηγηηής ΔΚΠΑ

Γεράζιμος Σζελένηης, Καθηγηηής ΔΚΠΑ

Ιωάννης Καζζάρας, Δπίκ. Καθηγηηής ΔΚΠΑ

Γεώργιος Καβύρης, Δπίκ. Καθηγηηής ΔΚΠΑ

Γεώργιος Γρακάηος, Γνηής Δρεσνών ΓΙ-ΔΑΑ

«Η έγκριζη ηης παρούζας Διδακηορικής Διαηριβής από ηο Τμήμα Γεωλογίας και

1.1 ΣΔΚΣΟΝΙΚΔ΢ ΚΙΝΗ΢ΔΙ΢ ΢ΣΟΝ ΥΩΡΟ ΣΗ΢ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ΢ ΜΔ΢ΟΓΔΙΟΤ 1

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2- ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ ΢ΣΗ ΘΔΧΡΙΑ ΣΗ΢ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ΢-ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΑ ΚΙ ΔΦΑΜΟΓΔ΢ 16

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3- ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΗ ΜΟΝΟΓΙΑ΢ΣΑΣΧΝ ΠΡΟΣΤΠΧΝ ΢ΣΡΧΜΑΣΟΠΟΙΗΜΔΝΗ΢ ΓΟΜΗ΢ 63

4.1 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ 170

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5- ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ 294

Η παξνύζα εξγαζία Δηδαθηνξηθήο Δηαηξηβήο πξαγκαηεύεηαη ηελ πξνζνκνίσζε

Λέξεις Κλειδιά: Τξηζδηάζηαηε Τνκνγξαθία, πξόηππα ηαρπηήησλ, Αιαηνύρνη δόκνη, Ειιάδα

Καηά ηε δηάξθεηα εθπόλεζεο ηεο παξνύζεο Γηδαθηνξηθήο Γηαηξηβήο, αξθεηνί άλζξσπνη

1.1 ΣΔΚΣΟΝΗΚΔ΢ ΚΗΝΖ΢ΔΗ΢ ΢ΣΟΝ ΥΩΡΟ ΣΖ΢ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ΢ ΜΔ΢ΟΓΔΗΟΤ

Σν Παγθόζκην Γνξπθνξηθό ΢ύζηεκα Πινήγεζεο (GNSS) παξέρεη πςειήο αθξίβεηαο

 Βύζηζε σθεάληαο ιηζόζθαηξαο, ζπλνδεπόκελε κε δηεύξπλζε νπίζζηνπ ηόμνπ.

 Ιδεκαηνγελή ηόμα Κύπξνπ, Διιεληθό θαη Καιαβξίαο, ζάιαζζα Αηγαίνπ θαη

Η ηεθηνληθή ππνδνκή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, θπξηαξρείηαη από ηε ζύγθξνπζε ηεο

1.2 Ζ ΓΔΩΣΔΚΣΟΝΗΚΖ ΘΔ΢Ζ ΣΩΝ ΔΛΛΖΝΗΓΩΝ ΢ΣΟ ΑΛΠΗΚΟ ΟΡΟΓΔΝΔΣΗΚΟ

Βνξξά. Οη Βαιθαλίδεο απνηεινύλ κηα θαιπκκαηηθή ζηήιε, κε θνξά επσζήζεσλ, δηεπζύλζεσλ

1.3 ΣΔΚΣΟΝΟ΢ΣΡΩΜΑΣΟΓΡΑΦΗΚΑ ΠΔΓΗΑ (TERRANES) ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΗΚΟ

Η νκαδνπνίεζε θάπνησλ νκνεηδώλ αθνινπζηώλ-ζρεκαηηζκώλ θξίζεθε αλαγθαία θαη νδήγεζε

Η παιαηνγεσγξαθηθή έληαμε ησλ κεηακνξθσκέλσλ Διιελίδσλ κέζα ζηελ ηόηε γλσζηή

 H1: Πιαηθόξκα Δμωηεξηθώλ Διιελίδωλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πξν-

 H7: Μάδα Ρνδόπεο (Δλόηεηα Παγγαίνπ – Απηόρζνλν Ρνδόπεο),

1.4 ΓΔΩΓΤΝΑΜΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΩΝ ΔΛΛΖΝΗΓΩΝ

Καηά ηε Μεζνδσηθή – Καηλνδσηθή εμέιημε ησλ Διιελίδσλ, ην Δπξσπατθό πεξηζώξην

Η παιαηνγεσγξαθηθή δηάξζξσζε ησλ Διιελίδσλ πεξηιακβάλεη ηέζζεξα επεηξσηηθά

ζπλνδεπόηαλ από κηθξά εθαηζηεηαθά επεηζόδηα ζηελ Πίλδν, ηελ εθαηζηεηντδεκαηνγελή

1. Σηο κνιαζηθέο απνζέζεηο ζηηο νπηζζνηάθξνπο, κε ειηθίεο: Ηώθαηλν – Καηώηεξν

2. Σελ εθαηζηεηαθή δξαζηεξηόηεηα κε:

(α) ην Άλσ-Κξεηηδηθό εθαηζηεηαθό ηόμν ζηε δώλε Srednogorie ηεο Βνπιγαξίαο,

Η ζύγρξνλε εθαηζηεηαθή δξάζε ζηνλ Διιαδηθό ρώξν ππνδηαηξείηαη ζε ηέζζεξηο δηαδνρηθέο

1.5 ΚΤΡΗΔ΢ ΣΔΚΣΟΝΗΚΔ΢ ΓΟΜΔ΢ ΚΑΗ ΢ΔΗ΢ΜΗΚΟΣΖΣΑ ΢ΣΟΝ ΔΛΛΑΓΗΚΟ

Σν πξόηππν απηό παξακόξθσζεο ηνπ Αηγαίνπ πξνβιέπεη δεμηόζηξνθε πεξηζηξνθή ζηε

Η θαηαγεγξακκέλε επηθαλεηαθή (Η<10 km) ζεηζκηθόηεηα (Δηθ.1.9) ζπγθεληξώλεηαη θπξίσο

Καηά κήθνο ηνπ Ηθαηζηεηαθνύ ηόμνπ θαίλεηαη ε δξαζηεξηνπνίεζε κηθξόηεξσλ δνκώλ,

Δηθ.2.1 (πάλσ) Καηαγεγξακκέλε θαη (θάησ) ζπλζεηηθή θπκαηνκνξθή ρξεζηκνπνηώληαο ην

ηξηζδηάζηαησλ πξνηύπσλ ηαρύηεηάο ηνπο.

Δηθ.2.2 Απεηθόληζε δηαδξνκήο ζεηζκηθνύ θύκαηνο κεηαμύ πεγήο θαη δέθηε

2.2 ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢Η ΓΙΑΓΡΟΜΗ΢ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΩΝ ΑΚΣΙΝΩΝ (Raytracing)

ζεκείσλ, ηα A θαη B είλαη ην αξρηθό θαη αληίζηνηρα ην ηειηθό ζεκείν, ην θεληξηθό

Γηαρσξίδνληαο ην πξαγκαηηθό από ην θαληαζηηθό κέξνο παίξλνπκε:

΢ην ζεκείν απηό ιακβάλεη ρώξα ε πξνζέγγηζε ησλ πςειώλ ζπρλνηήησλ

Παξόκνηα είλαη ε εμίζσζε πνπ ηζρύεη γηα ηα εγθάξζηα ζεηζκηθά θύκαηα, κε

Η επίιπζε ηεο εμίζσζεο (2.10) επηηπγράλεηαη κε ηηο ηερληθέο πνπ αλαθέξζεθαλ ζε

Δηθ.2.5Γηαθξηηνπνίεζε ηεο ππό δηεξεύλεζε δνκήο ζε θάλαβν θειηώλ κε ζηαζεξή ηαρύηεηα.

Παξαπιήζηα δηαδηθαζία αθνινπζείηαη θαη κε άιινπο ηξόπνπο παξακεηξνπνίεζεο,

2.3 ΜΔΘΟΓΟ΢ ΔΤΡΔ΢Η΢ ΔΛΑΥΙ΢ΣΟΤ 1-Γ ΠΡΟΣΤΠΟΤ ΓΟΜΗ΢

Σν B είλαη όξνο ηεο εμάξηεζεο από ηελ απόζηαζε.

δηαδξνκήο, ν νπνίνο ππνινγίδεηαη βάζεη ελόο πίλαθα αλαθνξάο πνπ κπνξεί λα

ιεπηό. Απηό ην βήκα γίλεηαη ζρεηηθά γξήγνξα θαζώο ρξεζηκνπνηνύληαη νη ηηκέο

2.4 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΗΝ 3-Γ ΢ΔΙ΢ΜΙΚΗ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΗ

2.4.1 ΣΟ ΑΝΣΙ΢ΣΡΟΦΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Δηθ.2.9 ΢ρεκαηηθή απεηθόληζε ηνπ αληηζηξόθνπ πξνβιήκαηνο σο ζπλδπαζκνύ εθηίκεζεο θαη

di=Gi(m ,m ,...,m ) i=1,...,N (2.18)