Block 1

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 81

AED-Ol

~~afR'
~cl~Cf)'(OI

1

Fl14ia Ciqlql( ~ ~ fflaiia '.,;
I.

'. ,",

.s ,,'

, ,17...

, '; : ~:

'Ms
.~ ~ ~ Cfil4cmfl
.•.. : .
\'\'

~·~WAT ~.3!R:cf;.ll'm
~~~~. $fu~~
t.1rt:u.~.~. tllf:u.~.fct
m. 3\t{.~.~ ~.'fl.<fr.~
~ 'fC"jC\~c: 3I'fq; ~ ~ >!Oll:r~~
.-ri~ . tllf:u.~.~,
w.aft-.~.~ ~.~~
$natT ~~q~(l1t"t4 >rahf~~'
~ tllf:u.~.~
W:cf;.'fl.~ ~. ~.~.~.q;IT
~ ~fC."j<'iC: 3iftl; ~ ~ ~ ~~q~(l((14

~~ ,--'
, '
~

>t:<fi.'fl.~ ~~
~ ~ n~t::PtC"jT1t,,*=C: ~-rrnft~~
3ift#~~ ~QClrcttl((14
-ri~ W.3!R.cf;.ll'm
.W.~.~- ~.~~
~,,*c:."jc:,q,c . ~~)
"3ijq; ~ ts
or(~ ~ 1997
. ~.3!R.tlSt.~(ftcm) ~.~~
. /"
~ n~f~l'l7'lc:,'it;rc:3l'ft#
'li'ft; ~.
or(~

. ,
if.¥3!R.~ ~~.

228,~~ ~-rrnft~~
~ ~QCI~tlll"I4

~ ~.1frr.lJllf m.3iR.cf;.ll'm
c: •
37~.~'aft if.~~
:..- ~~ .'.ft 'UllOtf, m
~~ '.ft~~
-. I )

~~.~ W~.~. vrqf


'3l1 Cfj,&l',1Fili5l (~) tml1cfi Cfj,l.1flfilCl (~)
in.8.ft.liL ..V"1. ~ ~. •m.R.ft.I.'SI.• ~, ~ ~

\if!, 2019 (Tf: ~) ;


( iF?'llTimnr;~npf'.t<i rq~qfCf:;JIMQ. 1991 , ~
'ISBN: 81-7091-~90-l .. ' . . .
mIffi..{Cf;R Wf!\1(! 1 ~ CfiTlf ~ ~ ~ 3Wr W;u l1i~.ft~ ~ rq~qfcml1.14 Cfi'Tffifurn ~ ~ f.RT fcf>m ~ ~ if
fqf4<tilll'fl (~) ~<IT 3f'!If!1'f1:~Cfi8Cfi'T ~':rtfft 1 _.
~l1im~~ fq~q~~I(,1i'l ~.m:if ~ ~Tcfi~ fq~qfq~I(,1<1 ~~. ~~. ~ ~-:-110068 B
~Cfi'T~~%1 .
~l1i~.ft~1f'Ri fq'lClfq~11.14Cfi'T~B 'tl,<.1flf+.(q.~f.11::!fuT~~>I'4lTI~:!fu!~~ I'
" - .
~ :~ ~ ~ ~ m. ~ .. ~-30 .. ~. $;SRt~C1 ~. $Jr-2 ...
.;t ~-110020 . J
aid(~lI otf!tIR~' cf; ~ ct?t ~,t!tl(1dl'icfCfl ~ ~"tIT ~ ~ m~
~ mm ~ I frnIfu ~ am: ~ ~ aid (f6S:\1I oqrtIT"{ CfiT.~ tt Jitk'-l'i0f if;r
~ I~ ~ ~ ~~ 5~ ~~ 'lffif cf; f1"lIfu'0I:W1R
,
<fiT ~ om 'lTUf cf;-~
cf; ~ ~~! f.t<mr cf; fffQ; ~ GlTrr,frnIfu ~ ~ q,')' eCfl{"q11, frnmr "
~ cf; >!CfiR ~ frnmr ~ ~ CflI4ql~~ ~ ~ ~'~ 1fiT m~ 1l<rr
~I

~ 1~ ~ frnIfu CfiT~, frnIfu cf; ~ ~ am: 'lTUf ~ ~ ~ \iI'R ~'


~ ~ om frnIfu Olf/'qf"{ ~ m "eR Wfim 5lffifT ~ I

~ 2 ~ ammr-frnIfu Olf/'qf"{ 31faPtllJi cf; ~~, frnIfu (11~elfjll ~ am: frnIfu·


Wtrm'~ ~ ~ ~ wm: cl\- ~ ~ q,')' 0lfR.CtIT q,')' ~ ~ I

~ 3 ~~~ ~q,')'~, ~cf;~rn-cftom '~RNc:+4' am:~


f.rtrrn q,')' ~ CfiT m Mrrm~ I ~

~ 4~ ~ tfm ~,
>rffi.cff q,')' 31IC1ltLlCfldl '~ cf; ~ wm: om m CfiTlf,
~ ~ ~ am: sfIct@1 cf; ~,~ m ~,~ CfiT m M rrm~ I
$ 5~ ~ ~ q,')' ~ ~ frnIfu ~ ~ CflI4C1I~4i~ ~ ~ ~
CfiTm~rrm~1 '
~-".--...

1.0 .~
1.1 SI~lq'1l
1.2 aid <fts{)~ ozrrcIR·q;r ~
1.3 ~~?~~q;r~
1.4 m«f if ~ q;r ~
1.5 m«f~~~~~~~
1.6 cf; ~
'qffif cf; ~ ~ GflUIR
'1.7 ~q;r~if~
1.8 WFIT cf; Wo
1.9 mmr
1.10 qliii'*~t'1~
1.11 af'ru m cf; ~
1.12 ~- 'tffiCf 'SfV'1'

1I --------------------------------------------

~~
I
~ cf; 3WPR cf; ~ 3J1tT ~~p~tr~ m m ~:
:. 3id{~~ ozrrcIR q;r ~ SRfT~,

:.. ~ ~ ~ ~ ~ ~ f<l; ~ ~ ~ ~ m~irorrr ~ ~~,


.• m«f ~.~ ~ utR ~ ~~ cf; ~·if ifffi~,

• m«f cf; ~ cf; ~ ~ ~ q;r ~I1Hillul ~'{ ~, am:


• ~ ~ ~ fc@r~~ om f.n:rfu' cf; ~ WFIT if; mm <fiTqufo:r ~ 'ij;f: I

1.1. Sfffilct'1l
." .
m~ mnwff cf; i4i4f.ftCfi{UI (diversification) cf; CfiRUT ~ w <tiT ~ ~
if I4fflliSl)Cfi{ol (specialisation) ~ IHlffiT ~ ~ ~ I~ ~ 1m <tiT aid(~~ ozrrcIR
~ 'qJ1T AA ~ ~ ~ ~J ~ if; ee'£I'11 <tiT ~ am: '!j,!lR"It11,!4Cfi ~ m~
3id<ftssJ~·ozrrcIR ~ mm ~ I ~ ~ if 3J1tT 3id(~~ ClfTt1T'{ cf; ~ -am m«f ~
~ ~ ~ ~ ~ ~ cf; ttarn if "11'1CfiIt) ~ m I anqqi'r ~ ,ft ~ m
~ f<l; m«f if; ~ if; ~ ~ ~-ffi ~ ~ (TQT ~ ~ (export
promotion) <tr ~-~ tft ~ , I

3id{f~~ ozrrcIR q;r amm: ~ :wt cf; ~ eel£l~n ~ ~ ~I~ ~ ~ ~;


<tiT~~m~~-f ~~ ~ -nff~~t ~~if ~'Cfl{
\lIK\T~ om m~ ~ ~~ om ~ ~ ~ ~ 3Rm-3Rm.~ 1 ~ ~
cf; ~ ~ w ~ "{Cfffi-~ ~ cf; ~ if ~ i4~lS\)Cfi(OI ~ ~ m~ .
.~ 'lTffi ~ I ojt1~lOl ozrrcIR ~ (surplus] ~ if;- ~ irnT ~ wm- cf;
14~6f1Cfi{OI <tiT ~ GAT~ ~ I 3id<ftsS)~ ozrrcIR ~ ~ if mffit ~ sRn <tiT ~ 5
;

~ czrtqR '$ 3IIt4I<"1d ~ ~ ~ iifT\iIR~-. 3ltR lfR1" ~ ~- • ~. tmrr ~ I ~- ~


nr.mr ~d<fts{l~ iifT\iIR~ ~ ~ ~ ~ CfiT ~ ~ ~ ~ m '1ffiT~ I .
3id(~~ ~ f.i~~Rm CfiR1lTt
,
~ Ji(i(q~af m ~:
. 1) ~ ~ ~. a4t1i9dl : aid(ft{)~ ~ ~ \ifftQ; M ~* ~ \R ~
~- mtd" CfiViT ~m \ifTffi ~ uJr.~ m \'J(qlfad rrnt 'fi{ WfidTlfT ~ ~ ~
~ \3'd"ft ~ ~ ~ ~ f.1mtrr ,rttft CR ~r I ~ >r<fif{~ ~ ~ ~
~ TR ~ ~ 6fRf 'tf{ f.!r,f-{CfiUfT t fcti ~ aia(It{)~ ~ ~ ~ ~"ffCfi" M-
ffirr t I ~ ~ ,1id&{)~~ ~ ~ "ffi'i1 m ~fcti ~ 3lfflCfldJi ~ .
. -mm ~ afq;ft 3lIqlt~Cf\dlaTi~ ~ ~ ~ ~ I .'qffif ~ ffi;IT ~ ~ ~ ~
~ ~ lIDn ~.~ tR frr~ CfiUfT ~ I ~ ~ ~~ ~ ~ om.
~ ~- ~.~ 3l1lmf tR f.f1h ~~, ~ fiV; ~ ~ ~ ~ ~
-~ lIDIT om ~ ~ ~_~ ~ ~ ~ tR frrm: ~ ~ I~ ~ ~
~~~~~~~om~~~~raTi~~~
qRRttRlifi tR ~ mtd" m ~~ >m"1 Cfi«IT tI
2) m ~ ij~1hllolf ctif ~ ~ : ~ ~ ~ lffiWr ~ ~ ~ ijijla.ff <fiT
~ ~ m~I aRCfi ~'ll ~'* \RWr-3ltR lfR1" ~ ~ ~ ~
~ GfI\lffU tR frr~~ ~ I \'JGI(i(UIcfi~, 'qffif ~ ~ om ~ ~ . r~
~: ~ iifT\iIRtRfrr~ ~ ~ I~ 'iRWT 31lFft ~ cfi ~ f.!nmr tR ~
frr~ CffifTt I ~ ~ ~ ~ ~ -~ tR ~ ~frr~ ;ffll ~
CffifTfiR '4)-~ ~ ~ ~ a1tt 'iRWT cf; aRCfi\3(qIG-11 ~ 25% ~'4)- '~_f:1tffu
~ affcf; ~
\if1dT~ I ~ f.f1lfu i\fI\lfR \'J(qIGCfiT~ 3ltR ~ ~ ~ ~ .
@ffiT>m"1 CffifT ~ am:~ ~ ~ ~ ~ tR ~ (Economies'ofscale) ,/
mtd" mtft II.~~ ~ ~ lfrffi (f'.lT \'JqCfl(O] ~ ~ lfR1" am: ~.~.'.
~~~~~tRfrr~~~1 -.

3) .~ mmrr it 'CfIlfi : ~ lfR1" .~ ~ lfR1" ~ ~ m ~~ urffi' t. !


310: ~ ~ 'WT 'ffi1l1f Cf»f m 'ijffift~, ~ 'CfIRUT~. Cf»fm 'ijffift ~ 1

4)' ~~~:~~~"lGf~~_.~-~~~-~~~~
m~ ~ ~ awmr <Ft ifq;T 'fi{ ~ ~ ~ ~ -(rCfir \ifT-~ ~ I ~ ~ ~
~ iilTij[f{ ~ ~ lfm ~.~ mtft ~ am: lfit1~~q ~ fiR;) ~ lm
\1-l ~ cf; ~ ~ ~-~ ~ -.N- ~ -e- "ilCfiT\ifT WfidT ~ I ~ Wfij«
'ffit ~~. ~-3l1lmf '* \iIftQ; ~ ~ ijJi~qt1l ~- 'ijffift ~ I ~CfI~CflI(j *
~ ~ '4)- ~ ~ -~ ~ _~ 'fiT ~. ~ \ifT "ijCfiffi ~I

S)' ~ it ~ :~ ~ ~~ ~ 'dm 'iRWT~\'J(qIG-11 ~ ~ mtft ~


~ CfiRUT~ ~ ~ ~ 3lCffi"{61q) urffi' ~ I
6) ~ftcmr~~~:~~~~~~lTfff~mat~·afR
~ 3lW ~ ~'« ~ tIT \ilffit II~ amr~lQf~ fcti ~ ~ ~ ~
'CfIT~ ~- ~ lIT ~ Cfim 1l1:fT t I _Vc-~, ~ ~ ~ 'dm \ifTIWf '.'
-. 1. .
.~ ~ ~ ~ ~- ~ frrtlfu ~ -«~ ~ ~~ I 31't ~ ~ ~~-
, , ~, ~, ~, ~. (rtrr ~ ~ af.fq;- f4Cf1lij!ltlt1~ ~ ~ .
~ ~ 31lFft • ~ ~ \iIftQ; 3l~fflCfl "ffi'i1 \3i5TtIT~ I

. 7) ~3lTliit~:'~~~tRam:"~-~awmITtR'4)-
~ ~.~ I~
.
~ ~ ~
/ ,.
~ ~ •. '3I1lf ~
.
;:S4t1fil1 mtft t I ~GI(i(UI cl .

~ 1996-97 Cf'If ~ 'qffif ~ _~ ~ ~ ~ 'fi{:"3Jllf cf; 33:6% ~ ~ ~ I

6
: 8) ~~cfi~~'T'f~:
.~
~
Cflffi Jli?("q~af 6f(i ~ I ~
W ~I ~ I4ltq&ll~
~
ffuft~~-~~<tiT~~~
~
3l1ftfcf; C(~ifi(OI ~ ~
cfi affq 1btt ~ ~61~~af
m ~ ~ I ~ ~;~ , ~.'~"'
~m <tiT
~.~
" ,

/ ~ cfi ~ ijllOilfQIifi 3l1ftfcf; ~ cfi ~ If (1"I'11klifi oo~, ~, .',


Vlf.ffi mlT
.~ ~ ~ ~ I ~ ~ oqytlf{ If ~ ~ ~ ~ mncr-n Cfil1 m ~ ~ I '

M ~'<tiT ~ ~.~ m cfi ~ ~ CfiRUT.~ I 3TGf~ ~ 6fft If f<ffim:,~


~~I

1) ~ 'FIT\C414ifidl {Relative Profitability} : m ~ ~ fcl:;f.11tfu GfT"IT{·lf lITR cf;


~ uft ~ ~ ~ ~ ~ cfi GfT"IT{ If ~ ~'~ ~ ~ W1'TI.lf ~
m'l ~ ~ ~ ~~, ~, ~ I m<m: mr ~ \lfA <nffi ~
~ct,lIi?"1 f91mr <tiT~GfT"IT{ If fm;R. ~ ~ ~ • ~ lif"1T ~ ~ I

. l) ~ l{flr CR ~ m (Insufficien~y of Domestic Demand): ~.l{l1r q;r


~ -.~ ,~ m Wfiffi ~, ~ ~ ~ ~ ~ ~ q;r ~ -;fflt fcf;m ijff
7 WfiffiI~~cfiCfiRUT~.~~~~~~~~~
~ <tiTtfiIl1,lf ffim \ifT ~ I ~ CfiR1JTffi1ffi If ~ M' am: ~ flffiT cg ~
q,'t ffi'l~llIifidl ~ I

~
6lRf
GfT"IT{ if l!'<fT
m ~ ~ fcl:;\lf6f ~
* CfiR1JT~ ~
If 1967-69 cfI·~ If l!'<fT ~~,
31t:foqq~1
{ventures}
\ffi
<tiT slIffil6"1 fittRTI ~ I ~
~.
/ 'qffii ~ ~uf)~1I {) ~ ~ cfi ~ If 1'fRt' 3lT ~ ~ I ~ l!'<fT cfi CfiRoT ~
(manufacturing units) <tiT~ lffiIT If ,kqll'atUfm
fGl~JlfUI ~
lffiil" q;r G7m \3Offi 'H9T,.~ wlffiil"
3Wf-~0
~ M *~ ~ 3TiW ,ft Cfil1 ~ ~ I
~ ~T If I4RlOifol ~cf\~ <tiT f.ll:lfu 6lT"I'm eft (Rtf; \;fffi ~ fcWcnT Pf1.lm
I
~ <tiT~ m 'ij- ~ ~ <tiT~ 3l1ftfcf; l!'<fT cfi -:q~ it 1:;Cf; .~ 0'"
~~~'~I

3) ccwHUf4,. ~~ <taT Cfilf 'CfiVU (Reducing Business Risks) : ~ ~ ~


0!fltIR &llq~lIlt1ifi ~kllS6l"1 <tiT~ ~Wfllifi ~llt If 3lR cnR \RfR-~ ~
, <~ If ~ WWf Cfi(ffi" ~I <tiTf ~ \lf6f ~ ~ 3lfacfi GfT"IT{ If m lITR <tiT
~ f~ ~ GfT"IT{ If M cfi ~ ~ <tiT~ GfT"IT{ If ~ cfi/~~ ~
. 1U fcf;m \ijJWfiffi ~ I~ iifRf ~ i fcl:; ~ ~ cfi CffiUT ~ cfi ~ ~
1'fRt ,ft 3fffiT ~ ~ ~ ~ GfT"IT{ lIT ~ ~ GfT"IT{ ~ IHlffiT ~ ift ~ mar
~I,

m Wfiffi fcl:; m<fiff *


4)

.•
~~ ~ ~m*
~.~

~ GW{ cfi
(Legal Restrictio~s)
SlkllS6l'11
If ~
qq. ~
~ ~
:
mlT'~
1R ~
~
~ 1R ~
>fcfiR cfi ~~
~
i'rcfi' lIT ~~
~
~ ~

'm Wfler ~ lIT


~ I

\; '"{.; ~ <tiTtiq ~{ If ,ft ~ eft \ifT ~ ~ I ~ f$ cFq;ft ~. ~


~ ~ q;r ~ frrmf cfi ~ fcf;m \ifTC(I ~.~ If ~ ~ ~tft
~ * 6fft If 'ffi:q ~ ~ ~ ~ ~cfi ~. (Corporate Growth) cfi
3T<ffi1: ~<ffi- ~ ~. ar~ mt{f Cfiffi ~ ~ m I
If ~
5) ijl.U~Cfl
ijlJlI~ifi ~
~
* mt
(Social.Responsibility)
If 3i1<qq.~ ~
: ~
iR· ~ an<mf If ~.
~
~
&lqij141 ,ft
~ 3lm If'
~~~I

~ .~ If <tiT'm ~ <tiT~
~ *~
dNIC:Cfldl (Increased Productivity) : ~ ~
,WMifidl ~ ~ 31IC1ltll¥mor ~ I ~ ,ft"C(Cf> CfiRUT m Wfiffi ~ W 7
"
<Ftrft Cfi't.~ ~ am: ftR ~ 6fT"IR Cfi't ~ cfi ft9rr ~ ~ 1~ .
3\RlItffi 3\T\if cf; s7JoiiIfllCfifcfct;m' cfi ~ ~ ~ Cfi't ~ ~ "{<fill' 3\'j)ijal'1 am:
. .'
fcfct;m' (resear<:h and development) ~ -q-{ ~ Cfi'{'1T 1:!9ffi' ~ 1 3\'j)ijal'1 (ll:IT ~
, ~ -q-{ ~ ~ ri cfi Cffi"1' *" ~ ~ 6fT"IR 3\lcW~Cfi m ~ ~ (ll:IT ~
~m~~1
7) ~,,"PlCfi WJR (Technicallmprovenient) :~ GfI\lfR ~: ~ ~ -ij-1fiif.~
/
~~~){lt(f m ~~ mat~ am: ~ 'SfCN{ C$.~~ ~ ~
~ ~ ~ ~ ~1 m frrtlfu ~ ~ am: ~ ~ m (ll:IT "ffi1Ril-iti'r
q;lf ~ ~ ~ ~ ~ 1~ 3\RlRCfd C$ ~. ~ cfi ~ ~ <fiT '4T
ll~(WTT ~,_ ~ 1 . r:::., .'

8) 3I141fdd3111RiT qit ~ ~ (Obtaining Imported Inputs) :~ ~~ >IifiR


cfi ~ lffii, dCfi;ftqi{ (ll:IT ~ SI~~larr <fiT 3TIt('f(f Cfi"{'1T'l9ffi ~ 1 ~ ~ qm
. ~~.~ (ll:IT \1$ R.cfi m~ ~ mat I' am: ~. tfilU·Cfi't f.n:m
~ Cfi't 1U m cfi ~ ~ 'fi{ ~~, ~-q;( ~ ~ ~ ~ 3Il1nfffif
3'Ill'ffif ~ 3\IGW~Cfidl ~ ~ 1 sr

9) . 3fCfOft ~ovrr ~ ~ ~. ~ (To Build up im~ge and Goodwili) : ~ 'ijl


it ~ ~ ~ ~ Cfi'{'1T ~ ~, ~ ~ 6fT"IR ll' 3ftRT ~ ~ ffitT ~ t,

311Rt ~ ~.~ cfi ~ '4T ~ ~ <fiT irrnr ffitT ~ 1

-.. -----------------------------------------------
\lTUf awmram: 0QTtJRffl1IT 0QTtJR-aRR: (trade balance) ~ ~
<fiT~, tfW
~

~ cfi ~ 3lfCf ~ 1.1 ~ ~ 1 1ffi' ~ ~ ~. ~ \lTUf <fiT 0QTtJR 3RR I~


51 II 2 ~ -« ~ 1995-961116,325 ~ m 1J1IT 1 0QTtJR aRR: \3t1{)t1< ~ 1

m~1 I
\
i
,I

{ 1950-51 606 608 -2


1960-61 642 1112 -480
1970-71 1535 1634 -99
1'980-81 6711 12549 -5838
1990-91 32553 . 43198 -10645
1991-92 44041 47851 -3810
1992-93 53688 63375 -9687
1993-94 69751 73101 -3350
1994-95 82674 . 89971 -7297
1995-96(P) 106353 122678 .-16325
1996-97(p) 85623 97111 -11488
(April-Dec)

(P= Provisinai) ,

Source: Economic Survey (1996-97), Ministry of Finance, Government of India.


~ ~ ~ cffi' awmr Cfi't.'filf 'fi{ cfi 1IT~ Cfi't.~ 'filf ~ \lIT 1Ffiffi ~ I awmr '1
Cfi't'filf q,""{'1T cficffi ~ ~ ~ ~ ~. C$ 0QTtJR trrt Cfi't 'filf ~ ~. ~ '4T i
3\lq~~Cfi ~ ~ ~ -« ~ ~ ~ ~: ~ II ':kql~d ~-ij-~ ma ~ 1 ~ ~,
llW3Wmf\jOf~~~<fiT~~~~ll~ll~~~, .
-00 cfi ~ 3IWfc.'fl mat ~ 1 ~ 31Tlrffif II ~ '4T WfiR ~ <filft, ~ -ij-~ cf; ~ '

8
-q-{ ~ >Nf<f Wm ~ ~ IWffiT <fiT~ ~ -« ~ ~ m~ am: ~ .~
-
WfiR ~ frrllfu II '4t ~ _I ~ WJ ~ II ~ 1ffi'f <li1{f1r -ll_ ~ ~
~ I~ lITff <fiT ~ ~ ~ ~ 28% ~I sftWil1lcGI ~ (technological
upgradation) ~ ~ ~ 1ffi'f <fiT frrllfu3l1qll~Cfi ~ I 'Wr (fuel) <fiT awmr ~ awmr
<fiT 23% ~ I ~ ar1lmIT II ~ ~ ~ ~ ~~ ~~ ~ fctCfim II
~~~I
~ ~ ~ ~ ~ ~,ft ~ it, _~ 31~Cfiilll -1WT 'IllJT ~ ~ II mm err aiR
~- awmr <fiT ~ ~ \ifKIT err I ~ 1996 ~ akt 11-1UUf <fiT ~ ~92.2 ~
3\~ftcti"1 ~ err I -qIIf 1995-96 II 'IllJT Wrr ~ ~ 26% err I ~ <li~ II '
WTKrR 'iltucR, <li'fI('1~¥q ~ Wrr ~ ~ II ~ <li~ ll_ ~ ~ ~I
mm "fiT ~ 'IllJT ~ ~ ~ I~ 'IllJT ~ <li~ 'IT<<f I4Cfilell'ilt"l~ II ~
iif9T~ (fourth largest debtor) ~ I

~ 3fCfiR~ ~ ~ ~ frrllfu ~ ~ ~ aiR ~ m ~3iRtR<ft1 ~ ~ 3(if


~~ -rnt6fifT~1 frrllfu mll~~<li~~~m ~~ ~
~ q;W I 3Ilf ~ <li~ II frrllfu ~ ~ ~ ~ CR 'IT<<f m<fiR f.n:Ifu'
w:n:f;; ~ ~ t1lTffiT{ '5!'lmT CR"Uft ~ I m<fiR ~ 1991 II ~WI1lCfi 'OqJt{R aiR ~ ~
II WlR (reform) ~- CR ~ ~ ~ I 0lfIttR ~ <fiT ~ V;m 'tIffur ~
ctiT-fT err ~ frrllfu ll, (fur ~ -« ~ m- ~ I ~ ~ ~ ~ ~ ~ aiR
~~. frrllfu ~;:ftfit ~ 11i I 31 ~, ]991 '<li'OqJt{R"iIW 'cGI' ~ II 30%
~ frrllfu ~ ~ ~ -« 34 3Iftrct; 9Wf ~ ~ ~ ~ ~ lJlIT I

~ ~ ~ '4t frrllfu_~ <fi ~ ~ aiR ~ ~ ~ ~ ~ ~«1I(lJ\cfCfi


I4Il~blol fcl;lrr ~ I ]5 ~ atR 15 ~ ~ ~ lJlIT ~ ~ 'qffif ~ ~!~ <fiT 75%
~ I~ ~ ~ ~ - "Iq It?(Id am: ~, ~ "lWf, ~ am: ~ frrflfu" ~ ,
~~, ~~, frrflfu" ~ ~1lt)"1t) am:~, m, CfiI~Cfi afR 31CfiIa!Pt~
UI"IlPf, ~ ~ &ft, "d1ffc::Cfi~"l~~li ~, ~ ~~, am: m, &ft I
~ ~ ~ ~ - \1.W.'tl;.,UfTt{R, "'Ilf;ft, ~~~Si, \'tl;{ ~ arof, i~.,~, ~,
-
, ~,ilfJlt"Iialll,

, -amr~cti
lliRr, ;ftG(~O((I, ~ aiR ~ I

1) ajd(ft(l~'OqJt{R <li(fi;:r Sit?(Oqiff 'tJ1ffi"~ ~ cRI

................................... ~ \ { .
..
' ' .

...........................................................................................•.......................................

3) ~ ~ PI JOO1~f@d <fiT.A mft ~ 1fT 1fffif :

i) ajd(f~~ 'OqJt{R ~ ~ ~ cfi ('jela"11 <fiT ~ CfiT'(JR~ ~ 'ijlJq


mm~1
ii) ~ ~ SlItRtCfi 31lqGlan -« ~ ~ ~ <fiT ~m II ~
m-~~I
iii) ~ '4t ~ ~ ~ ~ f.f~ -rnt qmrr I

9
\

~ 'IlqlqR •. 3fTQI~ iv) . awmr, Ptl1fdlaTI qq'~ ~ffiTRi ~ m~~ merr ~, ~


ftr.IRr v) l~ "&fItIT{ 3l1f?fq; ~~ CfiT Tffiiifi "lIT~ ~ ,

vi) ~,~.~ it"&fltlT{ ttR.' . qq~ m ~~ 3lWRl" ~ ~ ~ ~ 31ICiItJOlCfi


tl
vii) ~,\fj- -« \;IT ~ ~' w ~~,~~ mM ~ ~ "iifl\il'TU ~ ~ ~ .~

~~raT~'
viii) ~\ 1IT<i~, f.tlIfu.~ ~ tr4T ~ ma ~ \ifiIT ~ ~ ~ l1Ri'~
~m~~' \:''.
ix) '1I«ftrf ;~T ~ cfiq t-r ~ sfkijl~rt (Export Incentives) ~ m ~~
'tft f.1JOIf~iCli~ ~ ,

x) f.n.!ftI: ~ ~ "Sfcffi (fn~ ~ ifI(i1~~q ~ "ffi1TO ~ ~ ~ m~ ~,


W ••••

1.5 'ffi~~ ~~f ~ ~ri~~ ~ 3~1f:

3f1tf ~ 1.2 ct?r~, f~_u:if '1I«f 'l- f.nmr ~. ~


----------------------------~
~ ~ ~ ct?r fck"(i1IJOII1fllT
~ am ~ t~ 40 ~ it Mr l~ ~ cm;ft ~r ~ ~~ ~ ~ qRcttf;:il <N
-t ifltm:fPl"llT )~ ,
~1.2
qror.~~N"~~.~.~~it)

-.-
ITE,\1S E'60 ..61
...•
\
1970-71 1980-~1 1990-91 1992-93 1993-94 1994-95 1995-96

~aft\.\~ .U"4 487 2057 6317 9457 13021 13712 21138


~ (44.2) (36.0) (30.7) (19.4) (17.6) (18.7) (16.6) (19.9)

alRf ah tflf.nwr 5.~ 164 414 1497 1814 2371 2538 3061
(8.1) (12.1) (6.2) (4.6) (3.4) (3.4) o.n (2.9)

2,",C:1'~\tfI<N" 73 145 933 6832 12498 . 14863 19945 24149


aft"{ ~~f!\: (11.4) (l0.7) (14.0) (21.0) (23.3) (21.3) (24.1) (22.7)

~,am:m- 28 80 390 ' 2600 3700 4077 5057 5790


~~ (4.4) (5.9) (5.8) . (8.0) (6.9) (5.8) (6.1) (5.4)

~ah 1 45 618 5247 8896 12533 14131 17644


(02) (3.3) (9.2) (16.1) (16.6) (18.0) (17.1) (16.6)
~
«tlll~~ CI"lT wq 7 29 225 2111 3991 5688 7642 9849
~ (1.1) (2.1) (3.4) (6.5) (1.4) (~.2) (9.2) (9.2)

~~am: 22 198 827 3872 7118 9484 10947 14578


f.tiJfermg (mm am:c \.4) (14.6) (12.3) (11.9) (1~.3) . (13.6) (13.2) (13.7)
,- ~m)
~,~afR: ~' 13 28 948 1520 15~4 1610 1761
~ ~<lffim)(1.l i (1.0) (0.4) (2.9) (2.8L . (2.2) (1.9) (1.7)

3Flf •....•••.•,~A.,~
168 194 1219 3129 4694 6160 7092 8383
(26.1) (13.3) (18.2) (9.6) . (8.7) (8.8) (8.6) (7.9)
•..-
Total 64:~ 1355 6711 32553 53688 69751 82674 1()6~53
(Figures in Parentheses denote percentages)
Source : Ec0no.~ic Surv~ M996-97), Ministry of Finance, Government of Indiq,

10
~ ~ ~ -e- ~ ~ ~~ CfIIf1995-96 ~ ~ cfi Sfilf -e- -aR ~ Jii?("ct'J\ui ?:£,
~CffiCI~R1 ~ am: ~ogfiifil~, (22.7%) \1Ictli?{ld am: ~ (16.6%) om ~ afR
~ ~ (13~7%) I 'lffif cfi 'Wf f.i1mr <tiT lI" 53% ~ I''lffif cfi f.i1mr cfi ~ ~ ~
WfiR -e- ~ ~ ~ ~-~ -e- ~ m \ifTffi ~ ~ 2Cfficl~R1 ~ ~ CfIIf1960-
61 .~ ~ -e- frnlfu ~ ~ ~ ~ ~ ~ <tiT ~ ~ ~ ?;ITI ~ W!1l" f.i1mr ~
"tfi;:r &li?t'ct'J\ui~ ~~, ¥ ElIJiIll~i afR T.flll" Ill" ~ ~ 'Wf f.i1mr ~ lIDf 10%
2frI ~ oW ~ urr f.i1mr ~ -m ~ ~~~- WItr-f; ~, ~~, Tn<ffi
~ I 1RIftt 'lffif cfi f.i1mr ~ ~ ~ JiiH'ct,!ui ~ ~ cfi 'Wf ~ ~ ~ ~
~ ~~ m-rr ~ I ~ 1.2 mm ~~ -qj:q ~ ~ ~ ~ ~,
rn ~Cfficl~ ~ afR ~:rfiifil~,\1Ictlt:{ld afR ~, ~ afR ~ ijlJiIll~i
~ air< ~ ~ om ~ frrllfu ~ 'Wf f.i1mr <tiT 68% ~ I

3TItT (lm 1.3 ~ ~ ~ 'lffif cfi ~ cfi ~ iifl'i!l'R ~ ~ ~ afR ~ ,.fi


~ lfllT ~ ft- fitOO- (Wi4f'11T 40 Cfbif. ~ ~ ~ ~ 'lffif <F f.i1mr ~ ~ ~ m
~1.3
\1rof~~~~~~

Country 1960-61 1970-71 1980-81 199ft..91 1992-93 1993-94 1994-95 1995-96 "'--

'{ ~. 26.9 11.1 5.9 6.5 ,6.5 6.2 6.4 6.3


'-
iiI1f;ft 3.1 2.1 5.7 7.8 7.7 6.9 6.6 6.2

~ 0.8 1.3 2.2 3.9 3.7 3.8 3.8 3.5


lfiffi 1.4 1.2 2.2 2.4 2.5 2.3 2.2 2.3

;ftiH~Oi{~ 1.3 0.9 2.3 2.0 2.2 2.3 2.2 2.4

'{ ~. 1t 16.0 13.5 11.1 14.7 19.0 18.0 19.1 17.4

~ 5.5 13.3 8.9 .9.3 7.7 7.8 7.7 7.0

~3R1f 0.5 0.9 ·2.5 1.3 2.2 2.3 1.7 1.5

~ 4.5 13.7 18.3 16.1 3.3 2.9 3.1 3.3

3Rr~ 14.8 19.8 19.2 16.8 20.8 24.2 23.9 25.7


~~
3Rr 25.2 23.2 21.7 19.2 24.4 23.3 23.3 24.4

, Source: Economic Survey (1996-97), Ministry of Finance, Government of India.

*~ ~~
iifTtIfrf, ~i.fi., ~,
I \1tR.<ft ~ ~
~~~Ji afR ~
-e-~, ~ ~ ft- 'lffif
CfIIf'1995-96 ~ 'lffif
cfi ~
cfi 'Wf
~: ~-~1W.'Q;.,
f.i1mr CfiT44% ~
m I 3tttr ~ ~ ~ m~ft- qtf 1960-61 ~ 'lffif CfiT~: ~ 1JffiCfi ~cfi., ~1W.'Q;.,
"lTG'A, ~, 'iiflf.ft afR ~ ?;ITI ~ 'lffif cfi 'Wf f.i1mr CfiT 54% ~ ?:£ I

CfISf1960~61 ~ 'lffif CfiT~ ~ ~cfi -. (26.9%) ~1W.'Q;. (16%) \3fTl1A (5.5%), ~


(4.5%) ~ (3.1%) afR lOffi (1.4%) ~ ~ ~ ~ I CfIIf1995-96 ~ 'lffif <tiT ~
f.rlIfu~~.'Q;.(17.4%) \3fTl1A (7%) ~cfi. (6.3%), ~ (6.2%) afR ~~~Ji (3.5%) ~
~ Uflijf qr I ~ ~: ~ CfiT~ f.!rnfu ~ ~ 44% qr I ~·w iifld' ~ mm ~ ft-
'l1ffif CfiTfrnIfu ~ ~ ~ lft .~ ~I '-~

1)

1
'. f.tlmr ~ 't atI91<'1tI . -amr "SlT-f "(Cl"
ftr.im
1) 'lmf <fi ~ <fi -.:rfq ~ ~ <fi rmr ~ 1

........................................................................................................................... ~ .

............................................................................................................... , .

....•.• 0' •••••••••....•••.••••••••••••••••.•.••.••...•••••••••••••••••••.••.•...••.•.•••...••.••••••••••••••••••••..••••••••• ~•••••

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• / ••••••••••••••••• 1' ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

.................... ,~;: : .

3) "iRmtQ; fcti Pt4OO1~f@d ~ mft t 'lIT lfffif :

i) 1995-96 Cf6f~ 2CffiGI~, ~ am: ~l!fiCf'iHf ~ ~ ~ ~ ~


~~~ttl .

ii) 1990-91Cf6f~~am:~~~~~.~~~~1

iii] Q{q{I'ld ~ ~ (fr;r ~~, wft. ~ ~ ~ ~. ~ ~ qif


i 'l11'm <fi ~ ~ 50% ~ ~ ~ am t 1
iv) ~<fi ff:tlt Cfi( ~ ~ ~ ~.1fQ; t1
v) ~ "{j\NJ ~ 'ij(IT ~ 'lmf <fi fffi!: ~ Jii?('qflf ifT\3IT{ "(~ ~ 1

vi) ~ mf?<r.<fi 'ij1W itG ~ 'lffif qif ~ 1W\~ ~ ?:iT 1

vii] ~ 31if 'lffif ctiT~. ~ 1('(UfJ"{ ~ 1

. viii] 'lmf<fi 9: ~~~~ctiT 50%~'1

~ ~ (Export Promotion) <fi ~ ijlJiIPildlll ~ ~ ~ ~ ~ t, ~


~, ~ ~. iIT<Tl'flt"T ~ ~, ~ <fi ~ 'tf\.~ ~. '&11tIR ~ .~ *!t'iPtJOf;
t 1 31if ~ ~ <fi ifit ~ fcrrm: m1
l)~ifllq •••(Advertising) :~ ~ Jit?('q~uf ~ t~ iIT<T.~ ~ ~
~ ~ ~ ~ ~ 'ffitIT \iflffi t 1 ~ ~ ~ 'STTll': ~~"&fFiIT{ ~
~ 3Ilctllll"hdlaTI <fi ~ iA11IT \iflffi t I am: ~ 1fI\1IT'U if ~~ Cfi{Pff.'C(tfi
~ Cfill1 m~1 l:1;<1l ~ ~ ~ ~ ~ ~-~ 'SfClif{<fi ~ lffiZrJ1 ~
..m ~ ~ I·~ ~ ~ ~dT ~ U CflJf~ Cfi?T ~ f<hIlQ"1~ qif ~ ~ ~
if- m \iflffi t 1 ~ ~ ~ ~.
CflJf mIB ~ (Commercial Radio) ~ qif
~lITtWrm~~1

2) ~ 'If!Ii-~ (DireetMailing) : fbltR <fi ~ ~ ~ ~-~ CflJf ~


m~1 ~ ~ 'lffi'.-m '€Ill?1I('JiCfl (Selective) ~ ~ ·~llfcffiCfl mar t I·
'lffi' '€Ill"'! I('JiCfl ~ mat t fcti ~ iIT<T~ mm Ocf\ ~. \ill "iji'flffi t, ~
~ <wf ft1qr lJlIT t1 'lffi' -m ~llfcffiCfl ~ t fcti ~ ~ ~ ~ ijlJil'Ulli
~Qffur ~ <fi ~-Pf1lf (Designation) 'lIT ~llfcffiCfl rmr ~ ~ \ifI6t' 1 ~ ff:tlt
12 ~ .
1J;<fi" ~-~
"

(Mailing List) m qr{;fi"i?Rft l ~ ~ ~,~SI~{Cfe:tl if


\
~
~ '1W a1tt -cffi" ~ ~ lIT M~ ~ (Merchandising Service Company) t
~ ~ ~ ~ ~ \U ~ ~ I \ifGf"Q;Cf)
WJi-~ mCR ~ ~ ~ aGf ~
urR ~ ~ av.rr ~ ijlqlllqf ~ ~ wm:~ ~ \lfffiT ~ ~"~~ ~ ~
~ ~ ~ ~ t ~ cfi ~ ~ fcRr l1lIT ~ I ~ aiR 3Flf ~ ijlq~4f cfi
SlIl{1q;df~ ~ smrrr ~ ~ ~ ~ l{;iT aiR ijlq~qf CfiT ~ uwrr ~ ~
~ atiq:qIRq;d1 'tR Pfiff ~ fi ~"Q;Cf) ~1Ifcl:ttq;~ ~ I~ ~ ~ '1ft
twrr ~ ~ SlIl{1q;df CfiT ~ ~ am:"'q"ffi \1f1Q;I "cwr ~~" WJi-Jmor
~ if lfTffi ~ M~ ~~ if ~ ~ SI\uqq;ltl ~ ~ ~ lITff M
~ (BrOChure) cfi ~-frrahur (Designp.if ~ ~ h l1lIT m av.rr ~-~
(Catalogue) ~ ~ if '1ft ~ ~ ~ fcRr l1lIT mI
3) 'Oqfq'l't ~ ~ "SI~Ilif.l"l (Trade Fairs and Exhibitions) : "&l'm ~ av.rr
SI~~lIi, ~ av.rr ~" ~ 1J;<fi ~ tfij-"t ~ m <FT "Q;Cf)~ ~,
~ "{7r -mr-ft "ffm ~ CfiT ~ ~ \lfffiT ~ I ~ ~ .• ~ ~ CfiT ~. "
~ ~ I ~ ~ eN 3fCAT am: ~ ~ av.rr ~ ~ if ~ ~ Cfi«ft
~ I~ \ifGf0lffCrr{~ if 1WT ffirr ~ m \ffi ~ GffiITeN ~ if ~ ~
~:
.'
i) VGf08: ~ if M- cfi ~ CftIT ~ ~,

ii) ~~~m,
iii) ~ 00 m ~ lITff if iR ~ ~ ~ ~ "ijCfi ~ M- cfi m
iI"'fTtIT'\U "ij'Cfiffi' ~, .

iv) ~-~ if ~-~ CftIT~, aiR

v) ~~cfi~~if~-~t~aiR~~1

~ 3IRlRCffl ~cm ~ ~ \1I1"'Iq;ltl ~ M~~ ~ if~" tft ~


~ ~~, aiR sn;Q)fil~ cfi ~ if ~ am: ~ ~"~ I

~ ~ ~ ~ ifTGIl'U <f.t ~ av.rr ~ 0lffCrr{cfi ~ if \111"'Iq;1tl ~ CR"lT


T$m I ~ ~ ~ wr-n ~ CfiT ~ q;f, ~ ~ ~ ~ tft t1l\t~11Iq;
~ >W{fCR "ij'Cfiffi' ~ -

1) "~~ ~ ~, ~ ~ ~ it Slq;I~ld 'iFr ~ ~ ~ ~iRa:lctt


~ m I it Slq;I~ld ~ f (~dia'sExport Statistics as provided in monthly
bulletin of Foreign Trade Statistics "VolumeI) : ~ ~ t ~ ~"l$ "t!ffl
"Wrr" ~ ~ lITff CfiT f.1tmf ~ m m~, ~ ~ "ijCfi -m m l av.rr fct;« lfflIT if

~~~~~\ffi>W{fMI

2) ~ ~ 3fflmr ~t (hnport Statistics of Foreign Countries) : it ~ ~


m lITff cfi ~ ~Qft ~ cfi cwr 3fTCtiRcfi GIft if \1Ii"'lq;ltl ~ I ~ ~ ~
~ ~ ~~ mm ~ ~-~ ~~ ~ ~ av.rr ~ ~ cm Wf'qlf ~
~~ (UnitValue) ~m-~I

3) dlf9q;j:nrctCfiRld ~ :it ~ ammr ~ V (Import Promotion Centres


Established in most Developed Countries) : it ~ 'lffif •. ~q;lijlt~H ~ cfi
3l11lldrN eN ~ tft ~ >rGR qr@ ~ I ~ cfisi't WU un ~ >rGR ~ ~ ~
m~~~wm:~: (1) ~~cfiGlftif ei~~lI wr-n, (2)~
13
f.!I'trnr ~ ~ 311£1«"1\'1 dCfi'1"jq{j om C5QWllflICfi~ -ij" ~~, (3) 3Wffif ~ (Import
ftr.irnf Regulations) om ~ -ij" ~ ~ (4) ~, ~ fcI#idlafl, ~ om
~ ~~, om (5) ~ 0lU'lR ~ om SlGlliPl4i ~ ~ I

4) ~ it 'l'ror"$ ~ SlRtPtftl (Indian Commercial Representatives Abroad) :


~ ~ ~ ~ ~ SlRtPlf!l ~ ~ PI~fdq{j m ~~~
<N ~ ~'SI'GR CfI{

\ mffi~lillr~~~~~~~ afR~m~~ I ~ ~-~~


.om m:-~ -mn (T~ff and Non-tariff Barriers ) ~ irit ~ ~ ~ GffiT m ~
\
I 3l1llffiCfi .

~ ~ ~ ~ ~ ~ m~
\lII1Cfilfl ~ I

S)",., ~ ~ ~ (Export Promotion Councils) :~ ~ ~ Gffif ~ ~ ~


. ~ ~ ~ 3TTt!CfiT
~ ~-~ ~ ~ ~.am: ~ lfflIT ~ ~ \;IT "'{ID ~ I
~ 3\Rf;ftCffi f.1lIfu ~ffil~1, \lI~I\lI(I;ft ~ ~ \3q('1&ad I om ~ crU (Freight
Rates) afR ~.~ ~ ~ WN1T ~ ~ "Sf11{f ~ ~ ~ 6fft ~ ~ ~
~ ~ ~ ~ ~ I ~ ~-q1Iafl -ij" ~ f.1lIfu CfiTlIT ~ ~ ~ -ij" -qi.r-~
m~~1
6) ~ 'O!l'('q"R ~ ~ (ITPO) :.~ 0lU'lR itffi
~ SIIf!lCfi(01 alttOlU'lR
~ SlI~Cfi(ol <N ~ ~ ~ ~ 0lU'lR ~ ~ (Indian Trade
Promotion Organisation) ~ ~ ~ lff ~ I ~ mCfiR ~ ~ ~ 0lU'lR
~ ~ ~ ~ !!<.aql('1~~ ~. ~ ~ I 0lU'lR ~ ~ (Trade Informa-
tion Centre) ~ ~ -snrr ~ I ITPO ~ ~ ~~ ~ >!Cm: ~ : i) 'Ilf«f ~ om
~ ~ 0lU'lR ~ <N ~~; ii) ~-fctT,or~, ~ ~, ~
~ iim ~ otntrR SlRtPlf!l-~ ~ 3\TCWf-'SI'GR~ ~ CfillfstiSil ~ fiU
O!WIT{ ~ ~ afR ~ ~ ~ CfI{1l; iii] ~ ~ am: ~
(adaption) ~ ~ff ~ ~ ~ ~ dCfi·fl<lil "ij'"~'ffi ton; iv) frrqfu- ~ >ItlTffi'

~ ~ ~ cfi ~ -rnt ~ ~ ~ ~ <N ~ffilffid CfI{1l (fm ~


~ CfI{1l; v) 01J'T'Cl'R am: f.1lIfu ~~ ~ ~ '~-Wfi~ cfi 3falfu ~.
3\lqll~<fidll~l( 3\1~aI1 CfI{1l; am: vi) 'Ilf«f ~ ~ ClffCf{ ~ ~ ~ ~

mW <N ~ CfI{1l am: ~ ~ "Sf11{f CfI{1l

~~lT

. 1) \R ~ ~ ~ o;p:r ~ un- ~ ~ ~ 0lU'lR ~ ~ ~ ~ 'SI'GR croft

~I

....................................................................................... - : .
................................................... ' , .
• 2) f.fllfu ~ (Export Promotion) ~. ~ ~ cf; ~ ~ I

....................................................................................................................................

'3) ~ ~ PlJ01~R9d ~ ~ ~ lIT 1Rid' :

i) fclCfiI~I1'O('1
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ f.mr ~ miIT (Commercial
Radio) ~ I

ii] ~ ~mffi ~ ~ ~ ~ q;lf -ij" q;lf ~ Cf1ffiam: ~ ~ ~


mq:i ~ ~ CfI{1l ~ I .

iii] .f.1lIfu ~ ~ ~ ~ ~ Cfillf~, mq:i-~<N ~ ~T t. P.


14
-: iv) 0l:fTtlR q,')- ~ *~ ~ W:q \5fRT ~ "ij~: ~~ ~ ~ ~:q
0l:fTtlR ~ "fflf ~ !IT afR C$ ~ ~ ~ ij- .~ ~ lfffi ~ ~ 3f~~
!IT I
v) ~ ~ :q ~ 3lTlffiT ~ ~ ~ ~~ :q ~ clOlI41l"tq:; Olf<lim
(Business Practices) ~ 6fft :q ~ ~ m ~I
vi) ~ ~ 3lTlffiT ~ ~ ~ ~ ~ :q ~i ~ \RtllG ~ ~ ~;'fT
-mer m iil9T 6f1\lIR i. ~ ~ ~ >!11{f .tt \ifT ~ ~ I

vii] ~ ~ "4ft1sr7{, f.)~fdctif <N ~ f.ltlfu >lir.mTI ~ 6fft:q ~~ ~ ij-,


lfllf-~ <ffiIT ~ I

viii] m«r <t>T0l:fTtlR ~ ~ Pt tlfdctif <N ~ mt arTfiIT(f :q ~ 1ffiiT ~ i~


~ ~ ~ 6fft :q lfllf-~ ~ .~if ~ I

1.9 ij Hi !lI

~ ~ ~ 3llfWf; :q ~
~~la'11 3t;i1{fts{1~ OlfltTR <N snct1l~d ~ ~ afR w
~ q,')- ~ ~ ~ ~ fcli ~-~ ~"@ffi ~~ ~. ~ :q ~ ~
eR I aid<fts(itl ClI"f4R~ ~ q,')-\34M&adl ~ mat I~,~ ~ ~ ~~Ia·n<t>T~
~ mm i. ~ q,')- ~ ffi1Rf :q ~ 3lffiT ~, ~ m '>f<: :q ~ :q ~¥i~4dl crm
~ 3lffiT ~ tfm ~ ~ ~ ~ >!11{f~ ~, wm 3llfWf; ~ mm ~ am
~ 3l]1:f :q ~ mat ~ I ~ 3tklftCffi ~ ~ CfiRUl' ~~:w0 ~ iifRr ~ ~
~~q,')-~mat~1 .

~ m :q ~ ~ <N ~ ~ ~ <nt <t>TWFIT cl>VfT W ~ ~ crm ~


WI'RIT ~ q,')-~ ~ Cfi11 ~, ~ frnlfu'-e7.nR~ f\~q:m ~ ~ rnff ~ I m«r
! iF OllIc!~I~Cfi 5Ikl1S6111<N ~ ~ ~ ~ ~ <t>T~. ~, lfffi <N m ~
~~ lfllf ~ ~ ~~fil~ 1J;CT\3,4IGCfidl <N \ffitf Cf.~ ~ ~ ~ I

~ frnmrr~-~ tf{ ~ ~ m ~ ~~iffi m ~~, C$ ~

.~ afrsrffi (Inputs) <N >ITt{f ~ ~ ~ ~ m ~ eft ~:q 3ltAT ~f<f crm


~>!11{f~~~1
- .
f.nm1 ~ \ifR qffit ~ q;(4 {Illt'! ~-~, ~ cw.;r1J;CT '~
~ 3ffil7.fT ~ m~
~ ~ ~ afR ~, - "Iql${It'! 2<ffiCI~cti ~TfiCfiH:f (:erfifu cw.;r) ~ ~,
~ ij- f.;p:fu~, ~uftPP"l{1~ ~ ~ m«r ~ ~ :q lf~ ~ ~ ~ I
m«r ~ f.n:Ifu:q ~\;fIPtll{1 q,')- ~ afR 3Fll' ~ <t>T~ ~f Gf9T~ ~ i \RITiIT ~
Gf'fr~.<t>T~ ~~:q~-~~ ~ ~i. ~ ~~~:q mm mr
~ 1f{ >I1'IRt q,')- ~ ffrffift ~ I <mfq ~ ~ mm ~ ~ iiff"I'R <fir >ITrf ~, qr,f 1995-
96:q mm ~ ~ ~ <t>T44% ~.~., ~, ~~., ~, i~ afR ~ <N'
~ f~llTlIm~ I

''ilffif ~ lfffi <t>T~ :q ~ m ~~ 3l"ATlft "ilfA. qffit ~wrr~ :~, R


~ Wsrurcrm ~ ~ 1J;CT~tlfPtllll ~ ~ tfm 5IG!lfPt~ it ~ ~ ~ ~
~ ¥iti,q~of ~ fcli m ~ ~~, 5Ikl~flIm crm ~ ,~ ~ ~a- if
~ >!11{fmat ~ un ~ ~ ~ ~(~ ¥i~kq~of ~ I frr:lfu "#,~ ~, ClI"f4R
fcfclmT~, 3T1llKr ~ ~ crm ~ if ~ ~ ~.~ ~
Pi llreq,'f ~ ~ ~ 'ijl ~ >IGR CfiUt ~ I

15
1.iO !t1~1~H1
~ ~ ~ (CycUcalEtonomicSlowdown) :~ ~ CflIt1IC1fa'if;~
~~~~~I'

~ ~ ~ (Debt Service Ratio) : 'lffl"?[UT -ijqr ~ ~?[UT iN ~ tftIT


~ am) tftIT~ ~ 'if;VN (~am: ~ iN frrqff (net) ~-am: f.f<ffi
tJ>Cflq~ll t:WkHOI) 'if;~ iN ~ ~I

czwm: W (Trade Deficits) : frrlIfu ~ 3TRIm ~ ~ iN ~ ~ I

1.11 ma-~~~
'q1 3) (i) WT (ii) WT , (iii) lTffif (iv) mft
(v) WT (vi) lRm (vii) lTffif (viii) lTffif
(ix) lTffif (x) lRm

{Cf 3) (i) WT (ii) ·lRm (iii) lTffif . (iv) WT


(v) lTffif (vi) ~' (vii) l]"ffif (viii)WT
1]' 3) (i) WT (ii) lRm (iii) lTffif (iv) mft
,
(v) WT (vi) ~ (vii) WT (viii)mft

1.12 ~-~~
1)' ~ ~ ~ ~ ffi'll ~ ~ "CflR1JT
&jClijl41, ~ 'if; m ~~ ~ ~ ~
~?

2) cm1:JR ~ ~ \;fKIT~? aid (~ll cm1:JR ~ ~ coR ffi'll ~ ~ ~?

3) 'l1mf~~~~~~~~?~fi'if;~~'if;~~~
>JCFR~~ ~~?
4) 'l1mf 'if;~ 'if;~ ~ ~ ~ ~? ~ 3lN W ~ ~ ~ ~ fcl; 'l1mf 'if;
~~~~~~~?
'"
5) ~ ~ ~ ~ ~ Pillldc:N eN ~ >JCFR ~ ~m~?
6) ~ ~P!&lfdl ~ ~ m lJTt1"iN ~ ~ ~,~ ~ m~?

-.n-c: W~eN~~~'if;~'lffl"~am:~~~
~, ~ m ~ ~~CI~~It1tl eN "f ~ I it ~ ~ ~ 'if;.~
~I

"
I:· .

16
2.0 ~
2.1 stffil4'11
2.2 ~-3Wmf rfflt ~ ~
2.3 ~.Olijqf{ ~ afR ~ ~ CfiI~ftI
2.3.1 ~ CQ1tIR~ .
2.3.2 f.rtmr ~
2.3.3 ~~.
2.4 ~-3Wmf ~; 1997-2002 <tr ~ ~Q'jlSldl~
2.5 f.1<mft afR anm ~ ~ ~
2.5.1 ~
2.5.2 3fltnCr
2.6 mtm
2.7 ~liGI4<'fi '
2.8 ifIu~~~
2.9 ~.-~>WT

~~~ ~ ~iITG anq~~ mm fcl;:


• 'qffif <tr f.n:Ifu -'3Wmf .fflt * lfflfCf ~ ~ ~ <tr\~JR<QTtfi{ wfi,
• .~ Olijqf{ ~ ~ ~~ CfiT ~ tfi{ wfi,
• ~:~. C!'i'r ~ m .~CfiI414ft1 <tr Cil!l@:IT tfi{ wfi,
• ~--3lWKT;ftRt (EXIM policy) 1997-2002<tr ~ ~~lSIdlan ~ ~ tfi{ wfi,
• 3lflI'I'ffi3TR f.nJfffi ~ Wi1,:'1' "SfT4al'11~ ~ tfi{ ~ i

2.1 SHodICl"i1
'tlffif ~ ~CfiI~!/i){1 ~ ~ Olijqf{ rflfa ~ ~ w.AT ~ ~ ~. ~.~ ~
~ ~ ~ ~ ~ \ifRIT W I 'qffif <tr Olijqf{ ;ftftt ~ ~ ~ ~ ~ - ~ ~
~ ~ afR 3lWKT~ ~ "ffi'"{ ~ ~. ~ ~ ~ ~ ~ ~ l{ffi M'
~ I 'qffif ~ ~ ~ ~ 'wr ~ CfiT ~ CR"'l'I" mm ~ ~ ~ ano&ll1l.., ~ lITff,
~ lITff afR s7to&lfll~ ~ S1~,q'j\uf 3ll1RTI <fiT ~ '1' iron lIT ~ ~ Cfilft
tWn I~ ~ <tit ~ m CfiT ~ ~ ~ "f'l ~ CfiT 3f1tmf cff.=rr I 31('qCfiI{1~
3TTlffiITCfiT ~'1' ffufi~, 'flUT &ft 6RT fct;m urr ~ ~ ~ ~ ~ tit
~ tIT \;fRIT ~ fcl; antrnff CfiT ~ frnJfu ~ (expoI1~ings) ~ ~ ~.~
~ ~ I~ Wfi1"t ~ ~ afR 3Ilimr ~ ~ mtr-i'f afR dq..'41ctii:~ m!f Olijqf{

rftfff ~ ~ ~ CfiT lJ'1'T~ mm ~ I " 1',." ,...


~ ~ ~ 3lltf PrnJfu-3lWKT;ftftt ~~, ~ '.~ ~,~ ~,~.~:':'
~~ CfiI~ftI CfiT ~ ~'I ~-3I~ ~ (E~imPolicy) 'i997-~OO2~~,
~~lSId!3i't ~ ~ ~,. ~ ~ I~ affi!Ifun ~ afR, ~ ~ ~ sllqaJ~l,
~ Fcffim: ~ ~ <tr ~
.
I f.nmf ~ ~ ~ lfflfCf afR ~ ~ <tr CfiIJfl4ft1
'

cfi~~~~.~'~1 17
.....•..._-------""-----,--,---------
~~."'lliil~d
~
---------------------------------------------
~ rftftlt ~3TJijRf 1R ~ ~ t ;TU 3IP-rCflifff{ (non-essential) ~ cfi 3l1lfRf I
~ ~ fr m'lf~ qi'f ~ ~ ifi ~·ri ~ ~ ~ ~I ~ '5fcflR oqm ~
~, 3TIlm1,~~. ~. ~ 7fiT ~f.llll?la ~·1'JTffi~ "".3ltt..~ ~
.~ ~ t mm t am: ~ 3fu;fu ~ \WfiT ~f'l ft~ .~ ~f.lllJf:=t·

~mtl
~rffit
Wfil1;.~
q;r ~
~.
*~ ~ -:.sIT~
rffl" 3l~Cfitl~
W ~ m tT ~
~ ~
~ ~
'Cfiffi mm ~ I ~"CfiT
3n~!1llCfi~ m-
~

~ frnrrdf t ~ 'f{ ~ ~ Of "f~ I 3RT: ~ mr CfR"'fi ~ ~. ~ <t\-

..~ ff'.ift ~j;f?ui?l,m.m.j,~RT.fAmr~~ ~ ~ ~~ff,~ ~. tmft" t ~-=w *'


.omq$ ffm ~ ~ ~ ~ ~ ~ .~. fcr;lrr \ifR1; I ~ ~ If ~'~ ~
Pt~'1ff1~d\1~ ~ ~ : "

i) Md't ~ ~ ~ afi{ ffuft ~ *~ Tt ~ ''Cfiffi;


."
am:
y
ii) 'lRtfitr ~. ~ ~ "5{1a~ ~ oITctnl ~ ~ ~ 3fJiV3'l~ ~
*~.~
31";W~Cfi
~ 7fiT ~ ~ tR ~ r$t ~ <fiT ~ CRA 31lqQllCfi mm
f.n:Ifijt7fiT ~{T ~'iT I

1991 ~ ~ 'lrof ~ ~ anqj{ ~ ~ OlfII1ifIlfft~· ii!fr ~ ~ I~ Cfi(1filf¥Q


1• 1992~ Off ~-3i1lfRf ;:ftR1 'ffi'i ~'I' 'lmf ~ ~ wrrU ~ fWT :il ~ ~ ,
~~lJf ~ "1T! fttffiTI am: Pt (ij {d I Cf>1mM' ~ 'l!.(~tl ~ <llf ;:.ftfa 5 qr.ijf ~ arqftt ;fi

~ ~ 1Tt I-~ ~ ~ ala1fu 3l'JllRT <R ~ ~ .m ~ tR f.ftIfu ~ ~


liYU;fr cffl' 'afR 3ifucti ~~"OOT{'frIf''fr~T ll'qr I ~ cl; m ~ ~ om ~ ~ *,
.~ ~ '$ft ~ ~ ~ I f.tzlfu-~ ~ (1992~97) *~ ~ ~ f.lA1Rt!~ ~: :
!!~!!Cf\1~ ~ ~ 'qTff (EPCO) ~ cffl' arrN 1fiVil, m ~ ~.
(Advance Licensing System) <m ~ GfO'fFiT, ~-~ • (export Proceeds
realisation) ~ ~ if W ~, 0"1T ~ ~ ~ if{ ~ffl' ~ ~. ~
~
~ ~
t~ ~\1I'1I3ff cffl' ~ij'l'd
"1T fcti 3i1tmf ifiT JGI tlCfi (01 ~
~
~
I "(«
am: ~
-ma 'cffl'* ~
3icl1fo ~
~
ilfKi *
'GfTQ';I
-a;tR' ~

~ ~ ~ ~~ ~ ~ 1fm fcll awmff q;) am: 'l1t ~ ~ m~


~ cffl' ~ ~ ~ 3Ilq!1llifidl ~ I am: mm ~ ~ ~ ~ ~-3lTtmr ;ftfilf
(1997-2002) ~ ~ ~ I ~;ftfct~. Slfil:;!ll~ <ti'r afR '4T ~~. ~ t I f.lllfa<N~'
~ ,ffur mtr ~ ~ ~ muT ~ .
~ ~
"OqTtJR ~
;ftfilf ~ ~ ~
(OOFf) ~ ~
Jf{5If.1~!tICfi
Cfir;fi 3fT If( ~, 1);m ~
~
m 1lllrr ~ ~ ~ft; * ~ ~.~
~ 3Ilqltllifi m ~~ -m ~ amlt "ifi<<t! If( ~ I 3lTlrTffi ~ it< ~ ~ q;(

~ ~ W atR f.fmm tffl"~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ I

~ ~-3\1lrRf rftfij 1997-2002 ~ f.lA1~~d ~ t :3Ii\ (fCfi~ ffi"lf cffl' "5R:r Cfi'<'1l, '
afR ~'3GIt)ifi(UI ~ qftc:ddO tJft~ ~
lil\1l'1lan ~"f1: RTFfT 'i.R'PfT 0"1T 'OIf!'GR ~
iR • QI(G~fdl ffi'lT I <llf ;:ftla ~ 6fld""q\ ~ ~ t ~~ ~Wf?tifi '. itt
~ cffl' alR 3Iftrct; !tlf.ffi!tll~ iAllIT 'GfTQ';0"1T ~ ~ ~ ~ <A ~ ~ m
ctrr ~ Cfiffl ~ ~ ~ "ffi'\ ctrr ~ ~ ~ I~ W ~ ~ ~ Cfmft t fcli .
• "U-'lflIR 'fiT ~ Cli«ft t ~ ffim ~ an~ It ~ M t 310: ~ If'W aft"{ /,'
~ rnff ~ I 1);«. Cilllqlft:ifiifiI4Cfi~IQ ~ ~ 3id1fu' ~ ~ ~. afR f4~tflifi(ui cffl'
~.~ ~ ~ ~ ~ ~ I~ ;ftfa ~.~l(f 1R ~ ~ t ~ 3\Flf ~ ~Idlq(0l ~,
~ 3Ilq~ifidl t ~ f.n:Iidifidf ~"CfiT ~ 3fR ~ ~ltqCillIq) "ffi'\ 1R q;( ~ afR

18
~~~~~~<fiT"ffilAT~ Cf1RT~1 ~<N~ alR~~
<fiT~ ~ilJTlJm ~ I

~-3lllmf ~ 1997-2002 *~ ~ ~~IfI~d ~ :


"'-: •..

i) ~ >l'Rt ~ ~ ~ ~QqOQI~ GfI\ifR


fcm~~~~am:~*~~aufi"RA11
* amm ~ ~ ('fN \3OA ~ ~ ~

alR ~ ~ alR WTffifT eN ~.~


*~
ii) ~ ~, ~ ~GtilfSlctflll •
SIffitil fSldI m~~ • ~~ m ah ~ tT ~.~ amm <fiT
~ mI~ Wf>R aid {ft{111W( 1R ~ ~ cf; ~ "ijCfi~ ~
~ffi ill"1 fJIffirr ~ I
iii) ~ <N ~ ~ cf; «GTG ~ ~ 1R ~ qm;n r
* w4t fc:Nl1IT <N~ >IlJffi CR-lT mm, ~
*
~ \j~ ~ ~cf; ~ ~
urm ~ ~Itr' ,
*~ ~
~ ~; ~. oqjtfR lif!I~~QIR'1ll (ftfI ~ ~ Cfllllf<'1~ ~
~ mlft I ~ 31k1i{Cffi frnmr ~ 31lqllt(Cfl ~ ~ tIGf ~ ~ ~
SlffililOiltlI~ ~ m alR ~ ~ Cfi1lT~ ~ eR I

~ cm ~ • <fiT~ lWfT -Gnm ~ I~ frnmft *~ *~ ~ >IlJffi


~*
~ * ~~tr~~*
'fi«fi~1
f.p:Jfu <N I4Ptll~d <R I ~ ~
~l«?
frnmr
~ ~
oqjtfR ~
mm~ ~~
*~ ~at~
~~~ml
2.3.1 ~ ctntm: Pt4'31ul

~ ~ ~ ~ ~ UfT~ ~ w ~~ awmr-~ ~ ]997-2002 cf; mqm;;ff


~ 14P111llld m 1IT ~ ~ Cfit d(ifiIt'ft"1 ~ Cfil"1.~ *~ il ~ ~ ~ ~ I ~
~ alR .~
~ mrP«IT m ~ ~ tT f.p:Jfu ~ ~ ~ <fiT>IlJffi ~ iI
~ ~ ~ tT ~ ~ ~
*~ ~ ~dTf frnmr 1R ~
3«'lRf litl('q~of M~I ~
~ \;fffiT ~ un
f.p:Jfu cm 3lfi)Cfi~ ~
*
* *
31efoqq~1 <fiT~ ~
ffi mm ~ 1R ~ l«? <fiTlfw Wf>R ~ i fcli ~ afi:r7fu 3lfu ~ ~
3114P111lTtd f.p:Jfu * I W >JtiiR~,
*~~
q;('1("44'Q ~ ~ ~ 1R ~ ~ ~ ~
~<fiTmCfilf~Cfilf-m-~~ ~umrri am:~ ~~tT
"lIDIT~1

<t.~ am: awmr) <fiT l4~llli"1 ~qr{ ~ am: ~Ptllli"1)


*
'lffir oqjtfR ~ ~
1992 am- ~ 1993 anfA ~
*
31fSPtllli, oqjtfR (fcIPt llJl "1) ~, Sllqal'11 cf; \jffifT
~ I~ fa
31 Pt llli afi:r7fu ~ i ~\lffif ~ 3Tlmffi eN ~a lut"1CfI6R1CfI"{ am: \lffif ~.
~ ~ ~ ~ oqjtfR <N~ ~ ~PtlllTtd ~ UfT~ I~ ~
~ <fiTI4PtllJl"1 PtJO"1Rt~d ~ ~ftlf~llsff iITU 'l-fr ~ U\'Tffii :
1) ri;; ijfl"ll{CfI Qi{{&101 ~, ]904

2) ~ ~ 31faPtlllf, ]942

3) ~ 31faPtl4st, 1953

4) ~ ~ ~~ 31faPtllJl, 1973

5) Cfi1tR~ 31ft1PtllJl, 1942

6) 31~tsC:CfI{ ~ ~ (awmr, ~ am: 1l1"1id{OI) ~, 1957


.. ]9
;~ ~ •. a.1~h--'' a '7) ~ 31~f.l~Ji, 1959 am: ~ ~, 1962
ftr.mr
8) !1)(lq~lSfam: ~ Cfl<'1I'tRl31~PI~Ji, 1972

9) ilPllSGCfl( l{Jifcfl Sf&!" 31~PI~Ji, 1953

10) , ~ ~ lR 31~PI~Ji, 1898


,
\

1'1) ~ am: i4Ji('CflIRCfl


~ (31llftqJO~ fcrnTtr;r) 31~PlqJi, 1954

"'2) ~ 1Wf ajd(ftssj~ ~ frnm


13) ~ ~ ~ 31~PI~Sl

~ ft;rtf ~ ~ ~ ~ \M \ill ~ ~ I 'IW.fr:et,


*~
CfiT f.i<mr ~ "Q;lf."Q;lf.it~.
d ~~~ ~~q-j cfi mu ~ ~ CfiT JiIflI4)Cfl(01 ~ lflIT ,~ I
~ cfi ~ if ~ ~ am: ~PI~4i cfi ~ cfi ~ ~ If{ ~ 1fT~
~ W 'I ~ ~-3Wmf~, 1997-2002 ~ ~ ~ cfi aRnfu ~ ~ ~
~ ~ am:~ ~ iiI'iT ~ ~ I~ ~ (Negative list) If ~ lft ct»f ~ ~ ,
~~lf{~1fT~~1 ~Wilf~~lf~~~lft'l 32'
~~~lf~Wrrmm-~am6~,cfi~cfi~lf~
¥hfll4\Cfl(OI (Canalisation) ~ ~ ~ I~ ~ If ~ Wilf-Wilf If{ ~ ~
, ,~ 31RlRCft1~EJ ~ CfiT frnffu ~ f4P1~Ji"1 cfi aRnfu am ~ ~ ~ ,
et ,"'"~ \ill ~ ~ I
U.2 ~ {'11~ij
,
uwrn ~; ~ ~ ~ <ti'r~
t6r fcti 3TJtl ~ f4P1~Sl'1 f.i<mr ~ ~ ~
cm m~,~ Wift ~ CfiT frf<mr ~ ~ ~ cfi ~ \ill ~ ~ I,~ ~
~ ~ <ti'r(fr;; ~ If ificT lFn'~, ~ ~ ~ \ill "@ ~ I

1f11f I : PI~C!alit (Prohibited Items) - ~ ~ CfiT ~ 1fT3lltmf o:nff ~ \ill


~ I~~ ~ : qrlf ufi"cf, ~ 1lllfi, ~ ~, ~, ~ CfiT
31Rtt4\l1(, 'i4iff, ~,~-~ CfiT ~ 1fT m-r ~ cfi m-r <ti'r~) ffitr,
~, ~, \if9, ~, ~, ~, ., ~, ~ am: ill«6lt1 cfi ~ If
~am:~cfi~1

'rPr n : SlfdaiRld ~ (Restricted Items) - f.nmf ~ cfi aR=nfu ~ ~ cfi


~~~<ft\ill~~1

1tPr In: ~ mm+r ~ ~ (Canalised Items) - W ~ ~ ~ CfiT ~'


~ C(Jl~4f cfi mu ~ \ill 'ectiffi ~ I

~~~~~fiti~~<ti'r~, ~f.nmflf{~: ~~, ~


~ If 31R cm-fi ~ ~ CfiT f.nmf ~ >W<T~, ~ C(iJl~q-j cfi mu 1fT
r..tk ~lf~'\l1T~~1

,..-~ ~ ~ eft' fcIftr

~-ammr ;ffi1lf ~ ~ cfi m If f.nmf-~ >W<T m cF ~ 3lTWr ~


~ arrGT<cfi Jit?IPI~~ICfl(Director General of Foreign Trade) 1fT~ ~ ~
SlIIti~It)<ti'r~ffl' ~ I ~ 31lql!llCfl~ fiti ~ 3lTWr ~ f.ftrlftf tOT1:f If am ~ m
f.t~ ~ <ti'r~
~
*
trflr (1'1W:IT ~ I ~\dOll<'1~
~ cfi m If fcrtrrt fclim \ifffiT~ I m ~
If ~ ~ ~~
qffi H11~PlCfl~
~ If ~
am: w -;ftRl"
if f.faifur ~ ~, d4Cfl(ull afR ~wfJ'lctl cfi ~ cfi ~ ~ 1R ,'C(Cfl ~
d~"lfaCflI( >W<T~ ~ fcrtrrt Cfi«fi ~ I

20
3Rf ~'cfi ~ ~ ~ cA ~ PlJOrJfi1f@d ~ :

1) ~ lfIlWf ~ ~ cfi ~ cfi ~ ~ ~ ~ ~ q;vrr ~ (N( W


~. trn"W ~ mu frrtrtfur ~ cfi ~ m-rr ~ I
2) ~ "dm ~ cA ~ (samples and exhibits) "iN\3.••
~d¥1 ~ -ij- ~ ~ ~
. frrtffu re -ij- ~ 3I1Wr ~ ~ ~ cfi ¥161P1~IfICfi~ ~ ~ I

3) ~ ~ ~ ~"lIT "\j"q-~"lIT ~ ~ ~ ~ ~ M qRil""",


r
~~re"iN ffirr~ aIRW~ cfi ~~
'I=iR ~ cA~ ~~ ~ ".

cA ~ ~ ~ ~ ~ ~) ~ frrtffu re cA 31IqIfllCfidI ~ ~ Wt
~ ~ 3I1Wr ~ ~ ~ cfi ¥1liIPl~4rCfi~ ~ IW ~ ~ cfi ~'-at
~ SilftlCfiIt1 mu 31'j)JflRd 4R~I\lI"11 cA ~ ~ ~ ~ I frrtffu cfi ~
31lqllllCfi ~ ~ cA lnm, '\3'00 ~ ~ ~ "dm \j~ ~ cfi aft ~
~. CfiT >WWR ~ 31"J:?lG1 (project approval) ~ m~I .
4) ~ ~ cA~, ~ ~ iR "lIT ~ 31k1ftffi ~ (spares) "lIT Sik1~lq.,
~ (replacement goods) "iN~ ~ ~ -ij- ~ lJm ~ "lIT frrl1ffuT
arqff,rcfi 6fJG q;vrr m m~ fffil; 3I1Wr ~ ~ cfi ¥1liIPi~IlICfi ~ q;vrr.
~I

frrllfu ~ frratfur lJiIlf ~ q;vrr


cfi ~ ~ I frn:lfu ~/4(fttc.11R m ctiJf
~ ~ ;fflt mar I frn:lfu.~ 3Wf "ffi\ 1R 12~ cfi ~ 3I!ro ~ 3Ie::qlq~ •
~ ~ ~ ~ fcl; ~ SllftlCfiIt1 frratfur eR I ~ SlIftlCfiIt1 ~ ~ m Wt
"ffi~~"~ ~13lCI'ftr cfi ~~: I4ft1¥1l~ (revalidate) CR ~ ~ I

2.3.3 ~ SlIet" •••••


. ~-~Zlfd'ti. mr (Importer-Exporter Code Number) : ~ ~ ~
~-~.m- (IEC) ~ cfi fiAT 't1'if ~ frn:lfu "lIT ~ ;fflt eR ~ \ilGf ifIti
fct;~~ft1'1:!:~~-ij-w: Of Mml ~ ~~ SllftlCfiIt1 ~
~-~ .m- ~ cfi ft1'1:!:~ CfimT ~ I ~ SllftlCfiIt1 frratfur ~ if ~
m w Cfi"(ffi~ I
~~~.mr: ~AAlW~'atftlPtll¥1 cfi 3knfuw.m-~~ , 1

31Iqfill CfidI ~ ~ I~ ~ re cfi ft1'1:!:q;Jf~ ~ ~ ~ ~ q;vrr m~~


ifl~lftlCfiI( ~ ~ "iN ~ ~ m~I frrU frratfur "CfiTlf ~ en ~ ~ ~'~
fNrt cfi ~ ~ ~ ~ \jfl{f CfimT t- I q;Jf~ ~ 3I11iCR ~ ~ ffi mm ~ I "*
ft'1'if~. m \illffl~ m ~~.m-~ ~CR~~I ~~~M
~I

qiilCfi(uI-~-eC:Wdl S4¥iION~ (Registration-Cum-Membersbip Certificate) : 3INRf


lIT ~ cfi ~ cfi. ~ "lIT W ;ffit cfi aRnfuM 3Rf ffi1l" "lIT ~ cfi ~ ~ ,
m qffi' CilI'fcffi cfi ft1'1:!:3IlqllllCfi m fcl; ~ q~Cfi(UI-.-~ Si¥1loI4~ (RCMC)
~cRl~~~~-ij-'~~'"iN~Cfi"(ffi~'\3'OO~~~
~ (Export Promotion Council )/ qi)iO~t\ ifIt~ ~ -ij- ~ SI¥1I0jq~)[1t(f fcl;qr
\ill V<fim ~ I

'cti1'fl "CfiT' 'tfI1=R" (Compliance with Laws) : ~ frrU "lIT ~ ~ ~ ~


~ aIR l4R!llW1) 3IftlPill¥1 1992cfi Silqf.llrfl cfi ~ ~ q;vrr mm- I ~ W
3IftlPtll¥1 cfi Sllqf.lI"1l, ~ ~ cA "fITffi "dm dtCfilH)1 M 3Rf ~l.P1 cfi Sllqf.ll4'f 1fiT
1ffii9' CJiVfT mJ
21
.' ..
W"WofCfi

1) ~-3ll1mf rftR11997-2002cfi <IT ~ ~ ~~?


...................................................................................................................................
" ~
.....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

3) ~ ~ (prohibited items) -ij- anq CFU ~ ~?

........................................................................................ '/ .

2.4 ~-3lTlfRf ~ 1997·2002 ctT ~ f4~t!4dlQ:


~ frnmf-3ll1mf rftR11997-2002 'fiT ~ ~ ~ ~ ~ ~at ~ ~\l1'1laff ctt
~: mrrr ~ 'ijtj'f ~ ~ '\ifPf ~ Cfi"{ ~ cfi f.nmlf ~ 3t~lIffl<t>~ Cfi"{1T I .
~I~~~ CflT ~ ~ ~ iiRT ~ lftIT ~ ~ ~. ~ m ~. 'ijtj'f ~ ~ "

amnrfl' -ij- ~ \;ff ~ 1 W rftR1 'fiT <"T~ '&J'[qf{ ~mU ~ ClJT1m: '3GI'()<t>{UI
CflT \Jl'liT
~ W~ f.nmr ~ ctt G'~ CflT ~~ \;ff fTcfi I fchqCliIq) ~ ~ areA' SlRl~Pkq
(Competitiveness) CflT ~. ~ Vlfcffi cfi ~ ~ arq-;ft ~ @ffiT CflT ~ m ~~ ;ftRl-
~. CflT sfk~I~(l 'Cfl'«ft ~ I~ ~ Pl~'1R1Rq(l~ -

1) ~ <fiT 6{~ICfi{UI : ~ frnmf ~ ~ ctt ~ CflT q;l1 m~


~ ~ ctt 3tICfltfultilf1(l1~ w:rrt ~ cfi ~ Ji~~q~uf~ ~ ll'lZ ~ I
~ ~ cfi ~ ~ 3lT1ffi ~«1ffi' -ij- ~ ctt \;ff ~ ~ ~ w~ .
rftR1 ~ ~ <IT ~ ~ I it ~ • ~ ~ ~ ~ ~~c1~R:f1~c "tfffi
.~ (DEPB)~I

2) awmit <fiT 3~1~CfI{UI : ~ ~ cfi 3lT1.ffif 'fiT ~ '4T '3GI{lCfl(O I Cfi"{ ~ lftIT
%1
3) EPCG ~ : frnmf ~ ~.~ (Export Promotion Capital Goods) ~
. cfi affi7fu ~ ~ tR ~ CflT 15% -ij- t:rCT Cfi"{ 10% Cfi"{ ~ lftIT ~ I ~
~ EPCG ~ cfi affi7fu ~ ~ ~ cfi ~- ~ n (threshold limit) .
,CflT ~ ~ ~ ~ ~ cfi ~ 20~~. -ij- ~ 5 ~~.
*
Cfi"{ Cfi"{ ~

lftIT %1~ ~ EPCG ~ cfiaffi7fu l1r(1 ctt ~ cfi ~ ~ ~ ~


~CfI(lfaIT ~ ~ ~ ~ ctt ~ cfi \5fT m ~1
22
4) n ~~ ~ (Gold and Jewellery Scheme) :~ am: ~ <f;
f.fllfu cti'r ~ ~ <f; ~ \PT '11¥1if4iff ll;illPijifj ~ ~ CfiT~ ~ lTm ~ ~
3T1ff llffi~ ~~~ ~ ~1ft~~1 ~ ~cwf~qm ~
~ f.flrq" (MMTC), ~ otJfC{R ~ (STC), ~c ~ am;~, ~ ~
q. I \i!C1III<1('1 afT<: 3l'T\~ 'ff: iRf ~ (gems and jewellery replenishment scheme) >

<f; ~ ~ 1:jlff f.nmf ~ ~ ~ ~ ~ ~, ~ mt f.'i~fdCfidf ~ 3ltR


~ CfiT3id<ft{)~ ~ ~ ~ ~ I M 1:jlff <f; ~ m; Gro ffl9'f <f; TT151¥OtrTnlU1TT'14='"
(disclaimer certificate) <f; amm: 1R ~ REP ~ ~ ~ Cf>""<:m ~I "{tfi" tru
<f; 3lI1mf<f; ~~ ~CfiT iR ~~~~lTm~1 ~ ~
\i!C11Hld iR ~ m ~EOUIEPZ~ CfiT~ 1ft ~ ~ ~ ~ ~ ~
~ ~ 3ltR ~ ~ 10% ~ ffltn m" (OTA) ~ irq ~ ~I
5) ~ ~ (Agro Sector) : ~-f.nmf CfiT~ ~ w:rm ~ lTm ~ I ~ er-~if
~ 11"Q; ~ f.'iJO'1~~d ~ :

i) ~ ~ EPCG ~ <f; 3'ffilfu 5 ~~. 1lT ~ 31fucf; ~ <f; \34Cfi<un


<f; 3lf1lT(T~ ~ 1ft ~ ~ I

ii) ~ Slffits6I'11 (E~port Houses), OQ141f{Cfi5lffilS(5l..fi (Trading Houses), ~


~"I:IDffiT <f; 4f{Cfli.1'1 ~ ~ f.nmf <f; ~ ~ ~ (double weightage) ~
~ I~ ~ f.f<rim ~ lfiffi', ~, ~ (floriculture) iR IIIlllClI4l <f;
~ <f; f.nmf Cf>T am 10% 1lT'"\3~ ~ i?r m ~ <f; ~ ~ 1R 1%
~~3l'flmf~~~1

iii) EOUIEPZ ~ CfiT~ M ~~ ~ ~ ~ ~3ltA ~ Cf>T


50% ~ ffltn m"(OTA ) ~ ~ ~ ~ I~ ~a ~ qftfu ~ (Value
addition) ~ ~ VRf ~ MI
6) m'f(!4~<: ij(IfG4~< <f; f.nmf CfiT~ ~ <f; ~ ~ m CfiT f.'iJO'1~l@d ~~
~~~:

i) tllq:G4~< ~ ~ Wn <f; iITU ~ ~ f.f<rim <f; ~ ~ m:T ~


fffc:F Cf>T m ~ ~ ~ ~ ~I OTA ~ cfi ~ ~1q:G4~ < ~
CfiT aiR-~ ~~ ~~I

ii] tlNc:4~{ ~ OQWllflICfi ~ <f; ~ ~ CfiJ041\C< ~ Cf>T m~


~~I

iii] ijICfC::4~< ~"Q,'f' ~ ~ <f; ~ 3ltR mtrcf> ~ ~ ~ 3l'flmf"\31IT{


1R ~if!{~~1

7) ~ ~ :~ ~ ~ ~ m <f; 3tffif{<ffi m, atR mr ~ CfiT ~


eft 1r{ ~ I 3l171'CIT <f; ~ m CfiT mct1m'1 ~ <f; ~ EPCG ~ 1R ~ m
~ ~ CfiT 3Tif ~ mm f~ ~ ~ f.nmf ~ ~ (export drawback
facility) ~ ~ ~ I ~ ~ EPCG ~ UR<t> CfiT 1ffi1 ~" ~ ~ ~
~ ~ q;) ~ m~~~ ~ ~ <f; afu1fu ~ 1ffi1 Cf>T
VFfi :!'ffl 3lf1lT(T~ wf; I

. 8) ~-~ ~;.:N 'GI'FiIT'<t~ M]" 3~<:fpn~ ~~f:rCfI <'i ~ ~ ~ ~


~ ~ : "\3m-~ M/~ "iifT\iI1'U <f; ~ ~ <f; ~T <f; f.1<mr <f; ~
f.lJ01k1Rqd ~ Cf>T >n<rnR ~ lTm ~ :

i) ~ ~.fl/OQI41f{Cfi Slffits6I'11 ~ ~ ~ ~ f.1<mr ~ Cf>T 1%


~ ~ 3fTlmT ~ (SIL) "\3\1~ ~ fW \if'I"l!;1TT
\if6f ~ f.nmf ~
~-~M <f; ~ <f; ~ ~ Cf>T am 10% 1lT m 3lfuct; i?r I 23
~~ ~ ~ 31ml<,\t'I u) frrllfu SfRlIS6I"'1/CSllI4IRCfi
SfRlIS6I"'1~ CSlll41RCfi
SfRlIS6I"'1~ ~R CSlll41RCfi
~ SfRtIS6I"'1
(EHffHlSTHlSSTII) * ~ ~ lfF{ffiT * ft1o;~' ~.1R ~
~ (double weightage] ~ 'G1T~ ~ I

iii] ;;0; ~ ~ ~ * ft1o; 31RtRiftI ~ ammr ~ (SIL) ~ ~ I

iv) ~~*~~f.1lmr1R~ammr~qit I%~ ~~2%


~~1TlIT~1

9) .~ Sffd~I"'I/<4i4lftcti S1fd~I.,AeR <4i4Il"tCfiSlfd~I"1TR ~ <4IQIl"tCfi


S1fd~I" (ExpOrt Houseffrading HouSe/Star Trading Housel Super Star Trading
House ).: EHlrwSTHlSSTII * ~ ~'lfF{ffiT * ft1o; 3TGf~ 'tIDffiT-~ <FT
amIT"{''IT~ ~ * CfCIf ~ 1<f * (fA ~ ~.IO~ ~., 50~ ~., 250
$~. am: 750 ~~. <FT amrn- ~ f.1lmr ~ 1WlTI ~ ~ 3TGf~:
20$~., 100$~., 500$~. ~ 1,500~~. ~~~I ~'ij<ft*
am ~ <FT ~ ~ ~ fcli~ *~ Md' ~ EHffHlSTHlSSTII <FT am ~
60%~70%*·~m~1

10) ~ ~ ctT ~ it WJR '$- imt snct1I~" : ISO 9000 ~ "lITISIISO


9000* ~ Pt~ft1Cfi('1fan* ~ ammr ~ (SIL) 'ql;ffiTqit FOB * 2% ~
~ FOB <FT 5% ~ ~ 1TlIT~ I

~~"{Cf

I) -frrllf~ntqtf"'l'
~ 'tfGlYf ~ (EPCG) ~ ~~?
....................................................................................................................................

2) \Y1 en ~ * ~ ~ ~ 3ffilfu f.1lmr ~ * ft1o; 31lq!l~Cfi3Il1RTt ~


~ m
WCl~I~~Cfi \ilffit ~ I

3) ~-~ ~ * ~ ~ * ~ * f.1lmr * fur; ~ en ~ ~ ~


~1li~'~~~1

...................................................................... : ~ .

4) ~ fcli Pt "'lR1RcRl ~
JOO ~ ~"lIT llWf :

i) ~ ~-3TI<mr rftRt ~ Pt~fdCfidf3ifqit ~ ~ ~ *" 31lq!l~Cfidl1R ~


~ 1TlIT~ ~ -m: 1R 3llR ~
I4!lQCSlllifl cFr I4Pt&lful aIR fcltraTrr ~ r;
1R1l3l1RTUWf~~~I' :i.j
24
"'.... -~.. ~
u) ~ rftRt~,affilfu, SlRlGj~d ~ (restricted items) ~ 3lTtrnf 'fiT \341{\CfI(UI rffit
f.l;lrr 1flIT ~ I
Hi} EOUIEPZ ~T ~ ~ ~ lr{ ~ ~ ~ ~ 'fiT ~ ~ am
~ 'fiT 50% ~ fftto ~ (DTA) ~ ~ ~ ~ I

iv) ~ ~ ~~lIaIT 'fiT fcffim: m, am- mr ~ ~ ~ ~ Tflil' ~ I

v} ~ ~ 'SfTtij'~ ~ ~ (prohibited items) 'fiT ~ ~ \ifT


~il

3TfCffi ~~~ rftRt 'fiT ~ i ~ ~~ ~ 3lR 3lTlmIT 'fiT \3GI{\CfI(OI


~'I ~·lm ~ 3lR 3lTlffiTI.~ ~ SlIClalo?i 'fiT ~ mI
FclPllIIlItt pt' ~ '1R ~ 3ffi: 3lltITff maiiia~Cfd -m f :frn:Ifu am: 3lTtrnf
SlR\aif.l:1)Cft1 ~, ~ ~ f.1tIfu-3lTtrnf rftRt cfi ~ lIT dtCfll~'1 ~ 'CfIftrr ~ FclPt~~d
~m~ml ~ am:~ ~~ 'qf«f~~cfi ~ '4T~~~'fiTfrnmf
<rr M '4T ~ ~ 'qf«f ~ ~ ~ 'fiT 3lTtrnf ~ \ifT ~ ~ I ~lcf",PtCfl ~ ~ ~
~ ~ ~ 3lTlffiTI ~ ~ ~ lIT ~ ~ ~ ~, ~ '4T ~ m, cfi
ID\T~ cfi 3lTtrnf lIT frnmf'fiT FclPt~¥Ff ~ ~ iI~ lm ~,~ ~ ~
cm~?
I ~ ~ ~Negative Lists) : ~ ~ ~ ~ ~ amft ~ ~ 3lTtrnf lIT frnmf
I 1R ~ i.lIT ~ lIT ar-=tr ~ ~ r;:m ~ i lIT ~ frn:Ifu lIT 3TflIl(f 'fiT
~ "llftlJtlCfl«jol (Canalisation) ~ ~ 1flIT iI
~ ~ (Prohibited Goods) : 3lTtrnf ~=t~ ~ ~ f~ ~ 'fiT 3lTtrnf
<ltl mm ~ frnmf ~ ~ ~ ~ ~ ~ 'fiT frnmf 11ft mm I

SlRlGif9tt.~ (Restricted Goods) : ffi '4T ~ ~ f.lmo lIT 3lTtrnf llT ~ ~


~ IITU ~ i, \3lfCfIT~ lIT 3lTtrnf ~ ~ 'SfTtij'~ cfi ~ ~ ~ \lIT
~il
~ ~ cmt ~ cfi 3lTtrnf lIT frr~ ~ ~
~ +mJm * affilfu'~ ~
(Canalised Goods)
~ ~ i ~~
:~ ~
'fiT 3lTtrnf lIT frn:Ifu f.fWcF ~ ~ frrt
lffur lfItlIlf ~ (Canalising agency) cfi r;:m ~ ~ \lIT 'WfidT iI~ ~ ozntrR 'fiT
>m ~ ~ fi ~ ~ 'fiT 3lTtrnf lIT ~ m cfi ~ ~ 3Rf ~ ~
~ ~ ~ trCfIffi ~ I

~ Cfif ~ : ~ 3t1~ldCfidf lIT Pt~fdCfidf ~ ozntrR ~ afR FclPt~¥l1)


cRm m i ~~~ 3tf£lPt~"l
31~PllI"l, 1992 cfi ~
.m Gf1l"Cl;l'J't:;'~ afR ~,
'fiT 1lIWf
~ rftRt *
I ~ ~
SlICfal,o?i~
~
~ ~ l'J't:;,~ ~.~
cfi

VTffi \fiT 1:!lWf eR I ~ ~ ~ ffi am: '4T 'CfIftrr ~ ~ w' ~ '4T 1lIWf eR I

~ ;frR1
m~
*fciW 3t'dlfu ~ mcrnR ~ ~
ozntrR cfi "ll?IPt~~ICfi cfi l:fffi ~
cfi ~a ~ ~
\lfTC1;1TT w:fT ~
~ >IV'1' lIT R
~a ~ ~
~
frruftr
mm i
affim .
am: tIllftlCfiIt) mm I

~ ~ ~ m'f ozntrR cfi ¥il?IPt~!lICfi ~-~ "eR ~ ~ ~ m~


*m
czn'ItR : ~
<rr ~ ~ m~ t@'~ m m?l ozntrR ~ m?l
3llf?fcp ~
tif'1T
Cf>1 ~ "iif'1"A * fm!: ~
""IT

I
~T ~ lIT ~

25
ctt cntRft' ammr ~ qmfi ~ (Debt-
* aRnfu ~ * *
f.Itmr 'Iq"IqR • alia I~ ';Q,VT lti'Ut"$ "$ ~ 1iq1'qf{ : ~ ~
ftr.Iftf repayment Agreement) mti C5Q1tlT{ ~ ~ ~ ~ ~ "J:I"OJl~m:IPlm~Qn
~-~ 1R 31lqlf~Cfi~ UTrtt ~ ~ ~ ~ I

(Transit ladlity) : 'lffil * wfttf "* ~ qq ~ -ij- 'lffil -ij- ~


* 3IR-~
qftcU!!'1 ~ \R ~
lJRi qq ~Pt~q;:l 'lTUf iR \R ~"* eft:q ~ma* ~ mml

~ SIl<~tll;:f1"* ~ "* ~ ~ ~ Stlqtllp\l "* ~ ~ 14"'-ii"{ ~ I~ ~


~ -ij- ~ Stlqtllp\l 'fiT ~ ~ I

2.5.1 ~
~ fcli 3lTtI'~ , ~ qq ~ ~ cf; ~ mm 31ftCfilftCfi"SllmT~ ~ I~
~ -ij- ~ stlqtlloif qq mff OR ~ lTtIT~ I Pt~fdCfiijfalt ct?t 31fflq; ~ <fi \lIT
"&ft' , I lOf ~~tllaTf "* ~ ~ ~ fcmrR t~ ~ I

.'fRf ~ : ri ~ 'fiT ~ ~"lT ~ ~ "* f.lKrr \lIT "ij"Cfiffi~, ~ ~ fcF


~ ~ ct?t~ ~ ~ ~ (Negative List of Exports) ~ W ~"* ~ ~
>n<nfR ~ \3'ij"~ ~ ~ ~ fcRft 3Flr ~ -ij- ~Pt~~d iWrr m~I ~ ~
'fiT ¥ttHPt~qICfi~ *~ .q)- ~ wffi "* 3Ilfirr ~ *~ ~~ ~ "ij"Cfiffi
.~ I ~ wffi "* aRnfu 3fT m , :~ ~ ~ (MEP), ~ StlftCfi11Wf"* mti
ciGf!Cfi(UI,'U::m"JlCfi~ ~ (quantitative Ceilings) 'dm ~~, f.!rw:IT, ~Ptlltfi,
31ft 'fiT ~ I

~ ~ "IIiT (Denomination 01Export Contracts) : ri ~


~ ~ ~
iR ~ ~ -ij- 4Rqd;:ft~ ljSIT~ mm 'dm ~
'fiT 1("l1iCfi'11j<ffi -ij- ~ ~ ~
~ .1j<ffi ~ ~ 4Rcnt.ft~ ljSIT~ ~ ~ I taR ~ 'fiT ~ ~ ~lIRJI
~ (ACU)"*lTUmt~~~ ACU~:qmml~~~
~~W>n<nfR~in;~~'1

~ t Sllftactf ~.-' (Realisation 01 Export Proceeds) : ~ ~ Pt lIfdCfidf f.rttfo


~~ ~ cmt T<fiJf ~ • ~ ftif<f ~ ITU f.ttrlfuf ~ "* akn'ftr ~ ~
mW 31ftPt~", "* SMtll;fl "* ~ \3'ij" 1R Cfllqqlifl ~ ~ ~ ~ I~ aRnfu ~
~~~~'dmW~"*~~~1

~ "IIiT ~ (ExportoIGIfts) :~ ~ ~-~"* 3j(pfu 15,()()()~. (fcJ; *


~ ~ ~ ~ ~ ~ .q)- ~ t) 'fiT ~ ~ "* ~ ~ f.lKrr \lIT "ij"Cfiffi
tI~ ~ ~ ~ ~ ~ 3IR cmft ~ ~ m¥tlft ct?t~) 'fiT ~
*~ ~~ ~ "* ~ o:rM f.lKrr ~ "ij"Cfiffi I
",~ftcm ~ "IIiT ~ (Export 01Spares) : lffiif, \34Cfl(oTI,Jl~'1 fI, "iftc: (JII~~ "* ~
~ ~ ~ "* qRc,'t 31klRCffi ~ ~ ~ "* akfmr ~ if ~ ~ 3l1tITcff.lKrr lTtIT
"it)Cfi] ~ ~ ~"* ~"* FOB~."* 7,,5% (fcJ; ~ ~"ij"Cfiffi ~ I~
~ 'fiT ~ ~ aqCfl(UI "* mti ~ ifTG ~ .q)- f.lKrr \if£. ~ t ~ ~ ~ "*
311aift1d qRc,'t ~ "* akn'ftr ifi ~ I. ~ •.•• m~
"* mti
lfr.ft' ~ 'W(11R
qlffi~CfI sqf.k1'ld tnJWf 'fiT ~
"* ~ ~ ~
"IIiT

~ fcli ~
~ (Export 01 Passenger Baggage) : ~
f.lKrr ~ "ij"Cfiffi ~ I ~
~ ~ ~ ifTG (fcJ; ~ ~ ~
31klRcM lfflfi
.q)- ~
*ifi ~
tnJWf 'fiT.~
'lffil -ij- ~

f.lKrr~~t
~ "* ~ ~
I~ ~~ ~ ~~~
~ 31lqlfllCfldl Mt I
~ ~ qq~) *
dllcU~d ~ "IIiT ~ (Export 01Imported Goods) : 3l1tITcf~ ~ ~ 'fiT ~
~ ~~: ~ ~ ~~ ~ ~"* ~ f.lKrr ~ ~ ~ arm fcli i:t ~
26
~ ~ ~ ~ 3TRfi mI~ '~ ~ qf{qd'rfltl ~ ~ '!flill' ~ antI"ffi ~ lr{ ~
~ * frrlffu~ ~ ~ ~ ~ \ifGf~ ~ ~ ~ ~ ~ qf{qJrfltl ~
if ~m-unml'~~~~*frnlfu'R ~ ~~ ~ fl'r~1$r m \'iT
f.nmf~ ~ ~ fl1Mt\ifGf ~ ~ ~ qtfrf Cfi11 ~ Cfi11 100% m -un m I ~ W
~~~ ~~~frnlfu~\ifR ~~~~~";f ml
~
~ ~
~ ~ qf{qJrfltl ~ ~ taRT ~
'4t ~~) CfiTantI"ffi f.'lJO'1~f<?Id
*~VRifr.nrro* amR*~~ ~ ~ ~.~ \ifT ~~:

i) Cfi11 ~ q;l1 10% lf~ cnf;r m


ii] ~ CfiTantI"ffi ~ ~ * amR mm
iii] ~ CfiTantI"ffi afR 6fTG,~ ~ frnlfu ~ -gr~ ~~ -qfur{ ~ mm; afR
iv ) ~ ~ qij ~ ~ -qfur{ ~ GfW{ ~ "ff UfTlIT \ifT'Q;lfT I

Slfaf1QIQ'1 ~ CfiT~ (Export of Replacement Goods) : M~ <IT ~ M


'lJ1T CfiT~ frnlfu~ umrr ~ afR 6fTG ~ \ffi ~~/~Rmm 'tJTlIT umrr ~ <IT M 3Ft!'
<m:UT ~
~q;-{~~I
\ffi ~ * m rnft ~ umrr \'iT f.'ltlft1'fidf ~ ~ ~ ~ ~

~ ctt l1f ~ CfiT~ (Export of Repaired Goods) : M~ <IT ~ fcf;~


'lJ1T CfiT~ frnlfu~ umrr ~ ~ 6fTG ~ \ffi ~/~ 1fTlITumrr ~ m 3Ft!' M
crnur ~ \ffi ~ if; m~ ~ umrr \'iT ~ ~ if; ~ am lR~ if; 6fTG
~ ~'1pf~ld if; ~ f.'lllfdCfidf ~ antI"ffi <R ~ ~ I ~ ~ ~ ~ ~ ,

*~-gram~~w~lr{~~ 3I~~iI'1l ~ ~MI


, .fcritef 31Tlmf ~ m'l' (Special Import Licence Benefits) : ~ ~ CfiT
l'fI?IPt~ltJifi ~ ~ 'cnf<IT &ofi c"tifrnlfu ~ <IT PtllfdcN ~ ~ q;-{ ~ ~ uTI
f.rmfur VRif c"ti amR ~ ~ ~ ~ CR mI
~ awmr ~ 1fRi ~ ~ I?ffiid{ufl~ mq am ;:ftfij ~ f.!tmfur ~ ~ amrrcr c"ti~
~ mq I ~ antI"ffi ~ c"ti affi1fu ~ \ifR ~ aw:mr WWll «ISiI~ if; anfA
mTrl
ft;s ~ (Deemed Exports) : ~ ~ \R ~ ~ mar ~ ~ 3fwfu 1Rf ~
~~wc"ti~ ~\lfRff ~~~c"ti~ ~ 1lRcr~t~l~umrr~1
~aIT ~ 1Rf qij fN frnlfu~ \ifT'Q;lfT, ~ fcf; ~ ~ CfiTI4Ptl'lful mm ~ -grS3TT
m 11Rf ~ W ~ c"ti 3fwfu PtJOP1~I~m 3Iffi'~ : ~ W~ (duty exemption
. Scheme) if; 3fwfu ~ ~ ~ 'W""!!iffi ~ (duty free licences) 'R ~ ~ 1Rf,
Plllfffi •.!!@ ~, frnlfu ~~, (OflCfc:0411{ 2cMt<'ll~ ~, ~MCf(;Jf.'lCfi ~
2'Al<'11;,f) ~ 31ft qij lffii ~ 1Rf; frnlfu~ ~ tro?f ~ ~ ffi'ilt *
anft;f) if; ~ ~ ~ ~ ~ lffii ~~; \R stl~\lI'1lan ~ lffii ~ ~
~ fcffi' ~ l(\1l~~~ ;r Wf ('IlTTllT %; M .
*
;m 3Iftl~d iIIgq~ll 1fT ~
~ stllil\ll'11<IT Cfil1f qij lffii ~ 1Rf ~ ~ fcffi 1t~ Vfll' ~ ~ 'q( ~ lffii
3Tlll1t1'~ ~ ~~; fcffi ~ ;m ~ 3Ilif1~d 3I~~~'11 ~ ~ ~ ~,
m; am:mr ~ qij lffii ~ ~ I

uTII4Ptl'lful Cfillf ~ lffii ~ ~ fN frnlfu c"ti 3fwfu 3Iffi'~ ~ ~ ~ f.'lJO'1~Rcld


~~mql '
1) ~ ~ ~/3l1W1 'Ytl4Cf1IRl'1
m~

2) fN f.1mt1' qmft ~
27
~~~atiQI¥ 3) ~~¥11~~, ~
./'
fRfa
4) FOB ~ ~ <fi""U am: ~ ct?t ~ ~) ,cf;- 6% ~ G{ lR ~ awmr ~ '.
2.5.2 antrnf
frnmrit ~
~ ct?t ~ ~
SlI4Qlofi cf;-
~ awmr
6fft ~
'CfiT ~
3nq' 14~1{,!cfCfi -qq;
¥16t'C1,!of~
~'i
men- ~
3nq'~'
I aidUcsS:lll ~
~ ~
~
~ * I4Pt¥1ful cf;- ~ ~ slIC(~flIfcl;ifi iR ~ ~ ~ ~~ ~ tI
~ ~ awmr ID"<T ~ m 'tlRft' ~ I~ 3lTlmIT'CfiT am: '4t ;:S<It'lCfi{OI ~ ~ 1llrr
t I 3lTlmITit ~ ~ m<ffWf Pt;"t~Rctd , :

~ amrnr (Free Importability) : ~~, ~ lfrff, ~ ~, ~, ~


31RlRCffi ~, ~ ;:sqCfi{On am: 3Rr ~-'CfiT awmr ~ ~ ~ cf;- ~ ~
-m- t I awmr ~ ~ ~ cf;- I4Ptlfm, lIT ~;ffit cf;- ~ 3Rr m<ffWf lIT '\3'ij' ~
~ ~ ~ ~ cf;- ~
3Rr ~ ~. ~ 'CfiT 3f11Trcr~ ~ ~ ~dIT
\ifT ~ ~ I
~ ~ 'CfiT awmr ~ '4l' 0lI'fiffi ~ 'ijCfi'ffi'~, ~ lft ~ 41+,i1I4Cfi;:sq~IIICfidf lIT m
o:rnl mI~ lITG ~ 3lTlmITct?t ~ ~ 3114ltlfCfldI ~ ~ 'ID ~ ~ 'CfiT awmr
~ ql~I4Cfi ;:sqjflJICfidf ~ ~ 'ijCfi'ffi' t, ~ ~ ,~~
SlIf'lCfilfl ql~I4Cfi ;:sqm1lCf1df ~ 'Itffi ~ ~ ~ it W Of ~ I

1454~<RI ~ (Second hand Good) : ~ ~ ct?t ~ 3Rr ~ ~ ~


'CfiT awmr ~llcf\llPtCfi ~ lIT ~ ~ \ifrtt ~ ~ ~ cf;- 3I1tfR lR ~ urr ~
, ~I

14s(~<ffl ~ ~ CfiT amrnr :~ ~ ,!cfSJ~Cffi ~~, ~ ffl uftc.R 'CfiTff,


'Cfi¥1'~ 'Cfi¥1'5 CfIIll 'CfiT m, 'CfiT 41~I4Cfi ;:sqmJICfidfan ID"<T 3l1lffif ~ ~cf;- ~ ~ urr
~ ~ I~ ql~I4Cfi ;:sqjflJICfldf ~ cf;- 3ffi1fa' ~ m~'1
f.!ralftr Slfslilflan cf;- ~
~ CfiT 3Ittmr (Import of Gifts) : ~ 'CfiT 3TTlfTd' m ~ ~ ~ ~ <fi
~ cf;- ~ ctT~ ~ ~-~ "eR mTtlR ~ W ~ I ~ cf;- 3TTlfTd' ~
~ '\3'ij' N' ~~ (f)¥1I~ f.1CfiRft ~ <fi ~ ~ ~ ~ l« ;ffit cf;- anftof
.~ ~ 'CfiT awmr ~ ~ it j'r. ~ t I 3Rr ~ ~ ~ ~ ~ lRilrc ~
31141t1lCfldl~ ~ I~ ~ ~-SllftlCflIt) ct?t ~ 'Cfir-fT m~ilfr mnrnr ~ 3ImT{ ,
lR ~ \ifrtt 'Cfi'<dT~ I

~ ~ ~ CfiT ~ (Import of Passenger's Baggage) : cll~I4Cfi 1JW ~ 1¥1ll1ifi aiR


frruft~ 'CfiT' 3Wmi 1IDft cf;- ~ <fi 'qf1f <fi ~ ~ ~ urr 'ijCfi'ffi' t I ~ ~ cf;-
~
~
'CfiT 3TTlfTd' ~
cf;- ~ ~
~
cf;- ~
* 3ffi1fa' ~
cf;- ~
~
~ 3TTlfTd' ~
it ~ urr 'ijCfi'ffi' t ~ ~ ct?t '4l' ~
urr 'ijCfi'ffi' t I
f.!rlmr ~ 3ml'R lR amrnr (Import on Export Basis) : ~ lIT ~ ~, ftI1#q {f, W,
~, ~, ~ ;:sqCfi{On am: GiTU, ~ ~ aiR 3Rr ;:sqCfl{uTt'~.frnmr~· ~
.·lfrff ct?t ~ m cf;- "Cfi1l1 ~ atR qffi' CfIr2"t {f <tiT awmr fGA"r ~ cf;- ~ ~ cf;- 3I1tfR
lR~· \ifT 'ijCfi'ffi' tI ~¥11~ SllftlCflIRifi <fi ~('~"tl"t cf;- ~ ~ 'CfiT PtlSCflC::"t~ ~
~ \iI'RlT t I ~ mttT ~ ~ ~ 'CfiT 3TTlfTd' ~ urr ~ tI
~ it ~ ~ lit ~ CfiT j"t<I4Id (Reimport of Goods Repaired Abroad) :
'iflR it lPrtlt ~ lIT W cf;- am: ~ -aR ~ ~ 11fff, ~ ~.~ ~ '4l' ~. '
'), 31RlRCffi ~ am: ~ ;:sqCfl{On ~~, ~, ~-WlR ~ ~C(41fllq!;)
~ <fi ~ ~ ~ urr 'ijCfi'ffi' ~ am: ifTG~ ~ cf;- ~ ~ ~ ~"t {Il@ ~
urr~tl

128
~ it su4lWlIaO it ~ +tlffl~fl 3fR: ~~ 'lfiT amrnr (Import of Machinery
and Equipment used in Projects Abroad) : ~W ~ 'SlI~"'~1 ~ ~ ~ m~
~ SlI~"''11 ~ ilillf ~"ffI'Q; 1fQ; ~ \34q\(off CfiT, ¥1ritl'1t1 CfiT ~ ~ ~ CIF
~ ~ 15% ~ CfiT i:fm ~
m ~I ~ m *~ ~ *~"AA~
31R1RCffi ~ CfiT, \34q\(On \34q\(off CfiT ~ ~ ~
~ ~ Cfi\ ~~ftIJrff Sli~"''11 (Overseas project]
~ ~~ a!tt m~ ~ CfiT W1fUT 1t'1T m t I SlI~"''1' CfiT~ ~
~ ~ ~ ~ "ffI'Q;1fQ; ~ \34Cfi(off ~ ~ <fiT .qr ~R; ~ iiTT~ t Gfffi
f.ti CfiJf 'ij-CfiJf ~ ~ ~ "flCfif ~ ~ l1JtIT mI
Wt.~ it iA crnft ~ (Sale on High S~) :W ~ m \3'ij" "ij'¥11f ffi1I.~ cm
~ 3R~ ~ ~ ~ w~ 't1ffif~ 311tmf~ ~ ~~~ ~~ ~~
iiTT~tl

~
~
~
~
1W lffii ~
f.tilIT iiTT~
~ lffif ~

t I~
(EPCG)
~ aRPfu ~~
*
(Export P'roJpotion Capital-Goods Scheme) : ~
aRPfu ~ G?:fT~cfst9lCffi cWn ~ WflR ~ ~
~ ~ CfiT 3TTlffiT ~ ~ ~
CfiT

, ~ mm uTI ~ ~ ~affur tWft I EPCG <ilur-rr ~ 3iolfu ~ ~ ifiT .qr 3Wmf


f.titrr ~ Mt I ~ lffii CfiT ~ ~ ~-~ ~ lffii ~ CIF~ ~ 20% ~
~ 31RlRCffi ~ CfiT 3Wmf ~ ~ ~ ft._ « 1R ~ ~ 1R ~ iiTT~ t ~
v;<fi ~affur ~ ~ 3iolfu ~ ~f .~ ~ Cfi\ ~ ~ I
,
~'lf.G ~. (Duty ~xemption Schenne) : ~ ~ ~ 3iolfu 3lffi ~.:.'WCfi!!Cffi !
m~ (Duty free licence) aiR ~ tcl~rh,~'e;'4'ffi ~ I ~ ~ ~ ~ 3iolfu
3Tffi"~~at:fWf~, atfW1 ¥1tl1Cfi'~'1 ffi1~ (Advance Intermediate Licence) afR ~
W ffi. (SPFial Imprest Licence) I ''W'fi ~ ~ 1R ~ lITff, ~ ~,
. ~, ~~, tITif, ~~, an~ 31RlRCffi ~ ~ ~ ~ ~ CIF
~* 5% 'ij-~ rffll)G?:fT ~ ~T ~ 3Wmf ~ ~ ctt iiTT~ ~ I

~ ~e;I~('1~e; '4'ffi ~ (DEPB) ~T ~ aRPfu PtJOlfdCfidf ~ 31fucm: mm ~ ~


~ ~ 'ij- 4RGlJrftJOl ~ ~ ~ ~~:.~ ~ FOB ~ ~ ~ ~afftr ~ ~
~ "5f1tt1"~ I DEPB ~ ~ ~ 3fcm!r ~ ~ ~ mm G?:fT~ ~ m~~
~~~.qr~mtl

inr~lT
1) ~ frnmr ~ ~?

··..··················································i .

2) '!!Cffi' 3Tf'lffif (free importability) 'ij-:m ~ ~ ~?

.
..................................................................................................................................

29
f.!pffiy ;;qJqR
· cl; 311a 1<11d 3) ~
-

~GI~C1~G 'tfRf ~ ~ ~ t?
ftr.lffif
............................................ ,.. ~ , .
................. . ..~ .
...................................................................................................................................
....................................................................................................................................
4) _ ~ PI '""'1~~\ff ~ mft ~ lIT lfffif :

i) ~ ~ tm4t ~ CfiT311l1Kf~ ~ am m~ WI
ii) ;:ftRt*~~~~*~~~w-flITW~~~
~~\ffi~~qir W)urr~1

iii] ri ~ ~ 3itt ~ CfiT1~iCfl"'1 ~ ~ « qRClJ;ftll ~ ~ mm I


iv) f.n:Ifu~~~~~'N~~*~~~\ifT~~1

v) 3fTlmf ~ 11l ~ CfiT~ ~ 'q lIT ~: ~ ~ ~ ~ rnft ~ \ifT


~I

5) ~ ~«~ ~ qir 'ift I


i) * lITiffiRl * ~'R ~ * 3TTtOO~ ~ 1ft~ I

ii) ~ * 3icnfu ~ ~ CfiT3TTtOO~ \ifT~ ~ I _

Hi) ~ ~GI~C1~G 't!'m' ~ ~ ..•..................... ~ ~ 3TCIftr * fm; W


~!

iv) tffiif, \3qCfl{uTI,~, ~e:(JII~qy lIT ~ ~~ * CfT'ffl3lklRCffi ~ .


~ ~ * am: iR m lIT ~ 3fNlii ~ lTllT m) CfiTrnmr ~ ~
* frnlfu * FOB ~ * (fCfi ~ \ifT ~ ~ I

v) *~~~qiIT~~*~~~\ifT~~1

2.6 fll<isH
~ * fm; mCfIrtT ;:ftRt CfiT~ qir 3lf~
~ ~ >m"i CfiT-fTmar ~ ~
~~ ~~\ifT~1 ~mtr·~mtr-a;; ~ 3itt~* ~''tR
~ '4t ~ \ifffiT t
;;Tt 31tfoqCl~1 * fm; ~ ~ mat ~
I ~ rnmr-3fTlmf .ftRt ~
~ qir ~ ~~ 3itt ~ 'fIT \3GI<'ICfI
(01 Cfi~~ 'tR 'GfR ~ lTllTt I ~ frnlfu-3fTlmf
.ftRt 1997-2002 ~ frnlfu ~ ~ ~ -m ~ Rl3IT ~ 'Tl: ~ CfiTcf; ~ ~ Of{
\ifR ~ '1>{ "Tmf * ~ ~ ~ ~ ~ ':? I CflI4fc)~qy qir m:-ff ~ ~ iiFfT
~ lTllTt I ~ ;:ftRt CfiT~ q;f
CilfTtff'\-\3GI<'ICfI(OI ~ qir ~ ~ ~ I ~QCI&lIq)
\iff\lfR~ 3ltR Slkl41fikCl qir ~ ~ w~ ~r sfIct1l~d ~ ~ I

frrtTfu-awmf;:ftRt 1997-2002~ ~1fl1S1t1I~~ rinR1' ~ ~ ~ ~~.ft qir ~ ~I


~ am: ~ qir ~ «~ <R fW·7J1IT ~, ~ ~ qir ~ <R \if6f ~ ~
rftRt * SlICltll•.i'i lIT d('ifiIR)'"i ~ ~ «~~ ~ m ~ it I rnmr ~ cfi ~
~' rnmr «~
~~' ~ * f.t1mr, lllklRCffi ~' ~ * ~, ~
lffi1, Slkl~lq'1 ~, ~ ~ 11l~, ~ 3fTlmf ~ &ti, ~ rnmr ~
rnmr * SlIClal'11* m ~fcffim: «~ ~ 1f{ it I ~«~ ~ ~ SlIClwif
cfi m ~~ ~~~~~-~ 3fTlmf m ~t 1HlffiT, 'J\q"Sl$Cffi~ CfiT3fTlmf,
~ CfiT3TTtOO,1IDft ~ ~ CfiT3TTtOO,rnmr ~ amm: 'tR 3TTtOO,~ ~ ~ ~
30 11l ~ CfiT:f1(lllld, 'J\cfSl$Cffi~ lffi1 CfiT3lTlno, ~ ~ SlI41Iil"'1I3fl~ ~
~ aitt \3qCfi(o] <fiT antrnf, ~ ~ ~ j'A ~~, ~ ~ ~ lffi1 aitt
~W~I

~ am: ammft ~ ~ iUfAIfICfi(U1 (Canalisation of Exports & Imports) : ~


~ ~ imT ~ l!;Jj~ifl imT Wt ~ aitt ~ I

~
~ Wr
31ft1Cfilt'l (Competent
m <IT~
Autbority ) : ~
Cfi1lf <fiT ~csqIG'1 m * fierl!; ~
3IftlCfiI~ ~ 3IftlPt~Jl
it 1 .
* afulfu ~ •

m <IT~ m
*~ ~ ~
~ ~ (Capital Goods)
l:ffiG, ~,
:~ <fiT ~Ptqiul
\34Cfi(OI <IT~
<IT~
aqCfi(OI I
~

~. qmft (Drawback) :~ m m W'" ~ <IT'tlf(O ~ ~


3I1lI1fffif ~ 'q"{
~ '<f; f.n1fur ~ ~ mff1ft 'q"{ m ~ ~ ~ ~~ ~ W I
~-cN
ifl1~~~~1
(Licensing Year) :~ ~ *
1 m~~ ~ ~ ~ ~ <f; 31lITTf

~Plqfdl Piqii'iCfi (Manufacturer Exporter) :~ ~ ~ m ift ~Ptllfd ~ <fiT


.r.rlIfu Cfi(ffi ~<IT ~ ~ <fiT ~ m <fiT ~ Cfi(ffi ~ I
.~ Pt~dCfi (Merchant E:\.]lOrter) : ~ ~ ~ CQlqlflCfi CfilqCfiMIY'icm Cfi(ffi ~
am: ~.<fiT f.\1mr Cfi(ffi ~ <IT~ m <fiT ~ Cfi(ffi ~ 1

2.8 -ainr ~ '$ '3'ffi:


~ 4} i) ~ ii) l'fffiT iii) mft iv) mft v) lfffif

'If 4} i) mft ii) lfffif iii] mft iv L l'fffiT v) l'fffiT

5) i) ~ ii) EPCG iii) 12 iv) 7.5% v) 15.000'Q.


<f;f.rln:r

2.9 ~-~~
I} f.rlltcr-amrnr;ftRt *~ ~ ~? w ;ftFtt ~
1997-2002 Sl!; ~ qflq0-11 ~

3)
_I
~

2} f.rlltcr ClfItIf{

~
~~6tdlan <fiT ~

'q"{ ~
~

UlR ~
~

*~ ~ ~1 ~ ~
*~ ~-~ ~
~
I

m ~~

>ICfiR
>rf'C<f

~?
<tiT qufry

4} f.Mffi' 3lR 3WmIT ~ ~ ~ Sl14tJl-11 <fiT ~ ~ 1

5) ~ ~ ~ ~ ~ SllqtJl"11 ~ ClJR.&IT ~ 1

6) 3WI'Tff ~ ~ ~ ~ SlICltJlrfi ~ ClJR.&IT ~ 1

;{re: ~ >IV;:fi ~ w ~ cm ~ 'ltfa ~ ~ ~ lfGG ffrMt 1 ~


\ffl\ fffi.cA <fiT ~ ~ 1~ ~ \ffl\ I4!tCl~(JIMl4 cm ~ ~ 1 ~ ~
~~*~~I
31
3.0 ~ /
3.1 $1«1121'11

3.2 ~~~~
3.2.1 ~ 'fiT ~
3.2.2 • m~ iR r.nmr m ~ If 3RR
3.3 ;:sfd(f1sS)~
~ I!liGlqff1~i
3.4 ~ ~cNC:~ cfi 3krsfu ~ 1J;Ct ~
3.5 frnlfu ~~~"ffi
3.6 ~ wm: cfi ~
3.7 ~ ~ ~'fIR)Cfi(OI

3.8 ~~~~T
3.9 mmr
3. to \lliGlqR) ,
3.11 ~mcfi~
3.12 ~ -lffiCf 'SIVo1

~~*"~*"6fTGanq:
• 3lT<mf ~ ~ ~ ~ -eN- wmT m,
• ~ ~ ~ ~ frnlfu ~ ~ cfi ~ ala< iffiTWT,
• ~ ~cNc:~~m~m,
• ~ ~cNc:;:J *" amm; ~ ~ ~ -eN- ~ m,
• frnlfu ~~~WiR~~mCfl{m, om

• ~ -eN- f.1qffl cf; ~ -eN-wmT mI

~ om 3lT<mf crrrm: ~ CJOlq(ilftl4i IDU ~ ~ ~ ~ ~ ~ cfi 3lff.I<mtT ~ 1


l1TR -eN- ~ ~ w~ ~~, ~ ~ aAcf; ~ om ~ Cfif611~~l!iI
WRT ~ ~ ~ I ~1~ldCfit1f tfm Pt~fdCfit1fa7t -eN-~ ~ ffi11, <fiFtrff tfm ~f.:t~J{j
(Laws and Regulations) ~ .qr~ ~ ~ ~ 1~ ~ ~ tt ~uf~ fcIi
frnlfu-3ll<mf crrrm: ~ ~ treT3l1R ~ i?A ..rn- ~ ~ ~ -eN- ~ ~ ~ ~,
~ II(1d'fl~4) tfm ~ ~ 6fiIT \;IT ~ I fiR ~ m~~ 3TrnT ~ umft ~ ~
frnmr
Pt~fdCfit1f ~e- tflT ~ ~ ~ ~ ~ frnlfu ~ ffr<1. ~ I ~ ~
~ anq ~ ~ ~e- ~ ~ am: ~cNc&ff~ ~ cfi m~~
CJOlq(44laIT
~ml ~tT anq~~ <f;~-eN- .qr~1

32
<tT mu 2~) ~.~ ~ ~I'~ ~if~ ~ ~ ~"Gfratr ~ ~ sWf.flll
(enforceable) ~, ,~ am: ~ ~ mm ~ \ilir ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ am: ~.
~~~~~cl;~~<R~~1 ~<tT~~mtl'~~
WWf~~W~1

~ ~ ~ ~ <tiT~ ~ (sequence) ~ ~ ~. mm ~ 1 -&cA


Cfi'4t-Cfi'4t ~ \lIR:Mdl~ ~ ~ t ~ 316fWf f.!r'llfu 0QTqR ~ ~ ~ fctVrtsr~
"eR fctTrn: ~ 1~ PlllfdCfld ~ ~ (Profonna Invoice) ~ 3l1Rt lWfCfi lTffi i
Wi ~ ~ m~1 31111ldCflt1f~ ~ ~ <R 'ffirr ~ -&cA ~ ~ still"cl;
aTtA lWfifi ~ <tT ~ CRdT ~ 1 ~ it <IT;ft ~ 3IWT-3IWT ~ <tT ~ 1 3Kf: ~
~ <tT ~ rnft maT ~ 31111ldCfltn<tT ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ lWfT
~ 1~ ~ ~ >IRt ~ (counter offer) -gr ~ ~ 1 -&cA ~ PlllfdCflt1f
31111ldCf'~<tT ~ ~ 3l1Rt ~ ~ eN ~ ~ -gr ~ .~ ~ lWf 'ffirr ~ m
~<tT~Wr~1

3.2.1 ~ CfiT ~

f.!r'llfu ~ cl; ~ cl; ~ ~ ~ ~lWfCfi rnft ~ ~ mtl' ~ ~ ~ >lTt(f


Wr 1 ~ ~ ~ ~4:qIRCfl >rffi.cr <tT 311C1~llCfldT
rnft ~ ~ ~ ~ i?*dllfll'td ~ am:
~, -gr ~ 1R ~ <tT ~ICI~llCfldl~ 1 ~ 1R ~ ~ ~ WfiR <tiT~ mm
~ ~ ~ ~ 'Gffi ~ ~ <IT;ft ~cl; ~ ~ ~ ml jt ~ 't:ffl'~,
~, ~Cfc;:IPlCfl sret ~ iIur, still" 3llW ~ ~ 't:ffl' Wr m ~,I W ~ ~ ~
~ .qrSlCI;'1111~ -&cA ~ m ~~ ~ f.!r'llfu ~ ~ ~ ~
~ cl; ,aWt ~ ~ >RWT ~ mm ~ ~ PlllfdCflt1f cfi 1lffi ~ ~
~·~'~~~I

,3.2.2 ~~'~~~~~*m
.~ ~ f.!r'llfu ~ cl; ~ ~ ~ a1m: f.!r'llfu ~ qi'r ~ m~~
,~<tT~~~I~~~~~cl;mtfrnft~~~*
,~ ~ m ~ ~ -gr mm 1 ~ (fCfi' ~ 0QTqR cl; affi1fu Wf-~ <tiT>IV'f
~ crnl:~ ~ <tT 3l1Rt-3l1Rt ~ CfiT't~ ~ M 1 -&cA f.!r'llfu 0QTqR cfy ~
t.
PlllfdCfld ~ 31111ldCflt1f
cl; 3IWT-3IWT ~ ~ ~ I 3Kf:, >IV'f ~ ~ w~ ~ ~ <tiT
.CfiT1;f f.1llfu: ~ 1R ffi1J. 1~ ~ ~ mm -gr ~ >IV'f ~ -&cA ~ ~ <tiT
~1I¥1I"lld: 311~(OI ~ urrnT~ ~ ~ ~ ~ ~cl; ~ ~ ~ fcri'rsi ~ cl; CfiT't~ <tiT
~ m cl; ~ 41«"GRCfl ~ ~ ~ m 1 CfiT't;ft 31141<1"1cl; ~ ~ ll1IT~ lIT m
31111ldCflt1f
lIT PlllfdCflt1f <tiT~ mm 1 fctVrtsr 4R~Rl4! ~ CfiT't~ cl; ~ CfiTlfcl; ~ ~
~~~~urrnTi, -&cA~~~~~~q,'t~~~.~~~
~ Wr1 \3i1IHOI cl; ~ ~ ll1IT~ ~ ~ Wr 'ijCliffi ~ ~ 31111ldCflt1fiITU ~
i lffi'f ~ ~ 1~ ~ ~ \ilir ~ ~ ~ ~ ~ ~~ <fiT'~ eR (16f
"llllllMll ~ ~Pt~:qd qfurr ~ ~ ~ <tiT~~ ~ mm 1
~ W~ "eR "llllllMll fctTrn: CRdT ~ ~ WfiR ~ .: ~ ~ ~ ~ 1R ~
'~m!;~cl; OllICl~I~Cfl~ ~~ ~~ ~nll1IT~I-&cA ~ ~
"'iIllllMll ~1¥1I"'i1d:~ ~ cl; ~ ~ ~ ~ (Proper law) lfAdT ~ \;IT ~ cl;
~ ~ Pt4'1~1I1 ~.~ -q llTff ~ ~ ~ ~ f.!r'llfu 0QTqR -q 31ft1Cfli~ld:llTff
q,'t • PtllfdCflt1f cl; ~ -q ift 1ft ~ ~ (~I¥1I"lld \1f6ff.!r'llfu ~ ~ CfIffi"llTff
PtllfdCflt1f br cl; ift ~ W:rr urrnT~) 1 3Kf: ~
¥1IMCllilCfl ~ <fiTCfiT'1~ift ~ m
mmml

33
·~ "IIIfm( '$ dUUI<'1d
ftr.IRr
~ aia<ftsc;j~ ~ ~ cli ita ~ ~
~ ~ ~ ~ ~ "QliCU cA .
IfliGIClt'f!<tit "ij"IWf ~ ~ ifR;r-~ if 'ffiPfT ~, ~ ~ ~ m~ ~ ~ mm
~, ~ ~ ~ <tit ~ cli ~ lIfur cli aid <fts<flllcqJtJf{ ~ (International
Chambers of Commerce, Paris) ~ "tcMc&4" (In~terms) IfliGICI~ ~cA ~, ~
~ t ~ IfliGIClt'f!~-3(Nffi' ~ if ~ cA \ifRt ~ ,~ IfliGICI~ <tit ~ cli ~
~ <tii -am: ~ ~ \ifT ~ ~ a1R cqqm if 3IR ~ ClII41RCfIClIG1~I(j<tit
IfliGlqt'f! if ~fit;~PTtrr t, ~ "tcMc&4" ~ <tit W\ 1990if stCflI~la fit;trr
.1Ttrr ~, (c:tilc&4 1fTaia<fts<flll ClI'4IRCfI IfliGlqt'f! '{i1NJ1" mtr ~ if ~ ~"GfRt)' ~ I
Eiiil"lCllcfl~~~~~ '4t "tcMc&4" CfiT.~f, ~mif~~
.~~,
1) ~ ~ (Exworks) : ~ ri ~ t fit; lffi'f ~ ~ ~ cA ~ m CfiT
3T4'OfT~ ~ ~ 1U OR ~ ~ ~ ~ cli ~ am CflI<@IPlif -gr ~ ~.
lI'I(; <tit ~ crir ~, 3JT1!Rf ,CfiT~, CflI(~I'1I, ~ 30fct m- ~ t I~
~ <tit ~ t f.!rf.tffuT ~ ~ 'ff ~ cli ~ ~ ~
~ CfI~'1I«r CfiT
\3t1(~lflIt"1 am -a;tR ffirr t I~ ~ ~ 'IftiG t ~ cli ~ ~ ~ CfiT
G1'lu mt I
2) f.!r:~ ~ (Free Carrier-FCA) :~ ~ CfiT~ ~ ~ 1U iT \ifKrT
t'\ll6f~~QRTlffii<tit~~~~~+r~t, ~~~ ..
~<tit AA CfiT~ ~ ~ -r~~t, ((if~~ if ~~ ~1fT
A cli. 31Wfu ~ ~ tR lffii cA 3ITWtf m urnT ~ cli ~ ~ lffii -it .
am ~ ml ~lJiitCfiT~~ '4t~ ~~ '4tm-~tl ~'
.
3) 1ffir-~ ~ f.!r:~ (Free Alongside Ship-FAS) : ~ ri ~ t ~~ ~
3JT1!Rf ~ 3T4'OfT~ ~ cli ~ cli 'tfTij'~
tR ~ 1fTW ~ cli w·"tf{
lffiiiftG (Lighter) if ~ cli '\3'4"(Rf 1U OR ffirr t I ~, ~ ~ \1(ft ~ tR
lffii ~ t, ~ "fIJf ~ iffiT ~ tI~ <tit ~ ~ cli ~ t ri ~,
Ilff<t1fTlI'I(; cA ~. CfiT \3t1(~lflIt"1 ~ ~ mI . .

4) ~ ~ f.!r:~ (Free on Board-FOB) :~ &!f ~ t ~~ ~ ~~


~ ~ ~ <tit ~ ~ 1U OR ~ ~ ~ ~Iii~a ~ tR ~ <tit
~ (Ri tR 'ff ~ cli ~ ~ cA m ~ tR +r ~ I~ ~ ~ Ilff<t,
mr.r, ~ ~ mu ~ iil('1~~al <tit W'1l tWIT,
. 5) mrRf \'I'¥rr ~ (Cost and Frefght-CFR) :~ ri ~ t ~~ ~ ~ cm
'1lii~d 1jaaJ~ ~ ~ cA mt 'ffilTd' ~ ~ ffilJd' CfiT ~ eR I ~
~ ~ lffii <tit ~ cli ~ lffii cA Ilff<t,~ ~ i?A 1fT~ cA ~d!~I.tl
lJR;r ~ <tit "\3'OF'ft' ~, ~ ~ CfiT~ ~ ~ ~ ~ '\iRi-lITlf ~
cli ~ lft fit;trr\ifT ~ tI /

6) mrRf lft1n' \'I'¥rr ~ (Cost Insurance and Freight) : ~ ~ CfiT qlft ~ t


vrm cli 31Wfu I m~ tft t
..
~ 'ffilTd' ~
ltTff't!ftcwr
~
cli ~
~
~ ~
3f1dTt
1fTIfffij ~ p
3fd"{
*~ iil('1~dl <tit ~
~ lffii ~
t'm
~ ~ ~ ~ ~ ~.' ~ ~ CfiT~ ~ ijl~CfI ~ ~ ~
~ cli ~ fct:itrr\ifT
t:.•
mt,
7) qf{enS'1~ ;(carriage Paid to-.CPT). : ~ ri ~ t ~lrrff ~ ~ifclia
~ ~ lfRi ~ cli WIft" ~ <tit 1CfIdT m, lffii <tit ~-cm?Cfi ~ .anft;r
34
ql(~ *~~ ~ ~ ~"iAm m~ ~ mt" ~UI~It) ~ ~ -q'Rf-«
~~'tJl~nffit~tl -

8} qf'tqs., 01IT .ift1:rr ~ (Carriage and Insurance) : ~~ aRnfu ~ CfiT<uft


~ ~ ~ "Gft<wr ~ CIWfr -mf ~ aRnfu ~ I ~ lllt ~ cfi ~ ~ ~
~ ~ ~ ~~ ifrJrr ~ "ff;:ft MI 1ftf ifrJrr ~ ~ ~ O!IT m ~.
"iA~~~~~I~~CfiT.~~~~.qr~~~
~ iilT "ij'Cfiffi t~ ~ ~ .qr ~ ~ I

9) ~ "'«R -qn;r ~ ~ (DeHvered at Frontiers-DAF) :~ ~ 1ftf ~ ~


.~~~ 3N==t ~-« ~ m\jflffi~ \ifif ~ ~ ~~ ~ ~
afrtrqrRCfidlan ~ .~ m ~"iflG""Gffil'Q; lfC!;~ ~ ~ ~ ~ ~ 1'f)."q(
. CR 1ft ~ I ~ ~ q;r •. (fif mm \ifif ~. =t-r ~ ~ ~ irrU ~ iilT
-m m I·~'l. qflq~'1 ~ ~ .qr fcmt ~ ~ ~ oqqm ~ iilT ~ ~ I
I
I 10) ~ • 3~ (Delivered Ex-Ships-DES) :~ 3Itf 1ftf ~ ~ ~ ~
~ 3ftR ~lfl«:q~ (fif ~ CR "ffirr ~ \ifif m ~ mi. ~ ~ ~ ft1v: ~
~ q;"{ ~ ~ I ~ 31TlfRf~ lRfOlJ ~ ~ CfIlf .qr ctillf ~ rrnt,~ l1lIT
~ I~ "S1Cfif'{lffiWT ~ ~ ~ lRfOlJ ~ ocr; ~ ~ ~ ~ ~ ~ -eR
~~~I~~CfiT.W~~m~~~
~~~iilT~~1

! 11)' ~ ~ lfR: n<li ~-~ (DeHvered Exquay Duty Paid-DEQ) :~


3Itf 1ftf ~ ~ ~ ~ ~ 3TtRT ~ ~ ~ ~ Cfi\ mrr ~ \ifif ~
rtlJtifclid -~ 'tJ"{~ ~ ~ cfi ~ WN ern ~ ~ I~m if; ~ ~
~ ~ m O!IT ffi1Rf ~ W"IT ~. ~ I~ ~ CfiTm ~ ~~ \iffi"
~ ~ ~ fclKrr iilT ~ ~ I

12) ~ ~ ~ flRT ~ (Delivered Duty Unpaid-DDU) :~ 3Itf 1ftf ~ ~


~ ~ ~ 3ftR ~ -« (fif ~ m \jflffi ~ Uf6f 3f1~ldCfit1f ~ ~ rtlJtifclid
~"q(~~~ern~~I~~~~ocr;~~~~~
O!IT ffi1Rf qif 'qR ~ if){'1l mm I .~ 31TlfRf"q( ~ Cfi\ O!IT 3Rf ~
~ rrnt' I 31TlfRfqffi ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~qT.IIRCfidl3tl ~ ~
m~ant~CfiT 'qR .qr~~~ if){'1lmml ~ ~~~~
~~~CfiT~fclKrr~~~1

.13) ~ ~ ~ (Delivered Duty Paid-DDP) : ~ 3Itf 1ftf ~ ~ ~ ~


cfi 3ftR ~ t \3"« ~ ~ m \jflffi ~ \ifif ~ 3fTllffi" qffi ~ ~ ~ ~
"q(~~WNern~~1 ~qq~~"q(~ ~ ~~~O!IT
R'~ ~ ~ Cfi«IT~ I ~ ~ Cfi\ O!IT 3Rf "S1Cfif'{~ ~ ~ , I~
"S1Cfif'{cfi~ CfiTrim ~ ~ cfi ~ cfi ~ ~ iilT ~ ~ I

{tile¥Otf.: ~ ~ "dtrr ~ cfi 3fftlCfiI(f O!IT ~ CfiT.~ Cfi«IT~ I 3Rf: ~


, ~ 1ftf ~-~ \iWI(ff ~ ~ ~ ~ if){'1l ~ O!IT ~ ~ ~ -« .~.~ ~ ~ I

'tfiffiI": fl19d'fi641 O!IT ~ ~ ~ O!IT ~ ~ ~ q;;r m \ifRft ~ I ~ ~


1. iITd' 3f1tT~ 9Wf ~ m ~ ~cNG~ CfIlf mit ~ rrnt~, un C5qJtfR~ irrU
i 3flAlm l1lIT m 11ftf lfflI" ~ ~~, ~ ~ OQlqijlfllCfi WTo-r ~ if'1llIT ~ I am: ~
~ ~ me: ~ ~ ffi1I. m cfi ~ ~ cfi 'tJlft'f ~ ~ ~ -« ~ CfiVfT
., mfct; ~ 3ftR ~ ~ 0I.lT@IT~cNe:~ if; ~ CR ~ I ,
- I

35 I,
~ oq'l'qR ~ 3IIQI<'1d
~
antR ~ ajd<fcsS:)~ anqlftti 1l1ii41C1\'tl
cli ~ ~ \5wtifilft -srrca ~ t I 3IGr ~ 3TfqCti)
~ if ~ ~ m, ~-'I:% aTr"aft ~ tR frf:~) ~ ~ 3lTf iJ.lli (ffi1Td" m
a'U '1WT) ~ ~ OQCI('t4lancli ~ ~ fctTm: ~ I
~ an- Gft (1ffir ~ ltiT i1ltti~d atct'U1I8) ~ :~ an ~ ~ cli ~ .
Pll4fdifit1f cli Pt~~~d ~, :

i) 'Wj)iiftld lffi"f ~ ~ ~ ~ cli ~.~ ~ mu '11J1i~d -cfra ~ 'ijtIT


'11J1ij41d ~ trt lfffl ~ ~ ~ I

ii) ~ ~ ('[q; lfffl ~ mtT ffi1Td" 'ijtIT ~ ~ mPJT, UfGi ('[q; >!'lTcfi ~ 'ij- lfffl ~
-cfra cli t<; ~ ('[q; "f ~ f~~PTm- mI
iii] ~ ~ tR ~ «lJ1lr ~~ (Customary Clean Documents) ~"WN
~~.lfffl~~cli~~1 '

311~ldCflt1fcli ~ ~ Pt JO'1~~d ifffi' 3fRft, :


r) ~ -cfra ~ ~ ~ ~ CfiT 31'mfOT 'Cfi"{"fT Otll H- ~ 'ij- ~ 6TId"~ ~
Pt~fdifit1f ~ ~ I :',

ii) UfGi ('[q; lfffl -cfra cli t<; ~


ffi1Td".'ijtIT lfffl cli ri ~ ~~
tR ~
CfiRr
tit 'ij- "f
'ijtIT .~
+ 1TtIT'~r\!«~
cli ~ ~
('[q;

CfiT ~
ri

'Cfi"{"fT I

"* ,ant ~ Gft1rr ~ (mfar aicWIlU) ~ ; ~ cli ~ Ptl4fdifit1f cli


Pi~~~d Cfi~ , :

t) ~ cli ~ lffi1" ~ ~, 3ltR "(Cfrf tR mm\UT ~ 'ij- -cfra tR ~ ~ ~


~ 'ijtIT ~ 'OQtr~ CfiT ~ 'Cfi"{"fT I
r

ii) 3ltR mR iR wet tR lfffl,cli f.nri'a cli ~ \r-i ri ~ 31"j)4l~"1"'j


(authorisation) ~ ~ qr("fT ~ ~ cli ~ ~IClIl~ifi t I

iii) -qm ~ ~ tR 3T'R fl 'ij- lfffl ~ -qm (ffi" tR ~ oen ~ =t?r


3TtR fl tR iJ;Cfi ~ m~ Wft ~ ~ ~("did(~~ m atR ~ ~
~ aut 1:% (ffi1Td", m oen 'lt9T) ~ GfUiR m oen 10~ 31rctRCffl 'it I
i\i) ~ ~ \fij" ~ ('[q; lfffl 'ij- ~ ri ~ ~3T'R. ~ ~ ~ UfGi ('[q;
lfffl -qm (ffi" tR R ~ qffil' m~ ~ cli lfR o:rnt "ilffi '\Jf1dTI \fij" ~ ~ ~

~ ~ ~ ~. (Clean negotiable bill of lading) t.=rr ~ I


311~ldifit1f ~ Pt JOO1~f@d~, :

t) ~ mu ~ ~ ~. ~ ~ftlJ1lP'4 • cli ~ it 'ffl ~ ~ ~


~~am~~1 .

u) 1RfClf ~ 1tt lfffl ~ -srrca 'Cfi"{"fT ~ oen 'lt9T 'ijtIT ~ m~ ~


~ -mt ~ CfiT 'ilR ~~ ~ ~ lfffl ~~ tRm ~ ml

iii) ~ ~ lfffl·~ cli ~ lfffl q?r ~ ~ "« ;:ffi ~ cfi 1I'R lfffl ~ ri"
~qir"3OAT~1 .

36
l ••••••••••••••.•..
....•.•.......•....•.......•••••.•••.......•..•.••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••.•••.•••••••••••••••••

...................................................................................................................................
; .

............. , ···········f···········
3) ~-(ffi lR frf:~ ~ aTtGfi)"ijiIT R. iiftJIT"ijiIT 'l@ ~ ~~) ~ if
3RR~1

......................................................................................................................... , .
...•. }
•••••......•...•.................•....•.•....••..••••.•.•.....•...•••••....••............•..•..•.••••.••..........••••••••• 1.' •.•.••..

4) ~ fcf; Pt'"'1.~f@d Cfi!r-f ~ ~ ~ ~ :

i)\ .~ ~ ~~ ~ cslltllCflltl -rM t I


ii) ~~if"Wt~ffiTT3I1Wif~~~~~fcf;~~~
J:w,.* ~ <ill 3ftR ~ *~ ~ lJRTt I I

ill) ~ ~ (Ex-wo~1. ~ if ~~~CfI't1f *~ ~ ~ tI :~

iv) lffii ~ '1IJiifclid ~ "ijCti~ ~ *~ ~~. "(ft ~ 3TR (CPR)


~ if ffilRi "ijiIT 'l@ ~ ~ ~ t ~ I

v) "~c:4 .. ~~ID\r~~~~~1

f.\1mr~. ~ ~ ~-~ <tiT~ Cfi«lT ~ I ~ ~ ~ m~~ ~


*
*~
31ft1Cf1I(f~ "" ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 3ftR 31'j)~ftId ~ <tiT~ .
~ fcf;qr ~ 1~'PfiRuil tw~ *~ ""~1~ ~ if lffi1 if
~ ~ am: ffimf ~
~ ~~ if ~ ~1
~ 1~
~. if
*~
w-aOO
if ~
<tiT~
*~. '*
~ ~
~"GfR
~
lIT ~
fcf; ~-m ~
fcfie' ~ ~ ~ ~ <tiT~ ~ 1~ ~ lffii <tiTql({1~G; (Physical) ~-«
~ ~ ~-w ~ if ijill~d ~ "GfR if ~ arffi' f I Vf ri en~ *~
~ ~U!GIt) ~ 1~ * lfTmlT ~ Vf ~ ~ PtqC:I'11 mm I.
31ft1Cf1iQI
Pt~fdctif ~ ~ *~ ~ lidf ~ ~ fcf;qr t~ ~ ~ if
~
wffi ~
fcf;qr \ifffi ~
",rhldl~ w lffillR
1 m- ~ ~
~ 'Cfi"Uft ~ fcf; ~
*~ ijilR'I1'i
Tftur 'CfIT~
If m:tiOT 3I'Rt ~ I ~
fcf;qr 1ilT~ ~ 1 ~

~
~
~ ~
f. m mR ~ ~ <wr"iffi
- ~~. l?({1~I(¥q ~ ~
~ 'Gft ~ m 1~
lIT~ ~ *
tRtti. ~~~~
~uflf·~RJI *
m~
~ ~ * fcrnm: ~ ~ ~ ~ *~ ~ ~ ~.I
.~
~:
'CfIT~ fcf;qr \ilf ~ t. ~ ~ mR lffif * afij1ffi 'lffif~ ~ 31ft1ij~CfI
Pt '"'1~f@d ~ ~
.
~ ~"t 3IIQI('1d 1) -crelT cf; rrTlf
~ 2) ~ 'fiT ~,11f

3) ~
4) >ffil ~ ~~
5) ~~
6) ~~~
7) Cfi"{~ ~ (Tax an~ Charges)
8) ~
9) fctqur;:r atR ~ CfiVlT
10) ~ctfr~
11) ~~~~
12) ~'
13) ~ifUT
14) ~rr
15) 'TffiR ctfr ~
'\ 16) ~ ctfr 3lGfft:r,~ Cfi'r( m
17) cm:;:-t\" (Warranties)
18) ~d1:'fiT ~ 'lffi:
19) ~~ 'fiT ~ 'lffi:
20) mra--ammr ~ ctfr \3 q('1&t1d 1/3t 'j)Q ('1&tId I
21) 3ltIT'ttn<f ~ (Force Majeure)
22) ~,m 'fiT f.1QC::I~1
23) 3T'j)mr ,'fiT ~ ~rr
24) ~~

~ fcl,~ ~ (Indian Council of Arbitration) ctfr ~:enq;rr~ ~ cf; ~ 1

~ ~~t ~ ~ f.1l1tdctii ~ ffi'I1 'cf; fffi!; 3TTGW ~ t'fiTlf' (Model Contract


Form) fc~~il ~ _ ~1:ffi"sf\R ~r~ ~~' (Small and'
Medium] \3QSf'lf?l41 (Enterprises) <f;- fffi!; ~~ i;;fr llr~ ~ 'fiT frrlIfu ~ ~ I

3TfC{ ~ ~ ~ ~ ffi1J. ~ CfTffi CfiF~rr ~ -crelT ~ ~ ~ ~ "tflff 'fiT ~ ~rr m ..,


~ i,m ~ ~ "tfIff <f;- ~ '9jTifffif ~rr '4t,~ ~ i I "lIf.~~ Cfiftrr ffi1J. '
fctr:rr ~ l~ oT ~ ~ ~ mml ~ ~ .~ mat i ~~.~ cf;"tfIff
~ OQIQIRCfl m 'fiT ~ 'f,"ffi l oT ~ 7~ ~ ~ ~ ~ IDU -crelT
<f;- q;$q {'fm ~ ~ trftRf;-f ~ \ifT ~ iI~ ~ cf; ~;ff ~ '4t W wm: ctfr .
~ ctfr 1J{ iI~ ~ ~j~ m cf; ~rr ~~
~-atm ctfr ClfRCiIT ctfr i I !

~ CfiRI1T~ ~ ~~'l ctfr ClfRCiIT ~ ctfr 1lf i ~~ an -aft ~ -ijt ~ 'Q;tfi I


~ ~.~ ~ WFffi <f;- 3T~ <f;- ~ ~ij)lSIdlaIT -if; ~ ~ fctTm: mI
~ 3Tr sft (FOB ~ m:r lR f.t:~) ~ :~ 00 "tf"{ f.t~ ~ (FOB) cf;
affi1fu ~ 'fiT ~ Cfiiffcll- mi ~ ~ ~, l1T('1' CfitsTicrrIDU ~f.1~:qd, ~ 00 "tf"{
~ ~ I~ ~_7 ~ P <f;- CfiRUT f.t<lfucti ~ ~ m m~, ~~ iI
~ <IT-Tt 1ft' ~ 7.f f.1l1tdCflt1t IDU ~ 'fiT ~RfFf ~ ~ iI f.1l1tdCflt1t 'fiT ~
~ ~ WfI't1' m' .;ncrri, ~ ~ ~ Cfitl1Ri ~ ~ Cfi"{1ffiT i I ~ 00 "tf"{
f.f:~ ~ <li ~ 3lNTtf W m~:
i) ~~ If(ff~~~~ "tf"{~'fiTq;rf1Um~il ~ ~~~
~ CfWq;cii'r~~, sTicrrCfit~~il ~~~ ~~ ~-.fflf
38
- ..
"6lmT ~ I Ufi\f ~ ~ ~ ~ ~ <FT~ aN":f llffi ~ Cfi1:~ ~ I

u) -qm 'R f.1:~ ~ cfi ~ ~ CfiT_~ m-r 'R ~ UTR ~ cfi ~ ~ ...•
~~CfiTtt~WI
iii] Ufi\f ~ <FT~ 1U m \iImT ~ ~ Ufi\f ~ ~ 'R ~ ~ iiITffi~, oaf ~
~ ~~~ ~~~CfiT il~idRd m~~1

iv) ~II&1lrtld: ~ <FT~ ~ ~ cfi mtf ~llYdCfi'dY ~ 31lllldCfi'dY CfiT~~idRd m


\"iflOfT~ I ~ ~ ~ ~ ~ ~ cfi ~~id(OI CfiT~ \iIT ~ ~ I .

V} Ufi\f ~ <FT~ ~ m \iImT ~ ill ~ ~ m \iImT ~ I ~ ~ ~ ~


~ ~ ~ ~ ~ <FT~ ~ ~ ~ CfiT~ ~fdidRd f<t:;lrr ~ \ifGf
~ ~ m CfiT~ ~ cfi ~ 'ffi'R f<t:;lrr \iIT ~ m I \3Glil (01 cfi
~, ~ ~ ~ (Bill of Exchange) ~ ~.uTI ~ ~ l:IT ~ 11T1f
~"ifimtf~~1J{~1 ~~ ~~~~d crnurW: •
1) ~ -qm 'R ~ ~ ~ ~ ill f.1U ~ "CfiT~ re ~ ~ ~
m I 1J;l1 an- iifi ~ ~ ~ 'IT ~ <FT3lm'iUT CfI{FfT 31lllldCfi'ctY<FT
GTfl«:q ~ 3Tt1":~ ~ ~ <FT~ I
2) f.1:~ ~ (FOB) ~ -qm m-r tR ~ ~ ~ "CfiT~ 3tlllldCfidf qq tT
mr-'f ~mrl
~ 1J;l1 an- iifi ~ cfi amm: 'R ~ ~: anm-~ cfi ~ 3ImR ~ ~ ~
~ if; ~ 'Wf fl«;rr Cf>{ ~ ~ WI~ .~ ~ ~ ~ ~ cfi ~ 31lllldCfi'dY
'. tT -sm;r <f; -qm ~ om Gftm ~ ~ cRm I ern- ~ ~ 1R 31'tR ~ ~ ~q
~ CfiTtT ~ <fi amR >rGR ~ I qRolI&l~~q, 'I1mf <fi 1ffir ~
(Shipping) ~ lfT1f ~ om ~ ~ ~ ~ lIDIT ~ OlMillRCfi mf.1<:IT ~
~I

'FI1'1rn" Gftl:rr ~ ~ ~ (CIF Contract) : ~ 3Tf{ 1J;l1~ ~ 31III Id Cfi'df "CfiTt«r


~.~ ~ ~ ~ <fi ~.qm ~ 1R ~-Wf om GftlfT ~ ~ ~ I~ ~ !
.,
~UlGI{) ~ an iifi ~ cfi ~ ~ I •
~ an{ 1J;l1~~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ frn~~; ~-~
~, m9T~~omGftm~~I~~~~~~UTR<fi
Cfl['(1lT'ffi7Rf Gftm (fm m9T ~~ ~ ~ ~.~ cfi rtlHHf14f ~ ~ cfi q;r'(1lT ~
~~I ~ an{1J;l1 ~cfi~~~~ ~~l ~ cfi~ cf;cm-mr
• .~ >rff@ cfi amm: 1R ~'1Fcfstill CfiT~ Cfi"{OfT11ffi:r ~ ~ (Shipping
Documents) -sm;r cfi ~ <FT 51R1~fat'q~ WI ~ clW~~lIftlCfi ~ cfi f.1fim
-sm;r <FT,. l:IT qlfdfclCfi il~id(OI ~ ~ ~ I 3Tt1":~ Cfim iiITffi ~ ~~;fi ~ ~
~ an{ 1J;l1 ('ffi7Rf Gftm om m9T) ~ ~ ~ <FT~ ~ ~ fi ~~ ~
~~~~<FT ~~I an{~ ~cfi
~ aRnfu~CfiT-mr~ >ffiq
CfiTQffilTt1' re <FT 3l"fi:ttm W ., ~ ~ CfiTI ~ -qm ~ ~~ >rff@ ~ ~ cfi
. 3lTt:IR 1R tT ~ cfi ~ "CfiTGJCIT Cf>{ ~ W I

'ffi7Rf Gftm m9T ~ an{ 1J;l1~ cfi ~~;fi l:IT ~ 3Tmll' ~j:'1~~d ~ :

i) ~ CfiTm9T ~ mt{f Cfi"{OfT mm l ~ ~'1I&1ifCM ~ ~ f.1uffu:r l:IT


~~1R~~-mr~re~~m~1

ii)' ~ -qm m-r,1R tT ~ ~ ~ ~ M'I -mr ~ >rff@ CfiT~ Cfi"{OfT


mm om ~ 3tlllldCfidf <fi llffi ~ mm I
iii) ~,'iIfPrr ~~....,CfiT ~ mt{f ~ mm uTItmf ~ ~ ~ UTR CfTff~ <fi ~
~~ <R I ~ 3illlldCf!'ctf imT ~ ~ ~~IIj)ijI( lWrr I 39
iv) 3tltlldCfitif ~ ~ cf;' amm: "q"{'~ ~ m~ >w-i ~ 1fQ; ~ I ~ ~
~~~qw"~'CfiT~cgllT~'~~~1

v) ~IJiI~d: lffii'-<fiT ~ ~ ~ ~ tt liffiidRd o:ffil m \3fTffi 1 lffi1 <fiT~


liffiidRd oaT mm ~ Uf6f ~ ctit ~ ~ (Bin of Lading) ~ <tT~ ~ a1h: ~
l1lffi ~ ~ <fiT ~ >!1l{f m \3fTffi ~ 1
- ,. vi) \ill"~~>!1l{f~~~qw~ml

vii] PttlTdCfi'tif ~ ~ ~ ~ ~ m \3fTffi ~ Uf6f lffi1 ~"q"{ ~ ~ lTtIT m 1


~ 6fTG" lffi1 <fiT~ 3tltlldCfitiT ctit liffiidftd m \3fTffi ~ I ~ 'ql9f om ~
~ <fiT ~ PttlTdCfitif ~ ~ ~ 1

viii] 'ffi1m"~ 'ql9f (CIF) ~ ~ ~ w >rCfiT{~ mat ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~


m 11tIT ~ oaT Cffi" ~.* ~ ~~ ruff
*~
" ~ lffi1 lIT ~ m 11tIT~, \ifT
~ I ~ltlldCfidT ctiten >rCfiT{ (remedy) ~ W. :

Cfl) 'ql9f ~ ~ * Cffi(f ~ ~ ~ ~ ~ f4MT 3l?¥IT .

~) ~ ~ * Cffi(f ~ ~ ~ ~ ~ >!1l{f mnr 1


3.7 ~ Cf)T ficlf)<fli!fi(OI (Frustration of Contracts)
~ m ~ ~ ~ aRCfl ~~ ~ lIT ~ m ~"q"{ ~ <fiTcFrt ~~
1U Cfl(rfT *
~*~ ~ ~
'1 m Gm ~ ~ ctit ~ m ~ 1~ tlC"'1lafl \3GIt?(OI ~ - ~,
lIT~, GfTqi, 3lfi1" ~ lIT IiiG(JII!?i ~ ~ lIT CfiIRql'11 if
~
~
~~
~R~Rllfi
CfiTt'1 (Common Law)
ctit 14 Cflc';'iCfi(01 ~
* m ~ ~:
(frus~ation of contracts) Cfim \3fTffi ~ I ~
1tc ~ om (1css:4\Sffltl
~
m ~)
~ ctit, ~ ~ fctlU qTff m, (Civil Law Countries) (~: m-4T ~) ~
~ ~;n (Force Majeur)
~ urR qTff ~ ~ ~
0f1l1 ~ ~ \3fTffi ~ 1 ~
~ ~ qTff:vTiG ctit ~'
* ~
(relief)
om 1'ff ~ m~
m- ~ 1 ~ ~ .•
:;

~~~ *t oaT
cmur ~ ~ Cffi" cwf o:ffil ~ ~ ~ ~.~
am: ~ ~ ~
~
~
* 3R=nfu m
*
~Ef ctit ~ ~ \ifT ~~, ctit ~ ~
fffi; \3t1{GI~ o:ffil mm 1 am: fctlU (legal) ~ tt ~
*~ ~am: ~
<fiT'~ ~ ~ ~ ~
~ <fiT fctffl ~ ~ ~ \ill" ~ ~ 00 ~ 3tqRlil4
~;n (Force Majeur) Cfim \3fTffi ~ I

~ ~ Cflf(1iff~ ~ Gm ~ cf; ~ ~ ~ ~"I ~wmur cmur ~


(quality) ~ I ~ ~Ef wffi * 3R=nfu ~ ctit l1Tff * Pt {)ll1ol <fiT ~ cMT
~ Uf6f ~ l1Tff (consignment) ~ 1ffif ~ ¥T m am: ~ ~ dCfi ~:
~ ~ ctit l1Tff ~ ~ ¥T <tTm 1 am: Pt {)1l101 ~ ~ ~ ~ "tfffiT ~"~
*~ o:ffil ~ "ID l1Tff am: ~ * fffi;
*~
~ l1Tff ~Ef ~ wffi ctit ~ ~ ~
~ ~ Cfitm cmur ~ - ~
~ ~~ *
I~ "q"{ l1Tff <fiT 4'ldC'lGI"'1 '1 Cfl(rfT, ~ ~
cmur m ~~ frnmr
m*
l1Tff <fiT 4'ldC'lGI"'1 Cfl(rfT, ctit >lRlliif~1d
14 fffi; ~ Pt tlJ{)" <fiT~ m-.,r ~ I

imnG ctit~" ~ en llR" ~ l ~ ~CfiG~(ljI"'l (litigation) Gm ~~ I


I

3lff.rcp ~ 3lff.rcp ~ ~ Gm
*
(arbitration) I ~)G~(ljl;;ft ~ ~ C1lffiT~, ~ ~ ~ ,I

~ f.1tJP:r' ~PtlVild mm t am: ~ ~ CtllqlRCfi ~ ctit ~ fffi; ~ o:ffil t


~G~(ljl"'l ~ ~ ~ PtiO"'1lB\"??td~ .:

40 i) ~tlltllC'ltI ~ ~ ('1'lcNCfultl ~ ~ aPft mar ~ Gm ~qilIRCfidl~ -H 'iltT mat ~ I


ii) 31"1lq!t14Cfl~ -« ~ ~ ~ ~ ~ ~ 31lq!l~Cflal mat ~ I
iii] 1flffi' ~ ~ mat ~ ,
iv) ffiliT*~~~~~1

v) 04lqIR<ti m if Cfl'$c@c 3lffit ~ ~ ~ ~-~ m~ ~I


vi) ~W*~~~CflI4qI~~*~-«~1

.~ ~ * CfiR11T ~ ~ ~ f.1tTcR * ~ '1'A~al ~ ~ f1rn'm ~ I


'1t14~(f I -« flR;R w~ ffill PI SO'1 ff1R<1d ~ :

f .
i) '~(Quickness): '1'A~dl ~ ~Cfl~A\ilIut) ~ WRT ~ 3lR1 mN ~ mm ~ I
, ~1flffi'~~*~~~-«~~f.!rm~~~~-«
~ ~ I m, ~ ~ ~ ~ ~ ~ (f?:IT qR~ffi~ 1R f.1~ ~ ~ I
~'31f?lf114'1 * afu1fu ~.(arbitrator) ~ ~ ~ ~ * anG ~ ~
~ ~ 3ft'RT f.1uPl wn ~ 'l9ffi" ~ I ~ ~ -« ~ cfi ~ fcf,-Q; 1~

~ ~ ~ ~ -« m 1J;Cfl~ ~ ~ ~ PlQcl141 \;fRT ~ I

ii) ~ Ciq'lf <tiT m (Inexpensiveness) : ~ ~ 31'fQ;~ om ffi1m '4t


~CflG~II1I\;f)-« CfilT mat ~ I ~ ~ fll~I{Uld: GTCfT
~ * WN1T 1IT ~
mm ~ 3ftiq'T tliftllPiCfl ~ (institutional arbitration) ~ ~ ~ ~ '4t CfilT'
~ 31ICflif41Cfl~ '4t awq 3itt m (moderate) ~ ~ ,

iii] ~ <tiT" ~ (Promotes goodwill) : '1'A~dl ~ ~ ~ ~ ~ ~


~ ~ ~ '~ 1IT lfIffi cf; ~ OlfiqlRCfi m~~ m ~~ >rGR <fI«ft
~ , ~ 1J;Cfl~ mm~, ~ ~ 1flffi' Gm ~ \ifRTT ~, 3itt ~ 3lWR ~
1flffi' ~ tfN ~ >IRt~ t?rn ~ ,
'. .1

,I iv) Pct4Cb'I~ ~ ijlillffltl f.toitr (Sound and cogneted decision) : '1S1~dl ~ ~


~ "lf~~ ~ fcl; l1'A~dl if; ~ ~ Oll'fcffi CfiT~ fcl;m ~ ~ ~ ~
ozntIT"{ M CfiTm'f m,~ ~ 'm ~ allq!!llCfldl WfTt(f m~ ~~
~m ~ "11-iCflIt) ~~ 3ftiq'T 04IQIRCfl iTRt-~ om ~ ~ "11"1CflI{)~
iii"fRif; ~ ~ ~ I

v) Inq4)tI~:lI (Privacy) :~ ~ar Cfl14qlt) ~ ffiliT * ~ ~ M om 1fiIr


* f.1uPl ~1l11l1<"111
f.1ufm ~"ff{Q fttrri ~ ~ ~ m I 3Rf: ~ ~ 1flffi'
* OLlIQIRCfl~ ~ lllQ;f]lldl ~ ~ ~ ~ I '

ar~ InAf\!Id I (Intematiohal Arbitration) : aid <fts(l14 Cl:f('qf{ ~ ~ ~ ~


~
system)
3lWIT ~
CfiTiIT1T ~
*~ ~~ W~urr~ ~~ ~~ ~
~, ~ 3F'lf
I 3Icf: ~
~
~ ~~.
q?r l1RRIT "5fGR CfIU
(legal

~ om ~ ~ cmT ~,' 1957, ~ ~ ~


m *~
ai(f<fts(l14 "~~", PlulTllcN
q?r l1RRIT ~ m am R ~ -« 6A"1m 1flIT m, 40 W Gm lfRf
otf{TlIT 1flIT ~ I ~ ~ f.fofm q?r l=fRRIT "5fGR Cfl«fT ~ om ~ ~ Cfi"UiT ~ ~ ~
~ * ~Hdl~<Cflt1f W ~ ~ ~ mI
m«r It frfuft ~ cti'r m1J: "Cfl'B ~ mm-lt ~ <1lFff : \FT W q?r ~ ~
aid <Ps(jll ~ * ~~, ~ m~ ~ Gm ~ ~ f.mAT q?r Cflltj~d
m *~ ~ CfiTi,~ iii"fR ~ ~ I 'Ilmf ~ '4t, ~ ~~, 1927 am ~
~, 1958CfiT~ l ~~ lWW1dT (sI'IClCflI<"1om~) ~, 1937"tlm
'l1Ti'tl'dT am ~ (recognition and enforcement,) 1961 q?r <nfur
* f.mAT
~ ~ Cfi'{ ~ ~
~ \im~ ~~6A"1m~~' ~ ~q?r\FT W~
41
~ ~ frrofflt *~ ~'~~ \jffiff~, ~ 31ffJ~T.lrtl ~-~ 1R ~ 31ffJPI~4'f
~3falfu~~~~lffifi~~1 '
~ it ~ (Procedure for Enforcement in India) ~ Cfi14~fa : <tiT{ ~ oqfcffi"
\ill ~ frruftr ~ ~ ~ m~ rlll~I('1~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ <fl{ ~
~ ~ frruftr ~ ~ ~ 1R ~?lIffJCfiI( mI ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ rtlSiifil:ict
om ~ ~ ~ 1 m 3114GrtCfitlf ~ altt 3R ~ ~ *~ ~m 1
rlll~I('1~ ~ ~ 1R ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ G!'Rf q\f crnur ~
1ft ~ ~
~ frrofflt~~ ~~ 1J<IT1~6fTG rlll~I('1~ frruftr ~ ~~ ~~
CfiW 1 ~ ~ ~ ~ ~ 6fTG rlll~I('1~ ~ fmft 'IT frruftr urrtT CfiW ~ ~
rlll~I('1~ ~ :f1fif:ql{ ~ ~ ~ ~ urr ~ 1 m, ~ ~ fmft ~ (excess) 'IT
~ (f.faf1r) ~ ~ ~~m ~ ~urr~~1

~ ~ "<fiT~ it ~ ~ ~ :~ ~ l1Rf m\l1TT ~ fil;: 'Ilffif ~ ~ ~


frruftr m ~ 1J<IT_ ~ ~ ~ \Yf m ~~~ mm ~ w \Yf aict (j1sc;J~
Cfi•.4·lwi'i ~ ~ ~ ~ ~ ~ PI"ufm * ~ ~ ~ ~~ 1~ ~ ~ \iffrfT
~-~ W ~'>fiIfffir~ ~ ~ ~ ~ mm ~ I) ~ ~ W 1937 ~
1961 ~ Cfi;4!1I'11 <fiT311q1(1rt ~ m 'IT ~ ~ aict(ftsc;J~ ~ ~ l1FlictT ~
~, \Yf WIT ~ ~ frrofflt ~ ~ ~ \iffrfT ~ ~ ~ <fiI<f ~ 1 ~ m ~frrofflt <fiT
ffi1! ~ \ifTrtT ~ 3ict(f~~ ~ 1R ~..tt~ altt ~ ~ ~: ~
Cfil6rtl~4f <fiT~ <fl{OfTWm 1
\
~"SWf~

1) 3tqf{i?14 ~ (Force Mejeure) ~ anq ~ ~ ~?

................................................................................................................................ ( ..

....................................................................................................................................

-'

3) ~ ~ PI ••rt~f(qct ~ ~ ~ ~ ~ altt ~ ~ :
i) -TIct' 00 1R frr:~ (Free on Board FOB) ~~ ~ ~ ~ ~ ~.
~ ~, 3114lctCfictfr;:m CIFf <fl{OfT'tJ9OT ~ 1
\
m ~~
,

/ ii) ~ aTr ~ (~1R frr:~) ~ ~ 3falfu~ ~


42 ~~t'
/
iii] ffi1Tff ~ ~ (Cost Insurance F~eight-CIF) ~ ~ ~ iF ~ -qm
~ lfTff ~ ~ ~ tmr ~ ~ 31lq!t~Cfidl ~ ~ I

iv) Ji~f\4dl (Arbitration) 31{PqOQI~ ~ am ~ m4'11~dI GfOft ~ ~ 1 ,I

v) 'qffif~~lfQ;~\R ~~~ ~~~~\iIlm~uTI~


~ Cfi'r~ ~ \lI'R iF ~ ~ 3fd (ftsS:l~ Cfi 4!t1'11 iF tfIHm: ~ 1
r

4) f?l~~~d ~~Cfi'r ~:

i) ~ ~ iF ~ ~ ~ ~ 'cu"'lIan <fiT~ ~ uTI 31116ffaCfi ~ Cfi'r


1UCWIT ~GRRIT~~~~~ ~\iffiiT~1

ii) ~q))e;:J (Incoterms) Cfi'r ~ SlRl41~d ~~I

iii] iF 31'd1fu~ ~ ~ <fiT SlRlf?lfa(q CfiUiT ~ 1

iv). ~ ~ ~~~\iIl~~1

3.9 ffl<iltl

~ ~ ~~, ~ Cfil'1,;:ft ~ ~ ~ ~\iIl ~ ~ I~ ~ ~ ~


affi:; ~ uTI ::sid(ft{'i~ CilfTt1R ~ ~ ~ ~, ~ ~ m Cfi'r~ ~ ~ ~ ~
, . II('ldCM41 am f<fcnG iF 3fCffi( Of ~ WI~ ~ ~ ~ ~ CfiT1:f ~
~ Cfil'1,Of m1 ~ ~ ~ ~ ~ ~ 41{fCff{Cfi ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
~ ~ <fiT~Of ~ -a:rcrm iF ~ ~ ~ mI
aid{ft{'i~ Olf[tff{ 'n"~ cfI ~ ~ ~ ~ ~ IJ<'1d4111ftl~ ~ qeCfiI{1 'lI'R iF ~
aid <ftsS:lll Olf[tff{ ~ tfur ~ (t.c.c.) (~q)) e;:J' Cfi'r~ ~ ~ 1 ~Cfi'le '*" ~ sf;m
am fitf;m iF 3lftlq;ffi am ~ Cfi'rfrtuffur CR ~ ~ I~ ~ !t1~lq~~ Cfi'r 3l1R
~ ~ ~ ~ ~ ~ - ~ ~ (Ex-Work EXW,) frt:~ ~ (Free '
Carrier;-FCA), -qm {fCfi frt:~ (Free Alongside Ship-FAS), -qm m11R frt:~ (Free
on Board FOB), ffi1Tff ~ (Cost and Fr~ight-CFR), ffi1Tff tmr am 'Ill9T (Cost Insurance
Freight-CIF) 'Ill9T ~ (Carriage Paid to-CPT,) 'Ill9T am tmr ~ (Carriage and
Insurance Paid To-CIP,) \iWT\if -mc- {fCfi ~ (Delivered Ex~quay-DEQ), ~ CR ~
~ (Delivered Duty Unpaid-DDU), CR ~ CR ~ (Delivered Duty Paid-
DDP) 1 ~<tik&4 ~ ~ ~ ~.3ltRT fFI<rr ll<IT ~ I 31faCfii!t1 f?l~fdCfitlfaTi ~ ~
~ ~ wfiffi ~ \lI'R cmfr ~ m Cfi'r~ ~ ~ I~ ~ ~ frrnfu
Olf[tff{ ~. ~ mm \ill 'WT ~ I ~ JibQf\4dl ~ (Indian Council of
Arbitration). ~ f?l~fd<ti'r iF ffi'l ~ ~ 3TTG!tf ~ (model form) ~ ~ ~ I ~
~ 3lTmo iF ~ ~ OQ141!{Cfi m <fiToqqm ~ ~ tIT 31faf?l~Ji iF 31'd1fu~
am ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ iF ~ 6fGffi \iiT Wliffi' ~ I

~-~:o;m qr mm ~ ~ ~ ~e'1l3tl iF ~ iF1fiROT uTI ~ W iF ~ ~


~~ iR~ ~ ~~\iIl~, ~~ ~~ Cfi'r1UCWIT~ iF
fffi; ~ m \iffiiT ~ I ~ tie '1laTI iF ~ I3Glll{OI ~ - ~ ~ ~-~, ~,
~ 3l1fct I ~lc:f\i(f?lCfi Cfil'1,Ff ~ WT ~ ~ '411~Rl~ Cfi'r ~ <fiT f4lfit'11Cfi{OI
(Frustration of Contracts) Cfltn' \iffiiT ~ I W ~ Cfi'r ~ ~ ~ ~ ~ t.Rrrr
(Force Majeur) ~ \iffiiT ~ 1 ~ ~ am ~ ~ ~ ~ W I/~IJ (Re!ief) ~
'\iflffi ~ I ~ ~ tf,f ~ ~ m <fiT 3114'1<'1'1 ~ ~ m 31-J,6ftl' Cfi'r~ ~ \ill
WfidT ~ I
,
. ~ ~ CfiRUIT ~ ~ Olfcffiltr ~ fctcnG ~ m ~ I jCfiG~6jI~ am ~ ~
~: ~ ~ ~ I~ ~ Cfi'r~ iF ~ ~ 31fi:rcf; ~, ~ Oijlf ~
/ '

/ 43
/
(fY.IT~ ~ AA ~ 3tPt fflildd I cf; m- cf; CffiUT ~G~iI1Tuil ~ fctfit rrnt ~ I~
qq ~ ~ ~ ~ JOjfJH4!@ ~ ~ ~ ~ ~ I~ ~ CfiTlf ~ 1lfu«rr,
flldoqitldl, ~ <tiT ~ am ~ ~ ~ ~ ~ q;{ ~ ~ ~ ~I

aid<ft{1~ ~ ~ ~ ~~, 3tlllldCfidf'lIT Ptllfdcfi'df cf;:W~, Cfilll\Pqt1 ~ urr


~~I'aid{ftsS:1l1 ~~ ~~ Ji9Ol~tll ~ 1957qq~>m'1 m
(fY.IT~ ffi1I- m cf; ~ ~ ~ ~ 1lm~, 40 ~ ID"U l1FlI" ~ 1lm ~ I ~
Cfir04IWl cf; $("{1IIft{Cfidf ~ ~ ~ ~ ~ ~ qq ~ >m'1 ~.~ (fY.IT~ ffi1I-
<tlU1T~ i ~, 1927cf; «cfT<fl •.4'W1, ~r 1958cf; ~ Cfi0:4·QI'1qi,"qlH'R ~ I ~ ~
Jii4~dl qq fctfit w+m lWf ~ ~ I~ ~ <IT 3tfaPf1.fR ~ ~ ~ ~ - sflc.'Wlct
afR Cfir04QI'1 3tfaPt !lJi , 1937 (Protocol and Convention Act, 1937) (fY.IT~ ~ ~
lfRffiT ,3jtt ~ 3tftlPt lIJi, 1961 (Foreign Awards i.e. Recognition and Enforcement Act,
1961) I

3.10 !t1&GIClHT

+nA~al {Arbitration} : ~ 'lIT 'Q.Cfi~ ~ ~ ~ qq, ~ (fY.IT<il19Ol~t1Cfi


f.'i'om cf; ~, ~ cf.r ~ ~ \ifRT I

~ (Contract): ~~~~, ~~~~~~\;ff'Wf.t1Ttl

-srfff'SffifTCf (Counter Offer) : 3tlllldCfi'dt IDU >ffiWf CfiT~ ~ uwrr ~ ~


~ ~ 3lffiftfl ~ qq ~ \ifRT I

31qftu4 ~ (Fon:e Majeur) : ~ cf; 'tflHt ~ ~ (fY.IT~ ~ ~ iIW{ ~


~ 'liT tfuf Wrrr (~ fctfit ~ ~) ~ ~ ~ ~ qq ~ ~ 3RN CA:
~I '

{ctne~ (Incoterms) :~ (fY.ITfcfsRrr cf; ~ (fY.IT~ ~ 0QRa:IT <tlU1T~ I

~CfiG~illl'IfI (Litigation) : ~ ~ IDU ~ qq f.'f1:rc;-A CfiTma;;

3.11 m-a-~~~
q:; 4) i) 3fWll' ii) ~ iii) ~ iv) m'lT v) ~

If 3) i) ~ ii) amt'lI' m) ~ iv) ~ v) ~

4) i) ~'~1I CfiTf44*flCfi{OI ii) aid {ft{lll ~ ~


Hi) CA:~CA:~ iv) ~3jl:fqf~

3.12 ~-~~
1) 'Q,tfi an c4t (fY.IT~ am: 'Q,tfi cf; 3TtPfu f.n:JfdCfi'df cf; ~ ~ ~ ~ I

2) (~cNC~' cf; 3TtPfu ~ ~ '<fiT ~ ~ ~ I


3) ~ ~ *r ~ ~ cf; 3ffi1fu 3fA ~ ~ ~ ~ 0QRa:IT ~ 1

4) ~ an c4t cf; ~ ~ ~ (Legal implication) CfiTcruf;:r ~ 1

,5) q:qr 3ltT ~ ~ ~ 1Cfj4~qi"'" ~ Ji9Ol€t'~t1I~ ~ ~? ~ 0QRa:IT ~ 1

ofte: W~qq~~~cf;~~,~ah~~~
eRn, ~ 3N-l \ffl"{ I4Qqf4'illct~ qq Of'~ 11)- ~ anqcf; ~ cf;

~~I

44
4.0 ~
4.1 SlffiICl~1
4.2 31ICIIltlCfidI
4.2.1 ~~
4.2.2 ~~
4.2.3 mnr-r ~'"
~.3 ~ oF wm: ~ "ifiTlf
4.3.1 ~ •.
4.3.~ ~~.
4.3.3 ~~~~~~.
4.4 Jil~.fcl;d tlId('1GI~ 1<f ~ ~
4.5 mOO
4.6 IlICiiGICI~
4.7 Gfrtr >I'V"ft oF ~
4.8

, 4.0 .. 3c:~!#.4·
" '

~'~oF ~ oF GlTG3fTtf:
, .
• ~ opTtlR :q ~ oF crnult ~ iiffiT m,
I • ~ ~ oF Cfiltlf;:qtl~ ~ 3IICllltlCfi ~ ~ oF ~ oF ~ oF ~ :q iiffiT
.. ,
m,
• ~ Olfcmltf m oF ~ ~ ~ ~ ~ 3IICllltlCfidl ~ iiffiT m,
• ~ WItffiT oF ~ GTCIT m oF ~ 3IICllltlCfi ~ ~ ~!(JlSldlan ~ iiffiT m,

• ~ Olllqll{Cfi ~ ~ 'iR m, ~

• e(l4)td ~ ~ ~ 31ICIIlllCfid I ~ (iN oF ~ ~ iiffiT mI


..•... 4.1 SI~lq"1l

, fttOO -aR ~:q 3l'T'CR 'qffif~, ~Cfile~(1~:q ~ oF ~ ~~ ~oF


Gfit :q \ifRT ~. am: ~ w;T 3l'T'CR ~ ;:ftR1 oF ~ ~ '4t wmT ~ ~ 3Tdlfu- 'qffif
~ ~ Cfi••~Pttli 3ltA q;Jlf Cfi'Uft ~ I 3fTtf ~ ~ ~ ~ ~ -ij- '4t 3{q1ffi m
~ ~ uTI ~ ~ ~ oF 3IftlCfiI(f q ~ q;r Sfilm: ~ ~ ~ I~ ~:q
3fTtf ~ ~ oF ~ ql{~Wi cfi Grit if "I11CfiIt) ~ m I anqqi'r~ '4t m m
iifTQ;lIT~ ~ ~ -ij- 3IICllltlCfi >Ifficr ~ uTI ~ ~ oF Olllqll{Cfi ~ ~ 1<1" m oF
~ 3IICllltlCfi ~ I ~ w;T-w;T anqqi'r ~ wm: oF ~ ~ 3Ft!" wm: oF ~ ~
'4t "I1~CfiIt) ~ uTI ~"OlfTl1R:q eP1@d ~ ~ I

4.2 an Cj!t<:t Cfld I


45
~ '1III11m: '$ atI81<'1d 3IltR ~ ~ mtr: wft'M fill ~ -c;<fi\ffiWf {ltIT ~~, ~ ~ ~ ~
ftr.mr ~ tfiPf ~ ~ ~ I~ "SJC1'iR~ R llllUll4i mm tN f.rl!fu ~ if mm~
~~I~d Cfi«ft ~ I ~ ~ Gffif tR u1R ~ ~. ~ fill ~ ~ ~ ~ .
¥1ii('q~of ~ ~ ~ ~ ~ ~ • <fiT 1U tWITam ~ ~ ~
~I

~ ~ cfi ~ ~ ~ 31lq~llCfl~? ~){VPf <fiT~ ~ PilltdCflt1f am


31111ldCflt1fcfi iIfrcf Oluqijl~CfI M~~ if ~~, ";;fr~ ~ ~ am ~ q;T
~ Cfit~~~1 ~m~-c;<fi~"lIT~~ ~Cfit"WTmm'W~
3ImAT ~ \ifA ~ ~ fill ~ ~ ~ ~lqlRCfl ~ ~ ";;frsRrr "lIT~ tN ~ ~- ,
~I~ "SJC1'iRClMijl~CfI ~ ~ ~ ~ CfllJ m ~ ~ ~ ~ am ~ <WIT
~ ~ ~ tN \ifA m~";;fr~ tN 31~IIR1d q;-@ ~ I ~ ~ ~ am fcrsRrr
~ ~ if ~ ozrrcrrt <fiT~ Cfit'~ ~ ~ ID Olllqlf'tCfl "lIT Olllqijl~CfI ~ am
~ SlolI~lli ~ ~ ~ 3IWT-3IWT M ~I ~"SJC1'iR ~ Gffif tN 3lTV'ffif m cfi ~
fill ~ am fcfsfim cfi am-am ~ tN ~ ~ urr wf;, ~ ~ aflqillf'tCfldlct
(documentary formalities) ~ m umt ~ I ~"SJC1'iR ~ cfi =w am-am ~Of
~ ~";;fr 3lllmTt am ~ tN 31"j)~IIRld q;-@ ~ I 1iiffiT: PilltdCflt1f tN ~
itq'CJIf'tCfldlan iITU am =w cfi ~ <fiT"tffi91 ~ '49ffi ~ I ~ ~ ~ 31111ldCfld tN
~ ~ ~ ~ ~ ~ amm:"tf{ ::stlllldCflt1f ~ ~ ~ (~-n ~
3IltiCflIf't41) ~ ~ -m ~ tN am ~ if ~ I ~ ozrrcrrt if >rffi.cR <fiT-c;<fi
~ CffiVT ~ ~ I ~ ozrrcrrt cfi ~ >rffi.cR ~ ~ 3llffilii"'1 wrr ~ ~ ~ ~ .
~ cfi ~-~ ~ =w am PillfdcN tN ~ ~ I~ ~ 3llffilti4't. cfi ~ 3Iltictid{
~ ~ IDU ~ ~ ~ cfi ~ ~ ~ ~ urr m~,3Kf: PillfdCflt1f tN ~. Gffif <fiT
~ ~ ~ ~ '49ffi ~ fill ~ <fiT W ~ Cfit ~ 1fm ~ I
~ aflqiJlf'tCfldlct ~ ~ 3M!tllCfl ~ fill 31111ldCflt1f ~ ~ tN)!ltd" Cfit wf;
afR PillfdCflt1ftN am ~ <fiT~ ~ fiR; wf; I ~ ~ ~ ~ ~ 3llffilti"'1 ~
)!ltd" m wf; I ~ ~ if ~~, ~lqlf'tCfl, ~ am ~ffilti"'1 ~ 31lq!tllCfldlaO
~ 'tfcf cfi ~ 31lq~llCfl ~ I

3Iif "iiJf ~ (firr qftSl~ "tf{ fcffifR ~ f<tT,rr{ -m ~ "iiJf ~ >rffi.<ft ~ 31lq~llCfldl tN
wm~1
4.2.1 6qJQIRCfI qR$t1;4 (Commercial Perspective)
~~~~cfiilfrcf~<fiT~, ~~m~cfi~mr~1 ~
cfi 0ii0 PillfdCflt1f <fiT~ ~ if"fffi ~ fill 'W 31"j)iSiltid ~ tN ~ (agreed) ~ if
~-~) ~ Cf1ii"1 cfi iITU am ~ ~ ~ cfi ~ ~ I~ alR,
31IQldCflt1f <fiT~ ~ mm ~ fill 'W PiQfdCflt1f tN ~ ~ cfi ~ ~ ~ ~
<fiT~~1

~ ~if-~ tN PiQtdCflt1f ~ 31IQldCflt1f (fCf; ~ afR ~ cfi ~ <fiT ~


31111ldCflt1f~ PilltdCflt1t tN ~ (fCf; ~ WffiT SI~lllaTI if PillfdCflt1f am: 31111ldCflt1f
oqfck1lld iR ~ ~ ~ ijfAi~ct -rtff -m ~ I ~ fcttrfur ~ M~ ~ tN
"lIT~ ~ tN -eN ~ 'GffiiT ~ ";;fr~ lffi'IT cfi ~ -c;<fi~ ~ ~ I~ fcttrfur
~ ~ m ~ ~ fill ~ cfi ~ if "l=I'Tffi tN ~ ~ "lIT~ m umt~ CfiT{UT~
~ m ~ ~ I 3Kf: PilltdCflt1f'~ ~ atP:rr ~ AA ~ 31lc1!tllCfldl m ~ ~ I~
~ ~ 31111ldCfltif cfi ~ <fiTifTnCf ~ ~, ~ PillfdCflt1f ~ Gffif <fiT 311!tqlij"'1 ~ I

•. fill ~ ~'31I11ldCflt1t cfi ~ if ~ ~ (fCf; -rtff umt \;fGf (fCf; "lITID ~ ~ cfi
~ <fiT ~ Cfit ~ ~ "lIT~ 'Wft Rtf4 tN ~ m <fiT qro ~ ~ I~ ~ ;
~ 'tfcf cfi ~ 31111ldCflt1t iITU ~ <fiT cU~~CfI 3IltiUti01 (Physical possession) ~ :
46
~ ~ cA ~ it u09 ~ ~ ~I~ ~ PtJOlfdifit1f IDU q;-{ ~ ~ ~
*~ ~ iti mt1 ~ <fiT M"
&:IT 1{1ff i41JlI.ifi(OIiti w:nur ~ I ~ ~
~
~
iti ~
iti ~
~ ~ ~ ~ un ~
iti ~
lR ~-~

~ I it 31IJ01ldifit1f<fiT areA
~ iti ~ IDU ~ fcl;Q;~ I~ Pt JOIfdifit1fiti :w iti ~ it it >Jffi.cr ~ 'fiT ~
(h~nour) fcl;Q; \iI'A' iti 6fTGJlTC(f~ ~ I~ ~ ~ 3tltlldCflttfqlMClII'lCfl it" ~
eft
~ (Delivery) qf<ql'l" ~ ~ 3mtf'{ 1R "it ~ ~ ~ ~ mft tCfi it" ~
iIm t \iIif ~ !'ffi'R eft m lIiT 3tjqIM., ~ t ~ tlql~Rl ~ ~ ~ f I

4.2.2 ~ qRSlQ4 (Legal Perspective)


oqjq!ftct;~icPlJOlifidl iti 31R1I{Cffi~.~ ~ iti ~ ~ ~ ~I mtt ~ ~
f.nffir-awmr 'fiT ~ (regulation) m ~ om ~ ~ iti ~ <fiT ~
'fiR cOO'~ ~ ~ ~ I ~.~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ un ~ ifil4cli~ om
~ ~q:qll{ifit1la?( iti ~ ffi1J:. fcl;Q;~ ~ I~ ~ ~ ~-~ ~ I4PtJOliO cA
~ .~.3Ifttcli ~ om ~ ffi1J:. m cA ifil4ql~JOIi ~ ~ I

~ ClJTt[f{ iti ~ ~ it ~ ~ ~ ~? ~: fWf ~ ~ ~ .'


~ :w rnff ~
urnT1flffi om ~-~ 'fiT ~ ~ lft Ptfcf?la mm I ~ ~ ~ ~ fct;
m iti ~ :w it 'W ~ ~~ <fiT ~ (record) fct;lrr ~ ~ I~ ~ cA
~ iti ~ PtJOlfdifidf <fiT ~ ~ 'R ~ ~ IDU ~ \iI'A' ~ ~ iti ~ ~~
~ e~@( ~ ifiVfT ~ ~ I~ ~PtJOlI~ ~ 31lql/JOIifidl3l'fiti 31R1I{Cffi~ 'R
~ ~ (1\i1;ftRlifi, ~ om eiEtRlifi fmIT cA ~ iti ~ lfIffi iti ~ 'fiT ~
~ ~ om ~ ~ <F "«R9 OQIQll{ifi ~ <fiT ifilJOljpqd m iti ~ ~ ~ cA
31Iq!lJOlCfldI
~ ~ I

CJiIijqtr :w ~ ~ ~ 3Rf ~ it (1\i1;ftRlifi ~ ~ mm I 1:fiffif: ~ ~ ~ GR ~


lfIff 'fiT 3Wmf m cA ~ ~ ~ I~ >rifiR ~ :w un ~ 3Rf ~ ~ it lfIffi
*~cA~~~~~~iAT~~fct;~~~'fiT
W{llJf:-~ (certificate of origin) ~ ~ ~ q;m lflIT m fct; ~ \3"6t :w 'fiT ~ ~ CQf

I
f.nmr ~ w ~I '3GI~(OI iti ~ ~ •. iti ~ ~ :w ~ un ~ ~ 3(v:rqy~
~ it lfR9T iti 3Tllmf ~ ~ ~ ~ ~ ~(I~('1 iti mt1 M" >rifiR 'fiT ~ .
m mm ~ I 0Q"(t{R m~~ iti anf?fq; om elJlI~ifi fmIT ~ ~ iti ~ ~ ~
31lq!lJOlifidl~ ~ I '3GI~(OI iti ~ ~ ~ ;ftRt (Indian Export P~y) iti (fflO
~ ~ ~ lrTffl cA ~ ~. ~ ~ 1:IT"ID ~ ~ fct;lrr \ifT ~ 1:IT~
~ ~ ~fff JlTC(f m iti 6fTGlft ~ ~ fct;lrr \ifT ~ ~ I~ ~ ~ ~
fuR lR m~ (Quota Restriction) m~,~ ~ ~ cA ~ :w ~ Cfilf
~~I ~ ~ 'fiT ~ ~ m~ ~ \ifif ~ ~ m JlTC(f ~ ~ \lfTtJ 1
~m ~~-~ (Shipment) iti ~ ~ ~ 31~ifilfl <fiT ~ GttlI4ufi ~ ~
m I ~ >rifiR ~ ~ ~ mifiTtT ~ ~ un ~ lfAC1'i (quality standard), ~
~~, ~ ~ -mm 'fiT Ql{ifi('19 m eT; ~ ~ fcl;Q; \iI'A' ~ lfIffi iti
~, ~ <fiT 31~IIRtd ~ ~ I~ ~ 'fiT 31141('19 m iti ~ >ffiA' cA
3!Iq!lllCfidI ~ ~I~ (flU Gls~JOI OQIQll{ifi ~ eT; affilfu 31IQ!lJOlCfidI3l'f
<fiT ~
m* ~ ~ >fficff cA ~ ~ ~ I '3GI~(OI iti ~ ~ ~ PtJOlfdCfit1f cm ~.~.
1ft. (Generalised System of Preferences) ~ 31~JlI~ elal(o'iltd ~ 3ltt ~.3TI.3TI.
(Certificate of Origin) ~ ~ w:nur -q;r JlTC(f ~.~ 3ltt (fiif CQf ~ ~
~ <fiT ~ ~ <fiT ~ ~ ~ ~ un 31~JlI~ elEII(o'iltd ~ 1:IT~.lW.~. iti
~ ClJTt[f{ ~ ~ I~ ~ eT; affilfu ~ :w ~ ~ lfIffi lR 31~JlI"JOI ~
'Wifi (prefer~ntial duty) cA ~ ~~, ~ ~~, ~ ~Cfile~('1 m ~mm ~ I ~.
'Q;e'.~.W{lUf't{;(' 31IJ01ldCfit1f
~, <fiT ~«lR ~ ~ ~ cA ~ ~ cffiT I

47
f.!rtmr Ciq1qR 1lo 311U I <'ld 4.2.3 sflffi 1&'1 qftSl~ (Incentive Perspective)
~
~ if; ~ ~ m~frnmr ~ trm J{Jctllt$'1 ~ OQqf\!ll~ frnmr rftRt q;r ~
lif!t'21'iof am iiJ'1 ~ ~ I ~ frnmr ~ cflIlfCflMI41if; ~ 1ft it J{JctM'1 ~ m m ~,
am: ~ 3lTw:r q;r >rffi.cr WfTUT (documentary proof) ~ 'Olffcttr if; ID"U\3'1 31ft1CfllfN'f
eN 1r-rrwar ~ uTI J{JctM'1 -ufW ~ ~ ~ I ~ >!<fiR if; >rffi.cr WfTUT ~ ~ Gmt ~
~ mo:ft ~ ~ ~ J{Jctllf!'1 -ufW q?r ~ ro q;r ~ ~ ~ frnmr ~ UJR
~ frnmr ~
llTM"
if; ~ frnmr ~ ~ ~ m ~ ~ I ~ 1«? .qr ~ ~
M~~ offit ~ frrmfur WJTRt if; ~ 1ft GTCITTm fcl;m 11m ~ I~ ~ ~
snctllt; •• ~ ftgl~dl ~ m~~ ~ ~~ <tiT s(fll~ld ~ 'imr, 3lN ~
4l ~ m ~~GTCITro if; fffil; PtllfdCfldf eN ~ ~ >r<fiT"{ if; ~ 1R ~
'fiffi mm ~ ~ 1fuT~ ~ 3Rf ~ q?r m ~~ \ifTdT ~ I~ ~ if;
WT-WT ~ ~ ~ .qr wrR ~. ~ ~ 31mR 1R J{Jctllf!'1 ~ Cf1ffi ~
~ 1:F-f ~ ~ ~ ~ ~ \iIiT.r Cfi1: ~·I

'ai'rtr ~ Cfi

1) frnmr ~ (Export Documentation) if; aR qRSlIWt q;r rwf ~ I

2) ~ if; WfTUT 1:F-f (Certificate of Origin) "B" 3lN ~ ~ ~?


.. \ : .
.......................................................................
I

3) ~ ~ Pt;o'1~~d "Cfltfol~ ~ m 1fffif I

i) frnmr ~ ~ ClWlR q;r ~ 1ft mM' 'qJ1f ~ I

ii) ~ afR ~ if; ~ ~ "OOT ro ~~ ~ ~,mm W I


. I
iii] ~ urfrrn fllal <JOtd WJTRt ~.~.1fi.} if; 3ffilfu fctCflfmr ~ ~
3lfc);o lflffi' q?r ~ R ~ ~ ~ ~ ~ ~'\l1TI4CfllflVOM m~
3l'ffi' ~ I .

iv} PtllTdCfldf q;r 1«? ~ ~ ~ ~ CflI' ~ ~ ~ ~ ~ <fir


1fuT-~~1

4.3 SI H(ql ~ 'SjCf)R ~ ~ (Kinds and Functions of


Documents)
3lN frnmr >rffi.clt ~ ~lq!tllCfldl q?r urR ~ ~ I ~ 3lGf~ \3'1 ~ >rffi.clt if; ~
q;r qof;:r eR I
4.3.1 CiqjqlRCfl -m- (Commercial Documents]
OQlqlR~ ~, FlP~ 1fuT-~ >rffi.cr (Shipping Documents) .qr cm \;fTffi ~, PtllfdCfl'df
~ 3illldCfl'df q?r ~ ~a- if; ~ arR ~ q?r 1U m ~IHlffiT ~ ~ ~ I
~ ~ ~ ~ 1«? ~ m ~~it >rffi.cr 1«? .~ ~ ~ ~ PtllfdCfl'dl ~a- ~
~ if; ~ lflffi' ~ ~ ~ ~ Cfl(ffi ~ ~ 3111ldCfl'df~ ~ eft ~ fctlU if;
48
~ -mo-~"J{lffi cl; ~ ~ CflUfT t, \ifif PI~fdCflt1f gm"J{lffi 'fiT
.qm-~ ~ \;fTdTt Oif ~ 'tfffi ~ 'fiT 'Q,Cfi R mm t ~~ ~~ fcmt
f.IRCfI (legal holder) ~-~ PI~fdCflt1f 'fiT ~) ~ ~ ~ 1R ~ "J{lffi 1R
3lfaCfIR>fGR m~~"J{lfficl; ~~~ ~ ~m~ ~~~~~
*
~
iRT ~
~ akPfu ~
~
~
cl;
m 'fiT ~ ~ (Cost Insurance Freight) ffi1lO,
~, ~.3rr{"Q;fi
lfQ; lffii-Ws!ur (Consignment) cl; ~ cll'llq,RCfI >fficIT 'fiT 'Q,Cfi
-ijc 00 t fumcri akPfu allqlRCfI ~ (C~mmercial Invoice), ~ ~ (Bill of "
lading), ~-~ (Airway snr), ~ _ "UftG (Post Parcel Receipt), ~ ~
(Insurance Policy) ~ >llfTUT ~ am: ~ ~ 3lffi" ~ , ~>fficIT cl; 3ffiJqT ~
-qm-~ cl; ~ 3lfMtm allqlRCfI >fficIT ~ 31lqQ~Cfldlm ~ t ~ -~ ~
(Packing List), PI {l\ftUI >llfTUT~, (Certificate of Inspection], ~ >llfTUT ~
(Certificate of Quality) I ~ <ffi"" ~ ~ ~ ~ ~ 311~ldCflt1f-ij-~ "C:fR cl;
~ 31\(1f{Cffi>rffi.cr ~ m ~,~ 311~ldCflt1f~ ~ ~ ~ 'fiT 31'j)ql('l~ ~
~ I "if ~ PI~fdCt>t1fgm ~ "ifl{Off mm am: 31lllldCflt1f eN ~ mm, 3l6f ~
~ O£IIqlf{Cfi~ ~ ~ m,
1) <4i4iftctl ~ (Commercial Invoice)

~ 04lqlf{CfI >ffiTI ~ <ffi" ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 1fuT-~ <F ~


~ ~ I f.1"mo ~ cf; mm <ffi" >rffi.cr ~ qit ~ m Cfi«IT tt t ~ PI~fdCflt1f
cm-atR~-ij-~cf;~ ~~ 31lqQ~Cfldl~~, ~~~~~: i)
~ ~ >llfTUT~ ~~, ii] ~ ~ cl; ~ -ij-mer ~ ~ ~~,
iii] n
W"5!CfIR <ffi"
~
* cf; ~
lffii ~
cf; >llfTUT ~ ~~,
cf; ~ ~ ~ ~ ~
iv) aw:mr ~
~ ~ ~
~ ~ffi'~-1i ~ ~
~ \;fTdT~ ,
,

~: 04lq,f{CfI ~ 'Q,Cfi ~ t, ~ PI~fdCflt1f gm ~ lfQ;"J{lffi 'fiT ~ ij~tt1I{


mar ~ , <ffi" 1J;Cfi I mm ~ (statement of account) l ~ ~~ ~ lffii 'fiT ~
~ -am~, ~ 'fiT quf;f ~ ~ ~ lIDfT 'fiT ~ ~ ~ I

• .qm-~ ~:sr!WJT cf; ~ 1J;Cfi ~ ~ mm t ~~ ~ ~~-ij-


~~Tffii~ q~iW1~~' if~~~ ~~1R~~~' if~ ~m
1:%* cf; ~"~ (~ - mu, ~' ~ ~) m~ (numericals) ~ m ~,~
"W1iR \iIm\if 1R ~ m( ~ ~ 1R ~ ~ m ~~"5IW: 1'q('llil1Oil m~I OIOllqlf{CfI
_ ~ 1J;Cfi ~~, Ws!ur~ ~ 11if~ ~ 'fiT ~ ~ ~ ~,
~ ~ ~ PI~fdCfldf iITu ~ ~ 'fiT ~ ~ ~, ~ 'fiT ~ ~ ~
mu~, ~ ~ ~~ lfQ; ~ ~ ~ (Letter of Credit) ~ ~ lfQ; quf;f -ij-,~
fln;wr mm ~ I ~ 3Tef <ffi" t ~ ~ err quRf ~ ~ ~ ~ ~ (Spelling) ~
~) ;;re ~ 3Rf{ ~ ~ ~W >!Cm: ~ ~ , ~ ~ ~ 'fiT ~ quf;f ~
(~-~ ~ ~ ~ Ge" ~ ~) m PI~fdCfit1f ~ ~ quf;f ~ "ifl{Off ~
~ - "Gij" ~ ~ ~ Ge" ~~" ~ ~ ~ ~ -ij-~ quf;f"t)q:; t,
~-~ ~ cf; ,quf;f cf; akPfu ~ ~ ~ ~ ~ ~ cf; ~ CW1 ~ ~'-1Tl
_ CfiT~ quf;f 3{RfT~ I W >!Cm: ~ ~ ~ W iifRf 'fiT ~ ~ mm ~ ~
lffi1 CfiT~-~ "Gij" ~ ~ cf; GlT{" ~ m m PI~fdCfldf ~ ~ arru ~ tt ~
~ ~ ~ \ffi ~ ~ ~ ~ t;rr ~, ~ OIOllqlRCfI~ ~ m-ij-
"~ G!Tt" "f ~ "Ge" ~ GlT{" fffi.<n ~ t m m"ijCfiffi ~ ~ ~ .qm-~ ~ 'fiT
~ (honour)m-ij-$~~~~~~ "feR,
~ ~ ~ rum lIDfT 'fiT quf;f ~ 1lm ~ ($ lIDfT ~ lIDfT -ij- "f m~ m
am: 'f ~ , W ~~, ~ eN ~ lIDfT -ij-"CfIl:r ~ ~ ~ ~ \ifif

49

( ,
~~. OiI&I<td 'ij'Cti ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ Of it I-~, 31lR ~ CJij -mr-~
ftr.IRr - Wsrur ~ ~ (Letter of Credit) .~ affi1fu ~ \ill"W tm~ ~ eft ~ ~
w ~ ~~~~ ~~ cfi ~ itl ~ &R, ~ ~ ~~ ~ ~
\ifR ~ ~ eft lIm 31'1Gif!id lIm ~ ~ ;:nftit 1~ ~ ~ ~ ~ Pt~fdCfidf ',
3IftICf' ~ \ifR ~ mti ~ ~ CfiTt ~ Of ~ w it 1
oqlqlRCfi ~ CJij ~"'fillf ~ ~ ~ ~ fitl;m uTI slit1T cm~ \ill"W W 1 ~
CJij ~ ~
~~ ~m slit1T CJij ~ ~ 'W, ~.~, -ufW~ ~-~ ~ ~ ~ ~
CJij~ ~~I ~~" WiT ;:nftOR~itm~~~~~ Gm
w~ eft -ufWfJn;ft ;:nftmrft ~ 1~ ~ ~ ~ oqlqlRCfi ~ ~ ~ ~ .
eft \nft' lIm CJij m~ ~ uTI ~ ID"U ~-~ ~ eft \ill"~ 1 ~-~ •
er ~ -ufWcm~14~1(q;{ ~ ~ ~ 1f{ ~ CRPfT ~ mm i, ~
3J1tI1t1Cfi~ ~ R ~ 31f!iCfiIt) cm 3Wmf ~ cm 3li<fifffir (Calculate) ~ ~ ~ W1lffiT
~~I .

oqlqlRCfi ~ ~ uTI ~, ~ ~ 1fQ; l~~ qt'f ~ ~ uTI f.nmf ~ ~m


~~~~1fQ;ml ~~~ affi1fu~ ~.~ ~~~ ~.~1Jm
it m oqlqlRCfi ~ cm~ ~ ~ ~ -oqfcffi cf; 0fTl{ ~ ~ iART ~ 1~ - ~
~ lIm CJij ~ ~-Ol<f' ~ UfKIT t \nft' WfiR -ufWeft lIDIT ~ tr::f ~ m~ ~
(ftJeft~lIm~~ ~~"lIT~ ;:nft~~1 ~cfiCffi~~ ~~ am'
CQf ~ ~ ~ ~ ~"lIT _~ ~ ~ ~ cm -mr-~ eft ~ W ~ ill ~
~ ~ -ufW~ ~"lIT ~ CJij ~ ~\ill" ~ ~ I

oqlqlRCfi ~ ~ ~ ~ CJij ~ ~ Cfi«fT ~ ~ ~,31T.6ft. (F.O.B.) ~, \l@ijf,


~ 'ij'Cti "lIT\ft'.~.~. (c.I.F.) ~ ~ ffilTt1' ~ m "@"if ~ "lIT\ft'.~.~ (c. &
F.) ~ ~ ~ eft ffilTt1' ~ ~ I~ 3lffiCIT ~ ~ -mr-~ cf; ~ am
~ ~ ~ eft m ~ ~~~I ~~~wft'~~~ cf; wn1If
~eft~ ~~\ij'f~~1 ~wft'~~~~mmi~~~~"
~ lffo ~ ~ m~ Gtm ~ I~ ~ ~ cf; ~ ~ tm ID"U frnffim 3R"f1T~
~ w:rrur ~ eft ~ 31lq!l~Cfidl ;:nftmat ~ (fif ~ ~ ~ ~ ID"U oqlqlRCfi
~ 1f{ w:rrur tr::f CJij m~ OR~ UfKIT ~ joqlqlRCfi ~ cf; ~ (Format) ~
~ Pt~fdCfidf3fl ID"U 3ItA ~ eft 31lq!l~Cfit11 cf; ~ ~ \jffifi i1 -

1) ~ ~ (Bill of Lading)

.~ ~ ~ ~"lIT ~ ~ ID"U cfi \jffifi ~ ~ ~ ~ mm t ~lffii m


ill ~ \ill"W ~ "lIT iN ~ lltrT W I WCIt1': ~ ~ ~ • i, ~ aid (ftscD~
omm: ~ ~ q;{ ~ ~ ~ Cfi«fT W I ~-~ ~ Jffi{q;:f)~ "'fillf Cfi«ft' ~ 1~
~ ~ <tcr;:ft ~ ~ WsiCf; ~ "lIT3WmfCfi) ~ G\N ~ ~ ~ ~ <fiT
~ ~I~ ~ ~ ID"U >!Tl{f ~ cf; 1ffi1 cf; ~ ~ cfi ~ ~ •. ~ ~ VIl<fG
~ Ji~("q~uf "'fillf ~ i ~~ ~ lIffi ~ ~lflI~ "fiT ~ ~ ~ I

~ ~ l/~ ~ ~ CJij ~" ~ I -qffl ~ ~ wm R I~ lffiff CJij ~ lfI'ff


~ (l:wr R, ~~) ID'U~ ~\;fRTW, (fif ~* ~~~~~
~ CJij m mm 1 l4~tSfCfi( ~ ~ ~ 1ffi1 CfW<fi ~ CJij m-) cf; Glfl«:q CJij quf.l
mm 1 ~ Glfl«:q ~ "\ifR~~ cf; ~ ~ eft ~ m, >!Tl{f m, ~, ~
~~cm~~~ ~~~mml ~WfiR~~ ~~ ~~
*m~ ~
(fif

_ ~~ ~._qR~RI~ CJij m mm ~ ~ ~ eft ~ ~


~ 13t1(GI41 ~ \ij'f~ I ~, ~ 1ffi1 CfW<fi cm 1ffi1 cf; m "lIT~ ~ eft ~
~ 13t1(GI41 otr(llIT \;fRT ~ ill ~ ~ ~ cm~~ilt1 m eft ~ mnt uTI V.fi11
~~m-cm~"\ifR Bi: ~~~~ ~~ ~eft~Gm
so
~ 'fiT ~ (printed) quf;f mar~, ~ ~ ~ 3f1tf~ ~ offlt wmr \;ffiTI,
M ~~ 'fiT ~ ¥ii?tq~ot ~ lWfT \;ffiTI~ I ~ *" ri rtllqR'Ii(f mT lffi"
~ fctim \;fT~ ~ ~ ~ ~ CW ~ i?IPiU~ ~ ~ ~ 3Rf ~ rtll~iMq ~
~ qlt ~~, un~ ~ ~~ qlCflli~n 'fiT fcf{n:r <tit I ~ 3Rf ~ ~
~ ~ WT ~ ~ ~ (\3GIi?(OI*" ~) ~ *" ~ ~ 1WfCIl-ctW ~ ~
~-ctW~~*"~~~m~~~~I~~~*"~
"'t vr lWfffi ~ ~ 6f'ifICf 'fiT ~ 'MN fJrffi -ij-\ID ~ ~ 31~CfI(1¥i~ qiff (fcf;
~~un~~~~~1
~~, ~~mT~~*"~~~~~I~*"~,
~ *" ~ ~ ~ ~ ~, ~ 1fTlf8iT ~ "ffi.qrr m l{OO m Cf\iR m men m
it; ~ ~ 3Rf ~ -am ~ ~ 3TR l{R1"~ cw *" GfIt ~,~ m-n ~ I
~ ~ ~ ~ ~.~ ~ 3lm'R -q'{ ~ ~ *" ~ ~ tn'ffif ~ Gm
tm ~ \;fT~ ~ \jfiif l{R1"~ ~ offlt ~ 1Ti WT, ~ ~ ~ ~ WT m ~ *"
wrr -q'{ ~ ~ l{R1"~ tflJ1 l{OO ~ l{R1"~ ~ ~ ~ WT I tfiffif: ~ >l'ffi.q -ij-lffi"
m fl«;rnT ~ ~ 3114~a l{R1"m -ID~ ~ *" 3lUR qlt ~ lJlIT ?:ITm PiqtaCflt1T
*" mT Ifflt -qm-~ 'ij- ~ ~ q?r ~ (shipped) qlt ~ lJlIT W un~ ~
~'-ij-~~~fffirrS3ITWi ~-qm-~ ~~VTt11*" ~~W-ID
. PiqTdCfldt q?r 311qlctCflaf-ij-~ -ctW ~ mn- m 'fiT ~ fJm \;ffiTIW -am 31lllldCflaf
- q?r ~ -q'{ l{R1"~ ~ 'lR 'fiT ~ f4R \;ffiTIW I
1J,Cti~ *" ~ ~ ~ ~ ~-~ ~ ~ WT ~ W -m ~ ~ ~ lJlIT W I

i} .qm-qReu!'1 ~ ~ ~ ~ ~ (Receipt for Shipment BIL) : ~ ~


ijRT ~ w:rlf ~ \;ffiTI~, \jfiif lffi1" q?r ~ ~ *" ~ qlt ~ lJlIT lIT, ~
~ ri ~ -q'{ ffiGT offlt lJlIT lIT I

ii) ~ lR lffii ~ 1Ttrr ~ ~ (On Board Sbipped BIL) : lffi"~ Gffifq?r


~ qmft ~ ~ l{R1"~ mwr -q'{ ~ ~ lJlIT ~ I

, iii] ~ ~ ~ (Clean BIL) : ~ frrcfu


"Q;Cfi ~ ~ ~ fJ«;ffit W I ~
.~ ~ ~ ~ lffi"~ ~ lffi1" m it; w:rlf 1ffi1'~ ~ -am cw ~ ~ ~
~ ~ ?:ITm 1ffi1' ~ ~ ~ *" w:rlf ~ ijRT ~ ~ offlt trrm lJlIT I

vi) flql'tllilll lU ~ ~ ~ (Claused or dirty BIL) : ~ ~ ~ ~ "Q;Cfi


~~mml ~~lffi"~~~~~1ffi1'~m~WI
~.~ ~ CflCfll" lIT m~,~ - "20~ CfTffi ~ ~v ~ ~" m "20~, ~
mo~~~~I"~~~~~q?r~-ij-~qlt~~
lRfOl.l t'Wf -q'{ l{R1"~ ~ ~ *" ~ ~ GlfiKq q?r qR:e1f?1a qlt ~ ~ I lffi"
mG' ~ ~ ~ sU?("qrT W ~ ~ frriifa-
"Q;Cfi ~ ~ tr ~ *" ijRT,~. '
~WI .
-
v} ~~~ (ComhinedBIL): ~~~~~'fiT~~
~ ~ mm % \jfiif PiqTdCfldT*" ~ -ij-311QldCflaf*" ~ 0Cli 1ffi1"q?r ~ ~
CfI{ ~ *" qR:qi?'11''fiT ~ ~ ~ ~ I \3GIi?(OI*" ~"ll'OO *" "Q;Cfi
'tlT1T'fiT
-ID\JfC1--qmID'U 1U ~ \if1tf ah ~ ~ 'tlT1Tq?r ~ <fIA, =re m ~ ~ -ij-
1U ~ \if1tf I

vi) ~ ~.~ (Tbrough BIL) : ~ ~ ~ ID'U 1ffi1''fiT -00- ~


qlf?'il'"t1(01 ~ \;ffiTI~ ~ >fWr ~ ~ li1lf ~ "ll'OO*" ri ~ *" ~ ~
*" ~ ~ \3'(1(GI4l mm I \3GIHOI *" ~ ~ -ij-~ *" ~ 1ffi1'(~ \lfTl( ~

~ -ij- ftR ~'f ~


.- q?r- (Latin America) 1ffi1' ~ ~
,\if1tf I
51

.. ,
o . ~
~ ~ ~ 311"1<116 vii) eua.,id(Oi ~ ~ (Tnms-shipment BIL) : W -.t ~ ~ ~ aw 1ft~,
~ am: ~ W ~ ~ ~ w:tl1 ~ ~ * cllt!'"1id(OI* ~ ~ * ~ ~ Cfijlf
Cf)(ffi" ~ I

viii] ~~~~ (CharterPartyBIL) :W~~*~~q;ro


~ tt ~ eN ~ *~ ~ "tR \1cST "ffirr ~ I~ lIT ~ tr,f ~
~
~
~ ~ ~
Cf)(ffi" ~ I {wilO{jd: atlllld~df
~ ~ -« ~
~
~ ~
ftfij" -«
~
m~ ~ ~
Plllfd~df 31ll1ld~df
"tR
*~
uTR ~ ~,
~ 1flffi" * ql~"iid(OI *~ ~~ ~ ~ ~ I

~ ~ ~ ~ ~ ~ i, uIT ~ -.t ~ ~ ~ W ~ ~i ~ CIW


1flffi" ~ ~ 1RfOlT ~ * ~ "tR ~ ~ ~ I W WfiR 1flffi" * ~ *
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~ >® -.t Cfim i)
~ wntfu CWfT ~ i, ~ CIW ~ ~ ~ m~ 1flffi" * <rR
"fRIT
(fiT GlCfT
*

~ ~ I~ ~ ~ (negotiable) rnft i, ~ 2IS6i~"i Gm ~ IDU .


* *~ ~wntfuw? *
"5j"q"f

~ iittlidRd M \iffiff iI~ ~ iittlid(Jftlldl $\"dkHoftlldI


~ ~ W ifRf ~ ~ >rGFfCf)(ffi" i~ CIW ~ ~ ~ fcFt:1;
~ ilR
Plllfdctii ~ Wf q;r ~ ~ ~ I~ ~ ~ ~ ~ -.t amft i am: ~ Wf q;r
'!11fd'Rlffioq ~ *~ *~ -.t ~ ~ i I ~1~I(Old: ~ ~ lfT"fff
*~ *~ -.to m ~
"tR ~
~ atlllld~dfalt IDU lfT"fff IHlffiT >rGFf ~ iI iittlid~oftlldl
~~*~, ~~~WWfif{~UfFIT~~~~*~*
~ ~ ~ 1Jit ~ I "ljt; f.lllfd~df ~ m~ i lIT ~ qUwi~ lIT '!fldl"iGldl ~
m I \3Glii(UI *~,~ .
~

<fi ~
*~ i~ ~.mm:
lIT ~ ~ 1l~ ~ ~ ~ lIT "6R<f tr,f ~. ~
~ ~ Pl~"i~f@d ftfij" -« ~ ~ ~ i m fill{ ~
t?ttlidftd ~ \ifT ~ i f-;m Wfif{ ~ ~ q;r iittlid(OI M \iffiff I~ ~ ~
-aR ~ ~ m w, uIT W Wfif{ W : ~ m (consignor). ~ ~ (consignee)
lIT (* ~ -«) ~ 31~tj\iI~ ~ (notifying party) I ~ ~ CIW ~ mar i ~
~ ~ "~ ~~" W- i I iittlid(uftlldl ~ ~ ~ Wfif{ -« ~ ~
~ 'l1{~~~.i:

lfrff m :"Q;:afro~o ~. rrt ~ I ..

lfrff-~ : ("* ~ -«") ~, CfT7:f, ~~, ~ ~ I

31fa~:qCfi ~ : 0* \J;f "Q;l1, ~ I

~ "* ~ -«" (or order of) ~ ~ onff q;rcr lflIT i am: ~ ~ q;r 1Jlf fffi.q
.~ lflIT i,m ~ w:tl1 2lS6i!<l;cft(endorsee) m \iffiff i I ~ q;r ~ q UWiCfi ~ -«
~Idl"i~df ~ iittlidRd m~ i am: fill{ ~lldl"i~df ~ 31ll1ld~df ~, qUWi~
*
-« \ifiif

~ Gm '!fldl"i~df ~ ~ ilR ~ ~ ~ -« ~ ~ ~ 2lS6i!<l;d~ ~ W I


"~~~" (OrderBIL)-« ~ '1IJii!<l;d lIT ~ (straightBIL)
*
~ ~
~ ~ ~ fctq-fuf i I ~ "iIJii!<l;d ~ ~ ~ ~ ~ ~ 1Jlf 1ft
~~il 310: ~q;r~~~~ iittlidRd onffM\ifT~1 ~~
W Wfif{~ ~ * ~ ~ onff ~~, ~ "~" ~ ~ ~ ~
fcFt:1;~1ft~~1RfOlT~ -q( ~* ~1ft~~~~~1 W
>few ~ 3fI1.mT"cfldf
-« ~ ~ 3lNCffif onff ~ ffflIT lflIT i m m ~ i ~f.l~fdctidf
~"tR 3l'AT~m~ am:~ ~q;r ~ Of f1m"~1 *rr ~~q;r
~
f-;m
~ ~-« ~ ~ ~
"6R<f tr,f ~ qTtffi lIT ~ .~
lflIT i~
M \ifT ~
l1T(1 ~
m~ ~
"6R<f tr,f *~
~~
~
\ifT m i
"iIJii!<l;d ~
~~~"fl~il '

S2
, aid(fts?)lI C4lqlRcti w:rr if; ~ 3F<r ~ >rffi.cft * Wf ~ ~ ~ cf; ~ ~
*~ 'tR ~ * 21 ft;ft *~ 1ft~ ~ \lfFfT ~ ~ ~ ~ ~ if
~ ~,ll ~-~ *~ afflp:r ~ m.a:rr q;r ~
lffiif tftIT ~ ~ 'eR ~ ~
~ ~ lffiif *.qm.-~, {shipment} *~ ~ ~~ *~ 'eR ~ ~ I
~ ~ if ~ f.)~fdifidf ~ ~ ~ lIT ~ (stipulation) ~ ~ 1WfT ~ oar,~ tftIT
'~ ~ ~ ''m'' (stale) ~ 1WfT \iffilT ~ I m~ ~ CQf ~ ~ uTr
~~~~~~~~if~~urffiT.~~~m~~'
*~ ~ ~ mm ~ ~ CQf ~ ~ ~ * 1:JTij" ~ -m ~~, fufW ~ *
'tR ~
lfdoq ~ *~ ~ 3I1~ldifidf ~ f1re" ~ I

3) ~ lOlf ~ (Airway Bill)

m~ IDU ~ ~ ~ ~ ~ m l\llf ~ 'ifim \iffilT ~ I ~ ~ ~ iffif q;r


~
~
~
~ ~
~
~ I 3Kf: ~
~ ~ 'lI9T, lffiif ~
~ tfr;:r
~
){<fiR *tftIT lflffi *~ *~
*~ ~~ ~
Cflllf Cfi«IT ~~lflffi
if ~ ~ ~

(forwarding) ~ ~, ~ ~ lflffi q;r ~ 'tffl" t iR lffiif ~ ~~q fI >Jl1{f m q;r


~ 'tffl" ~ I attR 31T11~ m 1Wf ~ lffiif ~ q;r ~ ~ ~ iR ~ 1ft~
~ I ftR ~ m CJi't !?~id (u\)~ GFmrr \ifT ~
*
~ !?~id{u'illl ~ 1Wf ~ ~ ~
'GI'fu; ~ ~ ~ IDU M t{lff CJi't t?~id(OI ~
*~
(fW 2116iifi1 \ifT ~ ~ I~
cwr flttrr 'eR ~Iqel~ifi tftIT OQ141f{ifi ~ m 1Wf ~ CJi't lffiif ~
<rot> ~ ~ wmT \;fffiTI
aN.=ft *~ ~ *~ *~ if ~ '\lfR ~ *~ *~ if,
~
Fcl?rtstdlaIT
"ij]1f ~ ~ ~ ~ (fW'CfiT11 q;«ft ~ I UfGflffiif ~ *~ ~
lflffi
1f1:IT~
am: ~ q;r ~ 1?AT ~ ~ lIT UfGf ~ '\lfR CffiiIT~ "d(f 'tR ~ ~ 1f1:IT~ oar
~ 1ft fi if m 1Wf ~ ~ *~~ * m- lffiif CJi't 1ft \ifT ~ ~ I \R
Nm~<Jq'ill~~lIT~~~ (clause receipt) ~I ~~~
<rot> ~ ~ Fcl?rtstdlaIT q;r w-1~, m 1Wf ~ ~ <rot> >rffi?r 11ft~,~ ~
W "aOOr ~" (order) • GFmrr ~ -atm ~ <rot> ~ * (l('Cf ~ \ifT
N~I
ozntIT\ ~ ~
named) GFmrr \iffilT ~ I 4f{0Il&id: ~.
~
if 11iiifcfid ~
CJi't ~
>Jm *~
CJi't 1ft
m 1Wf ~
11&iifcfid (consignee
~«t urffiT m ~~
~ I lffiif ~ ~ AA CJi't attR ~ *~ ~
CJi't ~ Cflffi am: (\'if ~ mm
~ ~ ~ -at~* m~ ~~
1tt ~ 1f1:IT~ if ~
f1re" ~
lffi1 'tf{ ~
I~ <Tfct f.)~fdCfldf
>Jl1{f ~
* fmft iR
'eR "(=I'CfIffi~
q;r ~
CQf ~
'ill ~ q;r ~ ~ CJi't ~ ,ft 'eR"(=I'CfIffi ~ I 3Kf: f.)llfdCfldf
~ ~ ~ ~ ~ ~ "(=I'CfIffi~, uTr m
1Wf ~ cm- ~ m ~ ~ * rnlf
GRAT ~
cm- ~
'eR W
'R W I ~
am- uTr lffiif ~ ~
aTR,
*~-~3IlllldCfldf
3I1~It1Cf1t1f,fc1sf;m lIT f.)~fdCflt1f iITU ~
* iITU ~
i:)Rt ~
~
lffiif
iffif
CJi't
~ cfi rnlf ~ ~ cfi ~ 3l'R fmft ~ ~ 'R "(=I'CfIffi~ I ~ m cfi ~ CQf

-srn; m 1Wf~, m cfi ~ ~ 3 (original 3 for shipper) ~~, ~


*~ ~ *
~ lffi1
~ >Jl1{f 'eR ~ uTr ~ 1:JTij" f.)~ft1Cf1df rnr 3Fll" ~ ~ lfIllllf ~
~ 1ft i;ffift ~ I

4) -rni ~ ~ (Post Parcel Receipt] : ~ ~ ~ ~. ~ iffif q;r ~ ~


~ ~ ~ cfi 'GI'fu; ~ CJi't uTr lffiif ~ 1f1:IT~, ~ lffiif ~ m m ~ ~ I~
'4Tffi; ~ lffiif cfi ~ q;r ~ ~ ~I~ _ f.)~fdCfldf"ff2lT 3ll~ cfi ~
~ if 1~ ~ CJi't ~ \iffilT ~ I ~ Tid"oq' ~ cfi ~ 61faifilf{~ cfi ~
3ltI"'ft ~ cm- ~, ~ fufW ~ 1lTff ~ q:.~fGm ~ I
~

S3
~ 1iIf11IR:~ dllfll<,\« 5) Gftt.rr ~ lff JI1ITVT-~ (Insurance PoUcy or Certificate )
fir.IRf
~ 'lffii ~~, ~ ~ ~ ~ (marine insurance policy) ~ cm \ilR'IT
t, ~ ~ ~~ if; ~ q;ij ~ 'S1GR -CfiUt t \1f6f m:{r -if ~ llR1 ~ m
~ lIT ~ ~ 1~ ~ lIT m~ "'(.'11311 cf; cm:uT maT t ~ ~.~ -~
;fflf
~\ifT~:m~~~~~~onfftl~~q~~
~ am l1FiCf f.11lfuffe"ilaIT cf; cm:uT m~ t 1 3ffi": ~ 311<-1Il~Cfi~ ~ 'lffii ~
~ ~ ~cf;~q;ij~~~~ ~~~IDU~fctilfT~1

~-~ ~ cf; ~dU cf; fffQ; ~ ~ ~ ~ ql~~~i ~ 1 ~T \ifT ~ t ~


~ ~ cf; ~ cf; fffQ; 31WT-31WT-q'ffffift ~ 3UC~Il11CfidlmaT t 1 ~ ~ wfi ~
~"""~~~~ ~l:lfq~~ ql~~~i ~PtIVT.fa ~I ~-W: (i) ~
~ lffii ~ 1:1;(Institute Cargo Clauses A) (ii) ~ ~ lffii Cfl"<f'lrG\T(Institute
Cargo Clauses B) (iii) ~ ~ l1R'1 CfjCfI:f -ijt (Institute Cargo Clauses C) (iv) ~ .
~ ~ (Institute Strikes Clauses) am ~ ~ CfjCfI:f (Institute War Clauses)

~ ~ ~ ~ ~ 1:1;~ ~ lIT ~ ~ ~ 'S1GR Cfl{ffi t, ~ aft


3TCM1'td Cfilf ~ ~ iifT.[1(fqmrr ~ am CfjCfI:f -ijt m Cfilf ~ ~ ~ ~ W 1 UJlIT
~ :m ~ ~ CfjCfI:f ~ cf; w:f ~ ~ urm W tfaf lffii cf; ~ q;ij ~ ~ ~
~ ~ 'S1GR ~ umft t """
~Of cf; atcnfu ~ ~ 1

1WT ~ iiffif lR s:wr 3f<fIl"lf ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ if; qRq~'11~ ~


~ ~ lITffi q;ij WWf ~ umft t~ ~ q;r ~ ~ m, ~ m, ~ lfllf m lIT
~ m 1~ cf; atcnfu ~ \.R lITffi ~ ~ ift \ifT ~ W """ lffii ~ cf; ~ ~
~cf; mwr~ \ifT -mW 1

ellOll"'4a: frnmf, 3fJ;tW 1:f!ff ~~fdCfiaf ~ 311~ldCfidf) q;r frr~ <RaT W ;;iT~ cf;
fffQ; m -q'ffffift ~ qmrr ~ I "C%.aTr.G\T. lIT ~ m; 1R frr:~ (F.O.B. Free on Board)
am tillRf 'o;ct ~ lIT ttt.~."C% (C&F. Cost & Freight) ~m ~ 311~ldCfidf \Rf ~
m~ IDU ~ qmrr W UJlIT~
-SfI'Cd" l1R'1 qi\: ~ m; lR ~ ~ 1Tm I m
~ aTrt, -ijt.~.~. (C.I.F.) tiIlRf ~ am 'l1I9T (Cost Insurance & Freight) ~ ~
Glffi if Pt~ft1Cfiaf q;r ~ W ~ ~ lITffi <tiT 'Cfi'~ 1 m
~-~ frnmf ~ ~~ -q'ffffift if; ~ ~ Wfl11f ~ Cf>T ~ q;ij ~ ~ cf; fffQ;
~ ~ ~~ mm ~ I "lffl' W1fOT ~ ~ ~ ~ cf; Q{lflllOlOI (negotiation) ~
~ Uflffi' t 1~ W1fOT~, \ffl' ~ Cfi"1l1~ am=rr t \ifGr ~ GT9f a1R ~ f9~fdq;df
~ q;r ~ 'OllJqCfi Cfi{I{'1IOlii (open cover) >fIt{l qmrr t lIT Ol[ltl'l:'fi ~ ~ (open
~policy) ~ ~ >Tf'C(f qmrr W "lffl' ~ ~ cf; ~ TRUT wff ~ N- maT t I ~
~ 04q~laIT cf; atcnfu UJlIT Pt~fdCfiaf lffii ~ ~ cf; ~ qr{ ~ t oar m W1fOT ~
frnHlm fctilfT \iffifT t a1R ~ CfiT~fPcId fctilfT \iffifT W I m W1fOT ~ q;r~ 'ffi".:r ~ ~ W
~ if\Jrr ~ ~ if\Jrr ~ Cf>T>ntd' re ~"""
~ '{'f1ffiTW, ~"lffl' GfTffi 'R ~ t I

6) fcI~••q ~ (Bill of Exchange)

~ ~ ~ ~ >mf t """
~ ~ cf; IDU ~ffilll1Ra mar t am ~ 'Q,Cf\ mf
~ ~ mm- t 1 ~ ~ '04fcffi q;ij 3n~ ~ Uf1dT t .fct;~ >mf ~ ~.cqfcffi
q;ij lIT ~ IDU ~ '04fcffi <tit lIT >mf of; ~ qi't q.; ~ ~ f.rtV-~-mvr ~ ~1
~ 31~RCffi, ~~, ~ "'1Tl:r"lffl' >mf n,1Tm t, ~ ~ lR ~ 3RT ~
frrmftf lIT ~ ~ lR, wr ~ ~ ~ ~I~ ~ (B/E) 'Q,Cf\ ~@ 04141RCfi
• ~ ~ \ifm\if IDU 'lffii cf; ~ ~ am ~ ~ ~ ~ ~ cf; ~ <f; 3ffi'mi ctir
~ q;r 'CfiT:Ji' 'ifi'«IT tI~ >mf Pt~fdCfiaf IDU ~ fcl;lrr Uf1dT t am tfRr-CW1 ~ cf;
w:f ~'t ~ ~ >Tf'C(f ~ cf; fFro; ~ q;ij ~ ~ \iffifT tI ~ 3T'-f Tf ~ ~ 3RT
54 ~ cf; w:f ~ mm t """
311~ldCfidf q;ij ~ ~ \iffifT t UJlIT~~ lIT m qlffil4Cfi
~~"lIT~~~~~ro<tiTqm~~'t{;f~~CR
~ ~ I ~ mffiIT t cm \iIW -ID ~ 't{;f ~ fffi.cA <miT Pt~fdCfidf (~ drawer)
mar ~ tfm ern- orfcffi ~ ~ ~ ro <tiTf.rlVr ~"ijjlffi ~ ern- 311~ldCfidf (31~~~
mm ~ I mm ~ "lIT~
drawee)
~ ~
~
orfcffi ~ "llR eN ~
"llR <tiT~ Pt~fdCfidf (31rodT
~ I Wf ~ ~ ~
payee)
31~ffll~ * IDU ~
IDU
utR qn;ft
~ c$t ~ ~~ OlllqlftCfi ~ if ~ W tfm ~ -q;r if ~ ~ (record) ~ I

~
M frratfur ~
-q;r q;r ~ "lIT-ID
utR qn;ft
li\lr
3fllTllft
tR fcRr
~
"ijjlffi ~ "lIT311~ffll~
tR I \iYif ~ -q;r
*~
<tiT~
>RWf ~
li\lr
utR
*~ fcRr tR

, \ifAT ~ -ID ~ ~ 1itt; (Sight Bill) ~ 'GJTCft ~ am: ~ WTl'1ft ~ tR ~ mm ~


-ID ~ ~ (Usance Bill) ~ \'iffift ~ I ~ mffif if Pt~fdCfidf 311~ld"df ~ ~
*~
~

p ~~~
~ ~ mffif if ~ ~ ~
*~ ~
Pt~fdCfidf 311~ldCfidf ~ ~
P trr ~.I ~ 1itt; "8T:tt. (D.P.) ~
.m * 3I't1lfu ~ *~-mf~~ (Documents against Payment)
fi "ijjlffi ~ ~ ~ 1itt; "8T:o;. (D.A.) ~ ~
(Documents against Acceptance) 3ffi1fi:r ~ ~ ffficrr "ijjlffi ~ ~ "8T:tft-. ~
mffif if ~ ~ ~ am: "8T:o;. ~ mffif if ~ ~ ~ * iIR ~ I

lffi"f *~-~ *~,~-~


it ~
~ * * f<tW ~ ~ ~
tm ~ ~
<IT ~
~I~
~ *~ if
ID'U ~
, ~-q;r
"ijjlffi ~ I
crr-rr t ~~
~mm~1
31~ffllff) ~
if
311~ldCfidf
if ~~
W!'Iff
q;r~fc)lrr~~1
~
\iYif~ *
M~ ~ 't{;f <tiT~ 31~ffllff) IDU CR ~ "ijjlffi ~ tfif ~ ~ q;r ~ -q;r
~ m "ijjlffi ~ I
Gita' 'SIT-i ~

1) \iYif ~
~
lfI1f
eN 'Cfillf if
t ~.ant.v:n. ~
ffim' "ijjlffi ~ I
* 3ffi1fi:r 1ffiif ~"ijjlffi ~ -ID ~ ~ OlllqlRCfi

2) f.rGhT (Clean) ~ ~ tfm·~ (claused) ~ ~ if CflIT3Iffi:~?

3) ~ 1itt; ~ (Sight Bill) tfm ~ 1itt; (Usance Bill) if CflIT3Iffi:~?

. 4) ftffl~~1Rf~1
t)
. ~~1Uroif~~~1
Pt~fdCfidf tfm 311~ldCfidf eN ~ ~ * affi7fu 3ltR
.
ss
f.rzffir ~ ~3IIQI <,!6 ii) ~~~ ................• ~I
'. ~
Hi) ~ lITff ~ ~ lWf ~ lITff ~ ~ "ij- ~ ~ <F«IT ~ I

iv) lITff * ~-~ (f?lT fitf;tf ~ ~ >nfq; * ~ * ~ aRfm;r


~~~I

v) lITff *~ CfiT ~ ~ tmft I


5) ~ ~ PlP1~I@t1 ~ ~ ~ mft ~ a1tt~ lTffif I

i) ~ ~ ~ 3tlqfl~Cfit1~ *~ OlIlqlRCfi ~ m~ ~ ~ I

r .~ ii) ~ ~ ~ lfT1f~ Gm >l"GfPf ~ umft ~ I

iii] OlIlqlRCfi ~ ~ (contents) CfiT iJ,ifi ~ ~ I

iv) ~~~~*Wl qUfilJiol (negotiation) *fm;~.~


tmft I
v) ~ ~ ~ (usance bill of exchange) ~ 1R ~ m mar ~ I
4.3.2 ~ Pt4~Cfi ~ (Legal Regulatory Documents)
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ GfTc:r \ill ~ ~ :~ ~ ~ 31lqfl~Cfit11~
~ * fm; tmft ~ (f?lT ~ ~ ~ 3tlqfl~Cfit11 ~ ~ * fm;WRft~ I WJf ~:
'qffif ~ 3t,qfl~Cfi ~ ~ ~ ~ ro- ,
l)~t~~~~~
~ ~ >Iffiq
~ "SI<fiR* ~ :~~ ~ * ~ ~ *
~ ·tmft ~ (f?lT ~ ~ ;i.r ~ ~-~ *~ 3tlqfl~Cfit11 ~
3tlqfl~Cfi ~ I

*~ ~3tN~, ~
"STf.I'lf~
documents) (i) ufr ft\iICf ~ afiq; ~
'q-,(' (f?lT ~

"ij- m ~
~

m 'S!T'(f ~ *~
(application and supporting
Cfilif ~ 3Iffi"
~ a1ttufrm ~ (Code Numbers) ~ <fi ilftcr:r m * cmtf ~ ~ ~.~ urffi"'
~, (ii) ~ ~ m~ m~ 3ITlmf ~ sf; ~ ~ (Chief Control-
ler) "ij- >W<f fct;m \ill ~ ~ (iii) ~ W ~ w:nur 'q-,(' (R.C.M.C.) ufr ~.e:
~ ~ ~ ~
-qftIsr~ (Commodity Board), ~ >nfff-cfl{tlT (Development
Authority] ~"ij->W<f~\iIlm~ a1tt~~~ ~* ~.lft~~~I·
~ W-·~ w:nur 'q-,(' (R.C.M.C. Registration cum membership certificate) mft l1R
~~~* ~.~;fr~"ij- ~ ~~ ~ ~ ~~ ~~
Ji~kq'j\uf ~ :{tffil~ *~ m- ~ fct;m \ill ~ I

~ 1tiici~ ~ m- ~ ~ :~ 3tlqflllCfit11 ~ tmft ~ ~ M ~ *


Gm.lITff
(f?lT ~
* ~ ~ ufr ~
lWftn: ~ Uf1ll" I ~
~
ft;jcf ~
>W<f ~
"ij-
UfffiT ~ ~
mm
>r<m? 1R ~
>W<f ~
~ Uf1ll"
fm; ~affur 'tfiTlf *
1R ~ mam ~ ~ 'q-,(' ~ mm ~ I ~ rwf ~ ~.~.~. (C.N.X.) <m UfffiT ~ iR
~ ~
UfffiT t~
ft;rcf ~ *~ ~ ~
tft'l,faCfiI< ~ ~ CfiT ~ ~
(exchange control department) "ij- ~
mm W I ~ 'tfiTlf 3t14&1Cfidf ~ ~
~

Gm ~ UfffiT ~ I

3tlllldCfl PlllidCfl
fm;frraffuf
m- ~
'tfiTlf ~ ~ CfI('1l ~ *
(I.E.C. Importer Exporter Code) : ~
~ I aOO~ 'I;f Wl ufr ~
>nt(f ~
>r~ ~ ~ ~ ~
*
~"SI<fiR (i) ~ ~ : ft;rcf ~ m ~ m* ~ >W<f ~ tf;T ~ ~ m,
(ii) ~:\ift.it.~.31!{CfT~ ~ "ij-.>W<f ~ wrrar 'q-,(' ~ ~ m (iii) lIfit
S6
~ arr.mfllCfi ~ m -ij't ~ 1:fi'Ti'r m, (iv) ~-W ~~ WfIUT'q-,(' (RCMC)
.~ ~ 'Cfilt (ft:rr (v) ~ ~ ~ ~ (Permanent income tax account number)
~~ml
arn:.~.~.~.~ ~ 3tltlCfiltl ~ ~ ~ urr ~~, uIT ~ m~ mrr ~
tiT ~ ~ 3tlfCfT ~ ~ 3tlfCfT ~ SlIItICfi(01 I arrm trn" frrmfur 1Wf 'R tft ffi
~ l ~~ antr.mr ~ ~ ~ urr ~ ~ I~ trn" PtJOlfdCfit1f cli ~
atIT ~ ~ 3tltlCfiltl (DGTD) 3tlfCfT mr Pt~!lII~JOI cli l{fSJJf ~ tft ~ 3I1q!lJOlCfi.
~I ~~ ~ ~~ atm ~ ~ ~atIT~ ~ (agent) ~lffffi cli
-mr-~Of ~ m~t{9ffi'~1 ~ ~~ ~~:

i) ~ fclPt+i4 ~ difSPt4+i (Foreign Exchange Regulation Act), 1973 ~


am 18cli ~ ~ atIT ~ cli ~ ~ ~ Wit~~ ~
Pt+="1~I~d tflIlIT'R ~ ~ :.

\ift' 3JR ~ 3tlqQJOICfi~ fcI:; ~ ~ ~ c?r ~ ,:rtT


31')
untf uIT ~ *~
: ~ tfillf cli ~
"11ft ~ '\if'R
~
qffi- ID' I ' ,

Gf) ~ ~ ~ : \if6f f.1lifu ~ ~ ~ ~ _ cli ~ ~ m "ffi ~ tfillf ~ ~


mmn ~ mm ~ I McA \if6f lffi'f ~
, cli ~
'IWIT
"'f1lift ~
31Iq IlJOICfidI"11ft M~I
(Cash delivery) * arnm: ~ ~
'R ~
(value payable) 3{!IqT ~
1(1IT mm~ tfillf ~

'ij') eft' ~Aft an- iT ~ :~ ~ ~ ~ ~ ~ _ IDU lffi'f 'fiT f.1lifu ~ ;mm


~ ~ ~ lffi'f ~ ~ ~ ~ I/~ ~II (value payable) 3T!i<rr ~ ~ 'R
~ ~ (Cash on delivery) cli arnm: 'R ~ ~ \ifTdT ~ "ffi ~ tfillf Cfir ~
>IRt ~ 'ltr ;mm~ I
'~) ijl..eCffl (Softex) ~ : \if6f ~ ~llfG~JOI( 'fiT ~ ~ (non physical form)
~ ~ ~ \ifTdT ~ QGi ~ tfillf ~ 'ijR ~ ~ 'lU;mm ~ I ~ cli ~ ~
~ GfRT~ lWfrn: 'Cfi"& f fcI:; frrmftr ~ *~ ~ ~ 'Uft ~ tiT 'ijcf; I
ii) \Ff lllffi cli ~, uIT 'qffif ~ cli f.1lifu 0lWIT{ ~ ~ o:fmr * atd1fu atm f,
~
~
~ cli ~ ~ ~
3tlfCfT f.1lifu. ~ ~
~ ~ ~ ~ 1(1IT~ I \Ff ~
3tltlCfiltl IDU ~ ~ \lffC;11T I ~
* arnm: frt:tIfu 'R
~
~.trn" ~1£II(Old: A~ ~ 'R ~ ~ \ifTdT ~ ~ ~ ~
*~ \
I
(shipping bill) cm;mm ~ I, ~ 3tItlCfilfN'i ~ f.1lifu ~ ~ m
~ trn" ~"ffi 'Q; 'Q;Cffi (A-X) tfillf mm ~ ~ Gtt 'Q;Cffi tfillf (B-X) ~ ~ ~
~~~~~~mm~~~~mm~I~~lW«9T~
~ *~ ~~
~ Pt llfdCfidf Cfir ~
~~-m ~AA ~
Pf111 cf; ~ 'R ~
3tlqiJOlCfidl M
'CfiVTI mm ~ I ~
~~ QGi ~
~
~

(readymade garments)
~ 't!fuwf f.1lifu ~
* *~ m
~
f.1lifu 'fiT ~ ~ tiT "ffi ~
(Apparels Export Promotion Council) ~ ~
m
~
~mm~t
iii] ~ ~ \3\ql~"11 cli ~ ~ f.1lifu ~ ~ atIT ~ (Quality Controls.
Inspection) 3IItlPtJOlJi, 1962atIT ~ ~ *
frnp:IT atd1fu 3t1tl~d CfI( ~ 1(1IT

~ eR
*~ ~
~, PtJOlfdCfidf
I W WJllIT
3tlqQJOICfi~ fcI:; ~
trn" ~ ~ m cli ~
3I1tl~d ~
PtJOlfdCfidf ~ ~
~ Pt tll;101 wnur ~
>ffi9~, WttfCfi' .
~ *~ ~ - OQIQIRCfi ~, dCfirftc6t 14~4lCfi(ol ~) f.1lifu r.t {)1;101 ~
* mm ~
1WT ~ ~ ffi Pt tll;101 * iffit, ~ cm \ifTdT ~ I Pt tll;1ol 'fiT
=,

WflUT ~
w~
~
'CfiVTI
'Wimf ~
mm itt QGi ~
iilro;11T ~.
~
~ >rCffiT
tft lffi'f ~
*~ A\jfff -mr ~ ~
~ 3lItlCfiIRq-j
~ ~
*cfi
I

~I .' 57 .
,..

.:
f.I1mr ~
~
~ 3iIQi<i1t'1
.
iv) ~
3l~CfilfN'i
n ~ 3l~P1~~
-ij- ~ mft{r *~ n (The Indian Custom Act)
\iffll\if "tf{ mffi ctft ~
* a:mR n ~~ ctft iiIT ~ I 1ttf
~ ~ >Tffi.q"tf{ ~ \il'Rft ~ ~ ~ 3l~Cfilflqj em frfaffuTM~ ~I
\"if6l ~ ~ 1Wf tU ~ 1Wf -ij- ~ mar ~ ffi" ~ >Tffi.q <N ~ ~ ~
m~ (Shipping bill) ctft m~~~, a1tt \"if6llffi'i ~ tU ~ lfl1f -ij- ~
<N r.nmr ~
\lfIlf ffi" ~
_ -ij- ~
,
~
urR crrff ~ *~~ n~
(application for export) Cfim iiITffi ~ I 51Cfi
~ tfiIlf 'WIT
,,
~ mar ~ I

~-~ ~ PI "'1~I~td ~ "SI'CfiR "fiT ~Tm~ :


r) f.t:~ -mr-qRcU~i1 fln;r : 1ttf CfiTlT\if "tf{ ~ mar ~ a1tt ~ mffi cfi
*
"Sfm: ~
,~ ~..rr1 ffi" ~ n ~
'CfiTl1 ~ 3TRlT ~ a1tt 1~ ~~ ctft ~.
~ ~ m ~a1tt 1 ~ ~ r.nmr "tf{ ~ Wfif{ ~ ~ (Duty
Drawback) ~ ~"SI'CfiR "fiT slkftl~1 ~ ~ iiITffi ~ I

ii) "eR m ..mr "fft46i1 fln;r (Dutiable Shipping Bill ) : 1ttf ~ Cfi'I1I\iT"tf{ ~ mar
~ a1tt '{1'. mffi * ~ ~ 'CfiTl1 ~ 3TRlT ~ ~ "tf{ frn:ifu'~ qr{ ~ ~ ~ I

...Hi) ~ CiNtr ..mr-qftc!6"f ~ (Drawback Shipping Bill) :' 1ttf "Sfm: it CfiTlT\if "tf{
~ mar ~ iR ~ mffi * frrlIfu* ~ CfiTl{ ~ 3TRlT ~ ~ "tf{ ~ ~ mrfT
~I
:r' .
lffif~~ ~ tI'rd'-~ 1in:t (Shipping BiU for Shipment Ex-bound)
*~
iv) ~cfljqf9d : 1ttf
~ CfiTlT\if "tf{ ~ mar ~ iR ~ ~ mffi CfiTl{ if ffi'IT iiITffi ~ ~ ~:
frftIfu~n~*afacfi~~~-rn~~1 '
frn:ifu'*~ ~ "fiT~~~mar~\;fif~Wt, ~ - ifm1TW<N~,
tMr ~'r;:m lffi'i "fiT r.nmr m *~ n ~ ~ ~ m *~
"fCft
>IlJm' ~"H '\lfffiT ~ 1 it ~ -aR "SI'CfiR *~ ~ 1
>l"GR

~ - lifrf:~" q;'{ mnr om "~~" ~ ~.I ~ mffi <N 51Cfi _ -ij- ~


urR ~ ~
~ l1FfCfi ~
~
"fiT
~ n~ ~~.
m~ 1 ~ ~ *~
mffi~mar~, 'flf ri ~ cfi ~
"tf{ Wft' ~
mffi
"fiT GTCrT1m ~
* ~ ~~,
P1l1fdCfidf ~ ~ 3FlI' ~ "fiT m m mm, ~ "tfiIlf-gr"~ ~ 1
'qf«l ~ ~
~ "fiT ~ m *~ ~ ~
~ ~ ~ ~ <N ~-~
"SI'CfiR * *~ ~ ~~
>Tffi.q <N 3ttrfTlIT ~ 1 1ttf
om ~
>Tffi.q ~ lMT
(dock) if ~-~ ~ ctft ~ ~ >IR1 (Port trust copy for shipping bill), ~ ~ 1

~ a1tt ~ ~ 1ttf m~ ~ (export application) Cfim iiITffi ~ I. ~ ~


~ctft ([W ~ >Tffi.q <N ~ P1~fdCfidf "fiT f.1ctmft am: ~ (clearing and forwarding)'
~~m~~1
2) 3MldCfi ~it~~
~ ~ ~ W ~ -srffi.clt * ifR ~ ~ m~ 3llq!l~Cfidl ~;ft ~ -ij- ~
Wt~~~1 ~ ~<N~mt(fCfi( ~<N ~~~I
i) ql~l\RI ~ ~ (Consula;lnvoice) : ftitll(Uld: 1ttf ~ ~ tfiIlf if frnffim
~
~«1I!ftR:d
iiITffi ~ am:.1ttf ~
mar ~ ~
W *~ ~
em ~
W eN~ "fiT r.nmr M iiIT1T ~ I
('f1TT ~T tMr ~ cF r;:m

ii] R ~ ~ (customs Invoice) : 1ttf ~ ~ ~ ~ tfiIl:f tR ~ iiITffi


~ 1;;fr3T1lfI(1CIi W * n ~ ~~CfiIR:qj em frfaffuTmar ~ 1m ~ ~ .
fctcroJ1f* amm:"tf{ 3l111ldCfidf W* n ~ 3l~CfiIt) ~J:IT ~ ~ ~ om ~
mt(f ern- W I
58
iii] ~ ~I qlGtI:YGI ~ (Legaiised~Visaed Invoice) : It ~ ~~f{jCfld mr
~ eFt ~ ~ ~ cf; m ~lJ,CF ~ ~ (affidavit) q;r q;l<f ~ ~ I 1W
~~~~"¥cf; anitm~~ cf; aWl,~ -.fr~m, ~urr
"ijCflOT~ am: qQ 31faCflIt) ~ ~ "tf{ 3ftl"ft ~ (1'lfT t1rr I

iv) SI+i1ofttcl ~ : ~ ~ ~~fuCfldf mr t)" ~ cf; ~ ~ cf; 6lit ~ ~ lTm

~~~I

v) 'Wf ~ '<tiT ){1f('OT ~ (Certificate of Origin) : ~ WJ111T ~ frtmfur 'tfi"Pf 'R


~ ~ ~-~ ~ mr f.1lffilo~ ~ ~I

vi) iift ~ 1ft (31ft+il:fi ctT elQI(ofttd ~) (G.S.P-Generalised System of


Preferences) : ~ • q;r ~ \Yf ~ ~ m~ Uj'af ~ \Yf ~ cf.r ~
\ifIaT ~ ~ ~IElI{lfOtd ~ cf; ~ 3fI1mf ~ UJR cOO lJTffi <tiT ~
~
~">fG'R m ~I ~ awnfffir ~ cf; ~ asp 1Jff ~ WJ111T ~ q;r m;;r
~ m~I ~ • 3RJ ~ cf; ~ ~ ~ ~ ~ WJ111T ~ 311~ldCfldf
~nmJ ~~ 'tfi"Pf 'q-{ t)" ~ ~ ~ I

vii] ~/lfy ~f$f(1<ii\qAAiTf ~ ){1f('OT ~ (HealthlVeterinsrylSanitary


Certificates) : ~ wnur W ~ ~ -ij- m~ 311C1~llCfldl mat~, ~ ~
SliillfOtd ~ ~ ~ ~ ~ UJR cOO ~ l{RGf ~ cf; m ~I
4.3.3 snffiW1 ~ fm:t Gm ~ qffi ~
f.i1mr ~ \iff~ qrff ~ -ij- lJTffi <tiT ~ ~ sik~lli~ ~ una- ~, ~ ~ ~

<tiT ~ -ij-. ~ ~ ~ 311C1Q~Cfldl mat ~ I ~~ iili("CI~f ~ ~


~f(1lli..(j am: ~ ~ cf; m ~~ ~~ ~I
i) 1fffi ~ ft;ait '<tiT SIisqf4CfldI ~ am.tR lR 3lfGk:;f : 'lTUf ~ =tR \Yf lJTffi cf; tm;
~ cf; 3mlR 'R IiIMlll4' ~ ~ ~ ~ \ill f.i1mr cf; tm; ~ <tiT
-qm-~ ~ ~ ~ ~I ~ q;rlf cf; tm; ~~fdCfldf <tiT lJ,CF 31U1IJur;frc (lJ,CF m
.) 5liiifT ~ ~ ~ ~ ~ anW ~ ~T ~ 1 \ill ~ ~ mr
Wf'l ~ ~ ~ 6fffi ~ 'R lJTffi cf; ~ "\;flfi? q;r 3fmH1JT ql{f ~ lTm m1
ii) ~ ~ <fi{ *~ :~ 3ffi1fu ~ >Tffiq It ~ : ~ am: 41 ~ am: 5'tfi"Pf (AR
4/AR5 Form) ~ ~ (invoice) I ~ ~ <tiT ~ ~ ~ 31faCflIi'l4f ~
frtafftr ~ W I

iii] ~ CfTtRft (Duty Drawback) : ~CfiT ~ 1m m cf; tm; ~ >Tffiq ~


-qm-~ taffiT ~"SIRt. ~ ~ ~ 31faCflIi'ltfi ~ ~ct1lli'1 ~ cf; m ~
SIl1IfTtRf ~ ~ I ~ >Tffiq cf; ~ ~ct1lli'1 "dVr ~ ~at >Tffiq ~ ~ \ifFfT

;,
inr~lT

~~
I ~
~cf; 3ffiTCIT~
1Wf ~
~
~
anW

ctr ~
~
q;r 'tfi"Pf ~
~ >!fct cf; ~
-.fr~
~

.1
31faCflIi'l4f mr
OQlqli'lCfl ~
irrfi
~
frtafftr ~
affip; >!fct ~
~
~
~I

1) ~ ft;rcf ~ -ij-~ ~ man "5fI'C{f m cf; ~ FlR ~ ~ 3MQllCfldl mat


~, ~"'fl1=f ~ 1


...................................................................................................................................

59
f.!pffir C!fAR '$ 3tIQ I <1J\d .....................................................................................................................................
-

••

...................................................................................................................................
, '

I
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• I

. I
, ••••••••••••••••••••.•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• I

. 4) ~ ~ PiP1~~d ~ ~ ~ ~ ~ iR ~ lfffif?

i) ~~ ~~ qffi 11lffitN~~ 3RfriWfiRcf;- ~cf;- ~~


3lR tfiTif tN ~ ma ~ 'If{'fT mm ~ I
• ii) ~ 1filf IDU ~ ~ 1]1t 11lffi cf;-~ ~ ~ cf;- ~ tN
~ m cf;- ~ ~ ft\ifCf ~~ m~~~~ urnft~ I

iii] ~ (OI1q:(!411{"'1 ~ ~ ~ (non-physical form) ~ f.i<lfff m cf;- ~


(OI1q:(!411{tN ~ ~ ~ cnm: ~ mm ~ I
iv) \if6f llR1 lIT =t; lfTlf ~ frnmr fclxrr \if1OT~ oar W m ~Cfi1lf ~ ~ ~ qffi
>fficr tN -qm-~ ~ cm UfTdT~ I

v) ~ ~ -qm-~ ~ ~ 11lffi Cf;Tfrnmr m cf;- ~ ~ ~ ffim'


\if1OT~ ~ ~ Cf1tRfr cf;- ~ ~ ~ I

5) ftcRr ~ ~ 1Rf ~~ I
i) ~ ~ frrw:R 3IItIPil1Ji cf;- 3lwfd' ~ cf;- Pil1fdcN tN ri WfiR cf;-
~cf;-~~~~ tfiTif1f{~~.~~~

~I

ii) ~ ~, PI"lrrn frrt)&lUT >!lflUT -q;r >TTtd' m cf;- ~ ~ UfTdT~ ~ ~ I

iii] -qm~ ~ 3IItICfiIR~ cf;- IDU f.!rtrlfur fclxrr \if1OT~ I

60
• iv}' ~ ~ ~ ~ mu frtmftr fcI:Krr\;ffilT ~ t ~l~l
v} ~ -srffi.q~, uTIut"Q;ij" ~ ~~alan ~ ~ m *~ ~ fcI:Krr\;ffilT~, \

~ ~~t

vi} : ~~~uTI ~mmufrtmftr~ am:~~~


*~ ~ m ~
lITffi~ ~ * <fiT SlI"I~<fidl 3ImR lR ~ *
t
~ ~
.
~ ffilrr \;ffilT ~

vii} ~~~~~lUW*~~~m~~~~ .
.......... 'd"'IT t

4.4 ~ ~-~ ~ ~ ~ (Standardised Pre-


Shipment Export Documents )
~ ~ m ~~
* * anm am: ~
3t1C1Q~<fi
~ ~ ~ ~ if; ~ ~ WflR q(~(oql4't ~

~ t ~ ~~ mu frtmftr ~ tWf (~ ~)
3RilT-3RilT ~ ~ ~ m cfi ~ ~ ~ -et ~ ~ ~ ~ ~ t ~ ~
~ ~ 3RilT-3R"flT W:rr< ~ mm ~ t >lffi.cIT~ W:rr< m ~ w fcmt cf; CfiT(l1f~

~~ mu ~ lR <fi14ql~~i m~fc«.laf iWr cf; m"I"-m"I" ~ am:


~~jIRl~i '4t ~ ~ t

31lil'1i4>d ~ ~ tWt crn* ijlif£llan lR ewr ~ ~ m ~ ~~ ~~ ~


qq ~ ~~ ~ ~ ~ (Aligned Documentation System) Cfim \;ffilT ~ t
i~ ~ 'UN Layout key' lR 3lltllfuf .~ am: ~ m m ~ ~fcI:Krrurr "(ID~
! -;;rnt cf; PI~fq<fidf ~ am: ~
CfiT4~ ~doqf{!dl, 1Tft1,
cf; CfiT(l1f31~fa<fi ql{~&tI1

.~ ~ ~ I ~ WflR ~ ~ qq 3ltRT Cf>{ '1T{ij mw ~ "1'1~d 1ffif-~ wi


~~qq~fcI:Krr~t W~~WTlRIT~ 25~ ~ 17~~m<IT
~ ~ (Master Documents) ~ W:rr< fcI:Krrurr ~ ~ tW ~ cf; 3Tt1'1fu~ ~
anm cf; Cfil11'\iflR ~ ~ lil'1i4>d tWf cf; ~ ~ lR ~ ~ umft ~ I ~ W WflR
fcI:Krr\;ffilT ~ ~ ~ ~ WflR ~ ~ ~ ~ lR ~ ~ ~ ~ ~ ~ t 0l:fI'CIT{~
AAw:r <WIT~ WflR cf; >Iffi.cIT <fiT lil'1~<fi(OI "<fiTwm:r fcfim 1TlIT~ I ~ ~ m ~
·~~~~~urr~~t
1) 'Oq'fqR mmr ~ (Commercial documents) : ~ ~ 3TN ~ W PI~fd<fidf ~
311~ld<fit1f~ ~ cf; ~ t:«1id(OI ~ ~ ~ cf; t:«1id(OI 'd"'ITfrnlfu
M ~.~ tWt ~ ~ ~. cf; ~ ~ ~ ~ 31lqll~<fidl ~ ~ I~
~ qq <IT~ ~ Gficr urr ~ ~ : (i) ~. frnlfu • (Principal Export
Document) am: (ii) ~ frnlfu • (Auxiliary Export Document)

~~~Pt""~~dt:

oqlqll{<fi ~

~ Wo <fiT Sllilolq::! (Certificate of origin)

61
~ lII'Im: • dllal~ .qmmF!' cA' ~ (Shipment advice)
fir.I:iw
~ f.!ftmr ~ Ptt:1~ft;jd t:
~ ~ (Proforma invoice)

Pl {llHol "* ~ ~
.qm-mF!'~

m-~
.qm-mF!' ~

~ • (Mate receipt)

wr·~ "* S1&iloIQ" "* ~ 311Wf

~ ~ ~/Q{sfil&iOI "* ~ ~~ ~ ~ .
~ 16~ if ~ 14~ q;r &i1'1c6llfl{OI <fi\ ~ 1flIT ~ I iTI ~, ~-mF!' ~
afR ~ ~ q;r &i1'1c6lCfi{UI onff fct;lu 1flIT ~ I ~ ~ "* affi1fu &i1'1fchd
q;r m
'4T amrr ~ ~ ~ ~ "* ~ if ~ it
~"* ~
~IQIRCfi ~ Cfi{ ~ \iffiiT ~ I
~ WWf tR ~ ~ ~ ~ ~ 'If{ lfACl\ ~ if 3lmtl"Cfl ~
mat ~ I ~IQIR:Cfi ~ Pl~'1~~d Wfil( ~ ~ ~ ~ ~ :

~4
~ - 297fff.fff.

~ - 210 fff.f1t

~ 10 fff.fff.
• (Margin) 20 fft.fft.

6 fft.fff

.~ 7 fft.fft.

280 fft.fft.

184 fft.fft.

w~ ± 1 fft.fff.
(Tolerance limits)

~ it ~ ~ ~ ~~ (aligned) m w 31~: ~ ~ .l1RZ"{. ~ fct;lu


\ifIffi' ~ ~ ~ >rff@T cf.T ~ ~ mat W I ~ iflG'~ ~ ~ R:snsCWI'1
~ cA' ~ 'ij' ~ ~ 'ij' ~-~ ~ ~ ~ "f~~ I
2) f4PtllQ mmT ~ (Regulatory Documents) : ~ ~ arrcr ~ ~ ~ >rffi.ciT ~
~ ~-~, n~, ~ ft;rcf~, ~ f.1~ ~ ~ ~'N{
cfi ~ ~ m~ ~ ~ ~ ~ ~ I .qm-(1GR~ ~ if
Pl~'1~I€ld ~ ~ 3/lq!t~Cfi(11 ~ ~ : .

~~-~:

62 ~ am: 4~ am: 5 tfillf


~'!I~:
~-~~~-~
~ 3IftJCflI tl (1M. ~)
~ 3llWf~ TfRiR/'lRT-~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ >NR ~ ~ ~ ~

~fCfirt fr.k:~
~ft.ri"~
uft~~tfiTlf

~ ~ ~ <fiT s:t+iloIQ"

m·~
~-~ ~ ~ 9~ ~ ~ ~ t~ 3~ <fiT+i1'1~i!fi(OI~ llm ~ I ~
tfi;; ~~:
~-~ ~ / ~ <fiT~
.-;ft3lT{tfiTlf

f.rtIfu 3llWf~ T.ffiWf/'lli >NR ~ ~ ~ ~ •. ~-~ ~ ~ ~ ~


~

~~.~&'1~~t1 ~t,~~Ulffi'~:
~ <tiT lfFfCfi 3IllfiR

Cfil1T\jf: ~ ~ 3Tli!fiR
~ - 34.5 t.f4.
-e

~ - 21.5t.f4.
mm :
"3;tf{ - 1.5~.fit
6fill - 1.8 ~.f4.
~ - 0.5 ~.fit
~ - 1.5~.fit
~l{1tl

~ - 31.5~.14.
~ - 19.2t.14.
W~
± 1 14.14.
i{!{tS<f.lI'1~ qfr M.~ ~"3;tf{ ~ llm ~ I

4.5 fll<:fw
~~~~ffl~~~~WfWfT~~~~~~~
~~~0lIT4R~ ~ ~TRUTf~ ~ ~ ~7tt~~1 ~ ~ ~ ~-:>
63
~
ftr.Inf
"Gql'qR ~ 311& I <'1d
~ "*M ~
lffii <tit ~
GffG" I ~
lR ~
~
~ *~
~
Eft "Sllt<f~
aMltllcMI otllqlRifi
~
~
~ am: ~ ~
~
*~-~ ~* snffil~Pi ~. q~~
CfiR1JT I CQlqlRifi ~ ~lIfdifidf ~ 3IllIldifidf *.~ ~ "OOT.~ ~ I~
~ trR5r~ W lffif lR ufR ~ ~ fcf:i ~ ~ ~ PtlllJiifi CQq~lan'CfiT 3I'j)'II<1Pi fct;trr
\iI1lf I snffil~Pi ~ ~ ~ ~ *~ ~ wm: * snctM<11 <tit "Sllt<f
m~~~~1
ffi1R'f m ~ ~ qrff (CIF) ~ ~ ~ CQ(qIRifi ~ ~ : CQlqlRifi ~, ~
~~ ~;-m; .• ~,·m 'tfflffift/WfTOJ"tp,f~ ~
lfllf "tp,fI ~ ~
~ ~ ~ CfiT~ fct;trr \1Il'C!;1JT~ ~ ~ 'lIT ~ "tp,f~ ~c@ -mf ~
cml3TI lR f.{,f{ ~ ~ I CQlqlRifi ~ ~ 'ij-"ifillf ~ ~ 1l:lW ~ ~ Wfi ~ ~
~ I l:lW -qm-~ (shipment) ~ ~ -mf ~ ~ ~ ~ .~ ~ ~ * WW1TIf'r
CfiT '4T CfiTJf CRm ~ I ~ .alR ~ ~:
* *~ ~
~ ~ ~ lfllf ~ ~ • ~
~ mu ~ lffii ~ >rlfu frrtlre" ~ ~ cf;r1:r~ ~ 1 I4tfllSl<fl<·~
~ ~ CfiT• ~ am: W CfiR1JTl:lW ~~ id <utllldl CfiTm=q "Sllt<f ~ mrr ~ Im
'tfflffift;wnur If'r ~"SI:IfcR; (3IllIldifidfl ~ ~fdifidf~ ~) eN' ~ mffil ~ \ifGf lffii
<tit~~'ij-~~l m~'ij- tHRt~~~Gm~ tHRt1Rf~
mfi"Sllt<f
~l:lW~eN~
Cfl0 ~ mnrer
~
>IGR CRm ~ I ~
<tit 3Flr~'ij-~~~1
-If'r ~lIfdifidf *m
~~~~WiifKfq;r
~"OOT CRm~,

3IIItGllijPi >IGR ~ ~ fcf:i 3IllIldifidl eN \jij" 'ij'11lf (ICfl31'rlIlfffiT ~ CfiT~ rnff ~


\ifGf (ICfl~ ~ rnff ~ ~ ~ Wlffi" 3lllTJlfi 3TG1fU~ ~
*
CfiT~ 'lIT ~ CfiT
qro rnff fcf;m ~ I ~ mu ~ If'r <tit ~ m 'lIT ~ m lR l:lW CfiTJf
1U m\ifmT ~ I

~ ~ • ~ ~ ~~;ft 3IIGlltllifidlaIT ~ 1Rf~ WI m«f *.~ ~


l:lW >flC:mR ~ fcf:i ~ '4T 3TTGlft ~ ~ ~ -smr m ~~ ~ ~, ~ ~
ft;rcf ~ mu m;;m-rr 3Ilqltllifi ~, l:lW W ~ 'ij- m ~ "ij'{Cqf~ ~ * mu mm
~ I -wfi ~-~
~ 3Ifaifil
~
tl 'ij- m ~
~ ('11~?fijGldl
~ "Sllt<f
*~
m
'4T m;; m-rr ~
'ij- mm ~ I ~ ~
l ~
~lIfdifidf
~
3ltR ~
1:f{ ~ ~ frrmff sllctll~Pi CfiTGJqTC'fi"VfT-:qrnm ~ m~ ~ ~~-~ stJilolq"
\jij"~'lIT ~~ "Sllt<f~mm~~~ ~"ij'~il ~ ~,.
~lIfdifidf eN ~ '4T lffii
1U C'fi"VfTEft mm
*~,~ ~ **~ ~. mu GI'W\ ~~, ~ (;tIT ifil4ql~
'*T ~
Jiq:qIRifitllan
-qr;ctT -qrAfj-
eN
aIT -gr/e'fq:2Cffl lWf *
(FERA)
I w"ifillf
3Ttnfu ~ ~~,
w Wffi W .:
~ ~{\!$101
(R ~~) ~~ ~ ~~ ~~
WW1T"tp,f,.~ ~
~ -q;r (~~"tp,f)
~
W ~ 31fcIvlfcli ~ ~
I Flllfdifidf * 3fRlR<ffi
W '4T \R ~ f.faifuf ~ ~ w, ~ ~lIfdifidf >RWf
~.~: ~ ~ *
31ll1ldifidl eN eN C'fi"VfTmm I' "
WW1T-q;r~~ -ij-~~~I

~ m *~ '4T ~ ~ 31Iq ItllifidI ~


snctlltl<1")i CfiTGJqT ~ I ~ ~ ~ •
(R~W)~~~~~~
wwm:~: "C(3TR4/AR5~~
~ >Ifff, 3TR ~ -qr (ttJ) ~jGJqT m et ~ ~ ~ ~ *~) I

4.6 !t1<S<lqHT
~ ~
>rlfu <f; ~
(Bm of Lading) : ~ •
<f; ~ ~ ~ Cfmtt ~ I ~~ ~
~ ~
~
~
CfiT
~
'4T •
* ~
3J1GfU ~
I
1ffi'Tf ~

CQIQIR<ti _~ (Commen;ial Invoice) .: ~. mu ~ fcf;m 1llIT ~ ~ ~


mu ~ lW lffii CfiT~ ~ ~ I~ 'tftiTfR ~ am: ~ ~, ~ ~ ~,
64
~ ~ ~~ (ftIT ~~, ~ ~ ~.~ (ftIT ~~, ~, ~ ~~ .
am 3Rf ~ ~ '1T9T ~ ~ ~ ma ~ ~ ~ ~ t, ~ ma ~ I
C11~1\iq"d\14 ~ (Consular Invoice) : ~ ~ ~ ~.~ tfillf mm t (ftIT
~ \1ij" ~ *~ ~~~ (ftIT ~ (ilft matt ~ ~ ~ f.i1mr ~
\ifKfT tI
., IF'' ~ CfiTlPITUT ~ (Certificate of Origin) : ~ • ~ .qm ~ ~ \lOf

.
, ,
'
~ ~ ~ ~ mm ~ ~ Ptllft1ifidf ~ ~ \3("qlfad ~ ~ I •

:;' ~~ 'q:f ~ ~ (CNX Form) : ~ tfillf, ~ ~ ft;jcf ~ ~ frrmfuf ~ t iR


~ PtllfdCfldf ~ ~ gm am: 1ift ~ ~ ~ ~ * ~ ~ ~ ~'\ifKfT tI
mr-r ~ 1m:f ~ ~ (Institute Cargo Clauses) : ~ ~ ~ ~ ~
~~ ~ * w;r ~·ma ~ iR m~ * 31'a1fu3fR ~"ffi am ~
~mat~1
"'zndCfltn 31114ldCfidf~ ~ ~ (fu.porter-Exporter Code Number): W ~
~ t ;;IT ~ (11~eijGldl 31fuifilRm gm ~ '\ifffiT t am ~ 31111ldCfldf~ lffi9" * .qm
~ * ~ qm ~ ~feli? •.i'j ~ Gm =tm m~ mnrnr >IGR m- t I
. "'thslOI )fqlOf ~ (Inspection Certificate) : l".ffi" W1(Uf-'q';f -m f.i1mr ~ ~
gm ~ ~ \ifKfT ~ I ~ W1(Uf-'q';flfTffi* ~ ~ \ifKfT ~ ~ f.i1mr ~ ~ er
Pt {)~UI 31It Pt llSi) (ftIT ~ 3!raPt llJ{j * 31'a1fu311t~fiId fcl;it ~ ~ I W Wnur- tf;f *
m 'lmf <f; ~ ~ 3IltCflltllfTffi ~ .qm ~ ~ ~ "fit ~ I

, ..rnr Qi{cUlf1 i7.fM (Shipping bill): R ~


(ftIT ~ tfi ~ ~ ma ~ I 1fuf-~ * 31fuCflIRm gm ~
«(iWII?i tflrT lj(foq ~
~ ~,
~ ~
~
fctcr{ur ,
lfTffi

~ mm ~ I ~ ~ <f; 3lTmt 1R lfTffi ~ .qm qRq~d m ~~ ~'\ifffiT ~ I


4.7 ma-~~~ IU

Cfi 3) i) lfffif ii) mft iii] mft iv) ~

'(if 4) i) ~lqlf{Cfl. ii) ~ iii] ~ lfR1 aftm ~


iv)~~v)~_~1

5 i) mft ii) lfffif iii) ~ iv) ~ v) 1fffff I

IT 4) i) mft ii] mft iii] 1fffff iv) 1lffi'I' v) mft I


5) i) tt 1:ff ~ 1:fiTif ~ \ift am: tWf ii) Pt {)lffUl ~ ~ iii] ~ijf ~

iv) 3fItIKf Cflffi v) ~ ~ Cfll ~ 1J,"(1\fr W1(Uf-tf;f vi) ~-ofr?:


,(forwardingnote) vii] ~ am: 41 ~ 3!R 5 am ~ I

4.8 ~-~ 'SPFf

1) ajd<'~ll ClfTCIT{ ~ >f~ ~ <Rn' 31lq!t~Cfldl I ~ t \3GIi?<uT!-ij' ~ "\3'ffi: ~


~~I

2) 1ff.i1mr 3fItIKf ClfTCIT{ if c:m cWr ~ ~ Wf-~ ~~, Of fcl; lfTffi~" W CfiWf
~ 31lfflil11("SiCfl~ ~)
~..
3) . qi)rr-~ ~ ~ ~lqlRCfl >rffi.cr ~? ~ ~ am ~ tf;f ~ ~ fc)~iSldl3tl
~ 'Cf'IJfrr ~ I

6S
-~ lIfrCIR .• ""QI<\d 4) OQI41rtCfl~ ~ ~ m ~~ ~3IIClIIlICfl WCf , ~ <fOR ~ I
ftr.JRr
5) -qm-~ ;fi ~ ~ ~ ~ (f?U \;f~ ~ ~ lIlt ~ ~ ~ ~

*~
~,
m~ I~ (fY:fT qlCfq~1 (clauses) ~ ~ *" ~ '1ft m

6) ~ ~ ~ m- VIiif ~ m *" ~ *" -qm~


~ *" ~ (f?U ~ A
~ 3IrtlCfllrt4r ~ ~ lTfl(f ro *" ~ ciA ~ ~ 3Ilct!tllCfldlct " ~ I

7) 3IllIldCfldf ~ *" ~ ~ ~ ~ <fiT <fOR ~ I


8) 'lrof ~ ~ ~ f.i1:tfu slkijlt? 11 r ~ ~ ~ I lffi"'1ft ~ f.l; ~ ~
ro *" ~ ~ ~ ~ ~lq!lllCfldl mat ~?
9) Pt"'1~f@d *" ~ m~ I

Cfi) &~ (f?U & WfTllT- tr,;r


~) ~ ~ ~ (Consular invoice) (f?U R~ ~
n) ~ ~ ~ tWf om -tt tWf
10) PtJO"1R9l@d~ ~ R;tqfUllli ~ :

i) ifiT"tOf (f?U f.i1:tfu ~


ii] ij (~'l'd f.i1:tfu ~

;:fre-: ~~~~~~*"~lffi"~am:~~
~~, ~ 3llR ~ ~!lq~'llIi.'1lf ~ Of ~ I it ~ 3lfClCf;

~*"~~I

66-
~ ~€q,«c'll y "
.• \';.("J.,...-~:-:- •._.•..

!~~ .<..~:_~~v

5.2 ' frr:qfu • ~ ~ Cfm~ ~


5~~ ~ • ~ \ifTT-r ~ ~ -~CfI<OI

:5.4:~,~'fiT~m~~
i~>~',~~~
S;6,;J~..~ ".i<f Pt t'lIflOI
5.7 frrCfImt,ow ~ ~ ~ ~
5.8 iIIrGVli'6' '(f<fi mffi 'fiT ~ ,
5.9 ~tr ~dT aftq~IIRCfldlct Cfm~ ~ ~
5.10 ~ ~ iITU~ cti't Pt tlfdCfldf cti't if-;rr \ifFfT

:5 .11 ~ ~ Cfi1' w:rrurtj1f Cfm ffGR ~ -mr


5.12 ~*W1IH~~~
5.13 frr<lfu ~ctm,H *~ ~
5.13.1 ~ Wifi W
5.13.2 Wifi ~ qmfi
5.14 mtm
5.15 QliiMRl
5.16 "afru m <f;~
,5.17 ~-~ '5Ilr-l

\W ~ cf; ~ if; UJlG alfq :


• %i-RGF'f
~~if;~~'fiTm'R~,
if; ~,~ trm ~ * GfTG ~ a7!Q:qiRCfldl3IT *~ ~ ~ \ifA ~

• ~,aOOT~~~~m*~~~*~~wmTm,
• ~$=r*~'~mffi$-~~,~Cfm~~<f;~<f;~
~ efT wmTm,
31lcW4Cf1dl3IT

• ~ ~ ~~I$'1 ~ 'fiT GTCIT m <f;~ ilq't'.IIRCflman 'fiT qufrf ~ m,Cfm


• ~~~.~~~~~1fORT'Rml

,5.1 stttt ICH I


~ 4 ~ 3ll'R 3WfI(f-f.1lmT ~ ~ ~ ilqillRCfldl3IT <f;~ Cfm~ aRCfIm
t 6ff{ ~ ~ ~ ~ I f.1lmT ~dT >rmffi 'CfIT 1fl<:'11fl<:'11~qj<:'1dl'J\<fct; \ffi ~ ~ mm ~
~ PillfdCfldf ~ frr:qfu ~ ~ mffi ~ ~ ~a ~ '3~ ~ <f; ~
3tllll~Cfldf ~ ~~ ~ ~ am: ~ lfT(1' *~ ~~ m If{ ~ I ~ ~ ~
~ ~ ~ CfilllfP~(1 m ~ C1GR ~, ffGR <f;~ Cfm ffGR <f; 'i!ITG<f;~
, ,31TCfVlfCfi
~ Cfl~ <f;iilft ~ 3{l'f "11'1CflIt'l mt(f mi 3lT1fcfiT ~ '4T ~ mm ~
~slk~lil1 ~ mt(f m <f;~ ~ ~ ~-~ anqillRCfldl~ ~ I

67
~ "cf;~~<lillf~ "cf;~cf;~tft~m\lfRIT~1 ~ •.
~ ~ ~cf; ~ ~ m ~ ~ uTI ~1U fclKrr~ ~~ iR ~ ~cf;
~ ~ ~ fclKrr~~~ 3!WITuTI ~ ~cf;~~ lIT~ ~cf; ~~ i uTI
~ ~ ~ fcl;tr \ifR <fiT ~ ~ I '
I

~ ~ ~ it cm UfTQ;m ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ Cfi<H"111011~ fuffi ~: ~ <fiT~' i


~ ~ \lfRIT iI~ Cfi(I("111011f.:)lIfdCfidf CItrr 31ll1ldCfidf cf; ~ mm ~ iR Cfi(I("1II01! ~ ,J

cf; iifN tft f.:)lIfdCfidf -ifRr ~ cf; ~ ~ ~ \ifR qffi l=ffiWfcf; ~ 3!WIT Sfilf m
~~~~~~il
tlllOIlrl.:Id: ~- •. f.:)S:"1~~d W ~m ~ i:
1) >TItfirlif ~ fuffi 31ll1ldCfidf ~ ~ fclKrr~ CItrr ~ tR 3TtRT ~ ~ ~
il
2) Sfilf 3TlW fuffi f.:)lIfdCfidf ~ I?ttlllftFtd CItrr ~ fclKrri I
3) ~ fuffi 31ll1ldCfidf ~ f.:)lIfdCfidf cf; 1:flft"~ ~ iI
~ ~,(Proforma Invoice) f.:)lIfdCfidf IDU ~ fclKrr\lfRIT i iR 31ll1ldCfidf ~ ~
~ \lfRIT iI 311~lijCfidf w~ ~~ ~ '!ffiIT CItrr GW3lf ~ lJR ffin i iR ~ ~ ~
~ >IAAm ~ ~ m ~ ~ ~ ~ ffiTI w iR w ~ ~ ~ >rRt f.:)lIfdCfidf
~ ffiGT ~ ~ I W ~ IDU f~lIfdCfidf cf; >rfi1lq ~ 31ll1ldCfidT ~ ~ ffin i am-
f.f1.lfu ~~ m \lfRIT ~ I ~ ~ ~ \jfiif ~ ~ cf; fffc!; m m 31ll1ldCfidf cf;
~~ 3{mlICfi m\lfRIT~ ~ ~~ ~ ~ ~ ~~ cf; fffc!; ~I ~
~ ~. 3lTtfRf ~a cf; ~ 31ll1ldCfidf ~ f.:)lIl'a"fldf cf; tjffi Sfilf-~ ~ ~
311~{Il1Cfidl m ~ ~ I ~ Sfilfc.3TlW ~ ~ '!ffiIT q GW3lf cf; ~ ~ ~ ~
f.:)lIfdCfidf cf; IDU ~ f.tKIT ~ I~ '1?f (Letter of Credit) <fiT ~ fclKrr"fAT ~' ,
frnmr3TlW m <fiT~
>rfC(f 3Illf ~ ~ I~ ~ '1?f ~ ~ ~ ~ i ftR ~
~ :a;~ m CItrr ~ ~ ~ ~ uTI 'l=ffi'f cf; -qm~~ cf; ~ ~ ~ am- uTI
, (~'1?f) f.'illTdCfidf ~ ~ 3TlW cf; ~ Cfi14~ltfI ~ 3lTi\l m~~ ~ctT ~ I
~~ 3 ~ 3IN ~ ~ ~ -cf; ilR ~ -qq; '¥ ~I

f.:)lIfdCfidf ~ tRr tt ~ 3TlW >!Tt{f mm~, ~ 2RlthH, tffcm m $m ~ cf;'IDU


•. ~ >nfi<r ~ ~ 3ITllT~ ~ ~ ~ ~ I~ ~ CfiT1,~ -aR it
~ ~ ~ ftR ~ f.:)lIfdCfidf cf; ~ ~ C41~tll~Cfi ~ ~ ~ m ~~~
mm I ~lIfctCfidf ~ 31f.:)~14d: tlI<'f£II41'j\qCfi 3TlW ~ I3fffiR4d ~ ~ ~ ~ Wfr
~ m ~ l1ffi ~ ~ ~ 3TlW ~ frrlIfu~a ~ (~m lIT ~) ctlT{
~ '11ff ~ I W wm: ~ ~ 1lm ~ ~ (Proforma Invoice), ~ IDU ~
-ml Sfilf 3TlW lIT f.:)lIfdifldf cf; ~ ~ fcl;tr -ml ~ '1?f ~ 3lf.1cwf ~ ~ \llTq ~ ~ '.:
~I ~ ~<t>"t\llTq~~iT ~~:a;~: .!

i) ~ ~, ~ lffi'f cf; ~ ~ ~ (specification) M, 'trr, ~ <t>"tmffi


~ wrfiw. fIT I .

iif, ~ •.~iCfl'1 (marking) mr ~ ~!ft 3t1~{Il1ifldlct ~ I

iii] ~<t>"t~~~, ~'1?f~~ (~~~mw, q'ftffi~


m -::nff~,:fZ~, ~ ~, SlR)i!{ffld lIT'31SlR)i!{ffld ~ ~)' ~ ~ 3fqftr ~ ~
68 <t>"t~mm~ml
---
iv) -ci'Kr~ ~ ~ ~ it ifffi' ~ m-"Jffi"f ~ Cfij~, "Jffi"f Cfij <rn"f Cfij
~, "Jffi"f ~~ ~ ~~, -ci'Kr~ am: ~ ~ miR<r, ~ Cfij
GI"G{IIlE?, 4'1dkl{UI (transhipment) ~ 1

., V )
:.: ~ t)IftUI ~ 311C1!lllCfidl~~, ~ >ICIiR Cfij ~ t)IftUI mm ~ ~ ~ t)IftUI
~ ~ ijfa1~d m1
vi) ~ ~ 311C1!lllCfidl~~ ~ ~ ~ ~ ~ Cfij fitcr<ur m1
vii) ~
~ Cfij ~~,
fi *~ >ffiq ~
~ t)IftUI Cfij ~~,
it ~ m-~ ~ ~~
~ Cfij ~~, ~~,
~~,
~
~
~, ~ >ffiq ~ ~ (titl~ ~ >ffiq ~ 1

viii] ~ * wnrfficIT * q{stilJiUI ~ ~ mtM 1

m WfiW i~ 1:% "flIT ~ llfdCfidf un- frrllfu oqqml.f ~ m Cfi{PfT ~~, qw frrllfu
anW *~ ~ ~~
eFt CfiI6'1I~tfi Cfij 'ffl ~ ~
CR ~ 1 1ffi" lRPfr 31ijItI 1{UI ~
Cfi{PfT"49ffi i ~ qw ~ ~
~ ~ ~ ~
eFt 1<1"
,~llfctCflctf
CR"(ID
~ 1~
GJ{T ~
~ ~ ~ t:rrc:T\jOffi W WfiW ~ 1 'dGIQ{ul
~ un- ~ ~ Cfillfuf ~ ~ 1 ~ ~
*~ 31llllctCfictf1:% ~ ~
~ "I 1'1Cfilt) "Jffi"f frrflfu ~
* *~ Wrr ~
tf{ ~

\iIR GfIGm-4T 1 ~ mffif ~ 31lllldCfictf eFt 3ltAt ~ eFt ~ lRT


mm 1 ~ ~ \jOffi ct?t ~
WfiW ~ 1 ~ ~ anW ~ w
mwr *~,~ ~
Ifl(1fC1~q ~llfctCfictf
~ fcWlRt wfi ~ i 'ill 31llllctCfidf eFt anW ~ 311C1!lllCfl
~ ~.I ~ ~llfdCfidf GJ{T ~ ~ anW ~ fi afR ~ ~
m*
CR
~ ~ ~ ~, q 31j)&iftlct ~ ct?t 1<1" fffi; CfiT1,;:ft~ ~ 'd'tHGI~ mm ~ 1 1ffi"
CllClijII'llCfi ijJliHGIt) i ~frrllfu anW ct?t ~ ~ ~ CR lft ~ ~ ""1TC!;
1
~ ~#~~3uq!lllCfidl ~m~il
.~
~
~
~ 1Rf
~
m~
Cfij ~ ~
i 1 "lRlftt
(specific) ~
~ ~llrnCfidfan
(format) ~
~ ~ ~
mm afR
ct?t ~
1:% ~
(printed) ql{qT
~ *
fRrrr
~I ~~ilRt~ftffi~~~~1
,r,.
",.,';

~ ~4rdifldf tfiJf;) CM9 ~


~ CfildFclftltfi ct?t ~ ,
CR fRrrr ~ un- ~ ~
eFt
311C1!l4CfidlaIT un- lffi"ft ct?t frrflfu m lIT~, ~ eFt ~ m, RI"iiifclid m,
~ m om cq"G{lIlt: *~ ~ v:rRT m ~,~ t 1<1" CfiUft i 1 ~ ct?t
RIi.1Rli9~I{ ~ ~ 1<1" m *~ <IT ~
~
~ ~ ~ ~ ~ ct?t ~ ~
_I \if6f ~ ~ ~llfdCfidf ~ m ~ ~ ~ ~ ~ ~ lft ~ ~
~ i fuIit ~-~ i 1~
fct'lJ1T eFt ~ om -qftcwr ~
~ ct?t ~
(purchase order) "Cfim "'1lill
m f.fffi ~ urm ~ 1 *~ ~
~ ~ ~ ~ ~

~~ ~ ~~n frraffm ~ ~ iffift i ~ ~ CflI~Cfi('111{jeFt ~ ~ \ifFTT


~, ~ lft ~ ~ om ~ anW ~ it fifcrorT ~ ~ -;;rr~ ~ :~ i4~~I'1
-(specification) ~~, ~, RI"iiiCfi'1 om~ m~ 311C1!l4Cfidl~,e.-~~t)Ift:rnTUI
~ 3I1C~1t4Cfidl~,
~~, ~ ~ 31IC1It4Cfldl~,~ ~ eFt ~ 1~
~ mm~ ~ ~
eFt ~ ~ qw ~~ fct'lJ1T ~ ct?t 1ffi" f.fffi
~ ~ Cfi? ~ -;fR~ anW ~ 1:% >rRt arcR 1ffil W afR ~~ >rRt (duplicate copy)
tf{~ (~~oct>ttftwf) ~~ qftl
~
. lffi"ft *~ ~
~ &llqlRCfi ~ IDU ~
-;;rr;), ~ frrflfu ~
~ tli4t113IT ct?t
~ ~.
~
-;;rr;), ~
~ -;;rr;)
i4~flfd
cf; CfiRUT~
m om ~
* frrm~ , .
m cf; ~ ~ p~ iI~ WCf (~\iF4" ~~) qR4i"l'11 cf;
69
f.pffir "iiIlAR ~ 3IIQ, <'$' affilfu ft;rcf ~ 3lTq:j~ ~lqlf{CfI ~ q?r ~ lHlffiT ~ "CfI«fT~ ~ ~ ~ ~ 1R"
o~
PtllfdCfldfaff, PtJifdlan om ~ PtllfdCfldfaff ~ -qm-~ ~ om -qm-~ ~ ~
~ eR I -qm-~ ~ ~ PttlfdCfldfaff q?r ~ \;fRIT ~ ~ ~ ~ ~ ~ lffi"IT
~~, om ~ 14Ptrn-d m CflI~M ~ .~ 3lF~ *~
efT ~ maT .~ I ~
~~~~*amm:1R"m~~~m~*~ar~~*
amm: 1R"~ urR1T ~ I ~ ctT ~ ~ mat W I ~ -qm~ tWiIT{!, .qr ~ ~
~ W I ~ lffi"IT* -qm-~ om Ptllffild lffi"IT* ~ ~ mfG:r * ~ "CfIT
ijJilll'i1{I('1 PtllfdCfldfaff *~ rr
CfllSCOGllfI mI
~ ~ 3lfW:r ~ (advance loan) ijlJilrtld: ~ amm: 1R"~ 3llf .
*
\;fRIT ~ ~
mr ~~.~ ~ ~ UflWffl m~ ~ afa<fi cfi wit ~ ~ (collat-
eral security) \;fGf l1I"ff >rRf om ~ ~ \;fT ~ mm ~ ~ ~ afa<fi -00 \;fRIT ~ I
~ ~ 3l'Fft -tm1-ij- ~ om Cfil1f ~ ~ (Procedure System) eN ~ ~ ~I
~ ~ ~ ~ ~ urR1T ~ I ijlJilrtld: PtS:1ii4ld ~ CflI4>!0Ilff) "CfIT31'j)ij{OI
fctKrr \;fRIT ~: .

i) PtllfdCfldf ~.~ ~q?r ~ *~ Cfil: ~ i, ~ ~ ~"CfI«fT ~


am:W1R"~"{6R~ (~) (11ff~~1 W~* ~m W- "~
wrofVr~" I

u) ~ ~ GfRIT * 3lTUr{ 1R"PtllfdCfldf GRT ~ -ij-f.1cf;ffit ~ \3fR qrc;\T ~ "CfIT


~ "CfI«fT~, ~ GfRIT # ~ ~ 3l!fClT ~ ~ "CfIT~ ~ft03lTill ~ I

iii] \;fGf ~ ~ -mw Pt lIfdCfldf <flT


~
tm ID <ffi" ~"1r m@ W *~ 'l1f1T #~
~ om*W # PtqfdCfldf \jflIT q>{ ~ ~ I

iv) lffi"ITeN~~~mom~~eN~un~1
v) \;fGf l1I"ff, ~'l+1
urrc;m I
*~ # mm ID ~
m~ ~ fIfi1 -ij-~ q>{ ~

frfmfur ~ * amm: 1R"f.n:ITaq;"ffT -qm-~ ~ ~ * ~ ~ eN ~ q;{1fT I


~ GRT frnIT-ctCflffi eN ~ ~ ~ ~ urR1T ~ ~ PtllfdCfldf lflf-f <it f.fil:fu q>{ ~ m
~ ~
/

Cfil: wf> Gm ~ir -qT{ ~ lUffi ~ ~ Cf){ ~*~ I


.

om ~
~ ~
~ ~~
m«f"CfIT ~
f.fwr *
\jfCffG ~
&j4f\411B1{
~~31fcn:1 f.flIfu ~
~
~
31faPtllJi
~
~
~
(The Central Excise and Sale Act ofIndia]
~
\3C'4ro *~ c:rr:mTctt ~ ~ I wit ~
frfTlfur # ~ ~ ~ lITC1T 1R"
\jfCffG ~ ~ W~~ I~ mtsrT # ~ ~-~ 1R"W cm \;fRIT ~ I ~
~ ~ alR /iR4/ ARS lfi[l{f CflT ~ ~ UfffiT ~ I

l1I"ff -qm-~ *~ ~ m mw ~ ~
1R"~ \ifR tft tft f.ft!fu lfilf *~~ f<tmsT
~o lffi"IT*~ ~ f.1trffi * cnm ~ ~ ~~ ~ eN ~ 'll{'iT
mm I PlllfdCfldf AR4/ AR5 m <flT ~: >®- ~ <J;«IT ~ I ~ ~-~ 31~Cflif{lfi
* ~ * ~ tft * ~ <:fiT~ \3fR ~
GRT l1I"ff
fiiAT "4itlWJr l1I"ff * eN "ff \3fR <f; ~
F111fdcN Cf>T~
~
lffi1
ctt 4 >lRi<if ~
\;ffffi ~ I
~
*
AR4/ ARs1fillf
~ ~ cti't ~ "CfI«fT~ ~ ~ W-tt m ~ ft<;r('f ~ i 1ffi'f <:fiTR \3fR
Tftafur tit * affilfu ~ m \;fT11 ~ I ~ AR4/ ARS tfi1lf if ~ ~ ~-q.:rr ~
*"CfI«fT ~ I~ ~ ~ m \;fRIT ~ ID ~ lWf 1R"~ Cfl~ ~ ctlRtl~cti't°
~~T~l

70 ~-Cfi'4T ~ l1lffi cm \{fI1[G ,!!\'"Ctl 311tfi'Itr{~ mu ~ Cfl<CWIT w~m ~ ~ iij"G{IIIt?


-q'\ m-~ 3I~CflIt1 ~ ~ m ~ ~ Uffq "ftf <R I ~ ~ ~ ~
AR4/ ARSlfillf lJ: ~"~ ~ m- ~ ~ "CfIl~ ~ ~ ~ ~
~cf;~~lIT~~~1 ~1ftffCfiT~am:~cf;~~
~ ~ CR ~ ~ I UfGf~ • m UffifT ~ m lffii "CfIl~"cf; ~ ~ ~
~il

~-~ -q'\ 'qffif ~ ~ -ij- \R lITffi cf; ~ ~ 3I~\ilrt I \ifRY ~ ~ ~ \;IT


3lf.1cwf ~ ~ (compulsory quality control) arqqr'-lRr-~ ~ Pt {1If1UIcf; ~
am ~ I QftulI¥1d: ~ ~ ~ 3I~Cfllft~ "CfIl~ Pt t1If1UI"SfJ111JT ~ CfiT~ \WIT
~ ~ \;IT '-lRr-~ ~ ~ *~ rtl¥1i~d QGI~CflIt1 iITU ~ UffifT ~ I \R lITffi
"CfIl~ ~ ~ ~ lIT ~ ~ ~ -ij- \iflf@¥1'j\ufi arqqr~ ~
~ mR ~ ~ "aTR ~ 3I~\Rld ~ ~ ~ ~ urm ~ 3fo:trlffii cf; ~f.l ~
m iI~
~
~ Pt ;:'1~f@d *
CfiT3fTmt >wf: 3IlllldCfldf CfiTI4Pt~I'1
affilfu ~ UfT~ ~ :
(specification) lITffi CfiT

i) ~ lffii Ws!ur CfiT3f<11T-3f<11T


~ (Consignmentwise Inspection)

ii) ~ ~ ~ ~ lfC1; lffi1 CfiT~ ~ (In-Process Quality Control) am


iii] ~ SI¥1luflCfl(ul(Self Certification)

~, 3lGf~ >rRt lffi1 Ws!ur (Consignmentwise) ~ ~ ~ <R I ~ ~ 1$


~ ~ 3IfaCfllft~ cfi ID"(; ~ ~ "CfIl W GtG CR ~~, '-lRr-~ ~
~~ ~ ~"CfIl ~ ~ \WIT ~ I PtllfdCfldf"Cfll ~ fcNm"Cfll ~ 3TWTtf
CfiT~ ~ ~ Ptt1If1UI ~"CfIl~~ 1$ ~Tf1ffi cf; ~cf; ~~
~"CfIl '1IJji~d ~ ~ I~ ~ Prrmfur lfillf -q'\ ~~, fuffi Ptt1If1UI ~
~ (Notice of Inspection) CfillT UffifT i, ~ ~ "CfIlPrraffur ~ cf; tjffi ~ \WIT
~ aTR ~ mtr Pt;:'1~f@d • ~.., m:
i) "clWlIftCfl ~ ~ ~ >rRt
ii) ~ ~ cf; ~ ~ ~ 3flW.wr WfC

iii] frrllfu ~ ~ ~ >rRt


iv) 3IlllldCfldf CfiTdCfl;:ft<li)I4Pt'lf!tH (techmcal specification) aTR/3flW ~ ~ I

~ iIT(l ~ "CfITlf ~ ~ cf; ~ f.1mo Pt t11f101~ -aR ~ ~ Pt {)IfIUI


CfiTwnur ~ ~ I f.){1If1UI "SfJ111JT ~ ~ ~ >rRt ~ ~ 3I~Cfllft~"iITU ~
(verification) cf; ~ mat i I lffi1 cfi ~ m ~~ ~~ cfi ~ W 3RT
>rfRcl't cfi mtr ~ ~ cfi 3I~Cfllftiff cfi ~ >RWf ~ \ifTffi ~ I 3IICl!tll'N1T~ -q'\
~ >rRt slim cfi w ~ ~ i am: ~ >rRt Pt llfdCfldf cf; ftctiTi cf; ~ M iI
Ginr~q;
I) frrllfu • -ij- 3lN ~T ~ ~?

71
f.!Itmr~~ 31ltll¥ ................................................................................................................................... \
ftr.mr

2) \jrf q[Nl"11Iafl * mm CfiT~ eR ~ dmf frnmf mffi CfiTPI t)&101 fiFlrr ~


~I

................................................................................................................................. :,

3) PI&1~f(qd ~ ~ ~ mft ~ aiR ~ lTffif I

i) ~ ~ ~ CfiT<f ~ ~ frnmf ~ ~ m *~ mat ~ I


u) frnmf ~~ frnmf ~* ~ ~ ~ ~?AT ~ I

iii] iiilJilrtld: 3I~(~d 1ITffi ~ ~ m\.Cf cfr umft ~ I

iv) ~ * m?d' 1ITffi ~ ~ if; Rit:!; PI~fdCfidf ~ en ~ ~ ~ ~ PltSql~d

~mm~1
v) frnmf PI t)&101 CfiT3lTm"{~: 3t1~ldCfidf *. iITU ~ 1PIT ~

(specification) mm~ I

~ ~ ~~, ~ 1ffi1 ~ (freight forwarder) ~ Cfi'i?T~ l.


PI~fdCfidf if; ~ 'fit >!<fiR cf; ~ CfiT~ m ~.I ~ PI~fdCfidf if; ~ ~
3I1~ldCfidf cf; ~ Wfi 1ITffi ~ ~ m~~ ~ CfiI%f1I.on ~ ~ >!<fiR

~
~
~ m ~I ~ 1ffi1 ~ (consignment)
>lGR
m ~~ cf; Rit:!; ~
(fCfl ~ ~
~~iCfi1 ~ ~ m,
m,~ 'ff{ cf; ~ 1ffi1 CfiT
*~
-qm--~ m ~~ m,1ITffi cf; ~ n ~ CfiT~ m ~ >rff@ ~
~ ~~m ~~~>lGRCfi'(ffi~1 ~ ~ ~if;~.~~
mffi if; ~ ~ ~ ~Ut ~ "SITC{f~, ~ tTra--~ ~ ~ ~ >rff@

*~ ~ "AA ~
(~~ ~ ~~) ~"SITC{f ~ I ~ ~ ~ ~ ~ 'lffi" ~ ~
~ PI~fdCfidf ~ ~ frmr ~ I l:t ~ ~ ~ I

t)&101 CfiTwnur ~
*~
~ ~ 3IfaCfilfti[i iITU ~ ~ ~ ~ ~ "'1R ~ PI "SITC{f
m PI~fdCfidf CfiT~ ~ ~ ~ 'lIT m cf; ~ 1ffi1 ~ f.n:Ifu if; .
~ cf; ~ ~ Cfi'(ffi ~ I ~ 3TWl' ~. ~ f.n:Ifu ~ ~ ~ umft~, ~ m
*~ ~m ~~
advice)
(delivery note) ~
~ ~ I ~ ~
~
PI&1~Rqd
~ ~
~
~ 'lIT ~
~ ~
~
~ ~ :
(despatch

72
i) m~ I~' ~.

(Railway Receipt] <IT ffi'tT l111f taffi (Lorry way Bill-LWB )


.'.
- .- ~ '

ii) ~
iii] ~ 3lR 4f1:; 3lR 5"tfinf (-wr ~ ~ ma)
iv) ~*I~c

~~ ~fi 1R ~ fcMw ~ ~ ~ (clearing and forwarding) ~


~ ~ q;W 1 ~ re * ~ C$ ~ iH~llI'fftd ~@" m~ *Ilal(Old: -qm-(i'GFf
~ ~ (Shipping Instruction Sheet) <ITm friffi (Shipping Instruction)
m \ifffiT i I W ~ ~ PP~fdCfidf g:m ~ m!; ~
-qm-(i'GFf
<fiT 1<1"~ ~ 11R'T~, ~
'.-
•..

~ urrn ~,
~*-cm:r~m~:
<fiT .qr 1<1"~ ~ "Wffi ~ 1 W ~ *~ PI ~1~Rc1t1 ~ <fit .qr

1) OQI41ftCfi~ (ttlal(Old: 8-1O~ ~ Cfil1-ij-Cfil1~ <fit. ~ m-=rr


_)1
2) "tfR mamit n~ ~<fiT ~ (~q;q;ft ~-ij- ~ i1~
~t1fdCfidf ~ ~ i ~~ f.@re n~ 3tIYlCfilftm* ~ ~ ~ ~
-m- .qr ~ ~ ~, :a; ~ ~)

, 3) ~~mm~~~

4) ~m@~/~

;5) ~-~~(~)

i. 6) uft.3lR. ~--wr ~ ~ ma (~~ ~ ~ ~ (Foreign Exchange


Declaration) ~ i I)
i 7) ~ am:-4f1:; 3lR 5 (-wr ~ ~ ma)
8) ~

9) m ~/~ l111f taffi (RRIL.W.R)

3l'ftR ~ ~ 'iTffi * ~ -ij-~ ~ * 6flt ~ iifl"Pf ~ i I -qm-(i'GFf *


~ ~ ,'ijCf) 11R'T* 'lftcwr it W~ Ilffif4lY111i
~ ~ :

i) 11R'T-Ws!ur~~, fil "tliCfi1 ~ ~ 'Cfi1!TII

u) ~ ~ ~ m~ g:m 'iTffi <fit ~ \ifR ~ ~ 'Cfi1!TII

~ ~ ~ 'lftcwr ~ crm 'iTffi ~ ~ .'ffi1m <fit Cfil1ifi«fr ~ I ~ \ffi


~<fit ~.Cfil1~~i~~ * m~ 'iTffi* ~~ <ITm"@ \ifl~
~~~~~GW~~~-ij-~~~I~~~~.~*
m~ ~~~~m~ ~'Cfi1!TIm~1 'iTffi~~m\ifR *
~ ~ 1R ~ ~ -ij-fil •.t:iCfi1 fcl;l:rr urrn ~ ~ ~ mft ~ ~~ mm
~ I ~. fil"tliCfi1 ~ ~ fiT 'ffidT ~ ~ 11R'T<fit ~ >rGFf 'Cfl"(d'r ~ I
~"tliCfi'1, 'iTffi ~. ~, 'iTffi * -qm-(i'GFf ~ 31111ldCfidf
'ijCf) 'iTffi ~ ~ * ~
<fit 1<1" q;«fT ~ 1 ~ <fit <IT m f2 '1lflc:1~ ~ \ifffiT ~ <IT~ 11R'T~ 1R ~
~\ifl'ffi~1
~"I('IiCfi ~
fl ~1R11R'T<fit~
* ~ ~, ~ ~ <fit ~
* ~~~~W~~llr
am:rr;:ft mat ~
~ I
~~:

~ fcMw em ~ ~ ~ ~ -qm-(i'GFf ~ f.rtmur ~qillftCfidlarr <fit 1<1"


~ ~ ~ ~.~ ~ 11R'T<fit trcli ~ \ifffiT ~ I ~ ~"tli~d fcl;l:rr \ifffiT ~ ~ ~ 73
~ GqTqR ~ 3UQ1<Wr tR ~wrro;UJffi"~1 ftR~~~f.fflm~~tR~ ~~m ~
fir.iria ~ ~ ~~, ~ ~ ~ ~ \ifAT ~ I ~-~ ~ Cjif 31mfUT lIT -ID~
er ~ ~ cfi ~ ~ \ill ~ ~ ~ ~ Gffiff (freight broker) cfi ~ -m-
~ ~ cfi ~ m Cfi«IT ~ lIT ~ ~ ~ ~ "tTlffi" 31mfUT ~ \ill ~ ~·I
3TroftUT m \ifR cfi ~ ~ ~ ~ >Iffi.q ~ ~ ~-~ ~~ (shipping
cm
order) \;fKIT ~ lQf >Iffi.q ~ tR ~ 31mfUT cfi wnur ~ ~ ~ ~ ffilfT·\illffi
~I ~1R~ 31mfUT~~~ fcMm~1fturnft~~mmw~~
m cfi ~ m m~ I \ifiif Prtifu ~ \ifR CfTffi ~
~ *~ ~
Cjif \ill ~ ~ lfI1f
\;fKIT ~ ~ ~ ~ a11q~IR:Cfidl ~ 311C1!1~Cfidl~ WRftI ~
~ ('IItI I(Old: ~ ~ m~ CfWCfi ~ ~ ffirr~·~ ~
CR ~ "iifcmw ~
~ \ifR cfi ~ artR ~ am ~ ~ cf; -iWr \ffi ~ CR ~ ~ I~ TffiilR

cfi ~ ~/s:<fi ~ 1fturnft~ ~ ~ ~ cfi "@l mmw cOO ~ ~ ~


~ am ~ ~ ~ ~ ~ \illffi ~ ~ ~ 1ffi'f ~ "ff .~ I ~ m IDU lffi"f
~ cfi fffQ:.SIIl!lf?tCfidl cf; 3TTtlR tR ~ Cjif 31T~C., (allotment) m ~~ iIi1i
~~ *~ ~ frrafftr
ml{f
Cfil~~ Cjif wro Wn mm I qR:ifI\lI'11 cfi ~ ~
~ ~ ~-~ ~ ~ iifcmw ~ ~ ~ 511l!l~.Cfidl cfi 3TTtlR tR ~ Cjif ~

mm~1
~ ~ ~ ~ m cOO ~ ~~ ~ f.W1~~d >Iffi.q ~ Cfl-0 ~ ~ :

i) ~ -q;r (tJ;Cfl =tor >Iffi.q)


u) ~-~~ (~"ffGT'1 cfi frrfire ~ 3lmfUT cfi ~ cf; ~~)

m) m cju1)Cfi(ol ~ ~ ~ (wagen registration fee receipt) ~ cfi ~ ~


\ifR 1Rm~~WRft~~ ~ ~~~>!GFf ~%I ~ ~~
~ ~ cf; "@l ~. "flIT ~ ~ f.1CfiRft am ~ ~ ~ ~ ~ \lfRIT
~I~ cfi ~ Tf(Uf ~ ~~ f.fflm ~ WIffi ~ ~ cf; ~ ~
q:itr;fi ~ ~ Cfi«IT ~ -m- ~T, ~m ~ ~ ~ >ICflT{ cf; ~ ~ ~U
~ WRft~ I ~ ~ ~ ~ ~ tTIfffift;wnur -q;r ~ ~ ml{f Cfl«IT ~ I ~
~ ~ ~ ~ i1TnCf cfi ~ WRft·~,

\ifiif frrctmft am ~ ~ ~ ~ f.fflm iim· ~ rrn ~ 1lf<;f-~ ~. ~ ~ ~


~ ~~~ ~~~lfffi ~~ml{fCfl«IT ~ 3TR~ ~~
~ ~ ~ Cfl«IT ~ I~ R~ ~at f.1tR:r;:r ~ ~ am ~ ~ ~-~
m ~ "ff \ifR cfi ~ 311C1!1~CfiCflGlf ~ ~ %I R~ ~ cfi ~ PI~'1~~d
~: '

i) .~ iffiT ~ ~ <fi"<rrT f<ll frnlfu" ~ ~ ~ ~1l Cjif ~ ~ ~ ~


~"tTl1TR~~~~1 .

ii) ~ ~ ~ \ifR cOO 31Rt1;fll'1 (over invoicing) lIT 31C1Jjr14'1 (under invoicing) ~
~ cf; ~ frnlfu" l1TR ~ ~ ~ Fcl!lClWfl14dl ~ ~ ~,
. .- ,

iu) ~ frmfu ~ ~ mm ~ -ID\ffi ~-~ 3l'TCfifffiT ~ 3TR~ crwr ~ I

il) ~ l1TR cfi ~ (movement) ~ ~ ~ ~ I

~ ~ Cjif 311qI<1'1 ~ \iIl~, ~ ~ R ~ ~ft ~ "iROlf ~ ~ :srGR


~ ~ I w.ll1d: R ~ cf; ~ ~ (CflRl1 ~)~ \llfq ~ urnft~ I ~,
- ~-~ m ~ frnlfu" ~ \ifR cOO l=ffi1T ~ ~<fi \llfq WRft~ m ~ l=ffi1T CflT
74 frnlfu" ~-~ ~ ~ ~ ~'~ ~ lJ-{ ~ am -m- R ~ 31~CfilfNf ~ ~ f
fct;Q; lfC!; ~ I~ ~ ~ ~ lR ~ ~ ~ ~ ~ wwr Cfi«fT ~ -cfRr
~ ~ (shipping bill) ~ ~ I
, \

frrtTGFf om ~ ~ eFt Pt~~f@d • ~ ~ ~)f ~ ~ ~ ~:


(..

i) -cfRr ~ ~ (4-5~) -

ii) ~/~cf;~~1JtIT~~)

iii] ~ ~ ~) urnT ~ ~
iv) OlII~ijlfllCfi ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ cf; ~ 'Q,Cfi-'Q,Cfi~)

v) ;;ft.am: tfillf ~ om ~ ~)

vi) ~wnvr~~)
vii] 1:1;am: 4/1:1;am: 5tfillf (~om ~~)

viii] ~ 311~!l~Cfi mm ~ ~
ix) ~ ~ 31ItlCfiIRm iITU mrR lR ~ <fiW ~ 311~ltllCfi ~

~ ~ ilrlliCfiCfi (customs appraiser )/\lllilCfidf ~ ~ ~ ~ Cfi«fT ~ om


Pt Jd1 R1Rld ~ eN s:rr1 ~ ~ ~ lf1ffi CflT '1\flI iCfi'1 Cfi«fT ~ :

i) fill -cfRr-~ ~ ~ wm- om lfT?JT ~ ~ ~ 1f{ ~ ~ Cfift ~ un frnmf ~ 'lIT


trR<f ~ ~ ~ fct;Q; lfC!; ~ I

ii] fill AA'm:J ~. -cfRr-<1GR ~ ~ ~ ~ ~ ~at ~qilIRCfit1I~


~ ~ Cfl{ <# 1f{ ~ I ~ ~ '\l1li!' om '1\flI iCfi'1 cf; ~ ~ ~ 1\~iCfiCfi
~ m~ ~ ~ ~ ~ lR ~ (endorsement) Cf>t ~ ~ I~ ~
'1\~iCfiCfl (dock appraiser) eN ~ amf CflT f.:rW ~ ~ i fill ~ lR \if'~ lffi'f ~
Cff@.fit<t> ~ ~ trG 0Cfi ~ ~ I ;;ft.am: (o) tfillf, ~ ~-~ ~ Gm
.~cfi ~Cfl ~ ~ ~ eN ~ m=t ~ ~ (forwarding) ~ eN
fficT ~ \ifffi' ~ ~ ~ ~~ cf; Wflff tm CfiVTI mm I
frnmf ~ -ij' ~ eN ~ Cf>t AA cf; ~ ~ ~ ~ ~ ~ (Port Trust
Documents) eN ~ cf; m~ cf; Wflff ~ Cfi«fT ~ I~ frnmf lffi'f eN
~ m (transit shade) 0Cfi 'ft \ilR cf; ~ ~ ~ "CfiUiT~ I ~ m ~~
'1\~ iCfiCfliITU ~-~ ~ lf1ffi ~ ~ Ittll4Cfi ~ iPft I lf1ffi CflT ~ m ~~ cf;
~ ~ ~ 1tlliCfiCfi ~ cf; WfIff ~lttll4Cfi ~ cf; ~ Pt&O'1~Rlt1 ~ ~
~il

I) ~ ~ fi\ffi (Shipping Bill) ~ ~ ~ ~ ~ om frnmf ~ ~ ~


2) clOIlqlRCfI ~ (Commercial Invoice)

3) ~ ~ (Packing List)

4) 1:1;am: 4/1:1;3lR 5 tfillf (~Gm ~ ~)

5) ~ wnvr ~ (~)
6) ;;ft.am: tfillf (~ ~)

lITffi ~ Qlttll4Cfi (physical) '\l1li!' cf; ~ ~ '1\~iCfiCfi ~ fNrt eN ~ Cfi«fT ~


atR ~ ~ fi\ffi ~ ~ >m1lR "f.FmJ <tt ~" . (Let Export) ~ ~
Cfi<:~il ~ 3F<1 ~ cf; ~~ ~.~ eNffil1~~1 ~.Tf: ~
~ fcNm cf; ~ ~ (Preventive Officer of the Custom Department) cf; WfIff
~ fillm "\l1"I1JJIT un ~-'ffR lR lf1ffi ~ ~ CflT ~ {\IHO.I ~ iI 75
f.!rzmr ~ ~ 3IIQI'<'1d ~ qcUftlCfiIt) ~-~ ~ cA ~ ma 'tf"{ -crnr-"ffiWI' cA ~ ~ ~lS6iCfi"i
ftr.IR:r ~~~I QGf~ma~~*~"tfi'r~eft\ifRft'~1 ~3fmlr~~~
3fftlCfilfNr mu ~ ~ "tfi'r~ <R"1T ~ lIT(; "tfi'r~-(ffi' * ~ ~.~ ~ I

\ilID\if m; 'tf"{ 1fTffi" * ~ ~ * ~ ~ "CfiT~ ~ * m~ "tfi'r~


~ ~ ~~ ire" ~ (Mate's Receipt) ~ \ifKIT ~ I ((if 3fU~tIIUI ~ ~ "tfi'r~
-mw "CfiT~ Cfi"W ~ am: ~ ~ "tfi'r~ 'ffirr ~ I ern- ~ ~ ~ qGIftlCfiIt) "tfi'r
~ ~ ~ ~ ~ ~ (Shipping Bill) cA ri ~ 'tf"{ ~ ~ "CfiTwnur ~ ~
~ ~ ~ om ~ 3fT"{4/Q; 3fT"{5 -q;p:f cA ~ om ~ ~ 'tf"{ tt1Tern- ~ <tiP:fCffifT .
~I ern- frnmr~ cAma ~~~ ~cA *ftQiQ({)"tfi'r ~~~~ om~
~ ~ ~ * wm >RWf ~ ~ 3T1Wr CffifT ~ ~ ~ ~ (Bill of Lading)
(213 ~ om :1IIQllllCfidllfitl{ ~ 3fQUtil&:Q ~) .~ eft ~ I

"Ii?I"I {I '11 Cfitrft (Shipping Company) -« ~ ~ cA mfG:f *~ ~ Pt iO"1~~d


>ffir Pt llfdCfidf "tfi'r ~ ~ - .

1) OQlqlRCfi afr"I'fi cA ~ >IR1, ~ llttll4ft1 M~ Cfrctr mu 3I'j)SI"'llUld cA ~ mI


2) ~-~ ~ cA frnmr~ (export promotion) ma I

3) ~-~ cA Wft ~ ma (drawback copy of shipping bill) I

4) ~-m; 'tf"{ ~ ~ ~ (clean on board bill of lading] "CfiT1U m: 3TR


~ 3fQ{ISfl&:Q(non-negotiable) ~ I
,.
~
5) ~/~~cA~~1

6) ~ ~ afr"I'fi ~ m "ID ~ ~
7) ~ 3fT"{4/Q; 3fT"{5 W'ft ~) I

8) uft 3fT"{-q;p:f W'ft ma) I

~ ~ ~ ~ cA mfG:f * ~ PtllfdCfidf 0lWIR ~ (Chamber of Commerce) cti'r


3T1Wr CffifT ~ am: ~.~ "CfiTwnur ~ cA err ~ >rftt1"CffifT ~ I ~ ~
~-~ \R m* ~ ~ \ill "<m ~ un uft ~ ~ ~ >lGf1 ~ m QGf ~ ~
~PtllfdCfidf cti'r ~ m "CfiTuft ~ ~ wnur ~ ~ 3IItCfiIt), ~ ~ f.rtt!ffUT~,
-« >rftt1"<R"1T mm I QGf PtllfdCfidf 3IlllldCfidf cti'r ~-~ ~ (Shipment ;dvicc) m
~ ~ "i1•••ifClid ~ -« lfffi ~ISJUTcA ~ eft ~ ~ om ~ ~ "q( ~ ~

~ cA st("lll~ld ~cA~ tt1Teft~~1 ~-~ ~* ~ Pt~'1~Rqd.


tt1T~ ~ \ifffi ~ ~ 3f,lllldCfidf Wsiur (consignment) cA ~ >rftt1" m~~
~ CfiI4C4l1fl~ ~ ~ I

1) ~ ~ (Bill of Lading) cA ~ 3IQ{SflI&:Q~ I

2) OQIQIRCfiafr"I'fi (Commercial Invoice)

3) ~ wft (Packing List)

4) ~ ~ afr"I'fi (Customs Invoice)

76
PtllfdCfidf QUWiOl1\3lT1ift (n~gotiationlcollection) cli ~ ~ cli ~ Pt&:1~~d •.
~~t: .
I 1) "czllt1IRCfi~ ~ cA 3IICI"lICfi ~)
2) 1J,(i ~ <fiT wnur 't('I" ~ ~)

3) . "€PIT ~ ~ ~ cA 3IIClltllCfi m-)


4)' , ~. 3fT{ tfi1Jf ~ ~)::.

S) ~ ~ (~cA 3IIClltllCfi ~)

6) -cfRr--m;'tR ~ ~ cA ~ ~ <fiT ~ ~ (4(#i1~ ~ 314(itll~ .~


3MltllCfidll~Ii()

7) .~ iIT<T 5I'1lo\)Cfi(OI~ OQI41ftCfi~ cA 3IfaftCffl ~

8)'. ~~~~cA~~
9) • f.fmfur tfi1Jf. ~ ~ "SJl1lUT ~ cA ~ ~
10) ~ ~ 'llfffift 51'11014" (Marine Insurance Policy Certificate)

U) ~ .tr-f .(Bill of Exchange)

~. -cfRr-~'~, -cfRr-~ cli ~ ~ -cfRr-~ cli ~ cli ~ ~ ,frnmr 3lTffi


~ CflI4ql~~'~~ ~ ~ iR ~ ~ 1 ~ ~ ~ GfRf 'tR fctTm: 'Cfi'RT ~ ~ f.nIfu cli
~ snffil$"1 CfiT ~ ~ ~:rm fclHrr \iffifT ~ 1
~ ':0..

5.13.1 ~ ~ -w: (Excise Rebate]


~ ~:-~ ~ cA ~q~lftCfidl~ ~ ~ ~ llf m tfif ~ ~ ~~
~ ~ Cfl('tCtc( (Marine Central Excise Collector) cli tmf ~ ~ cA ~ cli ~
3Wcfr ~ ~~ ~ cli ~ ~ ~ ~ m,
Pt&'1~f@d ~~~:

i) , ~ am: 4~3fTt 5 tfi1Jf (~~) ~ ~ ~ ~ 31ftiCflIt1 (Custom


Prevention Officer) ~ 'SI'+11filRr ~ ~ 1

u) ~ ~ ~ 4~lftiCflIt1 iIT<T 'SI'+11filRr ~ lfi ~ ~ ~ 3I4Util~ ~ m


~ ~ fi\ffi ~ >lfij I

~ ~ cli ~ ~ ~ ~ ~ cli ~ ~ m ~ iR •. t (31')~


cli~~ 1l?r tfi1Jf '(ft, tfm' (Gf) 1<f"1 '
5.13.2. ~ctT~ (Duty Draw Back]
CR ~ ~ 'liT ~ m cli ~ PtllfdCfidf 'liT ~~ ~ 3IftiCfllft~ iIT<T .
31"j)S1+1lfUld
~ ~.~ -cfRr~ fi\ffi cA >lfij ~ ~ ~ cli CR ~ fcMm
<tit ml ~~Pt&:1~f@cl ~ ~ ~ ~I .

1) ~ qmfi ~ tfi1Jf (frrmfur ~ tfi1Jf tiTTf ~ ~) I


i .

2) ~ ~ ~ ~ 3IftiCflIt1 iIT<T'SI'+11filRr OQI41ftCfl~ ~ ~ I


, 77
f.I'Iffif ~ • dl181<'1d 3) ~ ~ ~ 3tq(ltil~ 'SIftt
.~
4) 3RT ~ uTI ~ ~ -ij' 3tlqll~<fi ~ lilt m I

UfGf ~ CfItRft fiNm ~ ~ <ffl'~ lWf ~ t ~ ~f.!I ~ft1<fidf"* w 'l;lCfT ~. ~ •


fi:rc!; ~ ~ ~ I ~"* ~~, ~ PI~fd<fidf ~ 1l\iff it m ~ ~ PI~ft1<fit1f~ ~ '
<ffl' ~·eft~ ~r ~ ~ ~ ~eft ~'am: ~ ~~ ~ eft~1
Gim' ~ '{if

1) A~~"*(fR~~1

......................................................................................................... , ~ .

...................................................... ,. ; ........•......... , .
3) ftCffi ~ ~ 1Rf eR I
i) ~ ~ : ~ 6m ~ 't1m iiffillflRd ~/~ tI
ii) ~ ~"* 3Trtm: tR ~ ~ ~ ~ eftiiI'ffit ~ I
iii] ~ am: 4lfil1f ~ ~ ~ ~ 'U't'reT~ I
iv ) ~ PI tllfluI wnvr ~ ~ ~ ~ 'U't'reT~ I
. .
v) lllffi <ffl'~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ f.nff1«f ~ 'U't'reT~ I

4) ~ ~ PI&O'f~~d ~ ~'1lT 11ffif :

i) ~ m; tR ~ CfiT 3lT(8PT ~ PI~ft1<fidf mu ~ ~ 'ifT ~ I

ii) ~ ~ CfiT w:nur 'tF-f 0Q'fCIT{ ~ (Chamber of Commerce) ~ ~ ~ .\;f'f


~~I .,< •......

iii] ~"* fi:rc!; GfRfTfuf "* ~ ~ <ffl' -to am:.lfil1f (~ 'SIftt) ~ ;:fflf .Crr-IT
mm~,
iv) ~~~<fi(1CtG("*~~<ffl'~~·~~~W
CfiT~ lm ~ \;f'f ~ ~ I

5.14 ij I'ti:tI

~ a-rmr "* ~f.T ~ <filqqlt) <tiT 3Tftq ~ 311W ~ fi ~6fIG gt m \SfR'fT ~ I ~


f.Imtr ~ ~lJfl~t1: ~, ~ Sfilf ~ ~ tfRCf' tr.f ~ ~ ~ ~ ~ I PI~fd<fi(1f
<ffl'~ ~ ~ a-rmr ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ '3wf; \iffq CfiT ~ ~'cR t ~
~ CfiT 3T1m( ~ ~ -m it;fi _, ~. "I1'TR~~ (specification) "I1'TRCfiT
~ ~ am: ~ 't1m ~ <ffl'~ Cf>1~ "fRT I~ ~ ~ ~ 'tffiT'~ ~
m3tl~It1<fidf <ffl'~ ~~. ~ ~qrtq;-. if ~Wf ~ ~ \ifTlf I ~
PI~Yt1<fit1f
<ffl' 3t1~Id<fidf~ '@:f ~ Cf>1~ ~ ~ ~. I' .

lllffi ~ ~/Sfilf 't1m ~-~ ~ "I1'TRCf>1~ O<fi qRq~t1m * fi:rc!;


PI~fd<fiaf tfilf ~~/Sfilf fiNm Cf>1 m1 ~ * q;llf m m1t I 1:{f.iffi'CfITli t
78
~-~ wf mt<f -it; ~ ~ ~ 3ITWf <R"iT I ~ ~ ~ lR fiffi{ m -it; ~
PI~fdCfidf CfI1~ ~ ~ \3fR1f@d,lffiit -it; ~ -it;antrr{ lR mt<f ~ ~ t I mt<f
~ ~ -ufW lffii CfI114Ptllfd m -qr ~ ~ m (!'tIT ~ ~ m lR ~ ~
umfi tI
.~ ~ 31~CfiIR~ -ij- ~, .(clearance ) 31lqQ~Cfi m ~~ ~ ~ ~
,CR ~ ~ l=fl(i lR ufr ~. h l1lrr m~'CfiTlJr ~ CfIffi' m f.rtIf~ CfI1~ W fJ«;
~ IW ~ -ij- ~ 3tR 4~ 31R 5 tfiTlf (!'tIT ~ ~ <R"iT ireT ~ I ~ \Jij' ~

,1Um umrr ~ ~ SlJ1I~td ~ 3tR 4~ 3tR 5 ~ (!'tIT ~ ~) (!'tIT utAt ~


~)~~qi'r~~~~1

~ ~ f.1tmur ~ cf; t(ffi ~ PI tllftOI '5fJITUT If'f ~ ~ -it; ~ 3ITWf ~


tI~ '5fJITUT If'f \ffi ~ frnffJm f.titrr unm ~ ~ PltllftCfi CfiI(@11~.~ ~~.
3ffi1T~ a1tt lffii ~ ~ CfmIT ~ I ~ PI tllftOI '5fJITUT If'f ~ 31lqq~Cfidl lffii -it; ~
~ ~ ~ ~ m -it; ~ mdt t I a1tt ~ q;Jtf -it; ~ ~ '5fJITUT If'f ~ ~.
31~CfiIR~ CfI1~ ~ umrr ~ I
~ l=fTffi~ ~ 'd'Cfl ~ ~ -qr ~ ~ -ij- .~ unm ~I~ ~ ~ lffiit·
-it; ~ -it; ~ SlI~ftiCfidl~ antrr{ lR ~ ~ CfI1~. Cfmt ~ fum-cfi ~ ~
~ lR ~ <fiT 3lT(IftlJf 31~qll~Cfit I ~-~ lR ~ 'fiT 31T(Ift1Jf 'l19T Gffi(i -qr ~
, (!'tIT ~T ~ IDU q;{CfIlfT \;ff ~ tI~ 31T(Ift1Jf <fiT ~ ~ ~ ~ ~ I
~ ~ ~ anqT4IRCfidlaO "fiT 1U <R"iT m ~I ~ ~ ~ 31~CfiIR~ -ij- ~
".~ m~lITffi~"ff aIR ~ ~~<R"iT1 ~ anqT4IRCfidI ~ ~~
3IftjCfiIR~' -ij- lffii ~ -it; ~ ~ ~ <R"iT I ~ ~ ~ aR Tf<Ulf ~ "4t
l Uffift t - ~ ~, mm ~ ql~14Cfi ~ (!'tIT ~ ~ ~ ~ -ij-
I~ I~ ~ -it; ~ PI~fdCfidf <fiT ~ (!'tIT ~ ~ 31lqQ~Cfi~-~
~ ~ ~~) (!'tIT ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ I
!lffii -it; 31ffi¥J\~1 om'31(¥q¥J\~1 ~ ~ m -it; r.wrn ¥J\~iCfi1 m-it; ~ ~ ~
~ 31~Cfiltl ~ lffiit -it; ~ ~ ~ lR (~ ~) ~ ~ fffiq ~ ~ I ~
f.f:lw ~ ~ ~ ~ ifi1lfur QGlftiCfiltl-it;~ mar ~ fcti ~ lOO' <fiT ql~FclCfi urfq Cffl' ~ I

'.~ 31\!.iCfiIR~ ~ ~ ~ m -it; ~ Pr~ft1Cfidf <fiT~, lffii Cfi'r~ ~


m ~"ff 3TffiT~ ~ 'W<fi wf fcti ~ ~ ~ ~ ~ m ~~ ~ IDU
mm ~ ql~FclCfi ~ ~ umfi ~ a1tt CTGf3RRf: ~ ~ ~ 31~CfiItl IDU lffii Cfi'r
~~lR~~~"4t~~1

~ ~-~ ~~ ~ ~ m ~ ~ CTGf~ -it; ~ IDU iR ~ (Mate


Receipt) ~ ~ ~ ~ I~ ~ -it; ~ ~ Cfitr;:ft IDU ~ ~ ~ ~ ~ \iI'ffiT
~ I~ <fiT ~ ~ ~ lR ~ CTGR <fiT '5fJITUT If'f ~ CfmIT ~ ufr Pt~fdCfidf Cfi'r
~-~ m-it; ~lffilQ1 (incentive) ~m ~mnrer~ ~~I

~ gr ~-~ ~ ~. ~ mat~, PI~tdCfidf Cfi'r_ fi*; ~ ~ ~ ~ ~


31ll1ldCfidtCfi'r~ ~ I 1W' ~~: 31Q(sfil&4.(non-negotiable ) ~ ~ -it; ~ ~
m:tT I~ ~ ~ ~ anQT4IRCfidl3ITCfi'r1U m -it; ~ ~ ~ ~ ~,
. ~ ~ ~ ~ ~w'~ <R"iT a1tt ~ qmft (duty drawback) ~ mm
~ I~ -mtf gr m PlqidCfidf ~ ~ ~ ~ ~ cfi ~ ~ ~ ~'I ~
'sffif ~ • -it; ~ m~ a1tt uTI f.!nmr lffii cf; ~ Cfi'r~ .cf; ~ mm m
t a1tt 3iffif: mt)' ~ <fiT am ~ slIffil~1 ~ m -it; ~ 1U mm ~I

79
,.
~ 'lIfI1m:" 3I181(1{tt
fir.Jhf
~ ~ (Export Order) :~ ~ <fiTlJ,ij; ~ ~ ufr~I~I~(I: ~
~, Sflq·~~~tr.f*"~~mm~1
~ ctt ~ (Confirmation of Order ) : 31ll1ldCfidT ~ ~ ~ <fiTq;l1f ~ ~.
anW ~ vrnT q%Tafrtr~ ~ ~ W (l?lT uTI'1W '4t ~ W fcfi ~ m ~m ~
'f.iltfu ~*" ~ ~ I

~ ~ (Packing Credit) :~ vrnT 1R ~ ~ p- uTI ~lqlR:Cfi f.rlIfu ~


~~~ q?r ~ lffii *" frnnur, WIf am:: ~ ~ ~ 'CfI-ffl ~ I 1W -qm ~ 1'f "ijRlf
~~WI
~ ~ ~ ~ (Central Excise Clearance) :,~ ~ ~ ~
mu CfiI.((ql"11 ~ ~ ~ ~;;TI~ ~lIfdCfidf ~ q?r ~ ~ ~ W <fiTGfCfT,
tm m ~lHlffiT >IGR <tmft, ~; I

~ 3fUStC!401 ~ (Clearing and Forwarding Agent) : ~sfI"'1~'It1I >rT'a ~ uTI


~lIfdCfidf (l?lT 31l1ldCfidf m *" ~ CfiTlf ~ ~ I' flCfiT ~ ~ mm W amnfffif
1ITffi ~ ~ CfiVfT (l?lT,~ ~ ~ ~1ITffi ~' ~ ~ I~ ~ ~~
~ 31f!1CfiIR:q-j~ ~ ~ <tmft.~ I ~ ~ ~ (Freight Forwarder) ,~ cm
umrrWI ~
~,'q1f , (Forwarding Note) : m 'ijafQT'~ uTI 3F~ ~ *" w:f 1ITffi q?r ~
~ 0Cfi qR:q~d m *"~ ,

~ TmSlltI.mI?t'r.z:Cfi':ITdl
*" amm: 1R ~ ~ *" 3l'Iafc-f ~ ~
31f!1CfiIR:~ <f; l«rt >RWT ~ \ifffiT W I

~ ~. (Mate Receipt) : lJ,ij; ~ uTI -qm ~ mu >IGR ~ \ifffiT ~ \ifaf ~ ~


lffii q?r -qm. (ffi 1R Sllt(f CR ffiT W I

~-'FfCWf ~ (ShippingAdvice) : \ifaf ~lIfdCfiof ~ ~ *" ~'llffii ~ ..qm.


~ *" ~.qm. ~ q?r ~ ~ mm W(jGf~ 31ll1ldCfiffi <fiT ~ ~ ~ I ~. ~
-qm-"ffGR ~ ~ ~ ~ I
W~~ q«tiliiOI (Negotiation with the Bank) : ~ <f; ~ ~ <f; ~ .qm.
,~. ~ ~ >RWT <ffoiT ~ ~ ~ q?r ~ ~ "SIGFf CfiVfT ~ fcfi cm- ~
~ ~ ~ lffii ctT -~ -mw cm ~lIfdCfidf q?r ~ ~ I

q; 3 i) WT ii) mft iii] llffi iv) llffi v) WT'


"@ 3 i) 3!llIldCfiaf ii) ~ iii] ~ iv) ~ v) ~ ~
4 i) llffi ii) mft iii] llffi iv) ~

S.17 ~-'tffiCr ~
I) f-m ~ cf; m ~~ ~ mfl<r, ~ ~ (l?lT~. ~ uTI ~ ~ ~,
~m~1 .
2) ~ ~'~ ~ (l?lT ~ wnuT ~ cf; ~ ~ ~ ~-ffl ~
. ~?
3) f.1<m;~ ~ ~ m (l?lT ~ .~ 0Cfi ~ ~ ~ ~. ~ <fiTqof;;'
<i(1
80
4) ~~ 31~Cfilft~~f.!rtIfu ~ ~ ~ m~~ ~.qm ~ ~ ~
~~ 3Rf ~.~ ma ~ ~ <Fr-f ~~?
5) ~ cWf ~ ~ "'if{Vf l ~ f.!rtIfu ~ ~ ~ ~ 31~~lftm ~ ~ ~ ~
urnt ~?
6j ~ ~ ~ m ~.qm-~ ~ "'if{Vf (fcfi ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

~ v;<F~ -:qri (Row Chart) ~ I


7) "ifRi ~ ~ \ifiif "ifRi ~ ~ ~ \ifTID ~ Oiif cWf ~ ~ ~ ~ ~ m
~~?
8) ~ ~ (Duty Drawback) ~ ~ GTCrr ~ m~~anq:qlftCfidl~l \RCfiT
qvf;, ~I

.ne:W ~ ~ ~ ~ ~ ~.~ ~ w-f am: 3l'Rm1 ~ ~ m,


lf~ ~ ~ fGlIlClfcNJI('1~ ~ rr ~ I it ~ 3f1tlCT; ~ ~ ~ ~ I

. "tIlf trmf : t!!Rftflt ~ ~ ~ (~~), ~ q~if;!wl :~ (arnuft ~)


~ si•.,tI('I~ : ttritt ~ I{<Rftflt tiffm#t t1T1T 1,11 am: 111,~ w"R'I~ mm
', ~<fiT~: ~~ (arnuft~)
J

;~ ~ :~ aifq; ~~ 'lffif ~ <fiTWfiWR : ~ ~ (~ ~)

~ 3{K~ alR 3IR. ~ : (~~) ~;e<0}4"1('fIjl~fllj AO}\JIik.~ TR


~ Wtr : ~ ~ (arnuft ~)
~, ift.~. : t{'Rfcitt 1fIlfbl, ~JiI('l~1 q~~ill ~, ~ (arnuft ~)

81, .

You might also like