CHU - NGQC - CHI
THO-WAL GIA-LE
VAN CHAT RO NAY LONG HIEU HAU
LE NGHI NOI CO Y TIEN HIEN
Nh& xu&ét ban HU'NG- LONG
Sé 38A, Dai 16 Hai Ba Trung — Ha-NoiTUA
Ngwoi fai mat ding trong vit-tra.
C6 lam nguoi phai dit cworng throng,
Thank hién xwa d& lam guong.
Nhé nao mirh bé coi thueng, coi khinh,
Lé troi dit phan minh vin tiét,
Viée nhin gian phdi biét lé nghi,
Cho coi vide do cha chi.
Thanh hién da ddt vay thi nén theo
Yang, hon té, cac déu phai dit.
Ludt lam sao ta nhit nhau cing,
Nhan, nghia, 12, tri, tin, trang.
Tham twéng trong sach xét cing cd-nghi,
Quéec dm dién dem di trayéa ba.
Lé viin kia ché hoa cho adi,
Tam lam nghi thite cho ngudi.
Nha nao ciing cd d thoi ma xem,
Aichia c6 ta néa gidi thieu,
BE diél Geng git’ dieu t gia,
Ho hing thé thir cia ta,
Truc lahivu lé sau la hida tong,
Ché nén b3 hur Iehong tré-ndi.
Viéc gi ma dao phdi thi theo,
Ctr chi gitiu co kh6 nghéo.
6 sao phai dao lam nén cho ngwei
Din ngi agoat eho thei phan tr.
Giot méu dio kia chit phiong chim,
Nom na ehép adil miy van.
Phdi nén ghi léy chor phita bé qua.
NAY TVANoi dau
Pham ngudi ta & doi, phai nén biét hiéu
the cha me, thudn cing anh em, ho hang than-
toc phai c6 cuwong thuong ludn-ly, xua_ thanh-
nhan cé noi: Lé dung hoa la quy, Iai néi: Lé
phai tin tién cho nén xa xi, tang phai gian di
cho nén cau tha.
Ay vay lam newoi ta mudn biét 18 nghi
phai trude hét xem gia [€ cho nén 5d qua
nhitog loi khuyén day cha thanh hién.
Doi xwa ai Sai dau Tuc sAp lam chung thi
phai roi ngud? «6 bsnh déa nha chinh-tim,
nganh dau vé phwong dong, dé duge sinh-khi
bao cac con chau pai yén-tinh, sé hdi nguoi cdo
déi din gi kho dat tén hiéu cho ngudi
pict, rdi bd hét ; Mic cho ngudi 40 modi
xem chan tay 0 \ sho thong-tha, ltiy bong dé
vao 16 mii nguwi, be bong khong thay dong
nita fy la khi tuyét, thi lay chié. dia dé ngang
mdm nguoi dé doi cai ham; rdi dua nguo xudng
dit mot phut lai rvoc nguoi lén sai nguoi len
chiéu hé,Cim cdi Ao cia ngwoi chét Sy, tay irdi cim cd do,
lay phai ciim vat lng ao, tréo lén mai nba, goi ba titng
ba hdn bay via cha dau vé voi con (hoic me thi goi ba
bdn chin via, me dau vé voi con) goi xong xudng, treo
ao fy trén ctra, bay gid trai gai méi duge khéc, ma khéc
at tham-thict
THIET HON BACH
Hé khi ngwoi sip tt hoi fy 7 vuong lua trang hay
vai triing, dé lén long long nguoi, tit hoi rdis® dem ra
két lam hdn-bach, 1 dau 2 tay 2 chan gidng nohu hinh
ngirdi, bao gio nhap quan biy 48 ra ban tho.
LAP TANG CHU
Dang con ¢a cia ngwoichét dy, hay la chau dich ton
thira trong, l4p cha Phu thi vo nguwoi chét, név chét roi mai
nén dung vg ngwoi chit tang.
Cha con ma con cétaug me hay vo con, thingwdi cha
chi cing direc. Nghia [a 18 thdng vu ton.
5LAP NGUOI HO LE
Phai chon ngwéi ban than hay hang x6m ma co biét
18 moi duge. Cac ngwoi nha tang phai nghe theo ngwoi
h6 18 bao, laichon 1 ngwéi gift ti8n Inguwdi bién 1é phing
vidng, chi tiéu viée gi da cd sé trach.
TAM GOL
Lic moze duc cho ngwrdi chét, dé sin mét con dao nhd-
1 vudng vai mét cdi luge, cai thia 1 it d&té dit dd rau, 1 ndi
noe ngii vi hiong, ya 1 ndi nade nong khac, lic tam
vay man cho kin, ngwoi tang chti vao khéc quy xudng,
ngroi hé viéc cling quy roi cdo Ut ring: «Nay xin tim
goi dé sach bui triin, » Xong réi phuc xuGng, dirne day
cho ngay, cha thicon giai vao tim; mie thi cou git vao
tim, nghia 1a tim g6i lay vudng vai fy dip vao nude
ngii vi lau mat Jaw minh cho sac
Wy hirge chai toc ngwoi cho xovg. sox vai bude téc
cho ngwoi, roi fy khiim khac lau 2 tay 4 chan lai lay
giao cit mong tay mong chan, mie ao quan cho chinb,
méng tay, mong chau géi lai, trén dé trén doi dé duoi
a8 yao trong quan fai, giao [we tbia va née dem chon
di, rdiruée ngwoi ra dé lén giwong.
rdi bé khan ay ra,
PHAN HAM
L&y it gao nép sat cho sach, ba ding tién mai cho
sang (gitiu sang thi diing ba it vang sdng, 9 vién ngoc
chai).
Tang chi vAo khéc, quy, ngwdi chitp su cing quy
cdo ti ring: «Nay xin phan-ham phuc duy ham nap»
cin céc, tang chi vao chap sw suéng: so phan ham, thi
tang chi 1 xuéng, day dimg ngay ng&n, tang eh vao ngdi
én tay phai, sé c&t phi mit ra, chApsy xwong : So phan
bam, thi tang chii My cai thia suc it gao vdi 1 déng tién
tra vao mdm bén phai.
6Xu6ng tai phan bam thi tra vao bén trai, xwong
tam phan bam thi tra vao gitta, ba [in nhu thé rdi bop
mbém ngirdi lai, phd mat di nh truoe.
NHAP QUAN
Ké lam con cho nghe thay, ding ca né,chon ngay méi
lam, d@ khi ngwdi bé ra. tbi 1a con bit hiéu, cho nén
viée nhdp quan liéu mi lam.
Cac con vao, chips xiéng: tu Mp (ditg gin vao)
cf ai (khoés cf 1én) qay, chap sw ciing quy, cdo tir ring
nay dage gio lanh, xin rade abap quan, cin cdo.
Phi phuc (18 xudng) hung (day) binh than (dng cho
ngay) con giai bén (Ai, con gai ben phi, tranh ra hai ben
sitip viée quay vio déu cim taquan nang lén
dua nguoi vao cho ém ai cic con khéc r&t tham; xem
cko chinh gitta quan 1ai, néa cd hd chd nao phai lay 4o
citi cfia ngudi hay dd bd khuyét cho day 4%, rdi gp
p sau, bén trai gip truée
au, sonnep dong lai, raoc ngwoi ra giira gian
fe get A
pho yet d
dei diu trede,
bén phai
aha diu v8 hwong nam, 2 bén quan tai gidi cé dén
g6i ma khéc.
THIET LINH SANG
Pkt citu @& yén vi, nha rong thi link savg dé 6 phia
déag citu, quay man 48 gdi citing nhu Itc sdng, som hom
rege ra rude vao, néa chat hep thi dit linh- sang toa &
true cfu, co hdn bach dé trong $, ch&ng co thi dé yao
giky, hoc hinb Anh tay ding, ngoai bay té khi cdc
d thd vong.THE THIET LINH SANG
Tw lap, cir ai quan iy (ede ch&p su ra rita tay) thué
cén (lau tay) nghé link toa ti8m (buéc lén gin da) qui,
phin hwong. (Chép sw dét hwoag) phi phuc, hung,
Dink-than cham tira (chip sw rét rugu) dién tin (dé
rugu Jén) ai chi (thdi khéc) giai qu. (Cac con chau qui ca)
déc cao vin (6 bén phai chi nh4n) phi phuc, bung binh
than, cir ai cite cung bai (khéclé xudng) 2°18 bung, bin
than, digm cha (pha nwoc) phan cae van (d6t vin) 1é tat
(vai) giai gai lai vao noi ngdi-
PHEP VIET VAN
Luc cbwa chon thi viét 14 céo vuged phu (me thi viét
cd mau) mé quan, bo mé phi quan. DA thanh phan rd
thi viét la cdo vu hién khao (me hién 1¥).
Té cha sung [a c} tir mé m6, me thi sung 1a ai tk
mé md.
Néu me chét réi sau cha chét thi sung la c6 ai 1%,
nghia Ja cA cha me chét ca réi. Nbw cha chét me con
thi viét: Co tir tén mé cung biép mau. Nguyén thi Ménb,
(ho gi thi viét ho Sy). Me ché@t cha cén thi viét: Ai ti
tén m6 cung thira phu ménh (khéng phai viét bho)
Hoe nhu cha la chi tang, chdng té vo thi swog 1a
ai phu mé xuit ai ti mé chong ding trade vai con
darng sau 18.
Neay dé thi swng la tu tir tu ton.
VAN THIEL LINH SANG
Niim gi, ngay may, thang méiy, cé tir tén gi, vi ray
d@t link sang, kink dang coi trau nam ruou ede vu cd phu,
ture chite gi, ha gi phi quan. Vi lién viet:
8Than 6i!
Thin phu (me viel la than mau) di dau, bd noi 1h 1y,
cay ling gid lay; dau don nhé mét phut hoi tan, tén con
ngwdi mit; sét xa thay adi dwong chia ré. Thé moi bitt
thay doi, co gigi, ménh méng. tran thé, chit tinh
con tho chéu dgi, chi thay chung phing phat hon may,
dén cong b& di nguda Gn, goi la rhitt link sing mét Ié, té
cho phdéi phép ; tudn theo thoi tuc ddt bag, mat cing nhu-
con; dau don ide iong lit tré.
MINH TINH
Lam bing vai dd 7 thirée (thudc. cd) My but viét
ch phe tréag, cank tre lam can dung, & pbia dong
livh sang.
Cha chét viét: chire tuo: gi, bo gi, tén thuy 1a gi,
pht guan chi linh ettu,
Me chét viét: theo cbhtre cia cha, m6 cong chinh
1bSt, (hofe tr&c that) ho gi tén gi, ohu nhén chi link cétu.
Viét pai danh: qui, khéc, linh, thinh, cho 48 pham
4 ngay thanh phuc thi giaigdi may d6 sin sang, cha
ihi sd gau me thi vén gdu, néu cha d& chét rdi, thi cho
me ciiag duge sd gu.
THANH PHUG
Cac mii Ao dé tang dé vao cdi mam dit traée an,
ngwoi chip sy xuéng: tr lap (ditng vao) ett ai (khéc)
cho tte 6 thang tré 1én ddu vao mic d3, m&e xong chitu
theo ngoi tiét hanb 16. .
NGOT TIST LE
Ty lap, et ai. quan thy (chp sw ra rita tay) thué
cin (khiin iau tay) ngh3 bttong dn tiga (buée Ién truce
9an) phan hong (d3t biong) cham tira (chp sy rét rire)
qui dién tira (d8 rwon lén) ai chi (thoi khéc) giai qui,
doc chic (6 bén phai chi nhan) phi phuc (1é xudng)
hung (day) bivh than (dtrag cho ngay) phuc vi (lui xudng)
diém tra (pha cha) cir ai etic cung bai (2 18) hung bint
than, phan chic (d6t van) 1@ tit (vai)
THANH PHUC VAN
Than 6i! céythung (me la huyén) swong phi, nai hé
(me la di) may che, lam chi déc dia hai gisi; cha oi Lhon
mot ngay khéng 6, danh ring tte sink cé6 ménh; cha oi!
kém mét ngag khong di, dui thém hoé khiin lugi doi khén
s6; la chau dan con; chin khac radt tim béi réi, truée
link toa do tham thay do trang ;kéu gioi vgca dat ; hai
hang gigi lé dam dia, tang phuc nay da sim di, kinh bag
thank phuc lé nghi, nh dire ett lao ; trace link toa khée
than ké lé, chirng long lit tré ; tinh cha con dau don Diét ly.
(Nam ngay thang nha lé (di 6 trén, day chi la long
véin théi)
Nhitng chit cha, néu me chét thi ddi la me,
CHIEU’ TICH DIEN
Budi sing gidy bung khin Inge, cdc con vao qui khéc
3 Uiéng, rdi quan man Jéa, ngwdi chip su qui cao tir
Ngay da sang rdi, in raoe link bach ra linh toa, voi roc
hon bech ra @Xt vao }, vat man gion chan géi, budi chidu :
cdc Con vao tree an qui khéc 3 tiéng, chip su cilug qui
cdo tir ring: ngay di dén chiéu, xin ruc linh bach vao
noi nghi, phi phuc, binh than, rdi ruve bén bach vao
dit & linh sang, chan 40 dém budng man xuéng, tho nh
luc sOng, ba ngay nh vay.
10
gtNGHL THE’
Tu lap, ctr ai, quan tay, thug car, nghé hong An tién,
pbain huong,chim tira, diga tira, ai chi, giai qui, ddc chic,
phi phue, hang, binh than, phuc vi diémebi, ct ai cue
cung bai (218) hung bai, bung, binb than, phue vi, phan
vin 1é tat.
vAN TE
Nam... thang... agiy.... €6 tit... (me ai tir) vi le chiéu
dign (‘ich dién) cin siva dau ragu, (hodc c6 thi viét la ch
zoan) moi vdi long thamh dang lén 6 phy (cé mau) phu
quan (me nhyu nhdn) link toa rang:
Than di) than phu (mau) di du, cdi twin ving mii,
som toi thiun sont; tia ddu thay giong cwdi tiing nvi,
ngoy dém kéu kkde: edn déu la vat ta nuéng ngon, cha oi
(me of) ray da sang roi (l6i thi doi la ti réi) le tuan
chiéu dién (chiéu doi la tich dign) gol la chay bita nhat
thong, chtrng cho chit Anh lit ted
CHUNG THAT (9 paay va trim vga
Tuiin chung that va trim ogiy, nghi tiét theo nhu pghi
tiét 6 trén chidu tich dién.
VAN (18 186i nha tren)
Ném.... thany.... ngay.... 66 tt (me, la ai Ke) tén md
vi dén tulin chung thit (hay trim ngity ) kink sia rau rugu
cé ban moi vit dang lén cd phu(mdu) mé mé.... phi quan
vj tién.
Than 67! thin piu (mau) di dau, véi vang chi miy,
gigi cao cé thau, tham thiéi mudn phan thuong thoy!
11ngwoi doi gide méng, hinh anh phi van, ngdy tra chim bay +
Uié! viva bén chin (iréim ngdy la tat khdc) thoi dwa thém
thodt; nay da bay tudn (trim ngay) cdy ling gid lay,
Khoc kun sao duge, lung com dia mudi, goi chit dén an.
BUA BAM
Pico thir tr, di trudc ngiwroei cim tiét mao, tht hai
dén dan triéu‘(nam dé-trung tin nit dé trinh thuan) dén
huong @u nha minh-khi, an thie, minh tinh, link xa, cong
bé tong tang, ctu bach m6 (man tring dé cdc con chau
di 6 trong).
Citu bap dén thi 2 nguoi cam mao thuao khua bdo
yet, rdi cdc phu cong My 2 cdi don dé ngang trén
huyét, d8 doi ha ctu, 2 soi day dé dovg citu xudng tir tir.
Hiéu cha xem thiiy pban kim cin than, dong gidy cho
citu xudng, ngwoi con ding truée huyét, viva khéc vita
1é 2 16, cfru ha xudng rdi, cdc pha cong etr cach 1 thee
Jai nén cho k¥, nhung cho lam sé quan tai.
Huyét lam dirgc nitta chirng thi té hau thd
ti BAU THO NGPI THET
Bay v8 bén trai md, Lng di chi sy, 2 ngwoi chip
Sy, vao1é hau thd. .
Cuc cung bai, (2 18) Hung binh than, quan tay (chi
sw chip su rita tay) thué can nghé hwong 4n tién, qui,
thuong hong, cham tiu, loai tira (8 c& xudng d&t) phuc
cham ttru, hién tu, Pha phuc,Heng binh than, thigu khuoe
(lui mét ty) quiddc chuc Phi ptuc Hung binh than pbuc
victc cung bai 21é Hung binh than Phan chic 1é t&t.
12VAN TE
Mé tinh... phi... huyén... xi # chit tén... kinh léy md
vdt... edo chung. .
Hauthéthi chi than vi tién, Nay cha mé quan... Md
danh hiéu... Xa lanh cdi tran, vdy dem tang 6 md xr.
Troém nghi : Bat co di lank, se do phic hoa, dan réng
két phat nho chung thin lye, nhung theo 7 mudn con &
phan mua, d6 Cure throng ‘inh, xiét bao edm cach, nay dé
m&s-yéri ma dep, 1é bac long thanh, trong on dai dtc, thaw
ndi ngu tinh, khién cho vong ditge hyp thar, yén dm & not
chin suét, phit hd ho hang con chau, ldu dai an hiéng trim
ndém.
“pi THAN CHU
Bay-hwong an Struc linh toa ding truoe dé cai ban
dit thin chi, béa trai ban dé bat nghién mwe, quan dé.
chi dirng 6 phia dong ban dy, lai dit mot ban dé lo
huwong biu iugu cing chau noc ngii vi, béa phai dé bao
chic, hwong nén binh tra, chip su din ché nban ra ding
truéce ban, . .
NGHL TIET pE CHO
Quan tay (quan dé chi) thué can xudt chi (age@di
pbu thugc md hop than chii d& méc chii ra trén ban) dé
cht (dé ham trung tréec, sau dé phdn dién) Phiing chi chi
linh toa (bung chi d&t 1én)tha b&n bach (ck! hdn bach
ai) “bghé tinh toa tién, phan hwong qui cham titu, hién
tiru, hién soan (dang cé lén) giai qui 46> chic (vin nay
khény ddt dé khi lam 1€ phan khéc moi dét) Pha phuc
Hung binh than Phuc vi dim cha ctr ai ctic cung bai
(4 8) Heng bink thaa’ ai chi, ta chi qua obj bai, (d?
cha vai gia).
13VAN DE CHU (thé thie nhw trén)
Cao vu Hién khéo mé mé. (Mela Hién tj) vi tién, than
ring: bing thé m& wuong, ehdi thung. (Me la Huyén)
dugm tuyét, gioi gia doc dia; khén dem tic cd dén boi,
giot léchira chan; cam chju than hin biéng nhde, Nay da
mé yér md dep; cdi tran hodn khén thity hink dung, magn
miia son dé mac den; dé thiin chi d8 ghi tén ho, thoi’ tie
day Gm dong xa lanh céi tran, muén thud tim dau théy mat,
thuy higu race vé ty ly, trim nam chirng gidm tée lng.
THANH PHAN NGA THUG
Tu lap c% ai quan tay thué can phan buong cic
cung bai (216) hung binh than cham téu qui bin tha
giai qui dge chic Phi phuc bung bai (118) bung binh
than diém cha phan chic 16 tht.
VAN TH THANH PHAN
Nam... thang... nady. . cd tir... (me tht.ai tir) vi da thank
phan, kinh dang lé bac, edo cing Hién khdo... Phit quan
(me thi hiéntg mé thi nhunhdn)truéc m6 khéc ma than réng:
May che nii Hé (me la Di) sét sa thay con tao da doan
be tham thanh cén;rgao ngdn nhé héaco thay doi, throng
6i ;kém mot ngay khéng di; mudn nim gidic méng ; dé dm
duong chia ré déi duong; hon mét ngay khéng 6; ba thus
dao sdu ; biét bao gid cha con lai giip. Ming thay séng tron
thdc toan, nay dé&mé yén md dep, tuy cong} tron d&t dd cd
ving; ciing béi-gidi cho tron hiéu, goi la dang nén huo'ng dai
rugu ; trade mb xin hay thdu tinh,
Téxong rwge than chit (hay bdn bach) lén xe da rvée
vé thi bién chi mot ngwoi dan truée linh xa; trong vé
nha-ma khéc, cdc ngudi theo sau, vé dén nha, chip sw
141 ong dén bén linh xa qui, xwong xin ruvéc thin chi (adn
bach) vao linh toa, ede hO 16 rade vao, rdi thiét nghi 18
phan khéec, bing khong lam 1é phan khdc, tht céc con
vao lé ta 4 16 yén vi, xong ria chantay sach sé dgi lam
% ngu té
PHAN KHOC NGHI TIHET
Ty lap cir ai, ai chi phn hwoag (chip su) cic cung
bai @ Wy hung bink than, cham tira, qui hién ta. giai qui
$c chic ‘bén phiit Pha phuc Hung hai.(4 1) hirng bink
than, phan chic, 1é tat.
VAN TE (thd 1é nhu truéc)
Than 61) thar pha di dau bd noi tran thé, mb yén ma
dep; di hai da tim duge chitin a&t lank, sdug khén chét
thiéng; bai vi xinrwéc vé noi 1h ly, hém mai tham viérg
chin tir dong daa gidm tré long, céng irc cao day; trén
linh toa chieng cho bac lé.
TE TO NGHI TH
* ‘Tum vi cite cung bai (2 12) hung binh than, nghé huong
anti8n, qui cham tiru hién titu, dée chic, phi phuc, hung
bioh than,phue vi, ctic cung bai (4 18) hung binh than, phin
chic, 1é t&t.
VAN TE TO.
Ndm... ngay... thang... te tén la... vi ed ngu té phu
than (mau than) kinh dem 1é bac... mgi vat dang cing
hién t6 khéo mé.,. hitn 131g... tang 16 khdo... ting td th...
cao té khio... cao td ty... chur tién liah...
Vat géc chung gidi, ngwvi do & t6, xét vi than phy
(me la mau) qayén tran, kinh dét so ngulé sé, xin che link
15gam each long think, ho con chan hurd-ag thém phic £6, kink
cdp. Co di chit bac anh en chi em, 6 gan & a1; xin cing
chiéu ed,
NGU TE
Lam so ngu xong giép ngay nhu (ngay &t, dinh, ky
tén, qui la ngay nbu) 1a ta: ngu, gip ngay cong la -tam.
ngu (ngay gidp, binh, mau, canh, nhaém la ngay cwong)
nghia ngula yen, song thjt vB cai dit, khi phich con
bang heang, cho nén ba lan té d8 cho duoc yén dn.
NGHI T! TE NGU (lai tam cting cing)
Tu lap xuft cha (mé thin chi) cit ai, ai chifaghé, quan
tay sé,quan, tay, theé car, nghé huong An tién,phin hong
(dtng dét gio ngang chan kh&o xin cha (hay me) duong
gidng & thin vi) clic cung bai (2 18) hwng binh than, giang
than (chap sy 16ng bung rugu 1 6ng birag chén déu nginh
vao chit nhan ding bén) qui (chap su cing qui, chi nhén....
cam nim rét rrou) thatira (chi nhan bung rage go
ngang chan, matkh&n mé than & am lén nhap thin vi,
khan xong rét chén raga vao sao mao) Phi phuc, hung
binh than, thidu kbue (lui xugng mol ty) ete cung bai 2 18’
hing inh, than, phue vi,tham than etic eung bai (2 18) hung
binh thén tién xoan (dem cd) so bién 1, nghé tira trae
tn (ra ché dé ren) cham tha nghé linh toa tign (chip
su bung rrgu tién yao) qui(chip sir qui dia rgu ch?
chiinhan) té tira, dién titu pha phuc hing, bink than. sdo
khue (lui it) qui, giai qui, déc ehtc (cha nhan ben phai,
tu {Xt khdc trévé thi doc & bén trai cht nhan) Phi phue,
hung binh than, thi8u khuoe,et ai (khac c& lén) ai chi
ete cung bai (minh cha 1é thdi) 2 18. hirng, binh than
phuc vi A hién 1é, nghé tri trac sé,cham tiru nghé, lin
toa tin, qui, té tira, dién tia, phir phuc, hung bai (2 18)
16hung binh than, pbue vi, chung bién,lé, nghé tri: trac tin,
cham tira, aghé linh toa ti8n, qui té tiu, dién tu, Phi
phuc (2 18) hwng, binh than, phue vi, hyu thye (chip sw ra
rét c& ba chén) chii nhan di ha, giaixuat (giai nganh dong
gAiuganh tay phai im Ling) bap m6n(bé man xadng) chic
hy ham (chp sw dting truéc huong an ding 3 tiéng rdi chic
hy bam) khéi mon (mS man) chit nban di ba phue cuu
vi, (lai quay c& vao gitra) ditm cha, cdo Igi thanh (chic sw
6 trong ra bén phai chit nban) xwong Loi thanh (ena
nhan lai lai mét cht) tir thin ct ai cic cung bai (déu 2
18) hwng bint than, aichi, phan chic nap chi, tri¢t xoan
(ba 6) 1é tat.
TE NGU VAN (tai tam thong ding)
-
Nam... thang... naéy... ed tir. (me thi ai tit) nay vi
so eg lé sir (lit, tam thi ddi chit so) kinh sia trau ruga
cu soun mol vat dang léa hién khao... mé qaan thiy md...
Pati quan (me thi viét hién ty md cong chink thal hay Wrée
thit, ho gi nhu nhan) traée link toa khoc ma tran ring
f han di! vét adi sao roi, may bay giting khuyét, kha trach
thay igo héa dadoan, chi dén néi dan con dau aon, nhé cha
wua; tinh rétihdo hién, ducinhuéng trén kink, ngodi lang
trong ho, kémén ngwoi yéu tirdng cinh tugng doan vién; gist
cho sing tron tam chin murgi muroi tabi;d? dén céng ba nim bk
mom; sé ngol chia biti iréng mdt nhd eum hop; gidi cho sing
da ba van sau nghin ngay ; dé dén on chin thang cu mang £
dé dau mang nding. Throng di! téc tx cha bdo, céng
direchra dén. bing dau mot phil hoi tan, am cung xa céch
musdn nim gide mong, chia ré bide nam. danh ring phach lac
by-vo ; tang liém d& yén mét gide, in bay phing phil :
biét daa dink sé ma vé. Dau khée vén than dai ; tim dau cho
thay, dau tdi kéu som goi; khén ndi dé la. Thoi thi théi !
Hon mot ngay khong 6, kém mot ngay khong di; khong con
17som tdi tréag nom; khuyén din li chau. Séng mdi ngwei
mét nét, chét méi ngirét mot ching ; khong con nguoi ngay
dém day bdo; stin sée datz con. Nay so ngu té (dai tam thi
di chit so’) dang chut long thanh, dia mudi lung com, chén
eanh dai rwgu. Céng dite cao diiy ; tréa Linh-loa chieng tinh
chay nhat. Khoc than ké-lé ; duct just vang théa tri vay vitng.
TOT KHOC (trim ngay)
Sau lam ngu gap ogay gidp, binh, mau, canh, nham,
Ja crong nhat tét khdc, té dung catlé, néu ai con quan dén
trim ngay thi khong duge hanh 1é (tét kh&c, dén trim
ngay thi ding nghi tiét «chiéu-tich-dién» van té thi
ding vin tram ngay @ trén cfing duoc.
NGHITIET TOT KH6C
Tw-lap, XuSt-cha, Cir-ai, Ai-chi, Gidng-than,
Nghé-quan-tay-sé, Quan-tay, Thué-cin, Nghé-hwong-
an-ti8n, Quy, Thureng-hvong-thi-tire (rét ¢& vao sa-mao)
Phi phuc, nung, bdéi, hung, bai, bung binh than phuc-
vi, tham thin ctie cung bai (4 1) hung binh than tién soan
(cb nhan bag canh, vg bung com) so hién 1é nghé tic
trac sé (bin dé rugu) cham tira, nghé linh (oa tién, quy
tétdu (vai) dién tira (dé rirou én) phi phuc, bung, bai,
2 18) bung binh than (Idi mot chut sé ding) quy, giai quy
(cae con chau quy) déc chiic (doc & bén trai chit nhan) pba
phuc hung binh than Cit-ai (khdée t&t cd). Ai-chi cite cung
bai (cha nhan 2 18) hung binh than phyc vi. A hién 1é ngbe
tri trac sé. Cham tiru nghé linh toa tin, quy (é tru, dién
tiru, Pha phuc hung bai (2 18) hung binh than (néu dan-
ba 18. thi 18 418. khong phai binh than) Phuc vi. Chung.
hi€n 1é nghé tri trac sé. Cham titu nghé-linh toa tién quy,
té tiru (vai) dién tiru, phi phuc, bung bai (2 Jé) hung binh
than phuc vi hyu thie (rot 3 chén) chi nhan di ha giai
18xudt (giai nganh déng, géi nganh tay) Hap mén (chap sw
bd man xuéng) chic hy ham (chic ng&oh hudoag bac ding
8 tiéng rdi chic by bam sauj hha: mén chi nhan di ba
phue vi (lai quay c& vao), diém tra cdo Igi thanh (chip se
ding ding tay nginh vé ding dong réi xaéng), Loi
thanh tir thin ci ai cic cung bai «lé4 18 ttc» beng,
bieh than, ai chi. Phin chtc nap chai «day thin cht las
triét soan 1é tht «vai réi ran.
VAN 16
Ngity thang tioi dua, t6i tuiin tt khic, edy ling gid lag
khée lam sao duge, lung com dia mudi, goi chit dén on,
cha. (me) tir khudt mat, twéng link hin nhw & linh sing.
Con khé c6 long, the lie chét nhur the Lic sing.
TIRU TUONG (gid dau) DAL TUO'NG (gid doan)
Nghi tiét, theo nhu nghi tiét t6t-khdc 6 trén. Ch&p-er
xwong: ty lap ctr ai, ai chi réi cdc con chau vao, giai bd
phing vai sd khan truée nguc, sav wag di, mi thi bé
phy ban bén ngoai; gai nhiing quan dai khong duge dé
‘quét dit, ao thi bd nhitng miéng & lung di, xong chiéu
nghi-liét hanh 1é.
Dai-twong cting xwong nbw vay, cdc con vae déi Ao
cham khiin sd, chit gay, mii do déu bd ca, chi phuc 43 trang
thoi, cting céu nghi-tiét hark 12.
VAN TE
Nam... thang... ngay... C6 tir... cing cd ho, vi nay din
ngiy tigu (dai) twong kink dang chay rhat, moi lé cdo chung
Hiéna-khéo (ti) tién (chive tic) ho... quy céng tz... thay...
pk quén (me thi mé c6ng chink hay trdc tht mé quy thé
hiéu tir (rifu) md niu nhan) {ruse link tea khéc ma thee
ring:
caThan dé! Chdi thung (kuyén) tayét pha, niti hd (rt). may
che, lam chi som déc dia h&i gidi; hon mot agdy khong
6. Banh tit sinh cé ménh; kém mét ngdy khéng di. Nho
nhitng lic mét nha xum hop ; cha truéc (me) con sau. Bong
vi dau hat ngé chia phéi ; ké cén ngwoi khudt, Thirong oi f
_ céng dite chua dén; dau don nhé chica chan giot lé.. Am
cong xa cdch ; Sét sathay boi réi rudt tim. Tink dét ngér
tay; ké thang 2a hai ndm mudi ba thang, tiéu tong té dayén,
chia ‘khé hing 1lé; tinh ngay vira ba trim sdu mét ngay
gid dau diénté. (Dai twong thi a3i 2 cau nay: tinh dot
ngon tay; di ba nim hai muoi nhim thang? 1a tiét dai
trong, chia kho hang 1¢; Da bay trim hai muoi mot
ngay ; 1a tuan gid doan.
Chay nhat dang lén; desi chin sudi cha(me) gia ching
gidm. Khéc than ké lé ; traéc linh sang con tré khan cau.
cui vin him huéng.
pAM TE (trir bé tang phuc)
Sau dai tréug rdi cach mot thang, 1a tir khi dé tang
dén day tinh 27 thang, nghi tiét d@ tang cfing nhw dai trong
nghitiét, tron ngdy nao duge ngay cbii-nhan mic dé tring,
quy ki fa ty ti tén gi xin dem ngay nao kinh tién dam
su cing Uén kbdo (howe 1a t¥) 48 bé cac dé tang phue,
kh&n xong pha phuc 218. (Nghi tiét theo trén),
VAN TE
Ndm.. ngay.. thang... iw t& (con the tu) tén...
cing cé ho vi dén tuén Bam te, kinh sira le bac myi thit cdo
“eung hitn khdo (me la t§) (shire toc cha) mé cdng ty...
thuy... phi qudn (me thi doi nhw trén dai twong vin) vi
tién.
20Than oi? ihan phu (mau) di dau, cdi Lia ving me,
gist cao cé théiu, thi thiet trong long, mé met trong choi
thung (mela huyén) lt rung; giot ié chica chan. Ngdnk
dau nom niti hé (me la di) may che ; mgch sau thon thire.
Ke tit khi cuéi hac lanh cdi tran; ké thang dé ba néim hai
sau thang; qua titt dai tong. KE tte lic bing cau qua cita
$9; tinh ngay vicabdy tram tam muoi ngéy ; la tuan dam
1é. Thoi tu day ; tang sy hét roi; 1é hung thanh edt, Hao
con phang su; long niéu van thanh. Trénlink tga mdi tuain
chay chat, deci sudi vang cha (me) hay chirng tinh.
CAT KY (ngay gid)
Trw6e mot ngay chit vhan trdé xudng vg con adi dd
mic, vao nha the ruée thn cha ra chinh tim, néu khong
co nha tho riéng thi yao ban tho mé thao chi ra cing
dugc.
NGHI TIGL)
Tw lap tham than ctic cung bai (4 18) hung binh than
gidug thin (ea thin dedi Am, rot chén rwqu dé xudng
-d&t Up chén day) nghé, qnantay sé, quan tay thué can,
nghé twong an liga, qui, throng huong trong ttru, (rot
rirgu vio sa mao) phi phuc, bung binb than bai (2 18)
hung binh than phue vi, tién soan so hién 1é nghé tira
trisé, chiréc tiu nghé tién tS vi ti8n, qui té tu dign
pha phue bung binh than. qui giai qui, doc chic van, phi
phuc. hung binh than, ett ai, ai chi, etic cung bai (2 18) hung
binb than pbuc vi 4 hién 18, nghé tity, tra sé, cham tira
ng.é tién td vi tin qui, té tru, dién thu, phd phuc, hung,
biah than phue vi.
Chung hién 1é nghé tir tro sé, cham titu nghé tién
% viliée, gui, té tie, dién tira, phat phuc, hing, binh than
atphuc vi hin the (rét cA ba chén) chit nian di ha giai
xuat, (giai nganh dong, gdinginh tay) hap mon chtic hy
ham khai mon, phuc’ vi diém cha cdo loi thanh, (chic dirng
vé bén phai chad nhan xwong) Igi thanb, tir thin cae cung
bai, (4 18) hung, binh than, phan chiic, triét soan, nap chit
(day than cha) 1é t&t (vai)
VAN TE
Céi trdn ldu xa ving, tiéng tim dé te xwa, nam thang tw thot
dia, ngdy huy nay da dén, céng dive da nh& mén, throng xdt biét bao
ngzi, 1é bac kinh dang 16i, long thanh xin xét téi, kinh mi cao tang
tékhdo, cao tang té t), thic bd dé huynh, cé di ty mudi
Kinh think ban gia déng tri, tw ménh tdo phit thdn qudn, déng
dai cach thee, theyng hwéng.
CAI TANG (c&t ma)
‘
(Nghi Uét'theo nhw nghi tiét so ngu & trén) con vi cha
me, vo vi ching, lic cai tang déu miie dd dé tang (khiin
Ao tring) ditcé ndm diéu khang hay, cho nén méi cai tang.
1— Ma voce sut thanh dong.
2— Ma cd kho héo chét.
3— Trong nha cé dam loan, phong thanh mft.
4— Trai gai héa dién cuéng, binh haihda tai chét
ehéc.
5— Nguoi mit cia mit, sinbra k
Boi thé cho nén phai cai tang tim ché yén dat, troc
1 ngay chi nbao vio tt dwéng khan, xin dén ngay nado.
khai md, truée lé thin hau thd da. lai cdo 6 trudée mo
xong, réi_ méi dugc khai phan. .
sn tuug nhau mai.
Lai cé 3 diém bay khéng nén cai tang:
1— Thay cé con ran sdng & ma, hay khi vat gi.2— Thy to hing quin quyt & do quan.
8— Thiy nude 6 trong shu sita ma hoi 4m, hay
cé khi nh swong mu, trong huyét kh rao khong cé
kién-nwéc, nhw thé 3 digu fy thi cho nén cai tang nika.
Cai tang xong & ngay truéc mo lam 1é ngu té cling
dirge, thé la theo gidn di,
VAN TE AN TANG
Than Gi! cha (me) b6 cbi tran, tiéng tam con Iai, sx cika nha
xua vdn dioc yén, igdimé md vdn cd2 chwa hop, nay tim dat tét :
xin roi sang yén én ndm xwong, tém sixa 1é nghi ; xin chitng ldy tién
thanh mot chit, ty nay dwgc ch6; cdu kén phdch tam yén, khéng nga
vé sau chdu,con vui vé, cdn cdo.
TANG PHUC
‘Tang phuc cé 5 hang theo do ma dé tang:
1— Quin do sé gilu la dé dé tang cha me, 40 86
khin so ba nim, vg dé tang chéng ciing thé, nhung con
cha me ching s6ng thi khong durye sé giiu ma van dé 3 nim.
Lai nbw con dé tang me ma cha con sdng, thi citing
khong dirgc sd gitu.
2— Co phuc la dé tang mét, nim.
3— Cira cong 1a dé tang chin thang.
4— idu cong la dé tang niim thang.
5— Ty ma la dé tang ba thing.
TANG CAO, TANG, TO
1— Dé tang cao-tS phu m&u: la ong hay ba sinh ra
éng cu minh, thi dé 3 thang 4o vén gfu.
2— tang ting-!5 phu miu: LA éng ba sinh ra ong
minh, thi do yén giu dé 5 thang.
23Néu cha hay 6ag minh chét roi, thi minh 1a ngwoi’
thira trong phai 4o sé giu dé 3 nim.
3— Tang ting 18 b’ thtc phu maw: 1A ong ba cu
ho anh em ruét voi éng cu Ay, thi dé tang diéu 3 thang-
4— Tang ting t co: 14 ba cu ho chi em rudt voi
ong ily thi 3thang, dA di Sy chong thi thoi.
5-- TS phu mu: La ong ba sinh ra cha minh,
thi do vén giiu tang mét vim, khéng cé gay, néu cha
di mit trie, thi minh 18 dich ton thira trong, phai do
sd giu mii g’y trong ba nim (thay cho bd)
6— TO bA thic phu miu: 1a ong bac ba bac, ong
chit ba thim, miy ba c6, 14 anb em rudt voi ong Ay, déu
5 thang, ba cé d& xuit gia thi ging 3 thang thoi.
7-— Ba thic pbu miu ho: Cing cé ho: La 6ng ba
ho anh em con chi con bac, m&y ong dy digu 3 thang,
toc 18 cO di xuit gid thi thoi.
TANG PHUC CHA ME
1.— Tang cha sinh ra mivh, thi khiin ao sO sd gu
dé 3 nim, gay ding tre.
Me sinh ra minh thi vén gu 3 nim ding gay bing
g6 vong.
Nhu cha d& mét tre 1bi, thi tang me cing dige
ie sé giu.
2.— Pong cu ké phu: JA cha ghé, nbu minh cé cung
& chung may thi tang 1 nim, néu trade cd & eting, sau
minh lai vé thi tang 3 thang.B&ng trac chi sau minh kbéng
cing & mily, thi la bit ddng cu ké phu thi khéng tang.
3.— Tong ké mau gid phu: 1A cha mit di ma ké
mau lai di My chdng khac, minh cé theo ké mau & cing
cha Sy, thi fang cha fy 1 nim, néw chang & cing thi
khong tang. .
244.— Dich mau; ké mau; dwéng mu; thi do vén g&u,
bay sé giu 3 nim, néu ké mau pbai chia ré thi khong
lang.
5.— Ti mau: la me sinh ra d& m&t, minh con tim
bé, cha Jai khiém vo bay vg bau khac nui ly lam con,
&y gol Ia tir mau, thi tang do vén giu hay sO géu 3 -
nim. Bang cha chang khién nuéi, co & cing thi phuc
5 thang. .
6.— Gia miu; xo%t mfu: l& me sinh ra ho&e cha
chét ma di ISy chéng khdc, ctng phai cha ré, 2 me dy
cing tbtr mau thi dév tang 1 nim.
7.— Vo lé cba cing nang hau cha, thi tang 3 thang.
8.—Nnhi mau la vi cho bi mom thi tang 3 thang.
9.— Con tht tang me dé ra minh la con thir, me
sinh ra minb Jai 1a va 1é cha, thi do vén giu tang 3
nim.
16.— Ba thtic Phu mau may cé: 1a tang bac giai bac
gai vol cht thim, cing cé 1a anb em chi em rudt voi
cha thi déu 1 nim. Co dA ly chdng thi 9 thang.
11.— Duéng ba thic Phu mau cing Duong co: la
bac giai bac gai chit thim ho, cing c6 ho, dé 1a anh
em chi em con clit con bée voi cha, thi déu 5 thang,
phe co di ly chong thi 8 thang.
12.— Téc ba-thic Phu mau cing cé: 1a chu thim,
bac giai gai, cO ho, dé 1A anh em chi em chau chi chau
bac voi cha, déu 3 thang, co di ly chéng thi thdi.
TANG: PHUC BAY VAI
thi tang J nim cé gay, néu cha me con
ng gay.
2.—Vo 1é hay nang hau: hoe cé con hay khong
con cting dé 3 tidng.
—_
song thi
253.— Anb em chi em rudt: thi d&u 1 nam, chi dau
em dau thi 9 théng, chi em df di lay ching thi 9 thang,
nhw chi em di IMy chéng ma ching chét hay chong rdy
tré vé, con lai khong co thi lai tang 1 nam.
4.— Anh em chi em, con chi con bic ruét, thi 9
théng, vo anh em ay thi 5 thang, chi em Sy da di My
ching thi 5 thang.
5.— Anh em chi em ho 4 doi: thi 5 thang, chi dau
em dau fiy cd 3 théng, chi em da di Ixy chong thi 3
thang.
6.— Anh em chi em ho 5 doi: thi 3 thang, vo anh
em ay cing chi em d& xuit gid thi thoi,
7.— Anh emchi em eiting me khée cha: thi 5 thang,
vo anh em 4y khong tang. Bén doi con ciing khong
yang.
TANG VE HANG CON
1— Con c&. con thie: 48a tang to nim khang gay.
nang dau ca cting 1 nim, dau th thi 9 thang, di con
nao di lam con nadi aha ngwoi, thi tang efing thé.
2.— Con gai: tang 1 nim, da xuft gia thi 9 thang.
nhu xu&t pia ma phaichdng riy, hay chdng chét, con
khéng cé thi lai tang 1 nim.
3.-- Con ré: thi dé tang 3 thang.
4,.—Chau giai ho: 1a con cia anh em thi mét nam,
vo chau giai &y thi chin thang, du chau nao cé di Jam
con nudi nha ngirai, thi 9 thang, vo 16 thi 5 thang,
chau gai ciing 1 nam. da xudt gid thi 9 thang.
5.— Chau giai gai nha chi bac, thi déa nim thang
vo né thi 3 thang, chau gai di xuit gid eiing 3 thang.
6.—ChAt giai gai Ong cht bac thi 3 thang, va chit
Ay cling chat gai da xu&t gid thi d8u thoi.
26