Kagawaran ng Edukasyon

Rehiyon III
SANGAY NG LALAWIGAN NG TARLAC

Pangalan: _________________________________ Baitang at Pangkat: ___________

Paaralan: ______________________________________ Petsa: ___________________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Homeroom Guidance Program 11
Unang Markahan – Ikapitong Linggo
Pag-unawa sa sarili at kapwa (Ikalawang Bahagi)

I. Panimula
Narinig mo na ba ang kasabihan sa Ingles na “life is10% of what happens
and 90% of how you react to it.”? Sa madaling salita, malaking bahagi ng ating
buhay ay nakasalalay sa kung paano tayo tumutugon sa mga bagay o
sitwasyon sa paligid at hindi sa kung ano ang nangyayari sa atin.

Ang ating reaksyon ay ating pinili at ninais. Kapag may nagawa ang
isang tao na hindi maganda, karaniwang ibinibigay nyang dahilan at sinisisi
ay ang kanyang kapwa kung bakit nya ito ginawa. Ang kilos daw nya ay
nakadepende sa ginawa sa kanya ng iba. Tama ba ito? Nakaayon ba ang
kilos ng tao sa kilos ng kanyang kapwa? Ano ba ang marapat na pagtugon
sa inaasal ng kapwa?

Natutuhan mo sa nakaraang aralin na ikaw ay may kapasidad na

makagawa ng tama o maling desisyon. Ngunit hindi lang ikaw ang may
kapasidad na gawin ito. Lahat ng tao ay may laying pumili sa kanyang
ninanais. Kung kaya sa araling ito, matututunan mo ang mga angkop na
pagtugon sa mga kilos at desisyon ng kapwa.

II. Kasanayang Pampagkatuto

Naipamamalas ang mga angkop na pagtugon sa mga kilos at desisyon
ng kapwa.
Koda: HGSPS-Ih-10
III. Mga Layunin
Pagkatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. matatalakay ang ugnayan ng sariling pagpapasya sa pagtugon sa kilos ng
kapwa.
2. mailalahad ang mga paraan na marapat gawin sa pagtugon sa kilos at
desisyon ng kapwa.
3. maipapamalas ang mga karapat-dapat na gawing pagtugon sa ikinikilos
at pagdedesisyon ng kapwa.

IV. Pagtalakay
Hala, pabida naman itong
kaklase kong ito, feeling nya
sya lang may alam ng aralin.
Nakakasira ng mood…Hmmp!

https://www.bing.com/images/search

Naranasan mo na ba ang
magsabi ng mga katagang yan? Kung oo, dapat bang magalit ka sa ikinilos
ng iyong kaklase? Nangangahulugan ba ito na ang nangyayari sa isang tao
ay kagagawan ng kaniyang kapwa? Ang ating kapwa ba ang may hawak
ng remote control at sila ang nagpapakilos sa atin kung ano man ang gusto
nilang gawin natin sa kanila?
Naipaliwanag sa inyo sa Edukasyon sa Pagpapakatao na ang tao ang
nagtatakda ng kanyang kilos para sa kanyang sarili. Walang anumang
puwersa sa labas ng tao ang maaaring magtakda nito para sa kanya. Ang
may hawak ng remote control ay ang sarili, sapagkat ang kapangyarihan ng
kilos-loob ay hindi maaaring ibigay sa iba. Kaya kung nasira ang araw mo dahil
sa kaklase mo, ito ay dahil sa pinili mong makaapekto ito sa iyo. May
kakayahan ang taong piliin kung ano ang nararanasan niya sapagkat
mayroon siyang kamalayan. Dahil dito, may kakayahan ang tao na piliin kung
paano siya kikilos o tutugon sa nararanasan.

Bagama’t may kalayaan ang taong magpasya at gawin ang isang

kilos, hindi sakop ng kalayaang ito ang piliin ang kahihinatnan ng kilos na pinili
niyang gawin. Hindi mo kontrolado ang desisyon ng ibang tao. Ang tanging
kaya mong kontrolin ay ang iyong pagtugon sa sitwasyon.
Napag-aralan mo noong nasa Junior High School ka pa lang ang
patungkol sa pagiging malaya ng tao. Ang kalayaan ayon kay Santo Tomas
de Aquino ay ang katangian ng kilos-loob na itakda ng tao ang kaniyang kilos

2
tungo sa maaari niyang hantungan at itakda ang paraan upang makamit ito.
Kung gayon, ang pagiging malaya natin sa pagpipili ay nakakaapekto sa
pagkilos at pagtugon natin sa sitwasyon. Alalahanin natin ang dalawang
aspeto ng kalayaan at suriin kung paano ito nakakaapekto sa ating pagkilos.

1. Kalayaan mula sa (freedom from). Madalas na pakahulugan sa

kalayaan ay ang kawalan ng hadlang sa labas ng tao sa pagkamit ng
kanyang ninanais. Masasabing malaya ang tao kapag walang
makahahadlang sa kaniya upang kumilos o gumawa ng mga bagay-
bagay. Subalit, kailangang kilalanin na ang tunay na nakahahadlang
sa kalayaan ng tao ay hindi ang nangyayari sa paligid kundi ang
nagmumula sa kaniyang loob. Halimbawa nito ay ang mga negatibong
katangian na pinaiiral niya tulad ng pagiging makasarili,
mapagmataas, katamaran, inggit, at iba pang nagiging sagabal sa
pagsasagawa niya ng maayos na pakikitungo sa kapwa.

2. Kalayaan para sa (freedom for). Ayon kay Robert O. Johann, ang tunay
na kalayaan ay makikita kung inuuna ng tao ang kanyang kapwa bago
ang sarili. Kung malaya ang tao sa mga negatibong katangian,
magkakaroon ng puwang ang kanyang kapwa sa buhay niya.
Samakatwid, kailangang maging malaya ang tao mula sa mga
pansariling hadlang upang maging tunay na malaya siya para sa
pagtugon sa pangangailangan ng ibang tao. Ito ang diwa ng
pagmamahal sa kapwa.

Halimbawa, ikaw ay nagboluntaryo na magtayo ng community pantry

sa inyong lugar hindi dahil gusto mong sumikat o magpasikat, kundi dahil
nakita mo ang pangangailangan ng mga kabaranggay mo. Alam mo ang
nararanasang hirap sa panahon ng pandemya, at naiintindihan mo na may
mga nawalan ng trabaho, kung kaya nais mong tumulong nang walang
hinihintay na kapalit. Maaari mo namang hindi pansinin ang kalagayan ng
iba, subalit mas pinili mong ilagay ang sitwasyon mo sa kalagayan ng iba. Ito
ay isang patunay ng pag-iral ng dalawang kalayaang nabanggit sa itaas.
Kalayaan mula sa negatibong katangian upang maisabuhay ang kalayaan
para sa kapwa.
Ngayong alam mo nang nakakaapekto ang ating kalayaan sa
pagtugon sa ikinikilos natin sa kapwa, may mga dapat pa tayong isaalang-
alang bilang gabay sa maayos na pakikitungo sa ipinapakitang pag-uugali o
kilos ng kapwa.

Gabay sa Angkop na Pagtugon sa Kilos/Desisyon ng Kapwa

3
 1. Huminto (Stop). Huwag padalus-dalos sa pagkilos. Panandaliang
huminto muna sa pagdedesisyon at pag-isipan ang marapat na gawin
bago tumugon sa sitwasyon.
2. Tumingin o Magmasid (Look). Tignan kung saan nanggagaling ang
desisyon ng kapwa. Sabi nga sa Ingles, look at the big picture. Alamin
ang kabuuan o ang dahilan kung bakit ganun ang ikinikilos nila at
unawain ang kanilang aksyon. Hindi mo kontrolado ang damdamin at
pagkilos ng ibang tao. Subalit, ikaw ang may hawak ng iyong pagpipili.
3. Makinig (Listen). Pakinggan ang kapwa. Makinig nang may pang-
unawa, at hindi nakikinig upang manghusga lamang. Sa pakikinig,
hintayin mong matapos magsalita ang kausap para lubos na
maunawaan ang kanyang sinasabi.
4. Gamitin pareho ang isip at emosyon sa pagdedesisyon. Huwag kumilos
ayon sa bugso ng damdamin lamang; sa halip ay pairalin ang isip at
unawain ang emosyon. Timbangin ang pros and cons bago kumilos.
5. Alamin ang posibleng kahihinatnan. Tingnan ang maaaring
kahihinatnan ng gagawing pagtugon bago magdesisyon. Magiging
maganda ba ang resulta ng iyong gagawing aksyon? Makabubuti ba
sayo at sa kapwa mo ang iyong magiging tugon? Kung oo ang sagot,
ito ay naaangkop na tugon sa kilos at desiyon ng kapwa.

Nawa’y ang mga natalakay na konsepto at nabanggit na mga gabay

ay maisabuhay sapagkat ang pagkatuto ay maipapakita lamang sa tamang
pagkilos.

IV. Mga Gawain

Gawain 1. Pasulat na Gawain
A. 1. Panuto: Lagyan ng √ (tsek) ang mga pangungusap na nagsasaad ng
marapat na gawin ng isang tao ayon sa natutuhan sa aralin at X (ekis) naman
kung hindi. Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang.
__________1. Alalahanin ang mga negatibong ginawa saiyo ng kapwa, at
gantihan sila sa tamang panahon.
__________2. Pakinggan ang kaklase sa kanyang problema, pero isingit mo din
ang problema mo habang nagsasalita siya.

__________3. May kakayahan ang taong piliin kung ano ang nararanasan niya
sapagkat mayroon siyang sariling kamalayan.
__________4. Panandaliang huminto muna sa pagdedesisyon at pag-isipan
ang marapat na gawin bago tumugon sa sitwasyon.

__________5. May kalayaan ang taong magpasya at gawin ang isang kilos,
ngunit, hindi sakop ng kalayaang ito ang piliin ang kahihinatnan ng kilos na
pinili niyang gawin.

4
A. 2. Panuto: Tukuyin kung nagpapakita ng angkop na pagtugon sa kilos at
desisyon ng kapwa ang mga sumusunod na pangungusap ayon sa aralin.
Isulat ang Dapat kung ito ay tama at Hindi kung ito ay mali. Isulat ang sagot
sa patlang bago ang bilang.
__________1. Pag-isipan ang gagawin bago kumilos.
__________2. Sisihin ang guro kung bakit ka bumagsak.

__________3. Husgahan ang isang tao batay sa kanyang pisikal na hitsura.

__________4. Huwag kumilos ayon sa bugso ng damdamin lamang; sa halip ay
pairalin ang isip at unawain ang emosyon.
__________5. Alamin ang kabuuan o ang dahilan kung bakit ganun ang
ikinikilos ng kapwa at unawain ang kanilang aksyon.
Gawain 2 : Gawaing Pagganap
B. 1. Panuto: Pumili ng isang katangian na taglay mo na maaaring maging
hadlang sa pagpapakita ng angkop na pagtugon sa kilos ng kapwa.
Paano mo mababago ang sarili sa bagay na ito? Sagutin ang tanong sa
pamamagitan ng pagbibigay ng paliwanag o halimbawa.

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

RUBRIK SA PAGGAWA NG GAWAIN

ISKOR
Pamantayan

Nakapagbigay ng kompletong sagot na naaayon sa panuto. 10

5
 Nakapagbigay ng kompletong sagot ngunit kulang ang ideya. 7

Nakapagbigay ng sagot ngunit walang kaugnayan sa aralin. 5

*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK. (Ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain.)

B. 2. Panuto: Gumawa ng isang sanaysay na binubuo ng 6-10 pangungusap

na naglalahad ng paraan kung paano maipamamalas ang mga angkop o
marapat na pagtugon sa mga kilos at desisyon ng kapwa.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

RUBRIK SA PAGGAWA NG GAWAIN

ISKOR
Pamantayan

Nakapagbigay ng wasto at kompletong ideya na akma sa aralin. 10

Nakapagbigay ng kompletong sagot ngunit may maling ideya. 7

Nakasagot ngunit hindi kompleto at walang kinalaman sa aralin. 5

*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK. (Ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain.)

VI. Pagsusulit
A. Panuto: Piliin ang tamang sagot sa loob ng kahon. Isulat ang titik sa patlang
bago ang bilang.

A. Robert O. Johann
B. Kalayaan mula sa
C. Tumingin (look)
D. Kalayaan para sa
E. Makinig (listen)
F. Alamin ang posibleng kahihinatnanO. Johann
6
__________ 1. Ito ay ang pagpapakita na marapat pakinggan ang kausap
bago magsalita.

__________ 2. Ito ay ang pag-alam sa maaaring maging resulta ng gagawing

pagtugon bago magdesisyon.
__________3. Ito ay pagiging malaya sa pansariling interes o sa mga
negatibong katangian na taglay ng tao.

__________ 4. Ito ay ang pagtingin sa mga dahilan o pinanggagalingan ng

desisyon ng kapwa.
__________ 5. Ito ang patunay na ang kalayaan ay makikita kung inuuna ng
tao ang kanyang kapwa bago ang sarili.
VII. Pangwakas
Panuto: Pagnilayan ang sariling karanasan na nagpapakita ng angkop na
pagtugon sa naging kilos o desisyon ng kapwa. Ano ang naging magandang
dulot ng karanasang ito. Magbigay ng patunay sa pamamagitan ng
halimbawa.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
VIII. Sanggunian
Department of Education. (2020). K to 12 Most Essential Learning
Competencies with Corresponding CG Codes. Pasig City: Department of
Education Curriculum and Instruction Strand.

Edukasyon sa Pagpapakatao, Kagamitan ng Mag-aaral, Baitang 10 (2013).

Ang Mapanagutang Paggamit ng Kalayaan, batay sa K-12 Curriculum.
Kagawaran ng Edukasyon, Philippines.

Johann, Robert O. "The Way to Freedom," Philosophy of Man: Selected

Readings. Edited by Manuel B. Dy, Jr. (Manila, Phils.: Goodwill Trading Co.,

7
 Inc., 1986), pp. 184-185. Reprinted from America, vol. 109 (Nov. 9, 1963), p.
568

https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=75AzuqUm&id=8

X. Susi sa Pagwawasto
Gawain A Gawain B Pagsusulit

5. Dapat
4. Dapat
3. Hindi
2. Hindi
ibaba ng gawain.
1. Dapat
A. 2 sagot. Tsek ang rubrik na nasa
Maaaring magkakaiba ang

5. √ B. 2

4. √
3. √ ibaba ng gawain.
D 5.
2. X sagot. Tsek ang rubrik na nasa C 4.
1. X Maaaring magkakaiba ang B 3.
F 2.
A.1 B.1 E 1.

X. Grupo ng Tagapaglinang

Bumuo sa Pagsusulat ng Gawaing Pagkatuto

Manunulat: Ana Gracia G. Catalan, PhD

Patnugot: Ana Gracia G. Catalan, PhD

Tagapagsuri ng Nilalaman: Mylene Aguayo

Patnugot ng Wika: Noel A. Quirante
Grupo ng Tagapaglinang: Dionisio D. Madriaga, PhD

Aurora S. Francia

Hazel Vi D. Corpuz

8
9