Ngày soạn: 04/09/2016 Ngày dạy: 06/09/2016 Tiết PPCT: 3

LINH KIỆN BÁN DẪN VÀ IC

I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Biết được cấu tạo, kí hiệu, công dụng, nguyên lý làm việc và các số liệu kĩ thuật của các linh kiện bán dẫn
và IC.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết và phân loại được linh kiện bán dẫn và IC..
3. Thái độ:
- Có ý thức tìm hiểu Điốt, Tranzito, Tirixto, Triac và Điac . Sử dụng các dụng cụ điện đúng quy trình kĩ
thuật và các quy định về an toàn.
- Chủ động và sáng tạo trong quá trình học tập.
4. Nội dung trọng tâm:
- Cấu tạo, kí hiệu, công dụng, nguyên lý làm việc và các số liệu kĩ thuật của Điốt, Tranzito, Tirixto, Triac và
Điac.
5. Những năng lực và phẩm chất có thể hình thành cho học sinh:

Nhóm năng lực Năng lực thành phần Mô tả mức độ thực hiện trong
bài học
Hiếu các thuật ngữ của bài học - Cấu tạo, kí hiệu, công dụng,
phân biệt và nắm được các linh nguyên lý làm việc và các số liệu
Nhóm NLTP liên quan đến sử dụng
kiện điện trở, tụ điện, cuộn kĩ thuật của Điốt, Tranzito,
kiến thức môn học
cảm. Tirixto, Triac và Điac.

Làm việc theo nhóm, tương tác - Biết làm việc nhóm, phát huy
học sinh với học sinh, giáo được năng lực của từng cá nhân,
Nhóm NLTP về phương pháp
viên với học sinh năng lực hợp tác trong làm việc

Biết trao đổi các nội dung bài - Nắm được nguyên lý làm việc
học qua phương pháp làm việc và các số liệu kĩ thuật Tirixto,
Nhóm NLTP trao đổi thông tin nhóm, hình vẽ Triac và Điac.
- Nhận biết các linh kiện Điốt,
Tranzito, Tirixto, Triac và Điac.
Vận dụng được kiến thức của - Nắm được công dụng của từng
bài học vào thực tế, đọc được linh kiện trong các mạch điện.
Nhóm NLTP liên quan đến cá nhân các số liệu kĩ thuật, các thuật - HS hiểu được cách sử dụng các
ngữ kĩ thuật. linh kiện đúng theo yêu cầu kĩ
thuật riêng trong mạch điện.

II. Chuẩn bị của GV và HS:

1 Chuẩn bị của GV:
- Đọc đọc sgk công nghệ 12 và các tài liệu liên quan các linh kiện bán dẫn và IC .
- Xem bài 4 sgk công nghệ 12 và soạn giáo án theo nội dung.

PHT 1: Tìm hiểu về Điốt

1. Điôt được cấu tạo như thế nào?

....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
1
 2. Em hãy nêu đặc điểm dẫn điện của Điốt?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
3. Điốt dược phân loại như thế nào, công dụng từng loại?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
4. Vẽ lại kí hiệu của các loại điốt?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................

PHT 2: Tìm hiểu về Tranzito

1. Tranzito được cấu tạo như thế nào?

....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
2. Tranzito có mấy loại, đó là những lại nào được cấu tạo như thế nào?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
3. Phân biệt sự khác nhau trong kí hiệu của 2 loại tranzito?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
4. Em hãy nêu công dụng của Tranzito?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................

PHT 3: Tìm hiểu về Tirixto

1. Tirixto được cấu tạo như thế nào?

....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
2. Tirixto công dụng như thế nào?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
3. Cực khiển được dùng để làm gì?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
4. Có nhận xét gì về nguyên lý hoạt động củaTirixto?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
5. Hoạt động của Tirxto phụ thuộc vào cực nào? Khi Tirixto đã hoạt động thì cực G có vai trò như thế nào?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
PHT 4: Tìm hiểu về Triac và Điac

1. Về cấu tạo triac & diac khac nhau như thế nào?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
2. Triac & Diac có công dụng như thế nào?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
2
 3. Hoạt động của triac có gì đặc biệt?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
4. Hoạt đọng của triac phụ thuộc vào cực nào?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
5. Hoạt động của Diac có gì khác Triac?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
2. Chuẩn bị của HS:
- Chuẩn bị các dụng cụ học tâ ̣p cần thiết cho môn học.
- Đọc trước nội dung bài 4 sgk công nghệ 12, tìm hiểu sưu tầm các linh kiện bán dẫn và IC.
III. Hoạt đô ̣ng dạy học:

Năng lực thành

Nô ̣i dung Hoạt động của GV Hoạt động của HS
phần
- GV chia HS thành 4 - HS hiểu và sử
I. Điốt (Đ) nhóm. dụng tốt các thuật
- Cấu tạo : là 1 lớp tiếp giáp P - N , - GV yêu cầu các nhóm - HS trao đổi, thảo ngữ kĩ thuật, cấu
có vỏ bọc bằng thủy tinh hoặc hoàn thành PHT 1 đã luận theo nhóm hoàn tạo, phân loại, kí
nhựa , 2 dây dẫn ra là 2 điện cực : được giao chuẩn bị thiện PHT 1. hiệu, công dụng
P N
trước ở nhà. của điốt.
- GV mời đại diện HS - Đại diện HS của - Biết làm việc
- Phân loại : của nhóm lên báo cáo nhóm lên báo cáo kết nhóm, phát huy
+ Theo cấu tạo : Đ tiếp điểm , Đ kết quả. quả. được năng lực của
tiếp - GV mời đại diện HS từng cá nhân, năng
mặt . của nhóm khác lên nhận - Đại diện HS của lực hợp tác trong
+ Theo công dụng : Đ ổn áp , Đ xét, góp ý. nhóm khác lên nhận làm việc.
phát - GV xác định đúng, xét, góp ý.
quang ( LET ) ... sai, góp ý đối với các ý
Công dụng : Đ tiếp điểm, tiếp giáp kiến trình bày của học
P-N nhỏ. sinh.
- Kí hiệu : A K - GV khái quát hóa kiến - HS ghi nhận kiến
thức về Điốt. thức về Điốt.
- GV cho điểm học sinh.
II . Tranzito : - GV chia HS thành 4 - HS hiểu và sử
- Cấu tạo : là một linh kiện bán nhóm, phát PHT 2 dụng tốt các thuật
dẫn có 2 lớp tiếp giáp P - N . Có 3 - GV yêu cầu các nhóm - HS trao đổi, thảo ngữ kĩ thuật, cấu
đầu ra là 3 điện cực . hoàn thành PHT 2 đã luận theo nhóm hoàn tạo, phân loại, kí
- Phân loại : được giao chuẩn bị thiện PHT 2. hiệu, công dụng
+ tranzito loại PNP . trước ở nhà. - Đại diện HS của của Trazito.
+ tranzito loại PNP - GV mời đại diện HS nhóm lên báo cáo kết - Biết làm việc
Kí hiệu : của nhóm lên báo cáo quả. nhóm, phát huy
C C
B B
kết quả. được năng lực của
- GV mời đại diện HS - Đại diện HS của từng cá nhân, năng
E E của nhóm khác lên nhận nhóm khác lên nhận lực hợp tác trong
xét, góp ý. xét, góp ý. làm việc.
- Dung khuếch đại tín hiệu, tạo - GV xác định đúng,
song, tạo xung. sai, góp ý đối với các ý
kiến trình bày của học
sinh.
- GV khái quát hóa kiến - HS ghi nhận kiến
3
 thức về Tranzito. thức về Tranzito.
- GV cho điểm học
sinh.
III. Tirixto (Đ chỉnh lưu có - GV chia HS thành 4 - HS hiểu và sử
đều khiển – SCR ) nhóm, phát PHT 3 dụng tốt các thuật
1 , Cấu tạo , kí hiệu , công dụng - GV yêu cầu các nhóm - HS trao đổi, thảo ngữ kĩ thuật, cấu
- Là linh kiện bán dẫn có 3 lớp tiếp hoàn thành PHT 3 đã luận theo nhóm hoàn tạo, phân loại, kí
giáp P - N , vỏ bọc bằng nhựa oặc được giao chuẩn bị thiện PHT 3. hiệu, công dụng
kim loại , 3 dây dẫn ra là 3 điện trước ở nhà. - Đại diện HS của của các linh kiện
cực : anôt A , katôt K , điều khiển - GV mời đại diện HS nhóm lên báo cáo kết và nắm được các
G. A của nhóm lên báo cáo quả. thông số kĩ thuật
- Công dụng :được dùng kết quả. của cuộn cảm.
trong mạch chỉnh P - GV mời đại diện HS - Đại diện HS của - Biết làm việc
lưu có điều khiển . J của nhóm khác lên nhận nhóm khác lên nhận nhóm, phát huy
1
- Kí hiệu : 1J N xét, góp ý. xét, góp ý. được năng lực của
1 G- GV xác định đúng,
A K 2J P từng cá nhân, năng
G 2
3 N2 sai, góp ý đối với các ý lực hợp tác trong
kiến trình bày của học làm việc.
K sinh. - So sánh, phân tích
2 , Nguyên lý làm việc và số liệu - GV khái quát hóa kiến - HS ghi nhận kiến công dụng của tụ
kĩ thuật : thức về Tirixto. thức về Tirixto. điê ̣n và cuô ̣n cảm.
- Nguyên lý làm việc : - GV cho điểm học
+ Khi chưa có điện áp dương UGK sinh.
vào cực khiển , thì dù UAK >0
Tririxto vẫn không dẫn điện .
+ Khi đồng thời UAK & UGK đều >
0 thì Tirixto dẫn điện . Khi Tirixto
đã thông thì UGK không còn tác
dụng nữa , lúc này Tirixto giống
như một Điôt , nó chỉ dẫn điện
theo một chiều từ A sang K .
- Các số liệu định mức : I A ,UAK,
UGK.
V. TRIAC VÀ ĐIAC : - GV chia HS thành 4 - HS hiểu và sử
1. Cấu tạo , kí hệu , công dụng :
nhóm, phát PHT 4 dụng tốt các thuật
- Cấu tạo : Là linh kiện có 4 lớp
- GV yêu cầu các nhóm - HS trao đổi, thảo ngữ kĩ thuật, cấu
tiếp giáp . hoàn thành PHT 3 đã luận theo nhóm hoàn tạo, phân loại, kí
+Triac có 3 điện cực là : A1, A2 ,G
được giao chuẩn bị thiện PHT 4. hiệu, công dụng
+Diac giống triac song không có trước ở nhà. - Đại diện HS của của các linh kiện
cực G . - GV mời đại diện HS nhóm lên báo cáo kết và nắm được các
- Công dụng : Triac & Diac dùng của nhóm lên báo cáo quả. thông số kĩ thuật
để điều khiển trong các mạch điện
kết quả. của cuộn cảm.
xoay chiều . - GV mời đại diện HS - Đại diện HS của - Biết làm việc
- Kí hiệu : A1 A1 của nhóm khác lên nhận nhóm khác lên nhận nhóm, phát huy
xét, góp ý. xét, góp ý. được năng lực của
- GV xác định đúng, từng cá nhân, năng
sai, góp ý đối với các ý lực hợp tác trong
A2 G A2 kiến trình bày của học làm việc.
2. Nguyên lý làm việc sinh. - So sánh, phân tích
+ Nguyên lý làm việc. - GV khái quát hóa kiến - HS ghi nhận kiến công dụng của tụ
* Triac thức về Triac và Điac. thức về Triac và điê ̣n và cuô ̣n cảm.
- G và A2 âm hơn so với A1, dẫn - GV cho điểm học Điac.
4
 A1  A2. sinh.
- G và A2 dương hơn so với A1,
dẫn A2  A1.
=> dẫn điện cả 2 chiều.
* Điac
Kích mở bằng cách nâng cao điện
áp đặt vào 2 cực
+ Số liệu kĩ thuật.
V. Quang điện tử GV cho hs đọc thêm HS đọc SGK Phát huy năng lực cá
SGK nhân, làm việc độc
lập, tự tìm tòi nghin
cứu tài liệu.
VI. Vi mạch tổ hợp và IC GV cho hs đọc thêm HS đọc SGK Phát huy năng lực cá
SGK nhân, làm việc độc
lập, tự tìm tòi nghin
cứu tài liệu.
- GV tổng kết các kiến thức cơ bản của nội dung chuyên đề.
- GV hướng dẫn HS biết cách vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống.
- GV yêu cầu HS ôn bài cũ, đọc trước bài TH điện trở - tụ điện – cuộn cảm và điện trở - tụ điện –
cuộn cảm.

IV. Câu hỏi, bài tập dùng trong kiểm tra và đánh giá:
A. Bảng ma trận kiểm tra các mức độ nhận thức:

Mức độ yêu cầu cần đạt

NỘI DUNG
Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao
  Nhận biết và sử
dụng điốt trong
Trình bày được cấu
Phân loại và kí hiệu. mạch điên thực tế.
1. Điốt tạo, công dụng.
Câu: 2.1; 2.2; 2.3
Câu: 1.1; 1.2; 1.3; 1.4
Câu: 3.1; 3.2

Trình bày được cấu  Nhận biết và sử

Phân loại và kí hiệu
tạo, công dụng. dụng điốt trong
2. Trazito Câu: 2.4; 2.5; 2.6;
 Câu: 1.5; 1.6; 1.7; mạch điên thực tế
2.7; 2.8
1.8 Câu: 3.3
Nhận biết và sử dụng
Trình bày được cấuPhân loại và kí hiệu
điốt trong mạch điên
2. Tirixto tạo, công dụng. Nguyên lý làm việc
thực tế.
Câu: 1.9.; 1.10; 1.11 Câu: 2.9; 2.10; 2.11
Câu: 3.4
Trình bày được cấu Nhận biết và sử dụng
Phân loại và kí hiệu
tạo, công dụng. điốt trong mạch điên
2. Triac và điac Nguyên lý làm việc
Câu: 1.12; 1.13; 1.14; thực tế.
Câu: 2.12; 2.13; 2.14
1.15 Câu: 3.5

B. Câu hỏi và bài tập củng cố, dặn dò:

1. Câu hỏi, bài tập mức Biết:
1.1. Điôt được cấu tạo như thế nào?
1.2. Điôt tiếp điểm có công dụng gì?

5
1.3. Điôt zêne có công dụng gì?
1.4. Công dụng của Điôt bán dẫn:
A. Biến đổi dòng điện xoay chiều thành dòng điện một chiều. B. Khuếch đaị tín hiệu, tạo sóng, tạo xung.
C. Dùng trong mạch chỉnh lưu có điền khiển. D. Dùng để điều khiển các thiết bị điện
1.5. Tranzito là linh kiện bán dẫn có…
A. Hai lớp tiếp giáp P – N, có ba cực là: bazơ (B), colectơ (C) và emitơ (E).
B. Ba lớp tiếp giáp P – N, có ba cực là: anôt (A), catôt (K) và điều khiển (G).
C. Một lớp tiếp giáp P – N, có hai cực là: anôt (A) và catôt (K).
D. Ba lớp tiếp giáp P – N, có ba cực là: bazơ (B), colectơ (C) và emitơ (E).
1.6. Tranzito có mấy lớp tiếp giáp P-N
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
1.7. Tranzito có 3 điện cực đó là các điện cực nào?
A. CựcN, cực P, cực N B. Cực B, cực C, cực E.
C. Cực A, cực K, cực G. D. Cực A1, cực A2, cực G.
1.8. Linh kiện điện tử có hai lớp tiếp giáp P – N là.
A. Tirixto B. Tranzito C. Triac D. Diac
1.9. Tirixto được cấu tạo như thế nào?
1.10. Tirixto công dụng như thế nào?
1.11. TIRIXTO có mấy lớp tiếp giáp P-N
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
1.12. Cấu tạo của Triac là:
A. Có nhiều lớp tiếp giáp P-N, có 3 điện cực A 1,A 2, G
B. Có nhièu lớp tiếp giáp P-N, có 3 điện cực A, K , G
C. Có 3 lớp tiếp giáp P-N, có 3 điện cực A 1,A 2, G
D. Có 3 lớp tiếp giáp P-N, có 3 điện cực A, K , G
1.13. Linh kiện bán dẫn kí hiệu 3 chân ( A 1, A2 và G) có tên gọi là?
A. DIAC B. TIRIXTO C. TRIAC D. Cả ba phương án trên
1.14. Về cấu tạo triac & diac khac nhau như thế nào?
1.15. Triac & Diac có công dụng như thế nào?
2. Câu hỏi, bài tập mức Hiểu:
2.1. Điốt bán dẫn có mấy loại?
2.2. Kí hiệu như hình vẽ là của loại linh kiện điện tử nào?
A. Điôt ổn áp (Điôt zene). B. Điôt chỉnh lưu. C. Tranzito. D. Tirixto.
2.3. Điôt ổn áp (Điôt zene) khác Điôt chỉnh lưu ở chỗ:
A. Bị đánh thủng mà vẫn không hỏng
B. Chỉ cho dòng điện chạy qua theo một chiều từ anôt (A) sang catôt (K).
C. Không bị đánh thủng khi bị phân cực ngược.
D. Chịu được được áp ngược cao hơn mà không bị đánh thủng.
2.4. Chức năng của mạch chỉnh lưu là:
A. Biến đổi dòng điện xoay chiều thành dòng điện một chiều. B. Ổn định điện áp xoay chiều.
C. Biến đổi dòng điện một chiều thành dòng điện xoay chiều. D. Ổn định dòng điện và điện áp một
2.5. Kí hiệu như hình vẽ bên là của loại linh kiện điện tử nào? C
B

E
A. Tranzito loại NPN B. Tranzito loại PNP C. Tranzito loại NNP D. Tranzito loại PPN
C
2.6. Kí hiệu như hình vẽ bên là của loại linh kiện điện tử nào? B

A. Tranzito loại NPN B. Tranzito loại PNP C. Tranzito loại NNP D. Tranzito loại PPN
2.7. Linh kiện nào sau đây được dùng trong mạch khuếch đại tín hiệu, để tạo sóng, tạo xung?
A. Triac B. Tirixto C. Tranzito D. Điac
2.8. Người ta phân Tranzito làm hai loại là:

6
 A. Tranzito PPN và Tranzito NPP. B. NPN.
C. Tranzito PPN và Tranzito NNP. D. Tranzito PNN và Tranzito NPP.
2.9. TIRIXTO cho dòng điện đi từ cực A sang cực K khi
A. UA> UK và UG>UK B. UA> UK và UK>UG C. UA> UK và UA>UG D. UA> UK và UGK<0
2.10. Điều kiện để Tirixto dẫn điện là:
A. UAK=O và UGK = O B. UAK >O và UGK > O C. UAK = O và UGK > O D. UAK > O và UGK = O
2.11. Hoạt động của Tirxto phụ thuộc vào cực nào? Khi Tirixto đã hoạt động thì cực G có vai trò như thế nào?
2.12. Linh kiện nào sau đây có cấu tạo giống Triac nhưng không có cực G?
A. Tirixto B.Tranzito. C. Điac. D.Vi mạch.
2.13. Hoạt động của triac có gì đặc biệt?
2.14. Hoạt đọng của triac phụ thuộc vào cực nào?
3.Câu hỏi, bài tập mức Vận dụng:
3.1. Em hãy nêu đặc điểm dẫn điện của Điốt?
3.2. Linh kiện điện tử có thể cho điện áp ngược đi qua là:
A. Điôt tiếp điểm B. Điôt Zêne C. Điôt tiếp mặt D. Tirixto
3.3. Tranzito (loại PNP) chỉ làm việc khi…
A. Các cực bazơ (B), emitơ (E) được phân cực thuận và điện áp U CE < 0 (với UCE là điện áp giữa hai cực colectơ
(C), emitơ (E))
B. Các cực bazơ (B), emitơ (E) được phân cực thuận và điện áp U CE > 0 (với UCE là điện áp giữa hai cực colectơ
(C), emitơ (E))
C. Các cực bazơ (B), emitơ (E) được phân cực ngược và điện áp U CE < 0 (với UCE là điện áp giữa hai cực colectơ
(C), emitơ (E))
D. Các cực bazơ (B), emitơ (E) được phân cực ngược và điện áp U CE > 0 (với UCE là điện áp giữa hai cực colectơ
(C), emitơ (E))
3.4. Cực khiển của Tirixto có công dụng gì?
3.5. Hoạt động của Diac có gì khác Triac?
4. Câu hỏi, bài tập mức Vận dụng cao: