Professional Documents
Culture Documents
محاسبات دارويي
محاسبات دارويي
تجویز موثر و ایمن داروها نیازمند دانش در زمینه های مختلف از جمله دانش دارو شناسی و توانایی محاسبه بالینی داروها می باشد.
در تجویز داروهای تزریقی به ویژه داخل وریدی ،اصل مقدار صحیح به خصوص در هنگام انفوزیون دارو از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و باید مقدار
دارو ،غلظت و سرعت انفوزیون آن به دقت محاسبه گردد.
برای اطمینان از تجویز دارو با روش استاندارد باید شش اصل اساسی زیر کامال رعایت شود:
-1داروی صحیح
-2دوز صحیح
-3مددجوی صحیح
-4روش صحیح
-5زمان صحیح
یکی از مراقبتهایی که پرستاران برای بیماران خود انجام می دهند ،مراقبت دارویی می باشد .بمنظور پیشگیری از عوارض دارویی پرستاران ضمن
دادن دارو از راههای مجاز ،مقدار داروی دستور داده شده را می بایست محاسبه کرده و به بیمار خود بدهند .بدین منظور و بدلیل زیر محاسبات
کلینیکی داروها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد .
/5اختالف کم بین حداقل و حداکثر دوز ها درمانی داروها ( ایزوپرترنول ،نیپراید ،لیدو کائین )
/7اختالف زیاد مابین دوز دارو و مقدار دارو در آمپول ها و ویالهای موجود ( ، TNGنیپراید )
•در هنگام نوشتن دستورات دارویی در پرونده یا کاردکس معموال از عالیم اختصاری که مورد قبول عموم می باشد ،استفاده می شود.
1
PM Post Meridiem شب12 ظهر تا12 از
MD Mid Day ظهر12
MN Mid Night شب12
Q quaque هر یك-هر
q.h quaque hora هر ساعت
q.2h quaque 2 hora ساعت2 هر
Qd quaque die هر روز
BD,BID Bis in die روزی دو بار
TDS Ter die sumendum روزی سه بار
QID Quarter in die روزی چهار بار
HS Hora somni موقع خواب
a.c Ante cibum قبل از غذا
p.c Post cibum بعد از غذا
PRN Pro re nata در صورت لزوم
Stat stat At once فورا-بالفاصله
عالمت های اختصاری مربوط به روش تجویز
GT Gastrostomy tube لوله گاسترستومی
NG Nasogastric Tube لوله بینی معده ای
NJ Nasojejunal Tube لوله بینی دوازدهه
PO Per Oral از راه دهان
IV Intraveneous از راه داخل وریدی
IM Intramuscular از راه داخل عضالنی
SC,SQ Subcutaneous از راه زیر جلدی
Id Intradermal از راه داخل جلدی
PR Per rectal از راه رکتوم
SL Sublingual زیر زبانی
Od Oculus dexter چشم راست
Os Oculus sinister چشم چپ
Ou Oculus uterque هر دو چشم
عالمت های اختصاری مربوط به اشکال دارویی
Tab Tablet قرص
Cap Capsule کپسول
Amp Ampoule آمپول
Drop Drop قطره
Oint Ointment پماد
Lot Lotion لوسیون
Supp Suppository شیاف
2
Syr Syrup شربت
Susp Suspension سوسپانسیون
El,elix Elixir الگزیر
LA Long action طوالنی اثر
عالمت های اختصاری مربوط به واحدهای اندازه گیری
Gtt Drop قطره
ml milliliter میلی لیتر
cc Cublic centimeter سانتی متر مکعب
dl deciliter دسی لیتر
L litre لیتر
Oz Ounce اونس
Tsp Tea spoon قاشق چایخوری
Tbsp Table spoon قاشق غذاخوری
Kg )Kilogram(weight کیلو گرم
Gr gram گرم
Mg Milligram میلی گرم
µg Microgram میکرو گرم
pound پوند
Wt Weight وزن
meq میلی اکی واالن
سایر عالمت های اختصاری رایج
RPO Repeat please order تکرار دستورات قبلی
D.C Discontinue قطع
NPO Non per oral ناشتا
متریك متريك
هاي سيستم معادل هایمعادل
سیستم
kg =1000g1
mg =1000µg1
3
µg =0.001mg =0.00001 g1
دوز موجود :مقدار وزن یا حجم داروی در دسترس است.مقدار دارو بر حسب واحدهای مختلف توسط شرکت های سازنده دارو یا داروخانه های تعیین
شده و بر روی برچسب دارو نوشته می شود .مثال" 22میلی گرم یا 5میلی گرم در لیتر
مقدار داروی در دسترس :عبارت است واحد اصلی یا مقدار دارویی که محتوای مقدار در دسترس است.برای داروهای جامد میزان در دسترس می تواند
یك کپسول باشد.میزان مایع در دسترس می تواند میلی لیتر یا لیتر باشد که به ظرف آن بستگی دارد.
مثال :آموکسی سیلین 625میلی گرم خوراکی دستور داده شده است .داروی مایع آماده شده آموکسی سیلین شامل 252میلی گرم در 5میلی لیتر
می باشد.پرستار باید جه مقدار دارو تجویز نماید؟
4
مثال :برای یك بیمار مبتال به ترومبوز وریدهای عمقی ( )DVTهپارین به مقدار 6222واحد هر 6ساعت به صورت داخل وریدی تجویز شده است.در
صورتی که آمپول هپارین به مقدار ده هزار واحد در هر میلی لیتر وجود داشته باشد( )ml100001/چند میلی لیتر باید هر 6ساعت تزریق شود؟
بعضی از فراورده های دارویی ( مانند لیدوکائین ،کلسیم ،منیزیم و )...به صورت درصد بیان می شود.معموال" این قبیل داروها در بخش مراقبت های
ویژه مورد استفاده قرار می گیرند .برای محاسبه مقدار داروی مورد نیاز از محلولهای تزریقی می توان به دو صورت عمل نمود.
روش اول :وقتی عنوان درصد برای یك دارو مطرح می شود ،بیانگر این موضوع می باشد که در 122میلی لیتر محلول x،گرم از آن دارو موجود می
باشد.بعنوان مثال %2یعنی 2گرم دارو در 122میلی لیتر محلول.
مثال :محلول لیدوکائین %2بدین معنی است که در هر 122میلی لیتر آن 2گرم لیدوکائین موجود می باشد .در صورتی که بخواهیم محاسبه کنیم که در
هر میلی لیتر چند میلی گرم لیدوکائین وجود دارد ،از تناسب زیر استفاده می کنیم:
روش دوم :هرگاه محلول %1یا %2باشد می توان با اضافه کردن یك صفر به عدد درصد مقدار آن را در 1میلی لیتر برحسب میلی گرم به دست آورد.
مثال" هر میلی لیتر از محلول %1حاوی 12میلی گرم ،هر میلی لیتر از محلول %2حاوی 22میلی گرم و هر میلی لیتر از محلول %22حاوی 222میلی
گرم دارو می باشد.
مثال :برای یك بیمار مبتال به تاکیکاردی بطنی با وضعیت همودینامیك پایدار 62میلی گرم لیدوکائین به صورت داخل وریدی تجویز شده است.در
صورتی که لیدوکائین در دسترس به صورت لیدوکائین %2باشد ،چند میلی لیتر لیدوکائین باید به بیمار تزریق شود؟
نکته :برای تعیین مقدار داروی مورد نیاز در محلول هایی که به صورت درصد می باشند ،حجم و شکل دارو (آمپول یا ویال) مهم نمی باشد .در مثال
لیدوکائین 3 ،میلی لیتر لیدوکائین(معادل 62میلی گرم از محلول )%2را می توان از آمپول های لیدوکائین %2یا ( %1که با مقدار 5میلی لیتری موجود
می باشد) یا ویال های 52میلی لیتری که حاوی لیدوکائین %2می باشد ،تهیه نمود.
روش فرمول :این روش مختص سرم ها و محلول های انفوزیونی است که به صورت لیتر در ساعت و یا میلی لیتر در ساعت تجویز می شوند.
5
زمان انفوزیون× 62
.4زمان کل باید بر حسب دقیقه باشد بنابراین زمان کل انفوزیون (ساعت) در 62ضرب می شود.
مثال :در صورتی که بخواهید 1222میلی لیتر سرم را در مدت 6ساعت انفوزیون نمائید ،تعداد قطرات را در دقیقه محاسبه کنید؟
62×6
روش تجزیه و تحلیل :باید به این نتیجه برسید در 1دقیقه چند mlاز سرم به بیمار انفوزیون شود و در نهایت با دانستن این مطلب که هر ml 1برابر با
15قطره ست سرم می باشد می توانید تعداد قطرات سرم را محاسبه کنید.
مرحله : 1چند میلی لیتر از محلول سرم باید در 1دقیقه به بیمار انفوزیون شود ؟
بنابراین چنانچه بخواهیم مقدار 1222میلی لیتر سرم را در مدت 6ساعت انفوزیون نماییم ،باید در هر دقیقه مقدار 3233میلی لیتر سرم را تزریق کنیم.
با توجه به اینکه در ست های معمولی هر یك میلی لیتر حاوی 15قطره می باشد ،با استفاده از تناسب زیر می توان تعیین نمود که 3233میلی لیتر از
چند قطره تشکیل شده است.
1 3233
محاسبه تعداد قطرات میکروست :بسیاری از داروهای داخل وریدی بایستی قبل از تزریق توسط محلولهای وریدی (سرم) رقیق شوند .هدف از
از بین بردن یا کاهش اثرات تحریکی ناشی از تزریق دارو .1
داروهایی که به صورت انفوزیون وریدی تزریق می شوند را می توان بر اساس واحدهای مختلفی محاسبه نمود که مهم ترین آنها عبارتند از:
6
ميلي ليتر در ساعت ml/hr .1
داروهایی که به صورت میلی لیتر در ساعت ( )ml/hrیا لیتر در ساعت( )L/hrتجویز می شوند.
روش فرمول:
فرمول زیر مختص داروهایی می باشد که به صورت میلی لیتر در ساعت یا لیتر در ساعت تجویز می شوند.
زمان×62
)4زمان کل باید بر حسب دقیقه باشد بنابراین زمان کل انفوزیون (ساعت) در 62ضرب می شود.
مثال :برای بیمار مبتال به پنومونی 2گرم سفتازیدیم در 122میلی لیتر سرم قندی %5در مدت 32دقیقه تجویز شده است .در صورتی که فاکتور قطره
gtt/ml62باشد ،چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون شود؟
62× 225
مرحله ( :)1در هر دقیقه چند میلی لیتر از محلول میکروست باید به بیمار تزریق شود؟
122میلی لیتر میکروست باید در عرض 32دقیقه انفوزیون شود ،در این قسمت باید محاسبه کنیم که در 1دقیقه چه مقدار از محلول انفوزیون شود.
32 1
بنابراین بیمار برای این که 122میلی لیتر در مدت 32دقیقه انفوزیون شود باید مقدار 3233میلی لیتر در 1دقیقه انفوزیون شود.
7
هر 62قطره میکروست برابر با 1میلی لیتر است ،چند قطره میکروست برابر با 3233میلی لیتر می باشد؟
داروهایی که به صورت میکرو گرم در دقیقه یا میلی گرم در دقیقه تجویز می شوند.
روش فرمول:
فرمول زیر به داروهایی که به صورت میکرو گرم در دقیقه یا میلی گرم در دقیقه به کار می روند اختصاص دارد.
)3دوز داروی تجویز شده باید بر حسب میکرو گرم در دقیقه (مانند نیتروگلیسرین) و یا میلی گرم در دقیقه(مانند لیدوکائین) باشد.
)4واحد مقدار دارو در حالل باید متناسب با واحد دوز داروی تجویز شده باشد.
مثال :برای یك بیمار مبتال به فشارخون باال ،سرم نیترو گلیسرین با دوز 5میکروگرم در دقیقه تجویز شده است.در صورتی که یك آمپول نیترو
گلیسرین (حاوی 5میلی گرم ) را در 122میلی لیتر سرم قندی %5رقیق کرده باشند ،تعداد قطرات در دقیقه را محاسبه نمایید؟
5555
مرحله( :)1هر آمپول نیترو گلیسرین حاوی 5میلی گرم دارو می باشد .برای این که واحد آن با دوز داروی تجویز شده یکسان شود آن را در 1222ضرب
می کنیم.
مرحله( :)2چند میلی لیتر از محلول میکروست باید در 1دقیقه به بیمار انفوزیون شود؟
در صورتی که یك آمپول نیترو گلیسرین با سرم قندی %5و با استفاده ازمیکروست مخلوط گردد ،در هر 122میلی لیتر از محلول به دست آمده 5
هزار میکروگرم نیترو گلیسرین موجود می باشد .برای این که بتوانیم 5میکروگرم از این محلول را در یك دقیقه تزریق نماییم ،باید بدانیم که 5
میکروگرم از چند میلی لیتر تشکیل شده است .با استفاده از این تناسب حجم مایعی که برای تزریق 5میکروگرم نیترو گلیسرین در مدت یك دقیقه
باید انفوزیون گردد ،مشخص می گردد.
8
µg 5222 5µg
بنا براین برای تزریق 5میکروگرم نیتروگلیسرین در هر دقیقه ،باید 221میلی لیتر مایع در هر دقیقه انفوزیون شود.
با توجه به این که حجم مایع (برحسب میلی لیتر در دقیقه) مشخص گردید ،الزم است که مقدار مایع را به تعداد قطره تبدیل نماییم.برای اینکار از
تناسب زیر استفاده می کنیم.
توجه :فاکتور قطره در میکروست برابر 62می باشد بعبارت دیگر هر میلی لیتر معادل 62قطره است.
1 221
داروهایی که به صورت میکرو گرم به ازای کیلوگرم وزن بیمار در دقیقه تجویز می شوند.
روش فرمول:
فرمول زیر به داروهایی که به صورت میکرو گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار در هر دقیقه تجویز می شوند اختصاص دارد .مهم ترین این داروها
دوبوتامین،دوپامین و نیتروپروساید می باشند.
)3دوز داروی تجویز شده باید بر حسب میکرو گرم به ازای کیلوگرم وزن بیمار در دقیقه باشد.
)4مقدار دارو در حالل باید برحسب میکروگرم باشد(.زیرا دوز دارو برحسب میکروگرم می باشد).
مثال :برای یك بیمار مبتال به افت فشارخون که دارای 72کیلوگرم وزن می باشد ،داروی دوپامین به مقدار µg/kg/min10تجویز شده است .در
صورتی که یك آمپول دوپامین (معادل 222میلی گرم) را در 122میلی لیتر سرم قندی %5رقیق کرده باشیم ،چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون
شود؟
در مخرج کسر 222میلی کرم مقدار دارو در هزار ضرب شده تا به میکروگرم تبدیل گردد.زیرا دوز داروی تجویز شده(در صورت کسر) بر حسب
میکروگرم می باشد.
9
تجزیه و تحلیل مثال فوق:
هر آمپول دوپامین حاوی mg 200دارو می باشد .برای این که واحد آن با واحد دوز داروی تجویز شده یکسان شود ،آن را در 1222ضرب می کنیم.
222× 1222=222222
با توجه به اینکه دوز دارو 12میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه تجویز شده است ،در تمامی محاسبات دارویی اولین مرحله مشخص
کردن مقدار داروی دریافتی در 1دقیقه است.
میکروگرم 12×72=722
مرحله( :)3چند میلی لیتر از محلول میکروست باید در 1دقیقه به بیمار انفوزیون شود؟
داروهایی که به صورت واحد در ساعت ( )U/hیا میلی گرم در ساعت ( )mg/hتجویز می شوند.
روش فرمول
فرمول زیر به داروهایی که به صورت واحد در ساعت یا میلی گرم در ساعت تجویز می گردند ،اختصاص دارد.هپارین و استرپتوکیناز داروهایی هستند
که بر حسب واحد در ساعت تجویز می شوند و آمیودارون بر حسب میلی گرم در ساعت تجویز می شود.
)3دوز داروی تجویز شده باید بر حسب واحد در ساعت(مانند هپارین) و یا میلی گرم در ساعت (مانند آمیودارون) باشد.
11
)5برای تبدیل ساعت به دقیقه آن را در 62ضرب می کنیم.
مثال :برای یك بیمار مبتال به DVTانفوزیون هپارین به مقدار U/hr1000تجویز شده است.در صورتی که 12222واحد هپارین را در 122میلی لیتر
دکستروز %5رقیق کرده باشیم و فاکتور قطره gtt/ml 60باشد .چند قطره در دقیقه باید به بیمار انفوزیون شود؟
62×12222
تجزیه و تحلیل:
با توجه به این که واحد داروی مورد استفاده با دوز داروی تجویز شده یکسان می باشد ،تبدیل واحد ضرورت ندارد.
طبق دستور باید 1222واحد هپارین در 1ساعت انفوزیون شود ،در این قسمت باید محاسبه شود که در هر یك دقیقه چه مقدار دارو باید انفوزیون شود.
مرحله( :)3چند میلی لیتر از محلول میکروست باید در 1دقیقه به بیمار انفوزیون شود؟
در 122میلی لیتر میکروست ،مقدار 12222واحد هپارین وجود دارد 16266 ،هپارین در چند میلی لیتر از محلول وجود دارد؟
با توجه به اینکه حجم مایع(به میلی لیتر) در دقیقه مشخص گردیدالزم است که مقدار مایع را به تعداد قطره تبدیل نماییم .برای اینکار از تناسب زیر
استفاده می گردد:
11
داروهای اورژانسی
طبقه بندی درمانی:گشاد کننده نایژه،تنگ کننده عروق ،محرك قلبی ،داروهای کمکی در بیحسی موضعی ،بندآورنده خونریزی
موارد مصرف :درمان آنافیالکسی شدید یا آسم-گشاد کردن نایژه ،احیای ریتم قلب در ایست قلبی
موارد عدم مصرف :حساسیت به دارو یا دیگر ترکیبات فرموالسیون ،آریتمی های قلبی ،گلوکوم با زاویه بسته
تداخالت دارویی :بتابلوکرها ،لوودوپا ،مهارکننده مونو امینو اکسیداز ،مهارکننده آلفا آدرنرژیك
اشکال دارویی:
Injection:0.1mg/ml ,10ml
انقباض عروقی ناشی از اپی نفرین با واسطه آلفا-آدرنرژیك ،فشار دیاستولیك آئورت و فشار خون رسانی عروق کرونر را افزایش می دهد که تعیین
کننده مهم در احیای موفق از ایست قلبی است.
در دوزهای پایین ،ممکن است آثار بتا – آدرنرژیکی آن غالب باشد و منجر به کاهش مقاومت عروقی سیستولیك شود .در دوزهایی که برای ایست قلبی
استفاده می شود ،معموال آثار منقبض کننده عروقی آلفا -آدرنرژیکی بارز است.
موارد احتیاط:
•کاتکول امین ها و بی کربنات سدیم را همزمان از لوله یا کاتتر IVتجویز نکنید ،زیرا محلول های قلیایی مانند بی کربنات ،کاتکول امین ها را غیر فعال
می سازد.
•در بیماران دارای ریتم ایجائ کننده خون رسانی ،اپی نفرین موجب تاکی کاردی می شود و ممکن است سبب ضربان نا بجای بطنی ،تاکی آریتمی ها ،
هیپرتانسیون و انقباض عروقی شود.
مقدار مصرف:
225تا 1میلی گرم ( 12-5سی سی از محلول یك درده هزار واحد) در صورت نیاز هر 5-3دقیقه ا میلی گرم تکرار شود .به دنبال هر
در اطفال 221( 0/01 – 0/03 mg/kgتا 223میلی لیتر پر کیلوگرم ) از محلول یك در ده هزار واحد
آماده کردن محلول:محلول اپی نفرین با اضافه کردن mg1اپی نفرین به ml250نرمال سالین یا سرم دکستروز %5به دست میآید (.)4µg/ml
دوز دارو:
-1ایست قلبی:
الف) دوزبلوس mg1است که به صورت IVتزریق می¬گردد و در صورت نیاز میتوان هر 3-5دقیقه تکرار کرد .بدنبال هر دوز اپی نفرین باید ml20
نرمال سالین به بیمار داده شود تا از انتقال دارو به قلب اطمینان حاصل شود.
12
ب) در احیاء قلبی ریوی درصورتی که تجویز اپی نفرین از طریق IVمشکل باشد ،میتوان این دارو را از طریق داخل تراشه یا داخل قلبی به بیمار داد.
ج) اپی نفرین را میتوان بعد از تجویز دوز بلوس بصورت انفوزیون مداوم با سرعت 1-4µg/mlبرای بیمار تجویز کرد.
الف) 0/1-0/5mgبصورت زیر جلدی یا عضالنی به بیمار تزریق میشود .در صورت شوك آنافیالکتیك شدید 0/1-/5mgاپی نفرین را به طور آهسته
به صورت IVتزریق کنید.
ب) در صورت نیاز بعد از تجویز دوز ،IVانفوزیون را با سرعت 1-4µg/minادامه دهید.
بعد از تزریق زیر جلدی یا عضالنی اپی نفرین ،ماساژ محل تزریق ممکن است جذب دارو را تسریع کند. •
برای جلوگیری از اشتباهات خطرناك ،باید نوع محلول،غلضت ،مقدار مصرف و راه مصرف اپی نفرین •
از تجویز همزمان اپی نفرین با داروهای قلیایی خودداری شود . •
بجز موارد ایست قلبی ،در سایر موارد اپی نفرین را از طریق پمپ انفوزیون تجویز کنید. •
در ابتدا فشار خون و ضربان قلب بیمار را هر 2-5دقیقه کنترل نمایید .پس از تثبیت فشار خون ،کنترل فشارخون هر 15دقیقه انجام شود. •
آتروپین))Atropine Sulfate
موارد مصرف :درمان اولیه در برادیکاردی عالمت دار ( فشار خون پایین ،کاهش سطح هوشیاری ،سرد و مرطوب شدن انتهاها ،عرق سرد ،خاکستری
شدن رنگ پوست و الیگوری ) و در بلوك گره (AVدرجه یك)
آتروپین در برادیکاردی ها و ایست قلبی ناشی از تحریك واگ شدید ،بسیار موثر است اما در آسیستول VF ،و VTبدون نبض ناشی از ایسکمی طوالنی
مدت یا صدمات مکانیکی تاثیر ندارد .
آتروپین با کاهش ترشحات غدد مخاطی مجاری تنفس و اتساع آن ها ،در بهبود تهویه ریوی موثر است .
سولفات آتروپین ،یك داروی پاراسمپاتولیتیك است که ضربان سازهای سینوسی یا دهلیزی را تسریع می کند و سرعت AVرا افزایش می دهد.
موارد احتیاط:دوزهای پایین آتروپین (کمتر از )mg 0.1ممکن است به خاط اثر مرکزی ان،برادی کاردی متقابل ایجااد کند در شرایط خاص (مانند
مسمومیت با ارگانو فسفره ها یا تماس با گازهای سمی اعصاب) ممکن است دوزهای باالتری نسبت به آنچه توصیه شده ،الزم باشد.
13
اشکال دارویی:
Injection:0.5 mg/ml ,1ml ,1mg/ml ,10ml ,10mg/ml ,2ml ,2.5 mg/ml ,0.8ml
Tablet:0.5 mg
مقدار مصرف:
225تا 1میلی گرم از راه وریدی و در صورت نیاز تکرار( تا ضربان قلب به 62برسد ) هر 5-3دقیقه تکرار شود .نباید بیش از سه
کودکان mg/kg 0.02 :ودر صورت نیاز هر15دقیقه تکرار دوز ،حداقل دوز در کودکان 221میلی گرم وحداکثر آن 1میلی گرم ودرنوجوانان 2میلی گرم می
باشد.
در صورت وجود اختالل قلبی بیمار را باید از نظر بروز تاکیکاردی تحت نظر داشت.
تزریق وریدی آتروپین ممکن است ابتدا موجب واکنش های متناقض برادیکاردی شود که معموال طی 2دقیقه رفع می شود.
1-چشم :میدریاز
3-غدد مترشحه :کاهش کلیه ترشحات و اشك ،خشکی دهان ،تب ( به علت مهار تعریق )
4-دستگاه ادراری :کاهش حرکات عضالت صاف و درنتیجه احتمال عارضه احتباس ادراری
5-گوارش :کاهش ترشحات و حرکات عضالت صاف و در نتیجه احتمال عارضه یبوست
آدنوزین ( )Adenosine
موارد مصرف :درمان reentry SVTکه به تحریك واگ جواب نمی¬دهد که به صورت Stable VTو تاکیکاردی با QRSباریك
مقدار و طریقه مصرف mg 6 :به صورت تزریق سریع وریدی( )IV PUSHدر عرض 1تا 3ثانیه و اگر موثر نبود 1تا 2دقیقه بعد 12میلی¬گرم دیگر داده
می شود و در صورت عدم پاسخگوئی 12میلی گرم دیگر نیز داده شود .
آدنوزین موجب بلوك گذرا در مسیر هدایتی گره دهلیزی -بطنی ( )AVو چرخه ورودی مجددی که گره AVرا درگیر کرده است ،قطع می کند .به دلیل
نیمه عمر کوتاه ،این دارو محدوده تجویز بی خطر وسیعی دارد.
14
آدنوزین تنها باید به صورت IVیا IOداده شود و پس از آن باید نرمال سالین به طور سریع تزریق شود تا رسیدن دارو را به گردش خون مرکزی ،تسریع
نماید.اگر آدنوزین به صورت IVداده می شود ،باید در حدی که ممکن است از رگ نزدیك به قلب داده شود.
موارد مصرف :اختالالت ریتم بطنی و فوق بطنی،آریتمی های فوق بطنی
اشکال دارویی:
Injection:50mg/ml,3ml
Tablet:200 mg
آمیو دارون هدایت AVرا کند ،دوره تحریك ناپذیری AVو فاصله QTرا طوالنی و هدایت بطنی را آهسته می کند QRS .را پهن
می نماید .قبل از تجویز آمیودارون به کودکان بیمار که دارای ریتم ایجاد کننده جریان خون هستند ،مشاوره با افراد متخصص قویا˝ پیشنهاد می شود.
موارد احتیاط :فشارخون و الکتروکاردیوگرام ( )ECGرا حین تجویز آمیودارون پایش کنید .اگر بیمار ریتم ایجاد کننده جریان خون دارد تا حدی که
وضعیت بالینی بیمار اجازه می دهد ،سعی کنید دارو را با سرعت کمتری(طی 22تا 62دقیقه) تجویز کنید .اگر بیمار دچار فیبزیالسیون بطنی VFیا VT
بدون نبض است ،دارو را به سرعت تزریق کنید .آمیودارون از طریق خاصیت اتساع عروقی خود ،موجب افت فشارخون می شود و شدت آن به سرعت
انفوزیون وابسته است .افت فشارخون با اشکال محلول در مایع آمیودارون ،کمتر دیده می شود .اگر فاصله QTطوالنی شد یا بلوك قلبی اتفاق افتاد،
سرعت تزریق را کاهش دهید ،اگر QRSبیش از %52از حد پایه خود پهن شد یا افت فشار خون رخ داد ،تزریق را قطع کنید .سایر عوارض احتمالی
امیودارون عبارتند از برادی کاردی و تاکی کاردی بطنی به شکل تورساد دو پوینت .آمیودارون نباید بدون مشاوره ،همراه با داروهای دیگری که QTرا
طوالنی می کنند ،مانند پروکائین آمید مصرف شود.
مقدارمصرف دوز اول :با دوز 322میلی گرم یا 15mg/minدر مدت 12-15دقیقه
کتابهای دارویی معتبر دنیا تجویز آمیودارون را در کورکان زیر 11سال توصیه نکرده اند.ولی در مواردی که درمان سریع آریتمی مدنظر است در
شیرخواران وکودکان بزرگتر مزیت آمیودارون نسبت به لیدوکائین در VFمقاوم به درمان در محیط خارج از بیمارستان افرادی که آمیودارون دریافت
کردند در مقایسه با گروه شاهد (که لیدوکائین دریافت کردند) شانس بقاء بیشتری پیدا کردندتا به بیمارستان انتقال یابند و تحت مداوا قرارگیرند ولی
این دارو در مقایسه با لیدوکائین در میزان بقاء بیماران برای ترخیص هیچ فرقی یا امتیازی نداشت.
دوز اولیه 322 :میلی گرم وریدی ،در صورت نیاز هر 5-3دقیقه 152 ،میلی گرم تا حداکثر دوز 2.2gr/24 hrs
15
بهتر است فقط با دکستروز 5درصد رقیق شودو از نرمال سالین 2/9درصداستفاده نگردد(مگر در شرائط خاص) ( ،نرمال سالین با
آمیودارون ناسازگاری دارد).رقیق شده دارو در دکستروز % 5در دمای اتاق تا 5روز ماندگاری دارد.با افزایش درجه حرارت محیط محلول تغییر رنگ
پیدا میکند.در صورتیکه در ظروف PVCرقیق سازی دارو انجام گیرد طی دو ساعت بعد از آماده شدن 12،درصد قدرت دارو کاهش می یابد.
دوز دارو:
(محلول را با اضافه کردن mg150آمیودارون به ml100سرم دکستروز 5درصد آماده کنید .سرعت انفوزیون اولیه نباید بیشتر از mg/min30باشد).
-4بعد از 24ساعت اول mg/min5/0 :از دارو را به صورت انفوزیون ممتد ادامه دهید .چنانچه غلظت داخل وریدی دارو به بیشتر از mg/ml2برسد،
دارو را از طریق کاتتر ورید مرکزی تجویز نمایید.
-5در صورت وقوع غیرمنتظره فیبریالسیون بطنی یا تاکیکاردی ،یك دوز اضافه mg150را در عرض 12دقیقه انفوزیون کنید ( mg150در ml100
سرم دکستروز 5درصد).
-6در زمان ایست قلبی ممکن است mg300دارو به صورت تزریق داخل وریدی داده شود و در صورت نیاز 3-5دقیقه بعد mg150بصورت IVتکرار
می¬شود تا حداکثر دوز کلی به g2/2در 24ساعت برسد.
فشار خون و ضربات ریتم قلب از نظر بروز تغییرات قابل توجه باید به طور مرتب پیگیری شود. •
عالئم و نشانه های بروز پنومونیت ،مانند تنگی نفس بر اثر فعالیت ،سرفه خشك و درد سینه ناشی از پلورزی باید پیگیری شود. •
با اغلب داروها ناسازگار بوده ،لذا نباید سه راهی آنژیوکت به آن متصل گردد. •
داروی حل شده تا 24ساعت در دمای اتاق و به مدت 2ساعت در بطری های پالستیکی سرم های تزریقی پایدار است. •
16
استرپتوکیناز ()Streptokinase
موارد مصرف :باز کردن کانول های مسدود شده شریانی ریوی
مواردعدم مصرف :خونریزی داخلی فعال ،بیماری ریوی مزمن ،آمبولی مغزی اخیر
اشکال دارویی:
از خونگیری شریانی و وریدی ،کنترل درجه حرارت از طریق رکتوم اجتناب ورزید.
به محض اینکه تشخیص لخته مسجل شد استفاده از دارو شروع شود نباید اجازه داد با گذشت 1هفته لخته قدیمی گردد.
محل آنژیوکت را 32ثانیه فشار دهید تا از هموستاز اطمینان حاصل نمایید در صورت لزوم پانسمان فشاری به کار برید.
این دارو به صورت ویال و پودر خشك می باشد که هر ویال حاوی 752222واحد ماده موثر می باشد.
هر کدام از ویال ها را با 3الی 5سی سی آب مقطر حل کرده سپس در 122سی سی میکروست حاوی N/Sیا % D/W 5رقیق می نماییم .در
ترومبولیتیك تراپی در بیمار مبتال به MIحاد معموال از 2ویال که مجموعا حاوی 1522222واحد ماده موثر می باشد استفاده می کنیم .
نکته پرستاری
در حل کردن این دارو از هم زدن شدید ویال جهت حل شدن زودتر و سریعتر جلوگیری شود .اگر ویال بدون حرکت در یك نقطه ثابت
قرار بگیرد در عرض 32ثانیه دارو کامال حل می شود از سوزن درشت استفاده شود .
دو ECGبه فاصله نیم ساعت که موید MIباشد اخذ گردد .
قبل از تزریق داروی TNGشروع شده باشد ،به افزایش فشار خون ،درد قفسه سینه و تعداد ضربان قلب توجه شود ،در صورت افزایش
ضربان قلب باالی 112دوز دارو کم شود .
17
( )bicarbonate sodium بی کربنات سدیم
موارد مصرف :در احیاء طوالنی شده – مسمومیت با ضدافسردگیهای سه حلقه ای – TCAاسیدوز سلولی آشکار و هیپرکالمی.
این دارو به علت عوارض جانبی زیاد در مراحل اولیه احیاء جایی ندارد .
تجویز روتین بی کربنات سدیم در ایست قلبی توصیه نمی شود .سدیم می تواند برای درمان بعضی از توکسیدرم ها یا در شرایط خاص احیا مانند ایست
قلبی ناشی از هیپرکالمی استفاده شود.
موارد احتیاط :طی ایست قلبی یا شوك شدید ،ممکن است آنالیز گاز خون شریانی ،نتواند به طور دقیق اسیدوز بافتی یا وریدی را نشان دهد.
ممکن است تجویز بیش از حد بی کربنات سدیم میزان تحویل اکسیژن به بافت ها را مختل کند و سبب هیپوکالمی ،هیپوکلسمی ،هیپرناترمی و
هیپراسمواللیته شود و استانه VFرا کاهش دهد و عملکرد قلبی را مختل سازد.
×223اختالف HCO3از ×24وزن :پس از محاسبه نصف دوز محاسبه شده تزریق گردد.
ویال بیکربنات آماده تزریق %124بوده است و 50mEq /50 mlدارو دارد.
تزریق وریدی :هنگام احیاء قلبی – ریوی نیازی به رقیق کردن نمیباشد.
انفوزیون وریدی :برای انفوزیون وریدی دوز مورد نظر را با N.Sیا 522ml. D5Wاضافه کنید.
توجهات پرستاری:
در صورت نشت دارو به بافت زیر جلدی نکروز شدید بافتی ایجاد میگردد. -
با سرمهای Saline 0.45% ،D.S ،N.S ،D5Wو همچنین با KClسازگاراست. -
18
پروکائین آمید:
پروکائین آمید دوره تحریك ناپذیری دهلیز و بطن ها را طوالنی می کند و سرعت هدایت را کاهش می دهد.
موارد احتیاط :اطالعات بالینی اندکی در مورد استفاده از پروکائین آمید در شیرخواران و کودکان وجود دارد .پروکائین آمید را در حال پایش ECGو
فشارخون ،بسیار آهسته (طی 32تا 62دقیقه) تزریق کنید .در صورت طوالنی شدن فاصله QTیا بلوك قلبی ،سرعت انفوزیون را کاهش دهید .اگر
QRSتا بیش از %52اندازه پایه کاهش دهید.
حساسیت به دارو یا بتا بلوکرهای دیگر ،نارسایی قلبی جبران نشده،بلوك قلبی درجه 2 مواردعدم مصرف :
شکل دارویی:
Injection:1mg/ml
Tablet:10,20,40 mg
پروپرانولول هرگز نباید به عنوان یك داروی کمکی در درمان فئوکروموسیتوما مصرف شود،مگر آنکه بیماران از قبل با داروهای مسدود
کننده گیرنده آلفا آدرنرژیك درمان شود.
19
محلول تهیه شده تا 24ساعت در دمای اتاق پایدار بوده و با کلیه سرم ها سازگار است.
دوبوتامین ()Dobutamine
اشکال دارویی:
تنظیم قطرات دوبوتامین در میکروست :برای تنظیم قطرات سرم دوبوتامین از این فرمول استفاده می شود:
آمپول دوبوتامین به صورت 252میلی گرم در بازار دارویی موجود می باشد ،هنگام آماده کردن با سرم دکستروز 5%رقیق و طبق فرمول زیر از طریق
مقدار محلول× دوز دارو ×وزن بیمار ×ml/min= 62 میکروست انفوزیون می شود.
توجه:
مقدار داروی تجویز شده(دوز دارو) باید بر حسب میکروگرم به ازای کیلوگرم وزن بیمار در دقیقه باشد. -
21
محلول رقیق شده طی 24ساعت استفاده شود .محلول باید شفاف و بدون رنگ باشد.ممکن است دارو بعد از رقیق سازی صورتی شود که این تغییر
رنگ با طول مدت رقیق سازی ارتباط دارد و نتیجه اکسیداسیون مختصر داروست و تاثیر بالقوه ای در قدرت دارو ندارد .ظروف PVCتاثیری در کاهش
قدرت دارو ندارند.
دوز دارو :دوز معمولی 2/5-10µg/kg/ minاست .بندرت ممکن است تا 40 µg/kg/minداده شود .سرعت انفوزیون تا رسیدن به پاسخ مطلوب
15-22دقیقه هر بار افزایش داده میشود) .اثر دارو معموالً در 2دقیقه شروع میشود و حداکثر تأثیر به تدریج افزایش می یابد( .دوز دارو در فواصل ،
آن معموالً ده دقیقه بعد از شروع دارو میباشد).
سردرد ،بی حسی در انتهاها ،تنگی نفس ،درد قفسه سینه ،درد محل تزریق.
در صورت هیپوولمی الزم است ابتدا با تجویز گلیکوزیدهای قلبی مشکل برطرف گردد سپس دبوتامین شروع شود.
نشت عروقی یا ایسکمی محیطی ناشی از دوبوتامین می¬تواند منجربه پوسته پوسته شدن و نکروز بافت های محیطی گردد .آنتی دوت :در •
محل نکروز یا پوسته پوسته شدن باید توسط یك سوزن باریك زیر جلدی ml10 ،محلول حاوی mg5فنتوالمین تزریق شود .آنتی دوت باید توسط
پزشك تجویز شود.
دوپامین ))Dopamine
موارد مصرف :درمان کمکی در شوك برای افزایش برون ده قلبی ،درمان کوتاه مدت نارسایی مزمن ،مقاوم و شدید قلبی
شكل دارويي:
آمپول دوپامین بصورت mg222موجود است .دارو را با سرم D/W5%رقیق و طبق فرمول زیر از طریق میکروست انفوزیون شود .مقدار محلول× دوز
=ml/min دارو ×وزن بیمار ×62
مقدار داروی تجویز شده(دوز دارو) باید بر حسب میکروگرم به ازای کیلوگرم وزن بیمار در دقیقه باشد. -
21
مقدار دارو در حالل باید بر حسب میکروگرم باشد. -
در صورتی که 222میلی گرم دوپامین در 122میلی لیتر سرم دکستروز %5یا نرمال سالین ریخته شود ،سرعت انفوزیون بر حسب میلی لیتر در ساعت
مطابق جداول زیرمیباشد :
-پارستزی و سردی انتهاها را مد نظر داشته باشید ممکن است به دلیل کاهش جریان خون محیطی باشد.
-دلیل استفاده از این دارو افزایش میزان فشار و افزایش میزان ادرار است.
-دوپامین را نباید همراه با محلول بی کربنات سدیم و یا سایر محلول های قلیایی به طور هم زمان تزریق کرد ،زیرا در PHقلیایی ،دارو به آرامی غیر
فعال می شود.
-قبل از تجویز دارو وزن بیمار را کنترل کنیدو برای تجویز دوپامین از جدول محاسبه میزان انفوزیون این دارو استفاده کنیدوآن را از طریق پمپ
انفوزیون تجویز نمایید.قبل از شروع درمان با دوپامین ،هیپوولمی اصالح گردد.ترجیحا برای انفوزیون داخل وریدی از ورید بزرگ (مانند :ورید حفره
کوبیتال) استفاده شود.
-در بیمارانی که دوپامین را برای درمان هیپوتانسیون دریافت میکنند ،در حالی که دوز دوپامین بتدریج افزایش مییابد ،فشارخون باید به همراه هر
افزایش دوز دارو ،کنترل شود .بعد از دستیابی به نتایج مطلوب ،فشارخون را حداقل هر یك ساعت کنترل نمایید.
-جهت کنترل ایسکمی محیطی ناشی از نشت دارو ،هرگونه تغییر در رنگ پوست یا دمای اندام ها را به دقت مورد توجه قرار دهید .تغییرات ضربان
قلب ،برون ده ادراری و عالیم برطرف شدن کنفوزیون را به دقت ثبت کنید تا مشخص شود که آیا دارو تأثیر داشته است یا خیر.
دیگوکسین ()Digoxin
دیگوکسین در درماننارسایی قلب و آریتمی فوق بطنی (به ویژه فیبریالسیون دهلیزی) مصرف میشود.
مکانیسم اثر :دیگوکسین نیروی انقباضیقلب را افزایش داده و هدایت الکتریکی آن راکاهش میدهد.
22
فارماکوکینتیك :فراهمی زیستی قرصدیگوکسین 12ـ 62درصد ،الگزیر ومحلول تزریقی آن 15ـ 72درصد است.پیوند دیگوکسین به پروتئین کم
میباشد( 25ـ 22درصد) .متابولیسم این دارو بهمیزان کم در کبد صورت میگیرد .اثر دارو راه تزریقی پس از 32ـ 5دقیقه شروع میشود .زمان الزم
برای رسیدن به اوج اثر از راه تزریقی 4ـ 1ساعت است .طول اثر دارو ازراه تزریقی و خوراکی 6روز است .دفعدیگوکسین کلیویاست.
موارد منع مصرف :این دارو در بلوك کامل و متناوب قلب ،بلوك درجه دوم دهلیزی بطنی ،آریتمی فوق بطنی ناشی از سندرم ،w-p-wکاردیومیوپاتی
انسدادیهیپرتروفیك (مگر در موارد فیبریالسیوندهلیزی همراه با نارسایی قلب که باید با احتیاط مصرف شود) و وجود عالئممسمومیت ناشی از
مصرف قبلی هر یك ازفرآوردههای حاوی این دارو ،نبایدمصرف شود .درنبض کمتر از 62ضربه در دقیقه و VFو VTنباید مصرف شود.
عوارض جانبی احتمالی :بیاشتهایی ،تهوع ،استفراغ ،اسهال ،درد شکم اغلب با مصرف مقادیرزیاد دارو مشاهده است .اختالالت بینایی ،سردرد ،
کسالت ،خوابآلودگی ،اغتشاش فکر ،توهم ،هذیان ،آریتمی و بلوك قلبی بامصرف این دارو گزارش شده است.
توجهات پرستاری :مقدار مصرف دیگوکسین باید براساس نیاز هر بیمار تعیین گردد .این مقدارباید بر اساس وزن بدن بدون چربیمحاسبه شود ،زیرا این
دارو در بافتچربی وارد نمیشود.
تزریق وریدی دارو بر تزریق عضالنیآن ارجحیت دارد .تزریق وریدی باید طیحداقل 5دقیقه صورت گیرد .تزریقعضالنی تنها در صورتی •
که امکان مصرفدارو از راه خوراکی یا وریدی وجودنداشته باشد ،انجام میشود.
در صورت تغییر شکل تزریقی به شکلخوراکی دارو ،تنظیم مقدار مصرف ممکناست ضروری باشد. •
موارد مصرف :درمان حمالت تشنجی ناشی از کمی خون منیزیم خون،آریتمی های تهدید کننده،کاهش خطر مرگ پس از MI
منیزیوم برای درمان هیپومنیزیومی یا برای دوپوینت ( VTچند شکلی همراه با فاصله QTطوالنی)اندیکاسیون دارد .شواهد اندکی برای توصیه به یا
علیه تجویز روتین منیزیوم هنگام ایست قلبی وجود دارد.
موارد احتیاط :منیزیوم اتساع عروقی ایجاد می کند و در صورت تزریق سریع ،ممکن است سبب افت فشار خون می شود.
23
2g+100cc NS 5-12 Min
عوارض جانبی :بلوك کامل قلب ،کالپس عروقی ،فلج تنفسی ،هیپوتانسیون ،تعریق
-تزریق وریدی دارو باید به صورت آهسته انجام شود تا از ایست قلبی یا تنفسی جلوگیری گردد.
-در صورت تکرار مصرف دارو ،رفلکس حرکتی زانو باید قبل از هر بار مصرف آزموده شود.در صورت فقدان این رفلکس مصرف منیزیم باید قطع شود.
-تعداد تنفس قبل از هر نوبت مصرف دارو باید 16بار در دقیقه یا بیشتر باشد.امالح کلسیم باید برای تزریق وریدی در دسترس باشد.
-اگر برون ده ادرار طی 4ساعت پس از هر دوز کمتر از ml 122باشد عمدتاٌ درمان ادامه نمی یابد.
موارد مصرف :این دارو در درمان کمی پتاسیم خون همراه یا بدون آلکالوز متابولیك ،در مسمومیت مزمن با دیگوکسین و در بیماران مبتال به فلج
دورهای همراه کمی پتاسیم خون مصرف میشود .مکملهای پتاسیم بمنظور پیشگیری از بروز کمی پتاسیم خون دربیمارانی که کاهش پتاسیم خون در
آنان مخاطره آمیز است ،و همچنین در بیماران مبتال به سیروز کبدی همراه آسیت ،زیادی آلدوسترون همراه کار طبیعی کلیه ،اسهال ،استفراغ طوالنی و
نفروپاتی تخلیه کننده پتاسیم و در کودکان تحت درمان طوالنی مدت با آدرنوکورتیکوئیدها مصرف میشود.
هشدارها:
24
1ـ این دارو در موارد زیر باید با احتیاط مصرف شود :اسهال طوالنی یا شدید ،اختالل در عملکرد مری ،طوالنی بودن زمان تخلیهمعده،انسداد روده ،
فلج دورهای ،انسداد شدید یا کامل قلب و زیادی پتاسیم خون یا حاالتی که منجر به زیادی پتاسیم خون میشود.
2ـ در بیماران سالخورده خطر بروز زیادی پتاسیم خون به علت تغییر درتوانایی کلیه این بیماران در دفع پتاسیم وجود دارد.
3ـ مصرف این دارو برای تصحیح کمی پتاسیم خون باید با احتیاط صورت گیرد تا از زیادی پتاسیم خون همراه با آریتمی قلبی اجتناب شود.
4ـ غلظتهای پالسمائی بیش از mEq/L 5/5بعلت احتمال بروز آریتمی خطرناك است.
5ـ پیگیری دقیق وضعیت بیمار ،بررسیالکتروکاردیوگرام و اندازه گیری غلظت پتاسیم ممکن است ضروری باشد.
6ـ در صورت بروز اختالل در عملکرد کلیه(کم ادراری یا افزایش کراتینین سرم)،انفوزیون کلرور پتاسیم باید فورا قطع شود.
عوارض :ضربان نا منظم یا آهسته قلب ،بیحسی یا گزگز دردستها ،پا یا لب ،اشکال در تنفس ،اضطراب،خستگی یا ضعف ،ضعف یا احساس سنگینی در
پاها با مصرف این دارو گزارش شده است.
موارد مصرف :تتانی نوزادان ،هیپوپاراتیروئیدیسم ،کمبود ویتامین ، Dآلکالوز ،هیپرکالمی ،آنتی دوت سولفات منیزیم ،تسکین کرامپهای عضالنی ناشی
از نیش و گزش حشرات
اگر بیمار احساس ناراحتی بنماید ،تزریق را آهسته یا متوقف کنید. -
با بیکربنات و فسفاتها ناسازگار میباشد و در VFو مسمومیت با دیگوکسین منع مصرف دارد. -
عوارض جانبی شایع :احساس سوزش ،طعم گچی ،هیپوتانسیون ،برادیکاردی -
25
کلسیم کلراید (:)Calcium chloride
موارد مصرف :در مسمومیت با ( CCBداروهای مسدود کننده کانال کلسیم) -هیپوکلسمی – هیپرکالمی
مقدار و طریقه مصرف 1-16 mg/kg :از محلول 12%آن تزریق میشود .
تجویز کلسیم در ایست قلبی – تنفسی کودکان بدون شواهد هیپوکلسمی با استفاده بیش از حد از بلوك کننده های کانال کلسیمی،هیپرمنیزیومی یا
هیپر کالمی توصیه نمی شود .تجویز روتین کلسیم در ایست قلبی ،سودی ندارد و ممکن است مضر هم باشد.
اگر دادن کلسیم در طول ایست قلبی اندیکاسیون داشته باشد ،می توان کلرید کلسیم را مدنظر قرار داد .در کودکانی که به شدت بدحال هستند،
کلرید کلسیم ترجیح داده می شود ،زیرا طی درمان هیپوکلسمی سبب افزایش بیشتری در کلسیم یونیزه می شود .در شرایط بدون ایست قلبی ،اگر
فقط دسترسی وریدی محیطی برقرار است ،گلوکونات کلسیم توصیه می شود ،زیرا اسمواللیته کمتری نسبت به کلرید کلسیم دارد و بنابراین کمتر
سبب آزار وریدی می شود.
موارد احتیاط:
-1در صورتی که قلب ضربان داشته باشد ،تجویز سریع کلسیم می تواند ریت قلب را آهسته کند.
-2کلسیم باید در بیمارانی که دیژیتال مصرف می کنند با احتیاط داده شود .زیرا موجب افزایش تحریك پذیری بطن ها شده ،ممکن است منجر به
مسمومیت دیژیتال گردد.
-3در حضور بیکربنات سدیم ،تجویز کلسیم منجر به تشکیل نمك هایی نظیر کربنات کلسیم شده و ایجاد رسوب میشود .لذا این دو دارو را نباید با
هم تجویز کرد.
-4کلسیم ممکن است منجر به اسپاسم عروق کرونر و عروق مغزی گردد.
لیدوکائین ( )Lidocaine
موارد مصرف :درمان VFو VTبدون نبض – درمان VTضربان دار و انواع -SVTضد آریتمی-بی حس کننده موضعی لیدوکائین اتوماتیسیته را کاهش
می دهد و اریتمی های بطنی را سرکوب می کند ،اما در بیماران بزرگسال دچار VFمقاوم به شوك و اپی نفرین ،به اندازه امیودارون ،در بهبود ROS Cیا
بقا تا زمان بستری در بیمارستان موثر نیست .نشان داده نشده است که هیچ کدام از لیدوکائین یا آمیودارون بقا را تا زمان ترخیص از بیمارستان بهبود
بخشند.
موارد احتیاط :مسمومیت با لیدوکائین ،شامل سرکوب میوکارد و میزان جریان خون ،خواب آلودگی ،عدم درك زمان و مکان ،انقباض عضالنی و تشنج
است که به ویژه در بیماران با برون ده پایین قلبی و مبتال به نارسایی کبدی یا کلیوی دیده می شود.
مقدار مصرف 1:تا125میلی گرم بر کیلوگرم به صورت یکجا واز طریق وریدی با سرعت 22تا 25میلی گرم در دقیقه تجویز شود و در صورتی که بعد از
5تا12دقیقه اثری دیده نشد می توان طی یك ساعت یك یا دوبار دیگر همین دوز را تکرار کرد حداکثر دوز دارو 3میلی گرم بر کیلوگرم است.
کودکان1mg/kg :درابتدا به صورت یکجا ودر صورت لزوم هر 5تا12دقیقه آن را تکرار کرد حداکثر دوز دارو 3میلی گرم بر کیلوگرم است.
آمپول های لیدوکائین به صورت %1و %2موجود می باشد که در هر سی سی از لیدوکائین 2درصد 22 ،میلیگرم و در هر سی سی از لیدوکائین 1درصد
، 12میلی گرم ماده موثره وجود دارد .با توجه به این که در هر سی سی از آمپول لیدوکائین 2درصد 22 ،میلی گرم لیدوکائین وجود دارد ،برای تزریق
لیدوکائین به صورت دوز بلوس از این فرمول استفاده میشود:
لیدوکائین دستور داده شده بر حسب میلی گرم = حجم دارو بر حسب سی سی لیدوکائین 2درصد:
26
با توجه به اینکه در هر سی سی از آمپول لیدوکائین 1درصد 12میلی گرم لیدوکائین وجود دارد برای تزریق لیدوکائین به صورت دوز بلوس از این
فرمول استفاده کرد.
لیدوکائین دستور داده شده بر حسب میلی گرم = حجم دارو بر حسب سی سی لیدوکائین 1درصد:
4-عدد آمپول لیدوکائین 2درصد کشیده و داخل میکروست بریزید به طوری که حجم کل به 122سی سی برسد.
-با توجه به اینکه در هر سی سی از لیدوکائین 22درصد 22میلی گرم ماده موثره لیدوکائین وجود دارد .پس در 22سی سی لیدوکائین 422میلی گرم
ماده موثره وجو دارد .پس در هر سی سی از میکروست 4میلی گرم ماده موثر لیدوکائین وجود دارد .با توجه به اینکه در هر سی سی میکروست 62
قطره می باشد ،تعداد قطرات دستور داده شده را می توان محاسبه کرد.
-ویالهای لیدوکاین پس از مصرف اولیه باید دور انداخته شود و برای دفعات بعد مورد استفاده قرار نگیرد .محلول به دست آمده تا 24ساعت در دمای
اتاق پایدار است.
-در برچسب دارو باید صراحتا عبارت برای تزریق وریدی ذکر شده باشد .بجز در موارد ایست قلبی ،لیدوکائین باید از طریق پمپ انفوزیون تجویز شود
تا میزان انفوزیون بدقت کنترل گردد.از سرمهای نرمال سالین 2/9درصد،دکستروز5درصد و رینگر الکتات برای رقیق سازی می توان استفاده نمود،اما
دکستروز5درصد ارجح است-2 .نوار قلبی را مرتباً از نظر طوالنی شدن فاصله PRیا کمپلکس QRSو ظاهر شدن آریتمی ها کنترل نمایید در صورت
بروز حساسیت یا واکنش ناخواسته دارویی مقدار آن را کاهش دهید و یا مصرف آن را قطع نمایید تعداد ضربان قلب و فشارخون بیمار را به دقت کنترل
نمایید .عالیم و نشانه های اثرات ناخواسته دارو بر روی CNSرا کنترل کنید.
موارد مصرف - 1:درمان هیپوتانسیون و شوك به وسیله تحریك قلب و انقباض عروقی.
آماده کردن محلول :اگر محلول اپی نفرین به رنگ قهوه ای درآمده و یا رسوب کرده است ،نباید مورد استفاده قرار گیرد.رقیق سازی نوراپی نفرین در
سالین توصیه نمی شود.برای پیشگیری از اکسیداسیون و از بین رفتن قدرت دارو،آن را با دکستروز رقیق نمائید.
27
دوز دارو -1:این دارو با دوز 1- 12 µg/minبرای بالغین شروع میشود .تأثیر دوز اولیه بر روی BPباید بدقت مورد توجه قرار گیرد .میزان انفوزیون با
توجه به فشارخون بیمار و تثبیت و نگهداری آن در حد مطلوب ،تنظیم میگردد.
-2میانگین دوز نگهدارنده این دارو در بالغین 2- 4µg/minاست .برخی از بیماران به دوزهای باالتری نیاز دارند .زمانی که درمان با این دارو قطع
میشود ،باید انفوزیون این دارو را بتدریج کاهش داد تا از عوارض قطع دارو جلوگیری شود.
موارد احتیاط -1:نوراپی نفرین نیاز عضله قلب به اکسیژن و کار قلب را افزایش میدهد.
-2قبل از تجویز این دارو باید مایعات از دست رفته بدن را جبران کرد.
-3ممکن است باعث ایسکیمی و نکروز موضعی شود .آنتی دوت این دارو ،فنتوالمین میباشد که میتوان mg5از فنتوالمین را با ml10آب مقطر رقیق
نموده و به مقدار مورد نیاز به صورت زیر جلدی تزریق کرد.
-4قبل از تجویز نوراپی نفرین باید هیپوکسی ،هیپرکاپنه و اسیدوز بیمار درمان شوند.
-5در بیماران مبتال به هیپوتانسیون شدید بعد از ،MIبرای جلوگیری از ترومبوز وریدی میتوان از هپارین به مقدار u/hr 200-100استفاده کرد.
-7مصرف نوراپی نفرین در بیماران مبتال به ترومبوز عروق محیطی یا مزانتریك ممنوع است .مگر در موارد نیاز و برای نجات جان بیمار.
-1مصرف نوراپی نفرین به هنگام بیهوشی با سیکلوپروپان و هیدروکربن های هالوژنه ممنوع است.
مالحظات پرستاری-1:برای تجویز نوراپی نفرین از جدول محاسبه میزان انفوزیون استفاده کنید.
-2بجز موارد ایست قلبی ،این دارو باید از طریق پمپ انفوزیون تجویز شود تا میزان انفوزیون کنترل گردد.
-3در شروع انفوزیون نوراپی نفرین ،فشارخون بیمار هر 5دقیقه یك بار کنترل گردد .سپس هر 15دقیقه یك بار کنترل شود.
-4سرعت جریان را باید دائما کنترل کرد.محل انفوزیون را مکررا بررسی کنید،زیرا ممکن است که این داروبه زیر پوست نشت کرده و باعث ایسکیمی
شود .بیمار را از نظر تغییرات عروقی به دقت مورد توجه قرار داده و ضربان قلب و برون ده ادراری و ECGرا کنترل نمایید.
-5در صورت وجود تغییر رنگ یا رسوب ،محلول را مصرف نکنید.دارو دور از نور محافظت شود.
( )Nitroglycerin نیتروگلیسیرین
موارد مصرف :کاهش درد آنژین صدری ،پروفیالکسی حمالت آنژینی ،بحران هایپرتانسیون
موارد عدم مصرف :تروما به سر ،آنمی شدید ،خون ریزی مغزی ،تامپوناد قلبی ،پریکاردیت فشارنده ،هیپوتانسیون ارتواستاتیك ،افزایش فشار داخل
جمجمه
اشکال دارویی:
Injection:1mg/ml,2ml,1mg/ml,5ml,1mg/ml,5mg/ml,1ml,5mg/ml,2ml,5mg/ml,10ml
Tablet: 0.4mg
28
Tablet,Extended Release:2.5,2.6,6.4,6.5mg
Capsule:0.4mg
Capsule,Extended Release:2.5,2.6,6.4,6.5mg
Plaster:5mg/24h,10mg/24h
Spray,solution:400mcg/dose
Spray,solution:400mcg/dose
Ointment:2%
راهنمای سرعت انفوزیون نیتروگلیسیرین :در صورتیکه 5میلی گرم نیترو گلیسیرین ( 1آمپول) را در 52میلی لیتر محلول قندی %5مخلوط شود،
سرعت انفوزیون بر حسب قطره در دقیقه مطابق جدول زیر میباشد.
29
در صورتیکه 5میلی گرم نیترو گلیسیرین را در 122میلی لیتر محلول قندی %5مخلوط شود، 36 35
سرعت انفوزیون بر حسب قطره در دقیقه مطابق جدول زیر میباشد. 42 35
41 45
62 55
72 05
14 05
96 05
121 05
122 155
112 155
242 255
•دارو باید ما بین گونه و لثه و یا بین لب و لثه باالی دندانهای پیشین قرار داد.
•فرآورده های آهسته رهش و تاخیری را می توان کامل بلعید ولی نمی توان آنها را خرد کرد یا جوید.
•اشکال زیر زبانی را نباید خورد بلکه باید زیر زبان گذاشت تا حل شود.
می شوند سبب احساس سوزن •اسپری را باید در زیر زبان مورد استفاده قرار داد نباید انها را استنشاق کرد .اشکال زیر زبانی وقتی با بزاق مخلوط
سوزن شدن غشا مخاطی می گردند.
•محلول باید در ضروف غیر پالستیکی و با استفاده از ستهای سرم که حاوی PVCنباشند ،تزریق گردد .ستهای وریدی معمولی تا % 12دارو را جذب
میکنند .از تزریق هر گونه داروی دیگری با استفاده از خط وریدی نیتروگلیسیرین باید خودداری گرد زیرا اثر ضد انعقادی هپارین را خنثی میکند و
محلول تهیه شده تا 24ساعت در دمای اتاق پایدار است.
•برای تهیه محلول انفوزیون باید دارو را بادکستروز 5درصد یا نرمال سالین 2/9درصد رقیق کرد.از جدول محاسبه میزان تجویز این دارو استفاده
کنید.
•فشارخون بیمار باید با شروع نیتروگلیسرین و به هنگام تغییرات دوز دارو مرتباً کنترل گردد .پس از ثابت شدن وضعیت بیمار ،فشارخون وی را هر یك
ساعت کنترل نمایید .هرگونه افزایش یا کاهش غیرطبیعی فشارخون را به پزشك اطالع دهید.
31
•نیتروگلیسیرین وریدی ممکن است اثر ضد انعقادی هپارین را خنثی کند.این دو دارو با یك سه راهی همزمان انفوزیون نشود.
وراپامیل ()verapamil
موارد مصرف reenrty SVT :که به تحریك واگ پاسخ نمی دهد – VT stableبا کمپلکس باریك کنترل ریت قلبی در حضور فیبریالسیون دهلیزی و
فالتر دهلیزی ( -)Af/AFضد آنژین صدری وضد فشارخون
مقدار و طریقه مصرف 2/5-5 :میلی گرم به صورت وریدی در خالل 2دقیقه داده میشود و در صورت عدم پاسخگویی 12 -5میلی گرم دیگر در خالل
15تا 32دقیقه تا سقف دوز 22میلی گرم داده میشود .داروی دیلتیازم نیز با دوز mg/kg 0.25و به دنبال آن mg/kg 0.35نقش مشابهی دارد.
دوز اولیه در بزرگساالن mg 10-5که اگر پاسخ اولیه کافی نبود mg 10دقیقه بعد از دوز اول
موارد احتیاط -:به دنبال تجویز دارو و احتمال کاهش فشار خون ،کلسیم تجویز شود.
-در کودکان به خصوص کودکان زیر دو سال با احتیاط فراوان مصرف شو(به علت کاهش کلسیم و احتمال ارست قلبی)
عوارض :کاهش ضربان قلب –کاهش فشار خون –ادم محیطی وریوی –اختالالت گوارش –سردرد و سرگیجه
موارد مصرف :این دارو بصورت خوراکی و تزریقی است و با گشاد کردن رگها پیش بار (پرلود)و پس بار(افترلود)و مصرف اکسیژن در میوکارد را کاهش
می دهد .جهت درمان وکنترل آنژین صدری و انفارکتوس میوکارد بکار میرود .همچنین تزریقی آن برای کنترل فشارخون بکار میرود.نیتروگلیسیرین
زیر زبانی بعد از اکسیژن اولین کاندید درمان آنژین صدری است.
دوز دارو :این دارو معموالً با دوز 5µg/minشروع میشود و سپس هر 3-5دقیقه مقدار 5µg/minبه میزان انفوزیون اولیه افزوده میشود تا پاسخ
مطلوب بدست آید .زمانی که یك پاسخ نسبی در کاهش فشارخون بیمار ایجاد شود ،باید از افزایش دوز دارو خودداری کرد .حداکثر دوز تجویزی نباید
بیشتر از 222 µg/minباشد.
هنگامی که دستور قطع دارو داده میشود به تدریج و با دوز 5µg/minدارو را کاهش دهید و پاسخ بیمار را بررسی نمایید.
توجه :
مقدار داروی تجویز شده باید بر حسب واحد در ساعت باشد . -2
مثال :دستور پزشك انفوزیون هپارین 1222واحد در ساعت می باشد .در صورتی که انفوزیون از طریق میکروست صورت گیرد ،سرعت انفوزیون چند
قطره در دقیقه باید تنظیم شود ؟
31
برای تنظیم سرم هپارین 24ساعته 24222,واحد هپارین را در 122سی سی سرم دکسترو % 5یا نرمال سالین ریخته ,که صد سی سی میکروست برای
24ساعت تنظیم میشود و برای تنظیم قطرات با استفاده از فرمول V/Tتعداد تقریبی 4قطره در دقیقه بدست خواهد آمد.
مالحظات پرستاری -1:برای تهیه محلول انفوزیون باید دارو را بادکستروز 5درصد یا نرمال سالین 2/9درصد رقیق کرد.از جدول محاسبه میزان تجویز
-2فشارخون بیمار باید با شروع نیتروگلیسرین و به هنگام تغییرات دوز دارو مرتباً کنترل گردد .پس از ثابت شدن وضعیت بیمار ،فشارخون وی را هر
یك ساعت کنترل نمایید .هرگونه افزایش یا کاهش غیرطبیعی فشارخون را به پزشك اطالع دهید.
-4از ظروف شیشه ای برای نگهداری محلول داخل وریدی رقیق شده استفاده کنید .ظروف pvcنیتروگلیسیرین را جذب می کند .بنابراین از این
ظروف نباید استفاده کرد.
-5نیتروگلیسیرین وریدی ممکن است اثر ضد انعقادی هپارین را خنثی کند.این دو دارو با یك سه راهی همزمان انفوزیون نشود.
-6آنتی دوت هپارین ،پروتامین سولفات %1است که هر 1میلی گرم آن حدود 122واحد هپارین را خنثی می کند.
لیست داروهای پر خطر که توسط دو کارشناس پرستاری باید به بیمار تزریق شود:
دیگوکسین وریدی
انسولین
( insulin(NPH-REGULAR انسولین
32
فارماکو دینامیك و فارماکو کینیتیك :این هورمون ذخیره و متابولیسم کربو هیدرات ها ،پروتئین و چربی ها را کنترل می کند.اساسا در کبد ،عضالت و
بافت چربی به وسیله اتصال به گیرنده های موجود در غشا سلولی و تسهیل عبور گلوکز پتاسیم و منیزیم عمل می کند.انسولین با انتقال قند موجود
درخون به داخل سلولها باعث کاهش قند خون می شود ،به طور معمول تزریق 2بار در روز انسولین برای کنترل قند خون کافی است.اما در بعضی
موارد برای کنترل بهتر قند خون جهت بعضی از افراد 3تا 4تزریق در روز نیز در نظر گرفته می شود.انسولین به سرعت از محل تزریق عضالنی و زیر
جلدی جذب می شود و در سراسر مایعات خارج سلولی منتشر می شود و کمتر از 2درصد از راه ادرار دفع می شود.
عوارض جانبی :افت قند خون(هیپو گلیسمی) و افزایش وزن و واکنش های آلرژیك در محل تزریق می باشد.
عالئم هیپو گلیسمی:تعریق ،سردرد ،خواب آلودگی،گرسنگی،عصبی شدن ،لرزش و سرگیجه ،طپش قلب و اختالالت بینایی می باشد.
• با شروع درمان با انسولین ،به مدت حداقل 3روز تا یك هفته ،باید مقدار انسولین دریافتی ،مقدار غذای خورده شده و نتیجه تست قند خون دو
ساعت قبل و بعد از غذا و قبل از خواب در یك دفتر روزانه ثبت شود و مالحظات مربوط هم ،در کنار آن درج گردد )مثالً تأخیر در خوردن ناهار،
سرماخورگی ،خوردن یك میان وعده ی اضافی و … )
•انسولین رگوالر و ان پی اچ نباید با هم مخلوط شوند ،مگر اینکه توسط پزشك تجویز شود.به طور کلی انسولین ریگوالر ابتدا کشیده می شود.
•انسولین رگوالر معموال 15الی 32دقیقه قبل از غذا تجویز می شودبه به نحویکه اوج اثر آن با هیپرگلیسمی پس از غذا هم زمان شود.
•از تزریق انسولین سرد اجتناب شود ،زیرا این عمل می تواند منجر به لیپو دیستروفی،کاهش سرعت جذب و عکس العمل های موضعی شود.
•انسولین باید در ناحیه ای که الیه بزرگ چربی دارد و عاری از عروق خونی و اعصاب بزرگ می باشد ،تریق شود.
•انسولین ان پی اچ تنها از راه زیر جلدی و بر حسب نیاز بیمار 62-32دقیقه قبل از غذا تجویز می شود.
•انسولین در دمای اتاق تا یکماه پایدار است ،از قرار دادن آن در معرض نور خورشید یا حرارت زیاد اجتناب باید کرد.
33