Komunikasyon sa

Akademikong Filipino
Ikalawang Linggo Departamento
ng Filipino

Materyales
KATANGIAN NG WIKANG Computer, Student Activity Sheet
FILIPINO
Sanggunian
Concepcion B. Jr. et al (2017) LET Reviewer Licensure Examination for Teachers.
Ducay, Irene D. (2017) LET NCBTS Oriented Filipino. MET Review Publishing Hou
Itinakdang Bunga ng Pagkatuto
/wika-25812679
Sa katapusan ng paksa, ikaw ay inaasahang:

➢nakakikilala sa katangian ng wikang Filipino

➢nakapagbabahagi sa kahalagahan ng wikang Filipino
➢nakabubuo ng kritikal na sanaysay ukol sa
katangian ng wikang Filipino sa pang-araw- araw na pamumuhay.

Pangalan: Kurso/Taon/Sekyson:

PANIMULA

Panimulang Tanong:

Sa mundong ating ginagalawan, batid nating mahalaga ang wikang ating ginagamit upang tayo
ay makabuo ng ugnayan sa kapwa tungo sa ating pag-unlad. Tulad ng tao, ang wika ay magkakaiba din
at mayroon ding taglay na sariling mga katangian. Anu-ano ba ang mga katangiang ito?

PROSESO NG PAGTUTURO

Paghahanda (Preparation)

Panuto: Unawain at sagutan ang mga katanungan na nasa ibaba. Isulat ang sagot na sa patlang na nakalaan.
1.) Sa sariling pananaw, magbigay ng hindi bababa sa limang mahalagang katangian ng wikang Filipino?
Ang wika ay sistematiko.
Ang wika ay galing sa mga tunog.
Ang wika ay naisasalita at naisusulat .
Ang wika ay nakabatay sa pangkat/lugar .
Ang wika ay nagbabago.
.
2.) Base sa sagot sa unang bilang. Sa tingin mo, bakit ito ang mga katangian ng wikang Filipino?

GEC-KAF KOMUNIKASYON SA AKADEMIKONG FILIPINO 7

Ang wika ay sistematiko
May sinusunod ang isang wika na Sistema upang siyay matawag na isang wika. Ito an nakasaayos batay sa
balangkas kung paano ito nabuo at paano ginagamit.
Ang wika ay galling sa tunog
May mga salita o wika tayong nalilikha batay sa tunog, maaring sa ating paligid ito. Para sa akin nagsimulang
mabubuo ang wika dahil sa mga tunog sa kapaligiran at dito na nabuo ang mga katagang batay sa bagay na
iyon.
Ang wika ay sinasalita at sinusulat
Hindi lamang sinasalita ang wika, gamit rin ito sa pagsulat. Katulad ng mga manunulat, “poet” hindi lamang sila
nagsusulat ng kung ano ano, nagsusulat sila gamit parin ang wika. Sa paggamit ng wika sapagsulat mas
madaling maunawaan ng mambabasa ang ibig ipahiwatig ng mag-akda.
Ang wika ay nakabatay sa pangkat/lugar.
May mg wika rin tayong ginagamit batay sa lugar maaring sa bahay, trabaho, paaralan at sa iba pa dahil hindi
lahat tayo magkatulad ng pakaunawa ng mga salita. Maaaring ang isang pangkat ng tao ay may iba-ibang
pagkabigkas o pagkaintindi ng mga salita na nagbibigay sa kanila ng koneksyon.
Ang wika ay nababago.
Hindi magkaroon ng kaunlaran ang isang wika kapag ito ay hindi nagbabago. Ang wika ay nagbabago dahil na
rin sa kultura na tayo ay kabahagi, nakabatay ang pagbabago ng wika, sa lugar, o tao na iyong nakasalamuha.
Dahil sa pagbabagong ito ay mas umunlad ang ating kaalaman sa mga bagay-bagay.

Paglalahad (Presentation)

WIKA
Ayon kina Pamela Constantino at Galileo Zafra (2008), “ang wika ay isang kalipunan ng mga
salita at ang pamamaraan ng pagsasama-sama ng mga ito para magkaunawaan o
makipagkomyunikeyt ang isang grupo ng mga tao.”

KAHULUGAN NG WIKA
Kasangkapan ng komunikasyon o pakikipagtalastasan
Tagapagdala ito ng mga ideya at naiimpluwensyahan nito ang ugali ng tao, ang isip at
damdamin.
Nagbubuklod sa isang lipunan na may iisang kultura. Hinti matatawag na isang lipunan ang
isang grupo ng mga tao kung wala silang wikang komon.

Ayon kay Henry Gleason (1988) – Ang wika ay masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog
na pinipili ay isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang
kultura.

Ayon kay Archivald Hill (1976) – Ang wika ay pangunahin at pinakaelaboreyt na anyo ng
simbolikong gawaing pantao.

Ayon kay Webster (1974) – Ang wika ay isang Sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao
sa pamamagitan ng mga pasulat o pasalitang simbulo.

Ang wika ay tunay na mahalagang kasangkapan ng tao sa pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa.

Naipapahayag at naihahatid niya ang kanyang ideya at saloobin sa kanyang kapwa gamit ang wika.
Mahalaga ang papel na ginagampanan ng wika sa buhay ng tao sapagkat ginagamit niya ito sa iba’t
ibang aspeto ng kanyang buhay. Ang wika rin ang nagsisilbing pagkakakilanlan ng isang bansa. Ang
isang bansang may sariling wika ay maituturing na isang bansang malaya.

KATANGIAN NG WIKA

1. May sistematik ng balangkas.

Pangunahing katangian ng isang tinay na agham ang pagiging sistematik. Dahil may katangiang
makaaghanm ang isang wika, nagging batayan ito upang umiral ang larangan ng Linggwistiks, ang pag-
aaral ng wika. Hindi lamang nakabatay sa ngayon sa Balarila o Gramar ang pagtuturo ng wika. Malaliman
ngayong tinatalakay ang isang wika mula sa fonoloji, morfoloji, hanggang sa sintaks.

Ponema – tawag sa makabuluhang tunog

Ponolohiya – makaagham na pag-aaral ng mga
tunog Morpema – pinakamaliit na yunit ng salita
Morpolohiya – pag-aaral ng morpema
Salitang-ugat
Paruparo, halu-halo, sarisari, alang-alang

Panlapi
unlapi – kabilaan – kabilaan
unahan gitlapi laguhan – una, gitna at hulihan
– gitna
GEC-KAF KOMUNIKASYON SA AKADEMIKONG FILIPINO 8
 hulapi – hulihan

Ponema
ponema --- morpema --- salita --- parirala --- sugnay (makapag-iisa at di makapag-iisa) --- pangungusap

Sintaks – makaagham na pag-aaral ng mga pangungusap

Diskors – makahulugang palitan ng mga pangungusap ng dalawa o higit pang tao.

2. Binibigkas na tunog.
Hindi lahat ng tunog ay binibigkas at hindi rin naman lahat ng tunog ay makabuluhan. Ang
ponemik ang tunog na makabuluhan. Ang pagiging makabuluhan ng tunog ay yaong nakapagpapaiba ng
kahulugan ng salita. Ang ganitong phenomenon ng wika ang siyang dahilan kung bakit sa kabila ng
pagkakaroon ng 28 letra ng ating bagong alfabeto, 21 lamang ang fonim o ponema at 1 sa 21 ito ay
walang katumbas na grafm o letra – ang glottal na pasara sa lumang balarila ay tinatawag na impit a
tunog. Mapapansin ito sa mga salitang malumi at maragsa.

3. Pinipili at isinasaayos.
Kasama ang retorika sa mga batayang kurso sa kolehiyo. Layon nito ang makapagpahayag nang
mabisa sa pamamagitan ng wastong pagpili at pagsasaayos ng wika. Hindi lamang kasi basta binibigkas
at inaalam ang kahulugan ng mga salita.

4. Arbitrari
Ang wika ng isang pamayanan ay nabuo ayon sa napagkasunduang termino ng mga taong
gumagamit nito. Dahil dito, nagkaroon ng indentidad ang bawat wika na sadyang ikinaiba ng bawat isa.

5. Kapanatay ng kultura.
Kaugnay ng pagiging arbitrari ang pagiging kapantay ng kultura ng wika. Walang wikang umunlad
pa kaysa sa kanyang kultura, gayundin walang kulturang yumabong nang di kasabay ang wika.
May wika sapagkat may kultura. May kultura sapagkat may wika.

6. Patuloy na ginagamit
Walang saysay ang anumang bagay kung hindi naman ito ginagamit. Kapag hindi ginagamit,
nangangahulugan lamang na wala itong silbi. Ito ang dahilan kung bakit mahalagang katangian ng wika
ang pagiging gamitin nito.

7. Daynamik o nagbabago
Itinuturing na “patay” ang isang wika kung wala na itong tinatanggap na pagbabago. Hindi totoo na
patay na ang wika ay wala nang gumagamit at dahil doon, ay wala nang silbi.
Tulad ng ibang bagay, ang wika man ay nagbabago, at ang pagabbago ng wika ay
nangangahulugan lamang na ito ay buhay sapagkat umuunlad at patuloy na sinasalita ng mga taong
gumagamit nito.

Pagsasanay (Practice)

Aktibiti
I. Panuto: Basahin ng mabuti ang mga katanungan at bilugan ang tamang sagot.
1. Ito ay isang sangay ng linggwistika na sumasaklaw sap ag-aaral ng kayarian o istruktura ng salita.
A. Ortograpiya
C. Semantika
B. Morpolohiya
D. Sintaks
2. Ayon kay Gleason, ang wika ay pinagkakasunduan ng isang lahi at kaya naman ay naunawaan
ng lahat ng kasapi ng lahi.
A. masistema C. likas
B. dinamiko D. arbitraryo
3. Anong sangay ng linggwistika ang nakatuon sa tamang pagsasaayos ng mga salita para makabuo ng
isang pangungusap na nagsasaad ng buong diwa?
A. Ortograpiya C. Sematika
B. Morpolohiya D. Sintaks
4. Anong sangay ng linggwistika ang nakatuon sap ag-aaral ng kahulugan ng tunog o ponema?
A. Ortograpiya
C. Semantika
B. Morpolohiya
D. Ponolohiya
5. Anong sangay ng linggwistika na sumasaklaw sap ag-aaral ng wastong baybay ng mga salita?
A. Ortograpiya
C. Semantika
B. Morpolohiya
D. Sintaks

II. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang katanungan. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Bilang isang mamamayang Pilipino, ano ang kahalagahan ng wikang Filipino sa pang-araw-araw na
pamumuhay? Magbigay ng isang senaryo ng sariling karanasan o kakikitaan ng sitwasyong ito. Isulat
ito na hindi bababa sa limang pangungusap. (10 puntos)

Isang pangunahing kahalagahan ang wika na siyang instrumento ng komunikasyon. Halimbawa

nalang nito ay ang pagpapalitan ng mensahe sa internet ng isang guro at mag-aaral dahil alam
naman natin online class na ang paraan ngayon sa pagtuturo. Ang aming guro ay nag bigay ng
mensahe na patungkol sa aming nalalapit na eksaminasyon. May hindi ako naintindihan sa iilang
bahagi ng panuto. Nagtanong ako at sinagot ako ng aming guro. Sa senaryong aking naranasan
may komunikasyon kami sa guro at gumamit kami ng wika upang mas magkaroon kami ng
koneksyon at madaling makaintindihan..

Pagganap/Performans (Performance)

Aktibiti: Iguhit mo!

Panuto: Pumili ng isang katangian at iguhit ang simbolo na maiuugnay sa wikang Filipino bilang wikang
pambansa. Ipaliwanag sa loob ng limang pangungusap sa ibabang bahagi kung bakit ito ang napiling simbolo.
(25 puntos)

Pamantayan:
Nilalaman – 10
Kaangkupan ng konsepto – 5
Pagkamalikhain (Originality) – 5
Paliwanag – 5

Kabuuan 25 puntos

GEC-KAF KOMUNIKASYON SA AKADEMIKONG FILIPINO 10

Ito ang nabuo kong simbolo na nagsasabing ang wika ay sistematiko. Makikita sa larawan sa
kaliwang bahagi na may mga pinaghalo-halong mga bloke ng letra na waring may salitang ibig
mabuo. Sa kabilang parte naman, sa dating halo-halong letra ngayong ay may nabuo na na salita
at ito ang “FILIPINO”. Masasabing dumaan sa sistematikong pagsasaayos ang mga titik upang
makabuo ng salita. Ang mga salitang ito ay maaring gamitin upang makabuo ng pangungusap at
ang lahat ng ito ay wika.