PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 1|

LIHAM PANGNEGOSYO

ARALIN 3: Liham Pangnegosyo

Matapos ang aralin, inaasahang maisasagawa ng mga mag- aaral ang sumusunod:
1. Nabibigyang kahulugan ang mga korespondensiya at natutukoy ang mga
pangunahing uri nito;
2. Natutukoy ang kahulugan ng liham pangnegosyo;
3. Nababatid at nailalapat ang mga dapat tandaan sa pagsulat at ang mga
katangiang dapat taglayin ng mabisang liham pangnegosyo;
4. Nakikilala at nailalapat sa mga gawain ang pangunahing bahagi, pormat, o anyo
ng liham pangnegosyo; at
5. Nakasusulat ng mabisang liham pangnegosyo.

Panimula

Introduksyon sa Korespondensiya

Sa mga kaklase sa komposisyon at malikhaing pagsulat, ang mga sulatin ay kadalasang

nagsisimula sa sarili. Personal na damdamin at mga karanasan ang batayan sa mga nakatakdang
sulatin upang tulungan ang mag- aaral na maging komportable sa pagpapahayag( gramatika at
estilo) at sa organisasyon ng mga talata.

Sa kabilang banda, ang teknikal na komunikasyon ay bihirang nagbibigay- tuon sa

damdamin ng manunulat. Ang tuon nito ay sa kapuwa. Sumasagot ito sa tanong na, “Ano ang
magagawa ko para sa iyo?” o “Paano ka makikinabang sa pagtanggap sa aking inaalok?” Sa
mundo ng trabaho, ang mga “takdang sulatin” ay bunsod ng praktikal na mga pangangailangan
sa loob ng ahensya, institusyon, o negosyo.

Ang pakikipag- usap sa pasulat na paraan o ang tinatawag na korespondensiya ay

mahalaga sa lahat ng larangan. Kailangang matuto ang bawat empleyado ng tama at mabisang
paraan ng pagsulat ng mga kinakailangang sulatin sa opisina upang maging mahusay sa kanyang
trabaho. Lahat ng propesyonal ay dapat maperpekto ang mga estratehiya sa mabisang pagsulat
ng korespondensiya
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 2|
LIHAM PANGNEGOSYO
Ang korespondensiya ay binubuo ng tinatawag na liham pangnegosyo, memorandum, at
elekronikong liham. Ang mga ito ay mga rekord na nanghihikayat ng aksiyon,
nakikipagtransaksyon tungkol sa negosyo, at pagpapanatili ng tuloy- tuloy na daloy ng
komunikayon sa trabaho. Kadalasang iisang tao lamang ang pinadadalhan ng mga ito, ngunit
maaaring dumami ang mambabasa, sapagkat ang orihinal na pinadalhan ay ipapasa ang
korespondensiya sa iba o kaya ang sumulat ay nagpapadala rin ng kopya sa lahat ng may
kinalaman sa paksa.

Kailangang maging maingat sa pagsulat ng mga ito ayon sa layunin at sa sitwasyon ng

korespondensiya. Maaaring magdulot ng emosyonal na tugon sa mga mambabasa ang mga
korespondensiya, dahil sa tao-sa-taong estilo nito. Halimbawa, maaaring maging positibo ang
pagtugon ng mga mambabasa sa isang anunsyo sa bulletin, ngunit ang isang memorandum mula
sa nakatataas ay maaaring magkaroon ng impresyon ng pagiging diktatoral sa pagsulat.
Mahalagang ingatan ang tono at ang estratehiyang organisasyonal sa pagsulat. Tingnan ang
isusulat na korespondensiya mula sa perspektiba ng pagtugon ng mambabasa. Isipin kung ano
ang kanilang magiging reaksiyong emosyonal at lohikal sa mensaheng ipapadala.

Liham Pangnegosyo

Karaniwang isinusulat ang mga liham pangnegosyo para sa mga tao sa labas ng
organisasyon o kompanya. May iba’t ibang sitwasyon na sinasaklaw ang liham pangnegosyo:

1. Paghahanap ng trabaho;
2. Paghingi ng impormasyon;
3. Pagtugon sa mga tanong o paglilinaw;
4. Promosyon ng mga ibenebenta at/o serbisyo;
5. Pagkalap ng pondo;
6. Parerehistro ng mga reklamo;
7. Pagbibigay ng tulong para sa pagsasaayos ng mga patakaran o sitwasyon
8. Koleksyon ng mga bayad;
9. Pagbibigay ng instruksyon;
10. Pagpapasalamat at pagpapahayag ng pagpapahalaga o pagkalugod;
11. Pag- uulat tungkol sa mga aktibidad;
12. Pagbibigay ng magandang balita o positibong mensahe;
13. Pag- aanunsyo
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 3|
LIHAM PANGNEGOSYO
14. Talaan o rekord ng mga kasunduan;
15. Follow- up tungkol sa mga usapan sa telepono; at
16. Pagpapadala ng ibang dokumentong teknikal.

Memorandum o Memo

Ang memo ay karaniwang isinusulat para sa mga taong nasa loob ng isang organisasyon
o kompanya. Gayunman, may mga memo din na ipinapadala sa labas ng kompanya o
organisasyon sa pamamagitan ng e-mail o kaya ay telefax. Narito ang mga gamit ng memo:

1. Paghingi ng impormasyon;
2. Pagkompirma sa kumbersasyon;
3. Pag-aanunsyo ng mga pagbabago sa mga pulong;
4. Pagbati sa mga kasamahan sa trabaho;
5. Pagbubuod ng mga pulong;
6. Pagpapadala ng mga dokumento; at
7. Pag- uulat sa pang- araw- araw na gawain.

Bagaman halos katulad din ng sa liham pangnegosyo ang mga paksang tinatalakay sa memo,
maraming panloob na ulat ang isinusulat sa anyong memo tulad ng ulat sa paglalakbay(trip
report), progress report, at maiikling proposal.

Elektronikong Liham o E-mail

Sa pamamagitan ng elektronikong liham, nakapagpapadala ng mga liham, memo at iba

pang dokumento mula sa isag kompyuter papunta sa isang kompyuter papunta sa isa pa gamit
ang serye ng mga network ng kompyuter. Milyon- milyon ang gumagamit ng e-mail ngayon dahil
sa bilis ng pagpapadala at kombinyente ito lalo na ang pagpapalitan ng maiikling mensahe ng
mga tao na may takdang usapan o paksa o nakikipag- ugnayan sa isa’t isa tungkol sa pang-
araw- araw na gawain.

Maaaring lumikha ang bawat kompanya ng istandardisadong pormat ng mga

korespondensiya, ngunit dapat ingatan ng sumusulat na maging labis na impersonal ang mga
ipinapadalang sulatin. Bukod sa pagiging maikli, tiyak, malinaw, tumpak, at mapanghikayat, lahat
ng uri ng korespondensiya ay dapat may perspektiba o estilong “iyo” o “ikaw”.
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 4|
LIHAM PANGNEGOSYO

Pagsulat ng Liham Pangnegosyo

Ang liham pangnegosyo ay isang pormal na sulatin. Higit na pormal ito kaysa sa isang
personal na sulat. Sa pagsulat ng isang liham pangnegosyo, nararapat na sundin ang karaniwang
pormat na margin na isang pulgada (inch) sa bawat gilid ng papel. Ito ay karaniwang isinusulat
sa 8 ½”x11” na bond paper. May anim na bahagi ang isang liham na pangnegosyo.

1. Pamuhatan

Ang pamuhatan ay mula sa salitang ugat na “buhat,” ibig sabihin pinagmumulan o

pinanggagalingan. Nagtataglay ito ng adres ng nagpapadala ng liham na kadalasang nasa
dalawa hanggang tatlong linya lamang. Sa huling linya ng bahaging ito inilalagay ang petsa.
Maaari ding magdagdag ng isa pang linya matapos ang adres o bago ang petsa, para sa bilang
ng telepono, numero ng fax, adres ng e-mail, o iba pang kahalintulad ng mga ito.
Hindi na kailangang ilagay ang pamuhatan kung ang ginagamit na papel ay ang tinatawag
na stationery na may nakalimbag nang pamuhatan at/o pangalan ng kompanya. Ngunit laging
nilalagyan ng petsa ang liham pangnegosyo.

2. Patunguhan

Nagmula ang katawagan sa bahaging ito ng liham sa salitang “tungo” o ang pupuntahan,
patutunguhan, o padadalhan ng liham. Samakatwid, ito ang adres ng pinadadalhan ng liham.
Kompletuhin ang adres na ito at isama ang mga titulo at pangalan ng padadalhan ng liham. Lagi
itong nasa kaliwang bahagi. Mahalaga ang patunguhan upang matukoy ang pinadadalhan ng
liham kung sakaling magkaroon ng sira ang sobre o kung sakaling hindi mabasa ang adres. Mag-
iwan ng isang linyang espasyo sa pagitan ng pamuhatan at patunguhan. Maglagay rin ng isang
linyang espasyo bago ang pagbati.

3. Bating Pambungad

Laging pormal ang bating pambungad sa isang liham pangnegosyo. Karaniwang

nagsisimula sa mga salitang “Mahal na” na sinusundan naman ng apelyido ng taong sinusulatan.
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 5|
LIHAM PANGNEGOSYO

Karaniwan ding may titulo ng taong pinadalhan ng liham. Ang titulo ay maaring simpleng G.
(Ginoo), Gng( Ginang), Bb. (Binibini), o ang mismong titulo sa propesyon o katungkulang hawak
ng taong pinadadalhan, halimbawa, Prop. (para sa Propesor) o Dr. (para sa Doktor). Ang bating
pambungad sa liham pangnegosyo ay laging nagtatapos sa tutuldok(:), hindi sa kuwit (,).

4. Katawan

Nasusulat bilang teksto o talata ang katawan ng liham pangnegosyo. Tandaan na hindi
ito isinusulat- kamay, palaging itong typewritten o computerized. Depende sa estilo ng liham na
iyong gagamitin, maaaring may indensyon ang mga unang linya ng mga talata. Ano pa man ang
pormat, maglaan ng isang linyang espasyo sa pagitan ng bawat talata, sa pagitan ng pagbati at
ng katawan, at sa pagitan ng katawan at ng pangwakas.

Mga dapat tandaan sa pagsulat ng katawan ng liham pangnegosyo:

 Sa unang talata ng katawan ng liham, nararapat na malinaw na ipahayag ang punong

diwa at ang buod ng nais sabihin
 Maging magalang.
 Iwasan ang paggamit ng nananakot na pananalita.
 Iwasan ang pagbibigay ng mga negatibong mugkahi.
 Iwasan ang paggamit ng walang kaugnayan at di- mahalagang pananalita.
 Iwasan ang paggamit ng panghalip sa unang panauhan lalo na sa unang pangungusap o
talata ng katawan ng liham.
 Sa gitnang bahagi ng katawan nararapat isalaysay ang mga pangyayari at/o magbigay ng
mga katibayan hinggil sa pangyayari o usapin.
 Sa huling pangungusap ng liham, sinasabi ang aksiyong dapat gawin sa mapitagang
pamamaraan.

5. Pamitagang Pangwakas

Isa itong maikling pagbati na nagpapahayag ng paggalang at pamamaalam. Ito ay

nagtatapos sa kuwit (,) at kadalasang nasa kaliwang gilid (margin) ng liham, depende sa pormat
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 6|
LIHAM PANGNEGOSYO
na iyong pinili. Madalas na ginagamit ang block style na pormat dahil hindi nito kinakailangan ang
anumang indensyon sa buong liham.

6. Lagda
Maglaan ng dalawang linyang espasyo bago ilagay ang pangalan ng taong lalagda.
Kadalasang kasama rito ang panggitnang inisyal ng pangalan, bagaman hindi naman laging
kinakailangan.

Dalawang Pangunahing Pormat ng Liham

May dalawang karaniwang pormat ang pagsulat ng liham- pangnegosyo: ang anyong
block at ang anyong may indensyon. Suriin ang kaibahan ng dalawa.

1. Anyong Block (Block Form)- lahat ng bahagi ay nasa kaliwa maliban sa katawan.

2. Anyong may Indensyon (Indented Form)- nakapasok ang unang salita sa bawat talata
at ang patunguhan ay nasa kaliwang bahagi. Nasa kanan naman ang pamuhatan at
pamitagang pangwakas.
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 7|
LIHAM PANGNEGOSYO

Letterhead o Pangalan ng Kompanya

Pamuhatan/ Address ng Nagpapadala

Petsa ng Liham

(hindi bababa sa dalawang espasyo)

Pangalan/Opisina ng Padadalhan

(dalawang espasyo)

Bating Pambungad (Mahal na----, Kagalang- galang na G./Gng./Bb.)

(dalawang espasyo)

Unang Talata (isahang espasyo, left-aligned margin)

(dalawang espasyo)

Pangalawang Talata (isahang espasyo, left-aligned margin)

(dalawang espasyo)

Pangwakas na Linya

(tatlo- apat na espasyo para sa Lagda)

Lagda: Personal na Pinirmahan

Pangalan at Titulo: computerized

(dalawang espasyo)

Kalakip (banggitin ang mga kalakip na dokumento, kung mayroon)

Pigura 1. Padron ng Liham Pangnegosyo

PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 8|
LIHAM PANGNEGOSYO
Mga Halimbawa ng Liham pangnegosyo

123 Sunny Road

Malikhain, Manila 5138

Oktubre 31, 2014

Loan Processing Office

Customer Service Center
United National bank
P.O. Box 55
Sta. Cruz, Manila, Philippines

Para sa Customer Service:

Para sa inyong kabatiran, nabayaran namin ang aming unang mortgage installment nang
magkahiwalay na beses o halaga dahil sa pagkakamali ng inyong empleyado.

Nakapagbayad kami nang dalawang ulit bago pa namin matanggap ang aming mortgage payment
book, na dumating matapos na ang due date. Dahil naghintay kami ng matagal bago dumating ang
payment book, at ayaw naming masira ang aming pangalan sa inyo, pumunta kami sa isang sangay
ng inyong bangko noong Oktubre 28, 2014. Ang sabi sa amin ng teller ay bayaran lamang ang
halagang nasa itaas ng form. Kinabukasan, tinawagan kami ng teller para sabihing hindi pa kasama
sa halagang aming binayaran ang real estate taxes. Kaya bumalik kami sa bangko at binayaran ang
mga ito. Ang parehong transaksyon ay makikita sa account number na7WVQ80600, sa mga
sumusunod: Oktubre 28, 2014, sa tseke na may numerong #380, P31,756.00; Oktubre 29, 2014 sa
tseke #381, P5,674.50.

Upang maiwasan ang mga problema sa hinaharap, direkta naming ipapadala ang pangalawang bayad
sa inyong opisina sa Sta. Cruz. Kung may tanong kayo tungkol sa transakyong ito, maaari ninyo
kaming tawagan sa (043) 467-8976 o sa aming branch sa Pasay.

Lubos na gumagalang,

Jane Reyes, Joe Reyes

Jane at Joe Reyes

Pigura 2. Halimbawa ng Liham Pangnegosyo sa anyong Block

PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 9|
LIHAM PANGNEGOSYO

74 Mountain Ranger St.

Malikhain, Manila 5138
Oktubre 31, 2014

Ms. Vilma Aunor

Pangulo
Johanson Properties Inc,
5467 Brookfield Subdivision
Dasmarinas, Cavite
Philippines 4115

Mahal na Gng. Aunor:

Magandang araw!

Ipinapabatid ng liham na ito ang tungkol sa reklamo ng mga naninirahan sa Phase 4 ng subdibisyon
na ito. Nais nilang malaman kung bakit hanggang ngayon ay hindi natutugunan ang kanilang mga
katanungan hinggil sa pagbabayad ng fees para sa asosasyon.

Naipaliwanang nang aming departamento sa mga nagrereklamo ang mga tuntunin sa buwanang
bayarin sa asosasyon, ngunit nais nilang margining ang inyong panig at paglilinaw tungkol dito.

Ikinagagalak naming kung gagawin ninyo agad ng aksyon an gaming kahilingan,

Lubos na gumagalang,

Elena Reyes
(Bb.) Elena Reyes
Tagapamahala
Brookfield Subdivision

Pigura 3. Halimbawa ng Liham Pangnegosyo sa Anyong Indented

Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Mabisang Liham Pangnegosyo

1. Malinaw ngunit magalang. Kailangang malinaw ang layunin ay maingat ang pananalita
sa liham pangnegosyo. Gumamit ng pormal na pananalita at iwasan ang maging personal
ang pakikipag- usap sa liham. Kahit malapit ang pagtuturing o kaugnayan sa taong
padadalhan ng liham, hindi ito nararapat na mabakas sa isang lihang pangnegosyo.
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN (TECH-VOC) 10 |
LIHAM PANGNEGOSYO
2. Maikli ngunit buong-buo. Hindi dapat maging mahaba ang liham pangnegosyo dahil
may mahalagang tungkulin at transaksyong nakapaloob dito na kinakailangan ng agarang
aksyon. Maging tiyak sa gamit ng mga salita.
3. Tiyak. Kailangang tiyak at tama ang detalye ng isusulat sa isang liham pangnegosyo,
beripikahin ang kawastuhan ng mga detalyeng babanggitin. Huwag nang isama ang hindi
mahahalagang detalye o mga bagay na walang kaugnayan sa kasalukuyang inihahain sa
liham.
4. Isaalang- alang ang kapakanan ng kapuwa- palaging isaalang- alang ang etika. Etika
ang pamantayan ng lipunan sa kung ano ang tama at mali. Iwasang may mapahamak na
tao o may pangalang masira. Maging maingat sa mga pahayag.
5. Wasto ang gramatika. Napakahalaga ng tamang gramatika sa pagsulat ng liham
pangnegosyo. Nararapat na tama ang gamit ng mga salita, sapagkat ang maling gamit ng
salita ay maaaring magdulot ng ibang pakahulugan, at kalaunan ay hindi
pagkakaunawaan sa nilalaman ng mensahe ng liham. Tiyakin ding tama ang pagkakabuo
at pagkakasunod- sunod ng mga pangungusap para sa tamang pag- unawa ng
magbabasa.
6. Maganda sa paningin. Sa unang tingin pa lamang ng magbabasa, nararapat na
maganda na ang liham. Nararapat din na malinis ito, walang mga bura o alterasyon sa
anumang bahagi, at wala rin dapat itong anumang dumi. Maayos dapat ang pormat nito,
blocked man o indented.

Sanggunian:

Aklat

Francisco, Christian George C. at Gonzales, Mary Grace H.(March 2017). Filipino sa Piling
Larangan(Tech- Voc). 84-86 P. Florentino St., Sta. Mesa Heights, Quezon City: Rex Printing
Company, Inc.