Ćw. 5.

Bezrobocie

1. Każdemu z pojęć oznaczonych literami przyporządkuj odpowiednie określenie oznaczone liczbą:

(a) stopa bezrobocia

(b) polityka dochodowa
(c) zasoby siły roboczej
(d) stopa zastępowalności (replacement ratio)
(e) prawo Okuna
(f) ekonomia podażowa
(g) prywatny koszt bezrobocia
(h) bezrobocie strukturalne
(i)osoby rezygnujące z poszukiwania pracy (efekt zniechęcenia)
(j) bezrobocie koniunkturalne (wynikające z niedostatecznego poziomu popytu)
(k) społeczny koszt bezrobocia
(l) bezrobocie frykcyjne bezrobocie
(m) długookresowe bezrobocie klasyczne
(n) naturalna stopa bezrobocia

1. Osoby pracujące oraz zarejestrowani bezrobotni.(....)

2. Stosunek liczby bezrobotnych (tzn. osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych jako gotowe podjąć
pracę) do całości zasobów siły roboczej. (....)
3. Osoby bezrobotne pozostające bez pracy co najmniej przez kilka miesięcy.
4. Bezrobotni, którzy utracili nadzieję na znalezienie pracy i zaprzestają dalszych poszukiwań, opuszczając
na stałe zasób siły roboczej. (....)
5. Stopa bezrobocia występująca wówczas, gdy rynek pracy jest w stanie równowagi.
6. Bezrobocie powstające w następstwie spadku globalnego popytu i produkcji (niekiedy nazywane także
bezrobociem typu keynesowskiego). (....)
7. Stosunek wysokości zasiłku dla bezrobotnych i innych świadczeń wypłacanych osobom bezrobotnym
z budżetu państwa do przeciętnych zarobków netto osób pracujących. (....)
8. Bezrobocie pojawiające się wówczas, gdy stawki płac są utrzymywane na poziomie wyższym od tego, przy
którym nastąpiłoby zrównanie popytu na pracę z podażą pracy (na przykład w wyniku działań
podejmowanych przez związki zawodowe) (....)
9. Minimalny poziom bezrobocia, którego nie sposób obniżyć w rozwijającej się gospodarce. Obejmuje osoby,
których praktycznie nie da się zatrudnić (niewykwalifikowanych, niepełnosprawnych itp.) oraz osoby
pozostające przez krótki czas bez pracy w związku ze zmianą miejsca zatrudnienia. (....)
10. Koszt, jaki ponosi pracownik wskutek braku zatrudnienia (głównie utracone zarobki). (....)
11. Jeden z nurtów współczesnej ekonomii, zalecający wykorzystanie instrumentów mikroekonomicznych
do regulowania poziomu produkcji i zatrudnienia. (....)
12. Społeczny koszt niepełnego zatrudnienia, obejmujący wartość utraconej produkcji oraz wycenę strat
ponoszonych przez bezrobotnych i ich rodziny. (....)
13. Zależność między wielkością produkcji i zatrudnienia, polegająca na tym, że wzrost popytu i produkcji o 1 %
powoduje zwiększenie zatrudnienia o mniej niż 1 %, a jeszcze w mniejszym stopniu obniża poziom
bezrobocia. (....)
14. Kierunek polityki gospodarczej polegający np. na przejęciu przez rząd bezpośredniej kontroli nad poziomem
płac w gospodarce. (....)
15. Bezrobocie wynikające z rozbieżności między strukturą kwalifikacji osób poszukujących pracy a istniejącymi
ofertami pracy. (....)

2. Poniżej podane są dane ilustrujące sytuację na rynku pracy w określonym roku. Wszystkie dane wyrażone
są w tysiącach osób. Na początku roku zasoby siły roboczej wynoszą 26900, z czego 2900 stanowią bezro-
botni

I. Osoby rezygnujące z dalszego poszukiwania pracy 600

II. Osoby zwolnione z pracy 1500
III. Osoby przechodzące na emeryturę lub długoterminowy urlop 100
IV. Osoby rezygnujące z pracy 700
V. Pracownicy nowo zatrudnieni bądź przywróceni do pracy po
okresowym zwolnieniu 2000
VI. Osoby wchodzące bądź powracające na rynek pracy i rejestrujące się w urzędach zatrudnienia 500
VII. Osoby podejmujące pracę (nie będące poprzednio w rejestrze bez
robotnych) 100

1
 Odpowiedz na następujące pytania:
a Ile osób zasiliło, a ile opuściło w ciągu roku szeregi bezrobotnych?
b Ile osób zasiliło, a ile opuściło zasoby siły roboczej?
c O ile zmieniła się wielkość zatrudnienia?
d Jaki był stan siły roboczej i zatrudnienia na koniec roku?

3. Poniżej scharakteryzowane są różne rodzaje bezrobocia. Wskaż, które z nich jest bezrobociem frykcyjnym,
strukturalnym, koniunkturalnym, klasycznym, dobrowolnym lub przymusowym?

a) Bezrobocie wynikające ze zmniejszenia produkcji w przemyśle tekstylnym przy jednoczesnym zwiększeniu

produkcji w przemyśle mikrokomputerów.
b) Osoby zmieniające z własnej inicjatywy miejsce pracy.
c) Osoby niepełnosprawne, niezdolne do pracy zawodowej.
d) Bezrobocie wynikające z faktu, poziom płac realnych jest wyższy poziomu zapewniającego równowagę na rynku
pracy.
e) Bezrobocie wynikające ze zbyt wolnego dostosowania się rynku pracy do spadku popytu globalnego.

4. Tablica pokazuje zmiany popytu na pracę i podaży pracy w niewielkim kraju, towarzyszące zmianom
poziomu płac realnych. przyjmijmy, że płaca realna wynosi 5 dolarów za godzinę

a) Jaka jest wielkość zatrudnienia ?

Płaca Popyt Podaż Siła
b) Oblicz wielkość bezrobocia
c) Ile wynosi bezrobocie przymusowe, a ile dobrowolne ? realna na pracę pracy robocza

Załóżmy teraz, że pracownicy kierują w swych decyzjach wysokością $/godz.

zarobków netto, stawka płacy realnej jest zmienna, a podatek 1 130 70 101
dochodowy wynosi 2 dolary.
d) Ile wynosi stawka płacy równoważąca rynek pracy — dla pracodawców 2 120 80 108
3 110 90 115
(brutto) oraz pracowników (netto)? 4 100 100 122
e) Jaki jest poziom zatrudnienia i bezrobocia? Czy istnieje nadwyżka potu 5 90 110 129
na pracę? 6 80 120 136
f) Ile wynosi bezrobocie przymusowe, a ile dobrowolne?
Przypuśćmy, że podatek dochodowy został zniesiony.
g) Ile wyniesie stawka płacy realnej równoważąca rynek pracy?
h) Jaka będzie wielkość zatrudnienia i bezrobocia? Jak zmieni się poziom bezrobocia?
i) Ilu bezrobotnych reprezentuje bezrobocie przymusowe, a ilu dobrowolne?

5. Przypuśćmy, że rynek pracy znajdował się początkowo w stanie równowagi. Wskutek wzrostu realnych cen
ropy naftowej przedsiębiorstwa zużywające duże ilości energii stały się nierentowne. Wpływ tej zmiany
na sytuację na rynku pracy ilustruje rys.. Rysunek Efekty „szoku naftowego"

a Wskaż, która z krzywych popytu na pracę — LDa czy LDb — przedstawia

sytuację wyjściową. Uzasadnij odpowiedź.
b Wskaż wielkość zatrudnienia zapewniającą równowagę rynku pracy w
punkcie wyjścia oraz odpowiadającą temu wysokość płacy realnej.
c Jaka była na początku wielkość naturalnego bezrobocia?

Załóżmy teraz, że następuje skokowy wzrost cen ropy naftowej.

d Przyjmując, iż poziom płac realnych nie dostosuje się natychmiast do za-

istniałej zmiany, wskaż, jaka będzie wielkość zatrudnienia i bezrobocia.
e Jaka będzie wielkość zatrudnienia i wysokość płacy realnej w nowym
punkcie równowagi, po dostosowaniu poziomu płac realnych?
f Na jakim poziomie ukształtuje się naturalne bezrobocie?
g Czy wielkość naturalnego bezrobocia zmieni się w porównaniu z sytuacją
Liczba pracowników
wyjściową i dlaczego?

6. Które z wymienionych czynników przyczyniły się do wzrostu naturalnej stopy bezrobocia w Wielkiej
Brytanii w latach osiemdziesiątych?
a Wzrost relacji między wysokością zasiłków dla bezrobotnych a przeciętnym poziomem płac.
b Spadek konkurencyjności międzynarodowej. c Wzrost siły przetargowej związków zawodowych.
d Spadek obrotów w handlu światowym. e Recesja w brytyjskim przemyśle przetwórczym.
f Postęp techniczny g Zmiany współczynnika aktywności zawodowej kobiet zamężnych h Zmiany podatków
od zatrudnienia.