1.

Odmiany ludzkie:
-biała: europejska, semicko-chamicka, indyjski-irańska
-Żółtka: azjatycka, amerykańska,
-Czarna: afrykańska, australijska
-Metysów- Od białej i żółtej
-Mulatów- od białej i czarnej
-Zambo-czarnej i żółtej

Rasizm- doktryna oparta na pseudonaukowej tezie o nierówności odmian ludzkich.

Naród- ludność związana wspólną historią, kulturą, językiem, terytorium, gospodarką.
Grupa etniczna- wspólne dziedzictwo kulturowe, język, strukturę społeczną, wierzenia i zwyczaje.
Mniejszość narodowa- obywatele danego kraju którzy utożsamiają się z innym narodem mającym
jednocześnie własne państwo.
Państwo homogeniczne- państwo jednolite narodowo.
Problemy państwa o różnej zwartości socjoetnicznej- napięcia z powodu religii, wpływ na edukację.

2.
Zróżnicowanie językowe- 7 tys. Języków, trzeba używać języków oficjalnych, języki tworzą rodziny, a
te dzielą się jeszcze drobniej (mniejsze rodziny, podrodziny, gałęzie). 46% osób posługuje się językami
z rodziny indoeuropejskiej.
- indoeuropejska- 46%
- chińsko-tybetańska- 20%
- Kongo-kordofańska- 7,4%
- afro-azjatycka- 7,1%
- austronezyjska- 4,7%
- inne- 14,8%

Języki urzędowe- szkoła, sąd, urzędy

Języki sztuczne- stworzone przez człowieka w celu usprawnienia komunikacji.
Alfabet- zbiór liter stosowany od zapisu języka. Są to (łaciński, hebrajski, grecki, arabski, chiński,
cyrylica)
Analfabetyzm-przyczyną jest ograniczony dostęp do edukacji, względy kulturowe.
Wskaźnik skolaryzacji- ile osób uczęszcza do szkół

3.
Religia- system wierzeń oraz powiązanych z nim obrzędów.
Podział religii- teistyczne, nieteistyczne, politeistyczne, monoteistyczne.
Religie uniwersalne- Chrześcijaństwo, islam, buddyzm.

Chrześcijaństwo- monoteistyczna, bóg w 3 osobach, zbawienie i życie wieczne, biblia, stary i nowy
testament, kult Maryi. Wpływ na gospodarkę: poszanowanie własności prywatnej, katolicka nauka
stała się fundamentem gospodarki rynkowej funkcjonującej w wielu krajach. Wpływ na
społeczeństwo: Zachęca do zakładania rodziny, propaguje działania na rzecz ubogich, duchownych
obwiązuje celibat.

Islam- wiara w jednego boga, proroków, anioły, życie pozagrobowe, zobowiązani do wiary, modlitw
pielgrzymki do mekki, Koran. Wpływ na gospodarkę: zakaz spożywania wieprzowiny, zakazy podczas
ramadanu, specyficzne podejście do umów finansowych. Wpływ na społeczeństwo: Kobiety mają
niższą pozycję społeczną, zobowiązanie do przestrzegania filarów islamu, szariat (kary cielesne),
poligamia.
Buddyzm- Założona przez Sidarte gołtame (buddę) cztery szlachetne prawdy i ośmiorakiej ścieżce,
wyzbycie się wszelkich pragnień i osiągnięcie nirwany, nie uznają bogów. Wpływ na gospodarkę:
nieuzależnianie się od dóbr materialnych (zły), stawia dobro ogółu ponad jednostkę. Wpływ na
społeczeństwo: rodziny wielodzietne, niższa pozycja kobiet.

Judaizm- jeden bóg Jahwe, mesjasz, nie ma Jezusa, Maryi i relikwii, Święta księga to Tanach, Żydzi
narodem wybranym, szabat. Wpływ na gospodarkę- Zakaz jedzenia wieprzowiny, nakaz spożywania
mięsa z uboju rytualnego, sumienność i i pracowitość. Wpływ na społeczeństwo: duże znaczenie
rodziny, przestrzeganie szabatu.

Hinduizm- politeistyczna, bogowie to wcielenie brahmy, reinkarnacja, karma. Święte księgi to Wedy.
Zakładanie licznych rodzin, kąpiel w wodach gangesu, Wpływ religii na gospodarkę: zakaz zabijania
krów, zakaz zabijania istot żywych. Wpływ na społeczeństwo: system kastowy, żona ma służyć i
oddać się mężowi, spożywanie mięsa jest grzechem.

-----------------8 TEMAT ----------------------

Różnice w kulturze:
W wielu krajach Azji uścisk dłoni na powitanie nie jest tolerowany.
Kultura to pojęcie wieloznaczne, obejmuje wszystkie wytwory człowieka:
-materialne
-niematerialne
-sposoby postępowania w danej społeczności i przekazywane potomkom oraz innym zbiorowościom.

KRĄG ZACHODNI:
- Powstał na fundamencie chrześcijaństwa, ale ważną role w jego kształtowaniu odegrał dorobek
starożytnych Rzymian i Greków
Najważniejsze wartości:
-swoboda jednostki,
-indywidualizm,
-poszanowanie życia i godności człowieka niezależnie od statusu społecznego oraz różnic fizycznych i
wykształcenia
-znaczny szacunek dla innych kultur
- silne do odrzucenia przemocy jako metody rozwiązywania konfliktów

KRĄG PRAWOSŁAWNY:
-władze kościelne oraz państwowe budują silną, scentralizowaną władzę oraz przyczynia się do
wzrostu biurokracji
Najważniejsze wartości:
to samo co krąg zachodni, ale wolność gospodarcza jednostki bywa mocno ograniczana przez
państwo,

KRĄG ISLAMSKI:
-Państwowość krajów tego kręgu została ukształtowana przez Islam, w wielu krajach prawo
szariatu/podobne na jego podstawie. O tym co legalne decydują nakazy religijne
-Oficjalnie uznawane jest wielożeństwo.
-Podstawą organizacji społecznej jest siła, nawet przemocy

KRĄG JAPOŃSKI:
-Szacunek do władzy, pracowitość skutkowały dynamicznym rozwojem gospodarki i wysokim
poziomem rozwoju technologicznego.
Karoshi – śmierć z przepracowania – negatywny zjawisko związane z tą postawą
-Silna hierarchiczność stosunków społecznych, dobro ogółu nad dobrem jednostki.
-W tradycyjnych rodzinach kobiety opiekują się rodziną, a mężczyźni pracują zawodowo.

KRĄG LATYNOAMERYKAŃSKI:
-Dominacja języka Hiszpańskiego, w Brazylii portugalski oraz chrześcijaństwo.
-Religia to mieszanka wierzeń rdzennej ludności, afrykańskich niewolników i katolików.
-Rodzina i radość życia wysoko w systemie wartości.
- Społeczeństwo latynoskie jest serdeczne, otwarte na inne kultury, mały dystans w relacjach między
ludźmi, duża swoboda w relacjach między osobami różnej płci

KRĄG CHIŃSKI:
-Znaczny wpływ konfucjanizmu, władca dba o poddanych, a oni spełniają obowiązki i są mu posłuszni.
-Dobro ogółu nad dobrem jednostki
-Stosunki społeczne są silnie zhierarchizowane.

KRĄG BUDDYJSKI:
-Przekonanie, że człowiek powinien skupić się na kształtowaniu właściwych postaw i wartości – wiara,
zapał, pilność, mądrość, skupienie
-Wiara w reinkarnacje i ulotność życia doczesnego ogranicza rozwój gospodarczy
-Ludność powinna wieść ascetyczny tryb życia
- Rola małżeństwa i rodziny jest ograniczona

Proces przenikania się kultur jest spowodowany: Migracjami, rozwojem komunikacji, turystyki,
nasilenie procesów integracyjnych oraz zacieśnienie się współpracy międzynarodowej.
Prowadzi on do zwiększenia zróżnicowania kulturowego, ujednolicenia się obyczajów, a nawet do
zatracenia tożsamości kulturowej.

Ksenofobia- negatywne nastawienie do cudzoziemców

WKŁAD KRĘGU ZACHODNIEGO W DZIEDZICTWO KULTUROWE LUDZKOŚCI.

Obejmuje on Europę, Amerykę Północną, Australię i część Oceanii.
Charakterystyczne dla niego cechy są widoczne w kręgach: latynoamerykańskim, prawosławnym i
afrykańskim.
W kręgu zachodnim widoczne jest dziedzictwo rdzennych mieszkańców: Indian w Ameryce Pn i
Aborygenów w Australii.
Docenia się indywidualizm, osiągnięć jednostki, zaowocowało to w powstaniem wielu wynalazków
oraz ekspresją artystyczną.

WKŁAD LATYNOAMERYKAŃSKI
wniosły do światowego dziedzictwa kulturowego wierzenia i zwyczaje rdzennej ludności oraz
elementy kultury europejskiej zakorzenionej przez kolonizatorów.
Ameryka łacińską znana za wkład
w literaturę nagrody nobla, film.
Z kolei projektanci odzieży czerpią inspiracje z bogatego afrykańskiego wzornictwa. oba kręgi
wzbogaciły resztę w zakresie tańca i muzyki.

WKŁAD HINDUSKI
przede wszystkim literatura, film np bollywood, kuchnia tego kręgu, klasyczny taniec tego kręgu
przede wszystkim architektura, literatura, film np. Bollywood, kuchnia tego kręgu, klasyczny taniec
tego kręgu
WKŁAD KRĘGU ISLAMSKIEGO
Astronomia, medycyna, fizyka, matematyka, dokonano pierwszej tracheotomii, opsiano gruźlicę,
odkryto znaczenie higieny.
Przedstawiciele kręgu rozpowszechnili pochodzące z Indii cyfry arabskie.
Wpływy islamskie zaznaczyły się w literaturze i architekturze światowej.