Επανάληψη ύλης γυμνασίου

Ασκήσεις γραμματικής
ΑΣΚΗΣΗ 1
Να µεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού τα παρακάτω ουσιαστικά:
 τὸν πολίτην
 τοῦ νεανίου
 (ὦ) πελτασταὶ
 τοὺς δεσµώτας
 (ὦ) γυµνασιάρχα
 τῆς κλίνης
 τῇ θεραπαίνῃ
 τοῖς τόξοις
 τῇ ὁδῷ
 τοῖς ὁστοῖς
 τάς ἀµίλλας
 τὴν µέλισσαν
 τῷ θρύλῳ
 τοῖς πλίνθοις
 τῷ στρατιώτῃ
 (ὦ) πολῖται
 (ὦ) τεχνῖτα
 τῶν γυµνητῶν
 τοὺς δύτας
 τὸν προδότην
 τῷ πατριώτῃ
 τοῖς ἱππόταις
 τὴν τρίαιναν
 τῶν µαζῶν
 (ὦ) σκαπάνη
 τῇ δρακαίνῃ
 τῶν σφαιρῶν
 ταῖς ἀληθείαις

1
Επανάληψη ύλης γυμνασίου

 ΑΣΚΗΣΗ 5
Να συµπληρώσετε τα παραθετικά στον παρακάτω πίνακα:

μηΘετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

ἀγαθέ
ἐπιεικεῖ
τίµιον
ἀκριβέσι
πολλούς
ὀλίγας
ταχεῖαν
καλῷ
µεγάλα

 ΑΣΚΗΣΗ 6
Να γράψετε τον τύπο των αντωνυμιών που ζητείται:
1. τινάς : δοτική ενικού ουδετέρου
2. οὕς: αιτιατική πληθ. ουδ.
3. οὐδείς : δοτική πληθυντικού
4. τάδε: δοτική ενικού ουδ.
5. οὔστινας : ίδιο τύπο στο θηλυκό
6. µηδείς: δοτ. πληθ.
7. οὗτος: αιτ. πληθ. ουδ.
8. ἥν : ίδιο τύπο αρσενικού
9. ὅτου: γενική πληθ. ουδ.
10.ἐγώ: αιτιατική πληθυντικού
11. ἅ: αιτ. ενικού
12.ἧστινος: δοτική ενικού ουδετέρου
13.µηδεµίαν: δοτική ενικού αρσενικού
14.τούτους: ονοµαστική ενικού
15.τί: δοτική πληθυντικού
16.ἐµοί : ίδιο τύπο πληθυντικού
17.ἕτερος: αιτιατική ενικού θηλ. γεν

 ΑΣΚΗΣΗ 7

3
Επανάληψη ύλης γυμνασίου

2. γεγράφασιν: γ’ ενικό ευκτ. αορίστου ενεργ. φ.

3. ήλλάγησαν: β’ ενικό υποτ. ενεστώτα µέσης φ.
4. λειφθήσονται: γ’ ενικό ευκτ. µέλλοντα µέσης φ.
5. ἐκόπτοντο: β’ ενικό οριστ. Αορ. µέσης φ.
6. διωχθέντων: απαρέµφατο µέλλοντα µέσης. φ.
7. νοµίζουσι : β’ ενικό υποτ. αορίστου ενεργ. φ.
8. πραχθῆναι : απαρέµφατο παρακειµένου ενεργ. φ.
9. ἀναπείσειν : β’ ενικό προστ. αορίστου µέσης φ.
10.ἐπιδείξει: απαρέµφατο αορίστου µέσης φ.
11.ταξάντων: γ’ ενικό προστ. Αορ. µέσης φ.
12.ἀποδείξονται: β’ ενικό υποτακτ. Αορ. α’ µέσης φ.
13.πράττοιεν: α’ ενικό ευκτικ. µέλλ. µέσης φ.
14.ἀγωνιζονται: γ’ ενικό ευκτ. αορίστου µέσης φ.
15.ἤλλαττον: γ’ πληθ. οριστ. Παρατ. µέσης φ.
16.λελοίπασιν: α’ πληθ. υποτ. Ενεστ. µέσης φ.
17.σώζοιντο : γ’ πληθ. ευκτ. Παρακειµ.µέσης φ.
18.ἀφῖκται : γ’ πληθ. υποτ. ενεστώτα µέσης φ.
19.ἀνεγράψαντο: γ’ ενικό υποτ. Παρακειµ. Μέσης φ.
20.δέδεξαι: β’ πληθ. ευκτ. Αορ. Μέσης φ.

 ΑΣΚΗΣΗ 9
Να σχηµατίσετε τους ζητούµενους τύπους στον αόριστο β΄:
α) ρ. ἄγω: γ΄ πληθυντικό οριστικής
β) ρ. αἱρῶ: β΄ πληθυντικό υποτακτικής
γ) ρ. ἁµαρτάνω: γ΄ ενικό ευκτικής
δ) ρ. λέγω: β΄ ενικό προστακτικής
ε) ρ. γίγνοµαι: α΄ πληθυντικό υποτακτικής
ζ) ρ. ἔρχοµαι: απαρέµφατο
η) ρ. ἐρωτῶ: β΄ ενικό οριστικής
θ) ρ. εὑρίσκοµαι: β΄ πληθυντικό προστακτικής
ι) ρ. λανθάνοµαι: γενική ενικού της µετοχής θηλυκού γένους
κ) ρ. πυνθάνοµαι: β΄ενικό υποτακτικής.

 ΑΣΚΗΣΗ 10
Συµπλήρωσε τις προτάσεις µε τους τύπους των παθητικών χρόνων που ζητούνται:
- Ὑπὸ Ξέρξου κήρυκες ___________ (πέµποµαι, οριστ. αορ.).
- Τὰ ___________ ὑπὸ τούτων οὐ δύναµαι εἰπεῖν (πράττοµαι, µτχ. αορ.).

5
Επανάληψη ύλης γυμνασίου

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να χαρακτηρίσετε τα απαρέµφατα (ειδικά - τελικά) και να βρείτε το υποκείµενό

τους:

- Νοµίζοµεν ὑµᾶς πιστοὺς φίλους εἶναι.

- Κῦρος παραγγέλλει τῷ Κλεάρχῳ ἥκειν.
- Ἔλεγον Κῦρον ἄριστον ἄρχοντα γενέσθαι.
- Κροῖσος ἔπεισεν αὐτὸν γυναῖκα ἄγεσθαι.
- Ὤµοσαν οἵ τε Ἕλληνες καὶ Ἀριαῖος σύµµαχοι ἔσεσθαι.
- Κῦρος ὑπέσχετο δώσειν πέντε µνᾶς.
- Λύσανδος ἐκέλευσε πλεῖν τὴν ταχίστην.

2. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τα αντικείµενα προσέχοντας: α) αν τα ρήµατα

είναι αµετάβατα ή µεταβατικά (µονόπτωτα ή δίπτωτα), β) ποιο είναι το άµεσο και
ποιο το έµµεσο αντικείµενο, σε ποια πτώση βρίσκεται το καθένα και γ) αν υπάρχει
κατηγορούµενο του αντικειµένου:

- Κῦρος ἐπεµελεῖτο τῶν βαρβάρων.

- Συνάχθοµαι τοῖς φίλοις.
- Ὁ πάππος τὸν Κῦρον καλὴν στολὴν ἐνέδυσε.
- Λακεδαιµόνιοι καλοῦσι Κάστορα καὶ Πολυδεύκην θεούς.
- Οἱ Θετταλοὶ ἐκώλυον τὸν Ἀγησίλαον τῆς παρόδου.
- Πολυκράτης ἐτυράννει Σάµου.
- Ἐγὼ στρατηγήσω ταύτην τὴν στρατηγίαν.
- Ἰδίας νόµιζε τὰς τῶν φίλων συµφοράς.
- Δαρεῖος ἀπέδειξε τὸν Κῦρον σατράπην.
- Παῖς τῷ δωρησαµένῳ τι ἀντεδωρήσατο ἀστραγάλους.
- Οἱ παῖδες γυµνάζονται καθ’ ἡµέραν.
- Ἀθηναῖοι τὸν Σόλωνα νοµοθέτην ὠνόµαζον.
- Εἷλκε Ἀχιλλεὺς Ἕκτορα τῆς ζώνης.
- Μὴ ἀποτρέπῃςς µε τῆς προσπαθείας.

3. Να γίνει συντακτική ανάλυση των προτάσεων:

- Δίκαιόν ἐστιν τοῖς Ἕλλησι µὴ δουλεύειν τοῖς βαρβάροις.
- Πρέπει τοῖς ἀνδράσιν εἶναι θαρραλέους.
- Δεῖ ἡµῖν θαυµάζειν τὴν Ὁµήρου ποίησιν.
- Σωκράτης ἔλεγε τὴν ἀρετὴν εἶναι διδακτήν.
- Χαλεπόν ἐστιν ἡµῖν εἰκάζειν τὰ µέλλοντα.

7
Επανάληψη ύλης γυμνασίου

-Ὅµηρος, ὁ ποιητής, Ἕλλην ἦν.

- Λύσανδρος παρέπλει εἰς Λάµψακον οὖσαν σύµµαχον τῶν Ἀθηναίων.
- Ὁ νόµος Λυκούργου λιτότητα ἠξίου παρὰ πάντων Λακεδαιµονίων.
- Γάιος, ὁ ὕπατος, Πύρρῳ, τῷ βασιλεῖ, εὔχεται χαίρειν.
- Ὁ µέλας ζωµὸς τροφὴν τοῖς Λακεδαιµονίοις παρεῖχε.
- Ὁ Λυδῶν βασιλεὺς, Κροῖσος, ἐνοµίζετο πλουσιώτατος πάντων.
- Ἱππεῖς ὠφέλιµοι τῷ στρατεύµατί εἰσιν.
- Ἀστυάγης Κῦρον, τὸν τῆς θυγατρὸς υἱὸν, καλὸν ἱµάτιον ἐνέδυσεν.
- Περικλῆς τοῦτων ἐγένετο µαθητής, Ἀναξαγόρου καὶ Δάµωνος.
- Οἱ ἐκ Σπάρτης ὁπλῖται τῷ ἀναρίθµῳ στρατῷ τοῦ βασιλέως διαµάχεσθαι
ἐτόλµησαν.
- Τοῖς πλείοσι βουλευταῖς ἔδοξε τοὺς τῶν πρέσβεων λόγους µὴ δέξασθαι.
- Οἱ ἐχθροὶ κατέκαυσαν τὰς ναῦς ἐρήµους.

6. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τις επιρρηµατικές µετοχές και να τις

χαρακτηρίσετε (αιτιολ., χρον., … συνηµµένη, απόλυτη):

- Συµβουλεύω σοι καίπερ νεώτερος ὤν.

- Τοῦτο λέξων ἔρχοµαι.
- Οὗτος ταῦτα εἰπὼν ἐκαθέζετο.
- Πολλοὶ ὄντες ἐνίκησαν.
- Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος ταῦτα ἐγένοντο.
- Οἱ Θηβαῖοι ἐπορεύοντο καίοντες οἰκίας.
- Τούτων οὕτως ἐχόντων βούλοµαι ὑµῖν συµβουλεύειν.
- Κῦρος ἀνέβη ἐπὶ τοῦ ὄρους οὐδενὸς κωλύοντος.
- Ὁ Νικίας ταῦτα φοβούµενος ἔστειλεν ἐπιστολήν.
- Ὀλίγοι ὄντες πολλοὺς ἐνίκησαν.
- Ταῦτα ποιοῦντες τὰ δίκαια ψηφίζεσθε.
- Ἀρταξέρξης πείθεται καὶ συλλαµβάνει Κῦρον φονεύσων.
- Ἦλθεν ἐξ Ἀθηνῶν Θυµοχάρης ἔχων ναῦς ὀλίγας.
- Οὐκ ἄν ἦλθον δεῦρο ὑµῶν µὴ κελευσάντων.
- Τὸ δίκαιον ἔχοντες σύµµαχον ἐνίκων.

7. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τις κατηγορηµατικές µετοχές κι αν

αναφέρονται στο υποκείµενο ή στο αντικείµενο του ρήµατος από το οποίο
εξαρτώνται:

- Ὁ µὲν πρεσβύτερος παρὼν ἐτύγχανεν.

- Ἀδικεῖτε, πολέµου ἄρχοντες καὶ σπονδὰς λύοντες.
- Ἄρξοµαι ἀπὸ τῆς ἰατρικῆς λέγων.
9
Επανάληψη ύλης γυμνασίου

3. Ὅθεν καὶ ἀπορεῖται πότερόν ἐστι τὸ ἀγαθὸν µαθητὸν ἢ ἐθιστόν.

4. Φοβοῦµαι µὴ οὐ δυνηθῶ διὰ τὴν ἀπειρίαν δηλῶσαι τὴν ἐµήν γνώµην.
5. Τοῦτο δὴ ἄξιον ἐπαινεῖν τῶν τότε ναυµαχησάντων, ὅτι τὸν φόβον διέλυσαν τῶν
Ἑλλήνων.
6. Θαυµάζω δὲ καὶ ὅστις ἔσται ὁ ἀντερῶν (=αυτός που θα φέρει αντίρρηση).
7. Κῦρος ἤρώτα πόθεν ὁ θόρυβος ἀκούοιτο.
8. Ουκοῦν νῦν καὶ τοῦτο κίνδυνος, µὴ λάβωσι προστάτας αὐτῶν τινὰς τού-των.
9. Τοῦτο λέγω, ὡς τὸ παράπαν (=καθόλου) οὐ σέβεις θεούς.
10. Οἶδα δὲ ποῦ οἴχονται (=πηγαίνουν).
11. Τοῦτο αὐτὸ ἀποκρίναι, εἰ ἀληθῆ λέγοµεν ἢ οὐκ ἀληθῆ.
12. Ἐβουλεύοντο πῶς ἂν τὴν µάχην συµφορώτατα ποιήσαιντο.
13. Ἐγνώκεσαν ὅτι κενὸς ὁ φόβος εἴη.
14. Ἔλεγον ὡς ἐν τῷ πεδίῳ ὑποζύγια εἶεν.
15. Τοῦτο θεωρεῖτε, εἰ τἀληθῆ λέγω.
16. Οὐ πείσονται οἱ πολλοὶ ὡς σὺ αὐτὸς οὐκ ἠθέλησας ἀπιέναι ἐνθένδε.
17. Φοβεῖται µὴ τὰ ἔσχατα πάθῃ.
18. Ἐσηγγέλθη αὐτοῖς ὡς εἴη Ἀπόλλωνος ἔξω τῆς πόλεως ἑορτή.
19. Οὐ τοῦτο ἐφοβεῖτο, µή τινες πορεύσοιντο ἐπὶ τὴν ἐκείνου δύναµιν.
20. Σὺ δὲ φράσαι εἴ µε σώσεις.

10. Να γίνει πλήρης αναγνώριση των δευτερευουσών επιρρηµατικών προτάσεων :

1. [Κῦρος] πρὶν ὁρᾶν τοὺς πολεµίους εἰς τρὶς ἀνέπαυσε τὸ στράτευµα.

2. Ἀβροκόµας προϊὼν κατέκαυσεν [πλοῖα], ἵνα µὴ Κῦρος διαβῇ.
3. Ἄκουσον, ὡς ἂν µάθῃς.
4. Γελᾷ δ’ ὁ µωρός, κἄν τι µὴ γελοῖον ᾖ.
5. Ἐκκλησίαν τούτου ἕνεκα ξυνήγαγον, ὅπως ὑποµνήσω υµῖν [...].
6. Ἐµοὶ δοκεῖ πλεῖν ἡµᾶς ἐπὶ Μυτιλήνην πρὶν ἐκπύστους γενέσθαι.
7. Ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ µηνί, ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ.
8. Ἐπεὶ δὲ Λύσανδρος οὐκ ἀντανήγαγε, καὶ ἦν ὀψὲ τῆς ἡµέρας, ἀπέπλευσαν πάλιν
εἰς τοὺς Αἰγὸς
ποταµούς.
9. ᾜσθοντο αὐτὸν ἐλάττω ἔχοντα δύναµιν ἢ ὥστε τοὺς φίλους ὠφελεῖν.
10. Ἱκέτευον µηδαµῶς ἀποτρέπεσθαι, πρὶν ἐµβαλεῖν εἰς τὴν τῶν Λακεδαιµονίων
χώραν.
11. Καὶ εἰ κακῶς ἔχει τὰ πράγµατα, ὅµως ἔστι ταῦτα ἐπανορθώσασθαι.
12. Καὶ εἰ µηδένα ἄνθρωπον ᾐσχύνου, τοὺς θεοὺς ἐχρῆν σε δεδιέναι.
13. Καὶ ἐνέπρησαν Κυλλήνην τὸ ἐπίνειον Ἠλείων, ὅτι παρέσχον Κορινθίοις ναῦς
καὶ χρήµατα.
14. Καὶ τὸν Περικλέα ἐκάκιζον οἱ Ἀθηναῖοι, ὅτι στρατηγὸς ὤν οὐκ ἐπεξάγοι.
11