Przepisy Katalogowania

Przepisy katalogowania
artykuł
Biblioteka Narodowa 2019

Spis treści
WSTĘP ......................................................................................................................................... 5
1. ZASADY OGÓLNE................................................................................................................... 6
1.1. Zawartość i budowa opisu ............................................................................................. 6
1.2. Forma graficzna opisu .................................................................................................... 7
1.2.1. Układ graficzny....................................................................................................... 7
1.2.2. Znaki umowne ....................................................................................................... 8
1.2.3. Grupowanie elementów równoległych ................................................................... 8
1.3. Jednostka opisu ............................................................................................................. 9
1.4. Źródła danych.............................................................................................................. 10
1.4.1. Kolejność źródeł danych ....................................................................................... 10
1.4.2. Podstawowe źródła danych .................................................................................. 10
1.5. Język i/lub system pisma ............................................................................................. 10
1.6. Pisownia...................................................................................................................... 11
1.6.1. Forma gramatyczna, ortografia ............................................................................. 11
1.6.2. Duże i małe litery ................................................................................................. 13
1.6.3. Stosowanie skrótów ............................................................................................. 14
1.6.4. Symbole ............................................................................................................... 15
1.7. Prostowanie i wyjaśnianie danych................................................................................ 15
2. STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI ......................................................... 16
2.1. Znaki umowne ............................................................................................................. 16
2.2. Kolejność elementów .................................................................................................. 17
2.3. Źródła danych.............................................................................................................. 19
2.4. Język i system pisma .................................................................................................... 20
2.5. Tytuł właściwy ............................................................................................................. 20
2.5.1. Wybór tytułu właściwego ..................................................................................... 20
2.5.2. Pisownia tytułu właściwego .................................................................................. 21
2.5.3. Forma tytułu właściwego...................................................................................... 23
2.5.4. Inne elementy opisu zawarte w tytule .................................................................. 24
2.5.5. Brak tytułu ........................................................................................................... 24
2.6. Tytuł równoległy ......................................................................................................... 25
2.7. Dodatek do tytułu ....................................................................................................... 26
2.8. Równoległy dodatek do tytułu ..................................................................................... 26
2.9. Oznaczenie odpowiedzialności ..................................................................................... 27
2.9.1. Forma nazw przejmowanych do oznaczenia odpowiedzialności ............................. 29
2.9.2. Afiliacja ................................................................................................................ 29
2
2.9.3. Określenie rodzaju współpracy ............................................................................. 31
2.9.4. Więcej niż jedna osoba ......................................................................................... 32
2.9.5. Brak oznaczenia odpowiedzialności ...................................................................... 32
2.9.6. Równoległe oznaczenie odpowiedzialności ........................................................... 32
2.10. Prace współwydane ..................................................................................................... 33
2.10.1. Pod wspólnym tytułem......................................................................................... 33
2.10.2. Bez wspólnego tytułu ........................................................................................... 33
2.11. Artykuł wieloczęściowy................................................................................................ 35
2.11.1. Oznaczenie części ................................................................................................. 35
2.11.2. Tytuł części........................................................................................................... 36
2.11.3. Równoległy tytuł części ........................................................................................ 36
3. STREFA CYKLU I ARTYKUŁU WIELOCZEŚCIOWEGO ................................................................ 37
3.1. Znaki umowne ............................................................................................................. 37
3.2. Kolejność elementów .................................................................................................. 37
3.3. Źródła danych.............................................................................................................. 38
3.5. Pisownia (przejmowanie danych) ................................................................................. 38
3.6. Tytuł cyklu i artykułu wieloczęściowego ....................................................................... 39
3.6.1. Tytuł właściwy cyklu i artykułu wieloczęściowego ................................................. 39
3.6.2. Dodatek do tytułu cyklu i artykułu wieloczęściowego ............................................ 40
3.7. Numeracja................................................................................................................... 40
4. STREFA UWAG .................................................................................................................... 42
4.1. Źródła danych.............................................................................................................. 42
4.3. Znaki umowne ............................................................................................................. 42
4.4. Sposób zapisu .............................................................................................................. 42
4.5. Kolejność uwag............................................................................................................ 43
4.6. Uwaga o pracach współwydanych ................................................................................ 43
4.7. Sformalizowana uwaga o zawartości ............................................................................ 43
4.8. Uwagi dotyczące tytułu ................................................................................................ 44
4.9. Uwagi dotyczące oznaczeń odpowiedzialności .............................................................. 44
4.10. Uwagi dotyczące cyklu i artykułu wieloczęściowego ..................................................... 44
4.11. Inne uwagi .................................................................................................................. 45
4.12. Uwaga o bibliografii i indeksie ..................................................................................... 45
4.13. Uwaga o języku ........................................................................................................... 46
4.13.1. Język tekstu ......................................................................................................... 47
4.13.2. Język tekstu równoległego .................................................................................... 47
4.13.3. Język streszczenia ................................................................................................. 47
3
4.13.4. Wiele języków ...................................................................................................... 48
4.13.5. Uwaga o systemie pisma ...................................................................................... 48
4.14. Uwaga dotycząca zawartości treściowej dokumentu..................................................... 48
4.14.1. Recenzje książek................................................................................................... 49
4.14.2. Recenzje filmów ................................................................................................... 49
4.14.3. Recenzje przedstawień teatralnych ....................................................................... 49
4.14.4. Inne rodzaje adnotacji treściowych ....................................................................... 50
5. ELEMENT ŁĄCZĄCY .............................................................................................................. 51
6. CYTATA WYDAWNICZA ....................................................................................................... 51
6.1. Tytuł czasopisma lub pracy zbiorowej .......................................................................... 52
6.1.1. Czasopismo .......................................................................................................... 52
6.1.2. Praca zbiorowa..................................................................................................... 52
6.2. ISSN czasopisma .......................................................................................................... 52
6.3. Lokalizacja artykułu ..................................................................................................... 53
6.3.1. Numeracja zeszytu czasopisma ............................................................................. 53
6.3.2. Paginacja ............................................................................................................. 54
Aneks nr 1 .................................................................................................................................. 55
Aneks nr 2 .................................................................................................................................. 56
Aneks nr 3 .................................................................................................................................. 58
Aneks nr 4 .................................................................................................................................. 59
4
WSTĘP
Niniejsze opracowanie zawiera przepisy katalogowania dla artykułu z czasopisma i pracy

zbiorowej publikowanego w formie drukowanej.
Przepisy katalogowania artykułu oparto na zaktualizowanym w ostatnich latach standardzie

ISBD w jego skonsolidowanej postaci, w niewielkim tylko stopniu wzbogaconym o rozwiązania
przejęte ze standardu RDA (rezygnacja ze stosowania skrótów, rezygnacja z reguły wyliczania do 3
elementów, rezygnacja z poprawiania i komentowania błędów w miejscu ich wystąpienia,
wprowadzenie reguły „bierz, co widzisz”). Zrezygnowano także z rozróżnienia trzech stopni
szczegółowości opisu bibliograficznego, wychodząc z założenia, że opis powinien być możliwie
szczegółowy, a stopień wykorzystania danych w różnych sposobach ich prezentacji nie powinien
wynikać z przepisów katalogowania. Opis powinien zawierać elementy, które pozwolą użytkownikom
odnaleźć poszukiwane informacje. Konieczność sporządzania dokładnych i szczegółowych opisów
bibliograficznych wynika z tworzenia przez Bibliotekę Narodową Bibliografii Zawartości Czasopism
będącej członem bieżącej bibliografii narodowej.
Istotne uzupełnienie tekstu Przepisów katalogowania stanowią aneksy, w których

zamieszczono wykazy norm i zaleceń międzynarodowych dotyczących konwersji znaków i alfabetów
niełacińskich na znaki łacińskie, skrótów dopuszczonych do stosowania w opisie bibliograficznym i
nazw rodzajowych występujących w tytułach serii oraz słownik terminologiczny.
5
1. ZASADY OGÓLNE
1.1. Zawartość i budowa opisu
Opis bibliograficzny dokumentu niesamoistnego wydawniczo (artykułu z czasopisma, rozdziału

z pracy zbiorowej) składa się z trzech części:
• elementy opisu
• element łączący
• cytata wydawnicza.
Elementy opisu są zgrupowane w trzech strefach. Występowanie poszczególnych elementów

w opisie jest uzależnione od budowy i/lub zawartości publikacji, przy czym niektóre elementy, jak np.
tytuł właściwy, są obowiązkowe. Element łączący i cytata bibliograficzna również są elementami
obowiązkowymi:
a) strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności:

• tytuł właściwy
• dodatek (dodatki) do tytułu
• tytuł pracy współwydanej (tytuły prac współwydanych)
• oznaczenie (oznaczenia) części
• tytuł (tytuły) części
• oznaczenie (oznaczenia) odpowiedzialności.
b) strefa cyklu i artykułu wieloczęściowego:

• tytuł właściwy cyklu i/lub artykułu wieloczęściowego
• dodatki do tytułu cyklu i/lub artykułu wieloczęściowego
• oznaczenie odpowiedzialności dotyczące cyklu i/lub artykułu wieloczęściowego
• numeracja związana z cyklem i/lub artykułem wieloczęściowym.
c) strefa uwag
d) element łączący
e) cytata wydawnicza:
• tytuł czasopisma lub pracy zbiorowej
• ISSN czasopisma
• lokalizacja — numeracja zeszytu czasopisma, w którym występuje opisywany artykuł
wraz z zakresem stron zajmowanych przez artykuł; w przypadku pracy zbiorowej —
tylko zakres stron zajmowanych przez artykuł.
W katalogowanej pozycji większość elementów może:

• wystąpić kilkakrotnie w tym samym języku i/lub systemie pisma, zawierając kolejne dane
(np. kilka dodatków do tytułu)
• być powtórzona w innym języku i/lub systemie pisma jako tak zwany element
równoległy (np. tytuł równoległy, równoległy dodatek do tytułu).
Dobór elementów opisu bibliograficznego oraz ich kolejność w obrębie poszczególnych stref
ustalają dalsze przepisy.
6
1.2. Forma graficzna opisu
1.2.1. Układ graficzny
Układ graficzny dotyczy sposobu prezentacji opisów w różnego rodzaju zbiorach informacji o
dokumentach, a zwłaszcza bibliografiach, w tym bibliografii narodowej, nie dotyczy jednak bibliografii
załącznikowych i przypisów bibliograficznych. W katalogach komputerowych sposób prezentacji
danych jest zdefiniowany przez tzw. szablony wyświetlania uwzględniające różne przesłanki, nie tylko
przepisy katalogowania i ścisłe stosowanie określonych w nich znaków umownych.
Kolejne strefy opisu bibliograficznego podaje się w ciągłości wiersza. Tylko strefę uwag podaje
się od nowego wiersza z wcięciem.
Każdą strefę, oprócz pierwszej, pisaną w ciągłości wiersza, poprzedza się kropką, odstępem,
myślnikiem, odstępem (. — ). Jeżeli daną strefę zaczyna się od nowego wiersza z wcięciem (co
wyraźnie oddziela ją od strefy poprzedniej), należy pominąć znak umowny poprzedzający strefę.
Jeżeli strefa powtarza się w ciągłości wiersza, każde jej powtórzenie poprzedza się kropką,
odstępem, myślnikiem, odstępem (. — ). Jeżeli strefa zostaje powtórzona od nowego wiersza, nie
stosuje się znaku umownego poprzedzającego strefę.
Jeżeli w opisie nie występuje pierwszy element strefy, znaki umowne poprzedzające dalszy
element strefy, który w tej sytuacji rozpoczyna strefę, pomija się, zastępując je w zapisie w ciągłości
wiersza kropką, odstępem, myślnikiem, odstępem (. — ) poprzedzającymi strefę (np. w odniesieniu
do dodatkowego oznaczenia wydania przy braku oznaczenia wydania jako takiego).
Do opisu nie włącza się stref lub elementów, które nie mają zastosowania w opisie danej
publikacji, pomija się również znaki umowne poprzedzające lub zamykające taką strefę lub element.
PRZYKŁADY
1. Królewskie Seminarium Nauczycielskie w Koszalinie : z jego 109-letniej historii / Uwe
Thiel ; tłumaczenie Anna Zbroszczyk. — W: Rocznik Koszaliński. — ISSN 0137-5652. —
Nr 44 (2016), s. 29-42
Bibliografia na stronie 36.
2. Teaching listening to university students : methodological and cognitive dimension =

Kształcenie umiejętności słuchania u studentów uniwersytetu : wymiar
metodologiczny i poznawczy / Olena Vovk, Bohdan Khmelnytsky. — W: Zeszyty
Naukowe – Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe. — ISSN 0860-9608. — Z. 30 (2016), s.
469-475
Bibliografia, netografia na stronie 474.
Streszczenie w języku polskim.
3. Sally Bowles / Alicja Helman. — (Portrety filmowe). — W: Kino (Warszawa). — ISSN

0023-1673. — R. 53, nr 1 (2018), s. 66-69
4. Widzialność wyzwolona spod władzy języka / Joanna Waroński. — W: Śląsk :

miesięcznik społeczno-kulturalny. — ISSN 1425-3917. — R. 22, nr 8 (2017), s. 65
Zawiera recenzję przedstawienia: Miasto Szklanych Słoni / Mariusz Sieniewicz ;
reżyseria Andrzej Bartnikowski ; Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa.
7
1.2.2. Znaki umowne
Znaki umowne stosuje się w celu oddzielenia kolejnych stref opisu bibliograficznego oraz
wyróżnienia poszczególnych elementów w obrębie stref.
Każdy element opisu bibliograficznego poprzedza się lub oddziela znakami umownymi. Znak
umowny poprzedzający element opisu pomija się, jeżeli dany element rozpoczyna strefę.
Jeżeli dany element powtarza się, to każde jego wystąpienie poprzedza się znakami umownymi
właściwymi dla tego elementu.
Przed znakiem umownym i po nim występuje odstęp (pojedyncza spacja na klawiaturze) w celu
zaznaczenia jego funkcji znaku oddzielającego. Wyjątek stanowią przecinek (,) i kropka (.), których nie
poprzedza się odstępem, odstęp powinien występować tylko po nich.
Nawiasy zwykłe ( () ) i kwadratowe ( [] ) traktuje się jako jeden znak (znak dwuelementowy),
stosując odstęp przed pierwszym (otwierającym) i po drugim (zamykającym) nawiasie (elemencie
znaku). Przed nawiasem zwykłym lub kwadratowym i po nim może wystąpić tylko pojedyncza spacja.
Jeżeli po zamykającym nawiasie zwykłym lub kwadratowym występuje przecinek lub kropka jako
znak umowny albo inny znak interpunkcyjny przejęty z katalogowanej pozycji — nie stosuje się
odstępu.
W nawiasie kwadratowym ( [] ) podaje się informacje znalezione poza podstawowym źródłem

danych. Jeżeli następujące po sobie elementy w tej samej strefie przejęto spoza podstawowego
źródła danych, każdy z nich należy ująć w odrębny nawias kwadratowy.
PRZYKŁADY
5. [Działalność Aleksandra Birkenmajera na rzecz ochrony zbiorów bibliotecznych —
recenzja] / Barbara Bieńkowska
[Strefa uwag: Tytuł nadany przez katalogującego.]
6. Zbigniew Rybczyński : nie linie lecz punkty = not lines but points / Jerzy Truszkowski ;
[tłumaczenie na język angielski Małgorzata Zipper]
[Strefa uwag: Nazwa tłumacza na stronie redakcyjnej czasopisma.]
Ponieważ do opisu nie włącza się stref i elementów, które nie mają zastosowania w przypadku
danej publikacji, pomija się również znaki umowne poprzedzające lub zamykające taką strefę lub
element.
Dobór znaków umownych oraz ich stosowanie w obrębie poszczególnych stref ustalają dalsze
przepisy. Na początku omówienia każdej strefy przedstawiono odpowiednie dla niej, najczęściej
spotykane schematy stosowania znaków umownych.
1.2.3. Grupowanie elementów równoległych
Każdą przejmowaną do opisu wersję równoległą elementu (tj. wyrażoną w innym języku i/lub
systemie pisma) poprzedza się znakiem równości z odstępem po obu jego stronach ( = ).
8
PRZYKŁADY
7. The professional confidentiality of a psychologist and the obligation to denunce under
art. 240 of the Penal code = Tajemnica zawodowa psychologa a obowiązek
denuncjacji z art. 240 Kodeksu karnego / Maciej Bocheński
[tytuł równoległy]
8. Kronika za 2016 r. = Chronicle for the year 2016 = Hronika 2016 goda / Paweł
Kordybacha
[dwa tytuły równoległe]
9. Saint Vincent de Paul : entre la conversion de l'ambition et le mysticisme de son

action charismatique = between the conversion of the ambition and the mysticism of
his charismatic action / Michał Gradowski
[równoległy dodatek do tytułu]
Jeżeli w jednej strefie kolejne elementy mają swoje wersje równoległe, elementy w każdym z
języków i/lub systemów pisma grupuje się i podaje łącznie. Elementy wewnątrz grupy poprzedza się
odpowiednimi dla każdego z nich znakami umownymi, natomiast znakiem równości z odstępem po
obu jego stronach ( = ) poprzedza się całą grupę elementów wyrażonych w odmiennym języku i/lub
systemie pisma.
PRZYKŁADY
10. Zbaczając z kursu : uniwersytet w tarapatach = Going off course : a university in
trouble / Agnieszka Suchy
[tytuł równoległy wraz z równoległym dodatkiem do tytułu]
11. Sprzedaż państwowych gruntów rolnych : uwagi na tle nowelizacji ustawy o

gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa : (zagadnienia wybrane)
= Acquisition of state-owned agricultural land : remarks on the amendment to the act
of agricultural land management by the State Treasury : (selected issues) / Andrzej
Perzyna
[tytuł równoległy wraz z dwoma równoległymi dodatkami do tytułu]
12. Proces kierownictwa II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej przed Wojskowym

Sądem Rejonowym w Lublinie. Cz. 1, Geneza organizacji i aresztowanie = Process
management II Zamosc Inspectorate of Home Army at the Military District Court in
Lublin. Pt. 1, Genesis organization and arrest / Bartłomiej Szyprowski
[tytuł równoległy, równoległe oznaczenie części i równoległy tytuł części]
1.3. Jednostka opisu
Przedmiotem opisu bibliograficznego może być:

• pojedynczy, jednoczęściowy artykuł o dowolnym charakterze (np. artykuł naukowy,
publicystyczny, tekst literacki, recenzja)
• fragment artykułu
• artykuł opublikowany w tytułowanym cyklu artykułów (rubryce) lub pojedyncza część
artykułu wieloczęściowego.
9
Nie przewiduje się zbiorczego katalogowania:
• grupy artykułów opublikowanych w ramach cyklu (rubryki)
• całości lub określonej liczby części artykułu wieloczęściowego.
1.4. Źródła danych
Ogólne kryteria wyboru źródła danych to:

a. kompletność informacji służącej do identyfikacji:
źródło podające najpełniejsze, najbardziej przejrzyste i miarodajne informacje
b. styczność źródła względem informacji:
źródło najbliższe zawartości publikacji
c. stabilność źródła informacji:
najbardziej trwałe źródło
1.4.1. Kolejność źródeł danych
Dane do opisu należy przejmować z następujących źródeł, zachowując podaną niżej kolejność:
1. strona tytułowa artykułu (najczęściej strona z nagłówkiem artykułu)
2. napisy znajdujące się bezpośrednio pod tekstem artykułu
3. inne strony czasopisma lub pracy zbiorowej zajęte przez opisywany artykuł (informacji
zaczerpniętych z innych stron artykułu nie ujmuje się w nawias kwadratowy)
4. inne strony czasopisma lub pracy zbiorowej (niezajęte przez opisywany artykuł), przede
wszystkim spis treści, strona redakcyjna, biogramy znajdujące się na końcu czasopisma
(dane spoza artykułu ujmuje się w nawias kwadratowy)
5. źródła spoza publikacji, w której ogłoszono opisywany artykuł, np. bibliografie (w tym
narodowe), katalogi, uznane wydawnictwa informacyjne, także internetowe (dane z tych
źródeł ujmuje się w nawias kwadratowy).
1.4.2. Podstawowe źródła danych
Poszczególne strefy opisu bibliograficznego posiadają określone podstawowe źródła, z których

przede wszystkim należy przejmować dane. Informacje pochodzące z innych źródeł niż podstawowe
dla danej strefy ujmuje się w nawiasy kwadratowe lub podaje się w strefie uwag stosownie do
dalszych szczegółowych postanowień.
1.5. Język i/lub system pisma
Stosuje się dwie zasady, w zależności od strefy opisu.
Elementy opisu przejmowane z katalogowanej pozycji, a więc należące do:

• strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności
• strefy adresu wydawniczego (strefy publikacji)
• strefy cyklu i artykułu wieloczęściowego
10
podaje się w języku i/lub systemie pisma, w jakim zapisano je w źródle danych. W razie
potrzeby znaki i litery niełacińskie poddaje się konwersji (transliteruje, transkrybuje lub latynizuje) na
znaki łacińskie według norm i zaleceń międzynarodowych podanych w Aneksie nr 1.
Jeżeli tytuł artykułu jest wyrażony w czasopiśmie w więcej niż jednym języku i/lub systemie
pisma, stosuje się odpowiednie kryteria wyboru tytułu właściwego.
Jeżeli poszczególne inne elementy opisu są wyrażone w publikacji w więcej niż jednym języku
i/lub systemie pisma, do opisu przejmuje się przede wszystkim wersję w języku i/lub systemie pisma
tytułu właściwego, a gdy takiej wersji brak — wersję wyróżnioną typograficznie lub podaną jako
pierwsza, gdy takiego wyróżnienia brak.
Wersje w innych językach i/lub systemach pisma podaje się jako wersje równoległe, o ile
szczegółowe postanowienia nie nakazują innego rozwiązania.
Elementy opisu, które nie są przejmowane z katalogowanej pozycji, tylko formułowane przez
katalogującego, podaje się w języku polskim.
1.6. Pisownia
1.6.1. Forma gramatyczna, ortografia
Przy zapisie elementów opisu przejmowanych z katalogowanej pozycji, a więc należących do:
• strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności
• strefy adresu wydawniczego (strefy publikacji)
• strefy cyklu i artykułu wieloczęściowego
zachowuje się sformułowania, pisownię i formy gramatyczne, to znaczy:

• nie uwspółcześnia się pisowni
• nie poprawia się ani nie komentuje pomyłek, błędów, literówek i niepoprawnych znaków
diakrytycznych w miejscu ich wystąpienia
PRZYKŁADY
13. Kryprowaluty już nie obce / Adam Słowik
[W tytule właściwym zachowano błędną formę Kryprowaluty.]
14. Między informacją a obrazem : o funkcji fotografii w prasie / Joanna Szyłko-Kwas

[W oznaczeniu odpowiedzialności zachowano błędną nazwę autora, prawidłowa to
Joanna Szylko-Kwas.]
• nie zmienia się form gramatycznych

PRZYKŁADY
15. Proza z tomu „Miłość jest moją nadzieją” : listy, wspomnienia i pamiętniki młodych
kobiet z dawnych lat / w wyborze i opracowaniu Mieczysława Kozłowskiego
[Nazwę opracowującego pozostawiono w dopełniaczu.]
16. Żyjemy w świecie rozsypanym / z Grzegorzem Miecugowem rozmawia Łukasz

Bańburski
[Nazwę autora pozostawiono w narzędniku.]
11
• nie rozwija się skrótów
PRZYKŁADY
17. „Quintavia” św. Tomasza z Akwinu we współczesnej dyskusji filozoficzno-przyrodniczej
/ Mirosław Twardowski
[Zachowano skrót występujący w tytule właściwym.]
18. Glosa do wyroku SN, sygn. akt V CSK 709/15 / Anna Lisowska
[Zachowano skróty występujące w tytule właściwym.]
• bez zmian przejmuje się znaki interpunkcyjne, w tym wielokropek

PRZYKŁADY
19. „... jeżeli był młyn w Niałku, był młynarz w Niałku ...” : wypowiedź Teodora
Parnickiego dla Stefana Szlachtycza / Piotr Gorliński-Kucik
[Pozostawiono wielokropek rozpoczynający i kończący tytuł właściwy.]
20. Świat dostanie Dzieciątko... / Jolanta Bogusławska

[Pozostawiono wielokropek kończący tytuł właściwy.]
21. „Bogucicki” czy „bogucki”? / S. D.

[W zapisie tytułu pozostawiono cudzysłowy występujące na stronie tytułowej.]
22. Rozum i wiara wobec pytania: kim jestem? / Tadeusz Styczeń

[W tytule właściwym pozostawiono dwukropek (niepoprzedzony odstępem), ponieważ
nie następuje po nim podtytuł, a dalszy ciąg tytułu właściwego.]
• nie dodaje się rozwiązania słownego liczb wyrażonych cyframi.

PRZYKŁADY
23. 9.10.2006 / Jarosław Jakubowski
24. #782# / Tomasz Kaczmarek
Sprostowania, komentarze, wyjaśnienia podaje się tylko w strefie uwag.
Wyjątki:
• występujące w tytule nawiasy kwadratowe (z wyjątkiem znajdujących się w formułach
chemicznych, matematycznych itp.) należy oddawać przez nawiasy zwykłe. Inne rodzaje
nawiasów należy przejmować bez zmian. Jeżeli jednak cały tytuł właściwy ujęty jest w
źródle danych w jakikolwiek nawias, należy w opisie pominąć ten nawias. Powyższe
zasady dotyczą wszystkich elementów opisu.
• jeżeli tytuł właściwy zawiera w sobie tytuł innego dzieła lub cytat wyróżniony w źródle
danych wyłącznie kursywą, ujmuje się je w cudzysłów w celu zachowania zamierzonego
graficznego wyróżnienia tej części tytułu
• cudzysłów — niezależnie od formy graficznej występującej w źródle danych — należy
oddawać za pomocą jednej formy graficznej, domyślnej dla danego systemu
komputerowego (dostępnej „z klawiatury”), np. " ". W niniejszych Przepisach jako formę
obowiązującą przyjęto zgodny z polskimi zasadami interpunkcji cudzysłów: „ ”.
12
• znaki interpunkcyjne i typograficzne poprzedzające dodatki do tytułu pomija się,
zamieniając je na znak umowny poprzedzający dodatek do tytułu — dwukropek z
odstępem po obu stronach znaku ( : ).
PRZYKŁADY
25. Tragediana chusqueae gen. et sp. nov., a Delphacini (Hemiptera: Fulgoroidea:
Delphacidae) from south central Chile / Juan F. Campodonico
[Na stronie tytułowej: [Hemiptera: Fulgoroidea: Delphacidae]. Nawias kwadratowy
zamieniono na zwykły.]
26. 5-(3-pyridinyl)thiazole[4,5-d]pyrimidine derivatives : synthesis and in vitro anticancer

evaluation / Lilianna Becan and Anna Wojcicka
[Zachowano zapis ze strony tytułowej z użyciem nawiasu kwadratowego, ponieważ
występuje on w sformalizowanej nazwie związku chemicznego.]
27. Medytacja nad helleńskim światłem w „Trzech tajemnych poematach” Jorgosa

Seferisa / Michał Bzinkowski
[Tytuł zawiera tytuł innego dzieła, który na stronie tytułowej jest wyróżniony
wyłącznie kursywą. Dodano cudzysłów w celu oddania tego wyróżnienia.]
28. From „syntax” to „semantik” : Carnap's inferentialism and its prospects / Adam Tamas
Tuboly.
[Na stronie tytułowej: From ‘Syntax’ to ‘Semantik’ — Carnap’s Inferentialism and Its
Prospects. Cudzysłowy pojedyncze zamieniono na podwójne, myślnik wprowadzający
podtytuł zamieniono na znak umowny poprzedzający dodatek do tytułu — dwukropek
z odstępem po obu stronach znaku.]
1.6.2. Duże i małe litery
Pierwsza litera pierwszego wyrazu każdej strefy opisu bibliograficznego powinna być zapisana
dużą literą. Ponadto w przypadku niektórych elementów lub części elementów opisu (np. tytuł sekcji,
tytuł równoległy, tytuł oboczny) pierwsza litera pierwszego wyrazu tego elementu również powinna
być pisana dużą literą.
W pozostałych przypadkach duże i małe litery zapisuje się zgodnie z zasadami ortograficznymi
języka użytego w opisie, niezależnie od sposobu zapisu w źródle danych.
PRZYKŁADY
29. Przyszłość bibliotek i biblioteki przyszłości, czyli Trendy kształtujące innowacyjne
usługi biblioteczno-informacyjne w bibliotekach akademickich / Anna Wałek
[Pierwsze słowo tytułu obocznego zapisuje się dużą literą.]
Kordybacha
[Pierwsze słowo każdego tytułu równoległego zapisuje się dużą literą.]
Wyjątki:
• pierwsze słowo tytułu właściwego oraz tytułu obocznego zapisuje się dużą literą
niezależnie od pisowni użytej w źródle danych, chyba, że jest to symbol (matematyczny,
13
fizyczny, chemiczny itp.), w przypadku którego zmiana wielkości litery powoduje zmianę
znaczenia, np.:
– π (stała matematyczna, rodzaj wiązania chemicznego, symbol cząstki elementarnej)
– Π (symbol iloczynu)
– η (cząstka elementarna mezon η, w fizyce, mechanice i wielu dziedzinach techniki
oznaczenie sprawności energetycznej urządzenia lub procesu)
– Η (majuskuły litery eta nie używa się jako symbolu, ponieważ wygląda ona tak samo
jak łacińska litera H)
• szczególne zabiegi stylistyczno-interpunkcyjne użyte przez autora w tytule właściwym
(np. wielokropek na początku tytułu).
PRZYKŁADY
31. η-nucleus interaction from the d + d reaction around the η-production threshold /
Satoru Hirenzaki, Natsumi Ikeno
[Na początku tytułu właściwego pozostawiono małą literę eta (symbol fizyczny),
ponieważ dużej litery eta nie używa się w takiej funkcji.]
32. „...ranny osioł krzyczał tak...” / Barbara Czarnecka

[W zapisie tytułu właściwego pozostawiono początkowy wielokropek. W związku z tym
pierwsze słowo tytułu właściwego przejęto ze strony tytułowej zapisane małą literą,
ponieważ wielokropek wskazuje na celowe pominięcie domniemanego początkowego
fragmentu tytułu.]
1.6.3. Stosowanie skrótów
Zrezygnowano ze stosowanych dotychczas łacińskich i polskich skrótów umownych oraz

skracania wyrazów typowych regulowanych niegdyś przez odpowiednie normy.
Wyjątki:
• oznaczenie części występujące w strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności oraz w
strefie cyklu i artykułu wieloczęściowego
• oznaczenie numeracji zeszytu czasopisma i określenie towarzyszące paginacji w cytacie
wydawniczej.
Podane wyżej oznaczenia i określenia skraca się według wykazu skrótów (zobacz Aneks nr 2).
PRZYKŁADY
33. Wyzwanie dla szkół wyższych : ochrona danych osobowych. Cz. 1 / Małgorzata
Ganczar
34. Ostatnie lata / Immakulata J. Adamska. — (Błogosławiona Elżbieta od Trójcy

Przenajświętszej ; cz. 4)
35. W: Dialog (Warszawa ; 1956). — ISSN 0012-2041. — R. 64, nr 1 (2019), s. 58-65
36. W: Roczniki Humanistyczne. — ISSN 0035-7707. — T. 66, z. 9 (2018)
37. W: Ekonomia i polityka : wokół teorii Grzegorza W. Kołodko. — s. 393-405
14
W przypadku elementów opisu, które w swoim brzmieniu nie są przejmowane z katalogowanej
pozycji, tylko formułowane samodzielnie przez katalogującego, nie stosuje się skrótów.
Wyjątek stanowią następujące przypadki:

• najczęściej spotykane, najbardziej rozpowszechnione skróty
• symbole chemiczne, fizyczne, matematyczne, geograficzne itp., w tym:
– symbole pierwiastków chemicznych
– symbole jednostek miar
– kierunki geograficzne (strony świata)
• występujące przed imieniem lub nazwiskiem:
– stopnie naukowe
– stopnie wojskowe
– godności kościelne i zakonne.
Wykaz skrótów stosowanych w opisie bibliograficznym podano w Aneksie nr 2.
1.6.4. Symbole
O ile wykorzystywany system komputerowy na to pozwala, symbole i inne znaki (w tym także
typograficzne) zapisuje się w formie, w jakiej występują w źródle danych.
PRZYKŁADY
38. „I remains your ever wisher & so forth” : on the two types of formulaic closings in
19th-century private letters / Radosław Dylewski
[Znak pisarski & przejęto ze strony tytułowej.]
39. La honte dans les „Lettres de la Marquise de M*** au Comte de R***” de Crébillon
fils et la galanterie mondaine / Maja Pawłowska
[Znak pisarski * przejęto ze strony tytułowej.]
Jeżeli jakiegoś znaku lub symbolu nie można przejąć do opisu ze względów technicznych,
zastępuje się go opisem lub odpowiednikiem literowym albo słownym ujętym w nawias kwadratowy i
w razie potrzeby podaje się wyjaśnienie w strefie uwag.
1.7. Prostowanie i wyjaśnianie danych
Informacje mylne i fikcyjne lub błędnie zapisane słowa przejmuje się z katalogowanej pozycji w
niezmienionej postaci. Nie komentuje się ich ani nie prostuje w miejscu wystąpienia. Sprostowania,
komentarze, wyjaśnienia itp. podaje się tylko w strefie uwag.
PRZYKŁADY
[Strefa uwag: Na stronie tytułowej błędny tytuł, prawidłowy: Kryptowaluty już nie
obce.]
41. Między informacją a obrazem : o funkcji fotografii w prasie / Joanna Szyłko-Kwas

[Strefa uwag: Na stronie tytułowej błędna nazwa autora, prawidłowa: Joanna Szylko-
Kwas.]
15
2. STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI
Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności obejmuje:

• tytuł równoległy (tytuły równoległe)
• dodatek (dodatki) do tytułu
• równoległy dodatek do tytułu (równoległe dodatki do tytułu)
• tytuł pracy współwydanej (tytuły prac współwydanych)
• oznaczenie (oznaczenia) części
• tytuł (tytuły) części
• oznaczenie (oznaczenia) odpowiedzialności
• równoległe oznaczenie (oznaczenia) odpowiedzialności.
2.1. Znaki umowne
W strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności stosuje się następujące znaki umowne:
( : ) odstęp, dwukropek, odstęp

• poprzedza każdy dodatek do tytułu
• poprzedza każdy równoległy dodatek do tytułu podany po tytule równoległym.
( / ) odstęp, prawy ukośnik, odstęp

• poprzedza pierwsze oznaczenie odpowiedzialności podane po dowolnym tytule
• poprzedza pierwsze oznaczenie odpowiedzialności podane po oznaczeniu części, gdy brak
tytułu części.
(, ) przecinek, odstęp
• poprzedza każdą kolejną nazwę w obrębie jednego oznaczenia odpowiedzialności
• poprzedza tytuł części, jeżeli przed tytułem części występuje oznaczenie części.
( ; ) odstęp, średnik, odstęp

• oddziela kolejne oznaczenia odpowiedzialności (oznaczenia odpowiedzialności różnego
rodzaju)
• poprzedza tytuł każdej kolejnej pracy tego samego autorstwa.
(. ) kropka, odstęp
• poprzedza oznaczenie części
• poprzedza tytuł części, jeżeli przed tytułem części nie występuje oznaczenie części
• poprzedza tytuł pierwszej pracy autorstwa innego niż autorstwo pracy poprzedzającej ją
w opisie bibliograficznym.
( = ) odstęp, znak równości, odstęp

• poprzedza każdy tytuł równoległy
• poprzedza każdy równoległy dodatek do tytułu podany po dodatku do tytułu (gdy brak
tytułu równoległego)
• poprzedza każde równoległe oznaczenie odpowiedzialności podane po oznaczeniu
odpowiedzialności.
16
2.2. Kolejność elementów
Elementy strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności (o ile odpowiednie dane występują)

podaje się w następującej kolejności:
• dodatek do tytułu
• oznaczenie odpowiedzialności.
Kolejność ta ulega zmianie, gdy:

• elementy opisu są ze sobą powiązane składniowo
• uwzględnia się równoległe wersje elementów
• przedmiotem opisu są prace współwydane bez wspólnego tytułu
• przedmiotem opisu jest pojedyncza część artykułu wieloczęściowego o tytule
niewyróżniającym (zależnym od tytułu całości).
Szczegółowe zasady podano przy omówieniu poszczególnych elementów strefy.
Przykładowe schematy układu elementów:
a. Dzieła anonimowe bez jakichkolwiek oznaczeń odpowiedzialności
Tytuł właściwy
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy : dodatek do tytułu
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy : równoległy dodatek do tytułu
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu = Tytuł równoległy : równoległy dodatek do tytułu
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu = równoległy dodatek do tytułu
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu = równoległy dodatek do tytułu = równoległy dodatek do tytułu
b. Dzieła autorskie oraz dzieła anonimowe z oznaczeniem odpowiedzialności i pojedyncze

części artykułów wieloczęściowych o tytułach wyróżniających (niezależnych od tytułu
całości)
Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy = Tytuł równoległy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / oznaczenie odpowiedzialności
17
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / oznaczenie odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności
innego rodzaju
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / pierwsza nazwa w oznaczeniu odpowiedzialności, druga nazwa w
oznaczeniu odpowiedzialności tego samego rodzaju, kolejna nazwa w oznaczeniu odpowiedzialności
tego samego rodzaju
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / pierwsza nazwa w oznaczeniu odpowiedzialności, kolejna nazwa
w oznaczeniu odpowiedzialności tego samego rodzaju ; oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu : dodatek do tytułu / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju ;

kolejne oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu = Tytuł równoległy : równoległy dodatek do tytułu / oznaczenie
odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju, kolejna nazwa w oznaczeniu
odpowiedzialności tego samego rodzaju
c. Dzieła jednego autora współwydane bez wspólnego tytułu
Tytuł właściwy ; Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy ; Tytuł właściwy ; Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu ; Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / oznaczenie

odpowiedzialności
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy ; Tytuł właściwy = Tytuł równoległy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu ; Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / oznaczenie

odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju, kolejna nazwa w oznaczeniu
odpowiedzialności tego samego rodzaju
d. Dzieła dwóch lub więcej autorów współwydane bez wspólnego tytułu
Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności. Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy / oznaczenie odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju. Tytuł

właściwy / oznaczenie odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju
Tytuł właściwy : dodatek do tytułu / oznaczenie odpowiedzialności. Tytuł właściwy : dodatek do

tytułu / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł właściwy = Tytuł równoległy / oznaczenie odpowiedzialności. Tytuł właściwy = Tytuł równoległy
/ oznaczenie odpowiedzialności
18
e. Pojedyncze części artykułów wieloczęściowych o tytułach niewyróżniających (zależnych
od tytułu całości)
Tytuł całości. Zależny tytuł części
Tytuł całości. Zależny tytuł części = Równoległy tytuł całości. Równoległy zależny tytuł części
Tytuł całości. Zależny tytuł części / oznaczenie odpowiedzialności
Tytuł całości. Oznaczenie części
Tytuł całości. Oznaczenie części, Zależny tytuł części
Tytuł całości : dodatek do tytułu. Zależny tytuł części : dodatek do tytułu części
Tytuł całości : dodatek do tytułu. Oznaczenie części, zależny tytuł części / oznaczenie
odpowiedzialności
Tytuł całości. Zależny tytuł części: dodatek do tytułu części / oznaczenie odpowiedzialności =
Równoległy tytuł całości. Równoległy zależny tytuł części: równoległy dodatek do tytułu części /
równoległe oznaczenie odpowiedzialności
Podstawowym źródłem danych dla strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności jest strona
tytułowa artykułu.
Oznaczenia odpowiedzialności przejęte z innej części artykułu niż strona tytułowa (np. napisy
znajdujące się bezpośrednio pod tekstem artykułu) podaje się bez nawiasu kwadratowego.
Jeżeli na stronach zajętych przez opisywany artykuł nie występują potrzebne dane, należy
przejąć je z innego miejsca w czasopiśmie lub pracy zbiorowej, np. spisu treści lub strony redakcyjnej.
Dane takie podaje się w nawiasie kwadratowym. Dodane przez katalogującego doprecyzowanie
rodzaju współpracy niezbędne do identyfikacji artykułu także podaje się w nawiasie kwadratowym.
W nawiasie kwadratowym podaje się również tytuł artykułu przejęty z części czasopisma lub pracy
zbiorowej innej niż strona tytułowa artykułu (np. ze spisu treści czasopisma lub pracy zbiorowej).
W przypadku braku tytułu artykułu w podstawowym i dalszych źródłach danych dopuszcza się
samodzielne nadanie tytułu przez katalogującego. Tytuł taki podaje się w nawiasie kwadratowym.
W strefie uwag podaje się:

• informacje uzupełniające i wyjaśniające tytuł (gdy zachodzi taka potrzeba)
• źródło tytułu właściwego:
– przejętego spoza strony tytułowej artykułu
– przejętego spoza artykułu
– utworzonego przez katalogującego
• dane dotyczące odpowiedzialności ustalone na podstawie zewnętrznych źródeł.
19
2.4. Język i system pisma
Tytuł i oznaczenie odpowiedzialności zapisuje się w języku i/lub systemie pisma, w którym
zostały podane w podstawowym źródle danych. W razie potrzeby poddaje się je konwersji według
zasad szczegółowych dla danego systemu pisma (zobacz Aneks nr 1).
2.5. Tytuł właściwy
Tytuł właściwy to podstawowy tytuł artykułu; tytuł uznany za główny tytuł artykułu. Tytuł
właściwy zawsze należy podawać jako pierwszy element opisu bibliograficznego, nawet jeżeli w
źródle danych został poprzedzony oznaczeniem odpowiedzialności, nadtytułem, tytułem cyklu lub
innymi napisami (z wyjątkiem sytuacji, kiedy oznaczenie odpowiedzialności poprzedzające tytuł
właściwy jest z nim powiązane gramatycznie).
W skład tytułu właściwego wchodzi:

• tytuł oboczny.
Tytuł właściwy nie obejmuje:

• dodatku do tytułu
• tytułu równoległego
• równoległego dodatku do tytułu.
2.5.1. Wybór tytułu właściwego
Jeżeli w podstawowym źródle danych występuje więcej niż jeden tytuł tej samej pracy
wyrażony w tym samym języku i/lub systemie pisma, za tytuł właściwy uznaje się:
• tytuł wyróżniony typograficznie, z wyjątkiem przypadków, gdy wyróżniony tytuł ma
wyraźnie charakter dodatku do tytułu
• pierwszy z tytułów, jeżeli żaden nie został wyróżniony typograficznie
• tytuł wyróżniający znaczeniowo, jeżeli wyróżnienie typograficzne lub kolejność nie
stanowią podstawy wyboru.
Pozostałe tytuły artykułu występujące w podstawowym źródle danych należy traktować jako
dodatki do tytułu i przejmuje się je do strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności.
Odmienne tytuły artykułu występujące poza podstawowym źródłem danych (np. w spisie treści
lub żywej paginie) pomija się i nie przejmuje się ich do opisu artykułu.
Jeżeli w podstawowym źródle danych tytuł artykułu wyrażony jest w dwóch lub więcej
językach i/lub systemach pism, za tytuł właściwy uznaje się tytuł w języku głównej części artykułu.
Jeżeli nie można zastosować tego kryterium, ponieważ żaden z języków nie dominuje w tekście
lub żaden z tytułów nie jest wyrażony w języku głównej części artykułu, podaje się:
• tytuł wyróżniony typograficznie
• pierwszy z tytułów występujących w podstawowym źródle danych, jeśli żaden z nich nie
jest wyróżniony typograficznie.
Pozostałe tytuły należy traktować jako tytuły równoległe i przejmuje się je do strefy tytułu i
oznaczenia odpowiedzialności.
20
Tytuły równoległe występujące poza podstawowym źródłem danych (np. w żywej paginie lub
tytuły streszczeń umieszczonych na końcu artykułu) pomija się i nie przejmuje się ich do opisu.
PRZYKŁAD
Kordybacha
[Wobec braku wyróżnienia typograficznego jednego lub dwóch tytułów i przy braku
tekstu dominującego w treści książki (tekst równoległy w języku polskim, angielskim,
rosyjskim), tytuły podano w kolejności ich występowania na stronie tytułowej.]
2.5.2. Pisownia tytułu właściwego
Tytuł właściwy przejmuje się ze źródła danych dosłownie, z zachowaniem sformułowań i

ortografii, lecz bez konieczności zachowania dużych liter, to znaczy:
• nie uwspółcześnia się pisowni
• nie poprawia się pomyłek, błędów, literówek lub niepoprawnych znaków diakrytycznych
PRZYKŁAD
[Strefa uwag: Na stronie tytułowej błędny tytuł, prawidłowy: Kryptowaluty już nie
obce.]
• skróty występujące w tytule przejmuje się bez zmian

PRZYKŁAD
44. „Quintavia” św. Tomasza z Akwinu we współczesnej dyskusji filozoficzno-przyrodniczej
/ Mirosław Twardowski
[Zachowano skrót występujący w tytule właściwym.]
• nie zapisuje się akcentów wyrazowych ani pochylenia samogłosek
• nie dodaje się rozwiązania słownego liczb wyrażonych cyframi
• duże i małe litery zapisuje się zgodnie z zasadami ortograficznymi danego języka.
Znaki interpunkcyjne (w tym wielokropek), typograficzne, symbole i cyfry zapisuje się w takiej
formie, w jakiej występują w źródle danych.
Jeżeli jakiegoś znaku czy symbolu nie można przejąć do opisu ze względów technicznych,
zastępuje się go opisem lub odpowiednikiem literowym albo słownym ujętym w nawias kwadratowy i
w razie potrzeby podaje uwagę wyjaśniającą w strefie uwag.
PRZYKŁADY
45. „...ranny osioł krzyczał tak...” / Barbara Czarnecka
[W zapisie tytułu właściwego pozostawiono początkowy wielokropek. W związku z tym
pierwsze słowo tytułu właściwego przejęto ze strony nagłówkowej zapisane małą
literą, ponieważ wielokropek wskazuje na celowe pominięcie domniemanego
początkowego fragmentu tytułu.]
21
46. Miłosz... i inni : sceny z życia codziennego artystów / Sergiusz Sterna-Wachowiak.
[Pozostawiono wielokropek znajdujący się wewnątrz tytułu właściwego.]
47. Rozum i wiara wobec pytania: kim jestem? / Tadeusz Styczeń

[W tytule właściwym pozostawiono dwukropek (niepoprzedzony odstępem), ponieważ
nie następuje po nim podtytuł, a dalszy ciąg tytułu właściwego.]
48. Korespondencja firmy Gebethner & Wolff z Józefem Ignacym Kraszewskim / Katarzyna
Seroka
[Znak pisarski & przejęto ze strony tytułowej.]
Wyjątki:
• pierwsze słowo tytułu właściwego oraz tytułu obocznego zapisuje się dużą literą
niezależnie od pisowni użytej w źródle danych, chyba że jest to symbol (matematyczny,
fizyczny, chemiczny itp.), w przypadku którego zmiana wielkości litery powoduje zmianę
znaczenia, np.:
– π (stała matematyczna, rodzaj wiązania chemicznego, symbol cząstki elementarnej)
– Π (symbol iloczynu)
– η (cząstka elementarna mezon η, w fizyce, mechanice i wielu dziedzinach techniki
oznaczenie sprawności energetycznej urządzenia lub procesu)
– Η (majuskuły litery eta nie używa się jako symbolu, ponieważ wygląda ona tak samo
jak łacińska litera H)
• występujące w tytule nawiasy kwadratowe (z wyjątkiem znajdujących się w formułach
chemicznych, matematycznych itp.) należy oddawać przez nawiasy zwykłe. Inne rodzaje
nawiasów należy przejmować bez zmian. Jeżeli jednak cały tytuł właściwy jest ujęty w
źródle danych w jakikolwiek nawias, należy w opisie pominąć ten nawias. Powyższe
zasady dotyczą wszystkich elementów opisu.
• jeżeli tytuł właściwy zawiera w sobie tytuł innego dzieła lub cytat wyróżniony w źródle
danych wyłącznie kursywą, ujmuje się je w cudzysłów w celu zachowania zamierzonego
graficznego wyróżnienia tej części tytułu
• cudzysłów — niezależnie od formy graficznej występującej w źródle danych — należy
oddawać za pomocą jednej formy graficznej, domyślnej dla danego systemu
komputerowego (dostępnej „z klawiatury”), np. " ". W niniejszych Przepisach jako formę
obowiązującą przyjęto zgodny z polskimi zasadami interpunkcji cudzysłów: „ ”.
• znaki interpunkcyjne i typograficzne poprzedzające dodatki do tytułu pomija się,
zamieniając je na znak umowny poprzedzający dodatek do tytułu — dwukropek z
odstępem po obu stronach znaku ( : ).
PRZYKŁADY
49. Notatki z undergruntu albo Słowo przeciw promocji czytelnictwa / Radosław
Wiśniewski
[Pierwsze słowo tytułu właściwego i tytułu obocznego zapisano dużą literą.]
[Na początku tytułu właściwego pozostawiono małą literę eta (symbol fizyczny),
ponieważ dużej litery eta nie używa się w takiej funkcji.]
22
51. 5-(3-pyridinyl)thiazole[4,5-d]pyrimidine derivatives : synthesis and in vitro anticancer
evaluation
[Zachowano zapis ze strony tytułowej z użyciem nawiasu kwadratowego, ponieważ
występuje on w sformalizowanej nazwie związku chemicznego.]
52. Inny aktywizm w „Historii i czynie” Tadeusza Gajcego, czyli Powrót Norwida na
marginesach „Sztuki i Narodu” / Christian Zehnder
[Tytuł zawiera tytuł innego dzieła, który na stronie tytułowej jest wyróżniony wyłącznie
kursywą — dodano cudzysłów w celu oddania tego wyróżnienia. Pierwsze słowo tytułu
obocznego zapisano dużą literą.]
53. From „syntax” to „semantik” : Carnap's inferentialism and its prospects / Adam Tamas
Tuboly.
[Na stronie tytułowej: From ‘Syntax’ to ‘Semantik’ — Carnap’s Inferentialism and Its
Prospects. Cudzysłowy pojedyncze zamieniono na podwójne, myślnik wprowadzający
podtytuł zamieniono na znak umowny poprzedzający dodatek do tytułu — dwukropek
z odstępem po obu stronach znaku.]
2.5.3. Forma tytułu właściwego
Tytuł właściwy może składać się jedynie z nazwy rodzajowej albo terminu określającego typ
dzieła lub jego intelektualną czy artystyczną zawartość.
PRZYKŁADY
54. Limeryki / Paweł Ziółkowski
55. Wiersze / Jarosław Mikołajewski
Tytuł właściwy może składać się z nazwy osoby lub ciała zbiorowego.
PRZYKŁADY
56. Jerzy Żak (1937-2014) / Barbara Bałuc
57. Jacek Waltoś i Krzysztof Bucki : dwie wystawy wokół polskiej nowej figuracji / Joanna
Filipczyk
58. Zespół Akordeonistów „Katowice Kleofas” / Kornelia Dygacz
Tytuł właściwy może składać się ze skrótowca, akronimu, logo lub zawierać taki element.
PRZYKŁADY
59. KAM, CEO, HRM : „who is who” on the job market? / Joanna Jasińska-Bryjak, Lucyna
Marcol-Cacoń
60. Prof. dr hab. n. med. Edmund Nartowicz (1928-2015) / Mieczysław Boguszyński
61. CryptXXX V3 : analiza użytego mechanizmu szyfrowania / Michał Glet
23
Tytuł właściwy może zawierać cyfry, liczby lub pojedyncze litery.
PRZYKŁADY
62. 12345 ; Nasz / Marta Brassart
63. 8 V 2005 / Magdalena Moll
64. Wojna polsko-litewska w 1920 r. w relacji Stanisława Brochockiego / wprowadzenie

Paweł Juzwa
65. Sarmatyzm i Prusy w XVIII i początku XIX wieku / Dariusz Łukasiewicz
Jeżeli tytuł właściwy składa się z dwóch członów (z których każdy tworzy niezależny tytuł)
połączonych spójnikiem „czyli” lub jego odpowiednikiem w języku polskim (np. albo, to jest) czy
obcym (np. or, ou, oder, ossia, aneb, sive), drugi człon jest tytułem obocznym. Pierwszy wyraz tytułu
obocznego zapisuje się dużą literą.
PRZYKŁADY
67. Wandalia Chotomistyczne, czyli Spotkanie z panią od bajek / Bogumiła Pińczuk
68. Notatki z underguntu albo Jeszcze raz o tamtym marcu, który przypomina ten marzec
/ Radosław Wiśniewski
ale:
69. Dopuszczalność przeprowadzenia i wykorzystania w postępowaniu karnym dowodu
na okoliczność informacji uzyskanych od osoby rozpytanej albo wypytanej / Daniel
Strzelecki
[Spójnik albo nie łączy dwóch niezależnych członów tytułu właściwego, samodzielnych
tytułów, nie mamy więc do czynienia z tytułem obocznym.]
2.5.4. Inne elementy opisu zawarte w tytule
Dane należące do innych elementów opisu bibliograficznego, które poprzez powiązanie

składniowe stanowią integralną część tytułu właściwego, włącza się do tytułu właściwego, przejmując
je w formie, w jakiej występują w źródle danych, niezależnie od wyróżnień typograficznych
poszczególnych części tytułu.
PRZYKŁADY
Paweł Juzwa
71. Marian Wolski — wspomnienia Sybiraka / [opracowanie] Aneta Agnieszka Karwowska
2.5.5. Brak tytułu
Jeżeli artykuł nie zawiera tytułu:
24
• katalogujący samodzielnie formułuje tytuł, zwięźle określając temat lub formę artykułu.
Tytuł taki podaje się w nawiasie kwadratowym, z obowiązkową uwagą w strefie uwag:
„Tytuł nadany przez katalogującego”
• w przypadku tekstów literackich opublikowanych bez tytułu oraz krótkich wypowiedzi
prasowych (np. notatek, komunikatów) podaje się incipit poprzedzony sformułowaniem
„Incipit:” ujętym w nawias kwadratowy.
PRZYKŁADY
72. [Jadwiga Anna Barska] / Joanna Miozga
[Strefa uwag: Tytuł nadany przez katalogującego.]
73. [Incipit:] Kiedyś byłem ; [Incipit:] Dni tak cienko w lata owinięte ; [Incipit:] Zmrok,
mamroczące światło ; [Incipit:] Pradawne ; [Incipit:] Trwoga ; [Incipit:] Zmienna jest
nawet śmierć ; [Incipit:] Chwile rozłączyły się / Piotr Matywiecki
2.6. Tytuł równoległy
Tytuł równoległy to tytuł wyrażony w innym języku i/lub systemie pisma niż tytuł właściwy.
Tytuł równoległy występuje w podstawowym źródle danych jako odpowiednik tytułu właściwego.
Jeżeli w podstawowym źródle danych występują tytuły w więcej niż jednym języku i/lub
systemie pisma, każdy tytuł, którego nie uznano za tytuł właściwy, przejmuje się do opisu jako tytuł
równoległy.
Tytuły równoległe występujące poza podstawowym źródłem danych (np. w żywej paginie lub
tytuły streszczeń umieszczonych na końcu artykułu) pomija się i nie przejmuje się ich do opisu.
Każdy tytuł równoległy poprzedza się znakiem równości z odstępem po obu jego stronach ( = ).
Tytuł równoległy podaje się po tytule właściwym (lub po dodatkach do tytułu, jeżeli występują one w
podstawowym źródle danych, a tytułowi równoległemu towarzyszy równoległy dodatek do tytułu).
Dwa lub więcej tytuły równoległe podaje się:

• w porządku wynikającym z układu typograficznego
• w kolejności występowania, gdy brak wyróżnień typograficznych.
PRZYKŁADY
74. Analiza strukturalna sieci transportowej Kolei Wielkopolskich = Structural analysis of
Koleje Wielkopolskie transport network / Paweł Sobczak
Kordybacha
[Dwa tytuły równoległe. Wobec braku wyróżnienia typograficznego jednego czy
dwóch tytułów i przy braku tekstu dominującego w treści książki (tekst równoległy w
języku polskim, angielskim, rosyjskim), tytuły podano w kolejności ich występowania
na stronie tytułowej.]
76. Countering lone actor terrorism : preliminary findings of the PRIME project =
Przeciwdziałanie terroryzmowi „samotnych wilków” : wstępne efekty projektu PRIME
/ Kacper Gradoń
25
[Tytuł równoległy wraz z towarzyszącym mu równoległym dodatkiem do tytułu
podany po dodatku do tytułu.]
2.7. Dodatek do tytułu
Dodatek do tytułu to wyraz lub wyrażenie w języku i/lub systemie pisma tytułu właściwego
uzupełniające tytuł właściwy. Rozróżnia się podtytuł i nadtytuł.
Za dodatek do tytułu nie uznaje się takich elementów, jak: motto, dedykacja, inwokacja (lub
inne wyrażenia wprowadzające, które nie stanowią części tytułu właściwego), nazwy honorowych
patronatów, programów finansujących, grantów, informacje o nagrodach itp.
Należy uważać, by jako nadtytuł nie traktować tytułów cykli, nazw instytucji sprawczych itp.
poprzedzających tytuł w źródle danych.
Dodatki do tytułu występujące w podstawowym źródle danych przejmuje się do strefy tytułu i
oznaczenia odpowiedzialności.
Każdy dodatek do tytułu poprzedza się dwukropkiem z odstępem po obu stronach znaku ( : ).
Pierwszy wyraz każdego dodatku do tytułu zapisuje się małą literą, jeżeli jest to zgodne z zasadami
ortograficznymi danego języka.
Dodatek (dodatki) do tytułu podaje się po tytule właściwym z wyjątkiem sytuacji, gdy
występuje tytuł równoległy bez równoległego dodatku do tytułu. Wówczas po tytule właściwym
podaje się najpierw tytuł równoległy, a dopiero po nim dodatek do tytułu.
Jeżeli w podstawowym źródle danych występują dwa lub więcej elementy uznane za dodatki
do tytułu, jako pierwszy podaje się element wyróżniony typograficznie. Jeśli brak takiego
wyróżnienia, dodatki do tytułu podaje się w kolejności ich występowania.
PRZYKŁADY
77. Wybierając Dzieło Boże : benedyktyńskie idee liturgiczne i nowa ewangelizacja /
Benedict Maria Andersen
78. Bezpieczeństwo i porządek publiczny a konstytucyjna ochrona pokojowych

zgromadzeń : rozwiązanie zgromadzenia spontanicznego przed Sejmem w grudniu
2016 r. : studium przypadku w tle z niemieckim prawem o zgromadzeniach / Łukasz
Iluk
Jeżeli jest to niezbędne do identyfikacji artykułu, dopuszcza się przejęcie do strefy tytułu i
oznaczenia odpowiedzialności podtytułu spoza podstawowego źródła danych. Zapisuje się go
wówczas w nawiasie kwadratowym.
2.8. Równoległy dodatek do tytułu
Równoległy dodatek do tytułu to dodatek do tytułu wyrażony w innym języku i/lub systemie
pisma niż tytuł właściwy. Może on występować łącznie z tytułem równoległym lub samodzielnie (bez
tytułu równoległego).
26
Pierwszy wyraz każdego równoległego dodatku do tytułu zapisuje się małą literą, jeżeli jest to
zgodne z zasadami ortograficznymi danego języka.
Równoległe dodatki do tytułu występujące w podstawowym źródle danych przejmuje się do

strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności. Równoległe dodatki do tytułu spoza podstawowego
źródła danych pomija się.
Równoległy dodatek do tytułu poprzedza się:

• dwukropkiem z odstępem po obu stronach znaku ( : ), jeżeli podaje się go po
odpowiadającym mu tytule równoległym lub innym równoległym dodatku do tytułu
wyrażonym w tym samym języku i/lub systemie pisma
• znakiem równości z odstępem po obu stronach znaku ( = ), gdy brak tytułu równoległego
i wszystkie równoległe dodatki do tytułu podaje się po dodatku do tytułu właściwego.
PRZYKŁADY
79. Countering lone actor terrorism : preliminary findings of the PRIME project =
Przeciwdziałanie terroryzmowi „samotnych wilków” : wstępne efekty projektu PRIME
/ Kacper Gradoń
[Równoległy dodatek do tytułu podany po tytule równoległym (grupowanie
elementów równoległych).]
80. Per assicurare una presenza di Gesu : una lettura del concetto di sacerdozio in Dehon
= Aby zapewnić obecność Jezusa : ujęcie kapłaństwa u o. Dehona = To assure an
presence of Jesus : a lecture of the concept of priesthoodin Dehon / Juan José Arnáiz
Ecker
[Równoległe dodatki do tytułu podane po odpowiadających im tytułach równoległych.
Z uwagi na brak wyróżnienia typograficznego, tytuły równoległe podano w kolejności
ich występowania.]
81. Marcin Berdyszak : manekinizacja kultury = dummy oriented culture / Marta

Smolińska ; [tłumaczenie na język angielski Małgorzata Zipper]
[Brak tytułu równoległego, równoległy dodatek do tytułu został podany po dodatku do
tytułu.]
2.9. Oznaczenie odpowiedzialności
Oznaczenie odpowiedzialności to nazwa i/lub wyrażenie:

• określające podmiot odpowiedzialny za intelektualną i/lub artystyczną zawartość
artykułu. Podmiotem odpowiedzialnym może być osoba (autor, współtwórca) lub ciało
zbiorowe (instytucja sprawcza)
• wskazujące funkcje osoby w procesie powstania artykułu, części artykułu.
Pierwsze oznaczenie odpowiedzialności podawane po jakimkolwiek tytule (tytuł właściwy, tytuł

równoległy, dodatek do tytułu, tytuł części itd.) lub po oznaczeniu części (gdy brak tytułu części)
poprzedza się prawym ukośnikiem z odstępem po obu stronach znaku ( / ).
Oznaczenia odpowiedzialności różnego rodzaju (autor, redaktor, tłumacz itd.) niepowiązane

spójnikiem lub innym wyrażeniem oddziela się średnikiem z odstępem po obu stronach znaku ( ; ).
27
W obrębie jednego oznaczenia odpowiedzialności (oznaczenia odpowiedzialności tego samego
rodzaju) poszczególne nazwy osób niepowiązane spójnikiem lub innym wyrażeniem oddziela się
przecinkiem i odstępem (, ).
PRZYKŁADY
82. Język polski na Litwie / Jolanta Mędelska
[Oznaczenie odpowiedzialności po tytule właściwym.]
83. Książki się czyta, a biblioteki zwiedza : Adolf Pawiński i portugalskie księgozbiory /
Magdalena Bąk
[Oznaczenie odpowiedzialności po dodatku do tytułu.]
84. Obraz przestępcy w prozie Sergiusza Piaseckiego = The image of the criminal in prose
of Sergiusz Piasecki / Anna Szuba-Boroń
[Oznaczenie odpowiedzialności po tytule równoległym.]
85. Kompensacja szkody udziałowej — szkody wspólnika uzależnionej od szkody spółki.

Cz. 2 / Michał Pełczyński
[Oznaczenie odpowiedzialności po oznaczeniu części.]
86. W kwestii sprawiedliwości diachronicznej / Jürgen Habermas ; tłumaczenie Andrzej

Maciej Kaniowski
[Oznaczenia odpowiedzialności różnego rodzaju oddzielone średnikiem.]
87. Znamy tylko małą cząstkę wieczności / Michał Heller w rozmowie z Michałem
Jędrzejkiem
[Oznaczenia odpowiedzialności różnego rodzaju (autor i osoba przeprowadzająca
wywiad) powiązane składniowo przejęte bez rozdzielania średnikiem.]
88. Drugie narodziny / Forugh Farrochzad ; tłumaczenie Włodzimierz Fenrych, Esmail Khoi
[Oznaczenia odpowiedzialności różnego rodzaju (autor i tłumacze) niepowiązane
składniowo oddzielone średnikiem, kolejne nazwy tłumaczy w ramach tego samego
oznaczenia odpowiedzialności oddzielone przecinkiem.]
89. O historii i intelektualistach... / rozmowa z Jarosławem Hrycakiem ; rozmawiał Anton

Saifullayeu ; tłumaczenie z ukraińskiego Katarzyna Kotyńska, tłumaczenie z
białoruskiego Maciej Wilczyński
[Trzy oznaczenia odpowiedzialności różnego rodzaju rozdzielone średnikiem.
Oznaczenia odpowiedzialności tego samego rodzaju rozdzielone przecinkiem.]
Podstawowym źródłem danych dla oznaczenia odpowiedzialności jest cały artykuł (przede
wszystkim strona tytułowa artykułu i napisy znajdujące się bezpośrednio pod tekstem artykułu).
Oznaczenia odpowiedzialności przejęte spoza podstawowego źródła danych (np. ze spisu treści czy
strony redakcyjnej czasopisma lub pracy zbiorowej) podaje się w nawiasie kwadratowym. Informacje
dotyczące oznaczenia odpowiedzialności ustalone na podstawie źródeł spoza katalogowanej pozycji
podaje się tylko w strefie uwag.
PRZYKŁAD
[Strefa uwag: Nazwa tłumacza na stronie redakcyjnej.]
28
2.9.1. Forma nazw przejmowanych do oznaczenia odpowiedzialności
Nazwy podmiotów odpowiedzialnych za intelektualną i/lub artystyczną zawartość artykułu

oraz pełniących określone funkcje w procesie powstania artykułu przejmuje się do oznaczenia
odpowiedzialności wraz z występującymi przy nich wyrażeniami i skrótami (np. tytuły, godności,
afiliacje itp.).
PRZYKŁADY
91. „Oto jest dzień, który dał nam Pan, radujmy się i weselmy się w nim” / św. Jan Paweł II
92. Wśród ciekawych nazw i wyrazów w europejskiej i polskiej przeszłości / z profesorem

Karolem Zierhofferem rozmawia Stanisław Szczęsny
93. O poszukiwaniu skarbów / rozmowa z prof. dr. hab. inż. Maciejem Chorowskim,
Dyrektorem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ; rozmawiał Piotr Kieraciński
2.9.2. Afiliacja
Do oznaczenia odpowiedzialności przejmuje się afiliację, czyli miejsce zatrudnienia autora

(współautorów) pracy naukowej. Uwzględnia się tylko instytucje mające siedzibę na terenie Polski i
prowadzące działalność naukowo-badawczą.
Źródłem danych dla afiliacji jest strona tytułowa artykułu i napisy znajdujące się na końcu
artykułu. Przejmuje się tylko takie dane, które zostały wyraźnie podane w charakterze afiliacji. Nie
należy samodzielnie ustalać afiliacji na podstawie noty biograficznej autora lub innych danych o
charakterze opisowym.
Sposób zapisu afiliacji:

• afiliację podaje się w nawiasie zwykłym bezpośrednio po nazwie osoby, której dotyczy
• jeżeli w źródle danych poszczególne człony nazwy ciała zbiorowego o strukturze
hierarchicznej występują w mianowniku, oddziela się je kropkami, niezależnie od tego, w
jakiej kolejności te człony występują
• jeżeli nazwa instytucji jest podana w przypadku zależnym po określeniu funkcji
sprawowanej przez osobę (np. kierownik Katedry…), pomija się nazwę funkcji, zaś nazwę
instytucji podaje w mianowniku
• pomija się nazwę siedziby instytucji (nazwa miasta, kraju) podaną po nazwie instytucji w
sytuacji, gdy nazwa siedziby jest już zawarta w nazwie instytucji
• jeżeli nazwa instytucji występuje w kilku wersjach, przejmuje się nazwę najpełniejszą
• jeżeli podano nazwy kilku instytucji, z którymi związany jest autor, wszystkie podaje się w
jednym nawiasie, oddzielając poszczególne nazwy przecinkiem i odstępem (, ).
PRZYKŁADY
94. Św. Jan Gwalbert — pedagog środowiska i człowieka natury / ks. prof. dr hab. Jan
Zimny (KUL JP II w Lublinie)
[W źródle danych nazwa instytucji podana w formie akronimu.]
95. Co słychać w repertuarze zespołów chóralnych? : tradycje, inspiracje, perspektywy /

Włodzimierz Siedlik (Akademia Muzyczna w Krakowie, Uniwersytet Papieski Jana
Pawła II w Krakowie)
29
[W źródle danych w afiliacji podano nazwy dwóch instytucji.]
96. Kazanie II : o gorliwości religijnej / George Berkeley ; przekład i opracowanie Adam

Grzeliński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń), Dariusz Kucharski (Uniwersytet
Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa)
97. On Nicholas Rescher's orientational pluralism in metaphilosophy / Marek Gurba

(Institute of Philosophy. Jagiellonian University Kraków)
98. Changes of water pollution dynamics in Vistula river on Warsaw city area / Katarzyna
Dębska (Warsaw University of Life Sciences. Faculty of Agriculture and Biology.
Agricultural Chemistry Department), Beata Rutkowska (Warsaw University of Life
Sciences. Faculty of Agriculture and Biology. Agricultural Chemistry Department)
[Na stronie tytułowej, pod nazwiskami autorek:
Warsaw University of Life Sciences — SGGW,
na końcu artykułu:
Warsaw University of Life Sciences
Faculty of Agriculture and Biology
Agricultural Chemistry Department.]
99. New indexes of body fat distribution, visceral adiposity index, body adiposity index,
waist-to-height ratio, and metabolic disturbances in the obese / Beata Jabłonowska-
Lietz (Centre of Promotion of Healthy Nutrition and Physical Activity. National Food
and Nutrition Institute, Warsaw), Małgorzata Wrzosek (Department of Biochemistry
and Pharmacogenomics. Faculty of Pharmacy with the Laboratory Medicine Division,
and Centre for Preclinical Studies. Medical University of Warsaw), Marta Włodarczyk
(Department of Biochemistry and Pharmacogenomics. Faculty of Pharmacy with the
Laboratory Medicine Division, and Centre for Preclinical Studies. Medical University of
Warsaw), Grażyna Nowicka (Department of Biochemistry and Pharmacogenomics.
Faculty of Pharmacy with the Laboratory Medicine Division, and Centre for Preclinical
Studies. Medical University of Warsaw)
100. Peripheral ARtery Atherosclerotic DIsease and SlEep disordered breathing (PARADISE)
trial : protocol for an observational cohort study / Filip M. Szymański (1st Department
of Cardiology. Medical University of Warsaw), Zbigniew Gałązka (Department of
General and Endocrinological Surgery. Medical University of Warsaw), Anna E. Płatek
(1st Department of Cardiology. Medical University of Warsaw, Department of General
and Experimental Pathology with Centre for Preclinical Research and Technology
(CEPT). Medical University of Warsaw), Dariusz Górko (Department of General and
Endocrinological Surgery. Medical University of Warsaw, Cardiology Department.
Regional Hospital, Kolobrzeg), Tomasz Ostrowski (Department of General and
Endocrinological Surgery. Medical University of Warsaw), Karolina Adamkiewicz (1st
Department of Cardiology. Medical University of Warsaw), Paweł Łęgosz (Department
of Orthopaedics and Traumatology. Medical University of Warsaw), Anna Ryś (1st
Department of Cardiology. Medical University of Warsaw), Karolina Semczuk-
Kaczmarek (1st Department of Cardiology. Medical University of Warsaw), Krzysztof
Celejewski (Department of General and Endocrinological Surgery. Medical University
of Warsaw), Krzysztof J. Filipiak (1st Department of Cardiology. Medical University of
Warsaw)
[W źródle danych afiliacja pierwszego autora zapisana w postaci: 1st Department of
Cardiology, Medical University of Warsaw, Warsaw, Poland. Nazwę miasta i kraju
podane po przecinku pominięto w opisie.]
30
2.9.3. Określenie rodzaju współpracy
Przez współtwórców, to znaczy osoby mające wkład w intelektualną i/lub artystyczną

zawartość artykułu oraz pełniące funkcje w procesie powstania artykułu, rozumie się przede
wszystkim:
• redaktorów
• autorów wstępu, przedmowy, posłowia (zawierających obszerny, merytoryczny
komentarz)
• tłumaczy
• ilustratorów
• konsultantów.
W opisie bibliograficznym pomija się nazwy osób, które nie są odpowiedzialne za intelektualną
i/lub artystyczną zawartość artykułu, np.:
• tłumaczy streszczeń
• tłumaczy podpisów pod zdjęciami.
Wyrazy lub wyrażenia określające rodzaj wkładu pracy osoby w intelektualną i/lub artystyczną
zawartość artykułu oraz wskazujące jej funkcje w procesie powstania artykułu traktuje się jako
integralną część oznaczenia odpowiedzialności i przejmuje w formie występującej w źródle danych.
PRZYKŁADY
101. Trakt wołowy / opracowanie Bogdan Kuć
102. Z życia Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury / opracowanie redakcyjne Renata

Pawlik
103. Przeszłość uzdrowiska Połąga / Tadeusz Bułharyn ; opracowanie Andrzej Kotecki
104. Uzarzewo we wspomnieniach Stefana Stablewskiego / wstęp i komentarze edytorskie

Marcin Smolnicki
Jeżeli nazwy autorów i współautorów występują w podstawowym źródle danych, a określenia

rodzaju ich współpracy poza nim (np. na stronie redakcyjnej), należy przejąć je do oznaczenia
odpowiedzialności. Jako dane spoza podstawowego źródła podaje się je w nawiasie kwadratowym.
PRZYKŁAD
[Strefa uwag: Nazwa tłumacza na stronie redakcyjnej.]
Dopuszcza się dodanie przez katalogującego określenia wskazującego czy doprecyzowującego

rodzaj odpowiedzialności. Określenia takie formułuje się zwięźle w języku polskim i ujmuje w nawias
kwadratowy.
31
2.9.4. Więcej niż jedna osoba
Nazwy osób i/lub ciał zbiorowych pełniących różne funkcje podaje się w odrębnych
oznaczeniach odpowiedzialności (oznaczeniach odpowiedzialności różnego rodzaju).
Poszczególne oznaczenia odpowiedzialności podaje się w kolejności, w jakiej występują w
podstawowym źródle danych, chyba że wyróżnienia typograficzne sugerują inne ich uporządkowanie.
Różne oznaczenia odpowiedzialności należy oddzielać średnikiem z odstępem po obu stronach znaku
( ; ), z wyjątkiem wypadków, gdy traktuje się je jako jedno wyrażenie.
Nazwy dwóch i więcej osób pełniących taką samą funkcję (np. autorów, tłumaczy) należy
wymieniać w jednym oznaczeniu odpowiedzialności. Należy przy tym zachować kolejność nazw
występujących w źródle danych. Kolejne nazwy należy oddzielać przecinkiem i odstępem (, ), z
wyjątkiem przypadków, gdy są ze sobą powiązane składniowo.
PRZYKŁADY
106. Swoistość ontologiczna i epistemologiczna kosmologii jako nauki o wszechświecie /
Adam Krawiec, Marek Szydłowski, Paweł Tambor
[Kolejność autorów przejęto ze strony tytułowej, nazwy autorów oddzielono
przecinkami.]
107. Torsion in cohomology groups of configuration spaces / T. Maciążek and A. Sawicki

[Kolejność autorów przejęto ze strony tytułowej wraz ze spójnikami łączącymi nazwy
autorów.]
108. Kobieta w linii frontu / Alaine Polcz ; wybrał i podał do druku Gábor Danyi ; z
węgierskiego przełożyła Karolina Wilamowska
[Kolejność oznaczeń odpowiedzialności przejęto ze strony tytułowej, oznaczenia
odpowiedzialności o różnym charakterze oddzielono średnikami.]
2.9.5. Brak oznaczenia odpowiedzialności
Jeżeli nazwa autora odpowiedzialnego za intelektualną i/lub artystyczną zawartość artykułu

stanowi integralną część tytułu właściwego i w tej funkcji została przejęta do opisu, nie powtarza się
jej w oznaczeniu odpowiedzialności.
PRZYKŁADY
Paweł Juzwa
110. Marian Wolski — wspomniena Sybiraka / [opracowanie] Aneta Agnieszka Karwowska
2.9.6. Równoległe oznaczenie odpowiedzialności
Równoległe oznaczenie odpowiedzialności to oznaczenie odpowiedzialności wyrażone w innym

języku i/lub systemie pisma, niż tytuł właściwy.
Przejmuje się je do strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności tylko wówczas, jeśli znajduje
się ono w źródle danych, z którego przejęto oznaczenie odpowiedzialności wyrażone w języku i/lub
systemie pisma tytułu właściwego, to znaczy, gdy źródło to podaje oznaczenie odpowiedzialności w
dwóch lub więcej językach i/lub systemach pisma.
32
Równoległych oznaczeń odpowiedzialności wystepujących w innych źródłach danych (np.
podpisy pod streszczeniami) nie przejmuje się do opisu.
Równoległe oznaczenie odpowiedzialności poprzedza się:

• znakiem równości z odstępem po obu stronach znaku ( = ) gdy brak innych elementów
równoległych i równoległe oznaczenie odpowiedzialności podaje się po oznaczeniu
odpowiedzialności w języki i/lub systemie pisma tytułu właściwego
• znakiem umownym wynikającym z rodzaju i pozycji oznaczenia odpowiedzialności w
ciągu całej strefy, jeśli równoległe oznaczenie odpowiedzialności jest zgrupowane z
innymi elementami równoległymi. Znak równości z odstępem po obu stronach znaku ( = )
występuje wówczas tylko na początku takiej grupy.
2.10. Prace współwydane
2.10.1. Pod wspólnym tytułem
W przypadku prac wydanych pod wspólnym tytułem, jako tytuł właściwy przyjmuje się tytuł
wspólny. Tytuły poszczególnych prac wymienione w podstawowym źródle danych lub przy
poszczególnych pracach podaje się w strefie uwag.
PRZYKŁADY
111. Prozy / Arantxa Iturbe ; przełożyła Alicja Jankowiak
[Strefa uwag: Zawiera: Ines ; Tajemnica nie kryje się w słowach ; To nie od chłodu.]
112. Nasz jubileusz / Krzysztof Loska, Grażyna Stachówna, Marcin Giżycki

[Strefa uwag: Zawiera: Setka albo moje życie z „Kwartalnikiem” / Krzysztof Loska. Mój
debiut w „Kwartalniku” / Grażyna Stachówna. Z okazji jubileuszu / Marcin Giżycki.]
2.10.2. Bez wspólnego tytułu
Jeżeli w podstawowym źródle danych występują tytuły dwóch lub więcej prac nieopatrzonych
wspólnym tytułem, w strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności należy podać tytuły
poszczególnych prac, zachowując kolejność ich występowania w podstawowym źródle danych, chyba
że wyróżnienia typograficzne sugerują inne ich uporządkowanie. Jako tytuł właściwy przyjmuje się
tytuł wyróżniony typograficznie lub pierwszy, jeśli brak takiego wyróżnienia.
Tytuł drugiej i każdej następnej pracy tego samego autorstwa podaje się po tytule właściwym i
dodatku do tytułu (tytule pierwszej pracy) oraz poprzedza się odstępem, średnikiem, odstępem ( ; ).
PRZYKŁADY
113. Początek i koniec ; Aleja ; Zielona przyszłość / Henryk Bardijewski
114. Kometa nad lasem ; Układ kostny ; Tak cię widzą ; Nagłe gwiazdy ; Nieczynne
proporcje ; Büder des Schattens ; Za zimno ; Nic nie przepadnie / Jakub Beczek
Tytuł drugiej i każdej następnej pracy innego autorstwa podaje się po oznaczeniu
odpowiedzialności dotyczącym pierwszego tytułu, poprzedzając je kropką i odstępem (. ).
33
PRZYKŁADY
115. Kilka uwag w związku z recenzją dr Izabelli Andrzejuk mojej książki „Traktat o religii” /
Piotr Moskal. Odpowiedź na uwagi ks. prof. Piotra Moskala odnośnie do recenzji
książki: „Traktat o religii” / Izabella Andrzejuk
116. „Jestem swoim własnym dziadkiem” : spacjalizacja czasu w „Przeznaczeniu” Michaela

i Petera Spierig / Sonia Front. Kształty czasu : nauka, literatura, rzeczywistość :
(refleksja nad kwantową świadomością Soni Front) / Paweł Jędrzejko
Jeżeli tytuły prac różnych autorów są połączone składniowo, przejmuje się zapis występujący w
źródle danych, bez rozdzielania ich kropką z odstępem.
Tytuły równoległe i dodatki do tytułu prac współwydanych tego samego autorstwa podaje się
bezpośrednio po tytułach właściwych odpowiednich prac.
Dodatek do tytułu wspólny dla wszystkich prac tego samego autorstwa podaje się po tytule
ostatniej pracy.
Wspólny dodatek do tytułu odnoszący się do prac różnego autorstwa podaje się wyłącznie w
strefie uwag.
W przypadku prac tego samego autorstwa oznaczenie odpowiedzialności podaje się po tytule
(dodatkach do tytułu, tytułach równoległych) ostatniej pracy, poprzedzając je prawym ukośnikiem z
odstępem po obu stronach znaku ( / ).
Kolejne oznaczenie odpowiedzialności dotyczące wszystkich prac współwydanych podaje się

po oznaczeniu odpowiedzialności ostatniej pracy, poprzedzając średnikiem z odstępem po obu
stronach znaku ( ; ).
PRZYKŁAD
117. Śpiące zwierzęta ; Niedobrze jest za dużo spać ; Szablon ; Litanie ; W snach całuję
twoją dłoń, madame / John Ashbery ; przełożył Piotr Sommer
[Wszystkie oznaczenia odpowiedzialności odnoszą się do wszystkich opowiadań.]
Kolejne oznaczenia odpowiedzialności dotyczące poszczególnych prac współwydanych tego

samego autorstwa podaje się w strefie uwag.
PRZYKŁAD
118. Opowiadania / Muhammad Szukri
[Strefa uwag: Zawiera: Hammadi Hazardziarz / przełożył Marcin Michalski ; Spadek /
przełożyła Izabela Szybilska-Fiedorowicz ; Papa Daddy / przełożył Marcin Michalski.]
W przypadku prac różnego autorstwa oznaczenie (oznaczenia) odpowiedzialności podaje się po

tytułach (dodatkach do tytułu, tytułach równoległych) odpowiednich prac.
34
PRZYKŁADY
119. Odpowiedź na krytyczne uwagi dra Marka Prokopa odnośnie do mego artykułu „St
Thomas d'Aquin en tant que philosophe : e problème des sources” / Wojciech
Golonka. Odpowiedź / Marek Prokop
120. Bluźnierstwo wobec herezji? / Andrzej Kopacki. Ironie i koncyliacje / Adam Lipszyc
2.11. Artykuł wieloczęściowy
Pojedyncze części artykułów wieloczęściowych o tytułach wyróżniających (niezależnych od

tytułu całości) kataloguje się pod tytułem części, podając informacje dotyczące całości artykułu
wieloczęściowego w strefie serii i artykułu wieloczęściowego.
Pojedyncze części artykułów wieloczęściowych o tytułach niewyróżniających (zależnych od

tytułu całości) kataloguje się pod tytułem całości, po którym podaje się oznaczenie części (jeśli
występuje) i tytuł części (jeśli występuje).
2.11.1. Oznaczenie części
W strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności podaje się oznaczenie części w przypadku:

• pojedynczej części artykułu wieloczęściowego
• artykułu zawierającego dwie lub więcej odrębnie numerowane części.
Oznaczenie części zawiera numer części (obowiązkowo) lub numer wraz z określeniem części.
Określenie części skraca się zgodnie z wykazem skrótów (zobacz Aneks nr 2).
Numer części podaje się cyframi arabskimi, niezależnie od formy występującej w źródle danych
(np. słowna, cyfry rzymskie), z wyjątkiem przypadków, gdy uzasadnione jest dokładne zachowanie
formy występującej w źródle danych (np. gdy numeracja jest wyrażona kombinacją cyfr rzymskich i
arabskich). Jeżeli artykuł ma budowę hierarchiczną, podaje się wszystkie oznaczenia części.
Podstawowym źródłem danych dla oznaczenia części są wszystkie strony zajęte przez
katalogowaną część artykułu wieloczęściowego lub pojedynczy artykuł zawierający dwie lub więcej
odrębnie numerowanych części. Dane spoza podstawowego źródła podaje się w nawiasie
kwadratowym.
Oznaczenie części poprzedza się kropką i odstępem (. ).
PRZYKŁADY
121. Dzieje organów w Diecezjalnym Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu. Cz. 1
/ Wiktor Zygmunt Łyjak
[Część artykułu wieloczęściowego niezaopatrzona we własny tytuł, wyróżniona tylko
numeracją. Na stronie tytułowej oznaczenie: Część 1.]
122. Rasy psów : co lekarz weterynarii powinien o nich wiedzieć. Cz. 34, Wilczarz irlandzki /
Jerzy Monkiewicz, Jolanta Wajdzik
[Część artykułu wieloczęściowego zaopatrzona w tytuł niewyróżniający.]
123. Bóg mówi nam "tak", takim, jacy jesteśmy : cykl spotkań dla młodzieży szkół
ponadgimnazjalnych, opracowany na podstawie wprowadzeń biblijnych głoszonych w
Taizé. [Cz.] 1-2 / opracowała Aleksandra Bałoniak
35
W: Katecheta : dwumiesięcznik poświęcony zagadnieniom nauczania religii. — ISSN
0209-1291. — R. 53, nr 9 (2009), s. 32-36
[Dwie części opublikowane jako jeden artykuł.]
2.11.2. Tytuł części
W strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności podaje się niewyróżniający tytuł części

artykułu wieloczęściowego (tytuł zależny od tytułu całości).
Podstawowym źródłem danych dla tytułu części jest strona tytułowa artykułu. Tytuł części
przejęty spoza podstawowego źródła (np. pozostałe strony artykułu, wolumin wydawnictwa ciągłego)
podaje się w nawiasie kwadratowym.
Tytuł części podany po oznaczeniu części poprzedza się przecinkiem i odstępem (, ). Jeżeli brak
oznaczenia części, tytuł części poprzedza się kropką i odstępem (. ).
PRZYKŁADY
124. Bieżące zagrożenia terrorystyczne. Cz. 1, Doświadczenia ostatniego dziesięciolecia /
Tomasz Aleksandrowicz
125. Bieżące zagrożenia terrorystyczne. Cz. 2, Próba prognozy na nadchodzące lata /

Tomasz Aleksandrowicz
2.11.3. Równoległy tytuł części
Równoległy tytuł części przejmuje się do strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności tylko
wówczas, jeśli znajduje się on w podstawowym źródle danych, to znaczy gdy główne źródło danych
podaje tytuł części w dwóch lub więcej językach i/lub systemach pisma.
PRZYKŁAD
126. Proces kierownictwa II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej przed Wojskowym
Sądem Rejonowym w Lublinie. Cz. 1, Geneza organizacji i aresztowanie = Process
management II Zamosc Inspectorate of Home Army at the Military District Court in
Lublin. Pt. 1, Genesis organization and arrest / Bartłomiej Szyprowski
36
3. STREFA CYKLU I ARTYKUŁU WIELOCZEŚCIOWEGO
Strefa cyklu i artykułu wieloczęściowego obejmuje:

• tytuł właściwy cyklu i/lub artykułu wieloczęściowego
• dodatki do tytułu cyklu i/lub artykułu wieloczęściowego
• oznaczenie odpowiedzialności dotyczące cyklu i/lub artykułu wieloczęściowego
• numerację związaną z cyklem i/lub artykułem wieloczęściowym.
3.1. Znaki umowne
W strefie cyklu i artykułu wieloczęściowego stosuje się następujące znaki umowne:
( () ) odstęp, nawias zwykły, odstęp — odstęp przed pierwszym i po drugim elemencie znaku
• obejmuje zespół elementów dotyczących jednego cyklu lub artykułu wieloczęściowego
( () () ) nawias zwykły, odstęp, nawias zwykły

• zespoły elementów dotyczących poszczególnych dwóch lub więcej cykli lub artykułów
wieloczęściowych ujmuje się w odrębne nawiasy zwykłe i oddziela odstępem,
( : ) odstęp, dwukropek, odstęp

• poprzedza każdy dodatek do tytułu
( / ) odstęp, prawy ukośnik, odstęp

• poprzedza pierwsze oznaczenie odpowiedzialności
( ; ) odstęp, średnik, odstęp

• poprzedza oznaczenie odpowiedzialności innego rodzaju
• poprzedza numerację w obrębie serii lub podserii.
3.2. Kolejność elementów
Kolejność i obecność elementów w strefie cyklu i artykułu wieloczęściowego zależy od rodzaju

elementów występujących w poszczególnych miejscach w artykule (w pewnych sytuacjach niektóre
elementy można podać tylko w strefie uwag). Podstawowa, wyjściowa kolejność elementów w tej
strefie to:
• tytuł właściwy cyklu lub artykułu wieloczęściowego
• oznaczenie odpowiedzialności
• numeracja związana z cyklem lub artykułem wieloczęściowym.
Przykładowe schematy układu elementów:
a. Cykl
(Tytuł cyklu)
(Tytuł cyklu ; numeracja)
(Tytuł cyklu : dodatek do tytułu cyklu)
37
(Tytuł cyklu : dodatek do tytułu cyklu ; numeracja)
(Tytuł cyklu / oznaczenie odpowiedzialności cyklu ; numeracja)
b. Artykuł wieloczęściowy
(Tytuł artykułu wieloczęściowego)
(Tytuł artykułu wieloczęściowego ; numeracja)
(Tytuł artykułu wieloczęściowego : dodatek do tytułu)
(Tytuł artykułu wieloczęściowego : dodatek do tytułu ; numeracja)
(Tytuł artykułu wieloczęściowego / oznaczenie odpowiedzialności)
(Tytuł artykułu wieloczęściowego / oznaczenie odpowiedzialności ; numeracja)
(Tytuł artykułu wieloczęściowego / oznaczenie odpowiedzialności ; oznaczenie odpowiedzialności

odmiennego charakteru ; numeracja)
c. Więcej niż jeden cykl i artykuł wieloczęściowy
(Dane pierwszego cyklu) (Dane drugiego cyklu)
(Dane artykułu wieloczęściowego) (Dane cyklu)
Podstawowym źródłem danych dla oznaczenia cyklu i artykułu wieloczęściowego jest cały
artykuł opublikowany w ramach cyklu (rubryki) lub stanowiący część artykułu wieloczęściowego.
Jeżeli w podstawowym źródle danych brak niektórych elementów oznaczenia cyklu i/lub
artykułu wieloczęściowego, przejmuje się je z innych miejsc zeszytu czasopisma czy woluminu pracy
zbiorowej. Informacje pochodzące spoza artykułu ujmuje się w nawiasy kwadratowe.
Elementy strefy cyklu i artykułu wieloczęściowego zapisuje się w języku i/lub systemie pisma, w
którym zostały podane w źródle danych. W razie potrzeby poddaje się je konwersji według zasad
szczegółowych dla danego systemu pisma (zobacz Aneks nr 1).
3.5. Pisownia (przejmowanie danych)
W strefie cyklu i artykułu wieloczęściowego:

• nie stosuje się uwspółcześnionej pisowni
38
• nie poprawia się błędów, literówek lub niepoprawnych znaków diakrytycznych
• znaki interpunkcyjne, typograficzne, symbole i cyfry zapisuje się w formie występującej
w źródle danych
• numerację artykułu wieloczęściowego podaje się cyframi arabskimi
• w tytule artykułu wieloczęściowego tylko pierwsze słowo zapisuje się dużą literą,
pozostałe — zgodnie z ortografią danego języka.
PRZYKŁADY
127. (Astronomia praktyczna w szkole ; cz. 4)
[tytuł cyklu]
128. (Immobilizacja enzymów ; cz. 1)

[tytuł artykułu wieloczęściowego]
3.6. Tytuł cyklu i artykułu wieloczęściowego
3.6.1. Tytuł właściwy cyklu i artykułu wieloczęściowego
Tytuł właściwy cyklu i artykułu wieloczęściowego przejmuje się w formie, w jakiej występuje w
źródle danych.
Tytuł właściwy cyklu i artykułu wieloczęściowego, jako element początkowy strefy cyklu i
artykułu wieloczęściowego, poprzedza się nawiasem zwykłym otwierającym ( ( ), bez odstępu z
prawej strony znaku.
Cykl
PRZYKŁADY
129. (Portrety filmowe)
130. (Akcja zabytki poprzemysłowe)
131. (Hiszpania – Wyspa Królików ; cz. 10)
Artykuł wieloczęściowy
PRZYKŁADY
132. (Nawroty w uzależnieniu od alkoholu ; cz. 2)
133. (Analiza i ocena strat w sile żywej sił morskich w działaniach wojennych ; cz. 4)
Jeżeli tytuł cyklu jest częściowo wyrażony znakiem graficznym, nazwę cyklu podaje się w strefie
cyklu i artykułu wieloczęściowego, przejmując występujący w tytule znak graficzny. Jeżeli jakiegoś
znaku czy symbolu nie można przejąć ze względów technicznych, zastępuje się go opisem lub
odpowiednikiem literowym albo słownym ujętym w nawias kwadratowy i w razie potrzeby podaje
wyjaśnienie w strefie uwag.
39
Jeżeli tytułem artykułu wieloczęściowego jest tytuł rodzajowy (np. Dramaty, Listy) do strefy
cyklu i artykułu wieloczęściowego przejmuje się go wraz z oznaczeniem odpowiedzialności.
PRZYKŁAD
134. (Listy Marii z Gniewoszów Harsdorfowej do Heleny Mycielskiej ; cz. 2)
Oznaczenie odpowiedzialności artykułu wieloczęściowego przejmuje się w formie występującej

w źródle danych. Jeżeli oznaczenie odpowiedzialności jest powiązane składniowo z tytułem artykułu
wieloczęściowego, przejmuje się je do opisu w takiej formie bez zmian. Jeżeli nie jest powiązane
składniowo — podaje się je po prawym ukośniku z odstępem po obu stronach znaku ( / ).
PRZYKŁAD
135. (Rozmowy z ks. Janem ; cz. 14)
[Oznaczenie odpowiedzialności zawarte w tytule artykułu wieloczęściowego.]
3.6.2. Dodatek do tytułu cyklu i artykułu wieloczęściowego
Dodatek (dodatki) do tytułu cyklu lub artykułu wieloczęściowego podaje się po tytule
właściwym.
Jeżeli w artykule występują dwa lub więcej dodatki do tytułu, jako pierwszy podaje się dodatek
wyróżniony typograficznie. Jeśli brak takiego wyróżnienia, dodatki do tytułu podaje się w kolejności
ich występowania.
Pierwszy wyraz dodatku do tytułu zapisuje się małą literą, jeżeli jest to zgodne z zasadami
ortograficznymi danego języka.
Każdy dodatek do tytułu poprzedza się dwukropkiem z odstępem po obu stronach znaku ( : ).
Cykl
PRZYKŁAD
136. (Świadkowie przeszłości Ziemi Siedleckiej : biogramy)
PRZYKŁAD
137. (Kolekcje dendrologiczne Arboretum SGGW w Rogowie : wyniki wieloletniej uprawy
wybranych gatunków ; cz. 3)
3.7. Numeracja
Do strefy cyklu przejmuje się numerację w obrębie cyklu lub całości artykułu wieloczęściowego
wraz z towarzyszącymi jej określeniami. Numerację podaje się cyframi arabskimi, niezależnie od
formy występującej w źródle danych (słownej, cyfr rzymskich), z wyjątkiem przypadków, gdy
uzasadnione jest dokładne zachowanie formy występującej w źródle danych (np. gdy numeracja jest
wyrażona kombinacją cyfr rzymskich i arabskich). Określenia towarzyszące numeracji skraca się
według wykazu skrótów określeń towarzyszących numeracji (zobacz Aneks nr 2) i zapisuje małą literą,
chyba że jest to sprzeczne z ortografią danego języka.
40
Cykl
PRZYKŁAD
138. (Rody uczone ; cz. 109)
PRZYKŁAD
139. (Kolekcje dendrologiczne Arboretum SGGW w Rogowie : wyniki wieloletniej uprawy
wybranych gatunków ; cz. 3)
Jeżeli numeracja składa się z roku i innego numeru, przy czym z początkiem nowego roku
numeracja jest wznawiana, jako pierwszy podaje się rok. Jeżeli natomiast numeracja składa się z roku
i innego numeru, ale jest ciągła w obrębie całego cyklu, jako pierwszy podaje się indywidualny
numer.
Jeżeli numeracja występująca w artykule jest błędna, przejmuje się ją do oznaczenia cyklu bez
zmian oraz podaje się wyjaśnienie w strefie uwag.
PRZYKŁAD
140. (Kartki z dziejów nauki w Polsce ; 209)
[Strefa uwag: Błędna numeracja w obrębie cyklu, prawidłowa: 207]
41
4. STREFA UWAG
W strefie uwag podaje się:

• dane należące do innych stref opisu bibliograficznego, których jednak przepisy nie
pozwalają włączyć do odpowiedniej strefy lub też nakazują czy pozwalają podać tylko w
strefie uwag
• dane wyjaśniające informacje podane w innych strefach opisu bibliograficznego
• dodatkowe informacje uznane za ważne.
Informacje podane w strefie uwag mogą dotyczyć dowolnego elementu opisywanego artykułu.
Specyficzny charakter uwag nie pozwala na ich kompletne wyliczenie. Można je kategoryzować
według stref opisu bibliograficznego. Oprócz uwag odnoszących się do tych stref, można podawać
uwagi, które nie wiążą się z żadną strefą opisu bibliograficznego.
Informacje służące do sformułowania uwag przejmuje się z artykułu (np. uwaga o bibliografii)
lub spoza niego (np. uwaga dotycząca tytułu lub odpowiedzialności).
Tekst uwag formułuje się w języku polskim w sposób zwięzły i przejrzysty. Wyjątek stanowią
uwagi przejmowane w języku tekstu artykułu.
4.3. Znaki umowne
Strefa uwag nie ma własnych znaków umownych, niemniej:

• w przypadku sformalizowanej uwagi o zawartości opisywanego artykułu stosuje się znaki
umowne używane w strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności
• podając dane cyklu lub artykułu wieloczęściowego, stosuje się znaki umowne stosowane
w strefie cyklu i artykułu wieloczęściowego
• poszczególne uwagi należy oddzielać kropką, odstępem, myślnikiem, odstępem (. — ), z
wyjątkiem przypadków, gdy podaje się je od nowego wiersza.
4.4. Sposób zapisu
W przypadku uwag formułowanych przez katalogującego nie stosuje się skracania wyrazów, z
wyjątkiem skrótów przewidzianych do stosowania w opisie bibliograficznym (zobacz Aneks nr 2).
Wyrażenia wprowadzające powinny być jednolite. Tekst uwagi należy oddzielać od wyrażenia
wprowadzającego dwukropkiem, przy czym nie jest to znak umowny, a zwykły znak interpunkcyjny, z
odstępem tylko po znaku (: ).
Jeżeli uwaga zawiera odesłanie do innego obiektu bibliograficznego, należy podać dane
pozwalające na jego identyfikację.
42
4.5. Kolejność uwag
Uwagi podaje się w następującej kolejności:

1. uwagi o pracach współwydanych
2. sformalizowana uwaga o zawartości
3. uwagi dotyczące poszczególnych stref opisu bibliograficznego:
a. uwagi dotyczące tytułu i oznaczenia odpowiedzialności
b. uwagi dotyczące cyklu i artykułu wieloczęściowego
c. inne uwagi
4. uwaga o bibliografii i indeksach
5. uwaga o grupie odbiorców
6. uwaga o języku
7. uwaga do treści artykułu, uwaga o recenzji lub polemice
4.6. Uwaga o pracach współwydanych
W strefie uwag podaje się informacje o pracach współwydanych bez wspólnego tytułu lub bez
wspólnej strony tytułowej.
Uwagę rozpoczyna się od odpowiedniego wyrażenia wprowadzającego:
• Współwydane z:
• Współwydane w kierunku przeciwnym z wersją:
• Współwydane z wersją…
Obowiązkowo podaje się tytuł pracy współwydanej (tytuły prac współwydanych). Inne dane
bibliograficzne, takie jak np. oznaczenie odpowiedzialności, podaje się, jeżeli są odmienne od danych
bibliograficznych opisywanego artykułu jako całości.
Jeżeli uwaga o pracach współwydanych zawiera tytuł więcej niż jednej pracy, informacje
dotyczące poszczególnych prac wymienia się w kolejności ich występowania w artykule. Tytuły prac
tego samego autorstwa rozdziela się średnikiem z odstępem po obu stronach znaku ( ; ), natomiast
prace różnego autorstwa rozdziela się kropką i odstępem po znaku (. ) — analogicznie jak w strefie
tytułu i oznaczenia odpowiedzialności.
PRZYKŁADY
141. Współwydane w kierunku przeciwnym z wersją: In search of new routes : Ukraine's
foreign trade after the revolution of dignity / Sławomir Matuszak ; translation Ilona
Duchnowicz.
142. Profesor Ilona Kopocińska (1938-2016) / Antoni Smoluk

[Strefa uwag: Współwydane z: Krótki życiorys matematyczny / Ilona Kopocińska.]
4.7. Sformalizowana uwaga o zawartości
W strefie uwag podaje się informacje o zawartości lub częściowej zawartości katalogowanego
artykułu. Uwaga zawiera tytuły poszczególnych prac lub ich części wydane pod wspólnym tytułem
oraz może zawierać oznaczenie odpowiedzialności i inne informacje towarzyszące.
PRZYKŁADY
143. Pożegnanie landsberczyków
43
[Strefa uwag: Zawiera: Rozważania o micie założycielskim Gorzowa z okazji
rozwiązania ziomkostwa dawnych jego gospodarzy / Zbigniew Czarnuch. „Drogi ku
sobie” / Ursula Hasse-Dresing ; tłumaczenie Grzegorz Kowalski. Drogi ku sobie z
gorzowskiej perspektywy / Tadeusz Jędrzejczak.]
144. Dwugłos o Ivanie Meštroviciu / Maciej Czerwiński, Łukasz Galusek ; tłumaczył na

angielski Tomasz Bieroń.
[Strefa uwag: Zawiera: Dłutem o naród = Chiselling a nation / Maciej Czerwiński.
Środek własnego świata = The centre of his own world / Łukasz Galusek.]
145. Ze zbioru nieznanych baśni / Jan Drzeżdżon.

[Strefa uwag: Zawiera: Misterium miłości ; Łzy Króla Życia ; Ogród kwiatów.]
4.8. Uwagi dotyczące tytułu
W strefie uwag podaje się informacje o źródle tytułu właściwego, jeżeli:

• w artykule występuje strona tytułowa, ale tytuł właściwy został przejęty z innej części
artykułu
• w artykule brak tytułu właściwego i został on przejęty spoza artykułu
• w artykule brak tytułu właściwego i został on nadany przez katalogującego.
PRZYKŁADY
146. [Prof. zw. dr hab. med. Andrzej Lewiński] / Adela Małolepsza, Ryszard Żmuda,
Arkadiusz Zygmunt
[Strefa uwag: Tytuł przejęty ze spisu treści]
147. [Kredyty na kolektory] / Bank Ochrony Środowiska S. A.

[Strefa uwag: Tytuł przejęty z żywej paginy]
148. [List otwarty do Pani Beaty Szydło] / Marek Wójtowicz, Tomasz Rodziewicz
[Strefa uwag: Tytuł nadany przez katalogującego]
4.9. Uwagi dotyczące oznaczeń odpowiedzialności
W strefie uwag podaje się następujące informacje dotyczące oznaczenia odpowiedzialności:

• informacje o oznaczeniu odpowiedzialności ustalonym na podstawie źródeł spoza
artykułu
• sprostowania i komentarze dotyczące oznaczenia odpowiedzialności (np. błędnie
przypisanego, fikcyjnego lub wątpliwego)
• sprostowanie błędnej formy nazwy autora podanego w artykule
• informacje o oznaczeniu odpowiedzialności nieprzejętym do strefy tytułu i oznaczenia
odpowiedzialności.
4.10. Uwagi dotyczące cyklu i artykułu wieloczęściowego
W strefie uwag podaje się informacje dotyczące cyklu i artykułu wieloczęściowego, m.in.:
• oznaczenie cyklu spoza artykułu
• wyjaśnienie dotyczące cyklu oznaczonego wyłącznie znakiem graficznym
44
• wyjaśnienia i sprostowania dotyczące tytułu i/lub błędnej numeracji cyklu i artykułu
wieloczęściowego.
4.11. Inne uwagi
W strefie uwag podaje się informacje przejęte z opisywanego artykułu (np. ze strony tytułowej,
spisu treści, strony redakcyjnej) lub spoza niej, które nie przynależą do żadnej strefy opisu
bibliograficznego ani też nie wynikają np. z tytułu lub dodatku do tytułu, np.:
• uwagi dotyczące konferencji, seminarium lub innej imprezy powiązanej z
opracowywanym artykułem (miejsca, daty, nazwy imprezy)
• uwagi dotyczące formy artykułu
• uwagi mające na celu lepszą identyfikację artykułu
• uwagi związane z pracami dyplomowymi i dysertacjami.
PRZYKŁADY
149. Referat z konferencji: Konstelacje Szczecińskie, 17-20 października 2012, Szczecin.
150. Materiały z konferencji: Zbrojne i ideologiczne konflikty w dawnym piśmiennictwie

Słowian i ich echa w nowszej kulturze, 2015, Nowy Sącz.
151. Wystawa: Tate Gallery Liverpool, 22 marca – 31 lipca 2017 r.
152. Skrót rozprawy doktorskiej.
153. Streszczenie referatów.
154. Fragment książki: Kawior i popiół.
155. Praca magisterska.
156. Ankieta redakcyjna.
4.12. Uwaga o bibliografii i indeksie
W strefie uwag podaje się informacje o bibliografii załącznikowej lub bibliografii osobowej oraz
o indeksach zawartych w opisywanym artykule lub dodatku.
Podaje się określenia w języku polskim: bibliografia, netografia, filmografia, dyskografia, wykaz
aktów prawnych, orzecznictwo wraz ze wskazaniem lokalizacji spisów w tekście (np. numery stron,
przy rozdziałach itp.).
Jeżeli w artykule występuje jednocześnie bibliografia, filmografia lub dyskografia, numery stron
wymienia się łącznie, nawet jeśli kolejne spisy zaczynają się na następnej stronie. Numery stron
poszczególnych spisów podaje się osobno, jeśli znajdują się na stronach, które ze sobą nie sąsiadują.
Kolejność podawania uwag:

• bibliografia osobowa
• bibliografia, dyskografia, filmografia — w pierwszej kolejności wymienia się bibliografię,
następnie kolejne spisy
45
• wykaz aktów prawnych, orzecznictwo, glosy
• indeksy.
PRZYKŁADY
157. Bibliografia na stronach 17-18.
158. Bibliografia, filmografia na stronach 300-309.
159. Bibliografia prac naukowych Ryszarda Zięby na stronach 15-30.
160. Bibliografia na stronach 609-614, wykaz orzeczeń i glosy na stronach 645-[655].

Indeks.
Nie wymienia się numerów stron zajmowanych przez indeks(y) ani nie rozróżnia się ich typów.
Uwagi o bibliografii i indeksie oddziela się kropką i odstępem.
PRZYKŁADY
161. Indeksy.
162. Bibliografia na stronach 456-389. Indeks.
163. Bibliografia, dyskografia na stronach 216-220. Indeksy.
4.13. Uwaga o języku
W strefie uwag podaje się informacje o języku, jeżeli inne strefy opisu nie dostarczają pełnych
danych o języku, a opisywany artykuł spełnia przynajmniej jeden z następujących warunków:
• zawiera tekst w więcej niż jednym języku
• jest przekładem lub zawiera przekład
• zawiera streszczenie w innym języku niż tekst główny lub streszczana część tekstu (np.
rozdział, artykuł, referat)
• język przedmowy, posłowia jest inny niż język tekstu głównego
• język tekstu jest inny niż język tytułu właściwego i nie znajduje to odzwierciedlenia w
innych strefach opisu.
W uwagach nie uwzględnia się obcojęzycznych cytatów, przykładów itp. (np. w pracach
językoznawczych albo dotyczących teorii przekładu), które służą jedynie zilustrowaniu opisywanych
problemów.
Języki tekstu, streszczeń itd. wymienia się w kolejności alfabetycznej. W przypadku tekstów
równoległych, jeżeli jeden z języków stanowił podstawę przekładu dla pozostałych wersji językowych,
podaje się go jako pierwszy, a pozostałe w kolejności alfabetycznej.
Uwagi podaje się z zachowaniem poniższej kolejności:

1. uwagi dotyczące języka tekstu głównego i/lub języka oryginału
2. uwagi dotyczące języka wstępu, przedmowy, posłowia
3. uwagi dotyczące języka streszczenia.
46
Kolejne uwagi, dotyczące jednej z czterech wyżej wymienionych części tekstu, oddziela się
kropką. Uwagi można łączyć w jedną frazę, jeżeli dotyczą tego samego języka/języków.
PRZYKŁADY
164. Część tekstu w języku angielskim. Streszczenia w języku francuskim i niemieckim.
165. Część tekstu w języku łacińskim. Część tekstu tłumaczona z łaciny. Streszczenie w
języku angielskim, niemieckim.
166. Tekst źródłowy równolegle w języku polskim, łacińskim. Streszczenie w języku

angielskim.
4.13.1. Język tekstu
PRZYKŁADY
167. Off the record / Tomasz Marchewka
[Strefa uwag: Tekst w języku polskim.]
[Język tekstu nie wynika z innych stref opisu.]
168. Skoła i... wojna / Maria Waniczek

[Strefa uwag: Tekst w gwarze podhalańskiej.]
169. Âk sâ bursakam žylo v gorlickìj bursì - ìntervû z bursakom Pavlom Dzûbinom /

rozmowę przeprowadziła Olena Duc'-Fajfer
[Strefa uwag: Tekst w gwarze łemkowskiej.]
170. W aneksie tekst źródłowy w języku łacińskim.
4.13.2. Język tekstu równoległego
PRZYKŁADY
171. Tekst równolegle w języku angielskim, polskim i rosyjskim.
[Tekst równoległy w trzech językach, brak informacji o tłumaczeniu. Żaden z języków
tekstu nie jest dominujący, wymieniono je w kolejności alfabetycznej.]
172. Część tekstu równolegle w języku polskim i łacińskim.

[Tekst głównie w języku polskim.]
4.13.3. Język streszczenia
Uwagę o języku streszczenia podaje się wyłącznie, gdy streszczenie jest w innym języku niż
tekst główny artykułu i/lub streszczana część tekstu.
PRZYKŁADY
173. Streszczenie w języku angielskim.
[W artykule występuje tylko jedno streszczenie w języku angielskim dotyczące tekstu
głównego.]
174. Streszczenia w języku francuskim i niemieckim.
47
[W artykule występują dwa streszczenia tekstu głównego: jedno w języku francuskim i
jedno w języku niemieckim.]
4.13.4. Wiele języków
PRZYKŁAD
175. No to zobaczmy! / Thomas Schulz, Katarzyna Jagodzińska, Rasa Rimickaitė, Nelly
Bekus, Mykoła Riabczuk, Petr Tomášek, Marta Herucová, Erzsébet Marton
[Strefa uwag: Tekst tłumaczony z wielu języków.]
4.13.5. Uwaga o systemie pisma
Uwagę o systemie pisma podaje się jeżeli:

• do zapisu języka wykorzystuje się obecnie więcej niż jeden system pisma (np. w języku
serbskim, azerbejdżańskim, tatarskim, kurdyjskim, mongolskim)
• do zapisu języka wykorzystano w książce inny system pisma niż powszechnie obecnie
stosowany dla danego języka (np. język białoruski zapisany alfabetem łacińskim)
• dla zaznaczenia innego kroju pisma niż antykwa, przede wszystkim pisma gotyckiego
• istnieje potrzeba wyrażania innego specjalnego sposobu zapisu, np. alfabetu
fonetycznego.
Z reguły podaje się wyłącznie nazwę odpowiedniego systemu pisma. Jeżeli uwaga o systemie
pisma jest nieczytelna, należy podać informację, którego z języków tekstu uwaga dotyczy.
PRZYKŁADY
176. Alfabet łaciński.
177. Cyrylica.
178. Pismo mongolskie.
179. Pismo gotyckie.
180. Alfabet Braille’a.
181. Alfabet łaciński. Część tekstu cyrylicą.
4.14. Uwaga dotycząca zawartości treściowej dokumentu
Podaje się w nim adnotację treściową, informacje o polemice, uzupełnieniu, recenzji.
Uwagi dotyczące różnych rodzajów recenzji:

• książek
• filmowych
• teatralnych, muzycznych
• wystaw.
48
4.14.1. Recenzje książek
Recenzja jest odrębną pozycją — opis recenzowanego dzieła jest podawany w strefie uwag.
Zawiera informację o:
• tytule recenzowanego dzieła
• autorze
• miejscu wydania
• roku wydania.
PRZYKŁADY
182. Wahadło dnia i nocy / Karol Alichnowicz
[Strefa uwag: Zawiera recenzję książki: Zawsze gdzieś jest noc / Zbigniew Chojnowski.
— Szczecin, 2018.]
183. Medytopisanie / Zbigniew Chojnowski

[Strefa uwag: Zawiera recenzję książki: Podobny do fali : modlitwy i wiersze pokrewne
/ Zbigniew Jankowski. — Warszawa, 2018.]
184. [Ksiądz Krzysztof Szwermicki i 10 tysięcy wiorst po Syberii w 1859 i 1860 roku —
recenzja] / Anna Barańska
[Strefa uwag: Zawiera recenzję książki: Ksiądz Krzysztof Szwermicki i 10 tysięcy wiorst
po Syberii w 1859 i 1860 roku. — Lublin, 2018.]
4.14.2. Recenzje filmów
• tytule recenzowanego filmu
• nazwisku reżysera.
PRZYKŁAD
185. Kler nasz powszedni / Elżbieta Baniewicz
[Strefa uwag: Zawiera recenzję filmu: Kler / reżyseria Wojciech Smarzowski.]
4.14.3. Recenzje przedstawień teatralnych
• tytule recenzowanego przedstawienia
• nazwisku autora sztuki
• nazwisku reżysera
• nazwie i siedzibie teatru.
PRZYKŁADY
186. Wszystko na sprzedaż? / Agata Chałupnik
[Strefa uwag: Zawiera recenzję przedstawienia: Neron / Jolanta Janiczak ; reżyseria
Wiktor Rubin ; Teatr Powszechny, Warszawa.]
187. Komu służy teatr? / Artur Duda
49
[Strefa uwag: Zawiera recenzję przedstawienia: Solidarność. Rekonstrukcja / reżyseria
Paweł Wodziński ; Teatr Polski, Bydgoszcz.]
4.14.4. Inne rodzaje adnotacji treściowych
Adnotacja treściowa (wyjaśniająca) stanowi uzupełnienie lub sprecyzowanie zawartych w

tytule informacji na temat treści katalogowanego artykułu. Jest to zwięzła informacja o treści
dokumentu lub jego temacie.
PRZYKŁADY
188. Opodatkowanie akcyzą strat wyrobów węglowych / Katarzyna Chrapowicka
[Strefa uwag: Glosa do wyroku NSA z dnia 16 października 2014 r., I GSK 1071/13.]
189. Działalność Latarników Polski Cyfrowej Równych Szans jako innowacyjna forma
przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu / Dominika Hofman, Łukasz Tomczyk
[Strefa uwag: O projekcie „Polska Cyfrowa Równych Szans”, w ramach którego
działają trenerzy — Latarnicy Polski Cyfrowej.]
190. Trybunał Konstytucyjny : wyrok TK z dnia 10 lutego 2015 r. (sygn. akt P 10/11) /
[oprac.] Irena Chojnacka, Mieszko Nowicki
[Strefa uwag: Dotyczy amortyzacji prawa użytkowania nieruchomości.]
191. Przesłanki wyłączenia pracownika samorządowego organu podatkowego od udziału w

postępowaniu podatkowym / Ireneusz Nowak (Katedra Materialnego Prawa
Podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego)
[Strefa uwag: Uzupełnienie do: Wyłączenie pracownika samorządowego organu
podatkowego od udziału w postępowaniu podatkowym : zagadnienia ogólne /
Ireneusz Nowak. W: Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych. 2017,
nr 8.]
50
5. ELEMENT ŁĄCZĄCY
Jest to ciąg znaków łączących opis bibliograficzny artykułu z cytatą bibliograficzną wskazującą
umiejscowienie artykułu w czasopiśmie lub wydawnictwie zbiorowym.
Elementem łączącym może być znak umowny „//” (dwie kreski ukośne) albo połączony z
dwukropkiem przyimek „In:” lub „W:”. W niniejszych przepisach jako element łączący przyjmuje się
przyimek „W:”.
PRZYKŁADY
192. W: Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych. — ISSN 1641-6856. —
2018, nr 1, s. 6-14
193. W: Sen o potędze : bezpieczeństwo, suwerenność, mocarstwowość : Rzeczpospolita

Polska 1918-1939, s. 677-696
6. CYTATA WYDAWNICZA
W cytacie wydawniczej podaje się lokalizację opisywanego artykułu w czasopiśmie lub pracy
zbiorowej, w której artykuł został opublikowany.
Cytata wydawnicza obejmuje:

• tytuł czasopisma lub pracy zbiorowej
• ISSN czasopisma
• lokalizację — numeracja zeszytu czasopisma, w którym występuje opisywany artykuł
wraz z paginacją lub tylko oznaczenie stron w przypadku pracy zbiorowej.
W cytacie wydawniczej stosuje się następujące znaki umowne:
(. — ) kropka odstęp myślnik odstęp

rozdziela elementy opisu czasopisma należące do różnych stref opisu bibliograficznego:
• poprzedza ISSN
• poprzedza oznaczenie zeszytu czasopisma
• poprzedza miejsce i rok wydania pracy zbiorowej
• poprzedza oznaczenie wydania pracy zbiorowej.
(, ) przecinek odstęp
• poprzedza paginację, czyli wskazanie stron zeszytu czasopisma lub woluminu pracy
zbiorowej zajmowanych przez opisywany artykuł.
PRZYKŁADY
194. W: Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych. — ISSN 1641-6856. —
2018, nr 1, s. 6-14
195. W: Sen o potędze : bezpieczeństwo, suwerenność, mocarstwowość : Rzeczpospolita

Polska 1918-1939, s. 677-696
51
6.1. Tytuł czasopisma lub pracy zbiorowej
6.1.1. Czasopismo
Dla artykułów z czasopisma podaje się tytuł właściwy czasopisma, w którym znajduje się
opisywany artykuł. Zasady tworzenia tytułu właściwego dla wydawnictw ciągłych zostały omówione
w przepisach katalogowania dla czasopism.
Tytuł czasopisma podany w cytacie wydawniczej artykułu powinien być tożsamy z tytułem
przyjętym w opisie katalogowym czasopisma jako całości.
6.1.2. Praca zbiorowa
Dla artykułu z pracy zbiorowej podaje się tytuł właściwy pracy zbiorowej, w razie potrzeby
uzupełniony o elementy umożliwiające identyfikację konkretnej publikacji, według następujących
schematów:
• tytuł właściwy wraz z dodatkami do tytułu
• tytuł właściwy z oznaczeniem części
• tytuł właściwy z oznaczeniem części i tytułem części
• tytuł właściwy z miejscem i rokiem wydania
• tytuł właściwy z oznaczeniem wydania.
Dobór i kompletność elementów muszą być skorelowane z opisem bibliograficznym cytowanej

pracy zbiorowej i umożliwiać jej jednoznaczną identyfikację.
PRZYKŁADY
196. W: Ekonomia i polityka : wokół teorii Grzegorza W. Kołodko. — s. 393-405
197. W: Strasznie lubię cię, piosenko : szkice o tekstach Wojciecha Młynarskiego : tom
jubileuszowy dedykowany profesor Barbarze Kudrze. — s. 43-52
198. W: Współczesne standardy w zakresie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

[3], Nowa perspektywa. — s. 12-13
199. W: Polityka ekonomiczna. — Wrocław, 2014. — s. 17-35
6.2. ISSN czasopisma
Podstawowym źródłem, z którego przejmuje się dane dotyczące ISSN czasopisma, w którym
opublikowano katalogowany artykuł, jest wolumin czasopisma, w którym znajduje się artykuł.
Jeśli na czasopiśmie wydrukowano błędny ISSN, w cytacie wydawniczej należy podać poprawny
ISSN. Informację o błędnym ISSN-ie należy podać w strefie uwag.
PRZYKŁADY
200. W: Nowa Fantastyka. — ISSN 0867-132X
201. W: Prawo Zamówień Publicznych : kwartalnik specjalistyczny. — ISSN 1733-0777

[Strefa uwag: Na czasopiśmie błędny ISSN.]
52
6.3. Lokalizacja artykułu
6.3.1. Numeracja zeszytu czasopisma
Ogólne zasady przejmowania numeracji wydawnictw ciągłych zostały omówione w przepisach

katalogowania dla czasopism.
W przypadku katalogowania artykułu i wskazywania jego lokalizacji w czasopiśmie podstawą

opisu jest zeszyt czasopisma, w którym znajduje się artykuł.
Dane dotyczące oznaczenia numeracji zeszytu czasopisma zawierającego katalogowany artykuł

przejmuje się z następujących źródeł:
• strona tytułowa i redakcyjna czasopisma
• okładka, nagłówek, metryka wydawnicza, grzbiet
• żywa pagina, obwoluta
• informacja o prenumeracie czasopisma
• spis treści.
Oznaczenia numeracji ze wstępu, od redakcji nie przejmuje się do opisu.
W przypadku braku oznaczenia numeracji zeszytów czasopisma występujących w

wymienionych źródłach oznaczenie numeracji ujmuje się w nawias kwadratowy ( [] ).
PRZYKŁAD
202. W: Przegląd Sądowy (Warszawa). — ISSN 0867-7255. — R. 20, [nr] 9 (2011)
Określenia części wydawniczych (tom, zeszyt, wolumin, numer itp.) towarzyszące numeracji
zeszytu czasopisma skraca się według wykazu skrótów (zobacz Aneks nr 2). Przy numeracji podwójnej
stosuje się znak łamania, np. 2/3.
PRZYKŁADY
203. W: Dialog (Warszawa ; 1956). — ISSN 0012-2041. — R. 64, nr 1 (2019)
204. W: Technika Rolnicza, Ogrodnicza, Leśna. — ISSN 1732-1719. — 2015, nr 1
205. W: Roczniki Humanistyczne. — ISSN 0035-7707. — T. 66, z. 9 (2018)
Jeżeli oznaczenie numeracji zeszytu czasopisma jest błędne, w cytacie wydawniczej należy
podać numerację poprawną. Informację o błędnej numeracji należy podać w strefie uwag.
PRZYKŁAD
206. W: Śląsk : miesięcznik społeczno-kulturalny. — ISSN 1425-3917. R. 20, nr 10 (2014)
[Strefa uwag: W czasopiśmie błędne oznaczenie Rocznika, R. 19.]
53
6.3.2. Paginacja
Jako ostatni element cytaty wydawniczej podaje się numery stron zeszytu czasopisma lub
pracy zbiorowej zajmowane przez opisywany artykuł. Zachowuje się liczbowanie stron występujące w
zeszycie czasopisma czy woluminie pracy zbiorowej.
Numerację stron poprzedza się przecinkiem i odstępem (, ). Przejmuje się arabskie i rzymskie
cyfry użyte do liczbowania stron. Określenie towarzyszące paginacji (strony, karty, łamy) skraca się
według wykazu skrótów (zobacz Aneks nr 2).
PRZYKŁAD
13. W: Journal of Applied Analysis. — ISSN 1425-6908. — Vol. 24, iss. 2 (2018), s. 185-195
Jeśli w artykule brak liczbowania stron lub kart, podaje się dokładną liczbę zadrukowanych
stron lub kart. Liczbę stron lub kart podaje się wówczas cyframi arabskimi ujętymi w nawias
kwadratowy.
54
Aneks nr 1
Wykaz norm i zaleceń międzynarodowych

dotyczących konwersji znaków i alfabetów niełacińskich na znaki łacińskie
Znaki i alfabety niełacińskie konwertuje się (transliteruje, transkrybuje lub latynizuje) na znaki
łacińskie według następujących norm i zaleceń międzynarodowych:
• alfabety cyrylickie (białoruski, bułgarski, macedoński, rosyjski, serbski i ukraiński):

norma PN-ISO 9:2000P Informacja i dokumentacja — Transliteracja znaków cyrylickich na
znaki łacińskie — Języki słowiańskie i niesłowiańskie
• alfabet grecki:
norma PN-ISO 843:1999P Informacja i dokumentacja — Konwersja znaków greckich na znaki
łacińskie
• alfabety hebrajski i pismo jidysz:
transkrypcja Biblioteki Kongresu
https://www.loc.gov/catdir/cpso/romanization/hebrew.pdf
• alfabet gruziński:
narodowa norma gruzińska opracowana w 2002 r. przez Departament Geodezji i Kartografii
oraz Instytut Lingwistyki Gruzińskiej Akademii Nauk
• alfabety indyjskie (bengalski, hindi, malediwski, nepalski, sanskryt, syngaleski, tamilski):
norma ISO 15919:2001 Information and documentation — Transliteration of Devanagari and
related Indic scripts into Latin characters
• znaki japońskie:
transkrypcja Hepburna ze znakami diakrytycznymi
• znaki chińskie:
transkrypcja standardowego języka mandaryńskiego bez znaków tonalnych (Hanyu Pinyin)
• alfabet arabski:
norma ISO 233-2 Information and documentation — Transliteration of Arabic characters
into Latin characters — Part 2: Arabic language
• język perski (fârsī) i język dari:
norma ISO 233-3:1999 Information and documentation — Transliteration of Arabic
characters into Latin characters — Part 3: Persian language
• alfabet ormiański:
norma ISO 9985:1996 Information and documentation — Transliteration of Armenian
characters into Latin characters
• pismo kurdyjskie:
latynizacja zgodnie z alfabetem Bedirxana (Havar)
W przypadku systemów pisma dla których nie zostały określone normy czy zalecenia
międzynarodowe należy oprzeć się na ustaleniach krajowych właściwych dla użytkowników
danego systemu pisma (np. języki turkijskie).
55
Aneks nr 2
Wykaz skrótów stosowanych w opisie bibliograficznym
W opisie bibliograficznym nie stosuje się skracania słów. Wyjątek stanowią następujące przypadki:
a) najczęściej spotykane skróty:

i tak dalej itd. do spraw ds.
i tym podobne itp. pełniący obowiązki p.o.
i tym podobnie itp.
jak wyżej jw. naszej ery n.e.
między innymi m.in. przed naszą erą p.n.e.
na przykład np. rok r.
około ok. wiek w.
tak zwany tzw.
to jest tj. gmina gm.
to znaczy tzn. powiat pow.
województwo woj.
imienia im.
pod nazwą pn. błogosławiony bł.
pod tytułem pt. święty św.
pod wezwaniem pw.
b) symbole chemiczne, fizyczne, geograficzne, matematyczne itp.:

symbole pierwiastków chemicznych
symbole jednostek miar
główne kierunki geograficzne (strony świata): północ N
południe S
wschód E
zachód W
pośrednie kierunki geograficzne (strony świata): północno-wschodni NE

północno-zachodni NW
południowo-wschodni SE
południowo-zachodni SW
c) występujące przed imieniem lub nazwiskiem:

stopnie naukowe
stopnie wojskowe
godności kościelne i zakonne
d) cytata wydawnicza:
skraca się określenie towarzyszące paginacji: strony s.
karty k.
szpalty szp.
dla oznaczenia nieliczbowanych stron lub kart stosuje się tylko nawias kwadratowy
56
e) skróty stosowane w oznaczeniach części (strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności strefa
cyklu i artykułu wieloczęściowego, cytata wydawnicza):
określenie skrót określenie skrót określenie skrót

aflevering afl. fascículo fasc. odcinek odc.
annus a. fasciculus fasc. opus op.
årgang årg. fascikel fasc. opuscolo opusc.
årgång årg. fasčikulè fasč. opúsculo opúsc.
band bd. fascykuł fasc. pars ps
Band Bd. füzet füz. part pt.
bind bd. godišnik god. parte pt.
boek b. haefte h. partie pt.
bog b. häfte h. poszyt posz.
book bk. Heft H. pozycja poz.
brašura braš. hefte h. półrocznik półrocz.
brochure broch. issue iss. raamat rmt
Broschüre Brosch. jaar j. Reihe R.
broschyr brosch. jaarboek jb. ročenka roč.
brošiūra broš., br. jaargang jg. ročník roč.
brosjyre bros., br. Jahrbuch Jb. rocznik rocz., R.
brosúra bros. Jahrgang Jg. seria ser.
brošura broŝ. kn’ga kn. séria sér.
brošûra broš. kniga kn. serie ser.
brošūra broš., br. knìga kn. série sér.
broşură broş. księga ks. Série Sér.
broŝüür broŝ., br. liber libr. series ser.
brosyyri bros. libro lib. serija ser.
broszura brosz. libro lib., l. sērija sēr.
Buch B. Lieferung Lfg sešit seš.
cahier cah. livre liv. sezione sez.
čast č. nomer N⁰ Teil T.
častina č. numar N⁰ tom t.
častka č. număr nr. tomas t.
chapitre chap. number nr. tome t.
chapter chap. numer nr tomo t.
čislo č. numèr N⁰ tomus t.
część cz. numeris nr. vipusk vip.
daļa d. numero nr. volum vol.
dalis d. numero nr. volume vol.
deel d. numéro nr. volumen vol.
del d. número nr. volym vol.
diel d. número nr. vypusk vyp.
fascicla fasc. numerus nr. wolumen wol.
fascicle fasc. nummer nr. yearbook yb.
fascicolo fasc. Nummer Nr. zeszyt z.
fasciculă fasc. nummer nr. zošit z.
fascicule fasc. numurs nr.
57
Aneks nr 3
Wykaz nazw uznawanych za nazwy rodzajowe
TYTUŁY WYRAŻONE W JĘZYKU POLSKIM

Analizy Prace
Arkusze Propozycje
Badania Przegląd działalności
Biuletyn (-y) Przegląd prac
Ćwiczenia Raport (-y)
Debiuty Rocznik (-i)
Dokumenty Rozprawy
Informator Seria
Instrukcje Skrypt (-y)
Komunikat (-y) Sprawozdanie (-a)
Konferencje Studia
Lekcje Sympozjum (-a)
Materiały Syntezy
Miniatury Teksty
Miscellanea Zalecenia
Monografie Zeszyt (-y)
Opracowanie (-a) Źródła
Podręczniki
TYTUŁY WYRAŻONE W INNYCH JĘZYKACH
Wyrazy kończące się na:

-bericht (-e) -bulletin (-s)
Wyrażenia:
Abhandlungen Newsletter (-s)
Acta Occasional papers
Analecta Proceedings
Annales Research report (-s)
Annals Report (-s)
Annaly Reports and studies
Annual report (-s) Scientific bulletin (-s)
Bericht (-e) Scientific fascicles
Boletin Scientific papers
Bulletin (-s) Scientific reports
Cahiers Scientific works
Compte rendu Studies
Conferences Transactions
Conference papers Travaux et matériaux
Discussion papers Trudy
Etudes et travaux Wissenschaftlische Arbeiten
Feuillet (-s) Wissenschaftlische Hefte
Fontes Wissenschaftlische Jahrbücher
Heft (-e) Working papers
Jahrbuch Works
58
Aneks nr 4
Słownik terminologiczny
adres wydawniczy — zespół elementów dotyczących publikacji, druku i dystrybucji książki, przede
wszystkim miejsce wydania, nazwa wydawcy oraz data wydania, także miejsce dystrybucji,
nazwa dystrybutora, data dystrybucji oraz miejsce druku, nazwa drukarni (drukarza) i data
druku
afiliacja — miejsce prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych, których wyniki stanowią
podstawę do opracowania publikacji naukowej lub monografii naukowej
akronim — wyraz utworzony z początkowej litery (początkowych liter) każdej kolejnej (lub tylko
głównych) części i/lub każdego kolejnego słowa (lub głównych słów) terminu złożonego,
takiego jak nazwa ciała zbiorowego lub tytuł (zobacz też: literowiec)
aktualizowana publikacja luźnokartkowa — publikacja luźnokartkowa uzupełniana lub zmieniana
przez dokładanie kolejnych kart lub zastępowanie istniejących kart przez karty nowowydane
zawierające zaktualizowaną treść (zobacz też: publikacja aktualizowana, publikacja
luźnokartkowa)
alfabet — zbiór liter używany do zapisu danego języka (zobacz też: system pisma)
artykuł — tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie
artykuł wieloczęściowy — publikacja ciągła składająca się z określonej liczby fizycznie odrębnych
części, o wspólnym tytule, o których wiadomo, że opublikowano je lub zaplanowano jako
całość. Poszczególne części mogą mieć indywidualne tytuły, odrębnych autorów,
współautorów czy inne cechy własne. Żadna z pojedynczych części nie jest określona jako
najważniejsza.
bibliografia załącznikowa — uporządkowany wykaz dokumentów cytowanych i/lub wykorzystanych
w pracy bądź tylko związanych z jej tematem
cenzura — (1) urzędowa kontrola wszelkiego rodzaju przekazów (w tym książek i czasopism),
sprawowana przez specjalny urząd, którego celem jest zapobieganie i przeciwdziałanie
rozpowszechnianiu treści niezgodnych z interesem państwa i reprezentowaną przez nie ideologią lub
uznanych za szkodliwe; (2) urzędowe stwierdzenie o dopuszczalności lub zakazie drukowania albo
rozpowszechniania danego utworu (zobacz też: nihil obstat, pozwolenie na druk)
ciało zbiorowe — organizacja lub grupa osób i/lub organizacji, która jest rozpoznawana pod
określoną nazwą i działa jako jedność
cykl — tworzą pojedyncze części artykułu, które zachowują swą odrębność i samodzielną historię, a
równocześnie łączą się z innymi pozycjami w większą całość kompozycyjną. Powiązania dotyczą
zazwyczaj wspólnych elementów treści np.: postaci, motywu, idei, gatunku, problematyki.
czasopismo — publikacja, której głównym elementem jest tekst lub obraz z tekstem towarzyszącym,
wydawana pod wspólnym tytułem w następujących po sobie częściach noszących oznaczenia
numeryczne lub chronologiczne, ukazująca się regularnie (od dziennika do rocznika) lub
nieregularnie, w zamierzeniu kontynuowana bez określonego zakończenia. Czasopismo, oprócz
postaci tradycyjnej, może być rozpowszechniane w dowolnej formie, niezależnie od nośnika
fizycznego (zobacz też: publikacje ciągłe)
59
częstotliwość — odstępy, w jakich ukazują się zeszyty lub części publikacji ciągłej albo aktualizacje
publikacji aktualizowanej, np. dzienne, tygodniowe, miesięczne, roczne
dana — najmniejsza jednostka informacji bibliograficznej reprezentująca określoną cechę publikacji,
mająca postać słowną (jedno- lub wielowyrazową), cyfrową lub literowo-cyfrową
dane bibliograficzne — dane opisujące obiekt bibliograficzny i umożliwiające do niego dostęp
data copyrightu — podany w książce rok oznaczony słowem „copyright”, skrótem „cop.” i/lub
abrewiaturą © dotyczący faktu zastrzeżenia praw autorskich
data druku — data (najczęściej rok) zakończenia druku książki
data dystrybucji — data (najczęściej rok) rozpoczęcia dystrybucji (rozpowszechniania) książki
data nominalna — okres, za który lub na który wydano dany zeszyt publikacji ciągłej
data wydania — data (najczęściej rok) zakończenia procesu wydawniczo-produkcyjnego
opisywanego wydania książki lub dodruku
dodatek (dokument towarzyszący, materiał towarzyszący) — publikacja drukowana, elektroniczna,
dźwiękowa, audiowizualna lub też inny przedmiot, który z zamierzenia wydawcy jest
rozpowszechniany razem z książką i przeznaczony do użytkowania wraz z nią (zobacz też:
wkładka)
dodatek ciągły — publikacja ciągła, której tytuł lub dodatek do tytułu wskazuje na związek z inną
publikacją ciągłą (główną publikacją); dodatek ciągły może być wydawany odrębnie, połączony
trwale z główną publikacją (współwydany) lub włączony do niej w postaci luźnej wkładki
dodatek do tytułu — wyraz, wyrażenie lub grupa znaków, które występują w połączeniu z tytułem
właściwym lub innymi tytułami (np. tytułami równoległymi, tytułami jednostkowych dzieł
zawartych w publikacji, tytułami serii/podserii) i są im podporządkowane. Dodatek do tytułu
uściśla, wyjaśnia lub uzupełnia tytuł, do którego się odnosi, wskazuje na charakter i zawartość
publikacji lub dzieł w niej zawartych albo motywy i okoliczności powstania publikacji. Termin
ten obejmuje podtytuły i nadtytuły, ale nie dotyczy tytułu obocznego czy innych tytułów
umieszczonych w książce (np. tytułów grzbietowych, tytułów okładkowych i innych form tytułu
właściwego).
dodatek do tytułu serii lub książki wielotomowej — wyraz, wyrażenie lub grupa znaków
występujących w połączeniu z tytułem właściwym serii lub książki wielotomowej
dodatkowe oznaczenie wydania — (1) oznaczenie dodruku w obrębie danego wydania; (2) następne
oznaczenie wydania podane po pierwszym jego oznaczeniu
dokument niesamoistny wydawniczo — publikacja stanowiąca część publikacji, np. artykuł w
czasopiśmie, rozdział książki (zobacz też: nadbitka, odbitka)
dokument towarzyszący → dodatek
drukarz — osoba lub firma, która drukuje publikację (w odróżnieniu od wydawcy publikującego
książkę i księgarza zajmującego się jej sprzedażą); w przypadku wczesnych druków często ta
sama osoba lub firma była jednocześnie drukarzem i wydawcą
dystrybutor — ciało zbiorowe lub osoba uprawniona do rozpowszechniania publikacji
dzieło — odrębny wytwór intelektualny lub artystyczny (tzn. o treści intelektualnej lub artystycznej)
egzemplarz — pojedynczy przejaw materializacji
60
element — podstawowy składnik struktury opisu bibliograficznego: słowo, wyrażenie albo grupa
znaków reprezentująca odrębną jednostkę informacji bibliograficznej i stanowiąca część strefy
opisu bibliograficznego; zawiera jedną daną lub kilka danych
fascykuł → poszyt
foliacja — sekwencyjna numeracja kart tekstu drukowanego (zobacz też: paginacja)
forma wydawnicza — podstawowa fizyczna lub cyfrowa właściwość publikacji stanowiąca o jej
odrębności w sensie handlowym, m. in. format, oprawa, nośnik i/lub forma zapisu (format
pliku) określonej publikacji; to samo wydanie publikacji może ukazać się w różnych formach
wydawniczych (formach produktu) takich jak oprawa twarda, oprawa miękka, audiobook na
CD, film na DVD, płycie Blue-ray, wydanie brajlowskie, plik dostępny online
główna karta tytułowa — spośród kilku kart tytułowych, karta zawierająca wszystkie lub większość
podstawowych informacji o publikacji i dziele lub dziełach w niej zawartych (zobacz też: karta
tytułowa)
główna strona tytułowa — ta spośród stron tytułowych, która zawiera najpełniejsze informacje o
publikacji i dziele lub dziełach w niej zawartych: przede wszystkim tytuł książki oraz inne
podstawowe informacje o niej — zwykle, ale niekoniecznie: najpełniejsze informacje o tytule,
oznaczenie odpowiedzialności i całość lub część adresu wydawniczego; sformułowana
zazwyczaj w języku głównej części publikacji (gdy występuje kilka stron tytułowych w różnych
językach i/lub systemach pisma) lub zawierająca najpóźniejszą datę wydania (gdy występuje
kilka stron tytułowych w tym samym języku i/lub systemach pisma); pierwsza strona (recto)
głównej karty tytułowej (zobacz też: strona tytułowa)
grupa odbiorców — kategoria użytkowników (np. wiekowa, społeczna, zawodowa), dla których
książka jest przeznaczona lub odpowiednia
ilustracja — reprodukcja zdjęcia, rysunku, wykresu, mapy itp. stanowiąca objaśnienie lub
uzupełnienie tekstu książki bądź pełniąca funkcję dekoracyjną (zobacz też: tablica)
ilustracja kolorowa — ilustracja w dowolnym kolorze; czarny, biały i odcienie szarego nie są
uznawane za kolory
incipit — początkowe wyrazy lub zdanie tekstu z wyłączeniem zwrotów grzecznościowych i
formalnych
ISBN — International Standard Book Number (międzynarodowy znormalizowany numer książki) —
numer jednoznacznie identyfikujący książkę lub produkt o podobnym charakterze zgodnie z
międzynarodową normą ISO 2108. Jest to nadane przez wydawcę oznaczenie cyfrowe
zbudowane według ustalonych zasad międzynarodowych, identyfikujące w jednoznaczny i
niezmienny sposób jedno wydanie książki lub wariant jednego wydania różniący się postacią
zewnętrzną (np. formatem, papierem, oprawą). W książkach wielotomowych poszczególne
tomy oprócz wspólnego oznaczenia ISBN mogą mieć oznaczenia indywidualne.
ISSN — International Standard Serial Number (międzynarodowy znormalizowany numer
wydawnictwa ciągłego) — ośmiocyfrowy numer jednoznacznie identyfikujący publikację ciągłą
zgodnie z międzynarodową normą ISO 3297. Jest to nadane przez sieć ISSN oznaczenie cyfrowe
zbudowane według ustalonych zasad międzynarodowych, identyfikujące w jednoznaczny i
niezmienny sposób publikację ciągłą o określonym tytule kluczowym ukazujące się na różnych
nośnikach (zobacz też: tytuł kluczowy)
jednostka — abstrakcyjna kategoria obiektów konceptualnych
61
karta — (1) jednostka złożenia arkuszy lub półarkuszy papieru tworzących książkę, broszurę,
czasopismo; (2) najmniejsza część składowa woluminu uzyskana poprzez jednorazowe lub
kilkakrotne złożenie arkusza papieru; każda karta ma dwie strony (wierzchnią — recto i
odwrotną — verso), z których każda może być zadrukowana bądź niezadrukowana
karta przedtytułowa — karta poprzedzająca kartę tytułową lub pierwszą z kilku kart tytułowych
karta tytułowa — karta zawierająca podstawowe informacje o książce, umieszczona zwykle na jej
początku lub poprzedzona kartą przedtytułową; książka może mieć więcej niż jedną kartę
tytułową (zobacz też: główna karta tytułowa)
latynizacja (romanizacja) — przedstawienie niełacińskich systemów zapisu w alfabecie łacińskim
metodą transliteracji, transkrypcji lub obu tych metod (zobacz też: transliteracja, transkrypcja)
literowiec — początkowe litery nazwy organizacji lub innego podmiotu albo jakiejkolwiek grupy słów
(zobacz też: akronim)
logo — emblemat lub znak graficzny używany jako znak firmowy lub symbol identyfikacyjny w
publikacjach i materiałach promocyjnych przedsiębiorstwa, organizacji, agencji lub instytucji
(zobacz też: sygnet (drukarza, nakładcy))
materializacja — fizyczne urzeczywistnienie realizacji dzieła. Materializacja może urzeczywistniać
zbiór dzieł, pojedyncze dzieło lub część dzieła. Przejawem materializacji może być jedna lub
więcej jednostek fizycznych
materiał ilustracyjny — wszelkie załączone do tekstu materiały graficzne, umożliwiające lepsze
przyswojenie i pogłębienie zasadniczej treści; do materiału ilustracyjnego nie zalicza się winiet,
przerywników, bordiur itp., zamieszczanych w celu podniesienia estetyki książki
materiał towarzyszący → dodatek (dokument towarzyszący, materiał towarzyszący)
miejsce wydania — miasto lub inna miejscowość związana z publikacją czasopisma, najczęściej
będącą siedzibą wydawcy (lub jego oddziału) odpowiedzialnego za publikację danego
czasopisma
nadtytuł — dodatek do tytułu umieszczony na stronie tytułowej przed (nad) tytułem właściwym;
nadtytułem nie są nazwy serii, nazwy instytucji sprawczej, motta, dedykacje itp.
nakład — (1) wszystkie egzemplarze wydania wyprodukowane jednocześnie lub jednorazowo, w tym
samym czasie; (2) wszystkie egzemplarze wydania odbite z tego samego składu drukarskiego,
w toku tego samego procesu drukarskiego (zobacz też: wydanie, dodruk, rzut); (3) liczba
egzemplarzy jednego wydania; (4) wszystkie egzemplarze konkretnej materializacji dzieła
nakładca — osoba lub instytucja łożąca środki finansowe na wydanie druku
nazwa — znak, wyraz lub grupa wyrazów i/lub znaków, pod którymi jednostka jest znana. Obejmuje
słowa lub znaki oznaczające osobę, rodzinę lub ciało zbiorowe; obejmuje też tytuł nadany
dziełu, realizacji, materializacji lub egzemplarzowi. Używana jest jako podstawa dla punktu
dostępu
nazwa drukarni — nazwa zakładu poligraficznego, w którym publikację wyprodukowano
nazwa dystrybutora — nazwa ciała zbiorowego lub osoby uprawnionej do rozpowszechniania
publikacji
nazwa rodzajowa — wyraz lub wyrażenie, nazwa ogólna określająca typ, formę lub rodzaj i/lub
częstotliwość publikacji ciągłej, np. biuletyn, przegląd dokumentacyjny, roczniki, rozprawy,
sprawozdania roczne, zeszyty naukowe (w innych językach, np. Abhandlungen, annales, annual
62
report, bulletin, cahiers, compte rendu des séances, circular, letter, journal, newsletter,
occasional paper, proceedings, report, transactions)
nazwa wydawcy — nazwa lub wyrażenie identyfikujące ciało zbiorowe lub osobę organizujące proces
wydawniczo-produkcyjny publikacji
numeracja — (1) zespół danych identyfikujących poszczególne zeszyty publikacji ciągłej, który może
składać się z oznaczenia części wydawniczej i/lub daty nominalnej; oznaczenie części
wydawniczej obejmuje jej numer (wyrażony cyframi, literami lub innymi znakami) i
ewentualnie towarzyszące mu określenia części (tom, rocznik, numer); (2) identyfikacja części
publikacji. Numerację mogą tworzyć znaki numeryczne, literowe lub inne albo ich kombinacje.
Może im towarzyszyć słowo (tom, numer itp.) i/lub oznaczenie chronologiczne (zobacz też:
oznaczenie części)
obiekt bibliograficzny — jednostka, materialna lub niematerialna, zawierająca wytwory działalności
intelektualnej i/lub artystycznej
objętość — liczba i typ jednostek samoistnych fizycznie i/lub liczba stronic, kart lub łamów
odbitka — nadbitka uzupełniona własną kartą tytułową i/lub okładką, czasem także własną paginacją
— obok zachowanego czasem pierwotnego liczbowania stron w ramach całości (zobacz też:
nadbitka, dokument niesamoistny wydawniczo)
okładka — oprawa woluminu wykonana z grubszego papieru, kartonu lub innego materiału
określenie rodzaju współpracy — wyraz lub wyrażenia wskazujące rodzaj wkładu pracy osoby lub
ciała zbiorowego w intelektualną i/lub artystyczną zawartość publikacji oraz wskazujące jej
(jego) funkcje w procesie powstania publikacji; traktuje się je jako integralną część oznaczenia
odpowiedzialności (zobacz też: oznaczenie odpowiedzialności, współtwórca)
określenie typu dokumentu — termin wskazujący ogólnie kategorię dokumentów, do której należy
opisywany dokument: książka, mapa, film, artykuł itp.
opis bibliograficzny — zestaw danych bibliograficznych opisujących i identyfikujących obiekt
oprawne w kierunku przeciwnym — forma oprawy, w której jeden tekst zaczyna się od „frontu” a
drugi od „tyłu”; teksty są odwrócone względem siebie, np. teksty w językach angielskim i
polskim oprawione razem (zobacz też: oprawne w tym samym kierunku)
oprawne w tym samym kierunku — sposób oprawy, w którym dwa teksty oprawione są razem,
każdy rozpoczyna się od jednej z okładek, z taką samą orientacją stron w stosunku do grzbietu,
np. wersje polska i arabska oprawione razem (zobacz też: oprawne w kierunku przeciwnym)
opublikowanie — udostępnienie publiczne drukiem, w wersji analogowej lub cyfrowej
osoba — człowiek lub pojedyncza tożsamość ustanowiona lub przyjęta przez człowieka lub grupę
ludzi
oznaczenie części — numeracja następująca po tytule całości, która sama lub łącznie z tytułem części
pozwala rozróżnić poszczególne części (zobacz też: numeracja)
oznaczenie dokumentu towarzyszącego (oznaczenie materiału towarzyszącego) — nazwa,
ewentualnie także opis fizyczny dokumentu wydanego zwykle w tym samym czasie, co
opisywana książka i przeznaczonego do użytkowania łącznie z nią
oznaczenie ilustracji — informacja, że książka ma ilustracje występujące w ciągu stron (kart), zajętych
wyłącznie lub głównie przez tekst i/lub opis ilustracji
oznaczenie materiału towarzyszącego → oznaczenie dokumentu towarzyszącego
63
oznaczenie odpowiedzialności — nazwa (nazwy) lub wyrażenie (wyrażenia) określające osobę
(osoby) i/lub ciało (ciała) zbiorowe (autora, współtwórcę, instytucję sprawczą) odpowiedzialne
za intelektualną i/lub artystyczną zawartość publikacji i wskazujące jej (ich) rolę odegraną przy
powstaniu artykułu. Oznaczenie przejęte z opisywanej publikacji może zawierać także wyrazy
lub wyrażenia, które nie są ani nazwami osób lub ciał zbiorowych, ani spójnikami. (zobacz też:
określenie rodzaju współpracy)
oznaczenie sekcji — numeracja następująca po tytule wspólnym, która samodzielnie lub razem z
tytułem sekcji służy do wyróżnienia części należącej do grupy powiązanych publikacji, mających
tytuł wspólny (zobacz też: oznaczenie podserii)
oznaczenie tomu — numer tomu, ewentualnie ze skrótem towarzyszącego określenia
oznaczenie tytułu zależnego — numeracja, która sama lub w połączeniu z tytułem zależnym służy do
rozróżnienia jednej z dwóch lub więcej powiązanych publikacji, które mają tytuł wspólny
(zobacz też: oznaczenie sekcji)
paginacja — sekwencyjna numeracja stron tekstu drukowanego; ze względu na potrzeby opisu
bibliograficznego termin ten obejmuje numerację kart, kolumn itp. (zobacz też: foliacja, żywa
pagina)
podmiot odpowiedzialny — jednostka (osoba, rodzina lub ciało zbiorowe), pozostająca w relacji
odpowiedzialności z dziełem, realizacją, materializacją lub egzemplarzem
podstawowe źródła danych — ustalone dla każdego elementu lub strefy opisu bibliograficznego
źródło lub źródła danych, z których w pierwszej kolejności przejmuje się informacje dotyczące
poszczególnych elementów opisu; najczęściej jest to główna strona tytułowa lub jej substytut.
Dane pochodzące ze źródeł innych niż podstawowe podaje się w nawiasie kwadratowym lub w
strefie uwag (zobacz też: źródła danych)
podtytuł — dodatek do tytułu występujący po tytule
poszyt (fascykuł, zeszyt wydawniczy) — fragment obszernej publikacji wydawanej (np. w celu
ułatwienia druku lub publikowania) w niewielkich odcinkach, które same w sobie nie są
kompletne i nie pokrywają się z formalnym podziałem dzieła na części. Zazwyczaj jest to pewna
liczba złożonych, luźnych bądź prowizorycznie spiętych arkuszy druku przeznaczonych do
późniejszej oprawy (po skompletowaniu całości czy pojedynczego tomu); jest chroniony
tymczasową, papierową okładką, może być numerowany. Poszyt różni się od części tym, że jest
efektem tymczasowego, mechanicznego podziału dzieła (często urywa się „w pół słowa”), a nie
jego formalną jednostką składową wynikającą z logicznego układu i podziału treści
pozwolenie na druk — zezwolenie władz (państwowych, instytucji, organizacji) na oddanie dzieła do
druku (zobacz też: cenzura, imprimatur)
prace zbiorowa — to praca naukowa wykonywana przez więcej niż jedną osobę.
preliminaria — strona tytułowa (strony tytułowe) lub substytut strony tytułowej oraz wszystkie karty
ją poprzedzające, okładka (z grzbietem i obwolutą), ale tylko wtedy, gdy jest ona integralną
częścią oryginalnej postaci wydania książki, strona redakcyjna i metryka książki (niezależnie od
przedtytuł — tytuł książki, pełny lub skrócony (najczęściej), wydrukowany na stronie przedtytułowej
(recto karty przedtytułowej), zazwyczaj mniejszą czcionką niż czcionka użyta w tytule
właściwym na stronie tytułowej (zobacz też: strona przedtytułowa, tytuł skrócony)
przejmowanie — sporządzenie opisu bibliograficznego metodą kopiowania do określonych stref
informacji tekstowych znajdujących się na dokumencie, z wyjątkiem znaków interpunkcyjnych
oraz zamiany małych liter na duże
64
publikacja — dzieło zwielokrotnione dowolną techniką w celu rozpowszechnienia
publikacja aktualizowana — publikacja uzupełniana lub zmieniana poprzez dokonywanie aktualizacji,
które nie zachowują odrębności i są integrowane. Publikacje aktualizowane mogą mieć
charakter zamknięty lub ciągły. Przykładem publikacji aktualizowanej jest aktualizowana
publikacja wymienno kartkowa (zobacz też: aktualizowana publikacja luźnokartkowa).
publikacja ciągła — publikacja o nieprzewidzianym z góry zakończeniu, ukazująca się w określonych
lub nieokreślonych odstępach czasu, w odrębnych zeszytach lub częściach, opatrzonych
wspólnym tytułem i zwykle oznaczonych numerycznie lub chronologicznie (jak numery,
zeszyty, tomy, roczniki). Przykładami publikacji ciągłych są czasopisma, magazyny, książki
telefoniczne, raporty roczne, gazety, serie wydawnicze (zobacz też: czasopismo, seria)
publikacja skoroszytowa → publikacja luźnokartkowe
publikacja wielotomowa (wieloczęściowa)— publikacja składająca się z odrębnych części, tzw.
tomów, zrealizowanych lub zaplanowanych jako całość; publikacja wielotomowa może być
publikacją zwartą (książka wielotomowa, artykuł wieloczęściowy) lub publikacją ciągłą (np.
seria)
publikacja wymiennokartkowa → publikacja luźnokartkowa
publikacja zwarta — publikacja ukazująca się jako całość lub o przewidzianym z góry zakończeniu;
kompletna w jednym woluminie bądź kompletna lub przewidziana do skompletowania w
określonej liczbie woluminów (zobacz też: książka, druk ulotny)
publikacja zwarta wielotomowa → książka wielotomowa
realizacja — intelektualne lub artystyczne wyrażenie dzieła w formie alfanumerycznej, notacji
muzycznej lub choreograficznej, dźwięku, obrazu, obiektu, ruchu itp. lub w dowolnej
kombinacji tych form
recenzja — to tekst będący omówieniem i oceną jakiegoś utworu lub wydarzenia (np. dzieła
literackiego, publikacji naukowej, spektaklu, filmu, koncertu, przemówienia, meczu). Pełni
funkcję informacyjną, wartościującą.
recto — pierwsza (wierzchnia, nieparzysta) strona karty
reedycja → wznowienie
relacja — określone powiązanie między jednostkami lub ich wystąpieniami
reprint — (1) nowe wydanie stanowiące jak najdokładniejszą reprodukcję tekstu poprzedniego
wydania; (2) nowe odbicie wykonane lub otrzymane z tej samej matrycy, co wydanie
wcześniejsze
romanizacja → latynizacja
równoległa wersja danego elementu (równoległy dodatek do tytułu, równoległe oznaczenie
odpowiedzialności, równoległe oznaczenie wydania itp.) — dany element (dodatek do tytułu,
oznaczenie odpowiedzialności, oznaczenie wydania itp.) wyrażony w innym języku i/lub
systemie pisma niż tytuł właściwy
rzut — część nakładu dostarczona przez drukarnię do rozpowszechniania w przypadku, gdy cały
nakład przekazywany jest do rozpowszechniania partiami w pewnych odstępach czasu (zobacz
też: wydanie, nakład, dodruk)
sekcja — publikacja ciągła należąca do grupy publikacji ciągłych powiązanych wspólnym tytułem.
Sekcja zazwyczaj jest poświęcona określonej kategorii tematycznej i jest identyfikowana za
65
pomocą tytułu wspólnego odnoszącego się do grupy jako całości (np. tytuł serii), tytułu sekcji
i/lub oznaczenia sekcji. Sekcja nie jest numerowana na poziomie tytułu wspólnego i może
dzielić się hierarchicznie na podsekcje (zobacz też: główna tytuł wspólny)
seria — (1) publikacja ciągła ukazująca się przez nieustalony okres, przeważnie w nieokreślonych
odstępach czasu, obejmująca grupę odrębnych publikacji zwartych numerowanych lub
nienumerowanych w obrębie serii, z których każda ma swój własny tytuł, połączonych
wspólnym tytułem serii; (2) numerowany ciąg zeszytów lub części w obrębie publikacji ciągłej
(np. „Notes and queries”, „1st series”, „2nd series” itd.)
seria główna — seria obejmująca jedną lub więcej podserii
składka — złożony zadrukowany arkusz papieru
strefa — główna część składowa opisu bibliograficznego, grupa elementów opisu powiązanych
funkcjonalnie i/lub formalnie, stanowiąca wyodrębnioną część jego struktury, zawierająca
dane określonej kategorii lub zbioru kategorii
strona (stronica) — każda z dwóch powierzchni (recto, verso) karty
strona przedtytułowa — pierwsza strona (recto) karty przedtytułowej, na której umieszcza się
zazwyczaj tytuł dzieła (na ogół skrócony) oraz motto bądź dedykację (zobacz też: przedtytuł)
strona przytytułowa — druga strona (verso) karty przedtytułowej; może zawierać różne dane:
informacje dotyczące serii i/lub książki wielotomowej, elementy tytułu rozkładowego lub
powtarzać w innym języku i/lub systemie pisma treść głównej strony tytułowej (zobacz też:
strona tytułowa serii, tytuł rozkładowy, kontrtytuł)
strona redakcyjna — druga strona (verso) głównej karty tytułowej lub strona znajdująca się na końcu
książki, zawierająca dodatkowe informacje o niej
strona tytułowa — pierwsza strona (recto) karty tytułowej zawierająca najpełniejsze informacje o
książce, przede wszystkim jej tytuł właściwy. Książka może mieć więcej niż jedną stronę
tytułową (zobacz też: główna strona tytułowa)
strona tytułowa analityczna → analityczna strona tytułowa
strona tytułowa serii — dodatkowa strona tytułowa (często umieszczana na stronie przytytułowej)
zawierająca tytuł właściwy serii (i/lub książki wielotomowej) i zazwyczaj, ale niekoniecznie,
inne dane dotyczące serii (i/lub książki wielotomowej), np. oznaczenie odpowiedzialności,
oznaczenie numeracji, dane dotyczące wydania, tytuł publikacji wewnątrz serii (zobacz też:
strona przytytułowa)
strona tytułowa w innym języku i/lub systemie pisma — strona tytułowa (jedna lub więcej)
powtarzająca treść głównej strony tytułowej w innym języku i/lub systemie pisma. Jeśli w
publikacji jest jedna strona tytułowa w innym języku i/lub systemie pisma, zazwyczaj znajduje
się obok głównej strony tytułowej — na stronie przytytułowej. Jeśli takich stron jest więcej,
zazwyczaj znajdują się na kolejnych kartach tytułowych.
stronica → strona
substytut strony tytułowej — strona, część strony lub inna część książki zawierająca tytuł właściwy
książki i w ten sposób zastępująca nieobecną główną stronę tytułową, traktowana jako główne
źródło danych (np. okładka, nagłówek, winieta, strona redakcyjna)
system pisma — sposób zapisu języka przy pomocy znaków graficznych; system znaków służący do
utrwalenia lub zastąpienia języka mówionego przez zapis (zobacz też: alfabet)
66
tabela — zestawienie danych liczbowych lub innych, zazwyczaj ujęte w ramki i ułożone w rubryki
(kolumny i wiersze)
tablica — strona lub karta z materiałem ilustracyjnym, z tekstem objaśniającym lub bez niego,
niewliczona w ciąg stron zajętych wyłącznie lub głównie przez tekst; tablice zazwyczaj różnią
się gatunkiem i jakością papieru od pozostałych stron
tom — wyodrębniona przez autora lub wydawcę część składowa dzieła, powstała w wyniku jego
podziału logicznego, obejmująca część, jeden lub kilka woluminów; we wznowieniach dzieł
kilka tomów może wejść w skład jednego woluminu, ale jeden wolumin może też zostać
podzielony na kilka tomów (zobacz też: wolumin)
transkrypcja — przedstawienie wymowy jednego języka za pomocą znaków systemu zapisu innego
języka lub specjalnie zaprojektowanego systemu notacji (zobacz też: transliteracja, latynizacja)
transliteracja — przedstawienie znaków systemu zapisu (np. alfabetycznego, sylabicznego) jednego
języka za pomocą odpowiadających im znaków systemu zapisu innego języka (zobacz też:
transkrypcja, latynizacja)
twórca — osoba, rodzina lub ciało zbiorowe odpowiedzialne za intelektualną lub artystyczną treść
dzieła
tytuł — wyraz, wyrażenie, fraza, grupa znaków, zdanie stanowiące nazwę własną dzieła lub jego
części, umieszczone na początku tekstu, także nazwa własna książki, jej części lub zbioru
książek (serii, podserii) czy czasopisma
tytuł grzbietowy — cały bądź skrócony tytuł publikacji umieszczony na grzbiecie woluminu
tytuł kluczowy — jednoznaczna, niepowtarzalna nazwa nadana publikacji ciągłej przez sieć ISSN i
nierozerwalnie związana z jego ISSN. Tytuł kluczowy może być taki sam jak tytuł właściwy
czasopisma lub — w celu zapewnienia niepowtarzalności — może być utworzony poprzez
dodanie elementów identyfikujących lub wyróżniających, takich jak nazwa instytucji sprawczej,
miejsce wydania, oznaczenie wydania itp. (zobacz też: ISSN)
tytuł nagłówkowy — tytuł podany nad tekstem, na początku pierwszej strony tekstu
tytuł niewyróżniający — tytuł, który sam w sobie nie jest wystarczający do identyfikacji publikacji i
wymaga dodania tytułu nadrzędnego (np. tytułu książki wielotomowej czy tytułu serii głównej).
W przypadku publikacji ciągłych jest to zazwyczaj nazwa rodzajowa lub nazwa dziedziny wiedzy
bądź połączenie tych nazw (np. historia, nauki matematyczno-przyrodnicze, prace historyczne);
bywa stosowany jako tytuł sekcji, tytuł dodatków, tytuł podserii (zobacz też: tytuł sekcji, tytuł
zależny)
tytuł niezależny → tytuł wyróżniający
tytuł oboczny — druga część tytułu właściwego złożonego z dwóch członów (z których każdy tworzy
niezależny tytuł), połączonych spójnikiem „czyli” lub jego odpowiednikiem w języku polskim
lub obcym
tytuł okładkowy — tytuł umieszczony na okładce woluminu
tytuł rozkładowy — informacje występujące tradycyjnie na stronie tytułowej, umieszczone bez
powtórzeń na dwóch stronach na rozwarciu (stronie tytułowej i przytytułowej), połączone
wspólnym układem graficznym; pełni funkcje równorzędne z funkcjami strony tytułowej, obie
te strony traktuje się łącznie jako główną stronę tytułową (zobacz też: strona przytytułowa)
tytuł równoległy — tytuł właściwy wyrażony w innym języku i/lub systemie pisma
67
tytuł sekcji — indywidualny tytuł sekcji, który służy do odróżnienia jej od innych powiązanych
publikacji ciągłych, mających ten sam tytuł wspólny. Tytuł sekcji jest uzależniony od tytułu
wspólnego i nie wystarcza do identyfikacji publikacji ciągłej, bez względu na to czy jest tytułem
wyróżniającym czy nie. Oznaczenie takie jak Seria C lub Seria druga uznaje się za tytuł sekcji lub
tytuł podserii, jeżeli więcej niż jedna równoległa sekcja lub podseria jest nienumerowana. Jeżeli
w oznaczeniu zmienia się numeracja, uznaje się je za część numeracji publikacji ciągłej lub serii
(zobacz też: tytuł zależny)
tytuł skrócony — tytuł stanowiący tylko najistotniejszą część tytułu właściwego, często umieszczany
na stronie przedtytułowej (zobacz też: przedtytuł)
tytuł właściwy — tytuł uznany za główny tytuł książki jedno- lub wielotomowej, serii czy cyklu. Tytuł
właściwy zawiera wszelkie tytuły oboczne, ale nie obejmuje tytułów równoległych i dodatków
do tytułu. W przypadku publikacji zawierających kilka indywidualnych dzieł (współwydanie,
dzieła współwydane) tytułem właściwym jest tytuł wspólny. Uznaje się, że publikacje złożone z
kilku indywidualnych dzieł współwydanych bez wspólnego tytułu nie mają tytułu właściwego.
tytuł wspólny — (1) tytuł właściwy publikacji zawierającej kilka indywidualnych dzieł, z których
przynajmniej jedno było uprzednio wydane oddzielnie, niebędący tytułem żadnego z tych dzieł;
(2) tytuł wiążący całą grupę sekcji, a w przypadku dodatku ciągłego lub podserii o
niewyróżniającym tytule indywidualnym — tytuł serii głównej (zobacz też: podseria, sekcja,
tytuł sekcji, współwydanie, współwydany)
tytuł wyróżniający (niezależny) — tytuł wystarczający samodzielnie do identyfikacji publikacji
tytuł z żywej paginy — tytuł dzieła, części lub rozdziału występujący w żywej paginie (zobacz też:
żywa pagina)
tytuł zależny — (1) tytuł sekcji oraz niewyróżniający tytuł indywidualny dodatku ciągłego lub podserii,
który do identyfikacji danej publikacji ciągłej wymaga dodania tytułu wspólnego; (2) tytuł
niewystarczający samodzielnie do identyfikacji pojedynczego tomu książki wielotomowej i
który wymaga dodania tytułu nadrzędnego — tytułu książki wielotomowej (zobacz też: tytuł
sekcji)
verso — druga (odwrotna, parzysta) strona karty
wariant tytułu — tytuł, którego nie uznano za tytuł właściwy ani za dodatek do tytułu (np. tytuł
skrócony, tytuł grzbietowy, tytuł okładkowy, tytuł równoległy)
wielotomowa publikacja zwarta → książka wielotomowa
winieta — (1) oznaczenie tytułu, własności, redaktorów itp. gazety lub czasopisma; umieszczana w
różnych miejscach: w gazetach zazwyczaj na stronie redakcyjnej lub na szczycie pierwszej
strony, w czasopismach zazwyczaj na stronie zawierającej spis treści; (2) dekoracyjna
kompozycja graficzna o charakterze ornamentalnym lub figuralnym, występująca wspólnie z
tekstem, lecz niestanowiąca jego ilustracji, umieszczana na stronie tytułowej, na początku lub
na końcu określonego fragmentu tekstu bądź na marginesie
wkładka — (1) publikacja wydawana (regularnie lub sporadycznie) z inną publikacją, do której jest
dołączana luzem lub trwale przymocowana; (2) dowolny materiał drukowany, np. mapa,
ilustracja, formularz subskrypcyjny, dodatek reklamowy itp. dołączony luzem (nieoprawiony)
do książki lub czasopisma, który nie jest integralną częścią publikacji (zobacz też: dokument
towarzyszący)
68
wolumin — (1) jednostka introligatorska, zespół kart uformowany w jednostkę fizyczną objętą
wspólną oprawą; zawiera całość dzieła, kilka dzieł lub fragment dzieła, obejmuje jeden lub kilka
tomów; (2) jednostka biblioteczna, tom (zobacz też: tom)
współoprawny — określenie stosowane w odniesieniu do dzieła, które już po opublikowaniu
umieszczono w jednym woluminie razem z co najmniej jednym innym dziełem, wtórnie, w
sposób niezgodny z zamierzeniem wydawcy każdego z dzieł oprawiono razem (zobacz też:
klocek introligatorski; współwydany)
współtwórca — osoba lub ciało zbiorowe współdziałające przy powstawaniu publikacji: tłumacz,
redaktor, ilustrator itp. (zobacz też: określenie rodzaju współpracy)
współwydanie — książka zawierająca dwa lub więcej dzieł, z których przynajmniej jedno było
uprzednio wydane oddzielnie, opublikowana pod tytułem niebędącym tytułem żadnego z
zawartych w niej dzieł lub bez takiego tytułu (zobacz też: współwydany, tytuł wspólny)
współwydany — określenie stosowane w odniesieniu do dzieła wydanego przez wydawcę z jednym
lub wieloma innymi dziełami, pod tytułem niebędącym tytułem żadnego z tych dzieł lub bez
takiego tytułu, na ogół z własną stroną tytułową i odrębną paginacją, przy czym przynajmniej
jedno z tych dzieł było uprzednio wydane oddzielnie (zobacz też: współwydanie, tytuł
wspólny; współoprawny)
wydanie — wszystkie materializacje publikacji, które zawierają zasadniczo tę samą treść
wydawca — ciało zbiorowe lub osoba organizująca proces wydawniczo-produkcyjny publikacji, to
znaczy przygotowująca i wydająca publikację przeznaczoną do publicznej sprzedaży lub
rozpowszechniania, zazwyczaj na podstawie umowy, w której wydawca otrzymuje określone
wyłączne prawa w zamian za ponoszenie ryzyka finansowego wydania oraz zgodę na
wynagrodzenie dla autora, przeważnie w postaci udziału w zyskach; w przypadku starych
druków ta sama osoba często była jednocześnie wydawcą i drukarzem; od połowy XIX wieku
funkcje te zostały rozdzielone i są pełnione przez różne podmioty
wydawnictwo — ciało zbiorowe przygotowujące publikację tekstu autora, organizujące proces
wydawniczy
wyklejka — dwukartkowa składka przyklejona do wewnętrznej strony okładki oraz do pierwszego
bądź ostatniego arkusza woluminu
wykres — graficzne przedstawienie rozwoju, przebiegu zjawisk, zależności między określonymi
wielkościami itp.
wyróżnienie typograficzne — odrębny od podstawowego sposób złożenia (zestawienia tekstu i
innych elementów graficznych) pojedynczych wyrazów, zdań lub całych ustępów tekstu w celu
ich uwydatnienia; najczęściej stosowane środki wyróżnienia typograficznego to: kursywa,
pogrubienie, wersaliki, kapitaliki, druk rozstrzelony (spacja), inny rodzaj czcionek, kroju i
wysokości (stopnia) pisma, linie, ramki, ornamenty, inny kolor druku
wznowienie (reedycja) — każde następne wydanie danej pracy; może zawierać zmiany w stosunku
do poprzednich wydań (zobacz też: wydanie)
zeszyt — najmniejsza niepodzielna część publikacji ciągłej; jedna z kolejno ukazujących się po sobie
części publikacji ciągłej
zeszyt wydawniczy → poszyt
znak umowny — znak interpunkcyjny poprzedzający, oddzielający i/lub oznaczający strefy i elementy
opisu bibliograficznego
69
zwój — dokument składający się z jednej lub więcej kart pergaminu lub papieru zszytych razem
szeregowo i zrolowanych
źródła danych— źródło lub źródła danych bibliograficznych, z których przejmuje się informacje do
poszczególnych stref i/lub elementów opisu bibliograficznego. Może to być główna strona
tytułowa, inne wskazane miejsce w publikacji, cała publikacja lub źródła danych spoza niej (np.
bibliografie, w tym narodowe, katalogi, wiarygodne źródła informacyjne, także internetowe).
Poszczególne strefy opisu mają wyznaczone źródła, z których należy przejmować dane. Dane
pochodzące ze źródeł innych niż podstawowe zazwyczaj podaje się w nawiasie kwadratowym.
W przypadku niektórych elementów i stref opisu istnieje hierarchia źródeł danych (zobacz też:
podstawowe źródła danych)
żywa pagina — wiersz nad kolumną druku (oddzielony linią lub nie) zawierający numer strony, tytuł
dzieła, części lub rozdziału; w zbiorach dzieł wielu autorów: także imiona i nazwiska autorów; w
encyklopediach i słownikach: pierwsze i ostatnie hasło strony; w bibliografiach i katalogach:
numer pozycji itd. (zobacz też: paginacja, tytuł z żywej paginy)
70

Przepisy Katalogowania - Artykuł

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Przepisy Katalogowania - Artykuł

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Biblioteka Narodowa 2019

Niniejsze opracowanie zawiera przepisy katalogowania dla artykułu z czasopisma i pracy

Przepisy katalogowania artykułu oparto na zaktualizowanym w ostatnich latach standardzie

Istotne uzupełnienie tekstu Przepisów katalogowania stanowią aneksy, w których

1.1. Zawartość i budowa opisu

Opis bibliograficzny dokumentu niesamoistnego wydawniczo (artykułu z czasopisma, rozdziału

Elementy opisu są zgrupowane w trzech strefach. Występowanie poszczególnych elementów

a) strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności:

b) strefa cyklu i artykułu wieloczęściowego:

W katalogowanej pozycji większość elementów może:

1.2.1. Układ graficzny

2. Teaching listening to university students : methodological and cognitive dimension =

3. Sally Bowles / Alicja Helman. — (Portrety filmowe). — W: Kino (Warszawa). — ISSN

4. Widzialność wyzwolona spod władzy języka / Joanna Waroński. — W: Śląsk :

W nawiasie kwadratowym ( [] ) podaje się informacje znalezione poza podstawowym źródłem

1.2.3. Grupowanie elementów równoległych

9. Saint Vincent de Paul : entre la conversion de l'ambition et le mysticisme de son

11. Sprzedaż państwowych gruntów rolnych : uwagi na tle nowelizacji ustawy o

12. Proces kierownictwa II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej przed Wojskowym

1.3. Jednostka opisu

Przedmiotem opisu bibliograficznego może być:

1.4. Źródła danych

Ogólne kryteria wyboru źródła danych to:

1.4.1. Kolejność źródeł danych

1.4.2. Podstawowe źródła danych

Poszczególne strefy opisu bibliograficznego posiadają określone podstawowe źródła, z których

1.5. Język i/lub system pisma

Stosuje się dwie zasady, w zależności od strefy opisu.

Elementy opisu przejmowane z katalogowanej pozycji, a więc należące do:

1.6.1. Forma gramatyczna, ortografia

zachowuje się sformułowania, pisownię i formy gramatyczne, to znaczy:

14. Między informacją a obrazem : o funkcji fotografii w prasie / Joanna Szyłko-Kwas

• nie zmienia się form gramatycznych

16. Żyjemy w świecie rozsypanym / z Grzegorzem Miecugowem rozmawia Łukasz

• bez zmian przejmuje się znaki interpunkcyjne, w tym wielokropek

20. Świat dostanie Dzieciątko... / Jolanta Bogusławska

21. „Bogucicki” czy „bogucki”? / S. D.

22. Rozum i wiara wobec pytania: kim jestem? / Tadeusz Styczeń

• nie dodaje się rozwiązania słownego liczb wyrażonych cyframi.

24. #782# / Tomasz Kaczmarek

Sprostowania, komentarze, wyjaśnienia podaje się tylko w strefie uwag.

26. 5-(3-pyridinyl)thiazole[4,5-d]pyrimidine derivatives : synthesis and in vitro anticancer

27. Medytacja nad helleńskim światłem w „Trzech tajemnych poematach” Jorgosa

1.6.2. Duże i małe litery

32. „...ranny osioł krzyczał tak...” / Barbara Czarnecka

1.6.3. Stosowanie skrótów

Zrezygnowano ze stosowanych dotychczas łacińskich i polskich skrótów umownych oraz

34. Ostatnie lata / Immakulata J. Adamska. — (Błogosławiona Elżbieta od Trójcy

35. W: Dialog (Warszawa ; 1956). — ISSN 0012-2041. — R. 64, nr 1 (2019), s. 58-65

36. W: Roczniki Humanistyczne. — ISSN 0035-7707. — T. 66, z. 9 (2018)

37. W: Ekonomia i polityka : wokół teorii Grzegorza W. Kołodko. — s. 393-405

Wyjątek stanowią następujące przypadki:

Wykaz skrótów stosowanych w opisie bibliograficznym podano w Aneksie nr 2.

1.7. Prostowanie i wyjaśnianie danych

41. Między informacją a obrazem : o funkcji fotografii w prasie / Joanna Szyłko-Kwas

Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności obejmuje:

2.1. Znaki umowne

W strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności stosuje się następujące znaki umowne:

( : ) odstęp, dwukropek, odstęp

( / ) odstęp, prawy ukośnik, odstęp

( ; ) odstęp, średnik, odstęp

( = ) odstęp, znak równości, odstęp