Uzay Geometri

Geometride tüm noktalar kümesine uzay
denir. Uzayın bir alt kümesi olan düzlemde
(masanın yüzü, duvarın yüzü gibi) yine bir
noktalar kümesidir. Düzlem genel olarak
aşağıdaki gibi bir paralelkenar ile gösterilir.

Aynı düzlem içinde bulunmayan ve birbirini
kesmeyen doğrulara aykırı doğrular denir.
d2

d1
P
P

Yalnız bu düzlem sınırlı olmayıp, çizim olarak

bu şekilde gösterilmiştir. (P) düzlemi ile
kitabın bu sayfası aynı düzlemi
göstermektedir. d1 ∩ d2 = ∅ olup

Bir doğru ile bir düzlemin ortak iki noktası
d1 ile d2 aykırı doğrulardır.
varsa, doğru düzlemin içindedir.
1. Doğrusal olmayan üç nokta bir düzlem belirtir.
P
B

C
A
A
B

E

Bir doğru ile bir düzlemin ortak bir noktası
varsa doğru düzlemi kesir.
2. Kesişen iki doğru iki düzlem belirtir.
d

P d1 d2

A
E

3. Bir doğru ile dışındaki bir nokta, bir düzlem

belirtir.
doğru ile düzlemin ara kesiti A noktasıdır.

Kesişen iki düzlem bir doğru boyunca kesişir. A
Bu doğruya arakesit doğrusu denir.
d

4. Paralel iki doğru bir düzlem belirtir.

P

d1
d2

E
Ara kesit doğrusu
E
2
 Uzay Geometri

5. Dördü aynı düzlemde olmayan en az dört 9. Bir noktadan birden fazla düzlem geçer.
nokta uzay belirtir.
E, P ve Q düzlemlerinin ortak noktası A dır.
T
E

A C
P

B A

10. Bir doğrudan birden çok düzlem geçer.

6. Bir düzlem ile dışındaki bir nokta uzay belirtir.
d
A

7. Bir düzlemi ile dışındaki bir doğru uzay belirtir.

d
11. Farklı iki düzlemin ortak iki noktaları varsa,
bu noktalardan geçen doğru, her iki düzlemin
arakesit doğrusudur.

8. Kesişen ya da paralel olan iki düzlem uzay A

belirtir.
B

E
P Q

12. İki düzlemin doğrusal olmayan, ortak üç

noktası varsa bu iki düzlem çakışıktır.

B
A
P C
Q
P

3
 Uzay Geometri

13. Bir d doğrusu P ve Q düzlemlerinin arakesit 17. Paralel iki düzlemden birine paralel olan
doğrusuna paralel ise her iki düzleme de düzlem diğerine de paraleldir.
paraleldir.

d t

d // ⇒ P

d // (P) ve (P) // (Q)

d // (Q) olur. (E) // (P) ise
Q
(E) // (Q) dur.

E
Q
P
18. Paralel iki düzlemden birini kesen düzlem,
diğerini de keser.

14. Bir doğru ile bir düzlemin ortak noktası yoksa,

doğru düzleme paraleldir.

d (P) // (Q)

P
d // (P)

P
Q

E
15. Aynı düzlemde bulunan iki doğrunun ortak
noktaları yoksa, bu iki doğru paraleldir.
19. Paralel iki düzlemden birini kesen doğru,
diğer düzlemi de keser.
d1
d1 // d2
d2 d

P (P) // (Q)

A
P
16. Bir Q düzlemine, dışında alınan bir noktadan
yalnız bir paralel düzlem çizilebilir.

B
A Q

A ∈ (P) P

(P) // (Q)

Q
20. İki düzlem ya paraleldir ya da kesişir.

4
 Uzay Geometri

21. Düzlemin dışındaki bir noktadan düzleme 25. Bir doğrunun üzerindeki bir noktadan, bu
yalnız bir dik doğru çizilebilir. doğruya birden fazla dik doğru çizilebilir.
A
d

22. Düzlem dışındaki bir noktadan, düzleme dik

çizilen bir doğru, düzlemi kestiği noktadan 26. n tane doğru bir düzlemi en az n + 1 bölgeye,
geçen doğruların tümüne dik olur. 2
n +n+2
en çok bölgeye ayırır.
2
d

A
UZAYDA BAZI GEOMETRİK YERLER

1.

T K

23. Düzlemin dışındaki bir noktadan geçen ve

düzleme dik olan birden fazla düzlem vardır.
A C B

A
İki noktaya eşit uzaklıkta olan noktaların
kümesi, orta dikme düzlemidir.

2.
K

24. Paralel iki doğrudan birini dik kesen doğru,

diğerini de ya dik keser ya da dik durumlu
olur.
O
d A C
P B
A

A, B, C gibi üçü aynı doğru üzerinde olmayan

d1 sabit üç noktadan eşit uzaklıkta bulunan
noktaların geometrik yeri, bu üç noktadan
d2 geçen çemberin merkezinden çember
E düzlemine çıkılan dik doğrudur.

5
 Uzay Geometri

3. şeklin tüm noktalarının izdüşümünü almak

gerekir.

A Aşağıdaki izdüşüm şekillerini inceleyiniz.

L
A
K
f
M

Q
P f′
E A′

P
Kesişen düzleme eşit uzaklıktaki noktaların
geometrik yeri bu iki düzlemin oluşturduğu iki
düzmeli açının açıortay düzlemidir.
A noktasını dik izdüşümü A′ noktası

f eğrisinin dik izdüşümü f′ eğrisi
4. Sabit bir noktadan eşit uzaklıkta olan
noktaların kümesine düzlemde çember, B
uzayda küre denir.
Kürenin bir düzlemle A
arakesiti bir R
çemberdir.
O R
(Merkezi M ve yarı- A B
çapı R olan küre)
C A′ B′
C küre üzerinde bir
nokta ve [AB] çap ise P

m(ACB) = 90° dir. O r

[AB] doğru parçasının izdüşümü [A′B′] doğru
parçasıdır.
(Küre kesitinin yüzeyi
merkezi O ve yarıçapı
P
r olan bir dairedir.)
A
B
D
C
DİK İZDÜŞÜM
Q
Bir A noktasından bir P düzlemine çizilen dik A′
α B′
doğrunun düzlemi kestiği A noktasına, A
noktasının P düzlemindeki dik izdüşümü D′
denir. Bir noktalar kümesinin bir düzlem C′
üzerindeki dik izdüşümü, bütün noktaların bu
düzlem üzerindeki dik izdüşümlerin
kümesidir.
İki düzlem arasındaki açıya ölçek denir. (P)
ve (Q) düzlemlerinin ölçek açısı α dır.
Yani bir doğru parçası ya da bir şeklin bir
düzlem üzerindeki izdüşümünü bulmak için
(P) düzlemindeki ABCD dörtgeninin (Q)
düzlemindeki izdüşümü A′B′C′D′ dörtgenidir.

6
 Uzay Geometri

ABCD ve A′B′C′D′ dörtgenleri eş şekiller S′ = S ⋅ cosα

değildir.
Ö Z E T
Yani (P) düzlemindeki bir çemberin
izdüşümü, (Q) düzleminde bir çember olmaz.

(P) ve (Q) düzlemleri paralel olursa, (P) deki UZAY KAVRAMI VE
bir şeklin izdüşümü, (Q) düzleminde yine KONUM AKSİYOMLARI
kendisi olur.
1. Uzayda farklı iki doğrunun en çok bir ortak
noktası vardır.
İzdüşüm Uzunluğunun ve 2. Uzayda bir doğru ve bu doğru üzerinde
Alanının Bulunması bulunmayan bir nokta bir düzlem belirtir.
3. Uzayda kesişen farklı iki doğru bir düzlem
1. belirtir.
P
4. Bir doğru, üzerinde bulunmadığı bir düzlemi
keserse arakesiti bir noktadır.
B
5. Farklı iki düzlemin bir ortak noktası varsa bu
nokta ortak doğru üzerindedir.
A
6. Farklı iki düzlemin en çok bir ortak doğrusu
vardır.
Q
7. Farklı iki düzlem kesişirse, bu düzlemlerin
α
arakesiti bir tek doğrudur.

A′ B′

PARALELLİK AKSİYOMLARI
(P) ve (Q) düzlemlerinin ölçek açısı α dır. (P)
düzlemi içindeki [AB] nin (Q) düzlemindeki 1. Uzayda paralel iki doğru bir tek düzlem belirtir.
dik izdüşümü [A′B′] ise
2. Uzayda bir doğru ve dışında bir nokta
|A′B′| = |AB| ⋅ cosα verildiğinde verilen noktadan geçen ve
verilen doğruya paralel olan bir tek doğru
vardır.
2. 3. Paralel iki doğrudan birini bir tek noktada
P kesen bir düzlem, diğer doğruyu da keser.
4. Aynı doğruya paralel olan farklı iki doğru
paraleldir.
S
5. Bir düzlemin içindeki bir doğruya paralel olan
ve bu düzlemin dışında bulunan bir doğru bu
düzleme paraleldir.
Q
6. Bir doğru bir düzleme paralelse bu
α düzlemdeki bir A noktasından geçen ve bu
doğruya paralel olan doğru bu düzlemin
S′ içindedir.
7. Bir doğru bir düzleme paralelse bu
(P) ve (Q) düzlemlerinin ölçek açısı α dır. (P) düzlemdeki bir A noktasından geçen ve bu
düzlemindeki bir bölgenin alanı S, bu doğruya paralel olan doğru bu düzlemin
bölgenin (Q) düzlemindeki izdüşümünün içindedir.
alanı S′ ise

7
 Uzay Geometri
8. Kesişen iki düzlemin her birine paralel olan
bir doğru, bu düzlemlerin arakesit doğrusuna
paraleldir.
9. Aynı düzleme paralel olan ve kesişen iki
doğrunun belirttiği düzlem ilk düzleme
paraleldir.
10. Uzayda bir düzlem ve bu düzlemin dışında
bir nokta verildiğinde, verilen noktadan geçen
ve verilen düzleme paralel olan bir tek
düzlem vardır.
11. Paralel iki düzlemin birinin içindeki her doğru
diğer düzleme paraleldir.
12. Paralel iki düzlemden birine paralel olan bir
düzlem diğerine de paraleldir.
13. Paralel iki düzlemden birini kesen bir düzlem
diğerini de keser ve arakesit doğruları
paraleldir.
14. Paralel iki düzlemden birini kesen bir doğru
diğerini de keser.
UZAYDA DOĞRULARIN VE
DÜZLEMLERİN DİKLİĞİ
1. Bir düzlemin kesişen iki doğrusuna kesişme
noktasında dik olan bir doğru, bu düzleme
diktir.
2. Paralel iki düzlemden birine dik olan bir doğru
diğer düzleme de diktir.
3. Aynı doğruya farklı noktalardan dik olan iki
düzlem birbirine paraleldir.
4. Bir noktadan geçen ve bir doğruya dik olan
bir tek düzlem vardır.
5. Uzayda bir doğru parçasının uç
noktalarından eşit uzaklıkta bulunan
noktaların kümesi, bu doğru parçasının orta
dikme düzlemidir.
6. Aynı düzleme dik olan iki doğru birbirine
paraleldir.
7. Paralel iki doğrudan birine dik olan düzlem
diğerine de diktir.
8. Bir düzlemin dışındaki bir noktadan geçen ve
düzleme dik olan bir tek doğru vardır.
9. Bir düzlemin dışındaki bir noktadan geçen ve
düzleme dik olan bir tek doğru vardır.
10. (Üç Dikme Teoremi): Bir düzlemin dışında
bulunan bir noktadan bu düzleme ve düzlem
içindeki bir doğruya birer dikme çizilirse iki
dikme ayağını birleştiren doğru düzlem
içindeki doğruya diktir.
11. Bir düzleme dik olan bir doğruyu içinde
bulunduran düzlemler bu düzleme diktir.
12. Paralel iki düzlemden birine dik olan bir
düzlem diğerine de diktir.
13. Bir doğru iki düzlemden birine paralel,
diğerine dik ise bu iki düzlem birbirine diktir.
KATI CİSİMLERİN ALAN VE HACİMLERİ
E′
A′ D′
P B′ C′
E
A D
Q B C
P ve Q birbirine paralel iki düzlemdir.
ABCDE ve A′B′C′D′E′ birbirine eş çokgensel
bölgelerine prizmanın tabanları denir.
[AA′], [BB′], [CC′], [DD′] ve [EE′] doğru
parçaları prizmanın yan ayrıtlarıdır.
[AB], [BC], [CD], ...
[A′B′], [B′C′], [C′D′], ... doğru parçaları da
prizmanın taban ayrıtlarıdır.
Prizmalar tabanlarına ve dik ya da eğik
oluşlarına göre adlandırılırlar.
(Üçgen eğik prizma, kare dik prizma gibi)
A′ C′ A′ C′
B′
B′
A A
C C
 Uzay Geometri

Bir düzlemin dışındaki bir A noktasından bu

düzleme ve düzlem içindeki bir d doğrusuna
[AH] ve [AB] dikmeleri çizilirse, [HB] ⊥ d olur.
[a] [AH] ⊥ [HB] ve [AB] ⊥ d ⇒ [HB] ⊥ d olur.
[b] [AH] ⊥ [HB] ve [HB] ⊥ d ⇒ [AB] ⊥ d olur.
[c] [AB] ⊥ d ve [HB] ⊥ d, [HB] ⊂ (P)
Eğik prizmada yan yüzler birer paralelkenar
ve dik prizmada yan yüzler birer ⇒ [AH] ⊥ [HB] olur.
dikdörtgendir. Not:

Hacim = v = (Taban alanı) ⋅ (Yükseklik) d

Alan = S = Bütün yüzlerin alanları toplamı

A′ d1
C′

d2
P
B′

K
L Bir d doğrusu (P) düzlemine A noktasında dik
L M ise A noktasından geçen bütün doğrulara da
diktir.

A
C ÖZEL PRİZMALAR

E Dikdörtgenler Prizması

Not: Prizmanın yanal altlarına dik bir Bütün yüzleri dikdörtgen olan prizmadır.
düzlemle kesitten elde edilen KLM üçgeninin
dik kesiti denir. D′ C′

Hacim = Alan(KLM)⋅L

A′ c
Üç Dikme Teoremi B′

O
D C
A
b

A a B

Alan = S = 2 (ab + ac + bc)

B
H
d
Hacim = v = a ⋅ b ⋅ c
P

2 2 2
Cisim Köşegeni: |AC′| = |BD′| = a +b +c

9
 Uzay Geometri

Not: [B′H] = h (eğik silindirin yüksekliği)

|AO| = |BO| = |C′O| = |D′O| dur. [AA′] = [BB′] (Ana doğrular)
2
Hacim = πr ⋅ h

α = Yan yüzün taban düzlemi ile yaptığı

açıdır.
KÜP Dik Silindir

Bütün yüzleri kare olan bir prizmadır. Ana doğruları tabana dik olan silindire dik
silindir veya dönel silindir denir.
D′ C′
O1
r
r O1 r B′ N M
A′ c
B′ A′

D C

b h h h h

A a B
2πr
A r O2 r
2 B K L
Alan = S = 6a r
O2
3
Hacim = v = a

Yan yüzün açılımı KLMN dikdörtgeni

Cisim köşegeni = |BD′| = |AC′| = a a olduğuna göre

Yanal alan = 2πrh

SİLİNDİR 2
Bütün alan = 2πrh + 2πr
Tabanı daire olan prizmaya silindir denir. 2
Hacim = πr ⋅ h

r
A′ O B′
PİRAMİT
T

h
α
C
A r D
O B H

A B
10
 Uzay Geometri

(Taban alanı) ⋅ (Yükseklik)

Hacim =
Bir düzlemde bulunan bir çokgen ile bu 3
düzlemin dışında bir T noktası alalım. T
noktası ile bu çokgenin tüm noktaları
birleştirildiğinde oluşan cisme piramit denir.
Tabanı ABCD dörtgeni ve tepe noktası T olan
bir piramit (T, ABCD) şeklinde yazılır.
1. Tabanı herhangi bir çokgen

2. Yan yüzleri birer üçgen Kesik Piramit

3. Yanal alanı, yan yüzleri oluşturan üçgenlerin

alanları toplamına eşittir. T

4. Tüm alanı, yüzlerin alanları ile taban alanının

toplamına eşittir.
h′
(Taban alanı) ⋅ (Yükseklik)
5. Hacim = D′ C′
3
h
A′
B′
Düzgün Piramit
D
C
T

A B

hy
h
Bir piramit, tabana paralel bir düzlemle
C
D kesildiğinde taban düzlemi ile kesit yüzeyi
α arasında kalan kısma kesik piramit denir.
O a/2 E

(T, ABCD) piramiti ile (T, A′B′C′D′) piramidi
.............
A a B

Taban alanları oranı benzerlik oranının
karesine eşittir.
Tabanı düzgün çokgen ve yüksekliği taban
2 2
merkezinden geçen piramittir. Alan(ABCD) h  | TA |   | AB | 

=   =   =  

Yan ayrıtları eşittir. Alan(A′B′C′D′)  h′   | TA′ |   | AB′ | 

|TA| = |TB| = |TC| = |TD|
Hacimleri oranı benzerlik oranının küpüne

eşittir.

|OT| = h (piramidin yüksekliği)
3 3
v(T, (ABCD)  h   | TA |   | AB | 

|TE| = hy (yanal yükseklik)
=   =   =  
v(T, A ′B′C′D′)  h′   | TA ′ |   | AB′ | 

m(TEO) = α° (yaz yüzün taban düzlemi ile
yaptığı açı)
Kesit piramidin hacmi, tüm piramidin
hacminden içteki küçük piramidin hacmi
(Taban çevresi)⋅ (Yanal yükseklik) çıkartılarak bulunur.

Yanal Alan=
2

Alan(ABCD) = S ve Alan(A′B′C′D′) = S1 ise

11
 Uzay Geometri

h − h′

Hacim = (s + S1 + S ⋅ S1 ) olur.
3

2
Alan = 2a 3
Düzgün Dörtyüzlü
3
Bütün yüzleri eşkenar üçgen olan piramide a ⋅ 2
Hacim = dır.
düzgün dörtyüzlü denir. 3
T
KONİ

Tabanı daire olan piramittir.

a a

hy
h Dik Koni
A C
Yüksekliği taban merkezinden geçen koniye
a/2 dik koni veya dönel koni denir.
G
a
E
a/2 T T

B
α
G, ABC üçgeninin ağırlık merkezidir.

a 6 L L L L

|TG| = h = (yükseklik) h
3

a 3

|TE| = hy = (yanal yükseklik)
2 r
2πr
A B K L
O
2

Alan = a 3
(Dik koninin kapalı hali) r
3
a ⋅ 2 (L = Ana doğru)

Hacim = O
12

(Koninin açık hali)

Düzgün Sekiz Yüzlü
2π ⋅ Lα α r
Bütün ayrıtları a olan iki kare piramit taban | KL |= = 2πr ⇒ =
tabana çakıştırılırsa oluşan cisme sekizyüzlü 360


360

L
denir.
2
E π ⋅L ⋅ α 2 r

Yanal Alan = = πL ⋅ = πr ⋅ L
360

L
a 2
a a a
Bütün alan = πr⋅L + πr
D
C

12
O

A
 Uzay Geometri

2 2. b kenarı etrafında 360° döndürülürse

πr ⋅ h

Hacim =
3 2
4 πS
v=
3⋅b
3. c kenarı etrafında 360° döndürülürse
2
4 πS
v=
3⋅c
Kesik Koni KÜRE
T

h1
R
O
r1
O h

r Uzayda sabit bir noktaya eşit uzaklıkta olan

A noktaların kümesine küre denir.
O B
2
Alan = 4πR
(h − h1 )π 2 3
Kesik koninin hacmi= (r2 + r1 + r ⋅ r1 ) 4πR
3 Hacim =
3
Üstteki küçük koni ile tüm koni benzerdir.
Kesik koninin hacmi, tüm koni ile üstteki Not:
koninin farkı düşünülerek formül
kullanılmadan da bulunabilir.
O r

BİR ÜÇGENİN BİR KENARI ETRAFINDA x R

DÖNMESİ İLE OLUŞAN CİSMİN HACMİ
O
A

c b
Bir küre, merkezinden x birim uzaklıkta
kesildiğinde, oluşan kesit yüzeyi bir dairedir.
2
Taralı alan = πr dir.
B a C

Alan(ABC) = S olsun.
1. a kenarı etrafında 360° döndürülürse, oluşan
2
4πS
cismin hacmi dir.
3⋅a

13
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

Analitik düzlem: y
2
IR = IR × IR = {(x, y)|x ∈ IR ve y ∈ IR}

y2 B
y

Apsis E
y0

P(xo⋅yo)
yo y2
A
II I Ordinat y1
y0

IR x y1
O xo D F C
x
O x1 x0 x2
III IV

ABCD dik yamukta EF orta taban

IR

y1 +y 2 x1 +x 2
y0 = , x0 =
2 2
I II III IV
Apsis + – – +
Ordinat + + – –

İki nokta arasındaki uzaklık ve orta nokta

y2 B

y y2 – y0
C
y0 E
B(x2, y2) x2 – x0
y2
y0 – y1
(y2 – y1) A
y1
x0 – x1 D
A(x1, y1)
y1 C

(x2 – x1) x
O x1 x0 x2
x
O x1 x2
BCE ∼ CAD olduğundan

| BC | y −y | BC | x 2 − x 0
ABC dik üçgeninde Pisagor bağıntısına göre = 2 0 =
| AC | y 0 − y 1 | AC | x 0 − x 1

2 2
| AB |= x 2 − x 1 ) + ( y 2 − y 1 )

14
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

D(x4, y4) C(x3, y3) Doğrunun Eğimi

1. y

P(x0, y0)

(+)

A(x1, y1) B(x2, y2) α

x
O
ABCD paralelkenar
d
x1 + x 3 x 2 +x 4
x0 = = ⇒ x1 + x 3 = x 2 +x 4
2 2
Eğim = m = Tanα
y1 + y 3 y2 + y4
y0= = ⇒ y1 + y 3 = y 2 + y 4
2 2
2.
y

Köşelerinin koordinatları verilen üçgenin alanı

ve ağırlık merkezinin koordinatları
b
A(x1, y1)

–a α
x
O

G(x0, y0) b
0 < α < 90° m= >0
a
B(x2, y2) C(x3, y3)

3. y
G ağırlık merkezi

x1 + x 2 + x 3
x0 = b
3

y1 + y 2 + y 3
y0 = α
3
x
O a
x1 y1
1 x2 y2
Alan( ABC) = d
2 x3 y3
x1 y1

1 b
= |(x y +x y +x y ) – (x2y1+x3y2+x1y3)| 90° < α < 180° m=− <0
2 1 2 2 3 3 1 a

15
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

4. y y

b C(a, b)

5
B(4, 5)
x
O

3
A(2, 3)

α
α = 0° m=0 x
O 2 4 a

A, B ve C doğrusal ise mAB = mAC = Tanα

5. y d
5−3 b−3
=
4−2 a−2

İki noktası bilinen doğrunun denklemi

x
O
P
(x, y)

B
(x2, y2)
α = 90° eğim yok
A

(x1, y1)

İki noktası bilinen doğrunun eğimi

x −x1 y − y1
y A, B ve P doğrusal =
x 2 − x1 y 2 − y1

B
Eğimi ve bir noktası bilinen doğrunun

y2 denklemi
y2 – y1
y
A α
y1 C

x2 – x1 A(x1, y1)

m = Tanα
x
O x1 x2 α
x
O

y 2 − y1
m = Tan α =
x 2 − x1 y – y1 = m(x – x1)

16
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

Doğrunun genel denklemi 4. Orijinden geçen doğrunun denklemi

1. y
y

y = mx

y = mx + n
m
n
Eğim

x
x O 1
n O
m

5. Eksenlere paralel doğruların denklemi

2.
y y
ax + by + c = 0

c y=b
b
b

c
a
x x
O O a

x=a

a
Eğim = −
Analitik düzlemde iki doğrunun durumu
b
d1 ...... a1x + b1y + c1 = 0

d2 ...... a2x + b2y + c2 = 0

3. Eksenleri kestiği noktaları bilinen doğrunun
denklemi
a1 b1 c1 d2
1. = = d1
a2 b2 c2
y
doğrular çakışıktır.

d1
b
a1 b1 c1 d2
2. = ≠
a2 b2 c2

x d1 // d2
O a
a1 b1 d1
3. ≠
a2 b2 d2
A(x0, y0)
x y
+ =1
a b d1 ∩ d2 = {(x0, y0)}

17
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

Noktanın doğruya olan uzaklığı
Paralel iki doğru arasındaki uzaklık

P(x1, y1) d1

h d
h
d2

... ax + by + c = 0

| ax 1 + by 1 + c |
h= d1: ax + by + c1 = 0
2 2
a +b
d2: ax + by + c2 = 0

İki doğru arasındaki açı
|c 2 −c 1 |
h=
2 2
y a +b
d2

d1
d1
ℓ2
α

x h ℓ1
O
(x, y)

d2
d1 ile d2 arasındaki açı α olsun.

m 2 − m1 d1 ... a1x + b1y + c1 = 0

Tanα = ⇒
1 + m1 ⋅ m 2
d2 ... a2x + b2y + c2 = 0

d1 d2
A(2 + t, 3t + 1) noktalarının geometrik yeri:
x = 2 + t ⇒ t = x –2
α = 0° ⇔ m 1 = m2
y = 3t + 1 ⇒ y = 3(x – 2) + 1 dir.

d1

ℓ1 ve ℓ2 açıortay doğruları

| a1x + b1y + c 1 | | a2 x + b2y + c 2 |

α = 90° d2 ⇔ m1 ⋅ m2 = –1 h= =
a12 + b12 a 2 2 +b 2 2

18
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

Doğru demeti A(x1, y1) noktasının Ox eksenine göre

simetriği (Bx1, –y1)

A(x1, y1) noktasının Oy eksenine göre

simetriği D(–x1, y1)

A(x1, y1) noktasının orijine göre simetriği

C(–x1, –y1)

A(x1, y1) noktasının y = x doğrusuna göre

simetriği (E(y1, x1)

A(x1, y1) noktasının y = –x doğrusuna göre

simetriği F(–y1, –x1)

A(x1, y1) noktasının x = a doğrusuna göre

d1 + k ⋅ d2 = 0 (k ∈ R)
simetriği A′(2a – x1, y1)

A(x1, y1) noktasının y = b doğrusuna göre

simetriği A′(x1, 2b – y1)
SİMETRİ

1. Noktanın Noktaya Göre Simetriği

3.
A
B(a, b)

Ax1, y1) C(x, y)

A(x1, y1) noktasının B(a, b) noktasına göre

simetriği C(x, y) ise

x1 + x y1 + y d
=a , = b dir.
2 2

A′

2. y A′ : A nın d doğrusuna göre simetriği

E(y1, x1)
y=x 4.
d : y = mx + n1

D(–x1, y1) A(x1, y1)

A
x
O
ℓ : y = mx + n2

C(–x1, –y1) B(x1, –y1)

ℓ : d doğrusunun A noktasına göre simetriği

19
 Doğrunun Analitik İncelenmesi

5. y

A(a, b)

B(c, d)

x
O P(n, 0)

A′(a, –b)

|AP| + |PB| en az ise

A′, P ve B doğrusaldır.

6.
y

x
O P(n, 0)

|AP| – |BP| en çok ise

A, B ve P doğrusal olur.

20