Temat: Poezja K. I. Gałczyńskiego podr. str.

126

Wizerunek Maryi w sztuce jest jednym z bardziej popularnych motywów

ikonograficznych. Popularność wizerunku Maryi w sztuce wynikała np. z dominacji kultury
religijnej i potrzeby zamawiania przez duchownych tego typu obrazów. W czasach
współczesnych mamy do czynienia zarówno z kiczowatymi wizerunkami Matki Boskiej (np.
tandetne dewocjonalia), jak i z oryginalnymi dziełami sztuki (np. ikony).
W literaturze średniowiecznej dominowały dwa wyobrażenia Maryi: ukazywano ją
jako pośredniczkę między ludźmi a Jezusem (motyw deesis – Bogurodzica) albo jako matkę –
kobietę cierpiącą po stracie dziecka – Lament świętokrzyski.
Zarówno w literaturze, jak i malarstwie ukształtowały się określone typy przedstawień
Matki Bożej. Dzieła plastyczne zwracają uwagę na dostojeństwo, powagę, pobożność,
pogodny wyraz twarzy Maryi, kolor jej szat (biel i błękit). Maryja wzbudza respekt i
szacunek. Na obrazach przedstawiających Matkę Bożą jako kobietę cierpiącą po stracie syna
dominuje ból, żal, cierpienie. Dzieła tego typu bardzo często idealizują Maryję.

Interpretacja wiersza K. I. Gałczyńskiego Serwus, madonna

1. Rodzaj liryki, co o nim świadczy?

Jest to liryka bezpośrednia – zaimki osobowe (ja, mnie, mną), czasowniki w 1. os. lp. (nie
umiem, nie dbam)

2. Kreacja podmiotu lirycznego

Podmiot liryczny jest człowiekiem, który nie rości sobie pretensji do bycia intelektualistą
(niechaj tam inni księgi piszą, przecie nie dla mnie spokój ksiąg), to poeta (nie gardź
wiankiem poety, znają mnie redaktorzy) i osoba wchodząca w konflikt z prawem (łotra i
łobuza, zna [mnie] policja konna)

3. Charakterystyka stosunku osoby mówiącej w wierszu do świata

Podmiot liryczny ma świadomość, że nie jest twórcą genialnym i wyjątkowym (Byli inni
przede mną. Przyjdą inni po mnie); twierdzi, że nie umie pisać ksiąg, a sława go nie
interesuje. Uważa, że życie jest jak sen wariata śniony nieprzytomnie – nieprawdziwe,
szalone. Przyznaje, że jego żywiołem jest noc, alkohol, świat cyganerii.

4. Interpretacja postaci tytułowej „madonny”. Jakie ma ona znaczenie dla podmiotu

lirycznego?

Tytułowa madonna to opiekunka, którą podmiot liryczny pamięta z dzieciństwa. Być może –
obrazoburczo – chodzi o Matkę Boską. Wskazywałaby na to budowa wiersza, w którym
obecne są apostrofy do madonny niczym w Bogurodzicy. Jest to z pewnością ideał, ktoś bliski
osobie mówiącej w wierszu i jednocześnie ktoś, kogo czci (splata jej wieńce) – zwraca się do
niej serwus, nazywa matką, kochanką i muzą. Być może jest to uosobienie poezji, patronka
sztuki
5. Które elementy wiersza można uznać za poważne, a które mają wydźwięk ironiczny.
Postaw hipotezę, w jakim celu poeta zestawił ze sobą powagę i żart.

Elementy poważne Elementy ironiczne

księgi; sława dźwięczy jak wieża serwus, madonna; sen wariata, łotr i łobuz
studzwonna; Byli inni przede mną. Przyjdą
inni po mnie; życie wiekuiste; śmierć płonna

Hipoteza: Podmiot liryczny, który można utożsamić z poetą, burzy powagę utworu, aby
pokazać, że jest zwyczajnym człowiekiem – nie wspaniałym, nieomylnym twórcą, ale osobą
popełniającą błędy, która potrzebuje kogoś takiego jak madonna. Cechuje go duże poczucie
humoru, dystans do samego siebie i realistyczny ogląd świata.
PRACA DOMOWA
Wykonaj pisemnie zadanie 3 z podręcznika ze str. 127.