Gloria Victis. Eliza Orzeszkowa.

1. Nowela.
2. Czas i miejsce akcji. Polesie Litewskie. Rok 1863. Od wiosny do jesieni. Czas trwania
powstania styczniowego.
3. Bohaterowie.

 Maryś Tarłowski – dwudziestoletni chłopiec, delikatna twarz, nieśmiały, wątła

budowa. Mimo to bardzo dzielny, nieustępliwy. wykazujący się męstwem. Powstanie
styczniowe wyzwoliło w nim siły i energię. Zwolennik pracy organicznej. Maryś
uratował życie samemu Trauguttowi w jednej z potyczek. Był sierotą, miał siostrę
Anielkę. Walka nie była jego przeznaczeniem, ale trudną koniecznością, którą musiał
sprostać. Bohater tragiczny. Zabity przez Rosjan.
 Romuald Traugutt – postać historyczna. Dowódca oddziałów partyzanckich na
Polesiu. Ostatni dyktator powstania styczniowego. W utworze przedstawiony jako
doskonały strateg, odważny, mądry, lojalny. Po kolei przyrównywany do Chrystusa,
Mojżesza, Leonidasa. Sakralizacja jego postaci. Bohater tragiczny.
 Jagmin – przyjaciel Marysia, ukochany Anielki. Bohater bez skazy. Człowiek i żołnierz
doskonały. Narażając własne życie pragnął uratować Marysia, jednak oboje zginęli.
Cieszył się poważaniem i szacunkiem wśród żołnierzy. Ukazany jako anioł. Zginął w
walce.
 Anielka – podobna do brata. Żyła młodzieńczym uczuciem do Jagmina. Śmierć brata i
ukochanego była wielkim ciosem dla dziewczyny.
 Dąb to główny narrator.
4. Problematyka. „Chwała zwyciężonym” – tytuł urasta do rangi heroizmu Polaków
walczących w powstaniu. Wydarzenia i skutki powstania styczniowego.
Nastrój patetyczny. Patos – wniosły ton, nastrój powagi, podniosłość.
5. Motywy.

 dąb – symbol potęgi i niezłomności narodu polskiego.

 mogiła bezimiennych powstańców – symbol odwagi, męstwa, oddania ojczyźnie, ale
również tragizmu młodych ludzi, którzy oddali życie za naród. Również jako dramat
dla najbliższych poległych. Motyw pamięci o powstańcach i zasługach dla ojczyzny.
 powstanie – styczniowe 1863-64. Ukazanie ofiarności powstańców, ich heroizmu i
bohaterstwa.
 wolność – powstańcy, np. Tarłowski marzyli o niej i walczyli o nią. Walka o wolność
dla przyszłych pokoleń.
 motyw przyrody – chór leśnych drzew i polnych kwiatów opowiada o ważnym
wydarzeniu historycznym, czyli powstaniu styczniowym. Wiatr jest słuchaczem.
Przyroda obdarzona mocą trwania, ponadczasowego bytu, wszechwiedząca.
 sakralizacja i mitologizacja powstańców. Apoteoza (wywyższenie wydarzenia jakim
było powstanie styczniowe). Odwołania do Prometeusza i Heraklesa i do historii
starożytnej: Leonidas i Scypio.
 stylizacja biblijna (służy sakralizacji i idealizacji bohaterów i wydarzeń. Obecna na
poziomie języka i stylu). Przywołanie postaci biblijnych typu Chrystus i Mojżesz. I
motywów biblijnych
 motyw wodza – sylwetka Traugutta. Bohater narodowy, męczennik. Autorka pomija
dyktatorską biografię Traugutta i prezentuje go głównie jako wspaniałego.