Professional Documents
Culture Documents
Tiếp vật lí 1
Tiếp vật lí 1
om
1.2 Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm
.c
- Vectô vò trí cuûa chaát ñieåm:
r r r r r
OM = xi + yj + zk = r
x, y, z laø haøm theo thôøi gian ng
co
⎧x
⎪
Toïa ñoä ñieåm M: ⎨ y
an
⎪z
⎩
th
- Quyõ ñaïo cuûa chaát ñieåm M: f (x,y,z) = 0: laø taäp hôïp caùc vò trí cuûa chaát ñieåm trong
suoát quaù trình chuyeån ñoäng.
du
- Muoán tìm phöông trình quyõ ñaïo cuûa chaát ñieåm, ta khöû tham soá t ôû phöông trình
chuyeån ñoäng chaát ñieåm. Coù 2 daïng:
u
o Daïng 1: phöông trình coù chöùa tham soá t, duøng phöông phaùp theá ñeå khöû t
cu
o Daïng 2: phöông trình coù chöùa sin & cos theo t: aùp duïng sin2t + cos2t = 1
r tr
( )
r
VD1 : r = i + t 2 + 2 j
2 y
⎧ t
⎪x = ⎧t = 2 x ≥ 0
M⎨ 2 ⇒⎨ y = 4x2 + 2
⎪ y = t 2 + 2 ⎩ y = (2 x ) + 2
2
⎩
⇒ y = 4x 2 + 2
Giôùi haïn quyõ ñaïo: t ≥ 0 → 2x ≥ 0 → x ≥ 0
O
x
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
VD2:
r r r
r = ( A cos ω t )i + ( A sin ω t ) j y
⎧ x
⎧ x = A cos ω t ⎪⎪ cos ω t = A
⇒ M ⎨ ⇔ ⎨ y2 x2
⎩ y = A sin ω t ⎪ sin ω t = y + =1
⎪⎩ A A2 A2
2 2
y x
sin 2 ω t + cos 2 ω t = 1 ⇔ 2
+ 2 =1
A A
Quyõ ñaïo laø ñöôøng troøn taâm O, baùn kính A O
x
Tröôøng hôïp naøy khoâng coøn giôùi haïn quyõ ñaïo
om
r
t1 → M 1 → r1
r
t 2 → M 2 → r2
.c
r rr − rr Δ r
r
ϑ = 2 1
=
t 2 − t1 Δt
r
1.3.2 Vectô vaän toác töùc thôøi: ϑ
ng
r
co
r Δr
ϑ = lim ⎧
Δt → 0 Δ t Ñieåm ñaët: ñieåm ñang xeùt
r drr ⎪
an
r r r r
r ⎪⎩ Ñoä lôùn: ϑ = ϑ = ϑ 2x + ϑ 2y + ϑ 2z
r = x i + yj + z k
r drr dx r dy r dz r
g
ϑ = = i + j+
on
k
dt dt dt dt
2 2 2
du
r ⎛ dx ⎞ ⎛ dy ⎞ ⎛ dz ⎞
ϑ = ⎜ ⎟ +⎜ ⎟ +⎜ ⎟
⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠
u
Vd: r r
r
cu
r = (t + 1 )i + t 2 j
r r r
ϑ = i + 2 tj
r
⇒ ϑ = 1 + 4t 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
r
1.4.2 Vectô gia toác töùc thôøi: a
r
r
Δv ⎧ Ñieåm ñieåm: ñieåm ñang xeùt
a = lim ⎪ Phöông: ñöôøng thaúng ñi qua M
Δt →0 Δt
⎪ Chieàu: höôùng veà beà loõm cuûa quyõ ñaïo
r drr ⎪
ϑ= ⎪ Ñoä lôùn:
dt ⎨ r
r r r r ⎪ a = a = a x2 + a y2 + a z2
v = vx i + v y j + vz k ⎪ 2
⎛ dϑ ⎞ ⎛ dϑ y ⎞ ⎛ dϑ z ⎞
2 2
r ⎪
r dv dv x r dv y r dv z r ⎪ = ⎜ x ⎟ + ⎜⎜ ⎟⎟ + ⎜ ⎟
a= = i+ j+ k
dt dt dt dt ⎩ ⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠
2 2 2
r ⎛ dv ⎞ ⎛ dv y ⎞ ⎛ dv z ⎞
a = ⎜ x ⎟ + ⎜⎜ ⎟⎟ + ⎜ ⎟
⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠
Vd:
om
r r r
ϑ = i + 2tj
r
r dϑ r r
.c
a= = 0i + 2 j
dt
r
a = 02 + 22 = 2 ng
¾ Vectô gia toác töùc thôøi ñöôïc chieáu leân phöông tieáp tuyeán vaø phaùp tuyeán, ta coù vectô
co
r r
gia toác tieáp tuyeán at vaø vectô gia toác phaùp tuyeán a n .
⎧ r
⎪ Phöông: tieáp tuyeán vôùi quyõ ñaïo taïi M (cuøng phöông ϑ )
r
th
r ⎪ r
Chieàu: dv > 0 , ϑ 2 > ϑ1 : chuyeån ñoäng nhanh daàn => at ↑↑ ϑ
r dϑ ⎪⎪ r
at = r
dt ⎨ dv < 0 , ϑ 2 < ϑ1 : chuyeån ñoäng chaäm daàn => at ↑↓ ϑ
g
⎪
on
⎪
⎪ r dϑ
⎩⎪ Ñoä lôùn: at = at =
du
dt
Vectô gia toác tieáp tuyeán ñaëc tröng cho söï thay ñoåi veà ñoä lôùn cuûa vectô vaän toác. Ñaëc
u
cu
r
a n nhoû => R lôùn
r
a n lôùn => R nhoû
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
r r r
⎧ a = at + a n
Vectô gia toác töùc thôøi: ⎨ r
⎩ a = at + a n
2 2
r
a ñaëc tröng cho söï thay ñoåi veà ñoä lôùn vaø phöông cuûa vectô vaän toác.
om
a = axi → a ~ ax = = 2
dt dt r
1.5.1 Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu: ϑ = const( )
.c
x t
dx
ϑ= = const ⇒ dx = ϑdt ⇔ ∫ dx = ϑ ∫ dt ⇔ x = ϑt + x0
dt x0 0 ng
co
r
1.5.2 Chuyeån ñoäng thaúng thay ñoåi ñeàu: (a = const )
r r r
a = 0 ⇒ a laø at
an
ϑ
dϑ
t
dx
a= → ∫ dϑ = a ∫ dt ⇒ ϑ = at + ϑ0 =
th
dt ϑ0 0
dt
x t
1 2
⇒ ∫ dx = ∫ (at + ϑ0 )dt ⇔ x − x 0 =
g
at + ϑ0 t
on
x0 0
2
ϑ = at + ϑ0
du
1 2
Hay: at + ϑ0 t
x − x0 =
2
u
ϑ 2 − ϑ02 = 2a(x − x0 )
cu
r r
a cuøng chieàu ϑ → chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu
r r
a ngöôïc chieàu ϑ → chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu
⎧ Ñieåm ñaët: ∀ ñieåm ∈ truïc voøng troøn quyõ ñaïo (vectô truïc)
⎪ Phöông: truïc cuûa voøng troøn quyõ ñaïo
⎪⎪
ω
r
⎨ Chieàu: theo quy taéc vaën nuùt chai
⎪ ⎛S⎞
⎪ d⎜ ⎟
1 dS ϑ
= ⎝ ⎠= .
⎪⎩ r d R
Ñoä lôùn: ω = ω = =
dt dt R dt R
r r r r r r
Lieân heä giöõa ϑ , ω , R : ϑ = ω xR
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
r
1.6.2 Vectô gia toác goùc: β
r r r r r r r r
Lieân heä giöõa at , β , R : a t = β x R ( at cuøng chieàu ϑ : nhanh daàn)
a t = β .R
om
ϑ2 ω 2 .R 2
an = = = ω 2 .R 2
R R
.c
a = at2 + a n2 = R ω 4 + β 2
r r r
at = 0 → a = a n
r
th
ω = const
θ
dθ
t
ω= ⇒ ∫ dθ = ω ∫ dt ⇒ θ = ω t + θ 0
g
dt
on
θ0 0
β = const ⎫
⎬, at = β .R ⇒ at = const
R = const ⎭
u
ω
dω
t
β= ⇒ ∫ dω = β ∫ dt ⇒ ω = βt + ω0
cu
dt ω0 0
Maø:
θ
dθ
t
1
ω= ⇒ ∫ dθ = ∫ (β t + ω 0 )dt ⇒ θ = β t 2 + ω 0 t + θ 0
dt θ0 0
2
ω 2 − ω 02 = 2 β (θ − θ 0 )
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
r
1.7 Chuyeån ñoäng trong gia toác :(chuyeån ñoäng parabol)
g
r r r
a = g = − gj
r
r dϑ r
a = ⇒ d ϑ = − g j .dt
dt
r
ϑ t
r
⇔ ∫ d ϑ = ∫ − g j .dt
r
ϑ0 0
r r
ϑr
r r r r
⇔ ϑ ϑ0
= − gj t
0 ⇒ ϑ − ϑ 0 = − g j .dt
Maø: r r r
ϑ0 = (ϑ0 cos α )i + (ϑ0 sin α ) j
r r r drr
⇒ ϑ = (ϑ0 cos α )i + [(− gt ) + ϑ0 sin α ] j =
om
1424 3 1442443 dt
ϑ ϑy
r
r
[ r
]
r t
r
⇒ ∫ dr = ∫ (ϑ0 cos α )i + (− gt + ϑ0 sin α ) j dt
.c
r
maø: ϑ = ϑ x2 + ϑ y2
r
r0 0
r r r 1 r r
r − r0 = (ϑ0 cos αt )i − gt 2 j + (ϑ0 sin αt ) j ng
2
r ⎡ 1 ⎤r
co
r r
⇔ r − r0 = ϑ0 (cos α )ti + ⎢− gt 2 + ϑ0 (sin α )t ⎥ j
⎣ 2 ⎦
Maø:
an
r r
r0 = hj
th
r r ⎡ 1 ⎤r
⇒ r = ϑ0 (cos α )ti + ⎢− gt 2 + ϑ0 (sin α )t + h⎥ j
⎣ 2 ⎦
g
⎧ x = ϑ0 cos αt
⎪ x
du
M ⎨ 1 2 →t =
⎪⎩ y = − 2 gt + ϑ0 sin αt + h ϑ0 cos α (1)
u
cu
g
=> y=− x 2 + tgα .x + h (2)
2ϑ . cos α
2
0
ϑ2 ϑ B2 ϑ02 cos 2 α r r
(Vì a ↓↓ g ⇒a t B = 0, a n = g )
Ta coù: a n = => RB = =
R an g
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
• Ñoä cao max: theá tB vaøo (1)
1
⇒ y = − gt 2 + ϑ0 sin αt + h
2
1 ϑ 2 sin 2 α ϑ sin α
⇒ y B = − g. 0 + ϑ0 sin αt 0 +h
2 g g
1 ϑ02 sin 2 α
⇒ yB = g. +h
2 g
• Taàm xa (C): 2ϑ0 sin α
tC =
g
2ϑ sin α ϑ02 sin 2α
⇒ xC = ϑ0 cos α . 0 =
g g
• Hoûi goùc α ?
om
⎧ Ñeå xC max α = 45o
⎨
⎩ ϑ0 , xC cho tröôùc
.c
Vd: xC = 3hB
x C .g ng
sin β = = sin 2α
ϑo2
co
⎧α = β
⎧2α = β ⎪ 1 2
⇒⎨ ⇒⎨
⎩2α = π − β ⎪β 2 = π − β
an
⎩ 2 2
th
ϑC2 ϑo2
RC = =
on
an g. cos α
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Toùm taét baøi giaûng Chöông 1: ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM
r r r
⎧r = r '+ ro
⎪r r r r r r
⎨ϑ = ϑ '+ϑo ϑ t = ϑ ' t +ϑ n
⎪ar = ar '+ ar b n b
⎩ o
r r r r
O : r = xi + yj + zk
r r r r
O': r ' = x' i + y ' j + z ' k
r r r
⇒ OM = OO'+O' M
hay:
r r r
om
⎧ r = r '+ ro
⎪ r r r
⎨ ϑ = ϑ '+ϑo
⎪ r r r
.c
⎩ a = a '+ a o
⎧ϑ :
⎪⎪ r
r
Vaän toác ñieåm M so vôùi O ng
⎨ϑ ': Vaän toác ñieåm M so vôùi O’
co
⎪r Vaän toác cuûa O’ so vôùi O
⎪⎩ϑo :
an
⎨a ' :
⎪ar :
⎩ o Gia toác cuûa O’ so vôùi O
g
on
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt