1.

Przedstawione niżej wydarzenia podziel na dwie części, umieszczając oddzielenie przyczyny i skutki
wielkich, zamorskich wypraw Europejczyków w XVI wieku.
a)deficyt kruszców w Europie
b)powstanie kompanii handlowych
c)rozwój państwa Turków Osmańskich
d)rozwój portów atlantyckich
e)wzrost znaczenia Hiszpanii i Portugalii

Przyczyny............................ Skutki ….......................

2. Wymienione niżej ludy połącz z zamieszczonymi obok nazwami geograficznymi.
a. Aztekowie 1. Peru
b. Inkowie 2. Dolina Amazonki
c. Majowie 3. Meksyk
4. Gwatemala, Honduras
a. ….................. b..................... c...................
3.Jednym z ważnych skutków zamorskich wypraw Europejczyków było sprowadzenie do Starego
Świata nowych gatunków roślin. Zaznacz ich nazwy wśród niżej wymienionych.
a) jęczmień
b) kukurydza
c )ogórki
d)pomidory
e)ziemniaki
4. Podane niżej nazwiska wielkich odkrywców połącz z wymienionymi obok regionami
geograficznymi.
a. Ferdynand Magellan 1. San Salwador
b. Bartolomeu Diaz 2. Australia
c. Krzysztof Kolumb 3. Indie
d. Vasco da Gama 4. Filipiny
5. Przylądek Dobrej Nadziei
a. …................. b......................... c...................... d.................
5. Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które jest chronologicznie pierwsze, i oznacz je literą A,
oraz to, które jest chronologicznie ostatnie, i oznacz je literą B.
Pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba do Ameryki
Odkrycie Przylądka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diaza
Podróż Ferdynanda Magellana dookoła świata
Wypraw Vasco da Gamy na Ocean Indyjski
6. Podanym charakterystykom przyporządkuj odpowiednie nazwy ruchów religijnych, wpisując
właściwe nazwy obok tekstów.
anglikanizm, arianizm, kalwinizm, luteranizm, prawosławie
A Odłam protestantyzmu, którego wyznawcy odrzucali autorytet papieża,
obrzędy kościelne oraz sakramenty- prócz chrztu i komunii. Głosili zasadę
predestynacji i zbawienia poprzez wiarę. W Polsce wyznanie to było
popularne zwłaszcza wśród szlachty małopolskiej i litewskiej.
B Radykalny odłam protestancki, który wyodrębnił się ze zboru
kalwińskiego. Jego wyznawcy odrzucali dogmat Trójcy Świętej, a
najbardziej radykalni występowali także przeciwko panującym stosunkom
społecznym. Główne ich ośrodki znajdowały się w Pińczowie oraz
Rakowie gdzie powołali Akademię Rakowską. Zostali wygnani z Polski na
mocy uchwały sejmowej z 1658 r.
C Wyznanie reformowane. Jego wyznawcy odrzucali autorytet Kościoła
katolickiego i jego roli w interpretowaniu Słowa Bożego. Jedynym
źródłem wiary była dla nich Biblia, a z sakramentów uznawali chrzest i
komunię. Głosili potrzebę zniesienia celibatu, zakonów, hierarchii
kościelnej, instytucji kościelnych. W miejsce wszechobecnej łaciny
wprowadzili do nabożeństw języki narodowe.
7.Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
„Równolegle ze wzrostem ilości metali szlachetnych znajdujących się w obiegu, rosły ceny w Hiszpanii i w
całej Europie, przy czym nie wszystko drożało równomiernie – żywność bardziej niż wyroby przemysłowe. W
piątym dziesięcioleciu XVI w. ceny w Hiszpanii w porównaniu z pierwszym dziesięcioleciem wzrosły o 57%.
W Anglii ceny w latach 1551–1560 były o ponad 33% wyższe niż w okresie 1501–1520. We Francji w
ostatnim ćwierćwieczu XVI stulecia wzrosły one dwukrotnie w stosunku do pierwszego, w Hiszpanii zaś 2 ⅔
razy.”
Podaj termin, którym określa się opisane zjawisko ekonomiczne w Europie w XVI wieku.
Termin: ………………………………………………………………………….
8. Na podstawie tekstu źródłowego dotyczącego wypraw konkwistadorów wykonaj polecenie.
A zanim Hiszpanie na nas się podnieśli, rozpostarła się wielka choroba – ospa. [...] Bardzo była niszcząca,
bardzo wielu na nią umierało. [...] A wszędzie po drogach Hiszpanie rzucali się na ludzi. Szukali złota. [...]
A także uprowadzono niektórych z nas, mężczyzn, takich mężczyzn mocnych z natury i młodzieniaszków,
którzy byliby ich [...] posługaczami, których nazywa się swymi sługami.
Wymień dwa negatywne dla ówczesnych mieszkańców Ameryki skutki opanowania ich terytorium przez
Hiszpanów.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
9.Na podstawie opisów rozpoznaj postaci. Odpowiedzi wybierz spośród podanych i wpisz do tabeli.
Henryk VIII Jan Kalwin Marcin Luter Ignacy Loyola Filip II
1.Pochodził z Hiszpanii. Służył w armii tego państwa. Wraz z kilkoma
towarzyszami złożył śluby zakonne i opracował regułę nowego zgromadzenia,
które miało szerzyć wiarę katolicką
2.Urodził się na terenie Francji. Zamieszkał w Genewie, gdzie stworzył
chrześcijańską gminę. Głosił naukę o predestynacji
3.Swoje nauki głosił w Niemczech, m.in. w Wittenberdze. Przetłumaczył Biblię
na język niemiecki. Krytykował zbytek i zepsucie panujące w Stolicy
Apostolskiej.
4.Władca z dynastii Tudorów, który wydał w 1534 roku Akt o supremacji.
Stało się to podstawą niezależności kościoła w kraju rządzonym przez tego
władcę.

10.Jean Bodin – wybitny francuski pisarz polityczny XVI wieku- był jednym z twórców nowej
koncepcji państwa. Była to:
a. monarchia absolutna
b. monarchia oświeconego absolutyzmu
c. republika parlamentarna
..............................................................
11. Połącz dzieła z autorami:
1)Jan Chryzostom Pasek
2)Niccola Machiavelli
3)Tomasz Morus
4)Erazm z Rotterdamu

a. Utopia
b. Pochwała głupoty
c. Pamiętniki
d. Książę
1.............. 2............... 3.............. 4..............

12. Karawela to inaczej:

a. turecka szabla
b. trójmasztowy żaglowiec
c. tytuł poematu Wiliama Szekspir
d. pług koleśny
13.„Człowiekiem jestem i nic co ludzie nie jest mi obce” powiedział:
a. Leonardo da Vinci
b. Rafael Santi
d. Terencjusz
e. Tomasz Morus
..............................................................
14.Rozstrzygnij czy podane informacje są prawdziwe , czy fałszywe. Obok zdań napisz „prawda” lub
„fałsz”

A Podboju państwa Azteków w latach 1519 – 1521 dokonał Herman Cortes.

B Skutkiem opanowania Ameryki Środkowej przez Hiszpanów był

intensywny rozwój demograficzny tego regionu w XVI stuleciu.
C Odkrycie Ameryki zapoczątkowało szybki rozwój żeglugi oceanicznej i
portu w Sewilli.
15. Które wydarzenie było chronologicznie pierwsze (A) , a które chronologicznie ostatnie (B)
Wystąpienie Marcina Lutra ………………..
Pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba ………………...
Powołanie kościoła narodowego w Anglii ………………….
Utworzenie Towarzystwa Jezusowego ……………….
Wydanie edyktu nantejskiego ………………
16.Wykonaj polecenie na podstawie wykresu.

Podaj stosowaną w historiografii nazwę zjawiska, które ilustruje wykres, oraz wyjaśnij, na czym ono
polegało.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………..
17.Na podstawie tekstu i mapy wykonaj polecenie.
W przeciągu 33 dni dopłynąłem z Wysp Kanaryjskich do Indii, z flotą, jaką powierzyli mi
najmiłościwiej nam panujący król i królowa. Znalazłem wielką obfitość wysp zamieszkanych przez
niezliczone rzesze ludzi. Wszystkie je zająłem w imieniu Ich Wysokości. Na tej wyspie i na innych,
które odkryłem lub o których słyszałem, ludzie chodzą nago, jak ich matka zrodziła. Ludzie ci nie
znają żelaza ni stali, ni broni. […] Uwierzyli niezachwianie, że ja z moją flotą i ludźmi przybyłem z
nieba. Zapewniam, że mogą się Ich Wysokości przekonać, że przywiozę im tyle złota, ile zapragną, i
tyle korzeni i bawełny, ile zechcą.
 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych, a następnie ją uzasadnij.
W tekście opisano wyprawę oznaczoną na mapie cyfrą
 A. 1.
 B. 2.
 C. 3.
 D. 4.

Uzasadnienie: ……………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
18.Na podstawie ilustracji wykonaj polecenie.

Jakie cechy charakterystyczne dla sztuki renesansowej są widoczne na fresku Rafaela Santi, Szkoła ateńska?
Wskaż co najmniej trzy z nich.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………...
19.Na podstawie tekstu wykonaj polecenia.
Otóż wydaje mi się, że teraz wreszcie zrozumiałem, dlaczego najbardziej szczęśliwą i najbardziej
godną wszelkiej czci istotą jest człowiek i czemu zawdzięcza on swą niezwykłą sytuację i wybrany los
we wszechświecie […].
Już najwyższy ojciec i architekt Bóg, zgodnie z tajemnymi prawami mądrości, zbudował ten, który
widzimy, dom świata, najwspanialszą świątynię boskości. […]
Któż więc mógłby nie podziwiać człowieka, tego, o którym ze wszech miar słusznie wyrażają się święte
pisma mojżeszowe
i chrześcijańskie, nazywając go bądź wszelkim ciałem, bądź wszelkim stworzeniem, ponieważ
człowiek może siebie samego w każdy kształt ciała i w każdy kształt umysłu wyrzeźbić, przetworzyć i
przekształcić.
A. Nazwij charakterystyczną dla kultury odrodzenia postawę wyrażoną przez autora tekstu
………………………………………………………………………………………………………………
B. Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest
prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe
1. Autor tekstu wyraża konieczność zmiany sposobu myślenia na temat roli Boga w świecie. P F

2. Autor tekstu wyraża wątpliwość co do możliwości działań ludzkich. P F

20. Wyjaśnij, odwołując się do faktografii, okoliczności wydarzenia określanego w historiografii jako
noc św. Bartłomieja.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
21.Był portugalskim żeglarzem i podróżnikiem. Która informacja dotycząca Ferdynanda Magellana
jest FAŁSZYWA:
A)W 1519 r. na czele pięciu okrętów wyruszył w podróż dookoła Ziemi, kierując się na Amerykę
Południową.
B)Płynąc na południe od Brazylii wzdłuż wybrzeża odkrył cieśninę, którą nazwał Wszystkich Świętych, a
dziś nazywamy ją Cieśniną Magellana.
C)Zginął na Filipinach w potyczce z miejscową ludnością, a resztki jego załogi na jednym okręcie pod
dowództwem Sebastiana El Cano powróciły do Europy.
D)Organizacja tej wyprawy i wyposażenie okrętów było możliwe dzięki wsparciu i ofiarności króla
portugalskiego Henryka Żeglarza.
………………………..

22.Znaczenie europejskiej ekspansji kolonialnej było ogromne. Która informacja nie dotyczy skutków
wielkich odkryć geograficznych przełomu XV/XVI w.:
A) Wyniszczono kultury przedkolumbijskie, a do ciężkiej pracy zaczęto sprowadzać murzyńskich
niewolników z Afryki.
B) Do Europy zaczęły napływać cenne kruszce i nowe gatunki roślin (ziemniaki, kukurydza, kakao)
C) rozwój państwa Turków Osmańskich

23.Zasada „czyj kraj, tego religia” (cuius regio eius religio) została ustanowiona:
a)w 1534 r. w „Akcie supremacji”
b)w 1555 r. w pokoju religijnym w Augsburgu
c)w 1573 r. w Konfederacji warszawskiej
d)w 1598 r. w edykcie nantejskim
…………………………
24.Wskaż trzy cechy charakteryzujące podboje portugalskie w Ameryce.
a) brak systematycznej kolonizacji połączonej ze sprowadzaniem ludności z metropolii
b) nastawienie na zakładanie faktorii handlowych i wymianę gospodarczą
c) sprowadzenie osadników wraz z rodzinami
d)podział administracyjny zajętych obszarów na wicekrólestwa i gubernatorstwa
e) wprowadzenie systemu feudalnego w gospodarce
f) sprowadzanie niewolników na zajmowane tereny jako taniej siły roboczej w rolnictwie
25.Na podstawie informacji zawartych w tabeli sformułuj dwa wnioski na temat handlu między
Europą a Indiami.
Wymiana towarowa pomiędzy różnymi strefami gospodarczymi w XVI w.

Wywóz towarów Towary

z Indii do Europy tekstylia wełniane luksusowe, surowce przemysłowe, metale,
srebro, pieniądze, złoto
z Europy do Indii ryż, cukier, korzenie, artykuły konsumpcji zbytkowej, tekstylia
jedwabne luksusowe i codzienne, tekstylia bawełniane luksusowe
i codzienne, wyroby przemysłowe, surowce przemysłowe,
jedwab, indygo
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
26.Na podstawie drzewa genealogicznego Habsburgów uzupełnij zdania.

A. Królem zjednoczonej Hiszpanii, a wnukiem Joanny Szalonej był ………………………... .

B. Córka Władysława II Jagiellończyka ………………………... była ……………………….. cesarza
Maksymiliana II.
C. W czasie wojen religijnych we Francji cesarzem Niemiec był syn ……………………….. .
27.Przyporządkuj podanym wyznaniom odpowiednie zasady.

1 – Pismo Święte jako jedyne źródło wiary.

2 – Odrzucenie tradycji i myśli Kościoła.
3 – Głową Kościoła jest władca.
4 – Cnotliwe życie pozbawione rozrywek.
5 – Zachowanie hierarchii biskupów.
6 – Zerwanie zależności od papieża.

Anglikanizm: ………………………...
Kalwinizm: ………………………...
28. Wpisz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – obok wypowiedzeń fałszywych.

Zadanie Prawda/Fałsz
Habsburgowie zawdzięczali rozwój terytorialny swoich posiadłości
zawieranym małżeństwom dynastycznym.
W przymierzu skierowanym przeciwko Turkom, zwanym Ligą Świętą,
brali udział Habsburgowie, papiestwo oraz Anglia.
Przyczyną I wojny północnej było dążenie Szwecji do opanowania basenu
Morza Bałtyckiego.
29.Przyjrzyj się ilustracjom, a następnie wpisz w tabelę nazwy przedstawionych dzieł sztuki oraz
wymień po dwie cechy charakterystyczne malarstwa i rzeźby epoki odrodzenia

1 2

Numer Dzieło Cechy charakterystyczne

1
2

30.Wydarzenie, do którego doszło w 1526 r., to

A. powstanie zakonu jezuitów.
B. pokonanie Wielkiej Armady przez flotę Anglii.
C. podpisanie pokoju augsburskiego.
D. zwycięstwo wojsk tureckich w bitwie pod Mohaczem.