Professional Documents
Culture Documents
Podstawowa Lista Antybiotyków
Podstawowa Lista Antybiotyków
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 1 z 102
Data:
Data: Data:
Podstawowa lista
antybiotyków
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 2 z 102
Spis treści
I. Wprowadzenie ……………………………………………………………………………………………. 3
II. Szpitalna lista antybiotyków ……………………………………………………………………………. 4
III. Informacje o lekach ujętych w Szpitalnej liście leków ……………………………………………… 7
A. Penicyliny ……………………………………………………………………………………………... 7
B. Cefalosporyny ………………………………………………………………………………………… 15
C. Karbapenemy ………………………………………………………………………………………… 19
D. Monobaktamy ………………………………………………………………………………………… 24
E. Aminoglikozydy ………………………………………………………………………………………. 24
F. Fluorochinolony ……………………………………………………………………………………… 28
G. Makrolidy ……………………………………………………………………………………………... 30
H. Klindamycyna ……………………………………………………………………………………... 31
I. Tetracykliny …………………………………………………………………………………………… 31
J. Glikopeptydy ………………………………………………………………………………………….. 33
K. Linezolid ………………………………………………………………………………………………. 36
L. Kolistyna ………………………………………………………………………………………………. 37
M. Datomycyna …………………………………………………………………………………………... 39
N. Rifamycyny ……………………………………………………………………………………………. 39
O. Nitrofurany ……………………………………………………………………………………………. 41
P. Metronidazol ………………………………………………………………………………………….. 42
R. Trimetoprim i kotrimoksazol ……………………………………………………………………….. 43
IV. Okołooperacyjna profilaktyka zabiegowa ……………………………………………………………. 44
V. Stosowanie antybiotyków w zakażeniach skóry i tkanek miękkich ………………………………... 45
VI. Rekomendacje diagnostyki i terapii zakażeń ………………………………………………………… 48
A. Zakażenia układu oddechowego …………………………………………………………………… 48
B. Zakażenia układu moczowego ……………………………………………………………………… 56
C. Zakażenia w obrębie przewodu pokarmowego …………………………………………………... 58
D. Inne zakażenia ………………………………………………………………………………………... 68
VII. Zakażenia w wybranych oddziałach szpitalnych ……………………………………………………. 74
A. Oddział anestezjologii i intensywnej terapii ……………………………………………………… 74
B. Oddział ginekologiczno – położniczy ……………………………………………………………… 77
C. Oddział neonatologiczny ……………………………………………………………………………. 78
D. Oddział chirurgii urazowo – ortopedycznej ……………………………………………………… 84
E. Oddział pediatryczny ………………………………………………………………………………… 86
F. Oddział okulistyczny …………………………………………………………………………………. 101
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 3 z 102
I. Wprowadzenie
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 4 z 102
GRUPA A
Ospamox tabl. powl. 0,5 g
tabl. powl. 0,75 g
1. Amoxicillin tabl. powl. 1,0 g
zawies. 0,125g/5 ml 60 ml
zawies. 0,25g/5 ml 60 ml
Ampicillin inj. 0,5 g
2. Ampicillin inj. 1,0 g
inj. 2,0 g
Penicyllinum Cristal - Natrium inj. 1 mln JM
3. Benzylopenicillin inj. 3 mln JM
inj. 5 mln JM
Penicillinum Proc. inj. 1,2 mln JM
4. Benzylopenicillin proc.
inj. 2,4 mln JM
Ceclor kaps. 0,5 g
5. Cefaclor Vercef granulat zawiesina 0,125g/5 ml 100ml
granulat zawiesina 0,25g/5 ml 100ml
Cefaleksyna kaps. 0,25 g
6. Cefalexin
kaps. 0,5 g
Zinnat tabl. powl. 0,25 g
Ceroxim proszek zawiesina 0,125g/5 ml
7. Cefuroxime axetyl
proszek zawiesina 0,25g/5 ml
Xorimax draż. 0,5 g
Biofuroksym inj. 0,25 g
8. Cefuroxime sodium inj. 0,75 g
inj. 1,5 g
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 5 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 6 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 7 z 102
Racjonalne stosowanie leków polega na wyborze optymalnego leku do leczenia poszczególnych schorzeń
na podstawie analizy dowodów naukowych potwierdzających jego skuteczność, działań niepożądanych
oraz kosztów.
A. Penicyliny.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 8 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 9 z 102
2. Amoksycylina.
1.) Terapia empiryczna (tylko doustnie):
a) Lek z wyboru w ostrym zapaleniu ucha środkowego i ostrym zapaleniu zatok przynosowych;
dawkowanie u dorosłych: 2 x 1,5-2 g/dobę, p.o., dawkowanie u dzieci: 75-90 mg/kg/dobę, p.o.,
w 2 dawkach podzielonych,
b) W pozaszpitalnym zapaleniu płuc u dorosłych o przebiegu łagodnym lub umiarkowanym;
dawkowanie: 3 x 1 g/dobę,
c) Zaostrzenie POChP u pacjentów w mniej zaawansowanym stadium choroby w dawce 3 x lg/dobę,
d) Eradykacja Helicobacterpylori: w dawce 2 x 1 g/dobę w skojarzeniu z inhibitorem pompy
protonowej oraz metronidazalem lub klarytromycyną.
2.) Terapia celowana - zakażenia układu moczowego o etiologii Enterococcus faecalis, Streptococcus
agalactiae.
3.) Profilaktyka bakteryjnego zapalenia wsierdzia:
a) Wskazania do stosowania profilaktyki antybiotykowej:
wszystkie procedury stomatologiczne związane z naruszeniem dziąseł oraz okołoszczytowych
regionów zębów lub perforacją błony śluzowej jamy ustnej oraz w zabiegach nacięcia błony
śluzowej dróg oddechowych (np. tonsillektomia), które wykonywane są u pacjentów:
z wcześniejszym epizodem bakteryjnego zapalenia wsierdzia, protezą zastawki serca, wadą
wrodzoną serca (nieskorygowane wady przebiegające z sinicą, wady serca leczone poprzez
wszczepienie ciała obcego - w ciągu 6 miesięcy od zabiegu, skorygowane wady wrodzone
z resztkowym defektem pozostającym w miejscu wszczepienia ciała obcego, przeszczep serca
przebiegający z wadą zastawkową).
b) Dawkowanie amoksycyliny: 2 g lub 50 mg/kg u dzieci ok. 2 godz. przed zabiegiem; dopuszczalne
jest podawanie jednej dawki po zabiegu, jeżeli pacjent nie otrzymał jej wcześniej.
4.) Profilaktyka zakażenia w przedwczesnym przedporodowym pęknięciu błon płodowych, w dawce
3 x 250 mg/dobę.
3. Ampicylina (iv).
1.) Terapia empiryczna:
a) Pozaszpitalne zapalenie płuc u dorosłych w dawce 4 x 1 g/dobę iv.
b) Bakteryjne zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych u pacjentów powyżej 50 roku życia
w skojarzeniu z wankomycyną i ceftriaksonem, podawana w dawce 6 x 2 g/dobę iv.
c) zakażenia wczesne u noworodków w skojarzeniu z gentamycyną, dawkowanie zgodne z tabelą
przedstawioną poniżej.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 10 z 102
5. Kloksacylina.
Kloksacylina jest lekiem z wyboru w leczeniu zakażeń powodowanych przez gronkowce
metycylinowrażliwe.
1) Terapia empiryczna:
Zastosowanie kloksacyliny należy rozważyć w przypadku ciężkich zakażeń prawdopodobnie
powodowanych przez gronkowce metycylinowrażliwe, jednakże ze względu na wąskie spektrum
działania wybór tego leku w terapii empirycznej jest dyskusyjny i z reguły kloksacylina powinna być
stosowana w skojarzeniu z innym antybiotykiem, dotyczy to w szczególności:
a) Zakażeń pozaszpitalnych:
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 11 z 102
ciężkich pozaszpitalnych zapaleń płuc u dzieci w wieku między 3. tygodniem życia a 3. miesiącem
życia w skojarzeniu z ceftriaksonem lub cefotaksymem; kloksacylina jest podawana w dawce
100 mg/kg/dobę w 4 dawkach podzielonych.
b) Zakażeń szpitalnych:
można rozważyć w zakażeniach związanych z linią naczyniową obwodową w ośrodku z rzadkim
występowaniem MRSA, gdyż etiologię tych zakażeń stanowią przede wszystkim gronkowce
złociste.
2) Terapia celowana:
a) Kloksacylina w formie dożylnej jest lekiem z wyboru w leczeniu zakażeń wywoływanych
przez gronkowce koagulazo-ujemne wrażliwe na metycylinę, w tym zakażeń ośrodkowego układu
nerwowego, krwi, układu kostno-stawowego,
b) W leczeniu ciężkich zakażeń, takich jak bakteryjne zapalenie wsierdzia, powodowanych przez
gronkowce złociste metycylinowrażliwe jest zdecydowanie bardziej skuteczna niż wankomycyna,
c) Ograniczeniem w stosowaniu formy doustnej kloksacyliny jest jej słabe wchłanianie z przewodu
pokarmowego; powinna być stosowana jedynie w łagodnych zakażeniach tkanek miękkich,
a nie w zakażeniach, w których konieczne jest uzyskanie wysokich stężeń, np. w zakażeniach kości
i stawów
3) Dawkowanie:
a) Dawkowanie dożylne:
zakażenia umiarkowane - łagodne: 4 x 1 g iv,
zakażenia umiarkowane - ciężkie: 6 x 1 g iv,
zakażenia bardzo ciężkie, w tym bakteryjne zapalenie wsierdzia i zakażenie centralnego układu
nerwowego: 12 g iv,
na dobę w 6 dawkach podzielonych,
dawkowanie u dzieci: 100-300 mg/kg/dobę iv w 4 dawkach podzielonych.
b) Dawkowanie doustne: 4 x 500 mg; u dzieci: 50 mg/kg/dobę w 4 dawkach podzielonych.
6. Amoksycylina z klawulanianem.
1) Forma doustna:
a) Zakażenia pozaszpitalne:
nawrót paciorkowcowego zapalenia gardła bez uchwytnej przyczyny,
ostre zapalenie ucha środkowego: w przypadku braku odpowiedzi na amoksycylinę
lub wczesnego nawrotu zakażenia (do 7 dni od zakończenia kuracji) czas trwania kuracji
powinien wynosić 10 dni, tak aby dawka amoksycyliny u dorosłych i dzieci o masie ciała > 40 kg
wynosiła: 2 x 1500-2000 mg, a u dzieci o masie ciała < 40 kg: 75-90 mg/ kg/dobę w 2 dawkach
podzielonych,
ostre zapalenie zatok przynosowych: gdy leczenie amoksycylina było nieskuteczne; dawka
i czas kuracji jak w zapaleniu ucha środkowego,
zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
pozaszpitalne zapalenie płuc u dorosłych, jednakże lekiem z wyboru jest w zależności od stopnia
ciężkości amoksycylina/ampicylina lub ceftriakson/cefotaksym,
zakażenia skóry i tkanek miękkich, w tym związane z ukąszeniami zwierząt i ludzi,
zakażenia układu moczowego
b) Zakażenia szpitalne: nie należy stosować w terapii empirycznej.
2) Forma dożylna
a) Forma dożylna amoksycyliny z klawulanianem jest najczęściej stosowanym antybiotykiem
w polskich szpitalach.
b) Problemy dotyczące stosowania amoksycyliny z klawulanianem w formie dożylnej dotyczą czterech
zagadnień:
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 12 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 13 z 102
7. Tikarcylina z klawulanianem
1) Wskazania do terapii empirycznej - analiza zarejestrowanych wskazań:
a) Zapalenie otrzewnej: zalecana do stosowania w zakażeniach pozaszpitalnych o umiarkowanej
ciężkości, nie należy stosować w zakażeniach o ciężkim przebiegu,
b) Zakażenia układu oddechowego: nie jest uwzględniana w zaleceniach towarzystw naukowych
w leczeniu pozaszpitalnych i szpitalnych zapaleń płuc,
c) Zakażenia skóry i tkanek miękkich: może być stosowana w leczeniu zakażeń miejsca operowanego
oraz w umiarkowanie ciężkich zakażeniach stopy cukrzycowej, nie należy stosować w cięższych
zakażeniach, w tym w martwiczych zakażeniach tkanek miękkich,
d) Zakażenia w położnictwie i ginekologii: nieuwzględniane w wytycznych towarzystw naukowych.
e) Ciężkie i powikłane zakażenia układu moczowego: nieuwzględniane w wytycznych towarzystw
naukowych.
f) Zakażenia kości i szpiku: bardzo nieliczne badania kliniczne na małych grupach chorych.
g) Posocznica, bakteriemia.
2) Terapia celowana:
a) Antybiotyk, który może być stosowany w zakażeniach powodowanych przez Stenotrophomonas
maltophilia w sytuacji oporności lub nietolerancji kotrimoksazolu; badania in vitro wskazują
na synergizm z aztreonamem w tym wskazaniu; można rozważyć dodanie tikarcyliny
z klawulanianem do kotrimoksazolu w leczeniu ciężkich zakażeń o etiologii Stenotro
phomonas maltophilia.
b) Pałeczki Gram-ujemne: wg antybiogramu
3) Dawkowanie:
a) 1,6-3,2 g iv co 6-8 godz.
b) W ciężkich zakażeniach: 3,2 g iv co 4 godz.
8. Ampicylina z sulbaktamem.
1) Terapia empiryczna:
a) Zakażenia pozaszpitalne:
pozaszpitalne zapalanie otrzewnej; nie jest zalecana do stosowania w regionach, w których nie
potwierdzono wystarczająco wysokiej lekowrażliwości Enterobacteńaceae izolowanych z jamy
otrzewnej,
stany zapalne miednicy mniejszej w skojarzeniu z dokysyckliną,
zakażenia dróg żółciowych o umiarkowanie ciężkim przebiegu,
zakażenia tkanek miękkich i skóry, takich jak: martwicze zakażenia skóry, tkanek miękkich
i mięśni w skojarzeniu z klindamycyną (gdy etiologię może stanowić również S.pyogenes -
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 14 z 102
9. Piperacylina z tazobaktamem.
1) Terapia empiryczna
Piperacylina z tazobaktamem ma najszersze spektrum działania ze wszystkich penicylin z inhibitorem.
Szersze spektrum i skuteczniejsze działanie w porównaniu z tykarcyliną z klawulanianem dotyczy
niektórych Enterobacteriaceae produkujących beta-laktamazy i enterokoków (nie wytwarzają beta-
laktamaz):
a) Ciężkie pozaszpitalne zapalenie otrzewnej,
b) Szpitalne zapalenie otrzewnej,
c) Szpitalne zapalenie płuc,
d) Gorączka neutropeniczna,
e) Powikłane zakażenia tkanek miękkich i skóry, w tym zakażenia stopy cukrzycowej,
f) Powikłane zakażenia dróg moczowych.
2) Terapia celowana:
a) Zakażenia powodowane przez Pseudomonas aeruginosa powinny być z reguły leczone piperacylina
bez tazobaktamu.
b) Może być stosowana w leczeniu zakażeń powodowanych przez Enterobacteriaceae produkujące
ESBL, gdy stwierdza się wrażliwość in vitro; wykazano skuteczność piperacyliny z tazobaktamem
w leczeniu zakażeń układu moczowego powodowanych przez te drobnoustroje, jak również
w 10 na 11 przypadków zakażeń w innych miejscach niż drogi moczowe,jeżeli MIC piperacyliny
z tazobaktamem był < 16 mg/L.
3) Dawkowanie:
a) W ciężkich zakażeniach: 4 x 4,5 g iv,
b) W zakażeniach łagodniejszych: 3 x 4,5 g iv,
c) U dzieci < 40 kg: 240-300 mg piperacyliny/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 15 z 102
B. Cefalosporyny.
Cefalosporyny I generacji.
1. Cefazolina.
1.) Profilaktyka:
a) W profilaktyce okołooperacyjnej jest stosowana w okresie 0 - 30 min przed nacięciem powłok
skórnych; podawana jest w dawce 1 g iv, a u pacjentów o masie > 80 kg - w dawce 2 g iv; dawkę
należy powtórzyć (1 g) podczas trwania zabiegu pook. 4 godz.; dawkowanie profilaktyczne u dzieci:
25 mg/kg na dawkę,
b) Profilaktyka zakażeń Streptococcus agalactiae u pacjentów uczulonych na penicyliny
w mechanizmie nadwrażliwości typu III.
2.) Zastosowanie terapeutyczne cefazoliny jest niewielkie i obejmuje:
a) Empirycznie pozaszpitalne zakażenia tkanek miękkich, gdy etiologię może stanowić
lub Streptococcus pyogenes,
b) Zakażenia powodowane przez gronkowce w przypadku braku tolerancji pacjenta na kloksacylinę
(reakcja nadwrażliwości typu III - nienatychmiastowa), w tym bakteryjne zapalenie wsierdzia,
c) Zakażenia układu moczowego o etiologii Escherichia coli, Proteus mirabilis
d) Zakażenia w wyniku dializy otrzewnowe
3.) Dawkowanie
a) Zwykła dawka dla dorosłych: 0,5-1 g iv co 6-8 godz.,
b) Zakażenia układu moczowego: 1 g iv co 12 godz.,
c) Profilaktyka okołooperacyjna: 1 g iv co 8 godz.,
d) Ciężkie zakażenia gronkowcowe, w tym zapalenie wsierdzia: 2 g iv co 8 godz.; maksymalnie 2 g iv
co 6 godz.,
e) Dawkowanie u dzieci: 25-100 mg/kg/dobę w 3-4 dawkach podzielonych, w ciężkich zakażeniach
do 150 mg/kg/dobę.
Cefalosporyny II generacji.
1. Cefuroksym (iv).
1.) Zarejestrowane wskazania dla cefuroksymu w formie dożylnej:
a) Zakażenia dróg oddechowych,
b) Zakażenia ucha, nosa, gardła,
c) Zakażenia dróg moczowych,
d) Zakażenia tkanek miękkich,
e) Zakażenia kości i stawów,
f) Zakażenia w położnictwie i ginekologii: stany zapalne miednicy mniejszej,
g) Rzeżączka,
h) Inne zakażenia: posocznica, bakteriemia, zapalenie otrzewnej wywołane przez Staphylococcus aureus,
Streptococcus pneumoniae, Escherichia coli, Haemophilus influenzae, Klebsiella spp.,
i) Profilaktyka okołooperacyjna.
2.) Miejsce cefuroksymu w zarejestrowanych wskazaniach:
a) Pozaszpitalne zakażenia układu oddechowego:
u dzieci w wieku 3. tydzień życia - 3. miesiąc życia z pozaszpitalnym zapaleniem płuc
o przebiegu łagodnym lub umiarkowanym,
nie powinien stanowić antybiotyku pierwszego rzutu w pozaszpitalnym zapaleniu płuc
u dorosłych oraz u dzieci w innych przedziałach wiekowych niż jak wyżej,
zaostrzenie POChP: może stanowić jeden z antybiotyków pierwszego rzutu.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 16 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 17 z 102
1. Ceftriakson, cefotaksym.
Oba antybiotyki mają zbliżone wskazania terapeutyczne; ze względu na lepszą dokumentację
kliniczną u noworodków z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych zaleca się stosowanie cefotaksymu,
a nie ceftriaksonu.
1.) Terapia empiryczna:
a) Zakażenia pozaszpitalne:
pozaszpitalne zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych w skojarzeniu z wankomycyną i,
w zależności od wieku, z ampicyliną,
ciężkie pozaszpitalne zapalenie płuc w skojarzeniu z makrolitem,
pozaszpitalne zapalenie otrzewnej w skojarzeniu z metronidazolem,
pierwotne zapalenie otrzewnej,
pozaszpitalne odmiedniczkowe zapalenie nerek,
stany zapalne miednicy mniejszej w skojarzeniu z metronidazolem i doksycykliną
pozaszpitalna gorączka nieznanego pochodzenia u dzieci w wieku 3. miesiąc życia - 3. rok życia,
gdy konieczne jest zastosowanie antybiotyku.
b) Zakażenia szpitalne:
stosowane w terapii empirycznej, gdy zakażenie Pseudomonas aeruginosa jest mało
prawdopodobne; nie powinny być stosowane w terapii empirycznej zakażeń późnych na oddziale
intensywnej terapii (konieczne działanie na Pseudomonas aeruginosa) oraz gdy zakażenie
wywodzi się z linii naczyniowej centralnej lub obwodowej (najczęściej zakażenia gronkowcowe),
można rozważyć w szpitalnym zakażeniu układu moczowego oraz szpitalnym zapaleniu płuc
u pacjentów bez czynników ryzyka zakażenia wieloopornym drobnoustrojem.
2.) Terapia celowana
a) Zakażenia układu oddechowego Streptococcus pneumoniae, gdy występuje wysokie MIC
dla penicyliny (>2 u.g/ml) i MIC dla ceftriaksonu (cefotaksymu) < 2 u.g/ml; mogą być stosowane
w zapaleniach opon mózgowo-rdzeniowych, jeżeli MIC wynosi < 0,25 u.g/ml, przy wyższych MIC
(ale do < 1 u.g/ml) w skojarzeniu z wankomycyną,
b) Alternatywnie do penicyliny, w zależności od MIC dla penicyliny, w zakażeniach o etiologii
Streptococcus viridans, w tym bakteryjnym zapaleniu wsierdzia,
c) W stosunku do pałeczek Gram-ujemnych (Enterobacteriaceae) zależnie od antybiogramu;
lek z wyboru w durze brzusznym [85], zakażeniu tkanek miękkich i skóry oraz zakażeniu kości
i szpiku (w tym wskazaniu podobnie skuteczna jest ciprofloksacyna),
d) Borelioza : stosowany we wczesnym etapie choroby przebiegającym z ostrymi objawami
neurologicznymi lub ostrymi objawami sercowymi oraz w zakażeniu późnym z zajęciem
ośrodkowego układu nerwowego,
e) Ceftriakson jako profilaktyka zakażeń meningokokowych: 1 x 125 mg u dzieci < 15. roku życia i.m.,
1 x 250 mg u osób > 15. roku życia i.m.
3.) Dawkowanie:
a) Ceftriakson (iv):
większość zakażeń: 1-2 g/dobę iv,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 x 2 g/dobę iv,
dzieci: 50-75 mg/kg/dobę iv co 12-24 godz.; w ciężkich zakażeniach (zapalenia opon
mózgowo-rdzeniowych): 100 mg/kg/dobę iv
b) Cefotaksym (iv):
umiarkowane zakażenia: 1-2 g iv co 8 godz.,
ciężkie zakażenia, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g iv co 4-6 godz.,
dzieci: 50-180 mg/kg/dobę iv w 3-4 dawkach podzielonych; zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych: do 300 mg/kg/dobę iv w 4 dawkach podzielonych.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 18 z 102
2. Ceftazydym
Antybiotyk, którego stosowanie powinno być zarezerwowane wyłącznie do sytuacji, gdy jest podejrzewane
lub potwierdzone zakażenie Pseudomonas aeruginosa.
1.) Terapia empiryczna:
a) Gorączka neutropeniczna, z wyjątkiem sytuacji, gdy prawdopodobne jest zakażenie Streptococcus
vińdans np. ciężka postać mucositis,
b) Zapalenie płuc u pacjentów leczonych respiratorem: w zależności od sytuacji epidemiologicznej
w oddziale,
c) Zaawansowane stadium zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (wcześniejsze
zakażenia/kolonizacja Pseudomonas aeruginosa),
d) Zaostrzenia płucne mukowiscydozy
2.) Terapia celowana:
Stosowany w leczeniu zakażeń o etiologii Pseudomonas aeruginosa w tym bakteriemia, zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowych, zakażenie kości, zakażenia układu moczowego; wybór antybiotyku zależy
od MIC.
3.) Dawkowanie
a) Umiarkowane zakażenia: 1 g iv co 8-12 godz.,
b) Ciężkie zakażenia, w tym gorączka neutropeniczna, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g iv
co 8 godz.,
c) Zakażenie układu moczowego: 500 mg iv co 8-12 godz.,
d) Dawkowanie u dzieci powyżej 12. miesiąca życia: 90-150mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
a w ciężkich zakażeniach o etiologii Pseudomonas aeruginosa 200-300 mg/kg/dobę.
3. Cefoperazon.
Antybiotyk warto umieścić w receptariuszu szpitalnym jedynie dla zakażeń dróg żółciowych; wobec
Enterobacteriaceae działa gorzej niż ceftriakson/cefotaksym, a wobec Pseudomonas aeruginosa gorzej niż
ceftazydym.
4. Cefoperazon/sulbaktam
Ze względu na znikomą liczbę badań klinicznych nie jest zalecane jego umieszczanie w receptariuszu
szpitalnym; w leczeniu zakażeń o etiologii Acinetobacter baumannii preferowane jest podawanie
sulbaktamu w skojarzeniu z ampicyliną.
Cefalosporyny IV generacji
1. Cefepim
W stosunku do cefalosporyn III generacji charakteryzuje się lepszym działaniem wobec Enterobacter,
Citrobacter, Morganella morganii i Serratiaspp.; jest mniej podatny na działanie beta-laktamaz AmpC.
Niedawno opublikowano dwie metaanalizy wskazujące na zwiększoną śmiertelność przy stosowaniu
cefepimu w porównaniu z innymi antybiotykami w leczeniu ciężkich zakażeń oraz gorączki
neutropenicznej. Jednakże szersza metaanaliza przeprowadzona przez Food and Drug Administration
nie potwierdziła tych spostrzeżeń.
1.) Wskazania do stosowania empirycznego
a) Gorączka neutropeniczna,
b) Zapalenie płuc u pacjentów leczonych respiratorem: w zależności od sytuacji epidemiologicznej
w oddziale,
c) Zapalenie otrzewnej: zakażenia o ciężkim przebiegu,
d) Leczenie szpitalnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych związanych z zabiegiem w skojarzeniu
z wankomycyną.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 19 z 102
C. Karbapenemy.
Ze względu na pozycję karbapenemów jako antybiotyków ostatniej szansy w leczeniu zakażeń szpitalnych
oraz coraz poważniejsze informacje o lawinowym rozprzestrzenianiu się w Polsce Enterobacteńaceae
produkujących karbapenemazy istotne jest oszczędne stosowanie tej grupy leków i ograniczenie sytuacji,
w których są nadużywane.
1. Charakterystyka porównawcza karbapenemów.
a) Imipenem, meropenem, doripenem są antybiotykami o zbliżonym spektrum działania i podobnej
skuteczności; doripenem ma aktualnie węższą rejestrację niż imipenem i meropenem, która obejmuje:
szpitalne (w tym respiratorowe) zapalenia płuc, powikłane zakażenia wewnątrzbrzuszne, powikłane
zakażenia dróg moczowych.
b) Rejestracja wskazań do stosowania ertapenemu w Europie obejmuje: zakażenia w obrębie jamy
brzusznej, pozaszpitalne zapalenie płuc, ostre zakażenia ginekologiczne, zakażenia skóry i tkanek
miękkich w stopie cukrzycowej; rejestracja FDA obejmuje dodatkowo powikłane zakażenia układu
moczowego; w rejestracji FDA doprecyzowane są wskazania ginekologiczne, które nie obejmują
stanów zapalnych miednicy mniejszej i dotyczą: powikłań chirurgicznych, septycznego poronienia
oraz poporodowego endomyometńtis.
c) Porównawcze spektrum działania:
doripenem i meropenem są nieco bardziej aktywne in vitro niż imipenem wobec Enterobacteńaceae
jednakże brak jest badań porównawczych wskazujących na kliniczne znaczenie tych różnic,
doripenem, imipenem i meropenem mają zbliżoną aktywność in vitro wobec Acinetobacter
Baumanie,
doripenem posiada 2 - 4 krotnie mniejsze MIC niż imipenem i meropenem wobec dzikich
szczepów Pseudomonas aeruginosa; znaczenie kliniczne tych różnić nie zostało wyjaśnione,
w jednym badaniu randomizowanym porównującym doripenem z imipenemem w leczeniu zapaleń
płuc związanych z respiratorem, skuteczność kliniczna był podobna natomiast w grupie chorych
zakażonych Pseudomonas aeruginosa stwierdzono wyższy odsetek wyleczeń u pacjentów
leczonych doripenemem, jednakże różnice nie były statystycznie znamienne; nie wykazano
różnic w skuteczności obu karbapenemów w leczeniu zapaleń płuc o etiologii Pseudomonas
aeruginosa w eksperymentalnym badaniu wykonanym na królikach, również przy zastosowaniu
wysokich dawek doripenemu,
ertapenem w przeciwieństwie do pozostałych karbapenemów nie jest aktywny wobec Pseudomonas
aeruginosa, Acinetobacter baumannii, Enterococcus faecalis
karbapenemy nie działają na szczepy MRSA, Enterococcus faecium, Stenotrophomonas maltophilia.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 20 z 102
4. Dawkowanie karbapanemów.
a) Imipenem:
Zarejestrowane dawkowania:
zakażenia lekkie 4 x 250 mg/dobę, umiarkowane 3 x 500 mg/dobę, ciężkie: 4 x 500 mg/dobę;
ciężkie i zagrażające życiu powodowane przez mniej wrażliwe drobnoustroje (przede wszystkim
niektóre szczepy Pseudomonas aeruginosa ) 1 g co 6 - 8 godz.,
u dzieci powyżej 3 miesiąca życia i z wagą poniżej 40 kg: 60 mg/kg/dobę w 4 dawkach
podzielonych.
Modyfikacje dawkowania:
przy dawkowaniu imipenemu 3 x 1 g i 4 x 500 mg czas powyżej MIC (T>MIC) jest
porównywalny,
w jednym badaniu wykazano, że u dzieci krytycznie chorych z bardzo ciężkim zakażeniem dawka
dobowa 60 mg/kg może być zbyt niska i imipenem powinien być dawkowany 100 mg/kg/dobę w
3 lub 4 dawkach podzielonych,
u pacjentów z gorączką neutropeniczną, w analizie farmakodynamiki, dawkowanie imipenemu
3g/dobę zamiast 2g/ dobę prowadzi do uzyskania właściwego czasu powyżej MIC
u zdecydowanie większej liczby chorych, wskazując na dawkowanie 500 mg podawane
co 4 godz. lub 750 mg we wlewie trwającym 2 godz. podawane co 6 godz.; na niewielkiej grupie
25 chorych z gorączką neutropeniczną stwierdzono, że przy dawkowaniu imipenemu 4 x 500 mg
zbyt niskie stężenie mogły być przyczyną braku reakcji u co najmniej 3 chorych; brak jest danych
dotyczących bezpieczeństwa takiego dawkowania a skuteczność kliniczna powinna zostać jeszcze
potwierdzona.
b) Meropenem:
Zarejestrowane dawkowania:
zapalenia płuc, zakażenia układu moczowego, zakażenia narządu rodnego (m.in. stany zapalne
endometrium) oraz stany zapalne skóry i tkanek miękkich: 500 mg dożylnie co 8 godzin,
wewnątrzszpitalne zapalenia płuc, zapalenie otrzewnej, zakażenia u chorych z neutropenią,
posocznica: 1 g dożylnie co 8 godzin,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 2 g dożylnie co 8 godzin,
dzieci 3 miesiąc życia-12 rok życia: 10-20 mg/kg co 8 godz.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 23 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 24 z 102
D. Monobaktamy
1. Aztreonam
a) Jest aktywny jedynie wobec bakterii Gram-ujemnych,
b) Jest bardzo dobrze tolerowany i jest jedynym antybiotykiem beta-laktamowym, który nie wykazuje
krzyżowych reakcji alergicznych z penicylinami i cefalosporynami i może być stosowany nawet w
przypadku reakcji anafilaktycznych na te antybiotyki,
c) U pacjentów uczulonych na antybiotyki beta-laktamowe może być stosowany w następujących
sytuacjach: zakażenia dróg moczowych, zapalenia płuc, zakażenia tkanek miękkich i skóry, zapalenia
opon mózgowo-rdzeniowych, zakażenia krwi,
d) Może być stosowany jako alternatywa do aminoglikozydów u pacjentów z niewydolnością nerek
e) Dawkowanie:
umiarkowane zakażenia: 1-2 g co 8-12 godz.,
ciężkie zakażenia: 2 g co 6-8 godz.,
u dzieci: 30 mg/kg co 6-8 godz., a w ciężkich zakażeniach: 50 mg/kg co 6-8 godz.
E. Aminoglikozydy.
1. Stosowanie w monoterapii:
Stosowanie aminoglikozydów było niedawno przedmiotem obszernej metaanalizy badań dotyczących
skuteczności i toksyczności tej grupy antybiotyków w monoterapii. Sformułowano następujące wnioski:
a) W zakażeniu układu moczowego aminoglikozydy są równie skuteczne jak antybiotyki
beta-laktamowe i fluorochinolony; objawy uboczne po stosowaniu antybiotyków beta-laktamowych
występowały częściej i miały charakter zmian skórnych, zaburzeń żołądkowo-jelitowych
i wątrobowych; objawy nefrotoksyczności występowały częściej u leczonych
aminoglikozydem (1 na 18 leczonych), jednakże nie została określona ciężkość nefrotoksyczności
i jej odwracalność; we wnioskach metaanaliza wskazuje na zasadność stosowania aminoglikozydu
w monoterapii zakażeń układu moczowego u pacjentów bez niewydolności nerek, bez niedoborów
odporności i nie zaleca się stosowania u kobiet w ciąży,
b) W leczeniu innych zakażeń, w tym zapalenia płuc, zakażeń w obrębie jamy brzusznej, tkanek miękkich
i skóry, aminoglikozydy są mniej skuteczne niż antybiotyki beta-laktamowe, a ich stosowanie
w monoterapii w bakteriemii skutkuje znacząco wyższą śmiertelnością niż przy leczeniu antybiotykami
beta-laktamowymi,
c) Brak badań porównujących skuteczność stosowania aminoglikozydów w leczeniu zakażeń
powodowanych przez wielooporne drobnoustroje Gram-ujemne w stosunku do kolistyny, tetracyklin
w tym tygecykliny.
2. Terapia skojarzona:
Ocena efektu kojarzenia antybiotyków beta-laktamowych z aminoglikozydem była przedmiotem
4 metaanaliz:
a) Metaanaliza Cochrane dotycząca pacjentów z sepsą, przeprowadzona na podstawie 64 badań obejmujących
7586 pacjentów: nie wykazała różnicy w skuteczności leczenia zakażenia, śmiertelności, ryzyku narastania
oporności w leczeniu beta-laktamem w monoterapii oraz w skojarzeniu z aminoglikozydem; stwierdzono
częstsze występowanie nefrotoksyczności w duoterapii,
b) W metaanalizie przeprowadzonej na podstawie 17 badań dotyczących stosowania duo- lub monoterapii
u pacjentów z bakteriemią powodowaną przez bakterie Gram-ujemne nie wykazano większej
skuteczności kojarzenia antybiotyków beta-laktamowych z aminoglikozydem w stosunku do
monoterapii z zastosowaniem beta-laktamu; w przypadku bakteriemiio etiologii Pseudomonas
aeruginosa stwierdzono wyraźne zmniejszenie śmiertelności przy terapii skojarzonej,
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 25 z 102
4. Wybór aminoglikozydu:
a) W receptariuszu szpitalnym można rozważyć ujęcie następujących aminoglikozydów: gentamycyny,
amikacyny, tobramycyny (tobramycyna nie jest zarejestrowana w Polsce, jednakże warto ją pozyskiwać
w ośrodkach o częstym występowaniu zakażeń o etiologii Pseudomonas aeruginosa), netilmycyny,
b) Gentamycyna jest stosowana jako terapia skojarzona w leczeniu zakażeń gronkowcowych,
Streptococcus agalactiae lub enterokokowych oraz w zakażeniach pozaszpitalnych,
c) Amikacyna jest stosowana, gdy występuje podejrzenie lub gdy została potwierdzona oporność
na gentamycynę wśród bakterii Gram-ujemnych; z powodu szerszego spektrum działania wobec
bakterii Gram-ujemnych jest częściej stosowana w zakażeniach szpitalnych,
d) Tobramycyna: aminoglikozyd z wyboru w leczeniu zakażeń o etiologii Pseudomonas aeruginosa;
jednakże wybór zależny jest od MIC,
e) Netilmycyna: słabsze działanie niż gentamycyna wobec Pseudomonas aeruginosa oraz Serratia spp.;
częściej może być skuteczna (in vitro) wobec Acinetobacter baumannii,
f) Porównawcza toksyczność aminoglikozydów:
na próbie 10000 badanych pacjentów stwierdzono następującą częstość występowania
nefrotoksyczności: gentamycyna - 14%, tobramycyna - 12,9%, amikacyna - 9,4%, netilmycyna -
8,7%; w jednym z badań wykazano zbliżoną nefrotoksycznośćgentamycyny i netilmycyny,
amikacyna częściej niż gentamycyna powoduje uszkodzenie przedsionka ucha środkowego,
w celu ograniczenia powstawania działań niepożądanych związanych ze stosowaniem tej grupy
antybiotyków ważniejsze niż wybór aminoglikozydu jest przestrzeganie wskazań do ich stosowania
oraz skracanie czasu kuracji; o wyborze danego aminoglikozydu powinno przede wszystkim
decydować spektrum jego działania.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 26 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 27 z 102
Amikacyna 7,5 co 18 - 24 godz. 7,5 co 12 godz. 7,5-10 co 12 godz. 7,5-10 co 8 lub 12 godz. 10 co 8 godz.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 28 z 102
F. Fluorochinolony
1. Ciprofloksacyna
1.) Terapia empiryczna
a) Zakażenia pozaszpitalne:
może stanowić pierwszy rzut w leczeniu odmiedniczkowego zapalenia nerek
oraz powikłanych zakażeń układu moczowego; zaleca się przeprowadzenie wywiadu
dotyczącego wcześniejszego stosowania chinolonów,
zapalenie gruczołu krokowego,
w zaawansowanym stadium zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, w skojarzeniu
z antybiotykiem beta-laktamowym o działaniu na pneumokoki,
zaostrzenie infekcyjne choroby w mukowiscydozie,
zapalenie otrzewnej, w skojarzeniu z metronidazolem,
zakażenie tkanek miękkich: dotyczy zakażeń przewlekłych z dużym ryzykiem zakażenia florą
bakteryjną Gram-ujemną, np. stopa cukrzycowa; empirycznie powinna być stosowana
z antybiotykiem o działaniu na 5. Aureus i często również obejmującym beztlenowce.
b) Zakażenia szpitalne:
szpitalne zapalenie płuc: w metaanalizie przeprowadzonej na podstawie 4 badań
porównujących ciprofloksacynę z imipenemem i ceftazydymem skuteczność terapeutyczna
i zdolność do eradykacji drobnoustroju były podobne; u większości pacjentów zapalenie płuc
było związane z leczeniem respiratorem, a ciprofloksacynę stosowano w dawce 3 x 400 mg iv
na dobę,
szpitalne zakażenie układu moczowego, w tym związane z cewnikiem do pęcherza moczowego,
ciężka sepsa: w celu poszerzenia spektrum działania antybiotyku beta-laktamowego
lub glikopeptydu i gdy są przeciwwskazania do aminoglikozydu; w dawce 3 x 400 mg iv
na dobę,
wybór chinolonów w terapii empirycznej zakażeń szpitalnych w oddziałach intensywnej
terapii powinien wynikać z retrospektywnej analizy sytuacji epidemiologicznej.
2.) Terapia celowana:
a) W zakażeniach powodowanych przez wrażliwe bakterie Gram-ujemne: w zakażeniach układu
moczowego, tkanek miękkich, zapaleniu otrzewnej, zakażeniach ciał obcych, zakażeniach kości
i stawów w dawce 2 x 200-400 mg/dobę iv; w zakażeniach kości dawka doustna wynosi 2 x 750 mg,
b) Szpitalne zakażenia krwi powodowane przez wrażliwe bakterie Gram-ujemne, stosowana w dawce
2-3 x 400 mg/dobę iv,
c) Może być stosowana w zakażeniach protez stawowych powodowanych przez gronkowce
koagulazoujemne metycylinooporne jako element terapii sekwencyjnej w skojarzeniu
z rifampicyną; stosowana doustnie w dawce 2 x 750 mg,
d) W przypadku Pseudomonas aeruginosa może stanowić antybiotyk pierwszego rzutu jedynie
w zakażeniach układu moczowego, w pozostałych przypadkach lekiem z wyboru jest piperacylina
lub ceftazydym,
e) W zakażeniach przewodu pokarmowego: biegunka podróżnych o etiologii Escherichia coli,
zakażenia Shigella sp.
3.) Zastosowanie profilaktyczne:
a) Profilaktyka zakażeń w zabiegach urologicznych: podawana doustnie ok. 1-2 godz.
przed zabiegiem w dawce 500 mg,
b) Profilaktyka zakażeń u pacjentów z neutropenią w dawce 2 x 500 mg po na dobę,
c) Profilaktyka zakażeń Neisseria meningitidis w dawce jednorazowej 500 mg po.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 29 z 102
2. Norfloksacyna.
1.) Wskazania:
Zastosowanie jedynie w zakażeniach układu moczowego i u mężczyzn układu moczowo-płciowego
lub jako profilaktyka zabiegów urologicznych.
2.) Dawkowanie:
Doustnie: 2 x 400 mg.
3. Moksifloksacyn.
1.) Wskazania:
a) Zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc: wg niektórych badań stosowana w monoterapii
jest skuteczniejsza niż porównawcze antybiotyki beta-laktamowe,
b) Pozaszpitalne zapalenia płuc u pacjentów uczulonych na antybiotyki beta-laktamowe,
c) Pozaszpitalne zapalenie płuc o bardzo ciężkim przebiegu: w skojarzeniu z ceftriaksonem
lub cefotaksymem.
2.) Dawkowanie:
Raz na dobę 400 mg doustnie lub dożylnie.
4. Lewofloksacyna.
1.) Terapia empiryczna
a) Pozaszpitalne zapalenie płuc: skuteczność porównywalna do ceftriaksonu z erytromycyną; również
gdy zakażenie przebiega z wtórną bakteriemią 5. pneumoniae oraz w grupie pacjentów, u których
konieczne było leczenie respiratorem; w szczególności należy rozważyć stosowanie u pacjentów
uczulonych na antybiotyki beta-laktamowe lub u pacjentów z bardzo ciężkim zapaleniem płuc,
w skojarzeniu z ceftriaksonem lub cefotaksymem; lewofloksacyny nie należy stosować
w monoterapii w ciężkim pozaszpitalnym zapaleniu płuc, gdy pacjent przyjmował wcześniej
fluorochinolony; podobna skuteczność w leczeniu przy zastosowaniu czasu kuracji 5 i 10 dni,
jednakże w cięższych postaciach zakażenia zaleca się stosowanie wyższej dawki,
tj. 1 x 750 mg/dobę,
b) Zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc: może być stosowana u pacjentów w monoterapii,
z wyjątkiem zakażonych Pseudomonas aeruginosa,
c) Szpitalne zapalenie płuc: porównywalna skuteczność z imipenemem; w zależności od sytuacji
epidemiologicznej oddziału może zaistnieć konieczność kojarzenia z antybiotykiem skutecznym
wobec P. aeruginosa i MRSA; w rekomendacjach ATS lewofloksacyna w monoterapii może
stanowić jedną z opcji leczenia respiratorowego zapalenia płuc, do którego dochodzi
we wczesnym etapie hospitalizacji, gdy ryzyko zakażenia drobnoustrojem wieloopornym
jest niewiwlkie; w późniejszym okresie w terapii empirycznej powinna być kojarzona
z antybiotykiem aktywnym wobec Pseudomonas aeruginosa oraz w zależności od sytuacji
epidemiologicznej oddziału, aktywnym wobec MRSA,
d) Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich: skuteczność lewofloksacyny była
przedmiotem jednego badania randomizowanego porównującego ją z tykarcyliną
z klawulanianem w umiarkowanych zakażeniach; brak wystarczających dowodów
potwierdzających skuteczność w ciężkich zakażeniach i zakażeniach stopy cukrzycowej,
e) Powikłane zakażenia dróg moczowych, w tym zakażenia szpitalne związane z cewnikiem: zaletą
lewofloksacyny w stosunku do ciprofloksacyny jest to, że krótsza, 5-dniowa kuracja
lewofloksacyna jest równie skuteczna jak 10-dniowe leczenie ciprofloksacyną; skrócenie czasu
kuracji zostało potwierdzone wytycznymi IDSA,
f) Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego,
g) Zakażenia kości: badania prowadzone głównie w zakażeniach kości o etiologii
metycylinowrażliwymi 5. aureus w skojarzeniu z rifampicyną; brak badań porównujących
z cefaleksyną, która w terapii doustnej stanowi lek z wyboru w leczeniu tych zakażeń.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 30 z 102
G. Makrolidy.
W receptariuszu szpitalnym sugerowane jest umieszczenie makrolidów a wybór jest między erytromycyną,
klarytromycyną lub azytromycyną; ze względu na mniejszą liczbę badań nie zaleca się stosowania
roksytromycyny oraz spiramycyny. W terapii dożylnej sugerowane jest zawarcie w receptariuszu
erytromycyny lub azytromycyny. Ze względu na małą liczbę badań klinicznych potwierdzających skuteczność
kliniczną oraz aktywność głównie wątrobowego metabolitu klarytromycyny (14-hydroxy-klarytromycyna
jest głównym aktywnym metabolitem wobec Haemophilus influenzae) stosowanie formy dożylnej
klarytromycyny nie jest wskazane.
1. Terapia empiryczna:
a) Ciężkie pozaszpitalne zapalenie płuc w skojarzeniu z ceftriaksonem/cefotaksymem,
b) Podejrzenie atypowego zapalenia płuc,
c) Zakażenia układu oddechowego, gdy wymagany jest antybiotyk, a w wywiadzie stwierdzona
nadwrażliwość typu I na antybiotyki beta-laktamowe.
2. Terapia celowana:
a) Legionella pneumophila: w badaniach na zwierzętach wykazano wyższą skuteczność azytromycyny
w stosunku do innych makrolidów; azytromycyną w tym wskazaniu jest stosowana w dawce dobowej
500 mg doustnie lub dożylnie przez okres 5-10 dni,
b) Mycoplasma pneumoniae,
c) Chlamydophila pneumoniae,
d) Bordetella pertussis (krztusiec),
e) Eradykacja Helicobacter pylori: klarytromycyną w skojarzeniu z amoksycyliną lub metronidazolem
i inhibiterem pompyprotonowej,
f) Mycobacteńum avium: azytromycyną lub klarytromycyną.
3. Dawkowanie:
a) Klarytromycyną:
Dorośli: najczęściej 2 x 250-500 mg po; w przypadku tabletek o modyfikowanym uwalnianiu 1 x
500-1000 mg,
Dzieci: 7,5-15 mg/kg/dobę w 2 dawakch podzielonych.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 31 z 102
b) Azytromycyną:
Zaostrzenie POChP: 1 x 500 mg/dobę przez 3 dni lub pierwszego dnia 1 x 500 mg i następnie
przez 2-5 dni 1 x 250 mg (maksymalnie 1,5 g),
Pozaszpitalne zapalenie płuc: 1 x 500 mg i następnie przez 2-5 dni 1 x 250 mg (maksymalnie 1,5 g);
podawanie dożylne: przez pierwsze 2 dni: 1 x 500 mg, następnie doustnie, tak aby całkowity czas
kuracji wyniósł 7-10 dni,
Legionella pneumophila: 1 x 500 mg/dobę przez 3-5 dni w umiarkowanych zakażeniach
i co najmniej przez 7-10 dni w ciężkich zakażeniach.
c) Erytromycyna (dawkowanie dla preparatu Erythromycinum TZF):
Doustnie: dorośli: 1-2 g/dobę w dawkach podzielonych, w cięższych zakażeniach do 4 g/dobę;
dzieci: 30-50 mg/kg/ dobę w dawkach podzielonych podawanych co 6-12 godz. i w cięższych
zakażeniach dawkę można podwoić,
Dożylnie: dorośli: 25-50 mg/kg/dobę iv; dzieci 12,5-25 mg/kg iv podawane co 6 godz.
H. Klindamycyna.
1. Wskazania:
a) Zakażenia tkanek miękkich powodowane przez gronkowce lub paciorkowce u osób uczulonych
na antybiotyki beta-laktamowe: doustnie: 3 x 300-400 mg/dobę, u dzieci: 10-20 mg/kg/dobę
w 3 dawkach podzielonych,
b) Ciężkie zakażenia Streptococcus pyogenes przebiegające ze wstrząsem toksycznym, w skojarzeniu
z penicyliną, najczęściej wychodzące ze skóry i tkanki podskórnej i martwiczego zapalenia powięzi;
dawkowanie: 3 x 600-900 mg/dobę iv,
c) Zgorzel gazowa: w skojarzeniu z penicyliną : 3 x 600-900 mg/dobę iv,
d) Stany zapalne miednicy mniejszej: w skojarzeniu z gentamycyną, dawka: 3 x 900 mg iv i gentamycyna
podawana w pierwszej dawce nasycającej 2 mg/kg iv i następnie 1,5 mg/kg co 8 godz.,
e) Zakażenia kości i szpiku: jedynie wywoływane przez bakterie beztlenowe, w dawce 4 x 300 mg
po lub 3 x 600 mg iv,
f) Profilaktyka okołooperacyjna u pacjentów uczulonych na antybiotyki beta-laktamowe w dawce
600-900 mg iv,
g) Zachłystowe zapalenie płuc: w pozaszpitalnym zakażeniu u pacjentów z chorobami około
zębowymi lub alkoholizmem w dawce 3 x 600 mg iv i w skojarzeniu z fluorochinolonem
lub ceftriaksonem.
I. Tetracykliny.
1. Doksycyklina.
Wskazania do stosowania w warunkach szpitalnych
a) Ze względu na wysoką oporność pneumokoków i trudności diagnostyczne zakażeń atypowych nie jest
zalecana do stosowania w leczeniu empirycznym zakażeń dolnych dróg oddechowych,
b) Stany zapalne miednicy mniejszej w dwóch skojarzeniach: ampicylina/sulbaktam iv + doksycyklina
w dawce 2 x 100 mg iv lub w skojarzeniu z ceftriaksonem i metronidazolem,
c) Inne wskazania: borelioza, inne zoonozy - najczęściej w warunkach ambulatoryjnych.
2. Tygecyklina.
1.) Zarejestrowane wskazania:
a) Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich wyłączając zakażenie stopy cukrzycowej,
b) Powikłane zakażenia wewnątrzbrzuszne.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 32 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 33 z 102
J. Glikopeptydy.
1. Wankomycyna
1.) Wskazania do zastosowania wankomycyny zostały opracowane w 1995 roku przez Centers for Diseases
Control w związku z pojawieniem się oporności na glikopeptydy wśród enterokoków:
a) Leczenie udowodnionych zakażeń powodowanych przez drobnoustroje Gram-dodatnie oporne
na metycylinę (gronkowiec złocisty i gronkowce koagulazoujemne) lub enterokoki oporne
na penicylinę/ampicylinę,
b) Leczenie zakażeń powodowanych przez bakterie Gram-dodatnie u pacjentów, którzy nie mogą
otrzymywać antybiotyków beta-laktamowych,
c) Leczenie ciężkiej postaci Clostńdium difficile lub opornej na leczenie metronidazolem,
d) Profilaktyka okołooperacyjna w zabiegach związanych z wszczepieniem ciała obcego u pacjentów
uczulonych na antybiotyki beta-laktamowe, nosicieli MRSA lub w ośrodkach o częstym
występowaniu zakażeń powodowanych przez gronkowce metycylinooporne.
2.) Sytuacje, w których wankomycyna nie powinna być stosowana:
a) Rutynowa profilaktyka okołooperacyjna,
b) Empiryczne leczenie gorączki neutropenicznej, jeżeli obraz kliniczny nie wskazuje na zakażenie
odcewnikowe,
c) Wdrażanie leczenia po wyhodowaniu gronkowców koagulazoujemnych z jednego posiewu krwi,
jeżeli pozostałe posiewy krwi są ujemne,
d) Eradykajca MRSA,
e) Rutynowa profilaktyka u noworodków z bardo małą masą urodzeniową,
f) Rutynowa profilaktyka u pacjentów leczonych hemodializą lub dializą otrzewnową.
3.) Uzupełnienia dotyczące stosowania wankomycyny:
a) Powinna być zastosowana w terapii empirycznej bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych
z cefotaksymem lub ceftriaksonem u pacjentów > 3. miesiąca życia w regionach o wysokim procencie
pneumokoków opornych na penicylinę,
b) Może być stosowana w terapii bakteryjnego zapalenia wsierdzia, gdy etiologia nie została określona
u pacjenta ze sztuczną zastawką wszczepioną < 1 roku (w skojarzeniu z gentamycyną, cefepimem,
rifampicyną); u pacjentów z natywną zastawką i nieokreśloną etiologią leczeniem z wyboru
jest ampicylina z sulbaktamem w skojarzeniu z gentamycyną,
c) Leczenie zakażeń inwazyjnych wywołanych Corynebacteńum jeikeium,
d) W celu ograniczenia nadużywania wankomycyny w szpitalu konieczne jest ustalenie właściwego
postępowania przy jednorazowym wyhodowaniu z krwi gronkowców koagulazoujemnych;
na próbie 405 dodatnich posiewów krwi, z których izolowano gronkowce koagulazoujemne,
w 316 (78%) przypadkach było to zanieczyszczenie; w tym badaniu ustalono, że izolacja
gronkowców koagulazoujemnych w jednym posiewie krwi przy jednym pobraniu stanowi
zanieczyszczeniez prawdopodobieństwem 89%,
e) W pooperacyjnym lub urazowym endophtalmitis, jest podawana do ciała szklistego w ilości 1 mg
w skojarzeniu z ceftazydymem w ilości 2,25 mg,
f) W terapii empirycznej zakażeń związanych z linią naczyniową centralną w ośrodku o częstym
występowaniu MRSA,
g) Stosowana w wyjątkowych sytuacjach leczenia linii naczyniowej długoterminowej, powodowanej
przez gronkowce koagulazoujemne jako terapia miejscowa z płukaniem cewnika w stężeniu
1000-krotnie przekraczającym MIC drobnoustroju(najczęściej 5 mg/ml).
4.) Dawkowanie
1.) Dawkowanie dożylne u dorosłych:
dawka 15-20 mg/kg w przeliczeniu na aktualną wagę ciała podawana co 8-12 godz. jest zalecana
u pacjentów z prawidłową czynnością nerek; takie dawkowanie prowadzi do uzyskania
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 34 z 102
skutecznych stężeń gdy MIC drobnoustroju dla wankomycyny wynosi < 1 mg/L i nie jest
wystarczające, gdy MIC wynosi > 2 mg/L; dawka jednorazowa nie powinna być większa niż 2 g,
u pacjentów z ciężkim zakażeniem należy podać pierwszą dawkę nasycającą w wysokości
25-30 mg/kg w przeliczeniu na aktualną wagę ciała ; aby zmniejszyć ryzyko powstania zespołu
„czerwonego człowieka" należy rozważyć przedłużenie podania dawki nasycającej do 2 godz.
i ewentualnie podać lek antyhistaminowy,
podawanie wankomycyny we wlewie ciągłym nie jest zalecane ponieważ nie wykazano
przewagi w skuteczności klinicznej i ponieważ czas > MIC nie jest podstawowym wskaźnikiem
skuteczności wankomycyny,
u osób otyłych pierwsza dawka powinna być przeliczana wg aktualnej wagi ciała i następnie
podawana tak aby uzyskać właściwe stężenie minimalne.
2.) Dawkowanie u dzieci:
40 mg/kg/dobę w dawkach podzielonych podawanych co 6-8 godz.,
15 mg/kg podawane co 6 godz. w przypadku ciężkich i inwazyjnych zakażeń o etiologii
MRSA; skuteczność i bezpieczeństwo mierzenia i opierania dawkowania na C throu h u dzieci
wymaga potwierdzenia, ale powinno być rozważone w przypadku ciężkich zakażeń, takich jak
zakażenie krwi, bakteryjne zapalenie wsierdzia, zakażenie centralnego układu nerwowego,
zapalenie kości i szpiku oraz ciężkie zakażenia tkanek miękkich,
60 mg/kg/dobę w zapaleniach opon mózgowo-rdzeniowych oraz w leczeniu zakażeń układu
oddechowego u dzieci z mukowiscydozą.
3.) Dawkowanie doustne w leczeniu Clostńdium difficile:
u dorosłych: 4 x 125-500 mg
u dzieci: 40mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
4.) Dawkowanie u noworodków :
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 35 z 102
2. Teikoplanina.
W porównaniu z wankomycyną teikoplaninę charakteryzuje mniej badań klinicznych potwierdzających
skuteczność, doniesienia o częstszych niepowodzenia w ciężkich zakażeniach, jak bakteryjne zapalenie
wsierdzia i bakteriemia, prawdopodobnie związanych ze stosowaniem zbyt małych dawek, brak penetracji
przez barierę krew-mózg oraz mniejsza nefrotoksyczność . Przeprowadzona niedawno metaanaliza Cochrane
porównująca teikoplaninę z wankomycyną wskazuje na podobną skuteczność kliniczną i mikrobiologiczną,
mniejszą częstość występowania objawów ubocznych, w tym nefrotoksyczności i zmian skórnych.
Wrażliwość in vitro w stosunku do gronkowców koagulazoujemnych jest bardziej zmienna
niż wankomycyny, w szczególności wobec Staphylococcus haemolyticus, który wykazuje naturalnie
obniżoną wrażliwość. Najczęściej MIC dla enterokoków i paciorkowców jest niższy niż dla gronkowców
złocistych.
1.) Wskazania:
a) Jako antybiotyk równoważny do wankomycyny w leczeniu zakażeń o etiologii MRSA, z wyjątkiem
zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych,
b) U pacjentów, u których wystąpiły objawy uboczne po wankomycynie,
c) Jako kontynuacja kuracji w warunkach ambulatoryjnych, ze względu na możliwość podawania
raz na dobę i domięśniowo,
d) W przypadku enterokoków opornych na wankomycynę z fenotypem vanB lub vanC.
2.) Dawkowanie
a) Umiarkowane zakażenia (skóra i tkanki miękkie, zakażenia układu moczowego): pierwsza dawka
nasycająca 400 mg iv, następnie 1 x 200 mg/dobę iv,
b) Ciężkie zakażenia: trzy pierwsze dawki po 400 mg iv podawane w odstępie 12 godz., następnie
1 x 400 mg/dobę iv,
c) U pacjentów ważących > 85 kg dawka podtrzymująca wynosi: umiarkowane zakażenia:
3 mg/kg/dobę, ciężkie zakażenia: 6 mg/kg/dobę,
d) U pacjentów z bardzo ciężkimi zakażeniami dawka podtrzymująca może dochodzić
do 12 mg/kg/dobę.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 36 z 102
K. Linezolid.
1. Zarejestrowane wskazania:
a) Szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc, w których znanym lub podejrzewanym czynnikiem
chorobotwórczym są bakterie Gram-dodatnie,
b) Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich: stosowany wyłącznie wtedy, kiedy wyniki badań
mikrobiologicznych wykazały, że zakażenie zostało wywołane przez wrażliwe bakterie Gram-dodatnie,
c) Zakażenia wywołane przez enterokoki oporne na wankomycynę, w tym bakteriemia.
3. Dawkowanie:
2 x 600 mg iv lub po.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 37 z 102
L. Kolistyna.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 38 z 102
kolistyna skuteczność kliniczna tych dwóch antybiotyków była porównywalna (ok. 62%);
nie stwierdzono zaburzeń neurologicznych u 21 pacjentów leczonych kolistyna,
c) Na próbie 118 pacjentów leczonych z powodu VAP i bakteriemii o etiologii Pseudomonas aeruginosa
i Acinetobacter baumannii stwierdzono porównywalną skuteczność kolistyny i karbapenemów,
d) Na próbie 126 pacjentów z VAP o etiologii P. aeruginosa i A. baumannii stwierdzono podobną
skuteczność imipenemu (72%) i kolistyny (75%),
e) W jednym z badań wykazano zdecydowanie mniejszą skuteczność kolistyny w stosunku
do karbapenemów i ampicyliny z sulbaktamem w leczeniu zakażeń; jednakże grupa pacjentów leczona
kolistyną była bardziej narażona na niepowodzenie terapeutyczne ze względu na wiek i wcześniejszą
nieskuteczną antybiotykoterapię, i z tego powodu wnioski wymagają potwierdzenia w kolejnych
badaniach,
7. Podawanie wziewne:
a) Badania dotyczące pacjentów z mukowiscydozą są bardzo szerokie i dowodzą skuteczności kolistyny
wziewnej stosowanej w okresie obecnych objawowych zakażeń układu oddechowego,
b) Zdecydowanie mniej badań dotyczy pacjentów ze szpitalnymi zapaleniami płuc, zakażonych
wieloopornymi drobnoustrojami; w jednym z badań uzyskano korzystne efekty, dodając formę wziewną
kolistyny do podawanej już dożylnie w zapaleniach płuc o etiologii Pseudomonas aeruginosa
i Acinetobacter baumannii; kolistyną (preparat taki jak w Polsce) była podawana w dawce jednorazowej
0,5-2 min j.m. co 8 godz. przez 5-19 dni; w innym badaniu dotyczącym VAP o etiologii
Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii i Klebsiella sp. wrażliwych tylko na kolistynę
dodanie jej wziewnej formy do formy dożylnej nie zwiększyło skuteczności terapeutycznej, jednakże
badanie to było prowadzone retrospektywnie i na małej grupie pacjentów.
8. Objawy uboczne:
a) Nefrotoksyczność: w dwóch badaniach na stosowanej dożylnie kolistynie w oddziałach intensywnej
terapii nefrotoksyczność była stwierdzana u 14 i 19% chorych; na próbie 66 pacjentów ostrą
niewydolność nerek stwierdzono u 45% chorych, a u 21% kolistyną musiała być odstawiona;
prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzenia nerek było bardziej zależne od całkowitej dawki
kumulatywnej niż od wielkości dawki dobowej; po miesiącu od zakończenia kuracji poziom
kreatyniny wracał do wartości sprzed leczenia,
b) Neurotoksyczność: w starych badaniach częstość występowania neurotoksyczności była określana
po podaniu dożylnym na ok. 27% (głównie mająca charakter parestezji).
9. Dawkowanie:
a) Dawkowanie jest zależne od rodzaju preparatu kolistyny, a więc wyniki badań oraz stosowane w nich
dawki różnych preparatów kolistyny należy interpretować z dużą ostrożnością,
b) Aktualnie w Polsce dostępny jest preparat Colisitin TZF (Polfa Tarchomin),
c) Dawkowanie dożylne:
według zaleceń producenta: pacjenci o masie ciała s 60 kg: 50 000 j.m./kg/dobę, maksymalnie
do 75 000 jm./kg w 3 dawkach podzielonych; pacjenci > 60 kg: 1-2 min jm. 3 razy na dobę,
istnieją poważne niejasności dotyczące właściwego dawkowania kolistyny i wg niektórych źródeł
podana wyżej dawka jest zdecydowanie zbyt niska, a dawkowanie kolistyny w ciężkich zakażeniach
powinno być podwojone,
na uwagę zasługują doniesienia wskazujące na podawanie dawki nasycającej kolistyny,
w szczególności u pacjentów az ciężkim zakażeniem: 9 min j.m., następnie 4,5 min j.m. co 12 godz.
d) Dawkowanie wziewne:
u dorosłych i dzieci > 2. roku życia: 1-2 min j.m. 2 razy dziennie,
u dzieci < 2. roku życia: 0,5-1 min j.m. 2 razy dziennie.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 39 z 102
M. Datomycyna.
1. Zarejestrowane wskazania:
a) Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich,
b) Prawostronne infekcyjne zapalenia wsierdzia wywołane przez Staphylococcus aureus. Zaleca się,
aby decyzję dotyczącą stosowania daptomycyny podejmować przy uwzględnieniu wrażliwości bakterii
na antybiotyki i na podstawie opinii eksperta,
c) Bakteriemia wywołana przez Staphylococcus aureus, związana z prawostronnym infekcyjnym
zapaleniem wsierdzia lub zakażeniem skóry i tkanek miękkich.
N. Rifamycyny.
1. Rifampicyna.
1.) Stosowanie w leczeniu zakażeń gronkowcowych:
Rifampicyna nie może być stosowana w monoterapii, ze względu na małą skuteczność i wysokie
ryzyko powstania oporności
a) Stosowanie w terapii skojarzonej zakażeń gronkowcowych bez obecności ciała obcego (innych niż
osteomyelitis): w metaanalizie dotyczącej terapii skojarzonej zakażeń o etiologii 5. aureus
nie wykazano przewagi tej terapii nad monoterapią; badania in vitro kombinacji antybiotyków beta-
laktamowych z rifampicyna wykazały nieprzewidywalne efekty, wykazano zarówno synergizm,
jak i antagonizm; brak również badań klinicznych wskazujących na przydatność kojarzenia
w zakażeniach o etiologii gronkowców metycylinowrażliwych; większość badań in vitro
kombinacji rifampicyny z wankomycyną wykazała brak efektu lub antagonizm i tylko nieliczne
wskazywały na synergizm; w jednym randomizowanym badaniu porównującym skuteczność
wankomycyny z rifampicyna vs. wankomycyna plus placebo w leczeniu bakteryjnego zapalenia
wsierdzia o etiologii MRSA wykazano podobną skuteczność, jednakże zanotowano wydłużenie
czasu do momentu ustąpienia bakteriemii w terapii skojarzonej; na podstawie tych oraz innych
badań, głównie obserwacyjnych, należy stwierdzić, że aktualnie nie ma przesłanek do stosowania
rifampicyny w terapii skojarzonej leczenia bakteriemii oraz zapalenia wsierdzia na natywnych
zastawkach o etiologii gronkowcowej,
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 40 z 102
b) Leczenie zakażeń gronkowcowych protez zastawek serca: terapia skojarzona zakażeń zastawek
serca nie była poddana ocenie w badaniach randomizowanych; w retrospektywnych badaniach
obserwacyjnych wykazano wysoką skuteczność terapii skojarzonej z wankomycyna (75%)
w leczeniu zakażeń zastawek serca o etiologii gronkowców koagulazoujemnych;
w rekomendacjach American Heart Association stosowanie rifampicyny w dawce 900 mg/dobę
jest zalecane w terapii skojarzonej z wankomycyna przez 6 tygodni i gentamycyną podawaną
przez pierwsze 2 tygodnie,
c) Zakażenia implantów ortopedycznych: stosowanie terapii skojarzonej zostało poddane jednemu
badaniu randomizowanemu w zachowawczym leczeniu zakażonych, ale stabilnych protez
stawowych, gdy zakażenie nie trwało dłużej niż 1 rok; etiologię zakażenia stanowiły głównie
gronkowce złociste metycylinowrażliwe i gronkowce koagulazoujemne metycylinooporne;
wankomycyna lub flukloksacylina (dawkowana 2 g co 6 godz.- tak jak kloksacylina) były
stosowane dożylne przez 2 tygodnie w skojarzeniu z doustną rifampicyna i następnie
przez z ciprofloksacyną (2 x 750 mg); wyleczenie stwierdzono u wszystkich 12 pacjentów
leczonych 3-6 miesięcy podawano doustnie rifampicynę (2 x 450 mg) terapią skojarzoną
i u 7 na 12 w monoterapii; gorsze efekty uzyskano w leczeniu zachowawczym terapii skojarzonej
z wankomycyna zakażonych ciał obcych o etiologii MRSA (ryzyko niepowodzenia dla MRSA
to 72% vs. 21% dla MSSA),
d) Leczenie osteomyelitis: w leczeniu przewlekłego osteomyelitis skuteczność terapii skojarzonej
z rifampicyna nie była przedmiotem badań randomizowanych, a jedynie obserwacyjnych;
nie ma wystarczających badań, aby zalecać stosowanie terapii skojarzonej z rifampicyna; jednakże
rifampicyna może być stosowana w skojarzeniu z innym antybiotykiem w trudno leczących się
zakażeniach. Leczenie zakażeń ciał obcych w ośrodkowym układzie nerwowym: w leczeniu
zakażeń odpływów komorowych skuteczność rifampicyny wiąże się z jej doskonałą penetracją
przez barierę krew-mózg, nawet przy niewielkim nasileniu procesu zapalnego; stosowanie
rifampicyny w skojarzeniu było poddane jedynie badaniom obserwacyjnym, najczęściej z dobrym
efektem, ale z ryzykiem wytworzenia oporności na lek w trakcie kuracji zachowawczej zakażenia
ciała obcego.
2.) Inne zastosowania:
a) Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: stosowanie rifampicyny może być rozważane w terapii
zakażeń o etiologii Streptococcus pneumoniae o wysokiej oporności na penicylinę
i cefalosporyny III generacji, zawsze w skojarzeniu; aczkolwiek jej skuteczność została wykazana
jedynie w badaniach na zwierzętach,
b) Stosowanie w zakażeniach powodowanych przez wielolekooporne szczepy Acinetobacter
baumannii: brak badań kontrolowanych nad skutecznością terapii skojarzonej z rifampicyna;
opublikowano jedynie nieliczne badania obserwacyjne lub wykonane na zwierzętach;
w co najmniej 3 badaniach obserwacyjnych oceniających zastosowanie kolistyny z rifampicyna
w leczeniu bakteriemii i zapaleń płuc wykazano skuteczność kliniczną w 50-76% przypadków,
c) Stosowanie w zakażeniach powodowanych przez wielolekooporne szczepy Pseudomonas
aeruginosa: w jednym z badań wykazano skuteczność trójlekowej terapii skojarzonej: tykarcyliny
z tobramycyną oraz rifampicyna, mimo oporności na każdy z tych leków,
d) Zakażenia powodowane przez Legionella pneumophila: nieliczne badania wskazują, że dodanie
rifampicyny do makrolidy lub fluorochinolonu nie zwiększa skuteczności terapii, lecz może
zwiększyć ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcjiubocznych,
e) Profilaktyka inwazyjnej choroby meningokokowej.
3.) Dawkowanie
a) Zapalanie opon mózgowo-rdzeniowych: dorośli: 1 x 600 mg; dzieci: 1-20 mg/kg/dobę
w 1 lub 2 dawkach podzielonych,
b) Bakteryjne zapalenie wsierdzia: 900 mg/dobę w 3 dawkach podzielonych,
c) Zakażenia protez stawowych: 900 mg/dobę w 2 dawkach podzielonych,
d) Dawkowane w profilaktyce : 600 mg co 12 godz. przez 2 dni; u dzieci od 1 miesiąca życia
10 mg/kg (max. 600 mg) dwa razy dziennie przez dwa dni a u dzieci < 1 miesiąca życia 5 mg/kg
dwa razy dziennie przez dwa dni.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 41 z 102
2. Rifaksymina.
Antybiotyk podawany w formie doustnej o szerokim spektrum działania i bardzo niewielkim wchłanianiu
z przewodu pokarmowego.
Rejestracja Food and Drug Administration obejmuje jedynie biegunkę podróżnych. W Polsce lek został
zarejestrowany we wskazaniu: „leczenie chorób przewodu pokarmowego, które zostały wywołane
lub do powstania których przyczyniły się bakterie wrażliwe na rifaksyminę, takich jak zakażenia jelitowe,
biegunka podróżnych, encefalopatia wątrobowa".
1.) Wskazania do stosowania:
a) Biegunka podróżnych: ma zastosowanie jako profilaktyka biegunki oraz terapia zakażeń
powodowanych przez nieinwazyjne szczepy Escheńchia coli,
b) Stosowanie w zakażeniach Clostńdium difficile: rifaksymina nie powinna być stosowana jako terapia
pierwszego lub drugiego rzutu w tych zakażeniach; badania nad rifaksymina dotyczyły sytuacji
wyjątkowych, prowadzono je na pacjentach z częstymi nawrotami zakażeń C. difficile; po kuracji
stwierdzono znaczny wzrost oporności C. difficile na rifaksyminę,
c) Stosowanie rifaksyminy w innych zakażeniach przewodu pokarmowego: polska rejestracja, która
sankcjonuje stosowanie tego leku w zakażeniach wywołanych przez bakterie wrażliwe
na rifaksyminę, jest wyjątkowo nietrafiona, gdyż wskazaniem do leczenia nie jest jedynie wrażliwość
bakterii wywołujących zakażenie na antybiotyk, ale również dowody kliniczne na skuteczność
tego antybiotyku; większość drobnoustrojów bakteryjnych wywołujących biegunkę jest wrażliwa
na rifaksyminę, ale nie ma dowodów na jej skuteczność w leczeniu, i z tego powodu nie powinna być
stosowana,
d) Encefalopatia wątrobowa: aktualnie lek nie posiada rejestracji FDA w tym schorzeniu, ale istnieją
liczne zaślepione badania randomizowane, które wskazują na zmniejszenie liczby przypadków
zaostrzeń oraz na zmniejszenie liczby i skrócenie czasu hospitalizacji,
e) Profilaktyka okołooperacyjna: aktualnie brak wiarygodnych badań, aby stosować rifaksyminę
w tym wskazaniu.
O. Nitrofurany.
1. Nitrofurantoina.
1.) Cechy charakterystyczne nitrofurantoiny :
a) Aktywność jedynie w drogach moczowych; ze względu na słabe przenikanie do tkanek nie może być
stosowana w odmiedniczkowym zapaleniu nerek i innych zakażeniach nerek,
b) Spektrum działania obejmuje enterokoki, gronkowce oraz pałeczki Gram-ujemne, z wyjątkiem
Proteus sp., Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter sp., Serratia sp.,
c) Bardzo niewielki potencjał do powstawania lekooporności,
d) Może być stosowna w ciąży z wyjątkiem następujących: okresu > 38 tygodnia ciąży, w trakcie
porodu oraz przy nadchodzącym porodzie,
e) Wzrost nerkowej toksyczności przy niewydolności nerek; nie powinna być stosowana, gdy klirens
kreatyniny < 30 ml/min.
2.) Wskazania:
a) Niepowikłane zapalenie pęcherza u kobiet: czas kuracji 7 dni, prawdopodobnie zbliżona eradykacja
drobnoustroju do kotrimoksazolu, jednak mniej badań potwierdzających skuteczność,
b) Zapalenie pęcherza powodowane przez wrażliwe bakterie Gram-ujemne, w tym zakażenie związane
z cewnikiem do pęcherza moczowego,
c) Zapalenie pęcherza powodowane przez enterokoki, w tym zakażenie związane z cewnikiem
do pęcherza moczowego: gdy oporność lub uczulenie na penicyliny; można stosować w zakażeniach
powodowanych przez VRE.
d) Asymptomatyczna bakteriuria w ciąży,
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 42 z 102
P. Metronidazol.
2. Dawkowanie
a) W zakażeniach jamy brzusznej:
dorośli: 2 x 500 mg iv,
dzieci dożylnie: 22,5-40 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych.
b) W ciężkich zakażeniach o etiologii bakterii beztlenowych: 3 x 500 mg iv,
c) W zakażeniach C. difficile:
dorośli doustnie: 3 x 500 mg lub 4 x 250 mg; w wyjątkowych sytuacjach może być podany dożylnie,
dzieci doustnie: 30 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
d) W eradykacji Helicobater pylon: 3 x 500 mg doustnie,
e) Profilaktyka okołooperacyjna:
przedoperacyjnie: 15 mg/kg podawane przez 30-60 min, tak aby wlew zakończyć 1 godz.
przed zabiegiem u dzieci przedoperacyjnie 10 mg/kg iv,
pooperacyjnie: 7,5 mg/kg po 6-12 godz. od dawki przedoperacyjnej.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 43 z 102
R. Trimetoprim i kotrimoksazol.
2. Zastosowanie trimetoprimu:
a) Zakażenia układu moczowego: trimetoprim jest podobnie skuteczny jak kotrimoksazol w zakażeniach
układu moczowego zarówno u dorosłych, jak i u dzieci,
b) Stosowany w przypadku zakażeń układu moczowego powodowanych przez wrażliwe szczepy E. coli,
P. mirabilis, K. pneumoniae, Enterobacter sp. i gronkowce koagulazoujemne.
4. Dawkowanie kotrimoksazolu:
a) Dawkowanie w zakażeniach układu moczowego: najczęściej 2 x 960 mg,
b) Dawkowanie w terapii doustnej zakażeń kości o etiologii MRSA: 4 mg/kg (wg trimetoprimu)
2 razy na dobę,
c) Zapalenie płuc o etiologii Pneumocystis carinii: 15 - 20 mg/kg/dobę (wg trimetoprimu) w 3 - 4 dawkach
podzielonych,
d) Ciężkie zakażenia Stenotrophomonas maltophilia: dawkowanie podobne jak dla Pneumocystis carinii,
tj. > 15 mg/kg/dobę (wyliczane wg trimetoprimu),
e) Profilaktyka w zabiegach urologicznych: jednorazowo 960 mg doustnie na 1 godz. przed zabiegiem.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 44 z 102
Procedura Antybiotyk
Żylaki kończyn dolnych Bez profilaktyki
Operacje na gruczole piersiowym Rutynowo bez profilaktyki
Appendectomia Cefazolina 1 - 2 g iv
Zabiegi na drogach żółciowych Cefazolina 1 - 2 g iv
Jelito grube Cefazolina 1 x 1-2 g
Penetrujący uraz jamy brzusznej Cefazolina 1 – 2 g iv
Zabiegi na żołądku Cefazolina 1 – 2 g iv
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 45 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 46 z 102
3. Zakażenia przewlekłych zmian skórnych: odleżyny i owrzodzenia towarzyszące chorobom naczyń żylnych
1.) Rozpoznanie zakażenia odleżyny lub przewlekłego owrzodzenia żylnego stawiane jest na podstawie
obrazu klinicznego.
2.) Rozpoznanie zakażenia kości stawiana jest na podstawie obrazu rezonansu magnetycznego
lub badania histopatologicznego kości.
3.) Badanie mikrobiologiczne materiału pobranego z tkanek miękkich i skóry nie powinno stanowić
kryterium rozpoznania zakażenia.
4.) Materiał na badanie mikrobiologiczne pobierać się powinno w sposób umożliwiający identyfikację
bakterii powodujących zakażenie, a nie jedynie kolonizację
5.) Diagnoza krytycznej kolonizacji rany stawiana jest, gdy po oczyszczeniu rany, w biopsji tkanki
stwierdzane jest ≥ 106 jednostek tworzących kolonie bakteryjne na 1 g tkanki.
6.) Podanie antybiotyku ogólnoustrojowo jest zalecane, gdy zakażeniu przewlekłej zmiany skórnej
towarzyszą następujące okoliczności: objawy ogólne zakażenia, cellulitis dookoła rany, zakażenie
kości i szpiku, zakażenie w obrębie mięśni i powięzi oraz zapalenie naczyń chłonnych.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 47 z 102
7.) Nie jest zalecane miejscowe stosowanie antybiotyków, z wyjątkiem metronidazolu, który może być
stosowany w przypadku klinicznych objawów wskazujących na zakażenie o etiologii beztlenowcowej.
8.) Nie jest zalecane miejscowe stosowanie środków antyseptycznych w okresie oczyszczania rany.
9.) Miejscowe stosowanie środków antyseptycznych należy rozważyć, gdy po oczyszczeniu rany w ciągu
2 tygodni nie stwierdza się cech gojenia rany lub gdy po jej oczyszczeniu stwierdzono krytyczną
kolonizację.
10.) Wybór środka antyseptycznego obejmuje: povidone iodine, cadexomer iodine lub związki srebra.
11.) Środki antyseptyczne nie powinny być stosowane dłużej niż przez okres 2 tygodni.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 48 z 102
1.) Diagnostyka:
a) Ostre zapalenie oskrzeli rozpoznajemy na podstawie objawów klinicznych, przede wszystkim kaszlu,
trwającego > 5 dni, któremu mogą towarzyszyć furczenia i świsty, odkrztuszanie plwociny i zazwyczaj
zakażenie górnych dróg oddechowych.
b) Przy podejrzeniu ostrego zapalenia oskrzeli i niestwierdzeniu objawów, takich jak tachykardia
> 100/min., tachypnoe > 24/min., temperatura ciała > 38°C i ogniskowe zmiany osłuchowe, dalsza
diagnostyka nie jest konieczna.
c) U chorych > 75 roku życia, ze względu na częsty brak objawów klinicznych typowych dla zapalenia
płuc, zalecane jest wykonanie badania radiologicznego klatki piersiowej w celu różnicowania ostrego
zapalenia oskrzeli z zapaleniem płuc.
d) U chorych z ostrym zapaleniem oskrzeli, u których stwierdza się świsty, występowanie w ciągu
ostatniego roku napadów duszności lub objawów związanych z ekspozycją na alergeny, zaleca się
wdrożenie diagnostyki w kierunku astmy.
e) Rozpoznanie zakażenia wirusem grypy może być postawione na podstawie badania klinicznego
w okresie epidemicznego wzrostu zachorowań przy zazwyczaj nagłym początku, wystąpieniu wysokiej
gorączki, kaszlu, bólu głowy i mięśni.
f) W ostrym zapaleniu oskrzeli rutynowe wykonywanie badań dodatkowych nie jest uzasadnione.
g) Badania w kierunku wirusa grypy należy rozważyć u pacjenta z wysokim prawdopodobieństwem
zachorowania, jeżeli zalecane będzie leczenie grypy lub postępowanie profilaktyczne u osób z kontaktu,
albo jako diagnostyka różnicująca wirusowe i bakteryjne zapalenie płuc; dostępne są szybkie testy
w kierunku grypy (wykrywanie antygenów) oraz badania genetyczne (wykrywanie materiału
genetycznego, RT-PCR); ze względu na niską czułość szybkich testów wynik ujemny powinien być
potwierdzony w badaniu genetycznym.
2.) Leczenie:
a) Leczenie ogólne:
Nie zaleca się rutynowego stosowania antybiotyku w ostrym zapaleniu oskrzeli lub oskrzelików.
Przy kaszlu przedłużającym się > 14 dni może być wskazane podawanie makrolidu, szczególnie
w przypadku podejrzenia krztuśca i jest to jedyne wskazanie do podania antybiotyku.
Nie zaleca się rutynowego stosowania leków rozszerzających oskrzela (beta2mimetyków
lub cholinolityków) w ostrym zapalaniu oskrzeli; stosowanie tych leków można rozważyć u osób
z ostrym zapaleniem oskrzeli, u których stwierdzane są świsty, jeśli korzyści z ich stosowania mogą
być większe od ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.
b) Leczenie grypy sezonowe:
Leczenie zakażenia wirusem grypy oseltamiwirem należy zastosować u:
chorych z czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu grypy,
chorych z ciężkim przebiegiem grypy.
Oseltamiwir stosuje się terapeutycznie przez 5 dni:
u osób dorosłych i dzieci ważących >40 kg: 2 x 75 mg na dobę,
u dzieci < 1 roku życia: 2 x 3 mg/kg masy ciała na dobę,
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 49 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 50 z 102
1.) Etiologia:
a) Zakażenie, zarówno bakteryjne jak i wirusowe są przyczyną ok. 70-80% zaostrzeń POChP;
b) Zakażenia bakteryjne są najczęściej powodowane przez Haemophilus influenzae, Streptococcus
pneumoniae i Moraxella catarrhalis; zaostrzenie POChP jest najczęściej związane z nabyciem nowego
drobnoustroju; drobnoustroje atypowe bardzo rzadko są przyczyną zaostrzeń (<5%);
c) Pseudomonas aeruginosa: może stanowić etiologię zaostrzeń w przypadku pacjentów z określonymi
czynnikami ryzyka, do których należą: hospitalizacja w ciągu ostatnich 90 dni, częsta
antybiotykoterapia (≥4 terapii w ciągu ostatniego roku), ciężkie POChP (FEV1 <50% wartości
przewidywalnej), wcześniejsza izolacja P. aeruginosa i stosowanie sterydów doustnych,
d) Inne bakterie Gram-ujemne stanowią rzadką przyczyną zaostrzeń, przede wszystkim w zawansowanym
stadium choroby, a ich izolacja może być przejawem jedynie kolonizacji dróg oddechowych
3.) CRP i leukocytoza w różnicowaniu etiologii zakażenia jako przyczyny zaostrzenia POChP:
a) Znaczenie CRP w określaniu etiologii zakażenia (bakteryjne vs wirusowe) jako przyczyny zaostrzenia
POCHP: nie określono jakie wartości CRP wskazują na zakażenie bakteryjne; u pacjentów z POChP
w stanie stabilnym CRP jest wyższe niż w grupie kontrolnej (średnio ok. 2-krotnie); w jednym z badań
stwierdzono że chorzy z zaostrzeniem POChP i obrazem klinicznym niewskazującym na zakażenie
bakteryjne (bez ropnej plwociny) mieli CRP średnio 8 mg/L (3-16 mg/L), a chorzy z ropną plwociną
średnio 45 mg/l (8,5-86 mg/l).
b) Liczba leukocytów: w jednym badaniu nie stwierdzono różnic w liczbie leukocytów u chorych
z różnymi postaciami zaostrzenia POChP tj. gdy obraz kliniczny nie wskazywał lub wskazywał
na zakażenie bakteryjne, jak również między zaostrzeniem POChP (9-14 x 10 6/L) i zaostrzeniem
POChP z towarzyszącym zapaleniem płuc (10-17 x 10 6/).
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 51 z 102
2.) Antybiotykoterapia
a) Leczenie ambulatoryjne (pozaszpitalne).
Leczenie pozaszpitalnego zapalenia płuc zawsze powinno obejmować S. pneumoniae i odbywa się
głównie przy zastosowaniu amoksycyliny.
Ze względu na coraz częstsze występowanie szczepów o zmniejszonej wrażliwości na penicylinę
zalecane jest stosowanie amoksycyliny w dawce 3 x 1 g po.
U pacjentów z wywiadem reakcji uczuleniowej typu I na penicyliny: lewofloksacyna.
b) Leczenie szpitalne
stan pacjenta nie jest ciężki, możliwe leczenie doustne: amoksycylina 3 x 1 g po.
stan pacjenta nie jest ciężki, konieczne zastosowanie leczenia parenteralnego: ampicylina
4 x 1 g makrolid iv (azytromycyna iv lub klarytromycyna po).
stan pacjenta ciężki: ceftriakson 1 x 2 g iv + azytromycyna 1 x 500 mg iv lub lewofloksacyna
1 x 750 mg iv.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 52 z 102
c) Czas kuracji:
Czas leczenia zależy głównie od etiologii zakażenia i najczęściej, gdy etiologię zakażenia stanowi
Streptococcus pneumoniae wynosi ok. 3 dni od momentu normalizacji temperatury ciała i stabilizacji
stanu klinicznego (całkowity czas kuracji ok. 7 dni).
Zakażenia powodowane przez drobnoustroje atypowe powinny być leczone nie krócej niż 14 dni.
Dłuższego leczenia wymagają również zapalenia płuc powodowane przez Staphylococcus aureus.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 53 z 102
6.) Niepowodzenie terapeutyczne w pozaszpitalnym zapaleniu płuc: niereagujące lub postępujące zapalenie
płuc, ostry obraz kliniczny.
a) Niepowodzenie terapeutyczne definiowane jest jako:
Wczesne: pogarszanie się obrazu klinicznego w ciągu 72 godz. od wdrożenia leczenia;
Późne: pogorszenie się obrazu klinicznego po 72 godz. od wdrożenia leczenia.
b) W tej grupie chorych śmiertelność wzrasta kilkukrotnie i może sięgać 50%.
c) Brak odpowiedzi na antybiotyki występuje u 5-15% chorych hospitalizowanych z powodu
pozaszpitalnego zapalenia płuc.
d) Przyczyny niepowodzenia wczesnego:
Ciężkie zakażenie od początku,
Niewłaściwie dobrany antybiotyk, oporność drobnoustroju, brak pokrycia w spektrum,
Obecność zakażenia przerzutowego lub powikłań infekcyjnych: ropniak opłucnej, zapalenie
wsierdzia, obecność ropni przerzutowych w układzie kostno-stawowym, mięśni biodrowo-
lędźwiowych itp.,
Niewłaściwa diagnoza: zator płucny, zachłyśnięcie, vasculitis.
e) Przyczyny niepowodzenia późnego:
Nadkażenie drobnoustrojami szpitalnymi
Powstanie oporności w trakcie leczena
Pogorszenie schorzeń towarzyszach: niewydolność krążenia, niewydolność nerek
Wystąpienie innych schorzeń w trakcie hospitalizacji: zatorowość płucna, zawał serca
7.) Postępowanie w niepowodzeniu wczesnym, gdy należy podejrzewać, że przyczyną niepowodzenia jest
niewłaściwie dobrany antybiotyk: należy zawsze różnicować z przyczynami nieinfekcyjnymi
a) Ocena miejsca nabycia zakażenia w trzech aspektach: należy przeprowadzić wywiad, którego celem
jest weryfikacja miejsca nabycia zakażenia:
Zakażenie pozaszpitalne.
Zakażenie szpitalne.
Zakażenie związane z zakładami opieki zdrowotnej (są to zakażenia identyfikowane przy przyjęciu
do szpitala, do których doszło w wyniku kontaktu z zakładem opieki zdrowotnej).
Kiedy należy rozpoznawać lub podejrzewać zakażenia związane z ZOZ oraz jaką należy
podejrzewać etiologię:
- Domy opieki: etiologia: pałeczki Gram-ujemne, S. pneumoniae, H. influenzae, S. ureus,
- Pacjent dializowany: etiologia: S. pneumoniae, P. aeruginosa, Klebsiella sp., H. influenzae,
- Pacjent niedawno hospitalizowany (<1 miesiąca).
b) Ocena możliwości zakażenia oportunistycznego.
c) Weryfikacja dotychczasowych badań mikrobiologicznych i poszerzenie diagnostyki
mikrobiologicznej.
Należy dokonać przeglądu dotychczasowych wyników badań mikrobiologicznych oraz rozważyć
poszerzenie zakresu diagnostyki:
Antygen Legionella sp. w moczu,
Posiewy krwi: 2-6 pobrań,
Posiew plwociny,
Posiew płynu z opłucnej,
Antygen S. pneumoniae w moczu,
Badania w kierunku grypy.
d) Inne badania do rozważenia:
Tomografia komputerowa klatki piersiowej
Bronchoskopia
Torakocenteza
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 54 z 102
e) Modyfikacja antybiotykoterapii.
Stosowanie antybiotyków tzw. drugiego rzutu w zapaleniu płuc nie było przedmiotem badań
i wytycznych towarzystw naukowych i jest trudne do ustalenia.
Należy przeprowadzić analizę wcześniejszej antybiotykoterapii: czas trwania i dawki antybiotyku:
Pierwsza możliwość: zakażenia pozaszpitalne:
Jeżeli w dotychczasowej terapii nie stosowano optymalnego leczenia w kierunku pneumokoków
np.: makrolidy, doksycyklina, kotrimoksazol, aminoglikozydy, cefalosporyny I generacji,
cefuroksym, niskie dawki amoksycliny (3 x 500 mg) należy rozważyć zastosowanie ceftriaksonu
1 x 2 g iv opcjonalne z klarytromycyną lub azytromycyną (jeżeli nie stosowano wcześniej
antybiotyków skutecznych wobec zakażeń atypowych).
Jeżeli w dotychczasowej terapii zastosowano optymalne antybiotyki w leczeniu zakażeń
pneumokokowych należy rozważyć zastosowanie lewofloksacyny 1 x 750 mg z wankomycyną
2 x 1 g iv lub linezolidem 2 x 600 mg
Druga możliwość: zakażenia wywołane prawdopodobnie przez drobnoustroje bardziej oporne
na antybiotyki (chory z domu opieki, niedawno wypisany ze szpitala):
Ceftriakson 1 x 1 g iv ± ciprofloksacyna 2 x 400 mg iv,
Lewofloksacyna 1 x 750 mg,
Ceftazydym 3 x 1 g iv.
8.) Powolnie ustępujące zapalenie płuc lub nieustępujące zapalenie płuc:
Najczęściej definiowane jest jako utrzymywanie się zmian zapalnych poza spodziewany okres czasu.
Spodziewany okres czasu nie został jasno określony, ale często jest określany jako nieustępowanie zmian
radiologicznych >30 dni. W tak zdefiniowanym nieustępującym zapaleniu płuc, aż 30% chorych
hospitalizowanych z powodu zapalenia płuc może spełniać takie kryteria. Z tego powodu pierwszym
krokiem w analizie tych przypadków jest identyfikacja czynników ryzyka opóźnienia w ustępowaniu
odchyleń w badaniu radiologicznym. Do tych czynników należą głównie wiek chorego, wyjściowa
ciężkość zakażenia oraz choroby towarzyszące. Oporność czynnika etiologicznego powstająca w trakcie
leczenia, nadkażenie, etiologia mieszana. Dalsza diagnostyka nieustępującego zaplenia płuc opiera się na
tomografii komputerowej, bronchoskopii, biopsji przezklatkowej.
5. Szpitalne zapalenie płuc oraz zapalenie płuc związane z zakładem opieki zdrowotnej.
1.) Definicje
a) Szpitalne zapalenie płuc jest to zakażenie, do którego dochodzi >48 godz. od przyjęcia chorego
do szpitala i które w chwili przyjęcia do szpitala nie było w okresie inkubacji.
b) Zapalenie płuc związane z zakładem opieki zdrowotnej: obejmuje chorych, u których do zakażenia
doszło w ciągu 90 dni od wypisania ze szpitala, rezydentów domów opieki, chorych leczonych
powtarzaną hemodializą, którzy w ciągu ostatnich 30 dni byli leczeni antybiotykami dożylnymi,
otrzymywali chemioterapię lub byli leczeni z powodu zakażenia rany.
Uwaga: sposób diagnostyki i leczenia obu zakażeń jest podobny.
2.) Kiedy należy rozpoznawać lub podejrzewać zakażenie związane z ZOZ oraz jaką należy podejrzewać
etiologię
a) Domy opieki: etiologia: pałeczki Gram-ujemne, S. pneumoniae, H. influenzae, S. aureus; inne
drobnoustroje (M. pneumoniae, C. pneumoniae, L. pneumophila) występowały bardzo rzadko <1 %;
zauważalna bardzo zróżnicowana etiologia zależna od ośrodka
b) Zapalenie płuc u leczonych chemioterapią: zdecydowana większość powodowana była przez
pałeczki gram ujemne, głównie P. aeruginosa, Klebsiella sp. oraz grzyby; należy zaznaczyć,
że większość badanych chorych stanowiły osoby chore na choroby rozrostowe układu
krwiotwórczego, nie raka płuca
c) Pacjent dializowany: S. pneumoniae, P. aeruginosa, Klebsiella sp., H. influenzae.
Etiologia zakażeń szpitalnych oraz zakażeń związanych z zakładem opieki zdrowotnej jest bardzo
trudna do przewidzenia.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 55 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 56 z 102
2. Bezobjawowa bakteriuria.
a) Definicja:
Bezobjawowa bakteriuria - jest rozpoznawana gdy u kobiety stwierdzane jest co najmniej 105 CFU/ml
moczu tego samego drobnoustroju w dwóch próbach właściwie pobranego moczu, natomiast
u mężczyzn wystarczające jest jednorazowe badanie.
b) Częstość występowania asymptomatycznej bakteriurii w wybranych grupach pacjentów:
Chorzy na cukrzycę: kobiety z cukrzycą 9-27%, mężczyźni 1-10%,
Osoby zawansowane wiekiem przebywające w domach opieki: 15-50%,
Chorzy hemodializowani ok. 30%.
c) Postępowanie :
Bezobjawowa bakteriuria nie jest wskazaniem do leczenia antybiotykami z wyjątkiem dwóch
sytuacji: u kobiety ciężarnej, u chorego przed zabiegiem urologicznym,
Brak jest danych dotyczących postępowania u osób z ciężkimi niedoborami odporności takim
jak stan po przeszczepie narządu litego i szpiku kostnego,
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 57 z 102
oraz odchyleń wskazujących na zakażenie w innych miejscach oraz w posiewie moczu co najmniej
105 CFU/ml; przy cięższym obrazie klinicznym wskazane jest zlecenie antybiotyku w oczekiwaniu
na wynik posiewu.
e) Antybiotykoterapia:
Asymptomatyczna bakteriuria u chorego cewnikowanego:
∙ Asymptomatyczna bakteriuria u pacjentów cewnikowanyych z reguły nie wymaga leczenia,
a stosowanie antybiotyków zarówno terapeutycznie, jak i profilaktycznie w tej grupie chorych
przyczynia się jedynie do selekcji wieloopornych drobnoustrojów i to nie tylko w drogach
moczowych pacjenta.
∙ Podawanie celowanego antybiotyku jest zalecane w znamiennej bakteriurii przed zabiegami
urologicznymi.
Leczenie zakażenia objawowego
∙ Wymiana cewnika w momencie rozpoczęcia kuracji przyspiesza ustępowanie objawów
oraz zmniejsza ryzyko nawrotów i jest zalecana na początku kuracji jeżeli cewnik był obecny
wcześniej przez okres >2 tygodni i jest nadal potrzebny.
∙ Czas kuracji: 10 dni jeżeli doszło do szybkiej rezolucji objawów i 14 dni jeśli następowała
wolniej.
∙ Nie jest zalecane wykonywanie kontrolnych posiewów moczu jako oceny skuteczności leczenia.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 59 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 60 z 102
Wykonywanie diagnostyki w kierunku beztlenowców nie jest konieczne jeżeli w leczeniu stosowna są
leki obejmujące swoim spektrum te drobnoustroje.
Materiał śródoperacyjny jest pobierany na badania mikrobiologiczne w objętości 1-10 ml płynu
wprowadzonego do podłoża na krew, na bakterie tlenowe oraz w objętości 0,5 ml płynu na barwienie
metodą Grama; jeżeli wykonywane jest badanie w kierunku beztlenowców to 10 ml płynu
wprowadzane jest do podłoża na krew badaną w kierunku beztlenowców lub 0,5 ml płynu lub 0,5g
tkanki pobierane jest do próbówki transportowej na beztlenowce
Posiew krwi jest pobierany u osób z obrazem klinicznym sepsy oraz u chorych z niedoborami
odporności.
d) Wybór antybiotyku, zasady ogólne.
Należy unikać podawania antybiotyków stosowanych w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych;
w łagodnych i umiarkowanych zakażeniach wykazano brak przewagi antybiotyków o szerokim
spektrum nad antybiotykami o węższym zakresie działania.
W pozaszpitalnym zapaleniu otrzewnej antybiotyk powinien obejmować swym działaniem
Escherichia coli oraz paciorkowce, natomiast gdy źródłem jest flora jelita grubego lub dystalnego
odcinka jelita cienkiego oraz wyrostka robaczkowego dodatkowo beztlenowce.
Nie jest konieczne stosowanie w pierwszym rzucie antybiotyków działających na Enterococcus sp.
w zakażeniach łagodnych i umiarkowanych.
Nie jest zalecane wdrażanie leków przeciwgrzybiczych, w zakażeniach łagodnych i umiarkowanych.
e) Stosowanie ampicyliny z sulbaktamem oraz amoksycyliny z klawulanianem.
W badaniu wieloośrodkowym wykazano istotnie mniejszą wrażliwość Enterobacteriaceae
powodujących zapalenie otrzewnej na ampicylinę z sulbaktamem.
Amoksycylina z klawulanianem charakteryzuje się zbliżoną aktywnością do ampicyliny
z sulbaktamem oraz brakiem wystarczających badań klinicznych potwierdzających skuteczność tego
antybiotyku w zapaleniach otrzewnej.
Ampicylina z sulbaktamem może być stosowana w tych ośrodkach, które lokalnie monitorują
lekooporność i których wyniki wskazują na wystarczającą wrażliwość na ten antybiotyk i jedynie
w zakażeniach o umiarkownym przebiegu klinicznym.
Amoksycylina z klawulanianem jest antybiotykiem powszechnie stosowanym w polskich szpitalach,
jednakże brak jest wystarczających badań klinicznych potwierdzających jej skuteczność w zapaleniu
otrzewnej; stosowanie tego antybiotyku jest zalecane w jednym z europejskich rekomendacji
u pacjentów z zakażeniem nie przebiegającym z obrazem sepsy i bez czynników ryzyka zakażenia
lekoopornym drobnoustrojem z proponowanym dawkowaniem 2,2 g iv co 6 godz. i czasem infuzji
trwającym 2 godz.; taki sposób dawkowania nie jest zgodny z zaleceniami producenta
obowiązującymi w Polsce.
f) Stosowanie leków działający na beztlenowce:
Beztlenowce najczęściej powodujące zapalenie otrzewnej: Bacteroides fragilis, Bacteroides sp.,
Clostridium sp., Peptostreptococcus sp. , Fusobacterium sp., Eubacterium sp.
W zdecydowanej większości przypadków leczenie zakażeń beztlenowcowych odbywa się
empirycznie, bez ich identyfikacji i oceny lekowrażliwości i z tego powodu określanie skuteczności
in vitro antybiotyków wobec beztlenowców powinno być prowadzone w formie regionalnych
programów monitorowania lekowrażliwosci tych drobnoustrojów.
Analiza trendów oporności beztlenowców wskazuje wyraźnie na zmniejszenie wrażliwości
na cefoksytynę, klindamycynę i moksfiloksacynę oraz bardzo rzadko występującą oporność
na metronidazol. W niedawno przeprowadzonym badaniu europejskim oporność Bacteroides fragilis
na klindamycynę wyniosła 32,4%, a moksifloksacynę 13,6%.
Wnioski z badań nad lekowrażliwością beztlenowców odpowiedzialnych za pozaszpitalne, wtórne
zapalenie otrzewnej:
Oporność beztlenowców na metronidazol jest bardzo rzadka i lek ten jest terapią z wyboru
w leczeniu zapaleń otrzewnej w skojarzeniu z antybiotykiem nie działającym na beztlenowce.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 61 z 102
Monoterapia
1
Ampicylina z sulbaktamem 1,5-3 g co 6 godz. iv 200 mg/kg/dobę wg ampicyliny w 4 dawkach
podzielonych
Tykarcylina z klawulanianem 3,1 g co 6 godz. iv 200-300 mg/kg/dobę w 4-6 dawkach podzielonych
Ertapenem2 (gdy ryzyko 1 g co 24 godz.iv Dzieci ≤12 roku życia
zakażenia ESBL) 15 mg/kg co 12 godz.
Moksifloksacyna 400 mg co 12 godz. iv -
Tygecyklina3 Pierwsza dawka 100 mg
-
i następnie 50 mg co 12 godz. iv
Terapia skojarzona z zastosowaniem metronidazolu
Metronidazol 500 mg co 12 godz.iv 30-40 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
Cefazolina 1-2 g co 8 godz.iv
Cefuroksym 1,5 g co 8 godz.iv 150 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
Cefriakson 1-2 g co 24 godz.iv 50-75 mg/kg/dobę w 1-2 dawkach podzielonych
Cefotaksym 1-2 g co 6-8 godz.iv 150-200 mg/kg/dobę w 3-4 dawkach podzielonych
Ciprofloksacyna 400 mg co 12 godz.iv -
Lewofloksacyna 500 co 12 godz.iv -
1
Ampicylina z sulbaktamem może być stosowana jedynie w regionach o potwierdzonej, wystarczającej wrażliwości E.coli (>80%).
2
Ertapenem stosowany jest przede wszystkim u pacjentów z czynnikami ryzyka zakażenia Enterobacteriaceae produkujących ESBL.
3
We wrześniu 2010 roku FDA wydała komunikat zalecający stosowanie alternatywnego leczenia do tygecykliny w ciężkich zakażeniach, ze względu
na trend wzrostu śmiertelności przy stosowaniu tygecykliny.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 62 z 102
Monoterapia
Piperacylina z tazobaktam 4,5 g co 6-8 godz. 200-300 mg/kg/dobę wg piperacyliny w 3-4 dawkach
podzielonych
Imipenem 500 mg co 6 godz. lub 1g co 8 60-100 mg/kg/dobę w 4 dawkach podzielonych
godz.
Meropenem 1g co 8 godz. 60 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
Doripenem 500 mg co 8 godz. -
Terapia skojarzona z zastosowaniem metronidazolu i ampicyliny
Metronidazol 500 mg co 8 godz. 30-40 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
Ampicylina 1-2 g co 6 godz. 200 mg/kg/dobę w 4 dawkach podzielonych
Ceftazydym 2g co 8 godz. 150 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
Cefepim 2g co 8-12 godz. 100 mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych
Ciprofloksacyna 400 mg co 12 godz. -
Lewofloksacyna 750 mg co 24 godz. -
k) Czas kuracji:
Antybiotyk powinien zostać podany niezwłocznie po rozpoznaniu zapalenia otrzewnej,
bez oczekiwania na wynik badania mikrobiologicznego.
Jeżeli doszło do ustąpienia objawów i właściwego zaopatrzenia miejsca zakażenia, to z reguły czas
leczenia nie powinien trwać dłużej niż 4 7 dni.
Antybiotykoterapia powinna zostać przedłużona, jeżeli pacjent gorączkuje, utrzymuje się lwukocytoza,
istnieje konieczność stosowania leków inotropowych oraz przyczyną zapalenia otrzewnej było
zapalenie trzustki.
Gdy objawy zapalenia nie ustąpią lub gdy utrzymują się wykładniki laboratoryjnego zakażenia,
po 5 dobie należy wdrożyć badania diagnostyczne, których celem jest identyfikacja powikłań
(tomografia komputerowa, ultrasonografia).
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 63 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 64 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 66 z 102
f) Rekomendacje Italian Association for the Study of the Pancreas (AISP) z 2010 roku: podawanie
antybiotyku z dobrą penetracją do trzustki jest zalecane w OZT gdy martwica została stwierdzono
w tomografii komputerowej; zalecenia nie zostały wsparte wynikami badań klinicznych a odwołują
się do uprzednio opracowanych rekomendacji, nie uwzględniając nowych badań z randomizacją.
5.) Rekomendacje.
a) Nie jest zalecane rutynowe podawanie antybiotyku w ostrym martwiczym zapaleniu trzustki.
b) W celu różnicowania jałowej i septycznej martwicy zalecane jest wykonanie aspiracji cienkoigłowej
z trzustki z preparatem bezpośrednim barwionym metodą Grama i posiewem.
c) Antybiotyk, posiadający szerokie spektrum działania, obejmujące tlenową i beztlenową florę
bateryjną przewodu pokarmowego, powinien być zastosowany w przypadku potwierdzenia
obecności zakażenia martwicy trzustki; wybór antybiotyku powinien być modyfikowany
w zależności od wyniku badania mikrobiologicznego z antybiogramem.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 67 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 68 z 102
C. Zakażenia inne.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 69 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 70 z 102
Patogen Leczenie
Paciorkowce wrażliwe na penicylinę Penicylina krystaliczna 12-18 mln jednostek/dobę, co 4-6 godz. przez 4 tygodnie
lub
Penicylina krystaliczna 12-18 mln jednostek/dobę + gentamycna 1 mg/kg i/m.
lub i/v co 8 godz. przez 2 tygodnie
Paciorkowce względnie oporne na Penicylina krystaliczna 18 mln jednostek/dobę co 4 godz. + gentamycyna 1mg/kg
penicylinę ( MIC 0,1-0,5 ug/mL) i/m. lub i/v co 8 godz.
Paciorkowce oporne na penicylinę Penicylina krystaliczna 18-30 mln jednostek/dobę co 4 godz. + gentamycyna
(MIC> 0,5 ug/ml) 1 mg/kg co 8 godz. przez 4-6 tygodni
Staphylococcus aureus(MSSA) lub Kloksacylina 2g co 4 godz i/v przez 4-6 tygodni + gentamycyna 1mg/kg
Stapylococcus epidermidis (MSSE) co 8 godz. przez 3-5 dni
Staphylococcus aureus (MRSA) Wankomycyna 30mg/kg/dobę w 2 dawkach lub teikoplanina przez co najmniej
Staphylococcus epidermidis (MRSE) 6 tygodni
+
Rifampicyna 300mg p/o co 8 godz przez co najmniej 6 tygodni
+
Gentamycyna 1mg/kg i/v lub i/m. co 8 godz. przez 2 tygodnie
Enterococcus faecalis Ampicylina 6 x 2 g lub penicylina 18-30 mln /dobę w 6 dawkach podzielonych
+ gentamycyna 3 x 1 mg/kg
4. Gorączka neutropeniczna.
Gorączka neutropeniczna: jednorazowy wzrost temperatury mierzonej w jamie ustnej powyżej 38,3C
lub 38C utrzymujący się ponad 1 godzinę u chorych w okresie głębokiej granulocytopenii oraz u chorych,
u których przewiduje się obniżenie liczby neutrofili poniżej 0,5 G/l w ciągu 48 godzin.
1.) Diagnostyka:
a) badanie fizykalne,
b) posiewy krwi i wszystkich miejsc zmienionych zapalnie lub podejrzanych o takie zmiany.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 71 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 72 z 102
3.) Vulvovaginitis.
W zakażeniach niepowikłanych zalecane jest stosowanie środków miejscowo lub jednorazowe podanie
flukonazolu 150 mg.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 74 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 75 z 102
14.) W powyższych sytuacjach prowadzenie BP powinno być oparte na badaniach aspiratów tchawiczych
pobieranych dwa razy w tygodniu, przy czym istotny jest wynik badania pobranego do 72 godz.
przed rozpoznaniem lub podejrzeniem VAP.
15.) W przypadku opracowywania rekomendacji dotyczących terapii empirycznej zakażeń szpitalnych,
do których dochodzi w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii należy brać pod uwagę wyniki
badań pobieranych w celu diagnostyki zakażenia z odrzuceniem wyników badań przesiewowych.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 76 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 78 z 102
C. Oddział neonatologiczny.
Zakażenia u noworodków z praktycznego punktu widzenia, ułatwiającego dobór antybiotykoterapii , dzielą się
na zakażenia wczesne oraz zakażenia późne. U noworodków najczęściej występują zakażenia uogólnione
nazywane wczesną lub późną sepsą. Wczesna sepsa jest definiowana jako zakażenie potwierdzone dodatnim
posiewem krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego, do którego dochodzi w ciągu 72 godzin od urodzenia
lub do 7 dni gdy etiologię stanowi Streptococcus agalactiae.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 79 z 102
2. Diagnostyka mikrobiologiczna
1.) Posiew krwi powinien być pobierany zawsze przy podejrzeniu zakażenia wczesnego i późnego, mimo,
że pobieranie posiewów krwi jest często trudne i może, w szczególności jeśli chodzi o gronkowce
koagulazoujemnych być jedynie zanieczyszczeniem. Posiewy krwi w przypadku podejrzenia wczesnej
sepsy powinny być pobierane gdy nie stwierdza się u dziecka objawów klinicznych wskazujących
na zakażenie a jedynie dwa lub więcej czynników ryzyka zakażenia.
2.) Czułość posiewów krwi spada wyraźnie jeżeli objętość krwi jest zbyt mała (<0,5 ml, optymalnie
należy pobrać co najmniej 1 ml) oraz kiedy krewjest pobierana od dziecka otrzymującego antybiotyk,
jak również wtedy, gdy matka otrzymywała antybiotyk jako profilaktykę okołoporodową zakażeń
paciorkowcowych.
3.) Jeżeli posiewy krwi wykonywane są w zautomatyzowanych aparatach wzrost drobnoustrojów w ciągu
48 godz. jest identyfikowany w 96-98% wszystkich dodatnich posiewów krwi.
4.) Posiew płynu mózgowo-rdzeniowego: powinien być pobierany nie tylko u dzieci podejrzewanych
o zapalenie opon, ale również gdy rozpoznawane jest zakażenie wczesne, gdyż obraz kliniczny jest
niespecyficzny i posiewy krwi w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowy mogą być ujemne w 15-50%
przypadków; nie jest jasne czy należy pobierać płyn m-rdz. jedynie z powodu obecności czynników
ryzyka zakażenia wczesnego.
5.) Wymazy powierzchowne: pobierane z ucha zewnętrznego, gardła, odbytu, skóry nie powinny być
wykonywane, gdyż obarczone są mała czułością i bardzo niską swoistością i w zdecydowanej
większości przypadków w hodowli stwierdzane są drobnoustroje, które nie stanowią przyczyny
zakażenia a jedynie są odzwierciedleniem kolonizacji; w szczególnych sytuacjach można rozważać
jako badanie przesiewowe przy przyjęciu z innego ośrodka lub w trakcie hospitalizacji w celach
epidemiologicznych, a nie jako diagnostyki zakażenia.
3. Postępowanie diagnostyczne
1.) Noworodki, u których stwierdzane są dwa lub więcej czynniki ryzyka lub, u których obraz kliniczny
nasuwa podejrzenie wczesnej sepsy: zalecane jest pobranie posiewu krwi, CRP, prokalcytoniny, ocena
wskazań do wykonania badania płynu mózgowo-rdzeniowego oraz zastosowanie antybiotykoterapii;
w zakażeniach późnych należy dodatkowo pobrać posiew moczu.
2.) Ponowna ocena prawdopodobieństwa sepsy dokonywana jest po 48 godz.; jeżeli posiewy krwi są
ujemne i CRP nie wykazuje odchyleń za bezpieczne należy uznać odstawienie antybiotyku.
3.) W przypadku kontynuacji antybiotykoterapii ponowna ocena skuteczności terapii (przy braku
pogorszenia stanu dziecka) powinna zostać dokonana po 7 dniach w celu oceny skuteczności
antybiotykoterapii i ewentualnego zakończenia kuracji.
5.) Jeżeli antybiotyk jest zastosowany w leczeniu zakażenia wczesnego i posiewy krwi są ujemne
po 48-72 godz. i brak jest cech ogniskowego zakażenia to w większości sytuacji można go bezpiecznie
odstawić.
6.) Wybór antybiotyku w zakażeniach późnych powinien opierać się na analizach retrospektywnych
dotyczących etiologii i lekooporności drobnoustrojów powodujących te zakażenia w danym oddziale.
7.) Nie należy leczyć kolonizacji.
8.) Ze względu na brak danych potwierdzających skuteczność nie należy podawać antybiotyków
profilaktycznie u noworodka z powodu obecności czynników ryzyka takich jak niska masa
urodzeniowa, leczenie respiratorem, obecność linii naczyniowej centralnej.
Ampicylina 100 w 2 dawkach 150 w 3 dawkach 150 w 3 dawkach 200 w 4 dawkach 200 w 4 dawkach
Penicylina 100000 j.m. 225 000 j.m. 150 000 j.m. 200 000 j.m. 200 000 j.m.
krystaliczna w 2 dawkach w 3 dawkach w 3 dawkach w 4 dawkach w 4 dawkach
Cefotaksym 100 w 2 dawkach 150 w 3 dawkach 100 w 2 dawkach 150 w 3 dawkach 150 w 3 dawkach
1
dawkowanie jak dla oksacyliny i nafcyliny
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 82 z 102
Etiologia Antybiotykoterapia
Leczenie empiryczne Ampicylina + cefotaksym
Escherichia coli i inne Enterobacteriacae Wybór zależny od lekowrażliwości i wartości MIC, preferencja dla cefotaksymu
Staphylococcus ureus:
Metycylinowrażliwy Kloksacylina
Metycylinooporny Wankomycyna
Wankomycyna 20-30 mg/kg/dobe w 2-3 dawkach podzielonych 30-45 mg/kg/dobę w 3-4 dawkach podzielonych
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 84 z 102
2. Zapalenia kości
1.) Diagnostyka
a) Badanie radiologiczne powinno stanowić badane pierwszego rzutu w przypadku podejrzenia
zapalenia kości.
b) Wybór kolejnych badań obrazowych powinien wynikać z oceny schorzeń, które należy różnicować
z zapaleniem kości: scyntygrafia może stanowić badanie z wyboru w przypadku, gdy obecność
innych schorzeń jest mało prawdopodobna [BII], rezonans magnetyczny jest badaniem z wyboru
w diagnostyce zakażenia kości w obrębie kręgosłupa lub związanego ze stopą cukrzycową [AII];
tomografia komputerowa jest badaniem z wyboru przed zabiegiem operacyjnym w celu określenia
zakresu operacji [BII].
c) Wymaz z przetoki nie jest wiarygodnym badaniem diagnostycznym do określania etiologii
zakażenia kości [EII]; wynik takiego badania może być brany pod uwagę jedynie gdy wyhodowany
zostanie gronkowiec złocisty [BII].
d) W celu określenia etiologii zakażenia kości należy wykonać biopsję zakażonej tkanki i pobrać
materiał śródoperacyjny [AII].
e) W przypadku wątpliwości dotyczących obecności zakażenia kości, należy wykonać badanie
histopatologiczne i mikrobiologiczne bioptatu pobranego z kości [AII].
2.) Antybiotykoterapia
a) Wybór antybiotyku w zapaleniach kości powinien wynikać z oceny wyniku badania
mikrobiologicznego, antybiogramu oraz dowodów klinicznych na skuteczność danego leku
w terapii zapaleń kości.
b) Antybiotykoterapia doustna może być stosowna w zapaleniach kości jeżeli jest możliwe dobranie
antybiotyku o dobrej biodostępności i potwierdzonej w badaniach klinicznych skuteczności [AIII].
c) Czas antybiotykoterapii w zakażeniu po zespoleniu złamania powinien być ustalany indywidualnie
w zależności od rodzaju drobnoustroju oraz efektu klinicznego. Powinien być dłuższy w razie
pozostawienia implantu zespalającego złamanie [BIII].
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 85 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 86 z 102
5.) W razie wątpliwości co do rozpoznania zakażenia w trakcie operacji, zalecane jest pobranie materiału
do badania histopatologicznego z zamrożonej tkanki okołostawowej [BII].
6.) W trakcie rewizji stawu z endoprotezą z powodu zakażenia lub jego podejrzenia, zalecane jest
pobranie na badanie mikrobiologiczne 5-6 wycinków tkanki zmienionej zapalnie z okolicy
endoprotezy [AII].
7.) Nie jest zalecane pobierane materiału na badanie mikrobiologiczne poprzez przetokę [EII].
8.) Leczenie zakażenia protezy stawowej poprzez oczyszczanie i pozostawienie protezy może być
przeprowadzone u pacjentów u których:
a) do zakażenia doszło w krótkim czasie od wszczepienia lub jest to ostre zakażenie krwiopochodne,
b) czas trwania objawów nie przekracza 3 tygodni,
c) proteza jest stabilna,
d) brak jest cech rozległego zakażenia tkanek lekkich,
e) drobnoustrój jest wrażliwy na antybiotyki penetrujące biofilm (głównie rifampicyna) [BII].
9.) Antybiotykoterapia w rewizji endoprotezy z powodu zakażenia, bez jej usunięcia, zalecana jest przez
trzy miesiące w przypadku stawu biodrowego i 6 miesięcy w przypadku protezy stawu kolanowego
[CIII].
10.) Dwuetapowa rewizja endoprotezy z zastosowaniem spacera (czasowej endoprotezy z antybiotykiem)
jest bardziej skuteczna niż wymiana jednoczasowa [BII].
11.) Jednoetapowa wymiana protezy jest zalecana jeśli: zakażenie nie jest wywołane przez patogeny które
powodują zakażenia trudniejsze do wyleczenia (MRSA, Enterococcus sp., Candida spp.,
Pseudomonas aeruginosa), nie występują objawy ogólne zakażenia, brak jest nacieku zapalnego
wokół endoprotezy oraz przetoki, nie jest konieczne zastosowanie przeszczepu kostnego [CIII].
12.) Przy jednoetapowej rewizji i wymianie endoprotezy antybiotyk jest stosowany przez 2-3 tygodnie
przed rewizją oraz następnie przez 6 tygodni [CIII].
13.) Czas stosowania antybiotyków przy dwuetapowej wymianie protezy zależy od wyników badań
śródoperacyjnych wykonywanych w kierunku oceny procesu zapalnego, badania histopatologicznego
i mikrobiologicznego [BII].
E. Oddział pediatryczny.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 88 z 102
Czułość i specyficzność odchyleń w badaniu ogólnym moczu dla identyfikacji zum u dzieci.
Badanie mikroskopowe
>5 leukocytów w polu widzenia 67% 79%
Obecność bakterii 81% 83%
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 89 z 102
e) Posiew moczu: powinien być wykonany niezwłocznie po pobraniu (<1 godz.); jeżeli badanie
mikrobiologiczne nie może być wykonane w ciągu 4 godz. od oddania to mocz powinien być
włożony do lodówki; możliwy okres przechowywania w lodówce wynosi do 24 godz.
Kryteria rozpoznawania zakażenia układu moczowego u dzieci w wieku 2-24 miesiący życia
wg American Academy of Pediatrics.
Aby rozpoznać zakażenia układu moczowego należy stwierdzić zarówno odchylenia w badaniu
ogólnym moczu wskazujące na zakażenie (ropomocz, bakteriuria) oraz w posiewie moczu pobranego
przez cewnikowanie lub nakłucie nadłonowe (co najmniej 50 000 (5 x 104) kolonii uropatogenu.
5.) Leczenie.
a) Możliwa jest zarówno terapia dożylna jak i terapia doustna; terapia doustna nie powinna być
stosowana gdy u dziecka stwierdzane są objawy toksemii, odwodnienia lub trudności
z przyjmowaniem pokarmów oraz u dzieci <3 miesiąca życia [10]; u dzieci, które nie mają
przeciwwskazań do formy doustnej, należy założyć, że terapia dożylna i terapia doustna są
podobnie skuteczne.
b) Wybór antybiotyku w leczeniu pierwszego epizodu zakażenia jest zależny od lokalnej wrażliwości
Escherichia coli na antybiotyki.
c) Amoksycylina/ampicylina nie powinna być stosowana ze względu na wysoką oporności E.coli
w Polsce.
d) W terapii ambulatoryjnej w leczeniu może być zastosowany: kotrimoksazol, cefalosporyna I lub II
generacji, amoksycylina z klawulanianem.
e) W ciężkich zakażeniach, leczonych w szpitalu w pierwszym rzucie zalecane jest stosowanie
ceftriaksonu lub cefotaksymu z możliwością kojarzenia z gentamycyną przez pierwsze 2 dni
leczenia.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 90 z 102
Antybiotyk
Dawkowanie Antybiotyk doustny Dawkowanie
dożylny
Trimetoprim/ 6-12 mg/kg trimetoprimu na dobę w dwóch
Ceftriakson 1 x 75 mg/kg
sulfametoksazol dawkach podzielonych
150 mg/kg/doba w Amoksycylina/
Cefotaksym 20-40 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
3-4 dawkach podzielonych klawulanian
7,5 mg/kg/doba w
Gentamycyna Cefaleksyna 50-100 mg/kg/dobę w 4 dawkach podzielonych
3 dawkach podzielonych
Cefuroksym aksetylu 20-30 mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych
Cefprozil 30mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych
Cefiksym 1 x 8 mg/kg
Cefpodoksym 10 mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 91 z 102
c) Wskazania wg ESPGHAN:
U dzieci z utrzymującą się biegunką jeżeli rozważane jest wdrożenie leczenia antybakteryjnego,
Kiedy zakażenie przewodu pokarmowego musi być wykluczone w toku diagnostyki różnicowej
innego schorzenia np. procesów zapalnych jelita,
W przypadku epidemii.
Uogólnione zakażenie
Bakteryjne enterocolitis Rotawirusowe
Etiologia bakteryjne i biegunka
(n=36) enterocolitis (n=430)
(n=37)
CRP - średnia 12,4 (0-33,9) mg/dl 3,4 (0-20,7) mg/dl 0,6 (0-11,7) mg/dl
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 93 z 102
Diagnostyka mikrobiologiczna
Test ELISA
Szybkie testy z zastosowaniem
Adenowirus metod Wysoka swoistość, niska czułość (ok. 50%)
immunochromatograficznych
Leczenie
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 95 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 96 z 102
1.) Zakażenie a gorączka bez rozpoznanej przyczyny u dziecka w szpitalnym oddziale ratunkowym.
U 231 dzieci w wieku 1-36 miesięcy kierowanych przez lekarza rodzinnego z rozpoznaniem gorączka
>38oC bez określonej przyczyny do szpitalnego oddziału ratunkowego diagnozę poważnego zakażenia
bakteryjnego postawiono u 58 (25%):
a) Zapalenie płuc = 28
b) Zakażenie układu moczowego = 17
c) Zapalenie opon =3
d) Bakteriemia/sepsa =3
e) Zakażenie żołądkowo-jelitowe = 2
W grupie dzieci bez ciężkiego zakażenia bakteryjnego jako przyczyny gorączki rozpoznano: zakażenie
wirusowe dróg oddechowych lub niespecyficzne (108) oraz tzw. przyczyn inne (50): reakcja na leki
lub szczepienia, exanthema subitum.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 97 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 98 z 102
c) Wytyczne Children’s HealthCare of Atlanta do postępowania z dziećmi <60 dnia życia z gorączką
o nieustalonej etiologii.
Dzieci <30 dni życia:
Przyjęcie do szpitala,
Badania: morfologia, badanie ogólne i posiew moczu, nakłucie lędźwiowe, posiew krwi,
Antybiotykoterapia empiryczna.
Dzieci 30-90 dni życia:
Badania: morfologia krwi, badanie ogólne i posiew moczu, CRP, posiew krwi.
Dziecko niskiego ryzyka wg skali Rochester, CRP <5 mg/dl: możliwe rozważenie leczenia
ambulatoryjnego; rozważ podanie domięśniowo ceftriaksonu jeżeli płyn pobrany z nakłucia
lędźwiowego nie wykazuje odchyleń.
Dziecko wysokiego ryzyka wg skali Rochester, CRP ≥5 mg/dl: przyjęcie do szpitala, rozważ
nakłucie lędźwiowe, antybiotykoterapia empiryczna.
Dziecko niskiego ryzyka w skali Rochester: uprzednio zdrowe dziecko, donoszony noworodek bez
powikłań w oresie opieki neonatologicznej, dobry stan ogólny, bez cech ogniskowego zakażenia (z
wyjątkiem zapalenia ucha środkowego), WBC 5 000-15 000/mm3, liczba form pałeczkowatych
granulocytów ≤ 1 500/mm3, badanie ogólne moczu bez odchyleń, jeżeli ma biegunkę to bez
leukocytów w kale.
Dziecko wysokiego ryzyka: stan kliniczny wskazujący na toksemię lub niespełnione kryteria
Rochester.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 99 z 102
Rotawirus 1
2.) U 264 dzieci w wieku od 1miesiąca do 16 lat z wysypką krwotoczną, która była powodem przyjęcia do
szpitala etiologia została zidentyfikowana w 28% przypadków: 15% zakażenie menigokokowe, 2% inne
inwazyjne bakteryjne, 7% enterowirusy, 4% adenowirusy; na zakażenie meningokokowe wskazywały:
wysypka o charakterystycznym wyglądzie, uogólniona wysypka na całym ciele, największy rozmiar
jednego lub dwóch wybroczyn większy niż 2mm, zły stan dziecka, sztywność karku.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 100 z 102
3.) Z 411 dzieci w wieku 3-36 miesięcy życia z gorączką i wybroczynami u 8 dzieci (1,9%) stwierdzono
obecność bakteriemii lub sepsy: 2 pacjentów N. meningitidis, Streptococcus pyogenes 1 pacjent,
2 pacjentów Streptococcus pneumoniae i u 3 sepsa bez bakteriemii; żadne z dzieci w dobrym stanie
ogólnym nie miało bakteriemii; czułość liczby leukocytów w identyfikowaniu dzieci z bakteriemią
> 15 000/mm3 wyniosła 100%
4.) U 218 dzieci oceniono przyczyny nieblednącej wysypki: zakażenie o etiologii meningokokowej
stwierdzono u 24 dzieci (11%).
5.) W jednym z badań przeprowadzonych w grupie 55 dzieci z gorączką i wybroczynami, u których sepsę
stwierdzono w 5 przypadkach (9%), oceniono że najważniejszymi odchyleniami wskazującymi
na bakteriemię były drażliowość, letarg, wydłużony czas ponownego napływu włośniczkowego, WBC
>15 000/mm3 lub <5000 /mm3, CRP >5 mg/l; zaproponowano aby dzieci, u których nie stwierdza się
żadnego z w wymienionych odchyleń były obserwowane przez 4 godziny i po tym czasie ponownie
oceniane; w przypadku nie stwerdzenia pogorszenia stanu można zaproponować obserwację
ambulatoryjną
6.) .W jednym z ośrodków brytyjskich wprowadzono algorytm postępowania zweryfikowany na próbie
49 dzieci pojawiających się w szpitalu z powodu gorączki z wybroczynami w okresie analizowanych
trzech miesięcy, z których tylko u jednego stwierdzono zakażenie meningokokowe: szybka diagnostyka
zakażenia oraz empiryczne podanie antybiotyku było wdrażane u dzieci, u których stwierdzono
wybroczyny większe niż 3 mm, liczbę oddechów >40/ min, czas ponownego napływu włośniczkowego
>5 sek., objawy zapalenia opon, letarg, drażliwość lub progresję wybroczyn.
7.) Obraz kliniczny zakażeń meningokowych w momencie przyjmowania do szpitala: na podstawie analizy
159 dzieci z inwazyjnym zakażeniem meningokokowym:
Obraz kliniczny zapalenia opon u 112 dzieci, jedynie bakteriemia u 43; 26% wymagało leczenia
respiratorem, 33% wymagało leczenia lekami wazopresyjnymi, wybroczyny były stwierdzane
u 78 dzieci, plamica u 60 dzieci.
8.) Obraz kliniczny od momentu pierwszych objawów do postawienia diagnozy, u 448 dzieci z inwazyjną
chorobą meningokokową na terenie Wielkiej Brytanii:
a) Większość dzieci w ciągu pierwszych 4-6 godz. miało jedynie niespecyficzne objawy ale była bliska
śmierci w około 24 godz. od początku objawów.
b) Jedynie 51% dzieci zostało wysłane do szpitala po pierwszej konsultacji lekarskiej.
c) Klasyczne objawy kliniczne: wykładniki zapalenia opon, wysypka krwotoczna, zaburzenia
świadomości rozwijały się między 13-22 godz. od początku objawów.
d) 72% dzieci ok. 8 godz. od początku objawów miało wczesne objawy sepsy: bóle kończyn, zimne
ręce i stopy, nieprawidłowy kolor skóry.
e) średni czas jaki upływał między początkiem objawów a przyjęciem do szpitala wyniósł 19 godz.
9.) Niewłaściwe postępowanie w szpitalu: na podstawie analizy 55 dzieci z inwazyjną chorobą
menigokokową oceniono, że postępowanie szpitalu było niewłaściwe w 71% przypadków, głównie
wskutek opóźnienia wdrożenia właściwego leczenia.
10.) Rekomendacje dotyczące szczegółowego postępowania w inwazyjne chorobie meningokokowej
dostępne są m.in. jako:
a) Bacterial meningitis and meningococcal septicaemia: Management of bacterial meningitis and
meningococcal septicaemia in children and young people younger than 16 years in primary and
secondary care, NICE clinical guideline 102 Developed by the National Collaborating Centre for
Women’s and Children’s Health, 2010
b) SIGN: Scottish Intercollegiate Guidelines NetworkManagement of invasive meningococcal disease
in children and young people A national clinical guideline, 2008
c) M. Kadłubowski, A. Skoczyńska, W. Hryniewicz Rekomendacje diagnostyczne inwazyjnych
zakażeń bakteryjnych nabytych poza szpitalem , KOROUN, NIL, 2009: opisują sposób postępowania
diagnostycznego w przypadku podejrzenia inwazyjnej choroby menigokokowej.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 101 z 102
F. Oddział okulistyczny.
1. Endophtalmitis
1.) Diagnostyka mikrobiologiczna: płukanie ciała szklistego: 3 ml Nacl
2.) Leczenie:
a) Do ciała szklistego: wankomycyna 1 mg + ceftazydym 2, 25 mg: każdy składnik rozpuszczony
w 0,1 ml sterylnej wody lub NaCl
b) Brak poprawy po 48 godz.: należy rozważyć podanie wankomycyny i ceftazydymu.
c) Antybiotyk systemowo: kontrowersyjne; w ciężkich sytuacjach wankomycyna 2 x 1 g
+ ceftazydym 3 x 2 g iv i następnie moksifloksacyna 1 x 400 mg po; czas kuracji 7-10 dni.
2. Keratitis
1.) Diagnostyka mikrobiologiczna
a) Materiał: zeskrobiny rogówkowe
b) Wskazania do pobrania zeskrobin: duży i głęboki naciek, przewlekły proces, brak odpowiedzi
na leczenie, nietypowy wygląd sugerujący zakażenie grzybicze, mykobakteriozę
c) Przed pobraniem należy poinformować Laboratorium Mikrobiologiczne
2.) Leczenie
a) Stosowanie leków w kroplach a nie maści
b) Zakażenie o ciężkim przebiegu: dawka nasycająca tj. zakraplanie co 5-15 min. przez pierwsze
1-3 godz. i następnie co 30-60 min.
c) Wybór leku: ciprofloksacyna w kroplach w stężeniu 3 mg /ml lub wzmocnione antybiotyki
przygotowane ex tempore: cefazolina 50 mg/ml + gentamycyna 9-14 mg/ml; leki wzmocnione
zalecane są jako pierwszy rzut w ciężkim zakażeniu.
4. Profilaktyka okołooperacyjna.
1.) Zalecane jest stosowanie profilaktyki antybiotykowej u pacjentów poddanych zabiegom związanym
z leczeniem zaćmy, jaskry, przeszczepem rogówki oraz zabiegom na gruczole łzowym.
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością
Procedura
Wydanie nr 1
Podstawowa lista antybiotyków z dnia
Strona 102 z 102
Kopiowanie, rozpowszechnianie i udostępnianie treści dokumentu tylko za zgodą Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością.
Nadzór nad zgodnością z wymaganiami Normy PN-EN ISO 9001:2009 i aktualizacją dokumentu sprawuje Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością