METEOROLOJİ,

ONLINE IYT
GEZİ ve ROTA
ULUSLARARASI
PLANLAMA
YATÇILIK EĞİTİMİ SÖZLÜK
 METEOROLOJİ

Ege ve Akdeniz’de yaz ayları boyunca özellikle öğleden sonra görülen ve denizden anakaraya doğru esen
hakim rüzgarlara Kuzey Ege’de İmbat, Güney Ege’de Meltem ismi verilir. Temmuz-Ağustos ayları
boyunca bu rüzgar çoğunlukla Kuzey Ege’de Yıldız ve Karayel; Bodrum-Marmaris arasında Karayel ve
Günbatısı, Fethiye-Göcek ve Antalya’da Günbatısı ya da Lodos olarak görülür.
Akşam ve geceleri tamamen kalır ve hatta çoklukla tersine döner.

Gece boyunca esmeyen rüzgar sebebiyle, deniz durulur. Rüzgara karşı yapılan rotaların çoğu sabah erken
saatlerde başlar, tercihen öğleden önce tamamlanmaya çalışılır.

Temmuz ve Ağustos aylarında Ege ve Akdeniz kıyıları genel olarak yağışsız ve kurudur. İstanbul ve
Marmara Bölgesinin yağmurlu olduğu günlerde, kaide itibarıyla Ege ve Akdeniz kıyılarında kuzeyli
rüzgarlar sertleşir.

2
Yaz döneminde ancak birkaç kez İzmir
Antalya arasında bora tabir edilen kısa
süreli kaçaklar olur. Kısa sürede etkisini
kaybeder, yağışlı veya yağışsız olabilir.
Demirde kalındıysa rüzgar yönünün ne
taraftan estiğine göre ek önlem alınması
yedek çapa vb kullanılması gerekebilir.
Açık denizde şiddetini kaybeder.

Genelde yüksek yarların olduğu yerlere

yakın oluşan sert rüzgarlara civarna
denir.

Rüzgarüstünde, rüzgarı kesecek bir yapı,

oluşum veya doğa parçası (dağ, tepe vb)
olduğunda rüzgarın etkisi azalır. Buna
yelkencilikte saçak altı kalmak denir.
Şekil- 12: Poseidon Ege ve Akdeniz için isabetli tahmin yapan meteoroloji
sitelerinden birisi. Rüzgar kuvveti coğrafi olarak ve renklerle ifade
ediliyor.

Rüzgar şiddet olarak azalmakla beraber,

sağanaklı olarak eser. Yüksekliğin 9 katı açığa çıkıldığında,
yeryüzü oluşumlarının etkisi kaybolur, rüzgar stabilleşir.
Seyahatin ilk başından itibaren alınan meteorolojik
tahminlerin, gün ve gün, hatta daha kısa zaman dilimlerinde
takip edilmesi ve görsel meteoroloji ile kıyaslanması, alınan
ihbarların bir sonraki süreçte nasıl yorumlanacağı hakkında
önemli ipuçları sağlar.

Genelde internet üstünden tahminde bulunan siteler 3

günlük (72 saatlik) dönemler için çok isabetli tahminler
yapar. Ancak bir hafta sonrası veya daha uzun zaman

3
dilimleri için isabetli tahminler yapabilmek, günümüz teknolojisinde pek mümkün değildir.

Bofor Rüzgâr Hızı

Ölçek No. (Knot) Durum
0 0 Deniz dümdüz. Ayna etkisi
1 1-3 Esinti – Çok küçük dalgacıklar.
2 4-6 Hafif rüzgâr – Küçük belirgin dalgacıklar.
3 7-10 Tatlı rüzgâr – Dalgacık tepeleri kırılmaya başlar.
4 11-16 Orta rüzgâr – Küçük dalgalar büyür.
5 17-21 Sert rüzgâr – Tepeleri beyaz, köpüren dalgalar, oluşur.
6 22-27 Kuvvetli rüzgâr – Büyük dalgalar oluşur.
7 28-33 Hafif fırtına – Deniz kabarmaya başlar.
8 34-40 Fırtına – Açıkdenizde 7m civarında yüksek dalgalar oluşur.
9 41-47 Kuvvetli fırtına – Yüksek dalga tepeleri yuvarlanmaya başlar.
10 48-55 Tam fırtına – 12 m ye kadar yüksek dalgalar gözlenir, deniz genellikle
beyaz görünür.
11 56-63 Çok şiddetli fırtına – (11 – 15m dalga boyu)
12 64 ve üzeri Kasırga – Gökyüzü köpükle kaplanır, görüş mesafesi çok düşer 14 m’
den büyük dalgalar görülmektedir.

Ancak bir denizcinin hava durumu tahmini ile ilgili en çok güvenmesi gereken unsur, kendi gözleridir.

Hava sıcaklığını, basıncı (barometreyi) ve gökyüzü ile bulutları gözlemlemeyi bir alışkanlık haline
getirmek çok önemlidir. Sabah güneşin doğuşu ve akşam batışı ertesi günkü hava durumu için birçok
ipucu verebilir. Ege ve Akdeniz bölgesi için internet ortamından tahmin yapan belli başlı siteler,
www.poseidon.hcmr.gr,

www.meteor.gov.tr,

www.windfinder.com

4
www.windguru.com olarak sayılabilir. Özellikle de kısa zamanda uzun geçişler ve seyirler planlanıyorsa
(günde >60NM) birden fazla siteden alıntı yapılması, bunların her gün süregen şekilde takip edilmesi
yorumların daha sağlıklı yapılması açısından önemlidir. Bazı siteler daha hafif bazıları ise daha sert olarak
tahmin yapabilirler.

BULUTLAR

5
 CEPHELER ve HAREKETLERİ
Kuzey yarımkürede alçak basınç içerisine
hareket eden rüzgar, saat yönünün
tersine bir yön izler. Güney yarımkürede
bunun tam tersidir.

Soğuk cephe genelde sıcak cepheden

daha hızlı hareket ederek, yer
değiştirmesine sebep olabilir.

Her iki cephenin kesiştiği yerlerde yağış

bırakan sert rüzgarlar oluşur.

Fırtına takvimi.

Yüzyıllardır devam eden gözlemlere dayanılarak oluşturulmuş, fırtına öngörüleri takvim olarak halen daha
kullanılır. 2-3 günlük hata payıyla doğruluğu ispatlanmış olmakla beraber günümüz modern teknolojisi
desteği ile çok daha detaylı ve kesin verilere dayanılarak yapılan meteorolojik tahminlere itibar etmek
seyahatin ve ekibin güvenliği açısından anlamlıdır.

Ancak kısa süreler için (<2 saat) en başarılı meteorolojik tahmin, gökyüzünü gözleyen ve barometre
termometre ilişkisini takip eden tecrübeli bir gözdür.

6
Meteorolojik tahminleri en doğru yorumlamak için sinoptik haritaları en geniş planda okumak yararlıdır.
Tüm dünyayı etkisine alan alçak ve yüksek basınç merkezleri ve bunların hareketleri bulunduğumuz
yerde, yakın zamandaki hava değişikliklerinin öngörülmesini sağlar.
İzobar eğrilerinin arasını sıklaşması rüzgarın sert eseceğine işaret eder.

7
 GEZİ HAZIRLIK

TEKNEYİ TESLİM ALIRKEN

Motoru,

Elektrik panelini,

Navigasyon elemanlarını,

Sigorta ve şalterleri,

Yelken donanımını,

Irgatın düzeneğini,

Tuvalet ve duşları,

Su depolarının düzeneklerini,

Mutfak, ocak ve fırını,

Dingiyi, motorunu ve tüm bunların nasıl çalıştığını öğrenin.

Bunlardan başka varsa teknenin standart dışı özelliklerini (jeneratör, rüzgar ve solar panelleri, TV vb)
öğrenmek gerekir.

Bir önceki seyahatten dönen tekneler, temizlenir kontrol edilir ve hazırlanır. Bunun için birkaç saatlik bir
süre gerekebilir.

Genelde mazot deposu ve su depoları dolu olarak teslim alınır ve edilir.

TEKNE TALİMATLARI
• KAPTANINIZI DİNLEYİN!
• Mümkün olduğu kadar çok okuyun, gözlemleyin, merak edin ve SORUN. Tekneciliği öğrenmenin
en kısa, güvenli ve kolay yolu budur!

8
• ALDIĞINIZI ALDIĞINIZ YERE KOYUN
• Yelken seyahati bir hobi uğraşı olmakla
beraber, ciddi tehlikeleri içinde barındırır.
Unutmayın DENİZ ŞAKAYA GELMEZ!
• Güvertede ayakkabısız dolaşmayın.
• Tekne kullanımı ile ilgili bir değişiklik
yaptığınızda (elektrik panosunda bir butonu
açmak-kapamak, şalteri indirmek gibi)
mutlaka kaptanı ya da bir arkadaşınızı
bilgilendirin. Resim-6: Teknelerde fırın-ocak üniteleri, elektrik
kullanımını azaltmak amacıyla gaz ile çalışır. Sallantıya
• İŞİNİZ BİTTİĞİNDE KAPATIN. karşı ve rüzgar sebebiyle alevin sönmesine karşı
korumalıdır.
• Lüzumsuzsa söndürün!
• Seyirde de, demirde de tekneyi neta ediniz. Etrafta başıboş bırakılmış herşeyin yelken seyrinde
uçuşmaya başlayacağını unutmayın.
• Seyre çıkmadan kapıları kapatın. Açıksa kapı arkası kilitleri ile sabitleyin. Çekmeceleri kilitleyin.
Mutfak dolaplarını kapatın. Tezgahın üstündekileri yerleştirin, ortada kalanları evyeye koyun.
Fırının kilidini açın, özellikle üstünde bir şey varsa sallanmasına müsaade edin.
• Seyre çıkarken çaydanlıktaki kaynar suyu lavaboya dökün, eğer kullanılacaksa termosa doldurun,
sağlam bir yere yerleştirin.
• Yanaşmalarda ve çarpışmalarda, EL-AYAK YOKTUR! Usturmaça vardır
• Bir yelkenli tekneden seyir halinde düşmek TEHLİKELİ ve YASAKTIR!

9
ALIŞVERİŞ ve MUTFAK DÜZENİ

• Teknede mutfak işlerine meraklı olanlar varsa alışverişi ve

alınanların tekneye yerleştirmesini bu kişinin planlaması çok
yararlıdır. Büyük merkezlerden çıkılıyorsa, tekneye yakın marina
veya bakkallardansa, zincir marketleri tercih etmek çok daha
hesaplı olur.
• Alışveriş torbalarını atmayıp, seyahat esnasında çöp torbası
olarak kullanabilirsiniz.
• Bunların haricinde büyük boy battal çöp torbaları, uzun süre
bir merkeze uğranmayacak durumlarda çok yararlıdır. Bu tür
geçişlerde, biz çöpleri arkamızdan çektiğimiz botta taşıyoruz.
(Sert havada botta çöp taşınmaz!)
Resim-7: Tekne Kahvaltısı

Su ve her tür içecek, ekmek, konserve ve makarnanın fazlası olmaz! Hesapladığınızdan fazla
alın!

• Ürünleri soğuk olarak almak ve buzdolabını baştan dolu tutmak elektrik tasarrufu sağlar.

Bu işlerden anlayan ve hevesli bir ekip varsa, teorik olarak teknede yapılmayacak yemek yoktur. Ancak
Göcek, Hisarönü gibi bol kara tesisi bulunan gezi alanlarında tüm öğünlerde bir iskeleye yanaşıp karada
yemek de mümkündür. Bunu ekip olarak aranızda önceden konuşun.

• Çay için demlik poşetleri tercih edebilirsiniz. Daha pratik olur.

• Kabuklu kuruyemişler rüzgarın devamlı estiği bir yelkenli teknede en sevimsiz ürünlerdendir.
Ortalığı kirletmemek için çekirdek ve tuzlu fıstık yerine badem ile fındık gibi kabuksuz ürünleri
tercih etmekte büyük yarar vardır.

10
• Bulunabilirse buz. Küçük buzlar içilebilir sudan üretilir, ancak uzun süre dayanmaz. Buna karşı
kalıp buzlar balıkhanelerden ve buzhanelerden temin edilir. Zor bulunur ancak uzun süre
dayanırlar. İçilen sudan yapılıp yapılmadığını baştan sorunuz.
• Kağıt havlu, tuvalet kağıdı, küçük bulaşık deterjanı.
• Bulaşıkları-kullanma suyu genelde tüm yelkenli teknelerde kısıtlı olduğundan-deniz suyu ile
yıkayıp, normal su ile durulayabilirsiniz. Kiralık teknelerde genellikle gri su tankı olmaz. Denizde
yüzenlerin olduğu koylarda bulaşık suyu kesinlikle denize bırakılmaz.
• Tekne fırın ve ocakları elektrikli değildir. Gaz ile çalışır. Genelde piyasada bulunan marka piknik
tüpleri kullanılır. Ancak, uzun bir seyre çıkılacaksa, yedek tüp mutlaka kontrol edilmeli,
nerelerden tüp temin edileceği araştırılmalıdır. Teknedeki fırın ve ocakların alevi rüzgardan
söndüğünde kendiliğinden gaz akışını kesecek şekilde üretilmiştir. Bazıları elektrik sistemine bağlı
olabilir. (Resim- 6) Ocağın bu özellikleri hareket etmeden önce öğrenilmeli ve kontrol edilmelidir.

11
 TEKNEDE ÇÖP ve ATIKLAR

• Tekneden hiç bir çöp denize atılmaz, sintine basılmaz. Koylarda ve

kıyı seyrinde pis su ve bulaşık suyu hiçbir şekilde denize deşarj edilmez.
Plastik, sentetik, yağ ve petrol ürünleri, deterjanlar ve piller doğaya en zararlı
ürünlerdir. Saklayın ve yanaştığınız liman ve marinalarda usulünce imha
edilmelerini sağlayın.
• Hangi ürünün doğada ne sürede kaybolduğunu ve etrafına zarar
verip-vermediğini anlamak için ıssız bir koyun kumsalını temizleyin!
Resim-9: Teknelerde kullanılan
standart bir vana. Boruya dik
iken kapalı, paralelken açıktır

TUVALET ve BANYO KULLANIMI

• Yelkenli teknelerde, tuvaletler genelde pis su tankına

bağlı olup, denize direkt boşalmazlar.
• Uluslararası kurallara göre, pis su tankı ancak açık
denizde seyir halindeyken (6 milden hızlı) aktif (yani
pompa veya maseratörle) veya pasif (yani vanasını
açarak) boşaltılır. (Resim-9)
• Türkiye karasularında ise pis su tanklarının denize
Resim-8: Manuel tuvalet
boşaltılması 2011 tarihli Mavi Kart genelgesiyle
yasaklanmıştır.
• Türk karasuları dışındayken de eğer bir koyda yüzme molası verdiyseniz, tuvalete gitmeden pis su
tankı vanasının kapalı olduğunu teyit ediniz.
• Tuvaletler manuel veya elektrikli olabilir. Denizden çektikleri suyu bir boru vasıtasıyla pis su
tankına yollarlar. (Resim-8)
• Boruda pis su kalmaması ve koku yapmaması için manuel olanlarda, su ile 15-20 kez
pompaladıktan sonra butonu kuru tarafa getiriniz.
12
 • TUVALETE KATI HİÇBİR ŞEY ATMAYINIZ! Kağıt havlu, selpak mendil veya tuvalet kağıdı, kolonyalı
mendil veya bez parçaları sistemin tıkanıklığına sebep olur. Temizlenmesi ve tamiri oldukça güç
ve sevimsiz bir iştir.
• Özellikle seyir halindeyken wc kabinini kirletmemek için tuvaletin oturularak kullanılması
denizciler arasında bir gelenek haline gelmiştir!

SU TESİSATI

• Tekne içinde bulunan tatlı su depoları kullanma suyu içindir. Marinalar veya su alınabilecek
iskelelerde depoları doldurmak mümkündür. Doldurma kapakları genelde güvertedir, mazot tankı
girişi veya pis su tankı deşarj kapaklarıyla karıştırılmamasına azami ölçüde dikkat etmek gerekir.
• Su ve yakıt depolarının doluluk seviyesi elektrik panosu üzerindeki göstergeden takip edilebilir.
• Depolardaki tatlı su bir hidrofor ile sisteme, yani tuvaletlere, duşlara ve mutfağa pompalanır.
Hidrofor 12 ya da 24 V ile çalışır.
• Su bir depoda bittiğinde hidrofor devamlı olarak çalışmaya başlar, musluktan hava ile karışık su
basıncı azalmış olarak akar. Depolar birden fazla ise, dolu depoya geçmeden bitmiş olan deponun
vanası kapatılır. Musluk açılarak sistem içindeki hava boşaltılır.
• Bazı teknelerde bir su ısıtıcısı da (boiler) vardır. Su ısıtıcıları çoğunlukla hem motordan hem de
motorun çalışmazken 220V elektrikle sahil kablosu bağlı iken çalışırlar. (Teknede jeneratör varsa
bu da su ısıtıcısı için gereken 220V akımı sağlayabilir.)
• Teknede kullanma suyu, şehir hayatında alışık olduğumuz standartların altındadır. Mümkün
olduğu kadar tasarruf ediniz!
• Mutfak lavabosunda deniz suyu ayak pompaları da kullanılır. Bunlar kullanılırken çekilen deniz
suyunun temiz olmasına dikkat etmek gerekir, limanlarda marina içinde ve suyun temiz olmadığı
yerlerde bulaşık için kullanmamak gerekir.
• Mutfakta bulaşığın kabasını denizden su çekerek temizledikten sonra sadece kullanma suyu ile
son durulama yapmak önemli su tasarrufu sağlar.
• Teknedeki tüm lavaboların çıkışı genelde direkt olarak denize bağlıdır. Yüzme molası verilen bir
koyda bulaşık yıkanmaz!

13
TEKNE ELEKTRİĞİ
ÜNİTE Akım Miktarı (saatte)

Demir Feneri 2-3 Amp

Borda Feneri 1-2 Amp

Kamara Aydınlatma (her biri) 1 Amp

Derinlik-Hız Göstergesi 0,5 Amp

GPS <0,5 Amp

VHF <0,5 Amp

Müzik Seti 1-5 Amp

Otopilot 4-10 Amp

Buzdolabı 4 Amp

Tablo-1: Teknede akım çeken üniteler ve miktarları

Resim-10: Şalterler
•

14
Resim-11: Elektrik panosu.
• Yelkenli tekneler enerjilerini 12V akülerden alırlar.
• Dizel motorlar üzerlerindeki alternatör ile aynı kara taşıtlarındaki gibi akü gruplarını şarj ederler.
Motor devrini 2000 ve üzerinde tutmak, şarj için daha etkilidir.
• Tekne içinde buzdolabı, aydınlatma, elektronik aletler, seyir fenerleri ve otopilot da 12 V elektrik
kullanır. Bu kullanım sırasında motor aküsünün de şarjını tamamen bitirmemesi için bir grup daha
oluşturulmuştur. Buna servis grubu denir. (Tablo-1)
• Gruplar birbirinden both şalter veya şalter grupları ile ayrılabilir. Bu sayede kullanım sırasında,
motor aküsünün tamamen deşarj olmasına engel olunur. (Resim-10)
• Eğer servis tabir edilen diğer tüm kullanımları besleyen akü grubu tükenirse dahi, şalteri motor
grubuna alarak motoru çalıştırmak mümkün olur.
• Akülerin durumunu (voltmetre), ne kadar enerji çekildiği (ampermetre), ne büyüklükte şarj edildiği
(dc amp şarjı) gibi değerler ile mevcut elektrik düzeni ve kapasite elektrik panosundan takip edilir.
Bazı teknelerde bunlar dijital olarak gösteren göstergeler mevcuttur.
• 220V eğer jeneratör yoksa sadece iskelelere veya marinalara yanaşıldığında temin edilir.
• Sahilden alınan 220V elektrik redresör denilen bir aletle aküleri şarj eder.
• Bunun haricinde 220V ile çalışan aletler (laptop ve/veya cep telefonu şarjı, traş makinesi ve oyunlar
vb) tekne içi kullanımda ancak invertör ile çalıştırılabilir. Saç kurutma makinesi, ütü, ısıtıcı veya
klima gibi üniteler çok büyük miktarlarda akım çektikleri için sahilden 220V elektrik alınması veya
jeneratör çalıştırılması haricinde kullanılamazlar.
• İnvertör çalıştırmak yerine teknede çakmak prizli cep telefonu ve IPod vb. şarjları yanınızda
bulundurmak elektrik sarfiyatı açısından avantajlıdır.
• Bazı büyük teknelerde marin model jeneratörler mevcuttur. Genelde makinenin mazot
sisteminden beslenen ve deniz suyu ile soğuyan pahalı ancak etkili sistemlerdir. En önemli
avantajları oldukça sessiz olmalarıdır. Su ve buz yapıcı, mikrodalga fırın veya klima gibi çok elektrik
çeken üniteleri olan teknelerde vazgeçilmezdir.
• Bunun haricinde herhangi bir dış kaynağa ihtiyaç duymaksızın teknede elektrik üretmek için rüzgar
jeneratörlerinden veya güneş panellerinden de yararlanılabilir. Daha çok uzak yol teknelerin tercih
ettiği bu ürünler standart kiralık teknelerde mevcut olmayabilir.
• Irgat birçok teknede ancak motor çalıştırılınca çalışır. Zinciri toplarken makineye boşta gaz veriniz.

15
MOTOR
• Yelkenli tekne motorları genelde dizel-marin makinelerdir. Düşük devirli (yaklaşık 2000-4000 rpm
aralığında), az mazot yakan, deniz suyu ile soğutulan ünitelerdir. Ancak yine de seyre çıkmadan
mazot tankını kontrol ediniz.
• Motorun nasıl çalıştırılacağını ve stop ettirileceğini öğreniniz.
• Paneli ve göstergelerini öğreniniz ve takip ediniz. Müşirler (hararet, yağ basıncı ve şarj) sesli uyarı
veren alarmlara bağlıdır.
• Motor çalıştıktan sonra kesinlikle anahtarı off konumuna getirmeyiniz, anahtarı yerinden
çıkartmayınız. Motor bu şekilde stop etmez ama göstergeler ve alarmlar çalışmaz hale gelir.
• Motor çalışır çalışmaz egzosttan su atımına bakınız.
• Motoru çalıştırmadan önce yağına, suyuna bakınız. Kayışları ve motor bloğunu kontrol ediniz.
• Motoru uzun süre tam devirde kullanmayınız. İdeal seyir sürati tam devrin 2/3 veya 3/4’üdür.
• Benzer şekilde uzun süre rölantide (düşük devirde) seyretmek de dizel motorun çalışma prensibine
uygun değildir.
• Yelkenle seyrederken, 20°’den fazla yan yatmış teknede motoru devamlı çalıştırmayınız.
Yan yatan motorun dengesi değişir, zemine bağlandığı kulaklara fazladan yük biner, buna ek
olarak mazot tankı pislikleri tıkanıklıklara sebep olur. Ağır denizlerde motor çalıştırmayıp
yelkenle seyretme ihtiyacının altında yatan nedenler bunlardır.

16
 GEZİ PLANLAMA

Yapılacak gezi öncesinde, öncelikle gezi süresince izlenecek tahmini güzergah belirlenmeli ve bu rota
üzerindeki önemli ayrıntılar planlamalıdır. Dikkat edilmesi gerekli önemli hususlar şöyledir:

• Gece konaklanabilecek yerler

• Gündüz demirlenebilecek yerler
• Seyir güzergahındaki teklikeli sığlıklar
• Koy içindeki tehlikeli sığlık ve kayalıklar
• Koyların hangi rüzgarlarda korunaklı olduğu bilgisi
• Koy içinde alargada kalma bölgeleri
• Koy içinde kıçtan kara kalınabilecek bölgeler
• Koy içinde bağlanabileceğimiz iskeleler şamandıralar
• Koy içindeki şamandıralar
• Yakıt alınabilecek yerler
• Su alabileceğimiz yerler
• Elektrik bağlanabilecek yerler
• Alışveriş yapabileceğimiz marketler
• Gece yemek yenebilecek restaurantlar

Yukarıda anlatılan detaylar, pilot kitaplar ve gezi tavsiyeleri ile toplanabilir.

Tavsiye edilen Pilot Kitaplar:

VİRA DEMİR, Sadun BORO

Türkiye ve Kıbrıs Deniz Kılavuzu, Rod Heikell
Yunanistan Kıyıları Seyir Kılavuzu, Rod Heikell
https://xoneyacht.com/courses/rota-tavsiyeleri/

https://www.coastguidetr.com/

17
Göcek Körfezi Tur Planı
Planlanan Tahmini
Çıkış Noktası Varış Noktası
Çıkış Saati Varış Saati

Cumartesi D-Marine 15:00 Boynuz Bükü 16:00

Göcek Marina

36°44'56.28" N 36°42'41.28" N
28°56'25.68" E 28°53'45.16" E

Pazar Boynuz Bükü 12:00 Taşyaka Koyu 13:00

36°42'41.28" N 36°41'44.17" N
28°53'45.16" E 28°52'2.58" E

Pazartesi Taşyaka Koyu 12:00 Sarsala Koyu 13:00

36°41'44.17" N 36°39'40.77" N
28°52'2.58" E 28°51'28.59" E
Salı Sarsala 12:00 Manastır 13:00
Koyu36°39'40.77" Koyu36°38'48.71"
N28°51'28.59" E N28°51'33.53" E

Çarşamba Manastır Koyu 12:00 Göbün Koyu 13:00

36°38'48.71" N 36°38'39.47" N
28°51'33.53" E 28°53'37.52" E

Perşembe Göbün Koyu 12:00 Tersane Koyu 13:00

36°38'39.47" N 36°40'31.79" N
28°53'37.52" E 28°54'54.69" E
Cuma Tersane 16:00 D-Marine Göcek 18:00
Koyu36°40'31.79" Marina36°44'56.28"
N28°54'54.69" E N28°56'25.68" E

18
Gecelenecek koylar

* Boynuz Bükü
* Taşyaka Koyu
* Sarsala Koyu
* Manastır Koyu
* Göbün Koyu
* Tersane Koyu

Gecelenecek yedek
koylar
* Göcek Adası Büyük Koy
* Yaz Limanı
* Hamam Koyu

Havaalanı
transferi
yapılabilecek
koylar
* Boynuz Bükü
* Sarsala Koyu

Gündüz demirlenebilecek
Rest. Su Elek. Alış V. Yakıt
koylar
* Yassıca Adaları - - - - -
* Domuz Adası - - - - -
* Uzun Ali Koyu (Panço Koyu) - - - - -
* Merdivenli Koyu - - - - -
* Ağa Limanı - - - - -

19
Tehlikeli mevkiler
* Büyük Yassıca Adası’nın yarım mil doğusundaki 2 topan ada ve çevre döküntüleri.
* Büyük Yassıca Adası’nın kuzeydoğusunda, hemen adaya yakın ve Göcek Adası’na doğru
100 metre açılan küçük Ada ve döküntüleri.
* Göcek Körfezi içinde, Boynuzbükü ile Yassıcalar arsındaki Yılanlı Ada sığlıkları(Topburnu
Sığlığı). Bu sığ alan güney-kuzey yönünde 800 metre uzunluğunda bir alana yayılmıştır. Bazı
yerlerinden geçit verse de, dikkatli olmak gerekir.
Körfezi içindeki seyir yolunun tam üstünde olan bu tehlikeli alanı belirginleştirmek için bir
fener (Fl (2) 10s 6.5m 5M) bulunur.

D-Marin Göcek- Boynuzbükü

20
Boynuzbükü - Taşyaka

Taşyaka - Sarsala

21
Sarsala – Manastır

Manastır - Göbün

22
Göbün – Tersane Adası

Tersane Adası – D-Marin Göcek

23
SÖZLÜK
TERİM AÇIKLAMA

Aborda Bir teknenin diğerine veya bir iskeleye yanaşması

Fazla yaklaşıldığı anlaşılan bir sahilden veya herhangi bir yerden

Açmak istenildiği kadar açılmak; Karşılaşılan bir geminin yolu üzerinden
çatışmayı önlemek için geminin sancağa veya iskeleye alınması

Balıkçı demiri olarak da bilinir. Çiposu kollarına dik olan demirlerdir.

Çipolar bu tip demirlerin bir kısmında sabit, bir kısmında ise
Admiralti Demiri
hareket edebilir şekilde yapılırlar. Kayalık ve taşlık zeminlerde iyi
tutar.

Hisa veya laçka edilmekte olan bir halatın veya zincirin kısa bir
Aganta zaman süresi için akışının durdurulması, tutulması için verilen
komut [Aganta iskota, aganta borina borinata]

Dalga boyları ile dalga yükseklikleri büyük ve çarpma basınçları

Ağır Deniz
fazla olan denizler.

Yüksek dalgaları oluşturan, uzun ve tepeleri öne doğru devrilmeye

Ağır Fırtına başlayan, deniz üzerini beyaz köpüklerle kaplatan ve saatteki sürati
48-55 mil olan rüzgar.

AIS Automatic Identification System. Gemi Trafik takip sistemi

Bordanın iç kısmı. Dümenin basılabildiği kadar bir tarafa basılması

Alabanda
(Sancak alabanda, iskele alabanda)

Alabora Altüst olma, teknenin ters çevrilmesi

Alarga Sahilde bulunmayan açıkta bekleyen. [Alargada bekle]

24
 Hazır olmak, hazır olarak beklemek. Alesta tramola [Tramola
Alesta
etmeye hazır ol] Alesta ferro [Demir atılmaya hazır]

Ana serenler üzerine açılan yelkenlerdir. Bu yelkenler açıldıkları ana

Ana Yelkenler serenlerin isimleri ile anılırlar. Trinket yelkeni, mayıstra yelkeni, foa
yelkeni.

Bir akıntının, akış yönünün aksine doğru yön değiştirmesine denir.

Anafor Anafor suları daha ziyade girinti ve çıkıntıları fazla olan sahillerde
görülür.

Anele Hareketli demir halka

Kemere istikametinden gelen bordaya dik olarak esen rüzgar. Bu

Apaz
rüzgarı kullanarak seyretmeye apaz seyir denir.

Sabit donanım [Direk çarmıhları, istralyalar] Geminin güvertesinden

yukarıda bulunan direkler, serenleri ve bunlar üzerindeki halat
Arma
donanımları ile kullanılan her türlü eçhize. Donanımların sabit
olanlarına (ana), hareketli olanlarına (selviçe) denir.

Armada Donanma

Armuz Güverte ve borda kaplama tahtalarının arasındaki çizgi

Avadanlık Herhangi bir işin yapılmasında kullanılan yardımcı alet ve malzeme.

Avara (Avara Etmek) Gemi, bot veya teknenin yanaşmış olduğu yerden ayrılması

Rüzgarı pupadan alarak seyreden yelken gemilerinde açevele

gönderleri kullanılarak iskotaların birini sancak, diğerini iskele
Ayı Bacağı
bordaya doğru açmak suretiyle yelkenlerin rüzgarla dolmasını
sağlamak ve süratli gitme imkanını veren yelkenle seyir usulü.

Ayna Kıç Kıç tarafları sivri olmayıp kemere istikametinde düz olan tekne.

25
 Kıç bodoslama üzerine konan ve dümen iğneciğinin üzerine
Aynalık
konduğu tahta levha [Ayna kıçlı tekneler]

Halat volta etmek için ağaç veya madenden yapılmış silindirik

Baba biçimli, başlıklı veya halatların kurtulmaması için çıkıntılı güverte
veya rıhtıma bağlanan sabit gereç

Bir halatın aşınmaması için üstünün halat veya koruyucu bir

Badarna Etmek
malzeme ile sarılması

Sağlam düzgün, kolaylıkla bağlanıp çözülmek üzere gemicilerin

Bağ
yapmakta olduğu düğümler

Ticaret gemilerinin kayıtlı olduğu ve her türlü tescil işlemlerinin

Bağlama Limanı yapıldığı limanlardır. Bağlama limanının ismi gemilerin kıç
aynalıkları üzerlerine ve gemi isimlerinin altlarına yazılır.

Bahri Denize ilişkin, denizsel

Bakla Zincirin her bir halkası

Halattan, hasırdan veya sentetik malzemeden yapılmış, içi

Balon Usturmaça
doldurulmuş veya şişirilmiş balon biçimli bir usturmaça çeşidi

Rüzgarın etkisi ile torbalanarak çalışan, alt yakası serbest, geniş

Balon Yelken
hacimli üçgen biçiminde yelken, spinnaker

Bandıra Milliyeti gösteren sancak

Fırtınalı havalarda en yakın limana girme veya kıyının korunmalı bir

Barınma
yerinde demirleme

Barometre Hava basıncını ölçen aygıt.

26
Baston Ana cıvadranın üzerinde ileriye doğu uzatılmış çubuk

Baş Bir teknenin ön ve ileri kısmı

Baş - Üstü / Altı Baş tarafta güverte üstü / altı

Omurganın baş tarafından teknenin başını meydana getirmek için

Baş Bodoslama
yukarı yöne doğru konulan ağaç parçası.

Baş Halatı Baş taraftan ileri doğru verilen halat

Baş Omuzluk Kemere ile baş bodoslama arasındaki yuvarlak kısım.

Baş kasarayı meydana getiren kısmın alt tarafı. Genellikle personel

Başaltı
için ayrılan kısım.

Tekneyi bir sahile veya kumsala baş taraftan oturtmak veya

Baştankara Etmek
yanaştırmak

Başüstü Gemi ana güvertesinin gemi pruvasında kalan kısmı.

Gemi veya deniz araçlarının herhangi bir sebeple sancak veya iskele
Bayılma
tarafına yan yatmaları.

Demirin anelesi ile memesi arasında kalan kısmı. Halatların iki

Beden
çıması arasında kalan kısma da beden denir.

Kokpitin üzerinde, seyir esnasında kullanılan krom yapısıyla yarı

Bimini
sabit tente

Bir geminin baş tarafından bir gemiye çatması veya karaya

Bindirmek
oturması

Gemilerin baş ve kıçını oluşturmak üzere omurganın baş ve kıç

Bodoslama
tarafından kaldırılan ağaçtan veya saçtan yapılan sütun

Boiler Elektrikli veya motorun soğutma suyunu kullanarak su ısıtan sistem

27
Borda Geminin su kesiminden yukarıda kalan dış kısmı.

Sancakta yeşil, iskelede kırmızı olarak yakılan pruva pupa hattına

Borda Feneri
112,5 derece açılı fener

Demir zincirlerini tutmak için güverteye sabitlenmiş mapalara bağlı

Bosa / Bosa Tutmak/ Bosaya Vurmak
ve uçları maçalı zincirler.

Boş Almak Gevşek bir halatı germek maksadıyla fazlasını çekmek

Boş Vermek Halatı kaçırmak

Gemilerde birbirinden perdelerle ayrılmış ve birinden diğerine su

Bölme
geçmeyecek şekilde yapılmış iç kısımların her biri.

Genel anlamda yatay olarak kullanılan serenlere denir. Yan

yelkenlerin altabaşo yakalarını gerip açmak üzere kullanılan
Bumba
serenlere de bumba denir. Bumbalar açıldıkları yelkenlerin isimleri
ile anılır.

Yelkenlerin bumba destekli olsun veya olmasın alt yakaları Direk

Bumba Yakası
yakası, Bumba yakası, Güngörmez yakası.

Camadan vurmak. Yelken alanının küçültülmesi. Klasik (direğe

çekilen) ana yelken, bocurum, vb.lerde yelkenin indirilerek birinci
Camadan (ikinci, üçüncü..) camadan matafyonlarından bumbaya camadan
bağı ile bağlanması. Sarmalı yelkenlerde yelkeni kısmen açarak alan
küçültmek.

Camadan Bağı Bu küçültmeyi yapmada kullanılan bir bağ çeşidi

Yüzücü kabiliyeti fazla olan maddelerden yapılmış olan ve insanın

Can Yeleği beli ile omuzları arasını saran, yelek gibi giyilen veya kemer gibi bel
ile koltuk altına sarılan kurtarma aracı.

28
 İstralyaya çekilen, istralya cundasına kadar çıkan, güverte üstünde
Cenova
çarmıklara kadar uzanan flok.

Denizde açığa veya kıyılara yerleştirilen belirli aralıklarla yanıp

Çakar
sönen fener

Teknede biriken suyu toplamak için tahtadan yapılmış bir cins

Çamçak
kepçe

Zincire bağlı olarak denize atılan ve dipte çamura veya kuma

Çapa
gömülerek gemiyi istendiği yerde deniz üzerinde tutan demir.

Yapılmakta olan bir işin veya manevranın yapılmasını engelleyici bir

durumun ortaya çıkması sonucunda işin veya manevranın
Çapariz
yapılmasının gecikmesini veya bir başka manevranın yapılmasını
gerektiren durum.

Çarkçıbaşı Gemilerde makine bölümünün amiri

Direklerin her iki bordasına bağlanabilmesi için gerilmiş tel

Çarmık
halatlar.

Çıma Halat, elincesi veya yomaların uç kısmı

Yolcu gemilerinde geminin iskeleye yanaşması esnasında sahile

Çımacı
halat veren, geri alan gemiciler

Dalga Boyu İki dalga tepesi arasındaki kadem cinsinden uzunluk

Dalga Yüksekliği Dalga tepesinin, dalga çukurundan olan kadem cinsinden mesafesi.

Liman ve iskele önlerinde tekne ve tesisleri dalgalardan korumak

Dalgakıran
için yapılan set

29
 Gemi ve deniz araçlarını istenilen yerde sabit tutmak için halat veya
Demir bir zincire bağlı olarak denize bıraktıkları özel biçimde dökme demir
veya çelikten yapılmış ağırlıklar.

Demir üzerinde bulunan bir geminin demirini dipten çıkartıp

Demir Almak
gemiye alma işlemi

Fırtınalı ve denizli havalarda demirli bir geminin demirlediği

Demir Taramak
mevkiden farklı bir mevkiiye doğru sürüklenmesi.

Deniz sahaları ile sahilleri gösteren ve denizciler tarafından

kullanılan özel haritalardır. Tehlikeli olan yerler, sığlıklar, kayalıklar
Deniz Haritası özel işaretleri ile dip karakterleri harflerle, kulaç hatları nokta ve
kısa hatlarla, akıntılar oklarla gösterilirler. Ayrıca seyir için yardımcı
maddeler, fenerler, şamandıraların karakteristikleri belirtir.

Yer küresi üzerindeki bir büyük dairenin bir dakikalık yayının boyu
Deniz Mili
olup bir deniz mili 2000 yarda veya 1852 metredir.

Derin Su Onbeş kulaçtan daha derin olan su.

Küçük deniz araçlarında kıç aynalık tahtası üzerine takılan yüksek

Dıştan Takma Motor
devirli motor.

Makaraların ve bastikaların kanalları içinde mil üzerinde dönen

Dil
oluklu tekerlekler.

Büyük teknenin, karaya çıkmak, manevra etmek ve benzeri işlerde

Dingi
kullanılan yedek kayığı veya botu.

Gemilerin güvertesinden yukarıya doğru dikilen ve serenlerle

yelkenlerin ve armaların donatıldığı çubuklardır. Direkler pruvadan
Direk kıça doğru sıralanırlar ve ayrı ayrı isim alırlar. Üç direkli gemilerde
bu direklere, Pruva, Grandi, Mizana. Dört direkli gemilerde Pruva,
Grandi, Mizana, Kontramizana. Beş direkli gemilerde Pruva, Grandi,

30
 Mizana, Kontramizana, Kontrata Mizana. Altı direkli gemilerde
Pruva, Grandi, Kontra Grandi, Mizana, Kontra Mizana, Kontrata
Mizana. Yedi direkli gemilerde Pruva, Grandi, Kontra Grandi,
Kontrata Grandi, Mizana, Kontra Mizana, Kontrata Mizana
isimlerini alırlar.

Direk Iskaçası Direklerin alt kısımlarının oturduğu yuvalar

Dirisa Etmek Bir taraftan bir tarafa dönme, rüzgarın yön değiştirmesi

Doblin Bir halatın iki çıması arasındaki sarkık kısım

Direklerin, serenlerin veya yelkenler üzerindeki halat, makara gibi

Donanım
aksamın tümü

Döküntü Deniz yüzeyine yakın tehlikeli kayalık kümeler.

Draft Geminin çektiği su.

Sesle işaret vermek üzere basınçlı hava ile çalışan ve en az iki deniz
Düdük
mili mesafeden duyulabilecek nitelikteki cihaz.

Bir halatın bedeni üzerine yapılan krozun içinden halat çımasının

Düğüm
geçirilmesi ile yapılan bağ.

Gemiyi (tekneyi) istenilen yöne çevirmek için saç veya tahtadan

Dümen
yapılan kıç tarafa monte edilen yelpaze şeklindeki parça

Dümen yelpazesinin suyun yaptığı itme gücü ile geminin rota

Dümen Dinlemek
değiştirmesi

Dümen yekesine bağlı mekanizmasını çevirebilmek için yapılmış

Dümen Dolabı
olan aygıt.

Dümen Palası (Yelpazesi ) Dümenin esas ana parçası.

31
Dümenci Pusulası Dümen dolabının hemen önüne konulmuş olan mıknatısı pusula

Tekne kaplamalarının üzerlerine bağlandığı, tekneye biçimini veren

Eğri
omurgaya bağlı eğri ağaç veya demir parçalar.

Elektrikli iskandil olmayan teknelerde, derinlik ölçmek için çımasına

El İskandili 5 kg.lık bir kurşun asılmış ve üzerine kulaç taksimatı yapılmış olan
savlodan oluşan iskandil

Emergency Position-Indicationg Radio Beacon. Acil durumda radyo

EPIRB
dalgası ile yer belirten arama-kurtarma cihazı

Rüzgarı başomuzluktan tersten alarak teknenin hızını düşürmesi.

Faça Yelken
Traverse çıkmak, orsa alabanda eğlenmek (Heave To)

Farş Tahtaları Ağaç bir teknenin sintine üzerindeki aralıklı tahtaları

Gemiden bir yere verilmiş olan halatların ırgat üzerinden boşunu

almak veya fora edilmiş bir halatı gemiye almak için halatın gemide
Fener
kalan kısmının sarıldığı alt ve üst tarafları şişkince silindir şeklindeki
alet. Fenerlik Ayr bkz. Deniz Feneri

Flama Görünür muhaberede kullanılan üçgen şeklindeki sancaklar

Flok Baş tarafa çekilen üç köşe yelken

Fora Etmek Bir yere volta edilmiş olan halatın çıkartılması

Bütün yelkenleri camadana vurmaksızın kullanılabilecek hızı

Frişka
saniyede 5-12 m olan hafif rüzgar .

Fundo Demirlemek için verilen komut

32
 Global Maritime Distress Signal System. Ticari gemilerin bağlı
GMDSS bulunduğu, açıkdenizde seyir güvenliğini oluşturan sinyalizasyon
sistemi.

Güverteye dik olarak tespit edilen ve şapkasına milli sancak çekilen

yuvarlak çubuk. Baş tarafta bulunan göndere cıvadra gönderi
denilir ve üzerine demir sancağı çekilir. Kıç tarafta olanına kıç
Gönder
gönder denir ve üzerine büyük milli sancak çekilir.Genellikle ufak
deniz araçlarında ve gemiden suya düşen cisimleri tutmakta
kullanılan ağaç çubuk.

Global Positioning System. Uydular ile bağlantı kurarak, yer küre

GPS
üzerinde mevkiyi tespit eden cihaz ve sistem.

Yelkenleri yırtılmaktan korumak için kenarlarına çepeçevre çekilen

Gradin
halat.

İki direkli, hafif armalı,karpuz veya ayna kıç, genelde ahşap

Gulet
Anadolu/Akdeniz teknesi

Bir direk üzerinde çanaklık kurmak için mauna kolları üzerine

Gurcata omurgaya aykırı olarak yerleştirilen kollar. Yelken teknelerinde
direkten inen çarmıkları açmak için kullanılan kollar.

Günbatısı Batıdan esen rüzgar

Gündoğusu Doğudan esen rüzgar

Yelkenlerde rüzgarın çıktığı arka yaka (Direk yakası, Bumba yakası,

Güngörmez
Güngörmez yakası)

Gemilerde ve teknelerde baştan kıça kadar döşenmiş tahta veya

Güverte
madeni platform döşeme.

33
 Bir geminin, dünya üzerinde enlem, boylam olarak mevkileri belli
Hakiki Mevki
maddelerden alınan kerterizlerle tespit etmiş olduğu mevkidir.

Bitkisel, sentetik veya çelikten yapılmış ve kolların bükümünün

Halat aksine kolların bükülmesiyle meydana gelen, bükülmeye ve
çekmeye uygun çevresi 2.54 cm ‘den( 1 burgata) büyük olan urgan

Haritaların tanınması için sağ alt ve sol üst köşelerine yazılan üç

veya dört rakamlı numaralar. İlk iki rakam haritanın ait olduğu
Harita Numarası
folyoyu, sonra gelen rakamlar haritanın folyo içindeki sırasını
gösterir.

Yelkenli veya kürekli bir teknede güvertede topluca oturulacak yer,

Havuzluk
Kokpit.

Hidrofor Teknede tatlı su sistemini basan elektrikli pompa

Demirli gemilerin zincirini almada, sahile verilen halatların boşunu

Irgat almada kullanılan stim, motor, elektrik veya elle çalışan güverte
makinesi.

Kürekli teknelerde küreğin bağlanması veya oturması için ay veya

Iskarmoz
çubuk şeklindeki metal veya ahşap malzeme.

Yelkenleri rüzgar ile doldurmak ve/veya yön değiştirmek açı

Iskota
vermek için kullanılan halat palanga donanımı.

Direk ve çubukların cundalarında baş ve kıça doğru inen sabit arma,

Istralya veya teknelerin postalarını baştan kıça kadar birbirlerine bağlayan
kuşak.

Dümenin kıç bodoslamaya bağlanabilmesi için erkekli ve dişili çift

İğnecik
menteşe.

İmbat Yaz aylarında denizlerden karalara doğru esen mevsim rüzgarı.

34
 Tehlike anında gemi telsizleri ile verilen S.O.S., telsiz telefon ile
İmdat İşareti
verilen MAY-DAY işaretleri.

Motordan tahrik alarak deniz suyu devridaimini gerçekleştiren

İmpeller
lastik pervane

İnvertör 12 volt elektriği 220 volat dönüştüren ünite

Direk ve cıvadraların alt başlarındaki topukların yerine oturması için

İskaça/Iskaça
açılmış olan yuva.

İskandil Denizin derinliğini ölçmeye yarayan cihaz.

Teknenin pruva-pupa hattına göre sol yarısı veya gemiye girip

İskele
çıkmak için kullanılan sürme veya inip kalkan merdiven.

Direk ve armalar üzerinde çalışacak personeli oturtarak yukarı

İzbarço
çekmek için yapılan bağ.

Dalga yüksekliği 5-9, dalga boyu 7-14 fit olan ve gemiyi rahatsız
Kabadalga
eden dalga.

Kadem (Ayak) Uzunluk ölçüsü 30,48 cm . Feet

Tutulan balığı veya halatları sudan karaya veya tekneye almakta

Kakıç
kullanılan ucu kancalı gereç.

Demirli bir geminin denizde bulunan zincirinin uzunluğu. Kaloma

miktarı denizin derinliğine göre hesap edilir. Genel olarak derin
Kaloma
yerlerde derinliğin beş misli, derin olmayan yerlerde derinliğin üç
misli kaloma verilir.

Kaplama Postaların üzerine boyuna kaplanan saç veya tahtalar.

Dalga sebebiyle veya yedekleme esnasında birdenbire teknenin

Karaman vurmak
sarsılarak yalpalaması

35
 Derin suda bulunan bir teknenin batmasını önlemek maksadıyla
Karaya Bindirmek sahile doğru seyrederek baş tarafından omurgasının deniz dibine
oturması.

Karayel Kuzey-batıdan esen rüzgar.

Karina Bir teknenin su altında kalan ıslak dış kısmı.

Karula Yakası Bir yan yelkenin direğe yakın alt köşesi.

Halatların çımalarını kendi bedenlerine örerek, açılmayacak şekilde

Kasa
dikişle emniyete alınan halka biçimi. Kasa dikişi.

Demir zinciri akarken, suga ederek durdurabilmek için ırgat etrafına

Kastanyola
konan demir veya çelik şerit çember (bir çeşit fren balatası).

Katamaran Yanyana inşa edilmiş iki gövdeden oluşan yelkenli tekne.

Kasa ve halat dikişlerinde kollar arasına açmakta kullanılan uçları

Kavela
sivri ağaç ve demirden yapılmış çubuk. Kavalye

Herhangi bir şeyi bir taraftan diğer tarafa geçirmek veya aşırmak
Kavanca
veya bir yerden diğer bir yere aktarmak.

Ters olarak yapılmış iki mezevoltanın yan yana getirilmesiyle

Kazık Bağı
yapılan bağ.

Kekamoz Teknelerin karinalarında oluşan, hız kesen, deniz canlısı.

Güvertenin döşenebilmesi için posta uçlarını birleştiren enine

Kemere
(omurgaya dik) konan kısımlar.

Kerte Bir dairenin 32'de biridir. (11,25 derece)

Herhangi bir maddenin veya bir başka geminin bir gemiden olan
Kerteriz
yönünü mıknatısı veya cayro pusula ile tayin etmek veya ölçmek.

36
 İki tel halatı birleştirmek için veya halatın çımasına geçici kasa
Kerye
yapmak için kullanılan civatalı mengene

Keşişleme Güney-doğu dan esen rüzgar.

Kıble Güney; Güneyden esen rüzgar.

Kıç Teknenin geri tarafı.

Kıç Bodoslama Omurgadan kıç tarafa kaldırılan dik kısım.

Gemilerin baştan demirleyip veya şamandıraya bağlayıp kıçtan

Kıçtankara
sahile halat vererek yanaşmalarıdır.

Kıçüstü / altı Teknenin kıç tarafında güverte üstü / altı.

Bölgesel tehlikelerden, seyir yolları ve geçitleri hakkında geniş

Kılavuz bilgisi olan ve gemileri böyle yerlerde sevk ve idare eden ehliyetli
şahıs.

Kilit 12,5 veya 15 kulaç uzunluğundaki zincir uzunluğu.

Bir tarafı yuvarlak, diğer tarafı açık demir veya çelikten yapılmış U
Kilit şeklinde ve açık olan tarafındaki deliklerden geçirilen vidalı bir
harbi ile kapatılan, gemicilikte çok kullanılan bağlaç.

Baş ve kıç omuzluklar ile mataforaların üzerinde bulunan ve halat

Koç Boynuzu volta etmek için kullanılan boynuz şeklinde iki kulaklı madeni
eçhize.

Kokpit Havuzluk. Teknenin dümen dolabının olduğu kumanda bölümü

Flasaların bir tarafa bükülmesi sonucu halatta elde edilen ikinci

Kol
halat elemanları.

37
 Gemilerin baş ve kıç taraflarından sahile verdikleri halatlar. Kısa
Koltuk Halatı
olarak koltuk denilir. Palamar

İçinden geçen deniz suyu ile motor içindeki tatlı suyu soğutan
Kondanse
sistem. Eşanjör veya kuler de denir.

Gemi üzerinde bulunan demir ve çelik aksamın, oksijen ve havadaki

Korozyon
nem nedeniyle paslanması

Kroz Halatın çıması veya bedeninin birbiri üzerine aykırı konulması.

Kulaç 185 santim veya 6 kademlik uzunluğu ifade eder.

Kulak Motor kulağı. Motoru, motor yatağına sabitleyen esnek üniteler

İçinde halat geçmesi için güverte üzerinde baş ve kıç omuzluklarına

Kurt Ağzı
monte edilen ağzının bir kısmı açık demir yastıklar.

Rüzgarlı ve denizli havalarda denizlerin güverteye girmemesi için

bordaların ana güverteden yukarı doğru uzatılmasıyla meydana
Küpeşte
gelen ve geminin etrafını kısmen kuşatan güverte üstündeki borda
kaplaması.

Küpeşte Trizi Küpeşte kaplamalarının en üstüne konulan enli ağaç kütük

Laçka Etmek Boş bırakmak, gevşetmek.

Herhangi bir yere yanaşmış filikanın kürek çekmeksizin halatlar

Lava Etmek
vasıtasıyla ilerletilebilmesi için verilen komut.

Lif Nebati halatın yapıldığı malzemenin en ince parçası.

Çarmık ve istiralya gibi donanımları germek için dişli bir kovan içine
Liftinuskur geçirilmiş viralı çubukların sağa ve sola çevrilmesi ile donanımları
geren alet.

38
 Demir zincirinin akması ve demir bedeninin yerleşmesi için baş
Loça
tarafta açılmış madeni oluk.

Lodos Güney-batı dan esen rüzgar.

Lumbuz Gemideki pencerelere verilen isim.

Yelkenlerin hisa edilmesi (basılması) için kullanılan çelik tel veya

Mandar
halat

Gemilerin iç kısımlarındaki kötü havayı çekip, yerine temiz hava

vermek üzere üst güvertelere veya lumbuzlara konulan rüzgarın
Manika
estiği tarafa döndürülebilecek şekilde hareket edebilen ağızları
geniş saç borular

Mapa Sabit halka.

Teknelerde veya sahilde filika veya botların asılabilmesi için

Matafora
uçlarında palanga bulunan aygıt.

Yelken ve tentelerin delik açıldığında yırtılmaması için delik

Matafyon
etrafının takviye edildiği yassı metal halka.

Mayna Etmek Aşağı indirmek (ağır ağır); Rüzgarın ve denizin şiddetinin azalması.

Ayın ve güneşin çekim kuvvetlerinden dolayı su seviyesinin

Met
yükselmesi.

Mezestre Yarıya kadar indirmek.

Bir halatın çımasının bir seren veya kendi bedeni üzerine veya
Mezevolta babaya bir volta alındıktan sonra çıma ve bedenin aksi taraflara
çekilerek yapılan bağ.

Mil [Deniz Mili] Denizdeki uzunluk ölçüsü. (6080 feet = 1852 mt)

39
Mizana Direği 3 direkli bir yelkenli gemide en kıçtaki direktir.

Neta Etmek Dağınık ve düzensiz bir yeri tertip ve düzene sokmak.

Kara veya denizdeki bir maddenin, geminin pruvasına nazaran olan

Nispi Kerteriz istikameti. Bu maddeden geçen kerteriz hattı ile geminin omurga
hattı arasındaki açıdır.

Bir teknenin postalarının üzerine oturtulup bağlandığı ve baştan

Omurga kıça kadar devam ettiği ağaç/madeni parçalardır. Genellikle küçük
teknelerde yekpare olur.

Gemi ve deniz araçlarının baş ve kıç bodoslamaları nı birleştiren ve

Omurga Hattı
omurga ile aynı düzlem üzerinde bulunan hat

Teknenin baş ve kıç tarafında sancak ve iskele tarafında 45

Omuzluk (Baş, Kıç)
derecelik nisbi açı içindeki bölüm veya yön.

Yelkenleri mümkün olduğunca rüzgar yönüne yaklaştırarak

Orsa
seyretmek. (Orsasına seyir) (Dar/sıkı orsa)

Rüzgarı bordaya alarak, yelkenleri birbirinin aksine alıp tekneyi

Orsa Alabanda Eğlenmek
yolundan alıkoyup vakit geçirmektir. Faça yelken, Heave To

Dört köşe yelkenlerin rüzgar üstünde kalan, üç köşe yelkenlerin

Orsa Yakası
istiralya tarafında kalan yakaları.

Fırtınaların dinmesi ile denizin çatlaksız dalgalı hali. Rüzgar olmadığı

Ölüdeniz
halde fırtına sebebiyle oluşmuş bulunan dalgalar devam eder.

Pafta Büyük haritaları oluşturan parçalardan her biri

Pala Küreklerin denize giren enli ve yassı kısımları

1-Gemilerin rıhtıma veya iskeleye bağlanmasında kullanılan

Palamar
halatlar.

40
 2-Koltuk halatlarını alan personel

Palanga Bir halat ve en az iki makaradan oluşan kaldırma mekanizması

Bir geminin süratini ve deniz içinde katettiği mesafeyi deniz mili

Parakete
cinsinden ölçen elektrikî ve mekanikî alet. Hız göstergesi

Payanda Destek; dayanak.

Bir halatın çımasının açılıp dağılmaması için çımasına ıspavlo veya

Piyan
gırcala ile yapılan bir çeşit düğüm şekli.

Köprü dubalarına verilen isim. Bu dubalar biraraya getirilerek tekne

Ponton şeklinde taşımacılık veya gemi bordalarında çalışma amacıyla
kullanılır. Marinalardaki yüzer rıhtımlar

Harp gemilerinde sabit ve hareketli armalar ile makara demir zincir

Porsun yelken işlerinde ve bunlara ait ambarların istiflerinde kullanılan ve
arma doldurmak hizmetlerinde çalışan personel.

Bir limanın veya herhangi bir koyun büyük ölçekte yapılmış

Portolon
haritaları.

Alet edevat veya boya vb. şeylerin saklanması için kullanılan dolap
Portuç
veya kamara gibi yerler.

Üzerine kaplama tahtalarının [veya saçların] bağlandığı ağaç veya

Posta
maden eğriler [kaburga]

Poyraz Kuzey-doğudan esen rüzgar

Pruva Bir teknenin ön tarafı ileri istikameti.

Tehlike sınırlarını belirtmek üzere küpeşteler hizasına ve diğer

Puntel
yerlere konulan dikmeler

41
Pupa Bir teknenin kıç tarafından geri istikameti.

Hava içindeki su buharının, nem'in fazla olması sebebiyle görüş

Pus mesafesinin çok az olduğu hava durumu. Madeni halatların ölçü
birimi. 1 pus: 2.54 cm.

Rota istikametlerini gösteren, kerteriz alıp mevki konmasına, yön

Pusula tayin edilmesine yarayan mıknatısı veya cayro ile çalışan seyir
aletidir.

Demir üzerinde yatan bir gemiyi istenilen tarafta sabit tutmak için
Pürmeçe
geminin kıç tarafından zincire verilen halat

Halatların çımalarında kasa yapmakta kullanılan madeni halka

Radansa
biçimindeki malzeme.

Randa Bir yelkenli geminin en geride bulunan yan yelkeni.

Reflektör Işığı veya ısıyı yansıtan araç

Reis Yelken gemicileri arasında birinci kaptan

Roda Kullanılmamış, açılmamış halat sargıları.

Rota Geminin üzerinde gittiği yön.

Röle Elektrik anahtarı. Selenoid

Rüzgar Kuvveti Rüzgarın bir saatlik sürati Bofor olarak gösterilir.

Rüzgarın bir saniyede kat ettiği mesafenin metre yönünden ifade

Rüzgar Sürati
edilmesi. Rüzgar sürati Anomometre ile ölçülür.

Rüzgaraltı Rüzgarın estiği yönün aksi. Rüzgarın gittiği yön/yer.

Rüzgarın Kalması Esen rüzgarın hafiflemesi.

42
 S-Drive veya Sail Drive. Genelde yelkenlilerde kullanılan, şaft yerine
S-Tahrik
motordan direkt çıkan ve gücü pervaneye direkt ileten dişli sistemi

Gemi üzerinde devamlı olarak sabit durumda bulunan direk,

Sabit Arma
çarmık, giz, seren vb. gibi donanım.

Geminin denize elverişli bir durumda bulunması için zorunlu

koşullardan biri olan su çekimi ve dengeyi sağlamak amacıyla
Safra
gemiye alınan ve gerektiğinde yüksüz olarak da yolculuk
edebilmesine olanak sağlayan su, kum veya taş gibi fazla ağırlıklar.

Kıç taraftan bakıldığı zaman sancak tarafa doğru devreden pervane.

Tek pervaneli gemilerde pervaneler daima sancak tarafa doğru
Sağa Devirli Pervane
döner. Çift pervaneli gemilerdeyse sancak taraftaki pervaneler sağa
devirli, iskele taraftaki pervaneler ise sola devirlidir.

Sağanak (Civarna) Rüzgarın bölümler halinde şiddetli esmesi.

Sakal Gemilerin karinalarında meydana gelen yosunlar.

Nispeten eski model yelkenli teknelerde olan, salmanın tüm

Salma Omurga
omurgaya yayılmış hali

Salmastra Şaftın tekneyi terkettiği yerde bulunan su geçirmez sistem

Demirin deniz dibinden kurtulması, ağırlığın zincire binmesi anı.

Salpa
Demir vira edilirken demir önce apiko sonra salpa durumuna gelir

Kullanılacak veya kullanıldıktan sonra artan halatların güverte

Salya
üzerine sıra sıra uzunlamasına yatırılması

Sancak Teknenin pruva-pupa hattının sağ yarısı, sağ tarafı.

Sancakları ve işaret flamalarını savlolarına bağlamakta kullanılan bir

Sancak Bağı
nevi bağ

43
 Makaraların ve tornoların tablaları etrafındaki halat veya demir
Sapan kuşaklar. Yük almakta veya vermekte kullanılan muhtelif
uzunluklarda iki uçları radansalı tel veya lif halatlar.

Search and Rescue Transponder. Radar yoluyla yer belirten, arama

SART
ve kurtarma cihazı

Savlo Sancak ve flama çekmek için kullanılan ince halat

Selenoid Röle. Elektrik sistemlerinde kullanılan yüksek akım kontrol üniteleri

Selviçe Yelkenli bir gemi armasındaki hareketli halatlar.

Separatör kelimesinden türemiş, mazotu sudan arındırmak için

Separ
kullanılan filtre. Primer filtre

Sephiye Bir cismin su üstünde durmasını sağlayan yüzdürücü kuvvettir.

Serdümen/Dümenci Gemilerde veya teknelerde dümen tutan personel

Direkler üzerinde yelken açmak için ve işaret çekmek için yatay

Seren
olarak bağlanmış gönder.

Kokpitin önünde, sert denizlerde serpinti ve rüzgarı engellemeye

Serpinti Körüğü
yönelik tente. Spray Hood

Gemi ve deniz araçlarının seyir halinde bulundukları zaman çekmek

Seyir Fenerleri ve yakmak zorunluluğunda oldukları "Denizde Çatışmayı Önleme
Tüzüğünde Belirtilmiş" fenerler.

Deniz fenerleri, ışıklı şamandıralar, radyo sinyalleri, görünür seyir

işaretleri ve elektronik mevki koyma tesis ve istasyonları gibi gerek
Seyir Yardımcıları
milli gerek milletlerarası standartlara göre gemilerin seyir ve
emniyet kolaylığına yardımcı olan tesis ve araçlar

44
 Motor içerisine su girmesini engellemek amacıyla su seviyesinin
Sifon üzerine çıkan hortum sistemi. Benzerleri tuvalet veya tekne içi
diğer deniz suyu devrelerinde de kullanılır

Gece ve karanlıkta, gemilerin seyir halindeyken pruva ve grandi

direkleri cundalarında yaktıkları ufkun 20 kertelik bir sahasından
Silyon Feneri
berrak havada en az 5 milden görülebilen ve pruvadaki grandiye
nazaran daha aşağıda olan beyaz renkli fenerlerdir.

Gemi makine ve kazanlarının bulunduğu kısmın zeminin altında,

genellikle ambar güvertesinin altında kalan ve gemi içinden sızan
Sintine
sularla makine ve kazan dairelerinden akan yağ yakıtların toplandığı
en alt kısım.

İleri yolla giden bir filikanın durdurulması maksadıyla küreklerin

Siya Etmek/Siya Kürek
ters tarafa doğru çekilmesi

Soluğan Uzun mesafelerden gelen fırtına sonrası ilerleyen dalgalar

Geminin su kesimi ile omurgası arasındaki dikey mesafe. Su çekimi

Su Çekimi miktarını göstermek üzere baş ve kıç bodoslamanın her iki tarafına
rakamlar konulur, bu rakamlara kana rakamları denir.

Suga Etmek Vira edip sıkıştırmak. (Suga kastanyola, suga cıvata vb).

Suhattı Teknenin gövdesinde, ıslak yüzeyle kuru yüzeyi arasındaki çizgi.

Herhangi bir sebep dolayısıyla hareket edemeyen teknelerin rüzgar

Sürüklenmek
ve akıntıya tabi olarak mevki değiştirmesi.

Gemi makinelerindeki krankın çevrimsel hareketini pervaneye

Şaft
ileten çelikten yapılmış silindir şeklindeki çubuk.

Şaftın dönmesi ile bodoslamanın aşınmaması için şaft göbeğine

Şaft Kovanı
geçirilen kovan.

45
 Kullanılış şekline göre değişik biçimlerde yapılmış ve su geçirmezliği
temin edilerek yüzme kabiliyeti arttırılmış saç veya ağaçtan
Şamandıra
yapılmış sarnıçlar. Kullanıldıkları yerlere göre demir, sis, palamar,
fener şamandırası gibi isimler alırlar.

Şönt Shunt. Elektriksel olarak aküleri birbirine bağlayan devre

Tabla Makaraların dış yüzeylerini oluşturan bölüm

Bir geminin yükünü boşaltması.Bir bölmede biriken suyu dışarı

Tahliye
basmak.

Gemi bordasında boya veya temizlik yapmak için halat ile bordalara
Traka
güverteden sarkıtılan tahta.

Tırnak Demirin kollarının ucundaki tırnak şeklindeki kısım.

Tik ağacı Gemi veya yat inşasında kullanılan Hint meşesi.

Tirim Yapmak Ayarlamak.

Tirinket Yelkeni Kotra arma yelkenlilerde altında sereni olan iç flok.

Çarpma ve sürtmelerden korumak için güvertesiz teknelerin direk

Triz ve dubaların dış kenarlarına takılan tahta yada halat örgüsünden
yapılmış çıkıntı.

Toka Etmek Bir şeyi yerine kadar kaldırmak yukarıya çekmek.

Bir ticaret gemisinin iç hacminin hesaplanması ile bulunan taşıma

Tonaj
kapasitesi.

Gemilerin iç hacimlerinin ifadesinde kullanılan ve 2.83 metreküpe

Tonilato
eşit olan hacim birimi

46
 Gemileri belirli bir istikamette tutmak için gemilerin kıç
Tonoz taraflarından bir tele bağlı olarak attıkları demir. Tonoz demirleri
göz demirlerinin üçte biri ağırlığındadır.

Gemi veya teknelerin makinelerini çalıştırarak geriye doğru

Tornistan
gitmeleri

Torno Bir dilli makara

Tramola Yelken seyrinde rüzgar üstüne çıkarak kontra değiştirmek.

Tırhandil Ege/Akdeniz balıkçı/süngerci yelkenli teknesi.

Travers Yapmak Açıkta eğlenmek

Tumba Herhangi bir şeyi altüst etmek.

Milli ve işaret sancakları ile fors ve flandraların, içinden uçkurluk

Uçkurluk
savlolarının geçtiği beyaz kumaştan yapılmış kısım.

Pruva direği kabasorta armalı, grandi direği sübye armalı iki direkli
Uskuna
yelkenli tekne.

Uskur Pervane

Birbirinin üzerine veya rıhtıma yanaşan teknelerin bordalarının

zarar görmemesi için araya koydukları ağaç, lastik, plastik veya
Usturmaça
halatlardan yapılmış olan, balon, silindir, tekerlek biçimindeki
yastık.

Uzun Düdük Dört ila altı saniye süreli düdük sesi.

Rüzgar yada akıntı veya yanlış manevra sonucu bir deniz vasıtasının
Üzerine Düşmek
başka bir deniz vasıtasına çarpma durumuna gelmesi

İki nokta arasında gerilmiş olan kuvvetlice bir halat üzerinde

Varagele
hareket eden bir makaraya bağlı sepet veya iskemle donanımlı

47
 insan veya eşya taşımak için kullanılan donanım.Denizde seyreden
iki gemi arasında personel nakli veya ikmal için kullanılır.

Teknelerin küpeştelerinde ve borda iskelelerinde

yolcu/mürettebatı n korunması için dikilmiş bulunan sabit veya
Vardevele Halatı/Teli
yatar-kalkar puntellerin üzerine yatay olarak geçirilmiş halat veya
tel.

Vardevele halatlarının geçmesi için yalı kütükleri üzerindeki

Vardevele Punteli
papuçları geçirilen ve üzerinde delikleri bulunan puntel.

Vardiya Gemilerde birbirini izleyen genellikle dörder saatlik nöbet

Vasat Bir geminin orta kısmı.

Gemiye yük alıp vermede kullanılan, ambar ağızlarına yakın olarak

Vinç
konmuş hidrolik/elektrik ile çalışan makineler.

Vidayı, cıvatayı, ırgat veya vinci sarma yönünde çevirmek için

Vira
verilen komut.

Fundo edilmiş demirin ırgat vasıtasıyla gemiye çekilmesi için verilen

Vira Demir
komut.

Gemi ve veya teknenin istenilen rotaya döndükten sonra,

Viya
bulunulan rotada seyredilmesi için serdümene verilen komut.

Bir halatın babaya veya biteye bir kez dolaştırılıp, çımasının bedeni
Volta
yönünde bulundurulması .

Volta Atmak/Etmek Halatı bir yere birkaç kez dolayarak bağlamak.

Ticari gemilerde makine bölümünde çalışan, makinaların yağ

Yağcı
durumuyla ilgili gemi adamı

48
 Yelkenlerin kenar ve köşelerine denir. Köşeler:Çördek köşesi:
Üçgen (Markoni) yelkenlerde yelkenlerin basıldığı (hisa edildiği)
mandarın bağlı olduğu üst köşe.Karula köşesi: Ana yelkende direk
veya ıstralya dibindeki köşe. Iskota köşesi: Iskotanın bağlandığı
Yaka
(flok, cenova) veya yakın olduğu köşe.Yakalar:Orsa yakası: Rüzgarın
girdiği (direk veya ıstralya) kenarı.Altabaş o yakası: Alt yaka, bumba
veya güverteye yakın olan kenar.Güngörmez yakası: Rüzgarın çıktığı
kenar

Gece denizde balıkların , tek hücrelilerin veya küreklerin

Yakamoz
kımıldanışıyla oluşan parıltı.

Dalgaların bordadan alınması ile teknenin sancaktan iskeleye,

Yalpa
iskeleden sancağa sallanması

Yanaşmak Aborda.

Yapraklamak Yelkenlerin boşalarak bayrak gibi dalgalanması.

Yarda 0.941 metre uzunluğunda ölçü birimi. Bir mil 2000 yarda.

Bir teknenin hareket kabiliyetini kaybederek, akıntı veya rüzgar

Yaslamak etkisi ile bir rıhtıma veya başka bir tekne üzerine
düşmesi yamanması.

Yedeğe Almak Bir geminin bir başka gemiyi bağlayıp çekmesi (yedekleme).

Dümen başına takılıp dümenin istenilen tarafa basılması için

Yeke
kullanılan demir veya ağaçtan yapılmış kol.

Rüzgar kuvvetiyle hareket eden gemilerde rüzgarı toplamak için

yan yana dikilmiş bezlerden meydana getirilmiş ve kullanıldığı
Yelken
yerlere göre değişik biçimlerde olan yüzeyler. Yelkenler direklere,
çubuklara, serenlere, istiralyalara açılırlar ve üzerine açıldıkları

49
 yerlerin isimleri ile söylenirler. Yelkenler kare, dört köşe ve üç
köşeli olmak üzere yapılır.

Yelpaze Dümenin su içindeki en geniş kısmı.

Yetişen Tekne Aynı kontra ve yönde giden ve öndekine yaklaşan tekne.

Yıldız Kuzeyden esen rüzgar.

Yol Kesmek Bir geminin hızının azaltılması.

Bir geminin hızının arttırılması veya çarpışma rotasında iken sancak

Yol Vermek (Yolundan çıkmak)
veya iskeleye dönerek mevcut rotadan ayrılmak.

Yolcu Gemisi Onikiden çok yolcu taşıyan ticaret gemisi.

Yollu Gitmek Bir geminin mümkün olduğu kadar süratle ilerlemesi durumu.

Yoma Bağı Aynı kalınlıkta olmayan iki halatı birbirine bağlayan bağ.

Deniz yaratıklarının gemi karinasına tutunmalarını, üremelerini

Zahiri Rüzgar
önlemek için kullanılan boya

Dik olarak durması gereken direk veya dikmelerin topuk

Zehirli Boya kısımlarının kare veya yuvarlak şekilde yontulması ile meydana
gelen kısım. Zıvanalar ıskaçalara geçirilmek suretiyle oturtulurlar.

Uç tarafında sarımsak dilimi biçiminde kurşun bulunan bir çeşit

Zıvana
balık iğnesi [olta]

50
51