1.

Домашна задача – Опис

Бизнис процеси се начините на кои работата е организирана, координирана и фокусирана на производство на одреден
производ или услуга. Односно, секоја компанија може да се разгледува како збир од бизнис процеси. Бизнис процесите најчесто се
поврзани со одредена функционална област (на пример продажба и маркетинг), всушност тие се функциите на информацискиот
систем.

Задача

Нашата цел е да ги дефинираме бизнис процесите на конкретен информациски систем кој го избираме сами.
За таа цел, потребно е да се изработи табела во која ќе бидат прикажани функционалната област, бизнис процесот и соодветно
негов опис, и соодветно дијаграм за секој бизнис процес одделно.

Табела 2-1 Примери за функционални бизнис процеси (стр. 43 од книгата)

ФУНКЦИОНАЛНА ОБЛАСТ БИЗНИС ПРОЦЕС ОПИС

Производство Склопување на производот
Контрола на квалитет
Креирање листи со компоненти
Продажба и маркетинг Идентификување на клиенти
Запознавање на клиентите со производот
Продавање на производот
Финансии и Плаќање на кредиторите
сметководство Изготвување на финансиски извештаи
Креирање на готов производ
Се врши контрола на состојките, на рок..
Се креираат листи со најпродавани производи и
се набавуваат компонентите кои се потребни за
нивна изработка
Се креира извештај за тип на клиенти кои ги
купуваат производите
Се рекламира производот (на ТВ, преку интернет,
презентации)
Се доставува во продавниците за продажба
Евидентирање на уплати, плаќање на фактури..
Се води контрола на вкупните финансии на
фирмата, колку има трошоци, колку заработка..
 Управување со фискални сметки
Човечки ресурси Вработување нови вработени
Проценување на перформансите на
вработените
Запишување на вработените во
плановите за бенефиции
Пример 1: Бизнис процес за запознавање на клиентите со производот
Примери за Student Management Systems (Управување со студентски информациски системи)
Управување со касата
Се објавува конкурс за вработување кога е
потребно
Се прави контрола дали вработените ги
извршуваат поставените задачи, дали е
потребана нивна доквалификација или обука..
Се изготвуваат платни списоци за вработените
Пример 2: Бизнис процес за заверка на семестар

ФУНКЦИОНАЛНА ОБЛАСТ БИЗНИС ПРОЦЕС ОПИС

Студентски работи Заверка на семестар Ги имаме сите потписи и е извршена уплатата

Студентски работи Извештај за извршените заверки Референтите на студентски прашања

креираат извештај на студенти кои завериле
семестар
Студентски работи Предвидување на идните активности Предвидување за бројот на студенти кои ќе
заверат семестар во идната година

Пример 3: Бизнис процес за симнување / прикачување на содржини за учење на системот за е – учење.

Пример 4: Бизнис процес за известување и присуство на состанок со тимот.
Пример 5: Бизнис процес за продажба во класична продавница (маркет).
Софтвер кој е користен за изработка на дијаграмите е DIA http://dia.en.softonic.com/download
Пристап до материјали за работа со BPMN (business process modeling and notation)
http://www.bpmn.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Business_process_modeling
http://en.wikipedia.org/wiki/Business_Process_Model_and_Notation
BPMN
Четирите основни категории на елементи за BPMN се:
• Flow objects
• Connecting objects
• Swim lanes
• Artifacts
Овие четири категории овозможи создавање на едноставни бизнис процес дијаграми (BPDs).
Од основната група на елементи, постојат три основни елементи за моделирање:
• Настани
• Активности
• Портали (излези)
Постојат три начини за поврзување на основните елементи за моделирање:
• Секвенцијален тек
• порака тек
• асоцијација (здружување)
Постојат два начини на групирање на основните елементи за моделирање преку Swimlanes:
• Базени
• Линии
Во групата на атрефакти спаѓаат:
• Податочен објект
• Група
• Белешка/коментар

Табела 7.1 ја покажува листата на елементи за моделирање кои се претставени со нотација и прикажува сеопфатна листа на бизнис
процес концепти кои би можеле да се опишат преку бизнис процесот на моделирање и нотација.

Табела 7.1. BDP комплетна група на елементи

 Event (Настан)
Настанот е претставен со круг и означува нешто што се случува (во споредба со некоја активност, е нешто што е направено).
Иконите внатре во кругот го означуваат типот на настанот (пр. плик претставува порака, или часовникот претставува време).
Настани се класифицирани како Фаќачи (на пример, фаќање на дојдовна порака за започнување на процес) или фрлачи (како што се
фрлање на завршена порака кога процесот завршува).

Start event (Почетен настан)

Делува како процес за активирање; означен е со единечна граница, и само може да се фати затоа е прикажан со отворена
икона.

Intermediate event (Среден настан)

Претставува нешто што се случува меѓу почетниот и крајниот настан; означен e со двојна линија, и може да фрли или Фати
(со користење на цврста или отворенa икони како што е соодветно). На пример, задачата може да протече низ настан што
фрла порака преку друг базен, каде што наредниот настан чека да го фати одговор пред да продолжи.

End event (Краен настан)

Претставува резултат на еден процес; означен со дебела граница, и може само да се фрли.

Тип на настани:Message, Timer, Exception, Cancel, Compensation, Rule, Link, Multiple и Terminate.

Активност
Активноста е претставена со правоаголник со заоблени агли и опишува вид на работа што мора да се направи.

Задача
Задачата претставува еден дел од работата што не е или не може да се разложи на дополнителни нивоа на бизнис
процес деталите без претставување преку дијаграми на чекорите во постапката (што не е целта на BPMN)

Под-процес
Се користи за да сокрие или открие дополнителни нивоа на бизнис процес деталите. Кога се распаѓа, под-процес е
означена со знакот плус покрај крајна линија на правоаголникот; кога се проширува, заоблени правоаголник се
проширува за да ги прикаже сите проток објекти, поврзувачки објекти и артефакти. Има свои автономни почеток и крај настани;
секвенцијални текови од родител процесот не смеат да ја преминат границата.

Проширен под-процес
Границите на под-процесот се проширени и деталите (на процесот) се видливи во рамките на границата. Забележуваме дека
секвенцијалниот тек не може да ја помине границата на под-процесот.

Портал
Порталот е претставен со дијамант форма и одредува разделување и спојување на патеки, во зависност од состојбата на
изразите.

Видови на поратли:

Ексклузивни
Се користи за креирање на алтернативни текови во процесот, бидејќи само еден од алтернативните патишта може да се избере.
Постојат два типа на ексклузивни портали: базирани на настан и базирани на податоци.

Базиран на настани

Ова решение претставува точка на разгранување каде алтернативите се базираат на настан кој
се случува во тој момент во процесот. Одреден настан, обично прием на порака, одредува која
патека ќе се земе. Останатите видови на настани може да се користат, како на пр.тајмер. Само
една од алтернативите ќе биде избрана. Постојат две опции за примање на пораки. Задачи од
типот Примачи може да се користат (слика лево) и среден настан од тип порака може да се
користат (слика десно).

Базиран на податоци
Ова решение претставува точка на разгранување каде алтернативите се базираат на условните изрази содржани
во рамките на излезниот секвенцијален тек. Само една од алтернативите ќе биде избрана.

Паралелни
Се користи за да се создадат паралелни патеки без оценување на сите услови.

Инклузивни
Ова решение претставува точка на разгранување каде алтернативите се базираат на
условните изрази содржани во рамките на излезниот секвенцијален тек. Во извесна смисла
тоа е групирање на поврзани независни бинарни (да/не) одлуки. Бидејќи секоја патека е независна, сите комбинации на патеки може
да се земат од нула за сите. Сепак, тие може да бидат дизајнирани така што барем една патека ќе биде избрана. Постојат две верзии
на овој тип на решение. Првата користи колекција од условни секвенцијални текови, означени со мини дијаманти (слика лево).
Втората користи ИЛИ портал, најчесто во комбинација со други портали(слика десно).

Ексклузивни базирани на настан

Настанот се оценува за да се утврди кои од меѓусебно исклучувачките патеки ќе биде земена.

Комплексни- Се користи за моделирање на комплексно синхронизирано однесување

Паралелно базирани на настан - Два паралелни процеси започнуваат врз основа на еден настан, но не постои евалуација-оценување
на настанот.

Секвенцијален тек
Секвенцијалниот тек е претставен со солидна линија и стрела, и покажува во кој редослед активностите се изведуваат.

Нормален тек
Нормалниот тек се однесува на протокот кој потекнува од почетниот настан и продолжува преку активности преку алтернативни и
паралелни патеки, додека да заврши во крајниот настан.

Секвенцијалниот тек може да има симбол на својот почеток, мал дијамант кој покажува еден од големиот број на
условни текови од вршењето на активноста,

додека дијагонала коса црта укажува на стандардниот тек од одлука или активност со условни текови.

Порака Тек
Порака тек е претставен со испрекината линија, отворен круг на почетокот, и отворена стрела на крајот. Тоа ни кажува каква пораки
тече низ организациските граници (т.е. помеѓу базени). Пораката проток никогаш не може да се користи за да се поврзат активности
или настани во рамките на истиот базен.

Data objects (објекти на податоци)

Објектите на податоци му покажуваат на читателот кои податоците се барани или произведени во некоја активност.
За (И-делба)
BMNP го користи терминот “раздвојување”, кој се однесува на разделување на патеката на две или повеќе паралелни патеки (исто така
познат како И-делба). Тоа е место во процесот, каде активностите може да се вршат истовремено, наместо сериски. Постојат две
опции: (1) повеќе излезни секвенцијални текови може да се користат (слика лево). Ова претставува неконтролиран тел и е
предефиниран метод за повеќето ситуации. (2) Паралелен (И) портал може да се користи (слика десно). Ова ќе се користи ретко,
обично во комбинација со други портали.

Спојување (И-спојување)
BMNP го користи терминот “спојување” кој се однесува на комбинирање на две или повеќе паралелни патеки во
една патека (исто така познат како И-спојување или синхронизација). Паралелен (И) портал се користи за да
покаже спојувањето на повеќето текови.

Спојување (ИЛИ-спојување)
BMNP го користи терминот “спојување” кој се однесува на ексклузивно комбинирање на две или повеќе
паралелни патеки во една патека (исто така познат како ИЛИ-спојување). Спојувачкиот (ИЛИ) портал се користи
за да покаже спојувањето на повеќето текови. Ако сите дојдовни текови се алтернатива, тогаш портал не е
потребен; тоа е неконтролиран тек кој го обезбедува истото однесување.

Looping
BPMN обезбедува два механизми за looping во рамките на процесот.

Трансакција
Една форма на под-процес во кој сите содржани активности мора да се третираат како целина, т.е., сите тие мора
да се завршат за да се исполни целта, и ако некој од нив не успее, сите тие мора да бидат компензирани
(недовршени). Трансакциите се разликуваат од проширените под-процеси со тоа што се опкружени со двојна
линија.
Group (група)
Групата е претставена со правоаголник со заоблени-агли и испрекинати линии. Групата се користи за
групирање на различните активности, но не влијае на протокот на дијаграмот.

Здружение
Здружението е претставено со точкаста линија. Тоа се користи за да се поврзат артефакт или текст со Тек објект, и може да покаже
некои насоки со користење на отворена стрела (кон артефакт да претставува резултат на тоа, од артефакт да претставува влез, и двете
за да се покаже дека тоа се чита и ажурира). Не се користат насоки кога Артефакт или текст е поврзан со низа или порака проток (како
тече покажува насоката).

Annotation (коментар)
Еден коментар се користи за да му даде на читателот на моделот / дијаграмот разбирлив впечаток.

Pool (базен)
Ги претставува главните учесници во процесот, најчесто различните организации. Базенот содржи една или повеќе ленти (како
вистински базен). Базенот може да биде отворен (односно, покажувајќи внатрешни детали) кога е прикажан како голем правоаголник
и ги покажува едната или повеќето ленти, или пропаднати (т.е., ги крие внатрешните детали) кога е прикажан како празен
правоаголник кој се протега по широчина и височина на дијаграмот.

Lane (Лента)
Се користи за организирање и категоризирање на активностите во рамките на еден базен во согласност со функцијата или улогата, и е
опишан како правоаголник кој се протега по широчина или височина на базенот. Лентата содржи проток објекти, поврзувачки објекти
и артефакти.