Professional Documents
Culture Documents
Yetişkin Bayanlarda 8 Haftalik Aerobik Dans Egzersizlerinin Bazi Fizyolojik Parametreler Üzerine Etkisi
Yetişkin Bayanlarda 8 Haftalik Aerobik Dans Egzersizlerinin Bazi Fizyolojik Parametreler Üzerine Etkisi
ÖZET
Bu çalışmada sekiz haftalık aerobik dans egzersizlerinin kardiyovasküler verimlilik, toparlanma
kalp atım hızı, kan basıncı, esneklik ve vücut ağırlığı üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmaya (yaş
ortalaması 29–47 arasındaki) sedanter dokuz sağlıklı yetişkin bayan gönüllü olarak katılmıştır. Deney
grubu 8 haftalık (haftada 3 gün, günde 60 dakika) aerobik dans egzersizlerine katılmıştır. Çalışma, tek
grup öntest-sontest şeklinde planlanmıştır.
Deneklerin fiziksel ve fizyolojik değerlerine ait ölçümler sekiz haftalık çalışma periyodunun
başlangıcında ve sonunda alınmış olup, verilerin çözümlenmesinde Wilcoxon istatistiksel tekniği
kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, diastolik kan basıncı dışında, kardiyovasküler verimlilik,
toparlanma kalp atımı, sistolik kan basıncı, esneklik ve vücut ağırlıkları arasındaki farkın istatistiksel
açıdan anlamlı olduğu görülmüştür. Kardiyovasküler verimlilik, toparlanma kalp atımı, sistolik kan
basıncı, esneklik ve vücut ağırlıkları arasındaki farklar sırasıyla (z=-2.310, p<0.05), (z=-2.255,
p<0.05), (z=-2.448, p<0.01), (z= -2.521, p<0.01), (z=-2.201, p<0.05) anlamlı olarak saptanmıştır.
Sonuçlar derinlemesine tartışılıp yorumlanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Aerobik Dans, Kardiyovasküler Verimlilik, Toparlanma Kalp Atımı, Kan
Basıncı, Esneklik, Vücut Ağırlığı
Key words : Aerobic Dance, Cardiovascular Productivity, Recovery Heart Rate, Blood Pressure,
Flexibility, Body Weight
1
Bilal BİÇER ve Ark.
2
Bilal BİÇER ve Ark.
3
Bilal BİÇER ve Ark.
4
Bilal BİÇER ve Ark.
5
Bilal BİÇER ve Ark.
toparlanma kalp atım hızı (TKAH), son test ölçüm değerleri Tablo 1’ de
esneklik (ROM), sistolik kan basıncı verilmiştir. Aşağıda grubun ön test
(SB), diastolik kan basıncı (DB) ve son test değerleri arasındaki farkları
vücut ağırlığına (VA) ilişkin ön test gösteren tablo verilmiştir
Tablo 1. Grubun ön test- son test değerleri (ort ± SS)
Tablo 2. Grubun ön test- son test değerleri arasındaki farklar (ort ± SS)
6
Bilal BİÇER ve Ark.
7
Bilal BİÇER ve Ark.
TARTIŞMA ve SONUÇ
Bu çalışmada, yetişkin bayanlarda olarak her iki etkinliğin fiziksel
aerobik dans egzersizlerinin uygunluğu geliştirmede etkili
kardiyovasküler verimliliğe etkisi ve olduğunu ortaya koymuştur (11). Bir
ayrıca kan basıncı, toparlanma kalp başka çalışmada Milburn ve Butts
atımı, esneklik gelişimi ve vücut (1983) üniversiteli bayanlarda yedi
ağırlığı üzerindeki etkileri haftalık koşu ve aerobik dans
araştırılmıştır. programının ortaya çıkardığı fizyolojik
Sekiz haftalık çalışma sonucunda değişikliklerin karşılaştırmasını yaşları
deneklerin fiziksel verimlilik 18–29 arasında toplam 46 kişi
(kardiovasküler verimlilik) değerleri üzerinde yapmışlardır (15 dansçı, 19
arasında anlamlı farklar ortaya koşucu, 12 kontrol). Çalışma
çıkmıştır. Bu fark, ön testten son teste sonucunda her iki grubun maksVO2,
artışı yönündedir. Aynı zamanda maksimum ventilasyon ve koşu
deneklerin toparlanma kalp atım zamanlarında anlamlı değişiklikler
sayılarında da anlamlı bir fark ortaya bulunmuştur. Bu çalışmadaki bir başka
çıkmış ve deneklerin toparlanmayı bulgu ise antrenman sonucunda
daha düşük kalp atımıyla maksimum KAH’nda anlamlı bir
gerçekleştirdikleri görülmüştür. Bu iki düşüş tespit edilmiştir (14). Garber ve
sonuç, kalbin daha ekonomik arkadaşları (1992) Milburn’in
çalıştığını, dolayısı ile daha verimli çalışmasına benzer bir şekilde sekiz
hale geldiğini işaret etmektedir. haftalık aerobik ve yürüyüş-jog
Fiziksel verimliliğine ilişkin bu egzersiz programlarının maksimum
bulgular literatür sonuçlarıyla KAH değerlerinde düşüşe neden
benzerlikler göstermektedir. Benzer olduğunu bulmuşlardır (8). Adiputra
bir sonucu Kin (1996) sekiz haftalık ve arkadaşları (1996) ise, yaşları 17–
step ve aerobik dans uygulamasının 19 arasında olan 60 genç bayan dansçı
fiziksel uygunluk üzerine etkisini üzerinde yaptıkları bir çalışmada, dans
incelediği çalışmasında yaşları 19-28 aktivitelerinin kişilerde maksVO2’yi
arası 48 sedanter bayan üniversite geliştirdiğini, ayrıca bu aktivitelerin
öğrencisinin esneklik, kassal bayanlarda dinlenim kalp atım
dayanıklılık ve kardiovasküler sayısını, kan basıncını ve vücut yağ
dayanıklılıklarını çalışma öncesi ve yüzdesini düşürdüğünü bulmuşlardır
sonrasında değerlendirmiş, sonuç (1). Thomsen ve Ballor (1991), 27
8
Bilal BİÇER ve Ark.
9
Bilal BİÇER ve Ark.
ağırlıksız grupta 36,5’ten 41,9’a kan basıncının iki ay, diastolik kan
yükselmiştir (4). basıncının da üç ay sonunda azaldığını
Çalışmamız sonunda elde edilen ve bu azalmanın çalışma sonuna kadar
bir diğer bulgu, deneklerin sistolik ve devam ettiğini, ayrıca vücut
diastolik kan basınçlarına ilişkin kompozisyonu, aerobik egzersiz
öntest-sontest değerleridir. Deneklerin seviyesi, kas kuvveti ve esneklik
diastolik kan basınçları anlamlı bir değerlerinde de anlamlı gelişimler
değişiklik göstermezken, sistolik kan olduğunu göstermiştir (15). Sistolik
basınçları arasında anlamlı bir fark kan basıncındaki bu artışın, çalışmaya
gözlenmiştir. Bu konuda Jette ve katılan deneklerin sedanter bir yapıya
arkadaşları (1994) yaptıkları bir sahip olmaları ve ayrıca sekiz haftalık
çalışmada, Kanada aerobik fitness çalışmaya kardiyovasküler bir
testinden uyarlanan step testinin kan adaptasyonun neden olduğu
basıncına etkisine bakmışlardır. söylenebilir.
Denekler testin ilk beş basamağına Çalışmamızda ayrıca deneklerin
kadar gelmiş daha sonra devam vücut ağırlıklarında anlamlı şekilde bir
edememişlerdir. Ortalama kalp atımı azalma olduğu görülmüştür. Williams
ve sistolik kan basıncı egzersiz ve Morton (1986) 18–30 yaşları
yoğunluğuyla birlikte doğrusal şekilde arasındaki 25 sedanter bayan üzerinde
artarken, diastolik kan basınçları sabit oniki haftalık (haftada 3 gün, 45 dk.)
kalmıştır. Sistolik kan basıncındaki bu aerobik dans egzersiz programının
artışın erkeklerde fiziksel fitness kardiorespiratör ve vücut
seviyelerinin düşük oluşu ve kompozisyonundaki değişimlerini
yaşlarından, bayanlarda ise daha çok incelemişlerdir. Çalışma sonunda
kilolarından kaynaklandığı deneklerin maksVO2’sinde, maksimal
bildirilmiştir (10). Japonya’da yapılan kalp atımında ve maksimal koşu
bir araştırmada ise günlük egzersiz ve zamanında anlamlı gelişmeler
kan basıncındaki azalma ilişkisi, kaydedilmiştir. Buna ilave olarak
yaşları 32 ile 59 arasındaki 43 aşırı deney grubunun skinfold ölçümlerinde
kilolu erkeğe on aylık egzersiz ve vücut yağ yüzdesindeki azalma ile
programı uygulanarak incelenmiştir. birlikte yağsız vücut kütlesi ve kemik
Sistolik ve diastolik kan basınçlarının yoğunluğunda anlamlı bir artış olduğu
vücut kompozisyonu ile ilişki görülmüştür (24). Shimamoto ve
olduğunu gösteren analizler, sistolik arkadaşlarının (1998) orta yaş obez
10
Bilal BİÇER ve Ark.
11
Bilal BİÇER ve Ark.
12
Bilal BİÇER ve Ark.
Sağlıklı bir yaşam için yapılacak sıklıkla, her antrenman biriminde 60
fiziksel aktivitenin aerobik fitnesi dakika olmak üzere sekiz hafta ve
(kuvvet antrenmanı ve stretching) üzeri uygulanmasında sağlık ve
kapsaması gerekmektedir. ACSM, performans getirisi açısından faydalar
yetişkinlerin haftada üç ya da beş kez sağlayacağı söylenebilir. Ayrıca,
aerobik egzersiz (yürüyüş, bisiklet, zaman içerisinde uygulamalarda
yüzme vb.) yapmaları gerektiğine antrenman modlarının çeşitliliğinin
işaret etmektedir. Egzersize 5-10 sağlanması (ip atlama, elastik bantlar,
dakikalık ısınma ile başlamak, step, sağlık topları) uygulamalar
egzersizi uygun bir şiddette devam açısından faydalar sağlayacaktır.
ettirmek ve sonrasında 5-10 dakikalık
KAYNAKLAR
soğuma bölümünde germeler yapmak 1.Adiputra N, Alex P, Sutjana DP, Tirtayasa K,
Manuaba A.Balinese dance exercises improve the
oldukça önemlidir. Asıl hedef kilo maximum aerobic capacity, J Hum Ergol (Tokyo),
1996, 25 (1):25-9.
düşmekse, haftanın 5 günü en az 30 2.Balbachl L. What is Aerobic Exercise and Why
should Idoit?, http://
dakikalık aerobik aktiviteye katılmak k2.kirtland.cc.mi.us/~balbachl/aeroprin.htm
3.Barb Michael and Optimal Lifestyles,
gerekmektedir (3). Araştırmacıların Techniques/Strategies for Optimal Health
http://www.optimallifestyles.com/newsletter/Gatew
çoğu, stretching, kalisnetik, kuvvet ayPGANews-July 2002.
4.Blessing DL, GD Wilson, JR Puckett and HT
antrenmanı ve kardiyovasküler Ford. The physiologic effects of eight weeks of
aerobic dance with and without hand-held weights
egzersizleri de içine alan dengeli bir American Journal of Sports Medicine, Vol 15,
Issue 5, 1987:508-510.
fiziksel aktivite programında mutabık 5.Bobo M, Yarbrough M. The effects of long-term
aerobic dance on agility and flexibility, J Sports
kalmaktadır. Bu kombinasyon kişisel Med Phys Fitness, 1999, 39(2):165-8.
6.Doyle J.A. Department of Kinesiology and
durumlara göre değişebilmektedir. Health at Georgia State University,
http://www.gsu.edu/~wwwfit/aerobice.html, 1998.
(16). 7.Edward M. Stretching/Toning, Aerobic Exercise
Increase Older Adults' Self-Esteem, Annals of
Çalışma bulguları göz önünde Behavioral Medicine, August 1., 2000.
8.Garber CE, McKinney JS, Carleton RA, Is
bulundurulduğunda sonuç olarak, aerobic dance an effective alternative to walk-jog
exercise training?, J Sports Med Phys Fitness.
sekiz haftalık aerobik dans 1992, 32(2):136-41.
9.Hopkins DR, B Murrah, WW Hoeger and RC
egzersizlerinin orta yaş bayanlarda Rhodes, Effect of low-impact aerobic dance on the
functional fitness of elderly women, The
kardiyovasküler verimliliği Gerontologist. Vol 30, Issue 2, 1990:189-192.
10.Jette M, Sidney K, Landry F, Quenneville J, ().
geliştirdiği, aynı zamanda esneklik Blood pressure responses to a progressive step test
in normotensive males and females, Can J Appl
gelişimi ve kilo kontrolünde olumlu Physiol. 1994, 19(4):421-31.
11.Kin A, Koşar N, Tuncel F. 8 Haftalık Step ve
yönde etkiler sağladığı görülmüştür. Aerobik Dansın Üniversiteli Bayanların Fiziksel
Uygunluğuna Etkisinin Karşılaştırılması, Spor
Bu verilere dayalı olarak düzenli Bilimleri Dergisi, 1996, Sayı 3.
12.Kirkendall DT, Calabrese LH. Physiological
aerobik aktivitelerin antrenmanın aspects of dance, Clin Sports Med. 1983,
2(3):525-37.
devamlılık prensibine göre haftada üç
13
Bilal BİÇER ve Ark.
13.Laskowski Edward, (2003), Aerobic Exercise: 19.Scott O.R. (2002), Heart rate response to
Why and How, Mayo Foundation for Medical exercise, American Fitness, Issue: July-August.
Education and Research. 20.Shigematsu R., Chang M, Yabushita N, Sakai T,
http://www.mayoclinic.com Nakagaichi M, Nho H, Tanaka K. Dance-based
14.Milburn S. ve NK Butts. A comparison of the aerobic exercise may improve indices of falling risk
training responses to aerobic dance and jogging in in older women, Age Ageing. 2002, 31(4):261-6.
college females. Med Sci Sports Exerc. 1983, 21.Shimamoto H, Adachi Y, Takahashi M, Tanaka
15(6): 510-3. K. Low impact aerobic dance as a useful exercise
15.Miyatake N, Takahashi K, Wada J, Nishikawa mode for reducing body mass in mildly obese
H, Morishita A, Suzuki H, Kunitomi M, Makino H, middle-aged women, Appl Human Sci. 1998,
Kira S, Fujii M. Daily exercise lowers blood 17(3):109-14.
pressure and reduces visceral adipose tissue areas in 22.Stevens K. (1998), A theoretical overview of
overweight Japanese men, Diabetes Res Clin stretching and flexibility.(includes continuing
Pract. 2003, 62 (3): 149-57. education test)(Stretching into the 21st Century,
16.New Exercise Guidelines for the Elderly, part 1), American Fitness. Issue: Jan-Feb.
(1999), Powered by Professiona Planets.com. 23.THOMSEN D, Ballor DL. Physiological
http://www.dcdoctor.com/pages/rightpages_healthc responses during aerobic dance of individuals
onditions/sportsinjuries/si_aging.html grouped by aerobic capacity and dance experience.
17.Physical activity benefits health and wellbeing Res Q Exerc Sport. 1991, 62(1):68-72.
(2005), Heart Foundation, 24.Williams LD, Morton AR. Changes in selected
http://www.betterhealth.vic.gov.au cardiorespiratory responses to exercise and in body
18.Sangenis P., A. Schneider, C. Oglesby, (1999), composition following a 12-week aerobic dance
<Women in Sport Symposium, Contemporary programme, J Sports Sci. 1986, 4(3):189-99.
issues for women in sport>, 5th IOC World 25.Zülal A. Sağlık İçin Hareket, Bilim ve Teknik
Congress on Sport Sciences with the Annual Dergisi. 2002, S:417,
Conference of Science and Medicine in Sport http://www.denizce.com/hareketsaglik.asp
1999. Sydney 31 October -5 November
14