+

Bilgisayar Mimarisi ve
Organizasyonu Giriş
Bilgisayar Mimarisi
Bilgisayar Organizasyonu
• Programcının • Komut seti, çeşitli veri
görebileceği bir sistemin tiplerini temsil etmek için
nitelikleri kullanılan bit sayısı, G / Ç
• Bir programın mantıksal mekanizmaları, bellek
yürütülmesi üzerinde adresleme teknikleri
direk bir etkisi vardır

Mimari
Bilgisayar
Niteliklerin
Mimarisi
içeriği

Organizasyonel
Bilgisayar
niteliklerin
Organizasyonu
içeriği

• Programlayıcıya şeffaf • Mimari spesifikasyonları

donanım detayları, gerçekleştiren
kontrol sinyalleri, operasyonel birimler ve
bilgisayar ve çevre bunların bağlantıları
birimleri arabirimleri,
kullanılan bellek
teknolojisi
+
Fonksiyon

 Bir bilgisayar dört temel

işlevi yerine getirebilir:

 Veri işleme

 Veri depolama

 Veri hareketi

 Kontrol
Bilgisayar
Yapı
+
 CPU - bilgisayarın çalışmasını
kontrol eder ve veri işleme
Bilgisayarın işlevlerini yerine getirir
dört ana yapısal
bileşen vardır:  Main Memory – veri kaydeder
 I / O - verileri bilgisayardan
harici ortama taşır

 Sistem Arabağlantısı - CPU,

ana bellek ve G / Ç arasında
iletişim sağlayan bazı
mekanizmalar

 Bilgisayarın Gelişimi ve Performansı

+
John von Neumann
EDVAC (Elektronik Ayrık Değişken Bilgisayar)

 Fikrinin ilk yayınlanması 1945'deydi.

 Saklanan program konsepti

 ENIAC tasarımcılarına, özellikle de matematikçi John von
Neumann'a aittir.
 Verilerin yanısıra belleğe depolanmaya uygun bir biçimde temsil
edilen program

 IAS bilgisayarı
 Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü (Princeton Institute for
Advanced Studies)
 Sonraki tüm genel amaçlı bilgisayarların prototipi
 1952'de tamamlandı
Von Neumann Makinesinin Yapısı
 Bilgisayar Kuşakları

+
Computer Generations
+
Çiplerin Gelişimi
Moore Yasası

1965; Gordon Moore – Intel in kurucu

ortağı

Tek bir çip üzerine konabilecek

transistör sayısı her yıl iki katına çıktı

1970'li yıllarda bu Moore yasasının sonuçları:

kural her 18 ayda
bir iki katına
çıkma hızı olarak
yavaşlamış ancak Bilgisayar
Bilgisayarın
şu ana dek bu daha küçük
mantığı ve Elektrik yolu
hale gelir ve Güç ve
oranın devam bellek uzunluğu
çeşitli soğutma
Hatlar arası
etmesine neden devresinin kısalır, daha az
ortamlarda gereksinimle
olmuştur. maliyeti çalışma hızı bağlantı
kullanmak rinde azalma
dramatik bir artar
daha
oranda düştü
uygundur
Intel Mikroişlemcilerinin Gelişimi

a. 1970s Processors

b. 1980s Processors
Intel Mikroişlemcilerinin Gelişimi

c. 1990s Processors

d. Recent Processors
+
Mikroişlemci Hızı
Çağdaş işlemcilerin içine yerleştirilen teknikler şunları içerir:

Pipelining • İşlemci, verileri veya talimatları kavramsal bir

boru içerisinden eşzamanlı olarak taşır.

Branch • İşlemci, bellekten getirilen komut kodunu öne

çıkarır ve hangi dalların veya talimat

prediction gruplarının gelecekte işleneceğini öngörür

Data flow • İşlemci, optimize edilmiş talimatlar çizelgesini

oluşturmak için hangi talimatların birbirinin

analysis
sonuçlarına veya verilerine bağlı olduğunu
analiz eder

Speculative
• Dal tahmini ve veri akışı analizini kullanarak,
Bazı işlemciler, program yürütülmesinde fiili
görünüşlerinin öncesinde talimatları spekülatif

execution
olarak yürütürler, sonuçları geçici konumlarda
tutarak yürütme motorlarını mümkün olduğunca
meşgul ederler
+ İşlemci
Trendleri
+ Genel bakış
ARM
 Kompleks yönerge seti bilgisayarlarında
(complex instruction set computers, Intel
CISC) yıllarca yapılan tasarım
çabalarının sonuçları

 CISC tasarımının mükemmel örneği

 Bir zamanlar yalnızca ana bilgisayarlarda

ve süper bilgisayarda bulunan sofistike
tasarım ilkelerini bir araya getirir
x86 Mimarisi
 İşlemci tasarımına alternatif bir yaklaşım,
azaltılmış yönerge seti bilgisayarı
(reduced instruction set computer, RISC)

 ARM mimarisi çok çeşitli gömülü

sistemlerde kullanılmaktadır ve
piyasadaki en güçlü ve en iyi tasarlanmış
RISC tabanlı sistemlerden biridir
CISC
 In terms of market share Intel is ranked
as the number one maker of
microprocessors for non-embedded
systems
RISC
+
Donanım ve
Yazılım
Yaklaşımları
Yazılım
• Bir dizi kod veya talimat
• Donanımın bir kısmı her talimatı yorumlar ve Yazılım
kontrol sinyalleri üretir
• Her yeni program için donanımın yeniden
kablolaması yerine yeni bir kod dizisi sağlar
Ana bileşenleri:
• CPU I/O
• Komut yorumlayıcısı
Bileşenleri
• Genel amaçlı aritmetik ve mantık fonksiyonlarının
modülü
• I/O Bileşenleri
• Giriş modülü
+ • Verileri ve talimatları kabul etmek ve bunları
sistem tarafından kullanılabilen dahili bir sinyal
biçimine dönüştürmek için temel bileşenler
içerir
• Çıkış modülü
• Sonuç raporlama araçları
 Memory Memory buffer Hafıza
address register (MBR)
register (MAR) • Belleğe
• Bir sonraki okuma yazılabilecek
veya yazma işlemi verileri içerir veya
için bellekteki bellekten okunan
adresi belirtir verileri alır

MAR

I/O address I/O buffer

register (I/OAR) register (I/OBR)
• Belli bir G / Ç • Bir G / Ç modülü
+ cihazını belirtir ve CPU arasında
veri alış verişi için
kullanılır
MBR
+ Bellek Hiyerarşisi - Diyagram
Cache ve Main Memory