ARALIN 3: ANG TRANSAKSYUNAL

NA TEORYA NG PAGBASA AT
PAGSULAT
NOTE: Pag sinabing Efferent, ito yung
pagsasagawa at nagdadala ng impormasyon
sa isang bagay na syang nagkakaroon ng
resulta sa isang ideya o impormasyon. In
short, nagdadala sya ng impormasyon sa’tin
at nagiging resulta ng pagbuo ng isang ideya.
NOTE: Based sa pagkakaintindi ko, yung
efferent is yung kapag nagbabasa ka kasi
gusto mong matuto dun sa binabasa mo. EX:
Nagbasa ka ng isang libro about sa kung
paano magluto ng adobo. Efferent reading
yun kasi gusto mong malaman kung paano
magluto ng adobo. Kumbaga gusto mong
may makuha na information from that book.
Hindi sya Estetiko na pagbasa kasi hindi mo
naman kailangan damdamin yung binabasa
mo like kapag binasa mo ba yung cook book,
mararamdaman mo ba kung anong
nararamdaman nung nagsulat? May
emosyon ba na gustong ipahiwatig yung
cook book? Diba wala? Kasi sa efferent gusto
mo lang na may makuhang info.

NOTE: Nailalapat, naiihahalintulad, or

nababatay natin ang mga nakaraang mga
karanasan sa tekstong ating binasa

NOTE: Sa Estitiko, nagkakaroon na tayo ng

emosyon, sa binasang teksto. Nalalapatan
mo ng emosyon at damdamin yung binabasa
mo. Yung pakiramdam mo na kasama na
tayo dun sa binasa mo.
NOTE: EX: Nagbasa ka ng horror na libro.
Kapag binabasa mo sya, feel mo na ikaw
yung character kasi nakakaramdam ka rin ng
takot dun sa binabasa mo. May emosyon
kang nakukuha kaya estikong pagbabasa sya.
Hindi sya efferent na pagbabasa kasi ‘di mo
naman intention na basahin yung libro na
yun para matuto. Like babasahin mo ba sya
kasi gusto mo malaman kung paano maging
multo at pumatay ng tao? Diba hindi? Binasa
mo sya kasi gusto mong may maramdaman
kang emosyon dun sa binabasa mo
NOTE: Ito yung mga expression EX:
Pagtango, pagsangayon: “oo nga” “tama”

NOTE: ito yung paglalahad ng kaalaman o

pagunawa matapos mong basahin o
mauunawaan ang iyong nabasa.
Interpretasyon, pagdating sa isang
pagpapakahulugan ng kabubuang teksto at
kung paano ito dapat bigyan kahulugan.

NOTE: Nakadepende sa mambabasa kung

anong gagamitin nilang pananaw it’s either,
pamamaraang siyentipiko at artistiko.
Siyentipikong pamamaraan (scientific
method) : ito yung komprehinsibong
pagunawa ng mga kalikasan,
pangmatematika, at panlipunan. Artistikong
pamamaraan: ito yung may kaugnayan sa
sining( paglikha ng mga visual, o
pagtatanghal. ipinapakita mo ang iyong
kahusayan sa sining, interpretative,
pagpakita sa iyong malikhain pag-iisip.
NOTE: Yung mga writer, pwedeng
makipagusap,o pwede silang kumuha ng
survey para makuha yung opinion ng iba.
Kailangan mong makipag interact sa iyong
community or sa surrounding mo para
magkaroon ka ng karagdagang kaalaman
para sa isyong pagsusulat. Ang mga dati mo
ring kaalaman ay makakadagdag para sa
iyong mayabong na pagsulat.
NOTE: Ang uri ng pagsulat ay nakadepende
kung sino at kanio galling ang sulat/ kung
kanino mo ibbigay ito kaya iba ang nilalaman
nito. Kaya kailangan natin tiyakin na
maisagawa ang sulatin kung alam kung
kanino o sino ang mambabasa mo.
NOTE: Feel ko ang ibig sabihin nito is kapag
nagsusulat ka ng sitwasyon na nangyari
sa’yo, nakabase sya sa kung sino yung
sesendan mo ng sulat na yun. Kunwari
naaksidente ka, iba yung pagkwento mo ng
nangyari sa insurance company, mas pormal
sya kumpara sa pagkwento mo sa kaiibigan
mo. Mas less formal sya.
NOTE: Maari mong pukawin ang emotional
aspect ng iyong mambabasa. Kapag
magsusulat kailangan lagyan mo ng
emosyon yung pagpapaliwanag mo para
mapaniwala yung mga insurance company.
EX: Nagbebenta ka ng whitening soap, para
maiadvertise mo yung binebenta mo.
Kukuha ka ng mga good reviews mula dun sa
mga taong gumamit ng product nang sa
gayun mapukaw mo yung atensyon ng tao.
Hahanga sila dun sa mga reviews
NOTE: Para sa’kin yung ibig sabihin nito is
yung pagsulat mo is dapat maibigay mo yung
damdamin mo dun sa nangyari or
maidescribe mo yung naramdaman mo nung
mga oras na yun. EX: Nabangga ka ng kotse,
syempre kapag kinwento mo sya sa
insurance company, sasabihin mo kung
anong naramadamanh mo yung time na yun,
ano bang nangyari mo bakit nabangga yung
kotse mo?
NOTE: Nagkakaroon ng rebisa, ito yung
pagbabago ng teksto. Kapag inulit mo yung
ginawa mo, nagkakaroon ka ng panibagong
ideya, at sa mga ideya may mga bagong
salita na maari mong magamit. EX: Yung mga
libro may mga revision silang ginagawa.
Kunwari nagrelease sila ng libro then for the
next month or year, magrerelease sila ng
revision ng libro na yun.
NOTE: Ito yung pag-unawa o paano ang
pagtanggap doon sa teksto9 ng iyong binasa
NOTE: Everyday we learn something new.
Yung mga karanasan natin ay matututo tayo
ng iba’t ibang bagay na maari natin
maibahagi sa iba. linguistikong transaksyon :
sa wikang kinamulatan natin o mother
tongue. Ang ating pinag-aralan ang magiging
gabay at magiging resulta kung paano tayo
makakalikha ng sulatin. Maari makakuha ng
mga impormasyon sa pakikipag-usap,
pagtatanong, komento and we can learn
something new from these. Yung mga
expression din yung nakaktulong para
malaman yung pinapahiwatig ng tao EX:
Nakakunot yung noo: ibig sabihin galit,. Ito
yung mga halimbawa o paraan para sa
transaksyon natin.
NOTE: Feel ko lang, di ko sure pero yung
pagkakaintindi ko dito is yung mga
karanasan natin sa buhay, makakaapekto
sya kung paano tayo magbasa, magsulat o
kung paano tayo magsalita. EX: Tinuruan
tayo noong bata pa tayo kung paano
magsalita ng wika natin. So dahil dun sa
karanasan na yun natuto tayo kung paano
makipag-usap, magbahagi ng impormasyon
and kung paano tayo magsulat.
NOTE: Magkakaroon ka ng konsultasyon dun
sa impormasyon mo. Nakadepende sa
mambasa kung kung paano intindihin. Kapag
iba na yung generation, iba na rin yung
meaning nung binabasa nya. Nagkakaroon
ng ibang meaning yung binabasa nila
depende sa kung sino ang nagbabasa kaya
nagkakaroon ng iba’t ibang kahulugan yung
nakasulat dahil nagiiba na rin ang panahon.
EX: Kapag di kompleto yung chinicmis sa’yo,
nagkakaroon ng ibang meaning yun. Yung
nakarinig ng chismis, sya yung magbubuo ng
kwento
NOTE: Kailangan magbigay ka ng ebidensya
na totoo yung tekstong binasa mo EX:
Nagbasa ka ng research paper, alam mo na
tama yung nakasulat dun ay kailangan may
pagpapatunay/reference.
NOTE: Dapat mayroon kang layunin sa iyong
isusulat. Ito yung magiging gabay mo sa kung
ano yung gusto mong gawin
NOTE: Ang kahulugan ng teksto ay
nakadepende sa kung sino ang nagsasalita o
mensahe nito sa mambasa. EX: Sinabi ng
isang politician “ alon ng kinabukasan” ang
tinutukoy nito ay hindi literal na alon bagkus
ay yung mga maaari pang harapin ng
kinabukan. Pero kapag ang mangingisda ang
nagsabi nito maaring magbago ang
kahulugan.
NOTE: Ang mga bagong mambasa ay
nagtataglay ng soft skills na naayos at
nagtataguyod ng komprehensyon. Parang
kapag new reader ka palang, nagdedevelop
yan hanggang sa naiintindihan mo na yung
konteksto ng binabasa mo.

NOTE: Ang pagbabasa ay kinakapalooban

lamang ng pagdedecode ng mga serye ng
mga nakasulat na simbolo (letters). Sa mga
salita na may katumbas na kahulugan sa
bawat word nito na binibigyan ng katuturan NOTE: Yung bottom – up, meaning
sa pagkaunawa nagsisimula sa teksto. Yung teksto yan yun g
bottom. Dyan nanggagaling yung
pagkaunawa natin. Tapos yung up, yan yung
NOTE: Mambabasa - Pag-unawa mambabasa. So galing yung
Teksto - Pagkilala sa teksto Ang pagkaunawa/knowledge sa teksto papunta
teksto ang may taglay na kahulugan sa atin kaya sya tinawag na Bottom-up.
Tinawag din ‘to ni smith na “ textbook based,
or “outside-in”. Yung mga impormasyon daw
Samantala binigyang paliwanag rin ni Grove ay nanggagling sa teksto papunta sa
1983 ang katangian ng teoryang Bottom-up, mambabasa.
para sa kanya ito ay;

• Kilalanin ang bawat salita sa teksto

upang maunawaan ang binabasa

• Gumagamit ng hudyat sa salita at

tunog upang makilala ang mga salita.

• Bigyang pansin ang lubusang

pgkatuto at integrasyon ng seryeng pagkilala
ng mga salita sa pagbasa.

• Pagtuunan ng mga titik at relasyong NOTE: Napatunayan ng maraming dalubhasa

titik-tunog ang pagtuturo at pagbasa.
• Pahalagahan ang akyurasi
pagkilala ng mga salita.
na ang pagunawa ay ‘di nagsisimula sa teksto
sa kundi sa mambabasa. Tinatawag din itong
teoryang “inside out” o “conceptualize
drive” dahil yung impormasyon daw ang
magmumula sa mambabasa patungo sa
teksto. Ang nilalaman daw ay galling sa
mababasa. Opposite sya ng bottom-up. Yung
mga concept na nabuo sa kanyang isipan o
iskema galling sa kanyang karanasan ay
naiugnayan nya dun sa teksto