Professional Documents
Culture Documents
حوادث در ریخته گری
حوادث در ریخته گری
داشــته باشــند ،در اثــر گرمــا حجــم داخــل آنهــا افزايــش يافتــه و .1عوامل مؤثر در رخداد حوادث در ريخته گري
هميــن امــر باعــث انفجــار و آتــش ســوزي در محــل ميگــردد و _ وجــود مقــدار كمــي آب حتــي بــه صــورت نــم و رطوبــت یــا قطرات
بــراي پيشــگيري از چنيــن حوادثــي مخــازن مذكــور بايــد داراي آب و تمــاس بــا حــرارت هــای بــاال باعــث افزايــش حجمــي ناگهانــي
پــاك شناســايي از نــوع اســتاندارد بــوده و در محــل بــه دور از و تشــکیل بخــار (حــدود 25000برابــر) شــده كــه ايــن پديــده را
منطقــه ريختــه گــري نصــب شــوند. انفجــار ميگوينــد.
_ لبريــز كــردن پاتيــل هــاي مــواد مــذاب بــه هنــگام حمــل و نقــل _ وجــود رطوبــت در ظــروف ســرباز ،كــف كارگاه ،محوطــه ذوب
و جابجایــی ،حوادثــي را بــه دنبــال دارد كــه بــه منظــور پیشــگیری ريختــه گــري باعــث انفجــار و پرتــاب شــديد مــواد مــذاب بــه اطــراف
از ایــن حــوادث مقــدار مجــاز بارگيــري پاتيــل از مــواد مــذاب بايــد خواهــد شــد كــه ايــن موضــوع باعــث بــروز حــوادث ناگــوار و
متناســب بــا ارتفــاع آن باشــد. مرگبــاري مــی شــود.
_ تشعشــع و حرارتــي كــه مــواد بــه هنــگام ذوب شــدن ايجــاد _ معمــوال بــراي بــاز كــردن مســير خــروج مــواد مــذاب از نــاودان
مــی کنــد عوارضــي ماننــد خيرگــي چشــم هــا و ســپوختگی هــاي و تميــز كــردن پاتیــل هایــی كــه مقــداری از مــواد مــذاب در آنهــا
ناشــي از تشعشــع حــرارت در پوســت بــدن ايجــاد مــی نمایــد بــراي باقــي مانــده از هــواي فشــرده اســتفاده مــی شــود و آلــوده بــودن
پيشــگيري از عــوارض مذكــور مــي بايســت ســطح مــواد مــذاب بــا وســايل كار بــه روغــن منجــر بــه آتــش ســوزي مــي گــردد.
خــرده كك ،ذغــال و ســبوس برنــج پوشــانده شــود. _ چنانچــه فضــاي كارگاه از گازهایــی نظیــر گاز دی اکســپید كربــن،
_ تجمــع مقــداري گاز در محفظــه قالــب گاهــي باعــث مــی شــود در متــان و هیدروکربــن هایــی مثــل اتــان ،بوتــان ،پروپــان پــر شــده
هنگامــي كــه مــواد مــذاب در محفظــه ريختــه مــی شــود آن هــا را باشــد غلظــت آنهــا بــه 5%برســد ايجــاد جرقــه هــاي محيــط
پرتــاب نمــوده باعــث انفجــار شــده و حوادثــي را ايجــاد مينمايــد. باعــث انفجــار خواهــد شــد .وجــود گازهــاي مذكــور ايجــاد ضعــف،
همچنیــن گاهــی پــس از ســپر ریــز شــپدن مــواد مــذاب در قالــب ســرگيجه ،تمايــل بــه خــواب ،افزایــش ضربــان قلــب و در نهايــت
درب پاتيــل (اســتوپر) بســته شــده و ريــزش مــواد بــه صــورت باعــث بيهوشــي كارگــران مــی گــردد.
پناخواســته باعــث حوادثــي مــي گــردد .دقــت بيشــتر و مهــارت الزم _ چنانچــه در نزديكــي كــوره هــاي ذوب فلــزات مخــازن تحــت فشــار
توســط کارگــر ریختــه گــر در هنــگام ريختــن مــواد مــذاب بــه داخــل مثــل تانــك اكســيژن و كپســول گاز ازت ،اســتيلن و غيــره وجــود
ریختهگری
سال چهل -شماره - 126بهار 1400 28
شــود .بــراي حفاظــت كارگــران در مقابــل افتــادن اجســام پــرت محفظــه قالــب بــه منظــور جلوگيــري از پرتــاب و پاشــيدن مــواد
شــدني بايــد از كاله هــاي ايمنــي اســتفاده شــود. مذكــور و ايجــاد حادثــه بايــد بــه عمــل آیــد.
حــوادث ديگــري نيــز ممكــن اســت بــراي كارگــران ريختــه گــر _ بــه خاطــر طبيعــت كار ،کــوره مقــدار زيــادي مونوكســيدكربن
ايجــاد شــود کــه عبارتنــد از: توليــد مــی نمایــد كــه ممكــن اســت از درهــاي قســمت بارگيــري
-گيــر كــردن انگشــتان دســت در ســیم بکســل يــا زنجيــره اي نشــپت كــرده و از طريــق كــوران هــاي محيطــي بــه اطــراف نفــوذ
جرثقيــل حامــل مــواد مــذاب كــرده و پخــش مــی شــود .منوکســید كربــن گاز ســمي غافــل كننده
-سقوط اجسام سنگين روي دست و پاي كارگران اي اســت زيــرا ديــده نمی شــود ،بــو نــدارد و اگــر مقــدارش در محيط
-ايجــاد بیمــاری هــای مختلــف ريــوي ناشــي از تنفــس گــرد و غبــار بــه انــدازه كافــي بــاال رود مــی توانــد بــه ســرعت آثــار ســپمي از خود
مضرماننــد بيمــاري ســيليكوز بــه جــا گــذارد بــه ايــن علــت كســاني كــه در ســكوهاي بارگيــري يــا
-ايجــاد مســموميت هــاي مختلــف ناشــي از تنفــس گازهــاي ســمي قســمت هــای باريــك گربــه رو كار مــی کننــد بايــد بــه خوبــي بــا
موجــود در فضــاي كارگاه خطــرات مســموميت گاز ئكربــن آشــنا باشــند .دســتگاه تنفســي و
-خــارش پوســت و ايجــاد بیمــاری هــای جلــدي در اثــر تمــاس بــا لــوازم حیــات بخــش بايــد هميشــه آمــاده و در دســترس قــرار گيرنــد
مــواد محــرك و كارگــران بــا طــرز كار آ نهــا آشــنايي داشــته باشــند.
-خســتگي ،درد مفاصــل در اثــر عــدم وجــود نــور كافــي ،هــوا و _ خطــر مشــتعل شــدن در اثــر وجــود منیزیــم بــه ویــژه در
رطوبــت مناســب در كارگاه ریختهگــری هــای آهــن.
-ســوختگي ناشــي از برخــورد مــواد مــذاب يــا حــرارت ناشــي از _ مــواد بــه طــور مرتــب در تمــام طــول عملیــات بایــد بــه داخــل
مــواد مذكــور بــه صــورت يــا دســت و پــاي كارگــر ريختــه گــر کــوره ریختــه شــوند و بــه همیــن دلیــل بایــد در محلــی نزدیــک بــه
لوازم حفاظت فردی و لباس های کار: کــوره انبــار شــده و در دســترس باشــند.
-كيفيــت و نــوع وســايل حفاظــت فــردي حداقــل بايــد منطبــق بــا _ نظــم و ترتیــب و نظــارت کافــی و مناســب بــر تــوده هــای مــواد
اســتانداردهاي ملــي باشــد و كارگــران بايــد در ارتبــاط بــا نحــوه ي اولیــه ضــروری اســت بــا ایــن روش مــی تــوان خطــر مجــروح شــدن
اســتفاده از وســايل حفاظــت فــردي تهيــه شــده آمــوزش هــای الزم توســط افتــادن و ریــزش و لغــزش اجســام ســنگین را بــه حداقــل
را فــرا گرفتــه باشــند و در نگهــداري و تميــز نگــه داشــتن آنهــا کوشــا رســاند.
باشــند. _ بــرای کــم کــردن حجــم فلــزات قراضــه بــه انــدازه مناســب در بــار
-كارگــران از لبــاس يــا وســايل حفاظتــي معيــوب يــا كثيــف نبايــد زدن بــه داخــل کــوره و همچنیــن پــر کــردن خــود ظــروف مخصوص
اســتفاده كننــد و قبــل از خــوردن هــر گونــه خوراكــي لبــاس هــای بارگیــری معمــوال جرثقیــل هایــی بــا آهــن ربــای الکتریکــی بــزرگ
كار و لبــاس هــای آلــوده ي خــود را از تــن خــارج كننــد .وســايل یــا وزنــه هــای ســنگین اســتفاده مــی شــود.
حفاظتــي فــردي مــورد نیــاز كارگــران بــه دو طبقــه تقســيم _ اســتفاده از مقــررات ویــژه پیشــگیرانه بــه منظــور کــم کــردن خطــر
ميگردنــد: جراحــات ناشــی از پرتــاب قطعــات ریــز پرتــاب شــده بــه اطــراف
الــف) وســايل دائمــي كــه ایــن هــا توســط كارگــران ســالن الزامــی مــی باشــد .همچنیــن الزم اســت کابیــن جرثقیــل هــا بــه
ريختهگــري در تمــام ســاعات كار بــه كار مــي رونــد. خوبــی حفاظــت شــود و کارگــران بــه خوبــی راهنمایــی شــوند.
ب ) وســايل اضافــي كــه طــي عمليــات خــاص خطرنــاك از آن هــا _ کســانی کــه بــا مــواد مــذاب ســروکار دارنــد بایــد دســتکش هــای
اســتفاده مــی شــود. چرمــی بپوشــند و از پوتیــن هــای محافــظ اســتفاده کننــد.
وســايل حفاظــت فــردي مناســب شــامل :حفاظــت ســر ،حفاظــت _ بارگیــری بــدون توجــه و احتیــاط مــی توانــد ســبب پــر شــدن
هــای مناســب پــا ،حفاظــت هــای چشــم و صــورت و تجهيــزات زیــادی مخــزن شــده و باعــث ریــزش خطرناکــی شــوند.
حفاظــت كننــده ي دســتگاه هــای تنفســي مــی باشــد. _ ســکوی بارگیــری معمــوال باالتــر از ســطح زمیــن اســت و مــی تواند
.2راه های پيشگيري از بروز حوادث در ريخته گري باعــث ایجــاد خطــر شــود .بنابرایــن الزم اســت کــه بــا ســطحی کامل،
بــراي پيشــگيري از وقــوع حــوادث و بیمــاری هــای ناشــي از كار صــاف و غیــر لغزنــده پوشــیده شــود همچنیــن بایــد در اطــراف آن هر
در کارگاه هــای ريختــه گــري مقــررات زيــر بايــد بــه مرحلــه اجــرا گودالــی در کــف نــرده هــای محکــم تعبیــه شــده باشــد.
درآيــد: -کــوره هــا معمــوال دوتایــی ســاخته شــده و متنــاوب مــورد اســتفاده
-آمــوزش كافــي بــه صــورت تئــوري و عملــي بــه كارگــران قبــل از قــرار مــی گیرنــد .و زمانــی کــه یکــی از کــوره هــا در حــال كار اســت
اســتخدام ديگــري در حــال تعميــر مــی باشــد .در حیــن تعميــرات كاركنــان
-رعايت نظافت در محيط كار كارگران داخــل گنبــد كــوره حضــور دارنــد ،زيــرا عایــق هــای نســوز غالبــا
_اســتفاده از وســايل حفاظــت فــردی مثــل دســتكش نســوز ،كاله، احتيــاج بــه تعميــر يــا تعويــض پيــدا مــی کننــد .بنابرایــن احتیــاط
عينــك ،نقــاب ،كفــش ،لبــاس كار ،ماســك ضــد شــيميايي ،گوشــي هــا و پيــش بینــی هــای الزم بايــد در نظــر گرفتــه شــود تــا از تخليــه
حفاظتــي در صــورت نيــاز گتــر و پيــش بنــد نســوز مــواد از داخــل درهــاي بارگيــري در زمــان تعمیــرات جلوگيــري
ریختهگری
29 سال چهل -شماره - 126بهار 1400
-تقليــل ســاعات كارگــران ريختــه گــري
در حــد شــش ســاعت در روز طبــق مــاده
52قانــون كار بــا توجــه بــه اينكــه كار در
مجــاورت كــوره هــاي ذوب جــزو كارهــاي
ســخت و زيــان آور محســوب مــی شــود.
_احتراز از كارهاي خطرناك در محيط كار
_اســتفاده از تابلوهــاي هشــدار دهنــده و
نصــب پوســترهاي ايمنــي در محــل كار
_ تغييــر شــغل در مشــاغل هــم خانــواده
و تبديــل احتمالــي كارهــاي ســنگين بــه
ســبك
_ بازنشســتگي پيــش از موعــد كارگــران
ريختــه گــر بــا توجــه بــه مقــررات تأمیــن
اجتماعــي
_ تغذيــه مناســب كارگــران جهــت تأمیــن
مقاومــت كافــي بــدن در مقابــل بیمــاری هــا
_ ممنوعيــت شــوخي و بــي مباالتــي در
محيــط كار كــه بســيار پــر خطــر تلقــي مــی
شــود.
_ تهويــه مناســب (بــه صــورت عمومــي يــا
موضعــي)
_ آب پاشــي در محیــط پهــای پــر گردوغبــار
مثــل تميــزكاري قطعــات ماســه ســازی،
تخليــه ،ماســه هــاي برگشــتي
_ معاينــات پزشــكي كارگــران ريختــه گــر
قبــل از اســتخدام مطابــق مــاده 19آئیــن
نامــه كارهــاي ســخت و زيــان آور و پــس از
اســتخدام بــه طــور مــداوم
كــه داراي مــواد آتــش زا باشــد و درجــه شــيارهايي ايجــاد گــردد .چنانكــه بــه صورت
.3اقدامــات پیــش گیرانــه و کنترلــی
حــرارت اشــتعال خيلــي بــاال داشــته باشــد فــوق امــکان پذیــر نباشــد بايــد كــوره مجهــز
بهداشــت حرفــه ای در هنــگام كار بــا
جداســازي گــردد و بــه هيــچ وجــه قبــل از بــه درب حفاظتــي باشــد .چنانچــه مــواد
كــوره هــاي ريختــه گــري
جداســازي اســتفاده نگــردد. اوليــه مــورد اســتفاده در ريختــه گــري در
خصوصيات كوره هاي ذوب ريخته گري:
-قبــل از ورود مــواد مرطــوب بــه كــوره ذوب فضــاي بــاز ريختــه شــود هنــگام ريختــن
-كــوره ذوب بايســتي مقاومــت كافــي در
بایــد رطوبــت آنهــا گرفتــه شــود. مــواد بــه درون كــوره ممكــن اســت انفجــار
مقابــل حــرارت و نقطــه ذوب فلــزات داشــته
.4نقــش خدمــات بهداشــت حرفــه ای صــورت گيــرد .بــراي جلوگيــري از ايــن
باشــد.
در کاهــش حــوادث در ریختــه گــری مســئله بايــد قبــل از وارد كــردن مــواد بــه
-از مقاومــت كافــي در مقابــل ضربــه
تشــیکالت بهداشــت حرفــه ای در ریختــه كــوره در گــرم خانــه رطــوب تگيــري شــود و
برخــوردار باشــد.
گــری شــامل مرکــز بهداشــت کار ،خانــه بعــد بــه داخــل كــوره هدايــت گــردد .بدیــن
-فــرم و شــكل كــوره ذوب بايســتي بــه
هــای بهداشــت کارگــری و کمیتــه هــای ترتیــب یــک برنامــه پیشــگیرانه ،رعایــت
خوبــي طراحــي مــی گــردد.
حفاظــت فنــی و بهداشــت کار مــی باشــند نــكات ايمنــي ذیــر را قبــل از هدايــت مــواد
-در كــوره هــاي ذوب هــم ســطح ،احتمــال
کــه ،بــا ارائــه خدمــات تخصصــی مــی تواننــد اوليــه جهــت ذوب در كــوره الزامــی مــی
ســقوط كارگــران بــه داخــل آن وجــود دارد.
نقــش بــه ســزایی در کاهــش حــوادث ســازد:
مــی بایســت اطــراف كــوره را بــه ارتفــاع
داشــته باشــند. -مــواد اوليــه را بــه طــور منظــم كــه احتمال
معيــن نســبت بــه كــف كارگاه بايــد باالتــر
.1-4بهــره بــرداری ازظرفیــت هــای ريــزش نداشــته باشــد انبــار گردد.
در نظــر گرفــت و جهــت ســهولت در
مدیریتــی و كارفرمايــان -چنانچــه بعضــي از قطعــات مــواد اوليــه
برداشــت مــواد مــذاب در جــداره هــاي كــوره
ریختهگری
سال چهل -شماره - 126بهار 1400 30
باشــد تــا از ســرخوردن کارگــران جلوگیــری شــود. یــک برنامــه کنترلــی و پیشــگیرانه خــوب بهداشــت حرفــه ای بــرای
-دریچــه شــارژ بــه جــز زمــان شــارژ کــردن کــوره بایــد کامــا بســته ریختــه گــری هــا شــامل بهــره بــرداری از تمامــی ظرفیــت هــای
باشــد و در صورتــی کــه عمــل شــارژ کــردن کــوره بــه وســیله دســت مدیریتــی و کارفرمایــی اســت .توجیــه اقتصــادی بــودن برنامــه هــای
صــورت مــی گیــرد بایــد یــک نــرده محافــظ بــرای جلوگیــری از بهداشــت حرفــه ای بــرای کارفرمایــان آن هــا را بــرای هرگونــه
ســقوط کارگــران بــه داخــل کــوره تعبیــه شــود .در صورتــی کــه از ســرمایه گــذاری در ایــن زمینــه آمــاده مــی ســازد .برخــی از فرصــت
چــرخ دســتی بــرای شــارژ کــردن کــوره اســتفاده مــی شــود بایــد هایــی کــه چنیــن توجهاتــی میتوانــد در پــی داشــته باشــد ،عبارتنــد
از زنجیــره هایــی کــه ارتفــاع آن هــا بــه انــدازه شــعاع چــرخ اســت، از:
اســتفاده کــرد تــا از ســقوط چــرخ بــه داخــل کــوره جلوگیــری شــود. تهيــه و تــدارک وســايل مطلــوب محيــط كار بــا توجــه بــه
مــواد شــارژ از قبیــل ســیلندر ،تانــک ،بشــکه و ...بایــد قبــل از شــارژ اســتانداردهاي تعييــن شــده نظــارت در امــر اســتفاده كارگــران از
کــردن بــه داخــل کــوره کامــا خــرد شــوند تــا از ایجــاد انفجــار در وســايل حفاظتــي
داخــل کــوره جلوگیــری بــه عمــل آیــد. ايجــاد مراكــز بهداشــت كار،تشــكيل كميتــه هــاي حفاظــت ،تهيــه
تجهیــزات الکتریکــی ،هیدرولیــک و مکانیکــی کــوره هــا بایــد بــا جعبــه کمــک هــای اوليــه ،اقدامــات الزم در جلوگيــري از شــدت
توجــه بــه اســتانداردهای ایمنــی طراحــی و انتخــاب شــوند. حادثــه در صــورت بــروز ســوانح ،طراحــي محيــط كاري بــا توجــه
تمــام تجهیــزات الکتریکــی بایــد بــه وســیله اســتفاده از فیــوز یــا بــه نــكات ايمنــي ،تعييــن مســئول ايمنــي ،آمــوزش كليــه كاركنــان.
جریــان شــکن در مقابــل جریــان هــای غیرمنتظــره محافظت شــوند. ثبــت و ضبــط اطالعــات مربــوط بــه حــوادث و ســوانح ،تجزيــه و
تجهیــزات الکتریکــی نظیــر ترانســفورمرها ،کنتاکتورهــا ،ســویچ تحلیــل حــوادث و ســوانح در محيــط كار ،اجبــاري كــردن رعايــت
هــا و کابــل هــای انتقــال جریــان بــرق بایــد بــا توجــه بــه قابلیــت قوانيــن و مقــررات ايمنــي
آ نهــا بــرای حمــل حداکثــر جریــان و حداکثــر خروجــی در حداکثــر .4-2بهــره بــرداری ازظرفیــت هــای نیــروی انســانی و
ورودی ،طراحــی و انتصــاب شــوند ،بــه طــوری کــه هیــچ گونــه ســر تشــکل هــای کارگــری
بــار اضافــی یــا گرمــای اضافــی در ایــن شــرایط بــه آ نهــا اعمــال از دیگرظرفیــت هــای موجــود در محیــط کار بــرای پیشــبرد برنامــه
نشــود. هــای بهداشــت حرفــه ای مــی تــوان بــه ســاختارها و تشــکیالت
-بــرای اینکــه میلــه هــای جریــان در مقابــل نیروهــای الکتریکــی کارگــری اشــاره نمــود .برخــی پیامــد هــای چنیــن بهــره بــرداری
ایســتادگی کننــد ،بایــد بــه خوبــی حمایــت شــوند ،نیروهــای هایــی عبارتنــد از:
الکتریکــی تحــت شــرایط مــدار کوتــاه شــدیدا عمــل مــی کننــد و این -از آنجــا کــه کارگــران خــود از خطــرات کار خــود آگاه هســتند،
میلــه هــا بایــد بتواننــد در مقابــل نیروهــای وارده ثابــت باقــی بماننــد. بــه راحتــی را ه هــای پيشــگيري و حفاظــت در برابــر آن هــا را مــی
ایــن میلــه هــا بایــد بــه خوبــی پوشــش داده شــوند تــا کارگــران از داننــد
تمــاس بــا آ نهــا در امــان باشــند .عــاوه بــر ایــن بایــد برنامــه منظمی -بــه طــرز اســتفاده از وســايل حفاظتــي آگاه بــوده و از آن در موقــع
بــرای بازرســی و تمیــز کــردن آن هــا پیــش بینــی شــود ،تجهیــزات كار اســتفاده كنــد
الکتریکــی مثــل میلــه هــای جریــان و وصــل کننــده هــای مــدار بایــد -قبــل از شــروع بــكار روزانــه از وســايل كار و ماشــين آالت و ابــزاري
بــه وســیله پوشــش ضــد گردوغبــار محافظــت شــوند. كــه بــا آن ســرو كار دارنــد همچنیــن از وســايل حفاظتــي بازديــد
-خــازن هــا بایــد مجهــز بــه فیــوز باشــند تــا بتواننــد در مقابــل كلــي بــه عمــل خواهنــد آورد .کــه ایــن خــود در کاهــش حــوادث
جریــان هــای ناگهانــی کــه بــه وســیله روشــن کــردن ســریع و یــا بســیار مهــم مــی باشــد.
غیــر صحیــح بــه وجــود مــی آینــد محافظــت شــوند .در صــورت -بــه علــت عجلــه و شــتاب و زود بــه پايــان رســاندن كار ،خــود را بــه
موجــود نبــودن فیــوز امــکان ایجــاد انفجــار و بــه وجــود آمــدن خطــر نخواهنــد انداخــت.
آســیب هــای بعــدی در خــازن وجــود خواهــد داشــت. -از آنجــا کــه ممكــن اســت بــي دقتــي یــک کارگــر ســبب بــروز
-اتصــاالت و کلیدهــای الکتریکــی بــرای انجــام ایمــن بازرســی و حادثــه و خطــر بــراي ســايرين شــود لــذا احســاس مســئوليت و
نگهــداری مدارهــای الکتریکــی ضــرورت دارنــد .نحــوه آرایــش ایــن حفــظ جــان ديگــران مــورد توجــه بیشــتری قــرار خواهــد گرفــت.
اتصــاالت بایــد بــه نحــوی باشــد کــه پــس از قطــع جریــان اصلــی .5نکات مهم در ایمن سازی تجهیزات
کلیــد اتصــاالت فرعــی نیــز قطــع شــوند .بــه ایــن طریــق از ایجــاد _ ســطح منطقــه شــارژ بایــد کامــا تمیــز و پــاک باشــد و عــاوه بــر
حــوادث ناشــی از بــرق گرفتگــی جلوگیــری نمــود .در مــواردی کــه ایــن مکانــی بــرای تعبیــه ابزارهایــی کــه مــورد اســتفاده قــرار نمــی
تعویــض یــا تعمیــر یــک جــزء الکتریکــی الزم اســت ،فــرد متصــدی گیرنــد در آن در نظــر گرفتــه شــود .در صورتــی کــه از ورق هــای
بایــد جریــان اصلــی را قطــع کنــد تــا افــراد دیگــری کــه از رونــد فــوالدی بــرای کــف منطقــه شــارژ اســتفاده مــی شــود اتصــاالت
تعویــض یــا تعمیــر بــی اطــاع هســتند و یــا در مناطــق دیگــری بــه آن بایــد کامــا محکــم باشــند؛ تــا از پیچیــدن و پــاره شــدن آ نهــا
کار مشــغولند ،دچــار بــرق گرفتگــی نشــوند. جلوگیــری شــود .در صورتــی کــه عمــل شــارژ بــه وســیله دســت
-سیســتم مکانیکــی نگهــدار نــده کــوره کــه مجموعــه کــوره و مذاب انجــام مــی شــود ،بهتــر اســت کــه ســطح ورق مــورد اســتفاده آجــدار
ریختهگری
31 سال چهل -شماره - 126بهار 1400
توجــه بــه نــکات زیــر مفیــد بــوده و مــی توانــد حــوادث ناشــی از کار را نگهــداری مــی کنــد ،بایــد بــه طــور مــداوم مــورد بازرســی قــرار
را کاهــش خواهــد دهــد: گیــرد .ایــن مهــم بــه خصــوص در کــوره هــای بــزرگ کــه د ه هــا تــن
استفاده از نوار نقاله یا قیف برای شارژ کردن کوره. وزن دارنــد اهمیــت بیشــتری پیــدا مــی کنــد .اســتفاده از لولــه هــای
استفاده از وسایل مکانیکی برای حمل مواد شارژ. توقــف در ســیلندرهای هیدرولیــک بــه نگهــداری کــوره در هنــگام
وجــود برنامــه ای منظــم بــرای بازرســی سیســتم ،در صورت اســتفاده گــردش آن کمــک خواهــد کــرد.
از محفظه شــارژ. کلیــه سیســتم هــای هیدرولیــک مــورد اســتفاده در کــوره هــای
بازرســی مــداوم کلیــه تجهیــزات شــارژ کــردن کــوره و تعمیــر و الکتریکــی بایــد از مایعــات مقــاوم بــه آتــش ،شــبیه فســفات ،اســتر یا
نگهــداری آن هــا بــه صــورت منظــم. آب _ گل کیــول اســتفاده کننــد .ایجــاد عیــوب ناگهانــی در سیســتم
پیش گرمکن های مواد شارژ: لولــه کشــی تجهیــزات هیدرولیــک باعــث مــی شــود کــه کــوره در
پیش گرم کردن مواد شارژ به دالیل زیر صورت می گیرد: حــال تخلیــه کامــل و ناگهانــی تمــام مــذاب را خالــی کنــد و ایــن
کاهش انرژی الزم برای ذوب. پدیــده نــه تنهــا بــرای متصدیــان کــوره خطرنــاک اســت ،بلکــه
برطــرف کــردن رطوبــت مــواد شــارژ و در نتیجــه کاهــش خطــر باعــث ایجــاد تــرک و آســیب در جــداره نســوز کــوره مــی شــود،
انفجــار حاصــل از تبخیــر آن. ایــن پدیــده باعــث مــی شــود کــه در مراحــل بعــدی ذوب ،مــذاب از
برطرف کردن مواد روغنی و مضر از مواد شارژ. تــرک هــای جــداره بــه خــارج نفــوذ کنــد و باعــث ایجــاد خســارت
در صــورت اســتفاده از پیــش گــر مکــن ،بایــد منطقــه مربــوط بــه آ هــای مالــی و جانــی گــردد .بــرای جلوگیــری از ایــن پدیــده ،از یــک
نهــا دارای تهویــه کامــل باشــد .عــاوه بــر ایــن مشــعل هــا ،سیســتم فیــوز هشــداردهنده کــه در پایــه ســیلندر گرداننــده کــوره نصــب
تهویــه و ســایر قســمت هــای مربــوط بــه تجهیــزات پیــش گــر مکــن مــی کننــد ،اســتفاده مــی شــود .ایــن فیــوز از گــردش کامــل کــوره
هــا بایــد طبــق برنامــه منظــم وارســی شــوند. در صورتــی کــه خــط هیدرولیــک دچــار اشــکال شــود ،جلوگیــری
.1-5نکات مهم در ایمن سازی کوره های القایی خواهــد کــرد.
بازرســی مــداوم کــوره القایــی بــرای جلوگیــری از خطــرات احتمالــی -تجهیــزات الکتریکــی قســمت هیدرولیــک بایــد بــه دقــت نصــب
متضمــن توجــه بــه مــوارد زیــر اســت: شــوند و کلیــه چارچــو ب هــای آ نهــا دارای سیســتم اتصــال زمیــن
-بازرســی قســمت هــای خارجــی کویــل هــا بــرای مشــاهده آثــار باشــند.
ســوختگی یــا حــرارت بیــش از حــد کــه باعــث خرابــی کویــل هــا -لولــه کشــی آب و لولــه کشــی هــای مربــوط بــه سیســتم
مــی شــود .هنــگام وارســی ایــن قســمت هــا بایــد گردوغبــار موجــود هیدرولیــک بایــد خــارج از نقاطــی کــه در معــرض پاشــش مــذاب
روی کویــل هــا و همچنیــن تکــه هــای آهــن کــه بــه ایــن قســمت هســتند تعبیــه گردنــد .لولــه هایــی کــه بــه صــورت اجتنــاب ناپذیــر
چســبیده انــد .بــه دقــت تمیــز و جــدا شــوند ،وجــود قطعــات کوچک بایــد از زیــر کــوره عبــور داده شــوند بایــد بــه وســیله ماســه و دیگــر
آهنــی کــه دارای گوشــه هــای تیــز هســتند باعــث خرابــی کویــل هــا مــواد دیرگــداز کامــا پوشــانده و محافظــت شــوند.
مــی شــود. -چالــه ای کــه بــرای نگهــداری مــذاب ریختــه شــده از کــوره تعبیــه
-بســت هــا و قیدهــای مربــوط بــه کویــل هــا بایــد بــه صــورت مــی شــود بایــد دارای حجــم کافــی بــرای نگهــداری کل ظرفیــت
منظــم و مــداوم وارســی شــوند تــا از محکــم بــودن آن هــا از اطمینان کــوره باشــد .عــاوه بــر ایــن بایــد بــه چالــه هــای کوچــک تــری
حاصــل شــود. تقســیم شــود تــا بتــوان فلــز موجــود در آن را دوبــاره در کــوره
-جــداره دیرگــداز کــوره پــس از ســرد شــدن کــوره بایــد بــه دقــت مصــرف کــرد.
وارســی شــود تــا تــغ ییــرات قطــر داخلــی کــوره از نظــر دور نمانــد. بــرای جلوگیــری از خطــر انفجــار ،چالــه نگهــداری مــذاب بایــد کامال
ایــن امــر بایــد حداقــل هــر هفتــه یکبــار انجــام شــود .در صورتــی خشــک و عــاری از هرگونــه رطوبــت باشــد.
کــه تغییــرات قطــر داخلــی جــداره بیــش از حــد مجــاز باشــد ،یــا _ بازرسی تجهیزات:
مناطقــی از آن فرســوده یــا پوســته شــده باشــند ،بایــد ســریعا آن را عمــل بازرســی تجهیــزات و تأسیســات کــوره هــای الکتریکــی نقــش
عــوض کــرد .در صــورت تعویــض نکــردن جــداره خســارات جــدی مهمــی در ایمــن ســازی ایــن کــوره هــا دارد .در وارســی تجهیــزات
بــه کویــل هــا ،بســت هــا و ســایر قســمت هــای کــوره وارد خواهــد توجــه بــه نــکات زیــر بســیار مهــم اســت:
شــد .تــرک هــا یــا فرســودگی هــای کوچــک را مــی تــوان بــا توجــه بازرســی اتصــاالت و فیوزهــا و تعمیــر و تعویــض آن هــا در صــورت
بــه دســتورالعمل ســازنده کــوره ،تعمیــر کــرد. نیــاز.
-تعمیــر دهانــه یــا ناودانــگ بارگیــری کــوره القایــی از اهمیــت بازرســی قســمت هــای پیــچ شــده در سیســتم الکتــر یکــی ،بــرای
زیــادی برخــوردار اســت ،وارســی هــر روز و تعمیــر آن در صــورت اطمینــان از محکــم بــودن پیــچ هــا.
نیــاز از مســائل مهــم ایمــن ســازی کــوره اســت ،بســیاری از صدمــات بازرسی لوله های آب و خطوط هیدرولیک.
وارده بــه کــوره القایــی در اثــر نفــوذ مــذاب از ایــن قســمت بــه وجــود تجهیزات شارژ کردن:
مــی آید. در رابطــه بــا تجهیــزات شــارژ کــردن در کــوره هــای الکتریکــی
ریختهگری
سال چهل -شماره - 126بهار 1400 32
بازرســی شــوند تــا هــوای ســرد بــه صــورت منظــم بــه اینداکتــور -در هنــگام اســتفاده از بلــوک شــروع بایــد دقــت کافــی بــرای
برســد. جلوگیــری از معیــوب شــدن جــداره صــورت گیــرد.
-شــرایط کلیــه ســیم هــای اتصــال زمیــن کــه بــه قســمت اینداکتور -جــداره سیلیســی کــوره در صورتــی کــه بــه صــورت ســرد بــا مــواد
وصــل هســتند بایــد کنتــرل شــود ،ســیم هــای ســوخته بیانگــر مــذاب تحــت تمــاس قــرار گیــرد ،عمومــا دچــار تــرک مــی شــود.
وجــود خطر اســت. حــرارت دادن ایــن جــداره تــا حــدود °700باعــث مــی شــود کــه این
-بازرســی ،دیرگــداز جــداره کــوره ،دریچــه شــارژ ،ناودانــک تــرک هــا در اثــر انبســاط بســته شــوند بنابرایــن پیــش گــرم کــردن
بارگیــری و ناودانــک بــار ریــزی و تعمیــر آن در صــورت نیــاز ،بــر جــداره کــوره تــا ایــن درجــه حــرارت ،قبــل از ورود مــذاب بــه داخــل
طبــق دســتورالعمل ســازنده کــوره انجــام شــود. کــوره ضــروری مــی باشــد.
-در انتخــاب مــواد شــارژ کــوره هــای کانالــی بایــد دقــت کافــی -هنــگام افــزودن مــواد شــارژ بــه کــوره بایــد دقــت کافــی مبــذول
مبــذول شــود ،مــوادی چــون قراضــه هــا ،ورقــه هــای نــازک و ...جــز داشــت تــا از خشــک بــودن قراضــه هــا و ســایر مــواد شــارژ اطمینــان
در صــورت توصیــه ســازنده کــوره ،نبایــد در ایــن کــوره هــا مصــرف حاصــل شــود ،در صــورت مرطــوب بــودن مــواد شــارژ ،بــه دلیــل
شــود .اغلــب کــوره هــای القایــی تالطــم الزم را بــرای فروبــردن ایــن تبدیــل ناگهانــی رطوبــت بــه بخــار ،انفجــار صــورت مــی گیــردو
نــوع قراضــه بــه داخــل مــذاب ندارنــد بنابرایــن عــدم توجــه بــه مــواد مــذاب را تــا شــعاع زیــادی بــه اطــراف پرتــاب مــی کنــد .خطرنــا
انتخابــی جهــت شــارژ کــوره باعــث از بیــن رفتــن جــداره کــوره و نیاز کتریــن مــواد شــارژ کــه امــکان وجــود رطوبــت در آن هــا وجــود
بــه تعمیــر یــا تعویــض آن مــی شــود. دارد؛ عبارتنــد از لولــه هــا ،قطعــات اســتوانه ای یاکالهکــی و کلیــه
.3-5نکات مهم در ایمن سازی کوره های قوسی اشــکالی کــه رطوبــت را در خــود حبــس مــی کننــد .بایــد از ایجــاد
در مورد کوره های قوسی توجه به نکات زیر ضروری است: پــل در کــوره القایــی جلوگیــری شــود .پدیــده پــل کــه در اثــر قــرار
-در جــوار ســیم هــای ثانویــه و منطقــه اطــراف آن هــا نبایــد هیــچ گرفتــن مــواد جامــد در بــاالی حمــام ذوب بــه وجــود مــی آیــد از
فعالیــت دیگــری انجــام شــود .کار در بــاالی محــل ایــن ســیم هــا بــه ورود مــواد شــارژ بــه داخــل ذوب جلوگیــری مــی کنــد ،در صورتــی
وســیله جراثقــال و همچنیــن کار در بــاالی ســقف کــوره هنگامــی کــه کل ســطح فلــز مــذاب از ســر بــاره یــا مــواد شــارژ جامــد
کــه جریــان از ســیم هــا عبــور مــی کنــد بــه هیــچ وجــه نبایــد انجــام پوشــانده شــود ،در اثــر بــاال رفتــن درجــه حــرارت مــذاب زیــر فلــز
شــود. جامــد ،فشــار را بــه شــدت افزایــش مــی دهــد و باعــث مــی شــود
-اتصاالت قطع مدار باید به طور مداوم کنترل گردد. کــه مــذاب از البــه الی قراضــه هــا فــوران کنــد و بــه بیــرون بپاشــد،
-عایــق بنــدی مناطقــی کــه بــا درجــه حــرارت بــاال ســروکار دارنــد در هنــگام بــه وجــود آمــدن پــل بایــد کــوره را خامــوش کــرد و بــه
کنتــرل شــود. وســیله میلــه ،ســورا خ هایــی در پــل ایجــاد نمــود؛ ســپس کــوره را
-گــردو غبارهــای اجــزاء الکتریکــی بایــد بــه صــورت مــداوم و برنامــه مقــداری کــج کــرد و بعــد کــوره را دوبــاره روشــن نمــود تــا عمــل
ریــزی شــده پــاک شــود. ذوب انجــام شــود .در صورتــی کــه جــداره کــوره آســیب دیــده باشــد
-چالــه زیــر دهانــه بــار ریــز کــوره ،موقعــی کــه عمــل بــار ریــزی و عمــل ذوب در چنیــن شــرایطی ادامــه بایــد خطــر ســوراخ شــدن
انجــام نمــی شــود بایــد بــا یــک ورق یــا نــرده پوشــانده شــود. کویــل هــا وجــود دارد .در ایــن صــورت در اثــر ورود آب یــا روغــن بــه
-اســتفاده از اکســیژن بــه هــر منظــور در کــوره قــوس ،بایــد بــه داخــل مــذاب ،عمــل انفجــار صــورت خواهــد گرفــت .خطرنــا کتریــن
وســیله سیســتم هایــی کــه دارای کنتــرل قــوی در حــد اســتاندارد حالــت هنگامــی اســت کــه لولــه هایــی کــه عمــل ســرد کــردن بــه
بــاال هســتند صــورت پذیــرد. وســیله آب را انجــام مــی دهنــد ســوراخ شــوند و آب بــا مــذاب
-در واحــد هایــی کــه کــوره بــا جراثقالهــای ســقفی شــارژ مــی شــود تمــاس گیــرد .ایــن پدیــده باعــث انفجــار بســیار شــدید خواهــد شــد
بایــد جراثقــال مجهــز بــه سیســتم خبردهنــده نظیــر زنــگ باشــد؛ کــه ضررهــای فــراوان بــه بــار خواهــد آورد.
تــا ســایر کارگرانــی کــه در محوطــه اطــراف کار مــی کننــد بــا خبــر .2-5کوره های القایی کانالی
ســازد. اطــراف اینداکتــور بایــد بــه طــور مــداوم بازرســی شــود تــا اطمینــان
*منابع و مراجع بــه دســت آیــد کــه هیــچ گونــه مــوادی بیــن کویــل و هســته و
موســي كاظمــي ،ســيدجمال(( ،بررســي تطبيــق روش هــاي جبــران همچنیــن بیــن کویــل و ســردکننده وجــود نــدارد .بــه طــوری کــه
خســار ت هــای ناشــي از حــوادث طبيعــي عمــل ســرد کــردن بــه صــورت مــداوم انجــام و هــوا بــه صــورت
در ايــران و جهــان )) ،صنعــت بيمــه ،بيمــة مركــزي ايــران ،شــمارة کینواخــت و درســت پخــش شــود.
، 1381 ، 65ص . 29-59 -مســیرهای حرکــت هــوا بایــد تمیــز باشــند و دمنــده هــا مداومــا
ریختهگری
33 سال چهل -شماره - 126بهار 1400