MIŠIĆNO TKIVO

Mišićno tkivo (textus muscularis) je izgrađeno od mišićnih ćelija ili mišićnih vlakana koja sadrže
kontraktilne proteine. Oni su organizirani u miofibrile koje se pri mišićnom radu naizmjenično
kontrahiraju (skraćuju) i relaksiraju. Miofibrile su potopljene u citoplazmi mišićnih ćelija ili
vlakana.
Kod sisara se, na osnovu morfoloških i funkcionalnih osobina miofibrila, mogu razlikovati tri
vrste mišićnog tkiva:
1. glatko mišićno tkivo
2. dvije vrste poprečno - prugastog mišićnog tkiva (skeletno i srčano).
Osnovna jedinica u glatkom mišićnom tkivu je vretenasta ćelija (miocit). Skeletno mišićno tkivo
je građeno od snopova vrlo dugih cilindričnih vlakana sa mnogo jezgara koja pokazuju optičku
pojavu poprečne ispruganosti citoplazme.
Srčano mišićno tkivo je takođe poprečno prugasto a građeno je od izduženih i razgranatih
pojedinačnih ćelija. Na mjestima gdje se ćelije u nizu dodiruju nalaze se prijelazne ploče
(interkalatni diskovi).
Mišićne ćelije odnosno mišićna vlakna su međusobno povezana vezivnim tkivom i tvore mišiće
ili mišićne naslage. Strukturne komponente mišićnih ćelija ili mišićnih vlakana obično imaju
posebne nazive pa se tako citoplazma označava kao sarkoplazma, glatki endoplazmatski
retikulum kao sarkoplazmatski retikulum a ćelijska membrana kao sarkolema.

GLATKO MIŠIĆNO TKIVO

Glatko mišićno tkivo (textus muscularis nonstriatus) najčešće čini debele naslage u zidovima
organa čija kontrakcija ne stoji pod uticajem naše volje.
Na uzdužnom presjeku, glatke mišićne ćelije su izdužene, vretenastog su oblika, najdeblje su u
središnjem dijelu dok se prema krajevima stanjuju. Ćelije su priljubljene jedna uz drugu tako da
uski dio jedne ćelije leži uz široke dijelove susjednih ćelija. Centralno smještena jezgra je
elipsoidna i svijetla.
Na uzdužnom presjeku se uočavaju snopovi glatkih mišićnih ćelija između kojih se vidi svjetlije
obojeno rastresito vezivo sa krvnim žilama (perimizijum). U okviru snopova, granice glatkih
mišićnih ćelija nisu jasno uočljive.
Na poprečnom presjeku, glatke mišićne ćelije su vidljive kao sitna, ružičasta polja različitog
promjera oko kojih samo najšira sadrži centralno postavljenu okruglu jezgru.
Jezgra se rijetko kad vidi s obzirom da je mala vjerovatnoća da poprečni presjek dugačke glatke
mišićne ćelije prođe kroz dio u kojem je smještena jezgra. Između ćelija, oskudno vezivno tkivo
(endomizijum) sadrži manje krvne žile (kapilare).

SKELETNO MIŠIĆNO TKIVO

Skeletno mišićno tkivo (textus muscularis transversostriatus) sačinjava mišiće trupa i

ekstremiteta, jezika, grkljana i gornjeg dijela jednjaka. Inerviraju ga motorna vlakna
cerebrospinalnih živaca. Ova vrsta tkiva predstavlja glavni dio mase ukupnog mišićnog tkiva.
Osnovna jedinica skeletnog mišićnog tkiva je skeletno mišićno vlakno. Na uzdužnom presjeku,
mišićna vlakna izgledaju poput crveno obojenih, uporedo položenih traka koje obavija plazmina
membrana koja se naziva sarkolema.
Odma ispod nje su brojne ovalne, plavo obojene jezgre. Taj karakterističan položaj jezgri
omogućava da se razlikuje skeletno mišićno tkivo od srčanog i glatkog mišićnog tkiva u kojima
je jezgra smještena u sredini ćelije.
U sarkoplazmi se nalaze uzdužno raspoređena mišićna vlakanca (miofibrile) koja sadrže dvije
vrste još manjih vlakanaca (miofilamenti). Miofibrile su izgrađene od tamnih i svijetlih pruga.
Takav raspored miofibrila daje poprečnu ispruganost mišićnog vlakna.
Svako mišićno vlakno okružuje nježni sloj vezivnog tkiva (endomizij) građen od bazalne lamine
i retikularnih vlakana. U endomiziju se, pod velikim uvećanjem, mogu naći brojni poprečni
presjeci krvnih kapilara.
Više vlakana, udruženih u snopove, oblaže vezivni perimizij sa masnim ćelijama, krvnim žilama
i živcima. Gusto vezivno tkivo koje obavija površinu mišića je epimizijum. Epimizijum okružuje
više mišićnih snopova ili čitav mišić.
Poprečno presječena skeletna mišićna vlakna su poligonalnog ili ovalnog oblika, sa jednom ili
dvije okrugle jezgre koje su lokalizovane uz unutrašnju površinu sarkoleme. Između snopova
skeletnih vlakana nalazi se perimizijum koji je često odstranjen tokom izrade preparata, tako da
se na njegovom mjestu zapažaju prazni prostori.
 SRČANO MIŠIĆNO TKIVO

Srčano mišićno tkivo (textus muscularis cardiacus striatus) je vrsta poprečno - prugastog
mišićnog tkiva koje se kontrahuje ritmično i kontinuirano. Srčane mišićne ćelije se zovu
kardiomiociti (myocitus cardiacus).
Dva susjedna kardiomiocita su povezana specijalnom vrstom veze. To su stepeničasto
oblikovane granice između pojedinačnih srčanih mišićnih ćelija koje se nazivaju prijelazne ploče
(disci intercalares). Vidljive su kao tamnije obojene poprečne linije koje prolaze kroz nizove
srčanih mišićnih ćelija u nepravilnim razmacima. Preparat je presjek kroz miokard srca.
Na uzdužnom presjeku, srčane mišićne ćelije su izdužene, razgranate i anastomoziraju. To daje
srčanom mišićnom tkivu mrežast izgled. Unutar sarkoplazme su miofibrili i jedna do dvije
ovalne, plavo obojene jezgre koje leže u centru ćelije.
U prostorima između mišićnih ćelija smješteno je bogato rahlo vezivo (endomizij) koje sadrži
krvne i limfne žile. Na poprečnom presjeku, srčane mišićne ćelije su nejednake veličine i oblika.
To je posljedica razlike u građi i debljini ćelija na pojedinim mjestima kao što je područje jezgre,
mjesto anastomoze te ogranci ćelija.
Ako se poprečni presjek srčanih mišićnih ćelija izvrši na nivou jezgre, dobit ćemo srčane mišićne
ćelije sa centralno postavljenom jezgrom. Svaka ćelija je okružena i od susjedne ćelije odvojena
obiljem dobro prokrvljenog rahlog vezivnog tkiva (endomizij). Endomizij je uglavnom građen
od bazalne lamine, retikularnih vlakana i sadrži bogatu mrežu krvnih i limfnih kapilara.
Srčano mišićno tkivo je, kao i skeletno mišićno tkivo, vrsta mišićnog tkiva ali se po svojim
morfološkim karakteristikama razlikuje od skeletnih mišićnih vlakana. Srčane mišićne ćelije se
granaju i daju bočne anastomoze kojima se spajaju međusobno i grade trodimenzionalnu mrežu.
Međuprostori u ovoj mrežastoj strukturi su ispunjeni rastresitim vezivnim tkivom koje je bogato
krvnim žilama.
Srčane mišićne ćelije su tanje od vlakana skeletnog mišića. U srčanoj mišićnoj ćeliji nalazimo
jednu do dvije jezgre smještene u centralnom dijelu, dok u skeletnom mišićnom vlaknu nalazimo
brojne ovalne jezgre smještene odma ispod sarkoplazme.