8

Filipino
Unang Markahan – Modyul 1:
Karunungang-bayan
(Panitikan sa Panahon ng Katutubo,
Espanyol at Hapon)

LU_Q1_Filipino8_Module1
LU_Q1_Filipino8_Module1
AIRs - LM
i
FILIPINO 8 (Panitikan sa Panahon ng Katutubo, Espanyol at Hapon)
Unang Markahan - Modyul 1: Karunungang-bayan
Unang Edisyon, 2021

Karapatang sipi © 2021

La Union Schools Division
Region I

Ang lahat ng karapatan ay ibinibigay sa may akda. Anomang paggamit o pagkuha ng bahagi
ng walang pahintulot ay hindi pinapayagan.

Bumuo sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Marites C. Rivera

Mga Tagasuri: Digna M. Morion, Larry O. Barbasina at Jomari B. Banut
Editor: Alvin D. Mangaoang
SDO La Union, Learning Resource Quality Assurance Team
Tagaguhit: Ernesto F. Ramos Jr.
Tagalapat: Jaime Z. Romero Jr.

Tagapamahala:
Atty. Donato D. Balderas Jr.
Schools Division Superintendent
Vivian Luz S. Pagatpatan, PhD
Assistant Schools Division Superintendent
German E. Flora, PhD, CID Chief
Virgilio C. Boado, PhD, EPS in Charge of LRMS
Luisito V. Libatique, PhD, EPS in Charge of Filipino
Michael Jason D. Morales, PDO II
Claire P. Toluyen, Librarian II

Inilimbag sa Pilipinas ng: _________________________

Department of Education – SDO La Union

Office Address: Flores St. Catbangen, City of San Fernando, La Union
Telefax: 072 – 205 – 0046
Email Address: launion@deped.gov.ph

LU_Q1_Filipino8_Module1 ii
 8

Filipino
Unang Markahan – Modyul 1:
Karunungang-bayan
(Panitikan sa Panahon ng
Katutubo, Espanyol at Hapon)

LU_Q1_Filipino8_Module1 iii
Paunang Salita

Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating

mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na
gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na
naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang
o kung sinomang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-
kanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng
mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
kailangan niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding
pagsusulit sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan.
May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat
gawain at pagsusulit. Inaasahan naming magiging matapat ang bawat isa sa
paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anomang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa
mga pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro
kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng
SLM na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,
umaasa kaming matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.

LU_Q1_Filipino8_Module1 iv
 Sapulin

Magandang araw mahal kong mag-aaral! Kumusta naman ang nakaraang

pag-aaral mo sa Modular Learning? Nawili ka ba sa pagsagot ng iyong mga modyul?
Tiyak kong marami kang natutuhang mga kaalaman sa paggalugad sa mga ito.
Napag-aralan mo noong ikaw ay nasa Ikapitong Baitang ang Panitikang Rehiyonal
ng Pilipinas. Nabatid mo ang mayamang panitikan, wika at kultura ng mga Pilipino
mula Luzon, Visayas at Mindanao, gayondin ang pagkabighani mo sa mahiwagang
mundo ng Obra Maestrang Ibong Adarna. Ngayon, panibagong hamon na naman
ang iyong lalakbayin. Tinitiyak kong muli mong kagigiliwan ito sapagkat ang modyul
na iyong pag-aaralan ay sadyang kawili-wili at hitik na hitik ng mga bagong
kaalaman.

Sa pagkakataong ito, batid kong handa ka nang tumuklas ng mga bagong

butil ng kayaman sa asignaturang Filipino 8. Mas mapalalalim pa ang kaalaman mo
sa Panitikang Pilipino sa iba’t ibang serye ng panahon.

Ang Modyul 1 ay tungkol sa karunungang-bayan na lumaganap noong

panahon ng mga katutubo. Dito matututuhan mo ang tungkol sa bugtong,
salawikain, sawikain o kasabihang kasasalaminan ng kahusayan at kagalingan ng
ating mga ninuno sa larangan ng panitikan. Mayroon nang sariling kultura ang ating
bansa matagal nang panahon bago pa dumating ang mga Kastilang mananakop.
Natuklasan ng mga historyador na ang ating mga ninuno ay may sariling sistema ng
pagsulat na tinatawag na Baybayin, paraan ng pamamahala, pangangalakal,
paniniwala, kaugalian, tradisyon, at relihiyon. Pinasisinungalinan nito ang sinabi ng
mga Kastilang mananakop na sila ang nagdala ng sibilisasyon sa Pilipinas.

Mahalagang alamin natin ang iba’t ibang karungang-bayan upang higit nating
mapahalagahan ang ating pagka-Pilipino nang sa gayon, matiyak natin ang sariling
identidad.

Sa pag-aaral ng modyul na ito, inaasahang matatamo mo ang mga kasanayan:

Mga Pinakamahahalagang Kasanayang Pampagkatuto (MELCs)

1. Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungang-
bayan sa mga pangyayari sa tunay na buhay sa kasalukuyan (F8PB-la-c-22);
at
2. Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan na angkop
sa kasalukuyang kalagayan. (F8PS-la-c-20)

Mga Tiyak na Layunin

1. Nasasabi ang pagkakaiba ng bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan;
2. Nauuri ang mga halimbawa ng mga karunungang-bayan; at
3. Naipaliliwang ang mahahalagang kaisipan sa mga karunungang-bayan.

Mahal kong mag-aaral, handa ka na ba para sa pag-aaral sa modyul na ito?

Kung oo, halika na’t simulan mo na.

LU_Q1_Filipino8_Module1 1
 Aralin Karunungang-bayan:
1.1 Bugtong, Salawikain,
Sawikain o Kasabihan

Simulan

Bago mo simulan ang iyong pag-aaral sa modyul na ito, nais ko munang

sagutin mo ang mga gawain sa ibaba upang maihanda ka sa gagawin mong
paggalugad sa unang modyul. Kung handa ka na, simulan mo na!

Gawain 1: Pag-ugnayin Mo!

Panuto: Hanapin sa Hanay B ang kaugnay na pahayag ng mga pangyayari o
sitwasyong nakalahad sa Hanay A. Isulat ang letra ng tamang sagot sa
sagutang papel.

HANAY A HANAY B
_____ 1. Dahil sa pandemya, nawalan ng A. Nagsusunog ng kilay
hanapbuhay ang ama ng apat na
magkakapatid. Kaya pinasabihan ng B. Naniningalang-pugad
ina ng mga bata na matuto silang
magtipid at makontento sa kung ano C. Ang tunay na kaibigan, sa
ang mayroon sila. gipit maasahan.
_____ 2. Ipinabatid ni Johan sa kaniyang
kaibigan na mabigat ang problemang D. Kapag maigsi ang kumot,
kinahaharap ng kanilang pamilya sa matuto kang mamaluktot.
kasalukuyan. Humingi siya ng tulong
sa kaniya ngunit tila wala siyang E. Ubos-ubos biyaya, bukas
mahintay na sagot mula sa kaniyang nakatunganga.
kaibigan.
_____ 3. Malaking bulas si Zhane sa kaniyang
edad. Kaya madalas na siyang
nakikitang pomoporma na rin sa mga
kadalagahan.
_____ 4. Bagong dating ang kanilang ama
galing sa Saudi. Sa kaniyang
pagbabasyon, ibinigay niya lahat ng
luho at kahilingan ng kaniyang asawa
at mga anak.
_____ 5. Nakikita nating nagsisikap pa ring
mag-aaral nang mabuti ang mga
batang may pangarap sa buhay sa
panahon ng pandemya.

LU_Q1_Filipino8_Module1 2
 Lakbayin

Nakamamangha dahil nasagot mo nang maayos ang unang gawain.

Nagagalak ako sa iyong kahusayan! Ipagpatuloy mo na ang pagtuklas ng mga
kaalaman sa araling ito.

Karunungang-bayan
Ang karunungang-bayan o folk speech ay isang sangay ng panitikan kung
saan nagiging daan upang maipahayag ang mga kaisipan na napapabilang sa bawat
kultura ng isang tribo.

Ang karunungang-bayan ay may kahalagahan sa pagbasa ng panitikan,

maangkin ng mga mag-aaral ang isang kamalayan para sa katutubong tradisyon na
magiging gabay sa pagbasa sa panitikan, sa anomang wika naisusulat ito, sa
pananaw ng isang Pilipino nang sa gayo’y mapatibay ang mga pagpapahalaga sa mga
kultura at kabihasnan. Masasabi niyang mayroon siyang sariling tradisyon ng ibang
pook sa daigdig. Makikintal din sa kaniyang isipan na nararapat pagyamanin ang
magagandang kinagisnan at higit na pagbutihin ang kasalukuyang hinaharap.
Mayaman na tayo sa mga karunungang-bayan bago pa man dumating ang mga
Kastila dito sa ating bansa.

Mga Uri ng Karunungang-bayan

1. Bugtong – Ang bugtong o riddle ay pahulaan sa pamamagitan ng

paglalarawan. Ang mga bugtong sa panitikang Pilipino ay pahulaan ng isang
sagot sa pamamagitan ng paghahambing ng bagay o idea. Nakatago ang
kahulugan ng pinahulaang bugtong ngunit ito ay masasagot sa pamamagitan
ng mga bagay na nakalahad mismo sa bugtong. Nawawala ang ganda at bisa
ng isang bugtong kapag marami itong posibleng sagot kaya mayroon lamang
iisang tamang sagot.

Mga Halimbawa:

a. Bumili ako ng alipin Sagot: Sombrero

Mas mataas pa sa akin.

b. Ang anak ay nakaupo na

Ang ina’y gumagapang pa. Sagot: Kalabasa

c. Kaisa-isang plato
Kita sa buong mundo. Sagot: Buwan

d. Narito na si Ingkong
Bubulong-bulong. Sagot: bubuyog

e. Balong malalim,
Punong-puno ng patalim. Sagot: bibig/ bunganga

LU_Q1_Filipino8_Module1 3
 2. Salawikain – Ang salawikain o proverb ay butil ng karunungang karaniwang
hango sa karanasan ng matatanda, nagbibigay ng mabuting payo tungkol sa
kagandahang asal at mga paalala tungkol sa batas ng mga kaugalian at
karaniwang patalinghaga na may kahulugang nakatago. Ito ay maaaring
nasusulat na may sukat at tugma kaya masarap pakinggan kapag binibigkas.

Mga Halimbawa:

a. Kapag binato ka ng bato, batuhin mo ng tinapay.

Kahulugan:
Huwag mong sabayan ng galit ang iyong kaaway sa halip ay suklian
mo siya ng pawang kabutihan.

b. Kapag makitid ang kumot, matuto kang mamaluktot.

Kahulugan:
Matutong magtipid kung ano ang mayroon at mamuhay ng payak
na naaayon sa ating kakayahan.

c. Aanhin pa ang damo kung patay na ang kabayo.

Kahulugan:
Maging maagap sa pagtulong sa kapwa bago mahuli ang lahat.

d. Ang tumatakbo nang matulin, kung masugat ay malalim.

Kahulugan:
Matutong pag-isipan at intindihin ang kalalabasan ng iyong
desisyon. Huwag padalos-dalos o huwag nagmamadali sa
pagpapasya.

e. Ang taong nagigipit sa patalim ay kumakapit.

Kahulugan:
Ang taong labis na nagigipit ay nakagagawa ng masama na labag
sa kaniyang kalooban.

3. Sawikain – Ang sawikain o idyoma ay mga salitang eupemistiko, patayutay,

o idyomatiko na ginagamit upang maging maganda ang paraan ng
pagpapahayag. Karaniwang binubuo ito ng mga salita o parirala na
nagbibigay ng malalim na kahulugan.

Mga Halimbawa:

Positibong Sawikain

a. magdilang anghel magkatotoo ang sinabi

b. nagsusunog ng kilay masipag mag-aral
c. ikuros sa noo tandaan
d. magmamahabang-dulang ikakasal na
e. amoy pinipig mabango
f. naniningalang-pugad nanliligaw
g. ilaw ng tahanan ina
h. may gintong kutsara sa bibig anak-mayaman
i. di-madapuang langaw maganda ang bihis

LU_Q1_Filipino8_Module1 4
 j. pusong-bakal hindi marunong magpatawad
k. maamong kordero mabait na tao
l. matalas ang ulo matalino
m. makapal ang palad masipag
n. malawak ang isip madaling umunawa
o. lumagay sa tahimik nag-asawa

Negatibong Sawikain

a. bahag ang buntot duwag

b. nagbibilang ng poste walang trabaho
c. ahas taksil; traydor
d. panis ang laway taong di-palakibo
e. ningas-kugon panandalian, di-pangmatagalan
f. namuti ang mata nainip sa kahihintay
g. balitang-kutsero balitang hindi totoo
h. buwaya sa katihan nagpapautang na malaki ang tubo
i. itim na tupa masamang anak
j. pagputi ng uwak walang maaasahan
k. tinik sa lalamunan hadlang sa layunin
l. basa ang papel bistado na
m. kilos-pagong makupad, mabagal
n. mahangin ang ulo mayabang
o. nagtataingang kawali nagbibingi-bingihan

4. Kasabihan o Kawikaan – Ang kasabihan o saying ay iba sa salawikain sa

dahilang ito’y hindi gumagamit ng mga talinghaga. Payak ang kahulugan. Ang
kilos, ugali at gawi ng isang tao ay masasalamin sa mga kasabihan.

Mga Halimbawa:
a. Utos na sa pusa, utos pa sa daga.
b. Ubos-ubos biyaya, bukas nakatunganga.
c. Ang katamaran ay kapatid ng kagutuman.
d. Ang magalang na sagot ay nakakapawi ng poot.
e. Ang tapat na kaibigan, tunay na maasahan.
f. Ang gawa sa pagkabata, dala hanggang sa pagtanda.
g. Anoman ang gagawin, makapitong isipin.
h. Madaling maging tao, mahirap magpakatao.
i. Daig ng maagap, ang taong masipag.
j. Ang batang matapat, pinagkakatiwalaan ng lahat.
k. Ang talagang matapang ay nag-iisip muna bago lumaban.
l. Huwag mong hatulan ang isang aklat sa pamamagitan ng kaniyang
pabalat.
m. Ang anak na magalang ay kayamanan ng magulang.
n. Ang taong walang tiyaga ay walang yamang mapapala.
o. Walang lihim na hindi nabubunyag, walang totoong hindi nahahayag.

LU_Q1_Filipino8_Module1 5
 Galugarin

Batid kong naunawaan mo na ang tungkol sa karunungang-bayan. Upang higit

mong malinang ng iyong kakayahan, nais kong sagutin mo nang maayos ang
sumusunod na gawain. Halina na! Gawin mo na!

Gawain 2: Sabihin Mo Nga!

Panuto: Isulat sa loob ng kahon ang mga kaalamang natutuhan mo tungkol sa mga
karunungang-bayan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Bugtong: Salawikain:
_______________________ _______________________
_______________________ _______________________

Karungang-bayan

Sawikain: Kasabihan:
_______________________ _______________________
_______________________ _______________________

Gawain 3: Ilista Mo, Doon Ako!

Panuto: Isulat sa loob ng kahon kung saang uri ng karunungang-bayan kabilang
ang bawat parirala o pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. Maliit pa si kumpare
Nakakaakyat na sa tore. Sagot: langgam
2. Di-maliparang-uwak ang kanilang lupain sa lalawigan.
3. Ang malinis na kalooban ay walang kinatatakutan.
4. Ang lumalakad nang matulin, kung matinik ay malalim.
5. Ang sakit ng kalingkingan, damdam ng buong katawan.
6. Bago siya nakuha sa trabaho ay dumaan muna siya sa butas ng karayom.
7. Hindi na siya pinagkakatiwalaan sapagkat basa na ang kanyang papel.
8. Ako ay may kaibigan
Kasama ko kahit saan. Sagot: anino
9. Ang gawa sa pagkabata, dala hanggang sa pagtanda.
10. Baboy ko sa pulo
Ang balahibo’y pako. Sagot: langka

Bugtong (3) Salawikain (2) Sawikain (3) Kasabihan (2)

LU_Q1_Filipino8_Module1 6
 Palalimin

Batid kong marami kang naunawaan tungkol sa bugtong, salawikain,

sawikain o kasabihan. Upang matiyak ang lubos mong pagkatuto, palalimin pa natin
sa pamamagitan ng pagsagot sa iba pang gawain.

Gawain 4: Ipaliwanag Mo!

Panuto: Ipaliwanag ang mahalagang kaisipang nakapaloob sa mga salawikain o
kasabihan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Karunungang-bayan
Mahalagang Kaisipan
(Salawikain/Kasabihan)
1. Ang hindi lumingon sa pinanggalingan Sagot:
ay ‘di makararating sa paroroonan.
2. Kung ano ang itinanim, Sagot:
siya ring aanihin.
3. Nasa Diyos ang awa, Sagot:
nasa tao ang gawa.
4. Daig ng taong maagap, Sagot:
ang taong masipag.
5. Hamak mang basahan, Sagot:
may panahon ding kailangan.

Gawain 5: Iangkop Mo!

Panuto: Sumulat ng mga pangyayari o sitwasyon na kung saan maiuugnay ang mga
karunungang-bayang nakasulat sa bawat bilang. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

Kaugnay na Pangyayari o
Karunungang-bayan
Sitwasyon sa Kasalukuyan
1. Nagbibilang ng poste Sagot:
2. Anoman ang gagawin, makapitong isipin. Sagot:
3. Bago ka bumati ng sa ibang uling, Sagot:
pahirin mo muna ang iyong uling.
4. Kapag may isinuksok, may madudukot. Sagot:
5. Ang taong matiyaga, natutupad ang Sagot:
ninanasa.

LU_Q1_Filipino8_Module1 7
 Aralin Pagsulat ng Sariling
1.2 Bugtong, Salawikain,
Sawikain o Kasabihan

Simulan

Sa araling ito ay masusubukan natin ang kagalingan mo sa paglikha ng sarili

mong karunungang-bayan. Ngunit bago mo gawin ito ay sagutin mo muna ang mga
gawain sa ibaba. Kung handa ka na, halina’t sagutan mo na!

Gawain 1: Magsulat Tayo!

Panuto: Sumulat ng sariling halimbawa ng karunungang-bayan ayon sa hinihingi
ng bawat bilang. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Paksa / Sagot Uri ng Karunungang- Sariling Halimbawa ng

bayan Karunungang-bayan
Halimbawa:
facemask bugtong Kapirasong tela, panakip
sa mukha, proteksiyon sa
karamdamang malala
1. modyul bugtong
2. pagtutulungan kasabihan

3. kalagayan ng buhay salawikain

LU_Q1_Filipino8_Module1 8
 Lakbayin

Nais mo bang malaman kung ano ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng
karunungang-bayan? Basahin mo ang bahaging ito.

Pamantayan sa Pagbuo ng mga Karunungang-bayan

➢ pagiging matalinghaga nito
➢ nagpapakita ng kultura at tradisyon
➢ paggamit ng paghahambing at eupemistikong pahayag
➢ maikli at nagtataglay ng mga taludtod, sukat at tugma
➢ napapanahon at nakapupukaw ng interes ng mga tao

Mga Dapat Tandaan Sa Pagsulat Ng Bugtong

➢ Umisip ng isang bagay na pamilyar sa iyo. Maaring nakikita mo ito nang
madalas, ginagamit o paborito.
➢ Umisip ng mga pang-uri o salitang naglalarawan tungkol sa bagay na iyong
napili. Maaring tukuyin ang anyo na magbibigay ng idea sa huhula ng
bugtong.
➢ Bumuo ng 2-3 linya ng pahayag mula sa mga naisip mong mga salitang
maaring maglarawan sa iyong napiling bagay. Siguraduhin na ito ay patula at
mas maganda kung mayroon tugmaan sa dulo ng bawat linya.
➢ Basahin ito ng ilang ulit upang ito ay ma-review kung ito ay akma bilang isang
bugtong.

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Salawikain

➢ matalinghaga ang mga salita
➢ nagpapahayag ng mga aral na magiging batayan sa magandang pag-uugali
➢ may sukat at tugma
➢ may nakatagong kahulugan, sa anyong pataludtod
➢ bilang kaugalian at magsisibing mga tuntunin ng kagandahang asal.
➢ maikling pangungusap
➢ payak ang pagkakalahad
➢ sumasalamin sa buhay

Mga Dapat Tandaan Sa Pagsulat Ng Kasabihan

➢ tuwiran ang pagpapahayag
➢ payak ang pagkakalahad
➢ nagtuturo ng wastong kilos at gawi
➢ ginagamit din sa:
• pang-aliw – tulad ng mga katuwaan ng mga naglalarong bata
• panunudyo- ginagawa ng mga bata sa kalaro kapag nagkapikunan.
• sabi-sabi lamang o bukambibig
• pampadulas-dila – ito’y larong pangkasanayang dila nang lumaking hindi
utal ang bata.

LU_Q1_Filipino8_Module1 9
 Galugarin

Gawain 2: Alamin Natin!

Panuto: Kilalanin kung anong uri ng karunungang-bayan ang mga halimbawa sa
bawat bilang. Piliin at isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.

A. Bugtong C. Salawikain
B. Kasabihan D. Sawikain

_____ 1. Busilak ang puso ng mga taong walang sawang tumutulong sa

kanilang kapwa sa panahon ng pandemya.
_____ 2. Pagkahaba-haba man ang prusisyon, sa simbahan din ang tuloy.
_____ 3. Hindi tao, hindi hayop ngunit may wikang sinasambit. Sagot: cellphone
_____ 4. Ang bayaning nasusugatan, nag-iibayo ang tapang.
_____ 5. Ang batang matapat, pinagkakatiwalaan ng lahat.

LU_Q1_Filipino8_Module1 10
 Palalimin

Natitiyak kong naunawan mo na nang mabuti ang aralin sa modyul na ito.

Ngunit nais kong ipagpatuloy mo pa ang paghasa sa iyong kagalingan.

Gawain 3: Magsulat Pa!

Panuto: Magtala ng mga naobserbahang kasalukuyang kalagayan sa ating lipunan.
Pagkatapos ay sumulat ka ng sarili mong karunungang-bayan at tukuyin
kung ang iyong sinulat ay bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan. Isulat
ang sagot sa sagutang papel.

Mga naobserbahang
Pagsulat ng sariling Uri ng karunungang-
kasalukuyang kalagayan
karunungang-bayan bayan
ng lipunan

Rubrik sa Pagbuo ng Sariling Bugtong

Pamantayan sa
pagbuo ng 15 10 5
bugtong
Walang
Angkop at wasto May ilang salitang
kaugnayan at
ang mga salitang ginamit na hindi
hindi wasto ang
Pagkakabuo ginamit sa angkop at wasto,
mga salitang
pagbuo, may walang sukat at
ginamit, walang
sukat at tugma tugma.
sukat at tugma.
Mabisang Hindi gaanong Hindi naipahayag
Nilalaman naipahayag ang naipahayag ang nang mabisa ang
bugtong bugtong nilalaman nito.
Kabuoang Puntos
Interpretasyon: 11 -15 – Napakahusay
6 - 10 – Mahusay
1 - 5 – Paghusayan pa

Rubrik sa Pagbuo ng Sariling Salawikain / Kasabihan

Pamantayan sa Pagbuo ng Salawikain/ kasabihan 1 2 3 4 5
1. Kaangkupan ng salawikain/kasabihan sa sitwasyon
2. Orihinalidad ng salawikain/kasabihan
3. Panghikayat sa mambabasa
4. Pagkamalikhain sa ginamit na midyum ng presentasyon
Kabuoang puntos

Isang malugod na pagbati sa iyo dahil sa kahusayan mo sa pagsagot sa mga

gawain sa modyul na ito! Ngayon ay nasa huling bahagi ka na! Sukatin na natin ang
kabuoan ng natutuhan mong kaalaman sa unang modyul na iyong ginalugad.

LU_Q1_Filipino8_Module1 11
 Sukatin

Mahusay! Binabati kita dahil nakaabot ka sa parteng ito. Tiyak marami kang
natutuhan sa iba’t ibang mga aralin sa Modyul na ito. Ngayon, ating tatayahin ang
iyong kaalaman sa nakalipas na mga aralin.

PANGWAKAS NA PAGTATAYA
A. Panuto: Basahin at unawain mo ang sumusunod na tanong. Isulat sa iyong
sagutang papel ang letra ng tamang sagot.

_____ 1. Anong uri ng karunungang-bayan ang pahulaan sa pamamagitan ng

paglalarawan ng mga bagay na madalas makita?
A. Bugtong B. Kasabihan
C. Salawikain D. Sawikain

_____ 2. Ano ang tawag sa mga salitang eupemistiko, patayutay, o idyomatiko

na ginagamit upang maging maganda ang paraan ng pagpapahayag?
A. Bugtong B. Kasabihan
C. Salawikain D. Sawikain

_____ 3. Anong uri ng karunungang-bayan ang karaniwang hango sa

karanasan ng matatanda, nagbibigay ng mabuting payo tungkol sa
kagandahang asal at mga paalala tungkol sa batas ng mga kaugalian
at karaniwang patalinghaga na may kahulugang nakatago?
A. Bugtong B. Kasabihan
C. Salawikain D. Sawikain

_____ 4. “Napanood ko sa bidyo ang di-maliparang-uwak na kanilang ari-arian.”

Ano ang ibig sabihin ng sawikain na nakasalungguhit?
A. maganda B. makitid
C. malawak D. malayo

_____ 5. Alin sa mga pahayag ang hindi halimbawa ng salawikain?

A. Kung ano ang puno, siya ring bunga.
B. Bumili ako ng alipin, mas mataas pa sa akin.
C. Huwag gawin sa iba ang ayaw mong gawin sa iyo.
D. Magbiro ka sa lasing, huwag lang sa bagong gising.

_____ 6. “Kung walang disiplina, hindi matatapos ang pandemya.” Anong uri ng
karunungang-bayan ang pahayag na ito?
A. Bugtong B. Kasabihan
C. Salawikain D. Sawikain

_____ 7. “Hindi nakikita, hindi naamoy, iniwasa’t itinataboy.” Ano ang sagot sa
bugtong na ito?
A. bakuna B. basura
C. Corona Virus D. polusyon

LU_Q1_Filipino8_Module1 12
B. Panuto: Basahin ang mga sitwasyong nasa ibaba. Piliin ang pinakaangkop na
karunungang-bayan na maiuugnay sa bawat pahayag. Isulat ang letra
ng tamang sagot sa sagutang papel.

_____ 8. “Ang mga frontliners panahon ng pandemya ay itinuturing na mga

bagong bayani ng bayan sapagkat hindi sila nag-aatubiling gampanan
ang kanilang mga tungkulin sa kanilang kapwa.”
A. bukas-palad
B. mahaba ang kamay
C. ningas-kugon
D. taos-puso

_____ 9. “Sa panahon ngayon, kailangan ng bawat isa ang pagiging masipag
upang may maipantawid sa pang-araw-araw na buhay. Matuto tayong
magtiis at magsakripisyo para sa ating pamilya.”
A. Kung may tiyaga, may nilaga.
B. Kaya matibay ang walis, palibhasa’y nabibigkis.
C. Sa paghangad ng kagitna isang salop ang nawala. .
D. Ang gumagawa ng kabutihan ay hindi natatakot sa kamatayan.

_____ 10. “Sadyang mahirap ang iba’t ibang pagsubok na dumarating sa

panahon ngayon. Hindi natin mawari kung ito ay dulot ng tadhana o
parusa ng Diyos. Ganon pa man, hindi maaaring magbibingi-bingihan
na lamang tayo sa mga karaingan ng mamamayan. Kailangan na
nating kumilos.”
A. habaan ang pisi
B. magdilang-anghel
C. palawakin ang isip
D. magtataingang-kawali

_____ 11. “Biglang nagkasakit ang asawa ni Aling Berta. Kailangang madala siya
sa doktor sa madaling panahon. Sinubukan niyang humingi ng tulong
sa isang kamag-anak ngunit wala siyang nahintay na tugon mula rito.
Sa kasamaang palad, pumanaw ang asawa ni Aling Berta at nabalitaan
ito ng nasabing kamag-anak. Gustuhin man niyang magbigay ng
tulong ngunit huli na ang lahat.”
A. Ang tunay na kaibigan sa gipit maaasahan.
B. Ang taong nagigipit sa patalim ay kumakapit.
C. Aanhin pa ang damo, kung patay na ang kabayo.
D. Ang sakit ng kalingkingan, damdam ng buong katawan.

_____ 12. “Sa uri ng lipunan na ating ginagalawan kapansin-pansin ang agwat
ng kalagayan sa buhay ng ibang tao. Tulad na lamang ang batang anak
ng aming kapitbahay na mayaman na nakatira sa malaking bahay.
Wala siyang alam sa mga gawaing bahay sapagkat laging may
gumagawa para sa kaniya.”
A. anak-dalita
B. itim na tupa
C. bugtong na anak
D. anak na may gintong kutsara sa bibig

LU_Q1_Filipino8_Module1 13
C. Panuto: Sumulat ng sariling bugtong , salawikain o kasabihan batay sa paksa.
Isulat ang sagot sa sagutan papel.

13. CoViD 19 (Bugtong) –

14. Pagtutulungan ( Kasabihan) –

15. Pag-aaral sa modular (Salawikain) -

Binabati kita sa iyong mahusay na

pagsasagawa ng mga inihandang gawain sa
Modyul 1. Nawa ay ipagpatuloy mo ang iyong
pagiging masigasig sa pagtapos sa mga
gawain sa susunod pang mga aralin ng
unang markahan. Alam kong kayang-kaya
mo ang mga pagsubok na naghihintay sa iyo
sa Modyul 2: Paghahambing sa Pagbuo ng
Eupemistikong Pahayag.

LU_Q1_Filipino8_Module1 14
 15 LU_Q1_Filipino8_Module1
ARALIN 1.1 (Karunungang Bayan: Bugtong, Salawikain, Sawikain o Kasabihan)
SIMULAN
Gawain 1: Pag-ugnayin Mo!
1. D
2. C
3. B
4. E
5. A
GALUGARIN
Gawain 2: Sabihin Mo Nga! Iba-iba ang sagot
PALALIMIN
Gawain 3: Ilista Mo, Doon Ako!
Bugtong Salawikain Sawikain Kasabihan
(1, 8, 9) (4, 5) (2, 6,7) (3, 9)
Gawain 4: Ipaliwanag Mo! Iba-iba ang sagot
Gawain 5: Iangkop Mo! Iba-iba ang sagot
ARALIN 1.2 (Pagsulat ng Sariling Bugtong, Salawikain, Sawikain o Kasabihan)
SIMULAN
Gawain 1: Magsulat Tayo! Iba-iba ang sagot
GALUGARIN
Gawain 2: Alamin Natin!
1. C
2. B
3. A
4. B
5. D
PALALIMIN
Gawain 3: Magsulat Pa! Iba-iba ang sagot
SUKATIN
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
1. A 6. B 11. C
2. D 7. C 12. D
3. C 8. D 13. Iba-iba ang sagot
4. C 9. A 14. Iba-iba ang sagot
5. B 10. D 15. Iba-iba ang sagot
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Enrijo, Willita A., Bola, Asuncion B., et.al. Panitikang Pilipino – Ikawalong Baitang,
Book Media Press, Inc. and Printwell Inc. Unang Edisyon , 2013

Villaverde, Sharon Ansay, Gotera, Irma. Antas 8 MUOG Pundasyon ng Karunungan

sa Filipino. PISARA Publishing 2013.

Gabay sa Pagtuturo sa Filipino –Modyul 1 Salamin ng Kahapon…Bakasin Natin

Ngayon

Salazar, Lucila A. et al. (1995). Panitikang Pilipino. KATHA Publishing Co. Inc.

https://www.tagaloglang.com/karunungang-bayan/

https://philnews.ph/2018/12/20/bugtong-bugtong-20-halimbawa-ng-bugtong-
palaisipan/

https://www.youtube.com/watch?v=mbgEN9-JLEU&ab_channel=JersonDogos

https://philnews.ph/2018/12/14/sawikain-30-halimbawa-sawikain-kahulugan/

https://pinoycollection.com/salawikain/

https://www.youtube.com/watch?v=8QeW3lapm38&ab_channel=AralingPilipino

LU_Q1_Filipino8_Module1 16
 Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – SDO La Union

Curriculum Implementation Division
Learning Resource Management Section
Flores St. Catbangen, City of San Fernando, La Union 2500
Telefax: 072-205-0046
Email Address:
launion@deped.gov.ph
lrm.launion@deped.gov.ph