Professional Documents
Culture Documents
Ap9 q3 Module6 Pag Iimpok at Pamumuhunan Bilang Isang Salik NG Ekonomiya Wordsign Final
Ap9 q3 Module6 Pag Iimpok at Pamumuhunan Bilang Isang Salik NG Ekonomiya Wordsign Final
Araling
Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul 6:
Pag-iimpok at Pamumuhunan
Bilang Isang Salik ng Ekonomiya
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 6: Pag-iimpok at Pamumuhunan Bilang Isang Salik ng
Ekonomiya
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang ano mang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangagailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamag ng hiwalay na papel sa pagsagot sa
mga pagsasanay. Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnaya agad sa
kanilang guro kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin
at paggamit ng SLM na ito.
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO:
Subukin
Subukin mong sagutin ang paunang pagsusulit upang matukoy ang lawak ng
iyong kaalaman tungkol sa mga paksang tatalakayin.
Panuto: Piliin mo ang titik ng wastong sagot at isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
1
2. Ang mga sumusunod ay dahilan kung bakit kailangan na mag-impok ang tao
ayon kay Francisco Colayco maliban sa:
A. pagreretiro
B. proteksyon sa buhay
C. mga hangarin sa buhay
D. maging inspirasyon sa buhay
3. Kung ang kabuuang kita ni Nicole ay Php20,000.00 at ang kanya namang
kabuuang gastusin ay Php17,000.00, magkano ang maaari niyang ilaan para sa
pag-iimpok?
A. Php2,000.00
B. Php3,000.00
C. Php4,000.00
D. Php1,000.00
4. Kung ikaw ay nagnanais na makaipon ng sapat na salapi para sa hinaharap,
ipagpapaliban mo ang paggastos sa pamamagitan ng _____________________.
A. investment
B. pamumuhunan
C. economic investment
D. savings
5. Kung ikaw ay may pera na nagkakahalaga ng isang milyong piso, paano mo ito
pamamahalaan?
A. Ibibili ko ng bahay at lupa para sa mga magulang ko
B. Bibili ako ng bago at magarang kotse
C. Magtatayo ako ng negosyo, mamumuhunan at mag-iimpok ng pera
sa bangko
D. Ibibili ko ng mga alahas, bag, damit at pagkain
6. Si Alvin ay matalino at matipid na guro. Buwan-buwan siyang nagdedeposit ng
limang libong piso (P 5,000.00) sa LANDBANK. Ginagawa niya ito upang
______________________.
A. makapag-impok ng salapi para sa hinaharap
B. magkaroon ng pambayad sa utang
C. may panggastos sa kasalukuyan
D. may maipautang sa kapitbahay
7. Ang mga sumusunod ay mga dahilan kung bakit may taong hindi nagagawang
mag-impok MALIBAN sa isa.
A. Kawalan ng isang tao ng disiplina sa kanyang sarili
B. Pagiging mahilig magluto sa bahay kaysa kumain sa restaurant
C. Inuuna ang bisyo tulad ng alak, sigarilyo at sugal
D. Pagiging maluho sa mga bagay kahit hindi pa kailangan
8. Sinabi ni Laica sa kanyang asawa na dapat niyang panindigan ang SUWELDO -
____________ = GASTOS upang makapag-imbak ng pera sa bangko.
A. BANKING
B. DEPOSIT
C. INTEREST
D. SAVINGS
2
9. Mahalaga ang pag-iimpok ng pera para ___________________________________.
A. makabili ng kotse at bahay
B. sa bakasyon at luho
C. sa hinaharap tulad ng emergencies at retirement
D. may maipagmalaki sa iba
10. Ang mga ito ay mga paraan kung papaano ka makapag-iimpok MALIBAN sa isa.
A. Magkaroon ka ng disiplina sa iyong sarili
B. Matutong sumabay sa uso
C. Gumastos lamang ng naaayon sa iyong mga pangangailangan
D. Magbukas ka ng bank account sa bangko
11. Bilang isang mag-aaral, mahalaga ang pag-iimpok sa araw-araw na pamumuhay
upang mayroong ______________________________.
A. magamit sa oras ng sakuna o emergency
B. pambili ng mga makabagong gadget
C. panglibre sa mga barkada
D. pangload at pang-internet
12. Ang mga sumusunod ay mga bagay na dapat tandaan ng isang tao na nais mag-
impok sa bangko MALIBAN sa isa.
A. Kilalanin ang iyong bangko
B. Alamin ang produkto ng iyong bangko
C. Ingatan ang iyong bank records
D. Makipagtransaksiyon sa loob at labas ng bangko
13. Lumalago ang mga salaping inilalagak ng mga depositor sa bangko dahil sa
_____________________.
A. insurance sa deposito
B. interes sa deposito
C. investment sa deposito
D. sektor ng pananalapi
14. Ang mga sumusunod ay mga pakinabang ng pagkakaroon ng savings account
MALIBAN sa pagkakaroon ng _____________________________.
A. siguradong pera
B. magandang credit rating
C. maliit na utang
D. magandang investment
3
15. Paano mo paghahambingin ang pag-iimpok at pamumuhunan bilang isang salik
ng ekonomiya?
A. Ang pag-iimpok ay isang palabas na daloy sa Paikot na Daloy ng
Ekonomiya samantalang ang pamumuhunan ay papasok na daloy sa
Paikot na Daloy ng Ekonomiya.
B. Ang pag-iimpok ay isang papasok na daloy sa Paikot na Daloy ng
Ekonomiya samantalang ang pamumuhunan ay palabas na daloy sa
Paikot na Daloy ng Ekonomiya.
C. Ang pag-iimpok ay isang papasok na daloy sa Paikot na Daloy ng
Ekonomiya samantalang ang pamumuhunan ay papasok na daloy sa
Paikot na Daloy ng Ekonomiya.
D. Ang pag-iimpok ay isang palabas na daloy sa Paikot na Daloy ng
Ekonomiya samantalang ang pamumuhunan ay palabas na daloy sa
Paikot na Daloy ng Ekonomiya.
4
Aralin
Pag-iimpok at
1 Pamumuhunan
Mahalagang maunawan ang kahulugan at kahalagahan ng pag-iimpok at
pamumuhunan bilang isang salik ng ekonomiya upang magkaroon ng kaalaman
tungkol sa gampanin nito sa pang-araw-araw na buhay ng tao. Ang pag-iimpok at
pamumuhunan ay bahagi ng buhay pang-ekonomiko ng mga tao sapagkat ito ang
ilan sa mga paraan upang makabili at makapagbenta ng mga produkto at serbisyo
na karaniwang kinokonsumo sa pang-araw-araw na pamumuhay. Mapapansin rin
na ang pag-iimpok at pamumuhunan ay nagsisilbing motibasyon ng mga
sambahayan at bahay-kalakal upang matugunan ang kanilang pangangailangan at
kagustuhan. Ang pag-iimpok ay ang pag-iipon ng salapi upang may magamit sa mga
posibleng pangangailangan sa hinaharap. Ang pamumuhunan naman ay maaaring
pera, oras, enerhiya o bagay na iginagastos ng isang tao upang ito ay magbunga sa
nakatakdang panahon sa hinaharap.
Balikan
PATAKARANG PANANALAPI
Panuto: Basahing mabuti ang mga pahayag. Tukuyin kung ito ay FACT or BLUFF.
FACT kung ang pahayag ay totoo, at BLUFF naman kung ang pahayag ay
biro. Itala ang wastong kasagutan sa sagutang papel.
6. Subalit kapag ang demand ay mas mabilis tumaas kaysa produksyon tataas ang
presyo, kapag tumaas ang presyo ang mga mangagawa at mga empleyado ay
hihingi ng karagdagang sahod. Magbubunga ito ng pagtaas ng mga bilihin upang
maiwasan ang kondisyon na ito karaniwang nagpapatupad ng expansionary
money policy upang mabawasan ang paggasta ng sambayanan at ng mga
namumuhunan.
10. Ang Land Bank of the Philippines (LBP) ay itinatag bilang katuwang ng programa
sa repormang agraryo ng bansa at ito ang pinanggagalingan ng pondo ng
programa at nagbibigay ng pautang at tulong sa mga magsasakang nakasama sa
repormang agraryo.
6
Tuklasin
Panuto: Basahin mong mabuti ang isang maikling tula at sagutan ang mga tanong
sa susunod na pahina. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Pangarap na edukasyon
Ay aking mahahayon
Pangarap na negosyo
Ay aking maitatayo
Kinabukasan ko’y makakamtan
Halaga na di matatawaran
Ito’y mabuting gawi na aking namana
Ang mag-impok upang maging masagana
Mga Tanong:
8
Ang pag-iimpok ay pagpapaliban ng paggastos ng
sambahayan para sa kanilang mga pangangailangan sa
kinabukasan. Dahil dito, ang pag-iimpok ay isang
palabas na daloy sa Paikot na Daloy ng Ekonomiya. Ang
bahay-kalakal naman ay palaging may layuning palaguin
ang kanilang produksiyon kung kaya’t madalas silang
nangangailangan ng karagdagang puhunan. Sila ay
umuutang sa mga bangko upang mamuhunan at
makabili ng karagdagang salik ng produksiyon. Kung
ganoon, ang pamumuhunan ay papasok na daloy sa
Paikot na Daloy ng Ekonomiya.
9
Karaniwan sa mga namumuhunan ay gumagamit
ng sariling salapi o puhunan na hiniram sa ibang tao, sa
bangko, o sa ibang institusyon sa pananalapi. Ang perang
hiniram upang gamiting puhunan ay nagmumula sa
inimpok o idineposito sa mga institusyon sa pananalapi
tulad ng bangko o kooperatiba. Ang perang inimpok ng
mga tao sa bangko ay ipinapahiram sa mga negosyante
upang gamitin sa pamumuhunan. Ang pamumuhunan ay
isa ring mahalagang salik sa ating bansa. Mas maraming
negosyo, mas maraming trabaho. Ito ay maaaring
magbunga sa pagkakamit ng kaunlaran.
10
Uri ng mga Bangko
a. LBP (Land Bank of the Philippines) – layunin ng LBP ang magkaloob ng pondo
sa mga programang pansakahan.
b. DBP (Development Bank of the Philippines) – layunin ng DBP ang tustusan ang
mga proyektong pangkaunlaran lalo na sa sektor ng agrikultura at industriya.
c. Al-Amanah (Al-Amanah Islamic Investment Bank of the Philippines) – layunin
nito na tulungan ang mga Pilipinong Muslim na magkaroon ng puhunan at
mapaunlad ang kanilang kabuhayan.
11
5. Pre-Need- kompanya na rehistrdo sa SEC na pinagkalooban ng nararapat na
lisensiya na mangalakal o mag-alok ng mga kontrata ng pre-need.
6. Insurance Companies- rehistradong korporasyon sa SEC at binigyan ng
karapaatan ng Insurance Commission na mangalakal ng negosyo ng seguro sa
Pilipinas.
12
Ang kita ay halagang natatanggap ng tao kapalit
ng produkto o serbisyong kanilang ibinibigay. Maaari
itong itabi o itago bilang savings o ipon. Ang savings ay
isang paraan ng pagpapaliban ng paggastos. Ang ipon
na ginamit upang kumita ay tinatawag na investment.
Ang economic investment ay paglalagak ng pera sa
negosyo. Maaari ring maglagay ng ipon sa mga financial
asset katulad ng stocks, bonds, o mutual funds.
Mahalaga ang savings sapagkat ang pera na iyong naipon bilang savings
ay maaaring ilagak sa mga Financial Intermediaries tulad ng mga bangko. Ang
mga bangko at iba pang financial intermediaries ay nagsisilbing tagapamagitan
sa nag-iipon ng pera at sa nais umutang o mag-loan.
13
Pagyamanin
10. Layunin ng DBP ang tustusan ang mga proyektong pangkaunlaran lalo na sa
sektor ng agrikultura at industriya.
14
B. Panuto: Ngayon naman ay suriin mo ang pagkakaiba ng mga institusyong bangko
at di-bangko. Ang gawaing ito ay magiging sukatan ng guro sa antas ng kaalaman
o pagkakaunawa batay sa pagkakaiba ng mga bangko at di-bangko. Pagkatapos
ay sagutin ang mga tanong sa ibaba. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Mga Tanong:
2. Kung ikaw ay mag-iimpok, saang bangko mo dapat ilagak ang iyong pera?
Ipaliwanag.
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
15
C. Panuto: Sa gawaing ito ay kinakailangan suriin ang mga salita na nasa Hanay A
at hanapin ang katambal nito sa Hanay B upang mapag-ugnay ang dalawang (2)
hanay. Isulat ang titik ng iyong sagot sa sagutang papel.
HANAY A HANAY B
1. Pamumuhunan A. halagang natatanggap ng tao kapalit ng produkto o
serbisyong kanilang ibinibigay.
2. Pag-iimpok B. tagapamagitan sa nag-iipon ng pera at sa nais
umutang o mag-loan.
3. Pera C. pagdaragdag ng istak para sa hinaharap
4. Kita D. pagpapaliban ng paggastos ng sambahayan para sa
kanilang mga pangangailangan sa kinabukasan.
5. Bangko E. ginagamit sa pagbili ng mga bagay na kinakailangan
upang mapunan ang pangangailangan at
kagustuhan ng mga tao.
6. GSIS F. korporasyong pag-aari ng pamahalaan na itinatag
noong 1963.
7. SSS G. nagbibigay ng seguro sa mga kawani ng pribadong
kompanya.
8. LBP H. layunin nito na tustusan ang mga proyektong
pangkaunlaran.
9. DBP I. nagbibigay ng seguro sa mga kawani ng ahensiya ng
gobyerno.
10. PDIC J. layunin nito na magkaloob ng pondo sa mga
programang pansakahan.
A. Kita D. Pamumuhunan
B. Pag-iimpok E. Bangko
C. Deposit Insurance F. Interes
2. Nagbukas ng bagong savings account sa DBP si PO1 Alexander dahil alam niya
na may dibidendo sa idedeposit niyang pera pagkalipas ng mahabang panahon.
16
E. Panuto: Suriin ang pigura na matatagpuan sa ibaba batay sa isinasaad ng
kaalamang natutunan tungkol sa istruktura ng pag-iimpok at pamumuhunan.
Upang higit na maunawaan sagutin ang mga tanong na susukat sa antas ng
iyong kaalaman at pang-unawa. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Naimpok Utang
Financial Intermediaries
Nag-iimpok Commercial Banks Nangungutang
Savings and Loans
Credit Unions
Finance Companies
Mutual Funds
Pension Funds
Mga Tanong:
1. Sa iyong palagay, ano ang pagkakaiba ng pag-iimpok at pamumuhunan?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
17
F. Panuto: Matapos mong mapag-aralan ang mga istruktura ng pag-iimpok at
pamumuhunan, ngayon ay paghambingin mo ang pag-iimpok at pamumuhunan
sa pamamagitan ng paglalagay sa Venn Diagram ng pagkakapareho at
pagkakaiba ng mga katangian ng bawat isa. Gamiting gabay ang sagot sa
katatapos na gawain at sagutin ang mga tanong upang mapunan mo ng wasto
ang dayagram. Itala ang wastong sagot sa sagutang papel.
Pagkakaiba Pagkakaiba
PAG-IIMPOK PAMUMUHUNAN
Pagkakapareho
Mga tanong:
18
Isaisip
Panuto: Ibigay ang sagot na hinihingi sa bawat bilang at isulat ang tamang sagot sa
sagutang papel.
1. Ang ___________ ay isang sistema na kung saan ang mga hindi nagamit na pera
ng gobyerno ay iniimbak sa bangko.
19
Isagawa
Panuto: Basahin at unawain ang kwento sa ibaba. Sagutin ang mga gawain at
katanungan sa susunod na pahina. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
6. 6.
7. 7.
8. 8.
9. 9.
10. 10.
20
Mga Tanong:
1. Base sa iyong mga naitala sa dapat gawin, bakit nga ba mahalaga na gawin ito?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Base sa iyong mga naitala sa hindi dapat gawin, ano sa iyong palagay ang
mangyayari kapag ito ay patuloy na ginawa ng mga tao?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Tayahin
Panuto: Basahin nang may pag-unawa ang mga pahayag sa bawat bilang. Suriin ang
mga impormasyon sa ibaba at tukuyin ang mga isinasaad nito. Piliin ang titik
ng wastong sagot at itala ito sa iyong sagutang papel.
1. Makatutulong ka upang maging malusog ang ekonomiya ng ating bansa sa
pamamagitan ng _________________________________.
A. pamumuhunan
B. pag-iimpok
C. pagnenegosyo
D. pag-iinvest
21
3. Ang mga sumusunod ay dahilan kung bakit kailangan na mag-impok ang tao
ayon kay Francisco Colayco maliban sa:
A. pagreretiro
B. proteksyon sa buhay
C. mga hangarin sa buhay
D. maging inspirasyon sa buhay
4. Kung ikaw ay may pera na nagkakahalaga ng isang milyong piso, paano mo ito
pamamahalaan?
A. Ibibili ko ng bahay at lupa para sa mga magulang ko
B. Bibili ako ng bago at magarang kotse
C. Magpapatayo ako ng negosyo, mamumuhunan at mag-iimbak ng pera
sa bangko
D. Ibibili ko ng mga alahas, bag, damit at pagkain
7. Ang mga sumusunod ay mga dahilan kung bakit may taong hindi nagagawang
mag-impok MALIBAN sa isa.
A. Kawalan ng isang tao ng disiplina sa kanyang sarili
B. Pagiging mahilig magluto sa bahay kaysa kumain sa restaurant
C. Inuuna ang bisyo tulad ng alak, sigarilyo at sugal
D. Pagiging maluho sa mga bagay kahit hindi pa kailangan
22
10. Ang mga sumusunod ay mga paraan kung papaano ka makapag-iimpok
MALIBAN sa isa.
A. Magkaroon ka ng disiplina sa iyong sarili
B. Matutong sumabay sa uso
C. Gumastos lamang ng naaayon sa iyong mga pangangailangan
D. Magbukas ka ng bank account sa bangko
12. Ang mga sumusunod ay mga bagay na dapat tandaan ng isang tao na nais mag-
impok sa bangko MALIBAN sa isa.
A. Kilalanin ang iyong bangko
B. Alamin ang produkto ng iyong bangko
C. Ingatan ang iyong bank records
D. Makipagtransaksiyon sa loob at labas ng bangko
13. Lumalago ang mga salaping inilalagak ng mga depositor sa bangko dahil sa
__________________________.
A. insurance sa deposito
B. interes sa deposito
C. investment sa deposito
D. sektor ng pananalapi
23
Karagdagang Gawain
Panuto: Gumawa ng isang simpleng plano kung paano mo isasakatuparan ang pag-
iimpok at pamumuhunan bilang isang salik ng ekonomiya. Gawing batayan
ang talahanayan sa ibaba bilang gabay. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
PAG-IIMPOK PAMUMUHUNAN
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
6. 6.
7. 7.
8. 8.
9. 9.
10. 10.
24
25
Balikan
Subukin Tuklasin Pagyamanin
1. Fact A.
1. A 1. √
1. Pag-iimpok
2. D 2. Fact 2. X
2. Pera
3. B 3. X
3. Bluff 3. Kita
4. D 4. √
4. Ipon/Savings
5. C 5. √
4. Fact 5. Investment 6. X
6. A
6. Economic Investment 7. √
7. B 5. Bluff
7. Personal Investment 8. √
8. D 9. X
6. Bluff 8. PDIC
9. C 10. √
9. Pamumuhunan
10. B 7. Fact
10. Mamumuhunan
11. A
8. Fact 11. Bangko
12. D
12. BSP
13. B 9. Fact 13. SEC
14. C
14. Interes
15. A 10. Fact
15. Kooperatiba
Pagyamanin Isaisip Tayahin
C. 1. Pag-iimpok 1. B
1. C
2. Palabas 2. B
2. D
3. E 3. Bahay-kalakal 3. D
4. A 4. Papasok 4. C
5. B 5. Savings 5. D
6. I 6. Pamumuhunan 6. A
7. G 7. PDIC 7. B
8. J 8. Php500,000.00 8. B
9. H
9. Bangko 9. C
10. F
10. Pera 10. B
D. 11. A
1. B 12. D
2. F 13. B
3. A 14. C
4. D
15. A
5. C
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Antonio, Eleanor D., Evangeline M. Dallo, Consuelo M. Imperial, Ma. Carmelita B.
Samson, at Celia D. Soriano. 1999. Pagbabago. Manila, Philippines: Rex
Bookstore, Inc.
Balitao, Bernard R., Meriam dR. Cervantes, Liberty I. Nolasco, Jerome A. Ong, John
N. Ponsaran, at Julia D. Rillo. 2012. Ekonomiks Araling Panlipunan (Mga
Konsepto at Aplikasyon). Quezon City: Vibal Publishing House, Inc.
26
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
27