Professional Documents
Culture Documents
Liza Deney 3 Isı Değiştirici 2
Liza Deney 3 Isı Değiştirici 2
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ELIZAVETA TROFIMUSHKINA
20-157-904
5.GRUP
MERSİN
SUNUM
26.10.2021 tarihinde 5.Grup öğrencileri ile kurutma deneyi yapıldı. Deneyde kesikli
çalışan bir kurutma düzeneğinde ısıya dayanıklı katı maddelerin kuruma eğrilerini gözlenmesi
ve bu işlemde kütle ve ısı aktarım katsayısı bulunması amaçlanmaktadır. Gerçekleştirilen
deneyde kurutmak için kum kullanıldı. Deneyde deney yapılışı tanıtıldıktan sonra deneyde
kullanılacak düzenek ve gerekli bilgiler verildikten sonra deneye başlandı. Elde edilen veriler
not edildikten sonra gerekli hesaplamalar yapılarak deney sonlandırılmış ve bu raporda
sunulmuştur.
SAYGILARIMLA
ii
İÇİNDEKİLER
SUNUM……………………………………………………………………………………ii
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………….iii
ÖZET………………………………………………………………………………………iv
1.TEORİK BİLGİ…………………………………………………………………………..1
2.DENEYSEL YÖNTEM………………………………………………………………….5
3. BULGULAR VE TARTIŞMA…………………………….............................................7
4. SONUÇ………………………………………………………………..............................8
5. SİMGELER ve KISALTMALAR…………………………………………………….....9
6. KAYNAKLAR………………………………………………………………………….11
7. EKLER…………………………………………………………………………………..12
iii
ÖZET
Kurutma deneyinin amacı kesikli çalışan bir kurutma düzeneğinde ısıya dayanıklı katı
maddelerin kuruma eğrilerini gözlenmesi ve bu işlemde kütle ve ısı aktarım katsayısı
bulunmasıdır. Yanı sıra kurutma işlemini etkileyen faktörleri araştırılmasıdır.
Deney başlamadan önce sistem çalıştırıp 15 dakika yatışkın hale gelmesi için beklendi.
Yaş ve kuru termometreleri sıcaklıları okundu. Katı madde 2 ml su ile nemlendirilip tüneline
yerleştirildi ve 5 dakika aralığında örneği tünelden alıp tartıldı.
Deney sırasında elde edilen verilerden yararlanarak katı maddenin nem oranı, kuruma
hızı hesaplanıp zamana karşı grafikler çizildi. Çizilmiş olduğu grafiklerden yararlanarak
değişmez hız aralığı bulunup kütle ve ısı katsayıları hesaplandı.
Zamana karşı nem oranı grafiğinde nemin zamanla azaldığı görüldü. Zamanla sıcaklık
artması sağlansaydı nem oranının bir süre sonra yavaşça sabitlemesini gözlenebilirdi.
Değişmez hızda kuruma aralığında kütle ve ısı aktarım katsayıları sırasıyla Kg
g cal
1,9974 ×10−3 ve hs 4,6344 ×10−3 olarak bulunup, azalan debide
dk × cm2 dk × cm 2 × C
−3 cal
kurutma için ise hs 4,2761 ×10 olarak bulundu.
dk × cm2 ×C
iv
1.TEORİK BİLGİ
Kurutma işleminde, kurutulacak madde üzerine ısı enerjisi aktarılarak suyun (ya da
organik çözücünün) buharlaşması için gerekli latent buharlaşma ısısı sağlanır. Bu ısı aktarımı
sonucu buharlaşan su, madde yüzeyinden kurutucu hava içine difüzlenerek uzaklaşır. Böylece
ısı aktarımı suyun maddeden buharlaşarak uzaklaşması şeklinde bir kütle aktarımına neden
olur. Kurutulacak maddenin içerdiği nem, maddenin yüzeyi üzerinde bir film katmanı olarak
kabul edilirse, bu filmin buharlaşma hızı ile ısı aktarım hızı (q) arasında ilişki,
Kurutucu havanın sıcaklığı ile maddenin sıcaklığı arasındaki fark ne kadar fazla olursa
ısı aktarım hızı (q) da o kadar fazla olur. Maddenin nem içeriği (H m) ile havanın (gazın) nem
içeriği (Hh) arasındaki fark arttıkça kütle aktarım hızı da artar.
Kurutucu havanın verdiği ısının bir kısmı ile yukarıdaki denklemle gösterilen
buharlaşma olurken, diğer kısmı, ürünün sıcaklığını artırmada kullanılır. Maddenin
yüzeyindeki bu sıcaklık artışı bir noktaya kadar yani yaş hazne sıcaklığına ulaşıncaya kadar
devam eder. Bunun için kurumanın başlangıcında geçen bu süreye ayarlanma süreci denir.
Ürünün sıcaklığı sabit sıcaklığa yani yaş hazne sıcaklığına ulaşınca, daha önce de belirtildiği
gibi kurutucu havadan gelen ısı buharlaşmada kullanılır. Sabit hız süreci denilen kurumanın
bu aşamasında, ısı aktarım hızı ile buharlaşma hızı eşitlenir. Sabit kuruma hızı aşamasından
sonra kuruma hızı azalmaya ürün sıcaklığı artmaya başlar.
Kuru Termometre Sıcaklığı (Tkt): Kuru termometre sıcaklığı, normal bir termometreyle ya
da bir ısıl çift ile ölçülebilir. Kuru termometre sıcaklığı bize havanın nem oranı hakkında bir
bilgi vermez.
Yaş Termometre Sıcaklığı (Tyt): Yaş termometre sıcaklığını ölçmek için sıcaklık ölçerin
sıcaklığı algılayan kısmının ıslak olması gerekir. Yaş termometre sıcaklığı, havanın içerdiği
1
nem miktarı hakkında bilgi verir. Bu nem miktarı, bağılnem (φ) veya nem oranı (w) şeklinde
ifade edilebilir. Pratikte yaş termometre sıcaklığınına diyabatik doyma sıcaklığına eşit olduğu
kabul edilir.
AB Basamağı: Bu basamakta katı yüzey şartları kurutucu hava şartları ile dengeye gelir. Tüm
kurutma işlemi dikkate alındığında bu basamak çok kısa bir zaman aralığı kapsar.
CD Basamağı: Kurutma işlemi ilerledikçe, bir noktadan sonra suyun katı maddenin içinde
yüze çıkma hızı suyun yüzeyden buharlaşma hızının altına düşer. Bu noktadan itibaren yüzey
kurumaya başlar ve kuruma hızı gittikçe düşer. Bu basamağa ‘düşen hız aralığı’ denir. C
noktasından itibaren kuruma işlemi ilerledikçe yüzey sıcaklığı artar ve madde kurudukça bu
sıcaklık, havanın ‘kuru hazne sıcaklığı’na yaklaşır. Azalan hızla kuruma evresi, materyalin
nemi, kritik nem düzeyine ulaştıktan sonra başlar ve denge nemine ulaşıncaya kadar sürer. Bu
evrenin başlarında materyal yüzeyinden suyun buharlaşması devam ederken, aynı zamanda,
materyalin içinde de buharlaşma meydana gelir. Materyalin nemi belirli bir değere indikten
sonra yüzeyden buharlaşma tamamen sona erer. Herhangi bir ortam içinde bulunan bir
materyalin, o ortam içinde ulaşabileceği nem değerine denge nemi denir. Diğer deyişle denge
nemi, ele alınan ürünün o koşullarda kazanacağı ya da kaybedeceği nem miktarını belirler.
Isıtma tipine göre sınıflandırmada, bir ürünün kurutulması, üründen nemin alınış şekline
göre ön kurutma ve esas kurutma biçiminde yapılabilmektedir. Esas kurutma, ısı transferi oluş
biçimine göre ise taşınım ile (konveksiyon), iletimle (kondüksiyon), ışınımla (radyasyon) ve
3
yüksek frekansla (dielektrik) kurutma olmak üzere başlıca dört farklı biçimde
gerçekleştirilmektedir.
Taşınım ile kurutma (Konveksiyon): Taşınım ile kurutmanın temel prensibi ısıtılmış ve
nem içeriği az olan havanın, kurutulacak nemli ürünle ile çeşitli şekilde ilişkilendirilerek
kurutulmasıdır.
İletimle kurutma (Kondüksiyon): Ürünün, buhar veya kızgın yağ ile ısıtılmış silindir veya
levhalarla teması sağlanarak ürün bünyesindeki suyun buharlaşması ile kurutma
gerçekleşmektedir. İletimle kurutmanın en büyük dezavantajı, yüksek sıcaklıklar ile kurutma
yapıldığında ürünün higroskopik neminin uzaklaştırılması riskinin bulunmasıdır.
4
2.DENEYSEL YÖNTEM
Kesikli çalışan bir kurutma düzeneğinde, ısıya dayanıklı katı maddelerin kuruma
eğrilerini gözlemek ve bu işlemde kütle ve ısı aktarım katsayılarını bulmaktır.
Kurutma deney düzeneği, kurutma tüneli, ısıtıcı üfleç, kuru termometre, yaş termometre
ve kurutulacak örnek kabı ile kurutulacak örnekten oluşmaktadır.
5
3.BULGULAR VE TARTIŞMA
0.06
0.05
0.05
0.04
0.04
0.03
0.03
0.02
0.02
0.01
0.01
0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
zaman, dk
Deneyde elde edilen verilerden yararlanarak nem yüzdesi hesapladığında zamana karşı
nem oranı grafiği çizildi. Grafiğe bakıldığında katı maddenin nem miktarının zamanla
azaldığı gözlenmektedir. Kuruma işlemi süresi arttıkça katı maddenin yüzeyinden buharlaşma
bitip katı maddenin içerisinden buharlaşma olmakla birlikte katı maddenin sıcaklığı kuru
hazneye sıcaklığına ulaşıp zamana bağlı nemin azalma sebebidir.
0.01
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
zaman, dk
6
Belli bir zaman aralığında elde edilen katı maddenin nem miktarından yararlanarak kuruma
hızı hesaplanıp zamana karşı kuruma hızı grafiği 2 çizildi. Bu grafiğe bakıldığında belli bir
basamakları gözlenmektedir. 5 dakikaya kadar AB basamağı denebilir. 5-15 zaman aralığında
BC basamağı gözlenmektedir. Bu basamakta suyun katı yüzeyden buharlaşma hızı suyun katı
maddenin içinden yüzeye yükselme hızına eşit olduğu grafikten varsayılabilir. 15 dakikada tc,
wc grafikten okunup kütle ve ısı katsayılarını hesaplandı. 15 dakikadan sonra ise CD basamağı
olup kuruma hızı gittikçe düşer. Suyun katı maddenin içinde yükselme çıkma hızı suyun
yüzeyden buharlaşma hızının altına düşüp meteryal denge nemine (tf =55 dk) kadar
ulaşmaktadır. Ayrıca bu grafikten
Deney sırasında kesikli sistemini oluşturan şartları ve kurutmayı işlemini etkileyen en önemli
parametreleri öğrenildi. Bu deneyde katı maddenin bir kez nemlendirdiğinden dolayı kesikli
sistemdir. Kurutma işlemini etkileyen en önemli parametrelerden biri havanın nemidir.
Havanın mutlak nemi ne kadar düşük olursa kuruma o kadar hızlı gerçekleşir. Çünkü kuru
hızını Hs – Ha ile orantılı olan kurutulacak maddenin üzerindeki havanın buhar basıcı ile
kurucu havanın içindeki kısmi buhar basıncı arasındaki fark belirler. Ayrıca kuruma
g cal cal
Kg, hs, hs,
dk ×cm2 dk ×cm 2 × C dk ×cm2 × C
1,9974 ×10−3 4,6344 ×10−3 4,2761 ×10−3
4.SONUÇ
7
8
5. SİMGELER VE KISALTMALAR
L : Boru uzunluğu, m
NRe :ReynoldsSayısı,
Pr :PrandtlSayısı,
9
U: Akışkanın ortalama çizgisel hızı, m/s
Uo : Toplam ısı transfer katsayısı, W/m2.C
10
6. KAYNAKLAR
11
7.EKLER
7.1 Veriler
Ty, C Tk, C
20 28
t, dk Tartılan değer, g
0 102,8615
1 102,6000
5 102,1059
10 101,6699
15 101,3187
20 100,9352
25 100,6459
30 100,4580
35 100,3393
40 100,2658
45 100,1970
50 100,1546
55 100,1188
7.1 Hesaplamalar
Kuru kum: 100,0129-52,4704 = 47,5425 g
Islak kum 0. Dakikada:
mt = 102,8615 – 52,4704 = 50,3911 g
0. Dakikada Nem oranı:
mt −mo 50,3911−47,5425 g nem
W= = =0,05992
mo 47,5425 g kuru madde
12
dw W n−W n−1 0,05992−0,05442
= = =5,5× 10−3
dt t n−t n−1 1−0
14
40. Dakikada Nem oranı:
mt −mo 47,7954−47,5425 g su
W= = =5,3195 ×10−3
mo 47,5425 g kuru madde
Kg katsayısı hesaplanması:
Ha = 0,011347 g/g kuru hava nem diyagramından okundu.
msu P❑b 28,35
Hs = m × ❑= =0,0 2405 g/ g kuru hava
hava P−Pb 760−28,35
dw
( )
dt c
=K g × A ×(H s −H a)
15
K g=
( dwdt )
c
=
1,6134 ×10−3
=1,9974 × 10−3
g
2
A × ( H s −H a ) 2
( 3,14 × 4,5 ) ×(0,02405−0,011347) dk × cm
( dwdt ) =−h × AL × ( T −T )
c
c k y
(w o−w c )× L
t c=
A × hc × ( T k −T y )
(w c −w e )× L (w −we )
tf = × ln c
A × hc × ( T k −T y ) (W −W e )
tf = 55 dk
gsu 606,47 cal
( 0,05992−0 ) ×
gkurumadde g ( 0,05992−0 )
55 dk = 2 2
× ln
( 3,14 × 4,5 ) cm × hc × ( 28−20 ) C ( 2,2275 × 10−3−0 )
cal
h c =4 , 2761 ×10−3
dk ×cm 2 × C
16
17