MAHILOM, PRINCESS M.

12 STEM – HERACLES

BRGY. SAN ROQUE, BILIRAN, BILIRAN

G. VOLTAIRE B. DAGALEA

Sanayang Papel sa Filipino sa Piling Larangan

Pagsasanay 4: (Pagsulat ng Panukalang Proyekto)

Mahahalagang Paalala: Gamitin ang sanayang papel nang may pag-iingat.

Huwag lalagyan ng anumang marka o susulatan ang anumang bahagi ng
sanayang papel. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
Ibalik ang sanayang papel na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.

LAYUNIN:
SIMULAN MO!
Sa mundong ating ginagalawan sa kasalukuyan ay may mga pangyayaring dapat
pag-ukulan ng pansin lalo na kung ito ay nagdudulot ng suliranin sa maramimg tao. Ito
ay maaaring mga kakulangan sa isang bagay na nangangailangan ng agarang
pagtugon,paglulunsad ng pagbabago ukol sa naghaharing sistema o patakaran, maaari
ding pagsasagawa ng isang programa upang higit na mapabuti ang kondisyon ng isang
samahan o gawain, o kaya naman ay pagpapanukala ng solusyon para sa
nararanasang suliranin.
Nakapagpapahayag gamit ang pyramid diagram
Anong pinakahuling proyekto sa inyong paaralan o pamayanan ang iyong nabalitaan
o natatandaan na nagdulot ng malaking pakinabang para sa iyo at sa maraming tao?
Ibahagi o ipahayag mo ang ilang mahahalagang bagay hinggil sa nasabing proyekto sa
pamamagitan ng pagkompleto sa Pyramid Diagram sa ibaba.

1
 1-Day
School-Based
Pasidungog 2021
(Acquaintance and
Induction Program)

G. Voltaire B. Dagalea, MT-1

BILIRAN SCIENCE HIGH SCHOOL

November 19, 2021

Faculty, SSG Adviser, SSG Officers

Ang mga karapatdapat na indibidwal na nagbigay ng kahusayan sa paaralaan ay

bibigyang kilala at paparangalan. Ito rin ay lilikha ng masaya, historical, at walang kauri
na acquaintance party na magpapahusay sa mga kasanayan sa pakikisalamuha ng
bawat isa at magbibigay sa kanila ng kapangyarihan upang maging isang epektibo,
mahusay na nagtatrabaho na organisasyon ng mag-aaral upang magkaroon ng mabuti
at aktibong studyanteng-organisasyon..

MAGTULUNGAN TAYO!
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa teksto
Sagutin ang sumusunod na mga tanong.

2
1. Ano ang kahulugan ng salitang panukala?
 Ayon kay Dr. Phil Bartle ng The Community Empowerment Collective, isang
samahang tumutulong sa mga nongovernment organization (NGO) sa
paglikha ng mga pag-aaral sa pangangalap ng pondo, ang panukala ay
isang proposal na naglalayong ilatag ang mga plano o adhikain para sa
isang komunidad o samahan.

2. Ano ang gamit ng pagsulat ng panukalang proyekto?

 Ito’y isang kasulatan ng mungkahi na naglalaman ng mga plano ng gawaing
ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang tatanggap at
magpapatibay nito. Ayon naman kay Besim Nebiu, may-akda ng Developing
Skills of NGO Project Writing, ang panukalang proyekto ay isang
detalyadong deskripsiyon ng mga inihahaing gawaing nalalayong lumutas
ng isang problema o suliranin.

3. Bakit kailangang sumulat o gumawa ng isang panukalang proyekto bago isagawa o

ipatupad ang nasabing proyekto?
 Bago mo lubusang isulat ang panukalang proyekto, ang unang mahalagang
hakbang na dapat isagawa ay ang pagtukoy sa pangangailangan ng
komunidad, samahan, o kompanyang pag-uukulan ng iyong project
proposal.
Ang paggawa ng mga bagay na importante sa mga mamamayan at sa mga
taong nakapaligid dito ay kinakailangan ng isang masinsinang pagpaplano,
ito ay sa kadahilanang ang proyekto ay nagkokonsumo ng mahahalagang
bagay tulad ng oras, pera, kasangkapan o materyales na gagamitin sa isang
proyekto at kailangan din nito ng mga taong mamamahala. Ang paggawa ng
isang proyekto ay kinakailangan ng pagpaplano bago ito simulan. Ito ay dahil
rin maangkop ang dapat na kalalabasan ng isang proyekto. Para maging
maayos ang pagsasagawa nito base sa mga napagplanuhang gawin.

4. Sa iyong palagay, lahat kaya ng proyektong ipinatupad sa inyong paaralan o

pamayanan ay nagawan muna ng pagsulat ng panukala bago ito ipinatupad?
 Opo, mahalagang maging maingat sa pagpaplano at pagdidisenyo ng
panukalang proyekto. Kaya naman, masasabing ang paggawa nito ay
nangangailangan ng kaalaman,kasanayan, at maging sapat na pagsasanay.

5. Isa-isahin ang mga bagay na dapat tandaan sa pagsulat ng panukalang proyekto.

 Tandaan na ang pangunahing dahilan ng pagsulat ng panukalang proyekto
ay upang makatulong at makalikha ng positibong pagbabago. Higit na

3
 magiging tiyak,napapanahon, at akma kung matutumbok mo ang tunay na
pangangailangan ng pag-uukulan nito. Sa madaling salita, ang
pangangailangan ang magiging batayan ng isusulat na panukala.
 Kailangan rin pagtuonan ng pansin ang Layunin, Plano ng dapat gawin,
Badget, Paglalahad ng Benepisyo ng Proyekto at Mga Makikinabang Nito.

6. Ano ang kahulugan ng SIMPLE para sa pagsulat ng layunin ng proyekto? Sang-

ayon ka ba rito?
 Specific –nakasaad ang bagay na nais makamit o mangyari sa panukalang
proyekto
Immediate – nakasaad ang tiyak na petsa kung kalian ito matatapos
Measurable – may basehan o patunay na naisakatutuparan ang nasabing
Proyekto
Practical – nagsasaad ng solusyon sa binanggit na suliranin
Logical – nagsasaad ng paraan kung paano makakamit ang proyekto
Evaluable – masusukat kung paano makatutulong ang proyekto

7. Balikan ang halimbawang panukalang proyekto sa aralin at sagutin ang sumusunod

na mga tanong.
a. Tungkol saan ang panukalang proyekto?
 Tungkol sa Plano ng Paggawa ng Breakwater o Pader para sa Ilog ng
Barangay Bacao

b. Ano ang pangunahing layunin ng nasabing proyekto?

 Pagpapasa, pag-aaproba, at paglabas ng badyet (7 araw)

c. Makatarungan ba ang badyet na nakatala para sa nasabing proyekto?

 Opo, sapagkat ang budget ay makakaya naman.

d. Sa iyong palagay, talaga bang mapakikinabangan ang nasabing proyekto?

 Sa aking palagay ang mapakikinabang ang nasabing proyekto dahil ito ay
pinagplanuhang mabuti at hindi naman ito isasagawa na proyekto kung hindi
mapapakinabangan.

8. Paano mo magagamit sa iyong buhay partikular sa hinaharap ang kasanayan sa

pagsulat ng isang panukalang proyekto?
 Magagamit mo ito sa pagsulat ng panukalang proyekto sa pamamagitan ng
iyong mga nakasanayang gawin o napagaralan sa eskwelahan at kaya mo
rin itong ibahagi sa ibang tao.

4
Pagsulat ng Journal
Isulat sa iyong journal ang sagot sa tanong sa ibaba.
Bakit mahalagang matutuhan ang wastong paraan ng pagsulat ng panukalang
proyekto?
 Mahalagang matutuhan at maging maingat sa pagpaplano at pagdidisenyo
ng panukalang proyekto upang maging handa sa mga nais gawing proyekta
sa paaralan at iba pa. Kaya naman, masasabing ang paggawa nito ay
nangangailangan ng kaalaman,kasanayan, at maging sapat na pagsasanay.
Una sa lahat, ito ay kailangang maging tapat na dokumento na ang
pangunahing layunin ay makatulong at makalikha ng positibong pagbabago.
Bago mo lubusang isulat ang panukalang proyekto, ang unang mahalagang
hakbang na dapat isagawa ay ang pagtukoy sa pangangailangan ng
komunidad, samahan, o kompanyang pag-uukulan ng iyong project
proposal. Tandaan na ang pangunahing dahilan ng pagsulat ng panukalang
proyekto ay upang makatulong at makalikha ng positibong pagbabago.

MAGAGAWA MO!
A. Nabibigyang-kahulugan ang mga terminong akademiko na may kaugnayan sa
tinalakay na sulatin (CS_FA11/12PTOmo90)

Ibigay ang kahulugan ng mahalagang salita/termino sa pagsulat ng

panukalang papel. Isulat ang iyong sagot sa linya.
1. Panukala

 Ang panukala ay isang proposal na naglalayong ilatag ang mga plano o

adhikain para sa isang komunidad o samahan.

2. Panukalang Proyekto

 Ito’y isang kasulatan ng mungkahi na naglalaman ng mga plano ng gawaing

ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang tatanggap at
magpapatibay nito. Ayon naman kay Besim Nebiu, may-akda ng Developing
Skills of NGO Project Writing, ang panukalang proyekto ay isang
detalyadong deskripsiyon ng mga inihahaing gawaing nalalayong lumutas ng
isang problema o suliranin.

5
 3. Badyet

 Isa sa pinakamahalagang bahagi ng anumang panukalang proyekto ay ang

wasto at tapat na paglalatag ngkakailanganing badyet para dito. Ang badyet

ay ang talaan ng mga gastusin na kakailanganin sa pagsasakatuparan ng

layunin. Mahalagang ito ay mapag-aralang mabuti upag makatipid sa mga

gugugulin.

4. SIMPLE (para sa layunin kay Jeremy at Lynn Miner)

 Specific –nakasaad ang bagay na nais makamit o mangyari sa panukalang

proyekto
Immediate – nakasaad ang tiyak na petsa kung kalian ito matatapos
Measurable – may basehan o patunay na naisakatutuparan ang nasabing
Proyekto
Practical – nagsasaad ng solusyon sa binanggit na suliranin
Logical – nagsasaad ng paraan kung paano makakamit ang proyekto
Evaluable – masusukat kung paano makatutulong ang proyekto

B. Natutukoy ang mahalagang bahagi ng sulatin

Tukuyin ang hinihinging bahagi sa pagsulat ng panukalang proyektong nakatala sa

ibaba. Isulat ang sagot sa nakalaang linya sa kaliwa.
BADYET 1. Ang kalkulasyon ng mga guguguling gagamitin sa pagpapagawa ng
proyekto ay nakatala sa bahaging ito.
PAANO MAPAKINABANGAN NG PAMAHALAAN 2. Ang nagsisilbing
kongklusyon ng panukala kung saan nakasaad ang mga taong makikinabang ng
proyekto at benepisyong makukuha nila mula rito.
NAGPADALA 3. Dito makikita ang tirahan ng sumulat ng panukalang
proyekto.
PLANO AT DAPAT GAWIN 4. Dito makikita ang talaan ng pagkakasunod-sunod
ng mga gawaing isasagawa para sa pagsasakatuparan ng proyekto.
PAMAGAT AT PANUKALAG PROYEKTO 5.Ito ay mas madalas na hinango
mismo sa inilahad na pangangailangan bilang tugon sa suliranin.

6
 PAGPAPAHAYAG NG SULIRANIN 6. Nakatala rito kung bakit dapat maisagawa o
maibigay ang pangangailangan.
PETSA 7. Panahon kung kailan ipinasa ang panukalang papel gayundin ang
tinatayang panahon kung kailan ito matatapos.
LAYUNIN 8.Sa bahaging ito makikita ang mga dahilan o kahalagahan kung bakit
dapat isagawa ang panukala.

Nakikita ang mga katangian ng mahusay na sulating akademiko sa

pamamagitan ng mga binasang halimbawa (CS_FA11/12PBOmo102)

Balikan ang halimbawang binasang panukalang proyekto sa aralin at saka suriin

ito batay sa tseklist sa ibaba. Lagyan ng tsek (√) ang mukhang masaya kung
nakitang maayos na nasunod nito ang katangiang dapat taglayin ng bahaging
nakatala sa kaliwa at lagyan naman ng tsek (√) ang mukhang malungkot kung
hindi. Sumulat ng maikling paliwanag tungkol sa napiling sagot.

Bahagi ng Panukalang
Proyekto Paliwanag

maayos na nasunod nito ang

Pamagat katangiang dapat taglayin

maayos na nasunod nito ang

Pagpapahayag ng Suliranin katangiang dapat taglayin

maayos na nasunod nito ang

Layunin katangiang dapat taglayin

maayos na nasunod nito ang

Plano na Dapat Gawin katangiang dapat taglayin

maayos na nasunod nito ang

Badyet katangiang dapat taglayin

maayos na nasunod nito ang

Pakinabang katangiang dapat taglayin

7
Nakapagsasagawa ng pananaliksik at ng palitang pagkritik sa isang sulatin
(CSFA11/12EPOac39)
Magsaliksik ng mga panukalang proyekto sa inyong paaralan o pamayanan.
Ihambing ang panukalang proyektong nasaliksik sa nasaliksik ng isa mong kamag-aral
gamit ang Compare and Contrast Diagram sa ibaba.

Panukalang Proyektong Panukalang Proyektong Nasaliksik

Aking Nasaliksik ng Aking Kamag-aral

Paano ito nagkatulad?

8
 pagdating sa
Paano ito nagkaiba?
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
Pakinabang
__________________________________
Layunin __________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Panahon __________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Suliranin __________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Badyet __________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Plano __________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
_________________________________
9
Naipahahayag ang saloobin hinggil sa mga proyektong naisagawa o naipatupad
sa bansa
Ang pamahalaan sa tulong ng mga ahensiya at ng mga napiling lider ng bansa
ay kadalasang nangunguna sa pagpapatupad ng mga proyekto para sa ikagaganda at
ikauunlad ng ating bansa. Ipahayag ang iyong saloobin na maaaring ilathala sa mga
social media hinggil sa obserbasyon mo sa mga proyektong ipinatutupad ng
pamahalaan. Banggitin kong talaga bang naging tapat ang nagpatupad ng mga ito at
kung talagang naging kapaki-pakinabang ba ang mga nasabing proyekto sa
mamamayan. Isama rin sa pahayag ang mga tanong sa iyong isipan tungkol sa mga
nasabing proyekto lalo na’t alam na alam mo na ngayon ang tamang paraan ng
pagsulat ng isang panukala kapag may mga proyektong dapat na ipatupad na alam
mong isinasagawa lalo na sa pamahalaan. Sa huli ay maglahad ng mga paraang alam
mong makatutulong upang lalong maging tapat transparent ang pamahalaan sa
pagpapatupad ng mga proyekto para sa bansa. Isulat ang sagot sa kahon sa ibaba.

Nakasusulat ng panukalang proyekto para sa pamayanan o paaralan

10
 Nabigyan ka ng pagkakataong manguna sa paggawa ng isang proyektong sa
tingin mo ay kailangang-kailangang maisakatuparan. Pumili ng isang proyektong nais
mong magawa o maipatupad maaaring sa inyong pamayanan o sa paaralan. Bilang
unang hakbang ay kailangang sumulat ka muna ng isang panukalang proyekto upang
mahikayat mo ang kinauukulang supurtahan kang maipatupad ito. Tandaan ang mga
natalakay sa araling ito para sa gagawing sulatin partikular ang pagiging matapat lalo
na sa pagbibigay ng badyet para sa proyekto.
Isaalang-alang ang pamantayan sa ibaba sa pagsulat.

Pamantayan Puntos

Nakasulat ng organisado, malikhain, at 5

kapani-paniwalang panukalang proyekto.
(CS_FA11/12PU-Op-r-94)

Makatotohanan at katanggap-tanggap 5
ang panukalang proyektong naisulat.

Nakasulat ng panukalang proyektong 5

batay sa maingat, wasto, at angkop na
paggamit ng wika. (CS_FA11/12WG-Op-
r-93)

Nasalamin sa kabuoan ng sulatin ang

pagsasaalang-alang ng etika sa 5
binubuong akademikong sulatin.
(CS_FA11/12EPOp-r40)

Kabuoang Puntos 20

Sanggunian:
Julian, Ailene Baisa at Lontoc, Nestor B. Filipino sa Piling Larangan (Akademik).
Quezon City: Phoenix Publishing House , Inc., 2016.
sad ng isang pagbabago o kaya naman ay para malutas ang isang suliranin.
Matututuhan mo sa araling ito ang pagsulat o paggawa ng panukalang proyekto.

11
12