HISTORIA PEDAGOGIKI

Zmiana przedmiotu bada pedagogicznych następowała w związku z postępem wiedzy

o człowieku i o wiecie, w kt rym mieszka człowiek. O ile pierwotnie pedagogika
zajmowała się odpowiedzią na pytanie: kim jest człowiek w wiecie, w kt rym on żyje
"tu i teraz" i w związku z tym podstawowym przesłaniem pedagogiki było dostosowanie
człowieka do wiata aktualnie istniejącego. W czasach p niejszych stopniowo
Notatka

pojawiały się w jej obrębie pytania typu: kim ma by człowiek w perspektywie odległej
i w związku z tym, do jakich warto ci należy go wdraża w prospektywnym programie
rozwoju. Pedagogika najpierw zajmowała się badaniem wychowania dzieci i młodzieży
szkolnej. P niej jednak rozszerzyła przedmiot swoich bada na okres życia dorosłego
(tzw. wiek poszkolny). Wyłoniła się w związku z tym nowa subdyscyplina pedagogiczna,
zwana andragogiką, czyli pedagogiką człwoieka dorosłego.

DZIEDZINY PEDAGOGIKI

Pedagogika zajmuje się r wnocze nie:

Empirycznym wyja nianiem
Fenomenologiczno - hermeneutyczną interpretacją i prakseologiczną
skuteczno cią dokonywania zmian w jednostce jako indywidualno ci ludzkiej,
w perspektywie całożyciowej edukacji, z punktu widzenia r deł i warunk w
ich zaistnienia oraz warto ci nadających sens.

Dziedzinę pedagogiki zajmującą się wyja nianiem zmian w jednostce w

rzeczywisto ci edukacyjnej nazywamy pedagogiką empiryczną.

Dziedzinę pedagogiki zajmującą się interpretacją zmian w jednostce z punktu

widzenia warto ci nadających im sens nazywamy pedagogiką hermeneutyczną.

Dziedzinę pedagogiki zajmującą się skuteczno cią dokonywania zmian w

jednostce nazywamy pedagogiką prakseologiczną.
Dziedzinę pedagogiki zajmującą się r wnocze nie wyja nianiem, interpretacją i
skuteczno cią dokonywania zmian w jednostce w perspektywie całożyciowej
edukacji nazywamy pedagogiką og lną.

Tak przemy lane dziedziny zainteresowa wsp łczesnej pedagogiki mogą by

rozpatrywane w ujęciu
Horyzontalnym - a więc z uwzględnieniem rodowisk, instytucji
wychowawczych, dziedzin działalno ci ludzkiej itp.
Wertykalnym - a więc z uwzględnieniem poszczeg lnych etap w rozwoju
człowieka w perspektywie całożyciowej edukacji
Problemowym - z wydzieleniem specyficznych płaszczyzn docieka
naukowych, zar wno horyzontalnych jak i wertykalnych, retrogresywnych jak
i progresywnych.

EKSPLIKACJA

Eksplikacja służy do definowania. redefiniowania i u ci lania poję . Polega na

doprecyzowaniu pojęcia P1 (eksplikandum) i zdefiniowaniu pojęcia p2
(eksplikatum)

Etapy eksplikacji
Wyb r eksplicandum
Wstępne wyja nienie eksplicandum
sformułowanie cisłego okre lenia eksplicatum, włączenie go do systemu
poję .
 PEDAGOGIKA OG LNA

Pedagogika og lna jest uog lnioną i lokalną refleksją filozoficzną i naukową nad
człowiekiem i jego wychowaniem, opartą na zr żnicowanych paradygmatach
naukowych, zmierzającą do odkrywania i systematyzowania prawidłowo ci
proces w wychowania, kształcenia i samokształcenia człowieka w stałym i
zmienionym kontek cie kulturowym oraz tworzenia og lnej i szczeg lnej teorii
edukacji.

WERTYKALNA REFLEKSJA O EDUKACJI

Edukacja w perspektywie wertykalnej opiera się na kryterium rozwojowym.

Uwzględnia ona bowiem poszczeg lne etapy (fazy) całożyciowego rozwoju
człowieka i związane z nimi problemy edukacji.

Perspektywa wertykalna - inaczej perspektywa rozwojowa. Dlatego też edukacja w

perspektywie wertykalnej może by traktowana jako proces rozwoju człowieka w
ciągu całego życia.

Zwykle, gdy m wimy o rozwoju, to mamy na my li ciąg zmian dokonujących się w

pewnym przedziale czasowym.
Zmiany mają charakter:
Ilo ciowy
Jako ciowy

Rozw j ilo ciowy - traktowany jest zwykle jako rozrost pewnych czę ci ciała,
dyferencjacja, czyli r żnicowanie się, specjalizacja funkcjo ciała itp.
Rozw j jako ciowy - traktowany jest jako dojrzewanie, łączenie się pewnych czę ci
ciała w cało , integracja

W rozwoju człowieka w ciągu całego życia dyferencjacja przeplata się z

dojrzewaniem, specjalizacją z integracją, rozw j ilo ciowy z rozwojem
jako ciowym.
Możemy m wi o trzech kierunkach rozwoju:
Rozw j wzwyż - przekraczanie swoich aktualnych możliwo ci
Rozw j pojmowany jako utrzymywanie się na poziomie swoich g rnych
możliwo ci,
Rozw j w d ł - można pojmowa jako proces wykolejenia.

Człowiek w ciągu całego swojego życia podlega wpływom edukacyjnym. Ich

oddziaływania są r żnorodne - w zależno ci od momentu, w kt rym zachodzą
oraz od fazy rozwoju człowieka. Aby te wpływy edukacyjne były wła ciwe należy
zrozumie , jak człowiek się rozwija.
Należy zatem podją rozważania dotyczące zar wno:
Rozwoju fizycznego
Rozwoju psychicznego
Rozwoju społecznego

PRZEGLĄD TEORII ROZWOJU CZŁOWIEKA W CIĄGU CAŁEGO ŻYCIA

Jednoczynnikowe teorie rozwoju

Dwuczynnikowe teorie rozwoju
Teorie konwergencji
Tr jczynnikowe teorie rozwoju
Dialektyczną teorie rozwoju
Teorię warstwicową