Professional Documents
Culture Documents
Czasownik
Czasownik
a) Informacje podstawowe
Co robi?,
Co się z nim dzieje?,
W jakim stanie się znajduje?
podział czasowników:
DOKONANE NIEDOKONANE
٠ wyrażają czynność skończoną ٠ wyrażają czynność nieskończoną lub trwającą
٠ odmieniają się w czasie przyszłym prostym ٠ odmieniają się w czasie przyszłym złożonym
٠ nie odmieniają się w czasie teraźniejszym ٠ odmieniają się w czasie teraźniejszym
PRZECHODNIE NIEPRZECHODNIE
٠ występują w stronie biernej ٠ nie występują w stronie biernej
b) Strony czasownika
po budowie czasownika
STRONA CZYNNA
STRONA BIERNA
Czasowniki niedokonane tworzą stronę bierną z czasownikiem „być”, np. jest obserowany
Czasowniki dokonane tworzą stronę bierną z czasownikiem „zostać”, np. został zauważony
Przy przekształcaniu zdania ze strony czynnej na bierną podmiot staje się dopełnieniem, a dopełnienie podmiotem:
Agnieszka (podmiot) oddała książki (dopełnienie).
STRONA ZWROTNA
Znaczenie strony zwrotnej mają tylko te czasowniki, w których „się” można zamienić na „siebie”,
c) Tryby czasownika
o orzekającym (oznajmującym)
o rozkazującym
o przypuszczającym
TRYB ORZEKAJĄCY
CZASOWNIKI W TRYBIE ORZEKAJĄCYM ODMIENIAJĄ SIĘ PRZEZ: CZASY, LICZBY, OSOBY I RODZAJE!
TRYB PRZYPUSZCZAJĄCY
l. poj.
r. męski r. żeński r. nijaki
1. grałbym 1. grałabym 1. –
2. grałbyś 2. grałabyś 2. –
3. grałby 3. grałaby 3. grałoby
l. mn.
r. męskoosobowy r. niemęskoosobowy
1. gralibyśmy 1. grałybyśmy
2. gralibyście 2. grałybyście
3. graliby 3. grałyby
TRYB ROZKAZUJĄCY
l. poj. l. mn.
1. – 1. grajmy!
2. graj! 2. grajcie!
3. niech gra! 3. niech grają!
1. CZASOWNIK KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA IX 1 d)
CZAS PRZESZŁY
liczba pojedyncza
RODZAJ MĘSKI RODZAJ ŻEŃSKI RODZAJ NIJAKI
Czasowniki niedokonane
1. grałem 1. grałam 1. –
odmieniają się:
2. grałeś 2. grałaś 2. –
● w czasie przeszłym
3. grał 3. grała 3. grało ● w czasie teraźniejszym
● w czasie przyszłym złożonym
liczba mnoga
RODZAJ MĘSKOOSOBOWY RODZAJ NIEMĘSKOOSOBOWY
czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga
1. gram 1. gramy
2. grasz 2. gracie
3. gra 3. grają
1. zagram 1. zagramy
2. zagrasz 2. zagracie
3. zagra 3. zagrają