20-Apr-2011

મ ૂ઱ અંગ્રેજી િસ્તતુ તનુ ં (Presentation) ગુજયાતી બા઴ાભાં અનુલાદ

વત઩ંથ
/ બાયતીમ ઈસ્ભાઈરીઝભ
ન૊ ઇતતશાવ

ઈભાભળાશી ઩ક્ષ
જેણે
઩ીયાણા વત઩ંથ / ઔાઔા ઩ંથ
઩ણ ઔશેલાભાં આલે છે .
www.realpatidar.com
આવ ૃતિ: 1
mail@realpatidar.com દદલવ: 20 એતિર 2011

વાભાન્મ

આ પ્રસ્ત ુતત (Presentation) એલા રોકોને ધ્માનભાાં ફનાલલાભાાં આવયુાં છે , કે જેભની ઩ાવે વત઩ાંથ
તલ઴મ ઩ય ઩ુયતી ભાહશતી નથી અને ટૂાંકભાાં વત઩ાંથ ધભમનો ઇતતશાવ, તવદ્ધાન્ત, વાહશત્મ, ભાન્મતા
લગે યેની ભાહશતી ભે઱લલી શોમ.
 પક્ત ભાદશતી અને અભ્માવ ભાટે .
 તનકારવ ચચાા અને તલચાય ભાટે .
 ઔ૊ઈ ઩ણ જાતન૊ ધાતભિઔ અને યાજઔીમ િચાય ઔે તલલાદને સ્થાન નથી.
 આ િેવટ ેં ે ળનને ભજબુત આધાય લા઱ા દસ્તાલેજ૊, ભાદશતી઒ અને સુતલખ્માત ળંળ૊ધનઔાય૊ અને રેકઔ૊ના ઔાભ ઩ય આધાદયત
ઔયલાભાં આલેર છે .
 જૂજ જગ્માએ, ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં ભોખકઔ ઩યં ઩યા દ્વાયા વચલામેરી ભાદશતીન૊ ઩ણ િમ૊ખ ઔયલાભાં આલેર છે .
 ઩૊તાની વભજ અને તલલેઔ બુદ્ધદ્ચને લા઩યીને આ તલ઴મ ઩ણ ઩૊તાન૊ ભંતવ્મ તૈમાય ઔયલા તલનંતી.
 વાચા વત઩ંથ ધભાને અ઩ભાતનત ન ઔયલાન૊ ઩ ૂયે ઩ ૂય૊ િમાળ ઔયલાભાં આવ્મ૊ છે .
 છતાંમ ઔ૊ઈ જગ્માએ ઔઈ અમ૊ગ્મ દે કામ ત૊ તેને ઔ૊ઈ ઩ણ ધભા ઔે વંિદામ તલરુ દ્ચ ન ખણી રેવ.ું
 આ િેવટ ેં ે ળનન૊ શેત ુ વયઔાયી દસ્તાલેજ૊, વંળ૊ધનઔય૊ અને રેકઔ૊ના ઔાભ ઩ય આધાય યાકીને પક્ત ઐતતશાતવઔ વચ્ચાઇ઒ને ર૊ઔ૊
વાભે મ ૂઔલાન૊ છે .
 “વત઩ંથ” અને “વત઩ંથી” ળબ્દ૊ને એઔ ફીજાના ફદરે લા઩યલાભાં આવ્મ૊ છે . જમાં “વત઩ંથ” રખ્યું શ૊મ તેન૊ અથા “વત઩ંથી”
થત૊ શ૊મ છે .
 તેલીજ યીતે “દશિંદુ” અને “વનાતની” ળબ્દ૊ને ઩ણ એઔ ફીજાની ફદરે લા઩યલાભાં આવ્મા છે . 2

1
 20-Apr-2011

ચયણ

આ િેવેંટેળનને નીચે િભાણે તલબાખ૊ભાં ફાંટલાભાં આલેર છે ;

1. ચયણ ૧: ઇભાભ ળાશ સુધીન૊ ઔા઱

2. વયઔાયી દસ્તાલેજ અને વંળ૊ધનઔાય૊ન૊ તનષ્ઔ઴ા
3. તાઔીમા
4. ચયણ ૨: ઇભાભ ળાશ ઩છીન૊ ઔા઱

1. ચયણ ૧

ઇભાભ ળાશ સુધીન૊ ઔા઱

2
 20-Apr-2011

મુદ્ઙા઒

ચયણ ૧ભાં નીચે મુજફના મુદ્ઙા઒ને આલયી રેલાભાં આલેર છે ;
1. વત઩ંથનુ ં મ ૂ઱
2. ઈભાભ ળાશની ભ ૂતભઔા
3. વત઩ંથ ધભાન૊ િચાય
4. ધભા ઩દયલતાનની ઩દ્ચતત
5. ઇભાભ અને અકંડ જમ૊ત
6. સ ૂપી આલયણ
7. સ ૂપી બાલ
8. વત઩ંથ ધભાન૊ તવદ્ચાંત
9. દવ અલતાય – શીન્દુ઒ના દવઅલતાયથી ઔેટર૊ લેખ઱૊ છે ?
10. વત઩ંથના વાદશત્મ૊ – ખીનાન અને દુઆ / ઔરભા
5

1.1 વત઩ંથન૊ મ ૂ઱
 ૂ ી નોંધ...
એઔ ટંઔ

3
 20-Apr-2011

વત઩ંથન૊ મ ૂ઱ ...
 ં યના મ ૃત્યુ ઩છી ઇસ્રાભ ધભાના ફે મુખ્મ ઩ંથ/વંિદામ
 ઇસ્રાભના સ્થા઩ઔ એટરે ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ
ઉબા થમા... તળમા અને સુન્ની.
 તળમા ધભા ઩ા઱લાલા઱ા તળમા઒ ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ ં યના જભાઈ એટરે અરીને બખલાનન૊
અલતાય ભને છે . આ બ્રહ્ાંડને ફનાલનાય અકંડ જમ૊તન૊ તેભનાભાં લાવ છે એવું તેલા ર૊ઔ૊
ભાને છે .
 આ અકંડ જમ૊ત અરોદઔઔ યીતે ત઩તાથી ઩ુત્રભાં લંળ લાયભાં ઉતયત ું આલે છે . એટરે અરીના
લંળજ૊ભાં (વીધા લંળ લેરાભાં) એઔ વ્મક્ક્ત ઩ાવે આ અકંડ જમ૊ત શય લકતે શ૊મ છે .

 જે વ્મક્ક્તને અકંડ જમ૊તન૊ ધાયઔ તયીઔે ભાનલાભાં આલે છે , તેણે એ વભમના “ઈભાભ” અને
તેના ઔાયણે અરીન૊ જીલત૊ અલતાય તયીઔે ભાનલાભાં આલે છે .

 અરીના લંળભાંજ, ઩ેઢી દય ઩ેઢી, આ અકંડ જમ૊ત ઊતયત ું આલે છે .

 ધીયે ધીયે જેભ વભમ ઩વાય થત૊ ખમ૊ અને આંતદયઔ જખડા઒, ભતબેદ૊, ખુન જેલાં ઔાયણ૊ના
રીધે તળમા ઩ંથભાં ફંટ ઩ડી. 7

... વત઩ંથન૊ મ ૂ઱

 ઇસ્રાભ -> તળમા -> ઈસ્ભાઈરી -> તનઝાય ઩ંથની સ્થા઩ના ૧૦૯૪ભાં અરાભત
(શાર ઈયાન)ભાં એઔ ઈસ્ભાઈરી દાઈ (િચાયઔ) શવન-એ વબ્ફાશ દ્વાયા ઔયલાભાં
આલેર છે . શવન-એ વબ્ફાશ ઈભાભ “તનઝય” ભાટે દાઈનુ ં ઔાભ ઔયતા શતા એટરે
તેના ઔાયણે “તનઝય” ઔે “તનઝયી” ળબ્દન૊ િમ૊ખ આ ઩ંથના નાભભાં ઔયલાભાં આલે
છે .
 વત઩ંથ એ તનઝાયી ઩ંથનુ ં એઔ ઩ેટા પાટું ઔે ઩ંથ છે .
 વત઩ંથની ફે મુખ્મ ળાકા઒ છે ;
 ક૊જા, જે઒ આખા કાનને ઈભાભ તયીઔે ભાને છે , અને
 ઈભાભ ળાશી, ઔે જેલ૊ ઈભાભ ળાશના લંળજ૊ને ઈભાભ તયીઔે ભાને છે . આ ઩ંથને ઩ીયાણા
઩ંથ તયીઔે ઩ણ ઒઱કલાભાં આલે છે .
8

4
 20-Apr-2011

ઔામા િણારી

 ધ્માન ઩ ૂલાઔ ઔા઱જીથી તનભામેરા “઩ીય” અને “દાઈ” ભાયપત ઈભાભ તેન ુ ં ઔાભ ઔયે
છે .
 ઈભાભ ઩૊તે ઩ીયને તનભે છે . ઩ીયને અમુઔ ભુખ૊રીઔ જગ્મા આ઩લાભાં આલે છે , જેભાં
તેણે ધભા િચાય ઔયલાન૊ શ૊મ છે અને નલા અનુમામી ળ૊ધીને રાલલાના શ૊મ છે .
઩ીય ઈભાભને વભમ વભમ ઩ય ઩૊તાના ઔામાની િખતતની જાણઔાયી આ઩તા શ૊મ
છે .
 વય઱ બા઴ાભાં વભજલા ભાટે , ઈભાભની એઔ યાષ્ર઩તતની જેભ ઔે ન્દ્ન્િમ વિા શ૊મ છે
ત્માયે ઩ીય તેની નીચે અરખ અરખ િાંત૊ના ઔરેઔટયની વિા બ૊ખલે છે અને છે લટે
ઈભાભને જલાફદાય શ૊મ છે .
 ફીજી ફાજુ દાઈ નુ ં ઔાભ શયતા-પયતા ધભા િચાય ઔયી ઩ીયની ભદદ ઔયલી.
 આલી યીતે ઈભાભ ઩૊તાનુ ં ગય છ૊ડયા તલના ઩૊તાના ઔાભ ઩ય ઩ુય૊ ઔંર૊ર/઩ઔડ 9
યાકી ળઔત૊ ઔાયણઔે તેની ઩ાવે એઔ વ્મલક્સ્થત વંસ્થાઔીમ ભા઱ખુ ં તૈમાય શત.ું

સ્થા઩ના – એઔ આછી રૂ઩ યે કા ...


 ઩ીય ળમ્વન૊ ઩ડ-઩૊તય૊, ઩ીય વદૃદ્ઙીન વત઩ંથના વાચા
સ્થા઩ઔ શતા. ઩ીય વદૃદ્ઙીનની ઔફય ઉચ, ઩ાદઔસ્તાનભાં છે .
 એભના દીઔયા અને ઉિયાતધઔાયી ઩ીય ઔફીરુદ્ઙીન (અબુ
ઔરંદય શવન ઔફીરુદ્ઙીન) એ તેભના ત઩તાના ઔાભને આખ઱
લધાયુ.ું તેભની ઔફય ઩ણ ઉચ, ઩ાદઔસ્તાનભાં છે .
 ઩ીય ઔફીરુદ્ઙીનના દીઔયા, ઈભાભ ળાશ, ઩ીયાણા વત઩ંથના
સ્થા઩ઔ છે .
10

5
 20-Apr-2011

... સ્થા઩ના -એઔ આછી રૂ઩ યે કા


 વત઩ંથની સ્થા઩ના ઩ાછ઱ની દશરચાર ૧૪તભ વદીભાં ઈસ્ભાઈરી ધભા િચાયઔ૊, ઔે
જેલ૊ ઈયાન (઩તળિમા / પાયવ)થી આવ્મા શતા, તેભના દ્વાયા ળરુ ઔયલાભાં આલી.
 શ૊તળમાય અને બણેર ધભા િચાયઔ૊એ વહુથી ઩શેરાં સ્થાતનઔ બા઴ા અને કાવ ઔયીને
વંસ્કૃત બા઴ાન૊ આભ્માવ ળરુ ઔમો. વાથે વાથે દશિંદુ ધભાના વાદશત્મ૊ ઩ય િભુત્લ
શાતવર ઔયુ.ું
 શીન્દુ ધભા અને ઇસ્રાભના તવદ્ચાંત૊ને ઉખચત અને વ્મલશાદયઔ યીતે બે઱લીને
અનુમામી઒ને ઇસ્રાભ તયપ રઇ જલાન૊ યસ્ત૊ તૈમાય ઔમો, જેથી ધભા ઩દયલતાનભાં
વય઱તા યશે.
 શીન્દુ ધભાની યચના અને તવદ્ચાંત૊ને ભ઱તા નલા વ્માખ્માન૊ તૈમાય ઔમાા અને
સ્થાતનઔ બા઴ાભાં વંસ્કૃત બા઴ાના શ્ર૊ઔ૊ન૊ રૂ઩ રઈને િચાય ઔયલાનુ ં ળરુ ઔયુ.ું
 સુદ્ચ સ ૂપીલાદથી રઈને શુદ્ચ શીન્દુલાદના તલ઴મ૊ન૊ ળભાલેળ ઔયલાભાં આલેર છે . 11

1.2 ઈભાભ ળાશની ભ ૂતભઔા

 ઈભાભ ળાશ ઔ૊ણ શતા?
શુ ં તેભણે ઈભાભ તયીઔે નભલાભાં આલેર શતા?
બાયતભાં તેભન૊ ભઔવદ શુ ં શત૊?

12

6
 20-Apr-2011

ઈભાભ ળાશની ભ ૂતભઔા ...

 
ઈભાભ ળાશના નાભભાં “ઈભાભ” ળબ્દ એ ઔંઈ ળી઴ાઔન૊ િતતઔ નથી ઔે તેભણે “ઈભાભ” તયીઔે નીભલાભાં આલેર
છે એવું ઩ણ નથી દળાાલત.ું તેભના ભાટે “ઈભાભ” ળબ્દ ત૊ પક્ત તેભના ઩ુયા નાભ “ઇભામુદ્ઙીન” નું વંખક્ષપ્ત રૂ઩
છે .

 વૈય્મદ ઈભાભ ળાશન૊ (઩ ૂણા નાભ ઇભામુદ્ઙીન અબ્દુ ય યશીભ વૈય્મદ) જન્ભ ઉચભાં (઩ાદઔસ્તાનભાં) થમ૊ શત૊
અને તેભની ૧૯ લ઴ાની ઉભયભાં તેભના ત઩તા, ઩ીય ઔફીરુ દ્ઙીનન૊, દે શાંત થઈ ખમ૊.

 તેભના ત઩તાના મત્ૃ યુ લકતે ઈભાભ ળાશ ઉચભાં શાજય ન૊શતા ઩ણ ચભત્ઔાદયઔ યીતે તેભણે ત઩તાના મ ૃત્યુની
ભાદશતી ભ઱ી અને તેભની ઠાઠડીને રઈ જલાની ગડીએ ઈભાભ ળાશ ઩૊હ્ચી ખમા.

 ત્માં તેભણે કફય ઩ડી ઔે તેભના ૧૭ બાઈ઒ એ તેભના ત઩તાની તભરઔત લેંચી રીધી છે અને તેભના ભાટે ઔંઈ
યાખ્યું નથી.

 તેભણે એ ઩ણ કફય ઩ડી ઔે તેભના ઔાઔા તજુ દ્ઙીનને ઩ીયની ખાદીના ઉિયાતધઔાયી તયીઔે નીભલાભાં આવ્મા છે .

13

... ઈભાભ ળાશની ભ ૂતભઔા ...


 ઠાઠડીને આખ઱ લધતાં અટઔાલીને ઈભાભ ળાશ તેભના ત઩તાની તભરઔતભાં
઩૊તાન૊ બાખ, તેભના ૧૭ બાઈ઒ ઩ાવેથી ભાંખલા રાગ્મા.
 જમાયે તેભના બાઈ઒એ ઈભાભ ળાશની લાત ન ભાની ત્માયે ઠાઠડીભાથી
એઔ ભા઱ા અને વાઔાય વાથે એઔ શાથ ફશાય આવ્મ૊.
 વાથે એઔ આલાજ ફશાય આવ્મ૊ અને ઈભાભ ળાશને ઈયાન જઈને તેભના
ઔાઔા ઩ાવેથી ઩૊તાન૊ શક્ક ભાંખલાનું ઔહ્ુ.ં
 ઈભાભ ળાશ તયતજ ઈયાન ભાટે યલાના થમા અને ત્માં જઈને “ઈભાભ”ને
ભળ્મા ઩ણ ઩૊તાને ઩ીય તયીઔે ઈભાભ ઩ાવેથી નીભાલલા વપ઱ ન થમા.

14

7
 20-Apr-2011

... ઈભાભ ળાશની ભ ૂતભઔા


 ઈભાભ ળાશ બાયત ઩ાછા લળ્મા અને ગુજયાત તયપ યલાના થમા.
 ઈભાભ ળાશ અભદાલાદની ફાજુ ભાં ખીયભાથા ખાભના ફશાય ઩ીયાણાભાં (ભતરફ “઩ીય” ઔા
આના) આલીને સ્થામી થમા. આ જગ્માને ઈભાભ઩ુયા / ઈભાભ઩ ૂયી ઩ણ ઔશેલાભાં આલે છે .

 બાયત આલીને તેભના ત઩તા અને દાદાનુ ં અધ ૂરું યશેલ ું ઔાભ આખ઱ લધાયલાનુ ં ચાલુ યાખ્યુ.ં
 ચભત્ઔાદયઔ ળક્ક્તની ભદદથી ગણા શીન્દુ ઒ને વત઩ંથ ધભા તયપ લટરાલવ્મા.
 ૬૩ લ઴ાની ઉભયભાં તે઒ ગુજયી ખમા અને તેભને ઩ીયાણાની દયખાશભાં દપન ઔયલાભાં આવ્મા
છે .
 તેભની ખાદીના ઉિયાતધઔાયી તયીઔે, તેભના દીઔયા, નુય મુશમ્ભદ ળાશને નીભલાભાં આલેર છે .
તેભના નાભ આખ઱ “નુય” ળબ્દ એ દળાાલે છે ઔે, ઩ીયાણા ઩ંથી઒ (઩ીયાણા વત઩ંથી઒) ભાટે
તે઒ “ઈભાભ” શતા.
15

1.3 િચાય ઩દ્ચતત

(િ૊઩ખંડા/Propaganda)

ઈસ્ભાઈરી ધભા િચાયઔ૊ની વપ઱તા ઩ાછ઱ની...
એઔ અવયઔાયઔ યણનીતત

16

8
 20-Apr-2011

તળમા ધભા િચાયઔ૊ને

બાયતભાં ભ૊ટી વપ઱તા
ભ઱લા ઩ાછ઱ મ ૂ઱ભ ૂત
િચાય ઩દ્ચતત અથલા ઔે
િ૊઩ખંડા
(Propaganda)
17

િ૊઩ખંડા -઩ ૃષ્ઠભ ૂતભ


 ઇસ્રાભ શભેળાં ધભા ઩દયલતાન ઔયાલનારંુ યહ્ું છે અને આજે ઩ણ એ િવ ૃતિ
ચાલુ છે .
 જે ખતતથી અન્મ દે ળ૊ભાં તેન૊ પેરાલ૊ થમ૊ તે ઇતતશાવભાં અજ૊ડ છે .
ૂ ી, દશબ્ર ૂ અને અયફી બા઴ી ર૊ઔ૊ના દે ળ૊ભાં ઇસ્રાભને ખ ૂફ વપ઱તા
 મહદ
ભ઱ી.
 ઩ણ જે દે ળ૊ભાં અરખ વાંસ્કૃતતઔ તલચાય ધાયા ચારતી શતી, જેભ ઔે યુય૊઩,
બાયત, ચીન લખેયે, તેભાં ઇસ્રાભને કાવ વપ઱તા ન ભ઱ી. વેંઔડ૊ લ઴ોના
લચાસ્લ ઩છીજ ઇસ્રાભની િખતત થઈ.
18

9
 20-Apr-2011

િ૊઩ખંડા -તલઘ્ન૊

 અયફી વંસ્કૃતત ન ધયલતા દે ળ૊ભાં ઇસ્રાભને ઔે લા તલઘ્ન૊ન૊ વાભન૊ ઔયલ૊ ઩ડય૊,
તેના ઩ય નજય નાકીએ;
1. એઔ અનુમામીને તલદે ળી બા઴ાભાં દળાાલેર ધાતભિઔ તલચાય૊ને તેભજ તલદે ળી ધાતભિઔ-ભા઩-
દં ડ (Standards) ને અ઩નાલવું લખેયે જરૂયી શત.ું
2. લણા આધાદયઔ વાભાજજઔ વ્મલસ્થા જેલી ઔે બાયતભાં િચખરત છે , તેભાં એઔ વભાજ
તલશ૊ણી વ્મક્ક્ત ઔે જ્ઞાતતથી અરખ થમેર વ્મક્ક્તની ઔ૊ઈ દઔિંભત નથી, તેલા વંજ૊ખ૊ભાં
વામુદશઔ ધભા ઩દયલતાનજ ઔાભ ઔયી ળઔે. એઔ વ્મક્ક્ત નદશ ઩ણ ઩ ૂયી જ્ઞાતત ઔે વભાજન૊
ધભા ઩દયલતાન ઔયલ૊ જરૂયી છે .

ુ નાભાં, ઇસ્રાભને, બાયતભાં ઒છ૊

 આ તલચાય ન અ઩નાલાને ઔાયણે અન્મ દે ળ૊ની તર
િતતવાદ ભળ્મ૊.
 કુળ઱ અને ઠ૊વ યણનીતત અ઩નાલીને, તનઝાયી ધભા િચાયઔ૊એ એલી ઩દ્ચતત
અ઩નાલી ઔે જેના ઔાયણે ઉ઩ય જણાલેર તલઘ્ન૊ન૊ ઉ઩ામ ળ૊ધી ળક્યા. 19

િ૊઩ખંડા –તલઘ્ન૊ન૊ ઉ઩ામ ...


 આલા વંજ૊ખ૊ભાં ધભા ઩દયલતાન ફે મુખ્મ તવદ્ચાંત૊ ઩ય તનબાય ઔયે છે ;
1. ઇસ્રાભનો ભતરફ અને વાંદેળને કડક અયફી આલયણથી જુદુાં ઩ાડલાની
વાશતવઔ વ્ય ૂશયચના.
2. અમુઔ ખાવ જ્ઞાતતને રક્ષ ફનાલીને ધભા ઩દયલતાનના પ્રમાળોને કે ન્ર કયલા.
કાવ ઔયીને ઩છાત લખા ઉ઩ય ધ્માન આ઩વુ ં ઔાયણ ઔે , અન્મ લખાની તર ુ નાભાં
આલા લખાના ર૊ઔ૊ ઩ય વભાજ ઔે જ્ઞાતતની ઩ઔડ ઒છી શ૊મ છે .
 ઇસ્રાભના ધભા િચાયઔ૊એ ઇસ્રાભના ઉચ્ચ આદળોને અનુમામી઒ના ઩ ૂલાજ૊ના ધભા
(એટરે દશિંદુ ધભા)ની ઩દયબા઴ા અને વંસ્કૃતતભાં વભજાવ્યુ.ં
 દશિંદુ ધભાના િચખરત અને સુદય
ં આદળો, વંસ્ઔાય૊, યીત યીલાજ૊, ભાન્મતા઒, ફંધન૊
લખેયેને અને ઇસ્રાભી ખબા/આત્ભા/ફીજની આવ ઩ાવ જ૊ડલાભાં આવ્યુ.ં
20

10
 20-Apr-2011

... િ૊઩ખંડા –તલઘ્ન૊ન૊ ઉ઩ામ ...


 વ્મક્ક્તખત ધભા ઩દયલતાન અને વામુદશઔ ધભા ઩દયલતાનના ઔાયણે ધભા
઩દયલતાન ઔયનાયના દૃન્દ્ષ્ટએ ફહુ ભ૊ટ૊ પયઔ ઩ડે છે . વામુદશઔ ધભા
઩દયલતાનથી ર૊ઔ૊ને સુતલધા યશે છે . તેભજ વંખતની અવય / િબાલના
ઔાયણે ધભા ઩દયલતાન વશેલ ું થઈ જામ છે .
 વામુદશઔ યીતે ધભા ઩દયલતાન થઈ ળઔે તે ભાટે તેભના ધભાના વંત૊ની
ચભત્ઔાદયઔ લાતાા઒ ઔશેલાભાં આલે જેથી તેની અરોદઔઔ ળક્ક્તની લાત૊ભાં
ર૊ઔ૊ વંઔ઱ાઈ જામ.
ં ામી ઩૊તાના અણખભ૊ અને તલય૊ધ છ૊ડીને તયતજ
 આલી યીતે નલા અનુમ
વત઩ંથ ધભાન૊ એઔ વતનષ્ઠ અને ચુસ્ત અનુમામી ફની જામ અને ધભા
િચાયઔની લાત૊ ઩ા઱લા તૈમાય થઈ જામ. 21

... િ૊઩ખંડા –તલઘ્ન૊ન૊ ઉ઩ામ ...


 “અરોદઔઔ ળક્ક્ત” અને “઩યચા઒” લા઱ી લાતાા઒ની ભદદથી નલા અનુમામી઒
જરદીથી નલ૊ ધભા અ઩નાલી રે અને ઩૊તાના અણખભ૊ અને ળંઔા઒ છ૊ડી દે તેલી
વ્મલસ્થા ઔયલાભાં આલી છે .
 ઇસ્રાભને, છે ર૊ યુખ એટરે ઔખરયુખન૊, ધભા તયીઔે ર૊ઔ૊ વભક્ષ મુઔલાન૊ િમત્ન
ઔયલાભાં આલે છે .
 દશિંદુ ધભાના તવદ્ચાંત૊ને ઇસ્રાભભાં બે઱લલાના િ૊઩ખંડા તવદ્ચાંત મુજફ “઩શેર૊
ઈભાભ, અરી તાખરફ”ને બખલાન તલષ્ણુન૊ દવભ૊ અલતાય તયીઔે ર૊ઔ૊ વભક્ષ યજુ
ઔયલાભાં આવ્મા.
 તેલીજ યીતે, ઈસ્ભાઈરી વંફધ
ં જા઱લીને ઈભાભને (ળરૂઆતથી જ) બખલાન
તલષ્ણુન૊ અલતાય ફતાલાભાં આવ્મ૊ છે અને તેણે નાયામણ અને તનષ્ઔરંઔી અલતાય
22
તયીઔે નાભ આ઩ી ઒઱કાલલાભાં આલે છે .

11
 20-Apr-2011

... િ૊઩ખંડા –તલઘ્ન૊ન૊ ઉ઩ામ


 કુયાનને આકયી લેદ (અથલા લેદ) તયીઔે જાશેય ઔયલાભાં આવ્યું છે . અન્મ
ધાતભિઔ ઩ુસ્તઔ૊ અને વાદશત્મ૊ને યદ્ઙ ઔયલાભાં આવ્મા છે તેવ ું જાશેય ઔયુું છે .
 ફીજી ફાજુ બખલાનના અલતાયની દશિંદુ ઩યં ઩યા ચાલુ યાકી છે .
 લાતાા આખ઱ લધાયલા એવું ફતાલલાભાં આવ્યું છે ઔે અરી તાખરફ, જે
૧૦ભ૊ અલતાય છે , એ ઔ૊ઈ વાધાયણ ધાતભિઔ નામઔ નશ૊ત૊, ઔે જે
ઇતતશાવભાં િખટ થઇ ઩૊તાના ચભત્ઔાય ફતાલીને અનંતભાં ખામફ થઈ
ખમ૊.
 અરીની દે લી ળક્ક્ત, તેનાં ઉિયાતધઔાયી ઈભાભભાં ઔશેલાતા “તનયાં તય” રૂ઩ે
અલતાય રીધા યાકે છે .
23

િ૊઩ખંડા –રૂદઢલાદી ઇસ્રાભ વાથે વંરગ્ન

શુ ં ઉ઩ય જણાલેલ ું િ૊઩ખંડાના ઔાયણે નલ૊ ધભા સ્થાપ્મ૊ છે ?

આ િ૊઩ખંડા રૂદઢલાદી ઇસ્રાભ વાથે ઔેલી યીતે વંરગ્ન છે તે જ૊ઈશુ.ં

24

12
 20-Apr-2011

િ૊઩ખંડા –રૂદઢલાદી ઇસ્રાભ વાથે વંરગ્ન ...


આગ઱ જણાલેર પ્રો઩ગાંડા વાં઩ ૂણમ યીતે ઇસ્રાભના તવદ્ધાાંતો વાથે વાંરગ્ન છે .
 આ઩ણે જાણીએ છીએ ઔે ઇસ્રાભ શંભેળા દે લી અલતાયને ઐતતશાતવઔ
અને દપર૊વ૊દપકૌ તવદ્ચાંત વાથે જ૊ડીને બખલાનની અલતાય ધાયણ
ઔયલાની એઔજ િદિમા છે તેવ ું ભાનલા નુ ં ઩વંદ ઔયત ું આવ્યુ ં છે .
 આ ફધું ઩શરા આદદ ભાનલ, ફાફા આદભ, વાથે ળરૂ થયુ,ં જેને
બખલાનન૊ એઔ ભશાન ઩ૈખફં ય અને િચાયઔ છે તેવ ું ફતાવ્યુ ં છે .
 સ્થાતનઔ તલચાયધાયા અને ઩દયક્સ્થતત વાથે અડચણ થલાની શારતભાં
એલા તવદ્ચાંતને આખ઱ ઔયલાભાં આલે ઔે જેના િભાણે દશિંદુ ધભાના દે લ૊
અને ભશાન વંત૊ ત૊ બખલાન દ્વાયા ધભા િચાય ઔયલા ભાટે આ દે ળભાં
ભ૊ઔરલાભાં આવ્મા છે , તેવ ું ફતાલલાભાં આલે. 25

... િ૊઩ખંડા –રૂદઢલાદી ઇસ્રાભ વાથે વંરગ્ન ...


 તલ઴મને એઔ ઔદભ આખ઱ લધાયલા, દશિંદુ ધભાના તલઔાવ ચિના આકયી
ચયણભાં ઇસ્રાભને ખ૊ઠલેલ ું છે તેલ૊ િચાય ઔયલાભાં આવ્મ૊.
 કુયાન છે ર૊ અને તનણાામઔ લેદ (અથલા લેદ) છે તેવ ું ફતાલલા રાગ્મા.
 જેના ઔાયણે આખાઉ થમેર અલતાયની ઉ઩યલટ જઈને યદ્ઙ ઔયી નાખ્મા અને
બખલાનના અલતાય ચિને ઩ ૂણા થલાનું જાશેય ઔયુ.ું
 “વાચા” ધભા (એટરે વત઩ંથ)ને િખટ ઔયલાની િદિમાભાં એલ૊ તવદ્ચાન્ત
યજુ ઔયલાભાં આવ્મ૊ ઔે ઈવાઈ, મહદ
ૂ ી જેલાં અન્મ ધભાની જેભ દશિંદુ ધભાને
઩ણ આ િદિમાભાં િાયં ખબઔ ચયણ અથલા ઩ ૂલા-તૈમાયી રૂ઩ે યજુ ઔયલાભાં
આવ્યુ.ં
26

13
 20-Apr-2011

... િ૊઩ખંડા –રૂદઢલાદી ઇસ્રાભ વાથે વંરગ્ન


 આ યીતે, શુદ્ચ ઇસ્રાભની નજયથી જ૊ઈએ ત૊ ઇસ્રાભ અને દશિંદુ ધભા
લચ્ચેન૊ અંતય ઒છ૊ ઔયલા ભાટે ઈસ્ભાઈરી ધભા િચાયઔ૊એ ઩દ્ચતત
અ઩નાલેરી શતી, તે ઇસ્રાભના રૂદઢલાદી તવદ્ચાંત૊ અને તલચાય ધાયા
વાથે ક્યાંમ ટઔયાતી નથી.
ૂ ભાં િ૊઩ખંડા એલી યીતે તૈમાય ઔયલાભાં આવ્મ૊ શત૊, જેના થઔી
 ટંઔ
દશિંદુ઒ના ધભાના મ ૂલ્મ૊, તવદ્ચાંત૊ અને આચાય-તલચાય૊ને ભ્રષ્ઠ ઔયી
઩૊તાના ધભા ઩ય તલશ્વાવ છૂટી જામ.
 આ યીતે, દશિંદુ઒ને આકયે ઇસ્રાભ તયપ જતા યસ્તા ઩ય ચારતા ઔયી
દે લા.
27

વાંદબમ ...

 ઈશ્તીઆઔ હુવન

ૈ કુયેળી ઩ુસ્તઔ “ધી મુક્સ્રભ ઔમ્ય ૂતનટી ઒પ ધી ઇન્ડ૊-઩ાઔ
વફઔોંદટનેંટ" (ઔયાચી, 1977, pp. 41-2) ભાં રેકે છે ઔે , “દસ્તાલેજ૊ભાં એલા ગણા
દાકરાઑ જ૊લા ભ઱ે છે ઔે જેભાં ઈસ્ભાઈરી ધભા િચાયઔ૊ એઔ બ્રાહ્ણ ઔે દશિંદુ
઩ુય૊દશતનુ ં રૂ઩ અ઩નાલીને જાશેય દશિંદુ તવદ્ચાંત૊ન૊ તલય૊ધ ન ઔયતાં દશિંદુ ધભાના
઩ામાની ધાયણા઒ને ભાન્મ યાકી ઈસ્ભાઈરી ભાન્મતા઒ ઩ય૊ક્ષ અને છુ઩ી યીતે
ગુવાડીને ધીયે -ધીયે ધભા ઩દયલતાન ભાટે યસ્ત૊ તૈમાય ઔમો.”
 વં઩ ૂણા અને વક્ત ઩ારનના અબાલથી ઇસ્ભૈરી઒ ક્યાયે મ ખચિંતતત ન શતાં ઔાયણ ઔે
તે઒ને ઩ ૂયી કાતયી શતી ઔે આકયે અનુમામી઒ ધભાને વં઩ ૂણા યીતે અ઩નાલી રેળે
જ.

28

14
 20-Apr-2011

... વાંદબમ

 અરી અશભદ બ્ર૊શી “દશસ્ટયી ઒પ ટોંફસ્ટ૊નવ” (શૈદયાફાદ, 1987, pp. 133-4) ભાં ઔશે
છે , “ઈસ્ભાઈરી ધભા અ઩નાલનાય ઔ૊ઈ ઩ણ વ્મક્ક્ત ઈભાભ ઉ઩ય શ્રદ્ચા યાકી, ઩ીય
અને અરીના લંળજ૊ને ઩ ૂજમ ખણી, ઩૊તાના ઩યં ઩યાખત યીત દયલાજ૊, નાભ૊, જ્ઞાતત
઒઱ક યાકી ળઔે છે . આલી ઉદાય નીતતના ઔાયણે ર૊શાણા, સુભયા, રંખા જેલી ગણી
જ્ઞાતત઒ ઈસ્ભાઈરી વત઩ંથ તયપ આઔ઴ાામા.”

29

1.4 ધભા ઩દયલતાનની ઩દ્ચતત


વત઩ંથના સ્થા઩ઔ... ઩ીય વદરૂદ્ઙીન દ્વાયા...
ધભા ઩દયલતાન ઔયાલલા ભાટે અ઩નાલેરી ઩દ્ચતત ઔેલી શતી?

30

15
 20-Apr-2011

઩ીય વદરૂદ્દીનની ઩દ્ધતત


 “ઇસ્રાભ ઇન ન૊થાન ઈન્દ્ન્ડમા” (અરીખઢ, 1993, p. 371) ભાં રેકઔ મુશમ્ભદ ઉભય
રકે છે ઔે , “દશિંદુ઒ભાં ઇસ્રાભ ર૊ઔતિમ થલા ઩ાછ઱ નુ ં મુખ્મ ઔાયણ એ શ૊ઈ ળઔે ઔે ,
મુક્સ્રભ િચાયઔ૊ દ્વાયા નલા દશિંદુ અનુમામી઒ ઩ય ઩૊તાના ઩યં ઩યાખત યીત યીલાજ
છ૊ડી દે લા ભાટે ભજબ ૂય ન ઔયલાભાં આવ્યુ.ં તે઒એ એલી ઩દયઔલ્઩ના ઔયી ઔે
અનુમામી઒ ઩૊તાના ભે઱ે ધીયે -ધીયે ખફન-ઇસ્રાભી યીત દયલાજ૊ છ૊ડી દે ળ.ે આના
ઔાયણે દશિંદુ દ્વાયા ઇસ્રાભ ધભા અ઩નાવ્મા ફાદ ઩ણ ઩૊તાના ઩યં ઩યાખત યીત
દયલાજ૊ ઩ા઱તા શ૊લાના ઉલ્રેક૊ ભ઱ે છે .”

 તેલીજ યીતે, ખીનાન, વાદશત્મ૊ના અને ઩યં ઩યાના મ ૂ઱ વાય ઩યથી વભજાઈ આલળે
ઔે ઩ીય વદરૂદ્ઙીનન૊ મુખ્મ ઉદ્ઙે ળ ર૊ઔ૊ને ધીયે -ધીયે ત્રણ (3) ચયણભાં તેભન૊ ધભા
઩દયલતાન ઔયાલલ૊. જે ઩દ્ચતત તેભણે અ઩નાલી શતી તે કાવ ધભા િચાયના ઢાંચા
ઉ઩ય આધાદયત શતી.
31

઩ીય વદરૂદ્દીનની ઩દ્ધતત

ચયણ 1: ગબામલસ્થા

 તળષ્મ૊ને નૈતતઔ અને વૈદ્ચાંતતઔ મ ૂરમ૊ના ભદદ દ્વાયા વત઩ંથ ધભાન૊ વય઱
ફ૊ધ આ઩લાભાં આલત૊. િલચન૊, ખીનાન૊ અને વાદશત્મ૊ભાં, ર૊ઔ૊ની બા઴ા
અને ફ૊રી ઉ઩મ૊ખ ઔયી, સ્થાતનઔ વાંઔેતતઔ ઩દયબા઴ા, જેભઔે અરક
તનયં જન (આ લણાનીમ), ગુરુ બ્રહ્ા (ભ૊શમ્ભદ), નય નઔરંઔ (અરી), નય
(ઇભાભ), ગટ-઩ાટ, જા઩ લખેયે, ને લા઩યલાભાં આલતી.
 ગ્રાભ જન૊ની બા઴ાભાં, ઉિભ કુળ઱તા લા઩યીને કાવ ખીનાન૊ યચલાભાં
આવ્મા, જેથી ર૊ઔ૊ને તેભના ઩યં ઩યાખત બજન૊ જેલી રશેજત ભ઱ે , જેભાં
઩ીય વદરૂદ્ઙીન ઩૊તાને ગુય વશદે લ અને ગુય શદયશ્ચંિની ઉ઩ાતધ આ઩ે છે .
 દશિંદુભાંથી મુવરભાન ફદરલાની િદિમાને વય઱ ફનાલલા ઩ાછ઱ બાય
આ઩લાભાં આવ્મ૊ છે . 32

16
 20-Apr-2011

઩ીય વદરૂદ્દીનની ઩દ્ધતત

ચયણ 2: ભધ્મભ અલસ્થા

 ફીજા ચયણભાં તળષ્મ૊ને એઔાંતભાં ભધ-યાત્રે જ઩ ઔયલા ભાટે ગુરુ
ભંત્ર / વત ળબ્દ આ઩લાભાં આલે છે .
 તળષ્મ૊ને જાણ ઔયલાભાં આલે છે ઔે બખલાન તલષ્ણુન૊ દવભ૊
અલતાય અરી રૂ઩ે અયફ કંડભાં જન્ભી ચ ૂક્ય૊ છે અને શારે
“ઇભાભ”ના રૂ઩ભાં ઈયાનભાં લવે છે .
ૂ ભાં નલા અનુમામી઒ વત઩ંથને ઩૊તાની જૂની શ્રદ્ચાને ઩ ૂય૊
 ટંઔ
઩ાડતુ ં એઔ ઩ ૂયઔ તયીઔે જ૊તાં થઈ જામ છે . ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફં ય
અને અરીને ઩૊તાના ઩ ૂલાજ૊ની ઩યં ઩યા વાથે સુવખ ં ત વભજે છે .

33

઩ીય વદરૂદ્દીનની ઩દ્ધતત

ચયણ 3: ઩યીલતમન અલસ્થા

 તળષ્મ૊ને ધ્માનભાં રીન ઔયી દે લા ઩ય બાય આ઩લાભાં આલે છે .
 તૈમાય ઩છી નલા અનુમામી઒ને તેભના જૂના યીત દયલાજ૊થી તલમુક ઔયલાનુ ં ઔાભ
઩ીય વદરૂદ્ઙીનએ ળરૂ ઔયુ.ું દશિંદુ઒ની દિમા઒ની તઔા ના આધાયે તનિંદા ઔયલાનુ ં ળરૂ
ઔયુ,ું જેલા ઔે લણા બેદ, મુતતિ ઩ુજા, ધાતભિઔ સ્નાન, દશિંદુ દપર૊વ૊પીની ૬ મુખ્મ તલચાય
લા઱ી ળા઱ા઒, વન્માવ અને ત્માખની ઩યં ઩યા, લખેયે.
 કયે કય ઩ીય વદરૂદ્ઙીનએ ર૊ઔ૊ની શ્રદ્ચા નુ ં વોમ્મ યીતે ઇસ્રાભી ઔયણ ઔયી નાખ્યુ ં શત.ું
઩ણ તેની વાથે વાથે, તેણે ર૊ઔ૊ની વંસ્કૃતત વાથે ક્યાયે ઩ણ અડચણ ઊબી નશ૊તી
ઔયી. આના ઔાયણે દશિંદુ જન વમુદામે બાયતીમ રૂ઩ ધયાલતા ઇસ્રાભના તવદ્ચાંત૊ને
અ઩નાલી રીધ૊.

34

17
 20-Apr-2011

ધભા ઩દયલતાન સ ૂત્ર


ાંુ ઈ શાઈ કોર્મ નો ૧૮૬૬નો તલખ્માત આગા ખાન કેવનો તનષ્ક઴મ
મફ
 ધભા ઩દયલતાનના સુત્ર રૂ઩ે ઈસ્ભાઈરી દાઈ઒ને (ધભા િચાયઔ) તનદે ળન આ઩લાભાં આવ્યું શત ું
ઔે. “જ૊ તેભણે એઔ ઈવાઈને િબાલભાં રઈને ધભા ઩દયલતાન ઔયવું શ૊મ ત૊ તેભણે મહદ ૂ ી઒ના
જીદ્ઙી઩ણા અને મુવરભાન૊ના અજ્ઞાન ઉ઩ય રાંફી ચોંડી લાત૊ ઔયલી. ઈવાઈ ધભાના મુખ્મ
ભાન્મતા઒ ઩ય શ્રદ્ચા દળાાલીને ધીયે થી ઈળાય૊ મ ૂઔી દે લ૊ ઔે એ ફધું વાંઔેતતઔ છે અને તેભાં ઔંઈ
ભ૊ટ૊ યશસ્મ છે . તેવ ું સુચાલલી, તેની વાચી શઔીઔત પક્ત ઈસ્ભાઈરી ધભા આ઩ી ળઔે તેલી લાત૊
ઔયલી. ઈવાઈ઒એ ક્યાંઔ વાચી લાત વભજલાભાં ભ ૂર ઔયી છે અને વાચ૊ ધભા એજ છે જે
ઈસ્ભાઈરી ધભા િચાયઔ ફતાલે તે.”
 તેલીજ યીતે, જ૊ એઔ મહદ ૂ ીન૊ ધભા ઩દયલતાન ઔયાલલ૊ શ૊મ ત૊ તેભણે ઩શેરાં ઈવાઈ અને
મુવરભાન૊ તલરૂદ્ચ ફ૊રી તેન૊ તલશ્વાવ જીતીને ઔશવું ઔે વાચ૊ ભાતવમા આલળે અને એ ઔ૊ઈ નદશ
઩ણ અરી છે .
 વાય: મોજના એલી છે કે ઩શેરાાં અનુમામીઓના ઩ોતાના જુના ધભમનો પ્રચાય કયલો અને તેની
વાથે બ઱ી તેનો તલશ્વાવ જીતી તેણે ધીયે ધીયે એભ વભજાલવુાં કે એ જે કાં ઈ ધભમ ઩઱ે છે એ પક્ત
વાાંકેતતક છે . વાચો બગલાન અરી છે અને વાચો ધભમ તળમા મુવરભાન ધભમ છે . 35

1.5 ઈભાભ અને અકંડ જમ૊ત, ઔે

ઇસ્રાભી નુય, ઩ાછ઱ની ધાયણા

બખલાન તલષ્ણુન૊ જીલતા રૂ઩ ખણાતા ઈભાભ૊ની શ્ુકરા..ં
અને બ્રહ્ાંડની ઉત્઩તિનુ ં મ ૂ઱ ધયાલતી,
અકંડ જમ૊ત (જેણે ઇસ્રાભભાં નુય ઔશેલામ છે ) ઩ાછ઱ની ધાયણા

36

18
 20-Apr-2011

ઈભાભ અરી
તલષ્ણુન૊ ૧૦ભ૊
અલતાય
આ ખચત્ર નીચે જણાલેર ઇટરી
લેફવાઈટ ઩યથી રેલાભાં આલેર
છે .
http://www.tradizionesacra.it
/imamali-krishna-vishnu.htm

37

ઈભાભ અને અકંડ જમ૊ત ...


 ળરૂઆતથીજ ઇસ્રાભ (અને ઇસ્ભૈરીસ્ભ)ભાં ઩ેખફ ં ય અને ઈભાભને
િાધાન્મ આ઩લાભાં આવ્યુ ં છે . ભશત્લના ઔાભ ભાટે બરે તેભણે બખલાન
એ ઩વંદ ઔમાા શતાં, ઩ણ તે઒ વાધાયણ નાળલાન ભાણવ જ શતા.
 વાધાયણ ભાણવથી પક્ત ચદડમાતી બુદ્ધદ્ચન૊ પયઔ શત૊.
 વભમ જતાં આ ચદડમાતી બુદ્ધદ્ચ ધીયે -ધીયે લધુ ને લધુ દૈ લી થતી ખઈ
અને અન્મ તલચાય ધાયા઒ના િબાલ તેભજ ઇસ્રાભનાં યશસ્મભમ
તવદ્ચાંત૊ના ઔાયણે એ અકંડ જમ૊ત (એણે અયફીભાં “ન ૂય” ઔશેલામ છે )
ફની ખઈ.

38

19
 20-Apr-2011

... ઈભાભ અને અકંડ જમ૊ત ...


 જેભ વત઩ંથી “કાના”નુ ં નાભ ફદરીને જમતત ભંદદય ઔયલાભાં આવ્યુ,ં તેલીજ યીતે વત઩ંથી
કાનાભાં ફ઱તી “ઇસ્રાભી નુયનુ”ં નાભ ઩ણ ફદરીને “અકંડ જમ૊ત” ઔયલાભાં આવ્યુ.ં એન૊
ભતરફ, વત઩ંથી ભંદદયભાં જે અકંડ જમ૊ત ફ઱ે છે , તે લાસ્તલભાં “ઇસ્રાભી નુય” છે . તેન૊ દશિંદુ
ધભા વાથે ઔ૊ઈ વંફધ
ં નથી.
 દદવ્મતા શ૊લાના ઔાયણે, આ લસ્ત,ુ ઈભાભ અને ઩ેખફ ં યભાં િખટ થયુ,ં જેના ઔાયણે તે ઔામભી
અને અતલનાળી ફન્યુ.ં તવદ્ચાંત એલી યીતે તલઔસ્મ૊ ઔે એ લસ્ત ુ શંભેળા ઈભાભ અરીના લંળભાં એઔ
ચ૊ઔવ રીટી/દ૊યીભાં ખાદી઩તત ત઩તા દ્વાયા તેનાં તનભાતા ઉિધીઔાયી ઩ુત્રભાં કુ દયતી યીતે
ઉતયત ું આલે છે એવું આ ર૊ઔ૊ ભાને છે .
 અકંદડત દ૊યી િભાણે શાર ઈભાભનુ ં અક્સ્તત્લ છે . તેલીજ યીતે બતલષ્મભાં ઩ણ શંભેળા અક્સ્તલ
યશળે. આ વંવાયની યચના થઈ તે ઩શેરાંથી આ દ૊યીભાં ક્યાયે મ કંડન નથી થયુ.ં

39

... ઈભાભ અને અકંડ જમ૊ત


 એના ઩દયણાભે, અનુમામી઒ એવુ ં ભાનલા રાગ્મા ઔે શ્ુન્દ્ષ્ટની
યચના ઩ાછ઱ જે ળક્ક્ત છે , તેજ ળક્ક્ત “ઈભાભીમત”ની અંદય છે .
અને એટરા ભાટે ઩શેર૊ ઈભાભ, એટરે અરી, અને તેનાં ઩છીના
ઈભાભ૊ અને શ્ુન્દ્ષ્ટના યચૈતા, એટરે બખલાન, આ ફધુ ં એઔજ છે .
 એટરે, તાદઔિઔ યીતે, દશિંદુ ભાન્મતા મુજફ, બખલાન તલષ્ણુન૊
અલતાય રેલાની શૃક ં રા ચાલું યાકીને અરીએ અલતાય રેલાની
લાત૊ ખ૊ઠલી છે .

40

20
 20-Apr-2011

1.6 સ ૂપી આલયણ


સ ૂપી તવદ્ચાંત૊નુ ં ગ્રશણ ઔયવુ...
ં

41

સ ૂપી આલયણ ...


 વત઩ંથ ધભાના વાદશત્મભાં, ઩શેરાથી તૈમાય, બાલ વ્મક્ત ઔયલાની, સ ૂપી
યીત અ઩નાલીને રેકઔ૊એ ઩૊તાની બાલના઒ અને નૈતતઔ મ ૂલ્મ૊ને યજુ
ઔમાા છે .
 ત્માય ઩છી, સ ૂપી િતીક્લાદ (symbolism)ન૊ સ્લરૂ઩ લા઩યીને, આંતદયઔ ઔે
ફાહ્ય યીતે, ચ૊યી છુ઩ી તેભના િતતફંતધત (ઇસ્રાભ વંફધં ી) ઉદ્ઙે ળને વાંઔેતતઔ
યીતે ગુવાડી દે લાભાં આલે.
 વાદશત્મના રેકઔન૊ વંદેળ આ઩લા ઩ાછ઱ન૊ રક્ષ ઩શેરાથી જાણલા લખય
આલા ખફન ઩યં ઩યાખત વાદશત્મ૊ની વાચી વભજ રેલી ફહુ ઔઠીન છે .

42

21
 20-Apr-2011

... સ ૂપી આલયણ


 વત઩ંથી ઩ીય દ્વાયા વાભાન્મ જીલનભાં ઩ણ સ ૂપી આલયણન૊ વપ઱
ઉ઩મ૊ખ ઔમો છે .
 આજે ઩ણ “ળમ્વ તફયે ઝ” ઔે જેભને મુરતાનભાં ઩ીય “ળમ્વ” ઔશેલાભાં
આલે છે , શવન દમાા (શવન ઔફીરુદ્ઙીન) અને ઉચની ફાજુના શાજી વદય
ળાશ (઩ીય વદરુદ્ઙીન) ને સ ૂપી ઩ીય તયીઔે ભાનલાભાં આલે છે .
 ઩ીયાણાના ઈભાભ ળાશને ઩ણ સ ૂપી ઩ીયની ઉ઩ભા આ઩લાભાાં આલેર
છે .

43

1.7 સ ૂપી બાલ


સ ૂપી બાલના પામદા અને ખેયપામદા઒...

44

22
 20-Apr-2011

સ ૂપી બાલ ...


 સ ૂપી બાલભાં ફાહ્ય આચયણ ઩ય ક્યાયે મ બાય આ઩લાભાં આવ્મ૊ નથી. શભેળાં સ ૂપી
ઉ઩દે ળને ભશત્લ ખણયુ ં છે .
 ધાતભિઔ જીલનભાં નૈતતઔ અને આધ્માજત્ભઔ ઩઱૊ ઩ય ધ્માન આ઩ીને, સ ૂપી બાલભાં
ક્યાયે ઩ણ ફાહ્ય આચયણ ઩ય ઔ૊ઈ તલળે઴ રક્ષ નથી આ઩લાભાં આવ્યુ.ં
 આ લસ્ત ુ એઔ ફાજુ પામદાઔાયઔ શતી, ત્માયે ફીજી ફાજુ એટરીજ જ૊કભી શતી.
 િભુની દૈ તનઔ િાથાનાન૊ ઩ાઠ ઔયલા ભાટે ઔ૊ઈ ફંધન ન શ૊લાના ઔાયણે દશિંદુ
અનુમામી઒ને લટરાલલાનુ ં ઔાભ ફહુ વય઱ ફની ખયુ.ં
ાં ધયાલતા ફાહ્ય ચચન્શોના અબાલને કાયણે, હશિંદુ ધભમની ઩કડ
 ઩ણ ઇસ્રાભ વાથે વાંફધ
તેભના ઩ય કામભ યશે તેલી ળક્યતાઓ ફની યશી.

45

... સ ૂપી બાલ


 આના ઔાયણે જે અનુમામી઒ કયા ઈસ્ભાઈરી તલચાય ધાયાને ભાનતા શતા, (દાકરા તયીઔે
ક૊જા઒) તેલા ર૊ઔ૊, પેયપાય ઔયતા-ઔયતા, ચ૊ક૊ ઇસ્રાભ ધભા અ઩નાલતા ખમા અને દશિંદુ ધભા
અને તેની યીત દયલાજ છ૊ડતા ખમા.

 ફીજી ફાજુ જે રોકો ઈભાભળાશી ઩ીયોને ભાનતા શતા (ખોજાથી અરગ થમા ઩છી) હશિંદુત્લના
તનમતભત દફાલને કાયણે ઇસ્રાભથી રાાંફા યશેલા રાગ્મા.

 આભાં મુખ્મ મુદ્ઙ૊ એ છે ઔે ઇસ્રાભ વાથે વંફધ

ં ધયલતા ફાહ્ય આચયણના અબાલને ઔાયણે ર૊ઔ૊
દશિંદુ ધભા તયપ લ઱લા રાગ્મા.

 આ મુદ્ઙાના રીધે, ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ ઉ઩મ૊ખ ઔયીને, ઩૊તાન૊ ધભા લધાયલા ભાટે
ઔેલ૊ ઉ઩મ૊ખ ઔયે છે , તે આ઩ણે આખ઱ જ૊શુ.ં

46

23
 20-Apr-2011

1.8 ધભા તવદ્ચાંત


વત઩ંથન૊ ધભા તવદ્ચાંત ઩ય એઔ આછી નજય

47

ધભા તવદ્ચાંત ...


 કુયાનભાં જણાલેર તવદ્ચાંત િભાણે, વત઩ંથ ઩ણ એઔજ બખલાન,
શ્ુન્દ્ષ્ટના યચૈતાને, ભાને છે .
 ઩ણ તેજ વભમે, વત઩ંથ દશિંદુ બખલાનના અલતાયના તવદ્ચાંતન૊
઩ણ સ્લીઔાય ઔયે છે .
 અકંડ જમ૊ત ઔે “નુય”(આખાઉ જણાલેર િભાણે) જે જીલન અને
અંતયાત્ભાનુ ં મ ૂ઱ છે , એ એઔ જીલતા વ્મક્ક્ત ઩ય ઔેન્દ્ન્િત થામ છે .
 આ ભાણવ ળયીયથી વાધાયણ ભાણવ જેલ૊જ શ૊મ છે .
48

24
 20-Apr-2011

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 ઩ણ એ અકંડ જમ૊ત અતલબાજીત શ૊લાના ઔાયણે, અરખ-અરખ જગ્માએ
ટુઔડાભાં ન યશી ળઔે એટરે બખલાન અને જમ૊ત-ધાયઔ વ્મક્ક્ત લચ્ચે વં઩ ૂણા
વભીઔયણ શ૊મ છે .

 આ દદવ્મ વ્મક્ક્ત ફીજ૊ ઔ૊ઈ નદશ ઩ણ ઈભાભ શ૊મ છે જે અરીન૊ (મુશમ્ભદ

઩ેખફ
ં યન૊ જભાઈ) લંળજ અને વીધી યે કા/દ૊યીન૊ ઉિયાતધઔાયી શ૊મ છે .

 ઈભાભને, એઔ દદવ્મ તેજ ધયાલત૊, ર૊ઔ૊ના નેતા તયીઔે ભાનલાભાં આલે છે

અને દુતનમાભાં શંભેળા ઈભાભની શમાતી શ૊મ તેવ ું ઩ણ ભાનલાભાં આલે છે .

49

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 શીન્દુ ઒ના ચાય યુખ૊ન૊ તવદ્ચાંત રઈને, વભમ ચિને ૪ યુખભાં તલબાજીત ઔયલાભાં આવ્યું છે .
 દયે ઔ યુખને અને ઔા઱ભાં બાખરા ઔયલાભાં આવ્મા છે , જેભાં બખલાને અમુઔ રૂ઩ભાં અલતાય
રીધ૊ છે .
1. ઩શેર૊ યુખ, વતયુખ, અને તેના ચાય ઔા઱ભાં ભચ્છ, ઔચ્છ, લયાશ અને નયતવિંશ અલતાય
થમા.
2. ફીજ૊, ત્રેતાયુખ અને તેભાં ત્રણ ઔા઱ અને તેનાં ત્રણ અલતાય લાભન, ઩યશુયાભ અને યાભ
અલતાય થમા.
3. ત્રીજ૊, દ્વા઩ય યુખભાં ફે ઔા઱ જેભાં કૃષ્ણ અને બુધ અલતાય થમા.
4. છે લ્રો અને તનણામમક યુગભાાં, ક઱ીયુગભાાં, એક કા઱ છે , તેભાાં એકજ અલતાય “અરી”નો છે .
 આલી યીતે દશિંદુ઒ના ૧૦ અલતાયના તવદ્ચાંતને વભજાલલાભાં આવ્મ૊ છે અને છે લ્રા ઔા઱ભાં
ઇસ્રાભને જ ભાણવ જાતન૊ ધભા ફતાલલાભાં આવ્મ૊ છે . 50

25
 20-Apr-2011

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 દયે ઔ અલતાય રેલા ઩ાછ઱ બખલાનન૊ મુખ્મ શેત ુ ઔ૊ઈ
કાવ દૈ ત્મને ભાયલાન૊ છે .
 એલીજ યીતે, ઔખર યુખભાં, “ઔખરિંખ૊” નાભના દૈ ત્મને
“તનષ્ઔરંઔી નાયામણ” ઈભાભ આલીને ભાયળે.
 ઔખરયુખ ભાટે અથલા લેદ યચલાભાં આવ્મ૊ છે અને ફીજા
અન્મ લેદ૊ને યદ્ઙ ઔયલાભાં આવ્મા છે , એભ ઔશેલાભાં આવ્યુ ં
છે .
51

અલતાય | ભાતા | ત઩તા | ઩ત્ની | ગુરુ | તીથમ | ક્ષેત્ર | દૈ ત્મ | લેદ | બક્ત | વ ૃત | યુગ | ભાંત્ર

52

26
 20-Apr-2011

હશિંદુ
ધભમભાાં
લાયી
મજ્ઞ જેવુાં
કાં ઈ નથી

53

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 ખીનાન િભાણે, નઔરંઔી અલતાય ઩તશ્ચભથી આલળે (અરાભત, ઈયાન તયપન૊
વંદબા)
 તેન ુ ં મુખ્મ ઔામા દાનલ૊ વાભે રડલાનુ ં છે અને કાવ ઔયીને ઔખરિંખા/ઔખરિંખ૊ અને તેની
દુષ્ટ અને ઩ા઩ી ઔભોન૊ અંત રાલલાન૊ છે .
 ઈભાભ ભશદીના શાથે ઔખરિંખાન૊ અંત એ અલતાય રેલા ઩ાછ઱ની મુખ્મ ભ ૂતભઔા
યશેળ,ે જેના ઔાયણે ઔખરયુખન૊ અંત આલળે.
 ત્માય ફાદ તનષ્ઔરંઔી નાયામણ, તલશ્વ કુંલાયીઔા (કુંલાદયઔા ધયતી) વાથે રગ્ન ઔયળે.
 જે જગ્માએ રગ્ન થળે એ જગ્મા કુંલાદયઔા ક્ષેત્ર તયીઔે ઒઱કાળે અને ત્માં ઈભાભ
ળાશની ઔફય શળે.

54

27
 20-Apr-2011

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 ઔખરિંખાને દૈ ત્મ૊ના યાજા તયીઔે યજુ ઔયલાભાં આલેર છે ઩ણ તેની ઩ત્ની
સુયજા યાણી (દશિંદુ ઔલ્ઔી ઩ુયાણભાં તેન૊ ઉલ્રેક નથી) ધાતભિઔ છે અને
ધભા ઩દયલતાન ઔયીને વત઩ંથ ધભા અ઩નાલેર૊ છે .

 ઩૊તાની જલાફદાયી ઩ ૂયી ઔયતા જે લપાદાય અનુમામી઒ છે , તે઒ ફચી

જળે, અને એઔ ગુપ્ત ઩યં ઩યાના વભ્મ ફનળે અને તેભણે “યીકીવય”
અને “ભ૊નીન” ઔશેલાભાં આલળે.
 ૧૨ ઔય૊ડ ભાણવ૊ને (૧૨ ઔય૊ડીની વ૊ફત) ભ૊ક્ષ ભ઱ળે અને િભુના
ફતાલેર યસ્તા ઩ય ચારીને અભયા઩ુયી (તલળે઴ સ્લખા) ભ઱ળે, જમાં
પક્ત વાચા વત઩ંથી઒જ જઈ ળઔળે. 55

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 લપાદાય વત઩ંથી઒ શજાય૊ લ઴ો સુધી યાજ ઔયળે. બખલાન ફધા
જીલ૊ના ઔભોન૊ દશવાફ યાકળે અને તેના િભાણે તેભણે વજા ઔયળે ઔે
વાયા ઇનાભ આ઩ળે.
 સુય અને ઩દયબા઴ા દશિંદુ ઩ોયાખણઔ ઔથા઒ ભાંથી રેલાભાં આલી છે . ઩છી
બરે તે ઔલ્ઔી ઩ુયાણ શ૊મ ઔે ઩છી બાખલત ઩ુયાણ જેલા અન્મ ઩ુયાણ.
 બાયત ઉ઩ભશાદ્વી઩ભાં તનઝાયી ઩યં ઩યાના યીલાજ િભાણે, આલા દશિંદુ
મ ૂલ્મ૊ભાં ફદરાલ ઔયીને તેભણે ઇસ્રાભી યં ખ આ઩ી દે લાભાં આવ્મ૊,
જેના ઔાયણે ધભાભાં ઇસ્રાભી મ ૂલ્મ૊ ળાભેર ઔયી ળઔામ.

56

28
 20-Apr-2011

... ધભા તવદ્ચાંત ...


 ઉ઩યાંત, તેભની ઩૊તાની અને ઇસ્રાભી ઩દયબા઴ાન૊ ઩ણ વભાંતય લ઩યાળ
ચાલુ યાખ્મ૊, જેભ ઔે તનષ્ઔરંઔી અલતાય જેને “ભશદી” અને “ઔૈ મભ” ઩ણ
ઔશલાભાં આલે છે , “સ્લાભી યાજા ળાશ”, “યીકીવય” (લપાદાય) “ભ૊ભીન”
લખેયે.
 તનષ્ઔરંઔી નાયામણની વેનાભાં દશિંદુ ઩ોયાખણઔ ઔથા઒ના ઩ાત્ર૊ અને ઇસ્રાભી
વ્મક્ક્ત઒ન૊ ળભાલેળ છે .
 દશિંદુ઒ભાંથી ભશાબાયતના ઩ાત્ર૊ જેભ ઔે ઩ાંચ ઩ાંડલ૊, કુંતી, િો઩દી લખેયે
અને અન્મ ઔથા઒ભાંથી યાજા શયીળચંિ અને બક્ત િશરાદન૊ ઩ણ
વભાલેળ છે .
57

... ધભા તવદ્ચાંત


 બમાનઔ વજાથી ફચલા ભાટે એઔ લપાદાય વત઩ંથી઒ની જલાફદાયીભાં;
 “઩ાલ઱” ઩ીલાનુ ં આલે છે , તેભજ
 ઈભાનદાયીથી ધાતભિઔ ઔય એટરે “દવ૊ન્દ” અને “રાખા઒” અચ ૂઔ ચ ૂઔલલાનુ ં
઩ણ આલે છે .

 બાયતીમ તનઝયી઒ દ્વાયા વાચલેરા “ભયણ૊઩યાંત” લાત૊ અને “તાયણશાય”

રેક૊ ઩યથી જાણ થામ છે ઔે દશિંદુ ધભાની ઐતતશાતવઔ અને ઩ુયાણીઔ લાતાા઒
઩યથી િેયણા રેલાભાં આલી છે . ઩યં ત ુ તેને આકયી અને મુખ્મ ળૈરી અને
દદળા પક્ત ઈસ્ભાઈરી તલચાયધાયા (દપર૊વ૊પી) આ઩ે છે .
58

29
 20-Apr-2011

1.9 દવ અલતાય
(વત઩ંથી આવ ૃતિ)

ફશાયથી દશિંદુ રૂ઩ ધયાલતા વત઩ંથી દવ અલતાયન૊...
વાચા દશિંદુ દવ અલતાય વાથે...
ઔ૊ઈ વંફધ ં ન શ૊લા ઩ાછ઱ના અમુઔ ઔાયણ૊

59

60
બખલાન તલષ્ણુના અલતાય (વત઩ંથી઒ િભાણે) દળાા લતુ ં તળરા રેક

30
 20-Apr-2011

બ્રહ્ા (શ્ુન્દ્ષ્ટના યચૈતા) 1 ત઩તા

2 ભાતા
઩ત્ની
1) ભછ અલતાય 2) ઔછ અલતાય 3
4 ખ૊ય / ગુરુ
઩યે ભરુ ક 1 ઩યીક્ભરુ ક 1 ક્ષેત્ર
5
ળંકાલતી 2 ઔભરાલતી 2 6 દૈ ત્મ

ચંદડઔા 3 ફેચયાજી 3 7 યાજા

ભનધાતા એઔારૂકી 8 લંળજ૊

4 4
બાખ઩ુય / 5
શેભ઩ુય / દ્વાયાભાતી 5 ભાનવવય૊લય

ળંકાસુય 6 ભધુઔેતાફ 6

રૂ઴ભાખત 7 અભયીળ 7
઩છીની
સ્રાઈડ
ભાનેત -> ઉગ્રવેન -> લંળયતન -> દઔાએત ->
અજાવ ૃત -> બ્રેવ઩ટ -> 8 ઔાજભ -> િજા઩ત -> 8
આવ૊ભંતયા -> ઩યીઔભરક ુ દાધભરૂકી 61

અખાઉ
1 ત઩તા
સ્રાઈડ
2 ભાતા
઩ત્ની
3) લયાશ અલતાય 4) નયતવિંશ અલતાય 3
4 ખ૊ય / ગુરુ
દાધભરૂકી 1 અભયીક 1 ક્ષેત્ર
5
઩દ્માલતી 2 ચંિાલતી 2 6 દૈ ત્મ

વ૊મ્મ 3 તુરજા બલાની 3 7 યાજા

એઔાસુય અભયતેજ 8 લંળજ૊

4 4

ભામા઩૊ય / બેનઔાસુય 5 ઔાશ્ભીય/ ચયના઩ ૂયી 5

ભ૊યધ્લજ 6 શયણ્મઔશ્મ઩ 6

ધ ૃલ 7 િશરાદ 7
઩છીની
સ્રાઈડ
રૂ઩ંઔ -> કરી઩ત -> 8
ભાનએત -> લંળલધાન - 8
ખોતભ -> અભયીક > ર૊ચન -> ઔવભરૂકી
62

31
 20-Apr-2011

અખાઉ
1 ત઩તા
સ્રાઈડ
2 ભાતા
઩ત્ની
5) લાભન અલતાય 6) ઩યશુયાભ અલતાય 3
4 ખ૊ય / ગુરુ
ઔવભરૂકી 1 જભદખની 1 ક્ષેત્ર
5
રીરાલતી 2 ુ ા
યે ણઔ 2 દૈ ત્મ
6
ઔ૊દઔરા 3 -- 3 7 યાજા

વશજાનંદ જનઔ તલદે શી 8 લંળજ૊

4 4
ઔ૊મરા ઩ાટણ / 5 ભામા઩ુય / ઔ૊મરા 5
લંથારી
ફરીયાજા 6 ળસ્ત્ર અજુ ાન 6

-- 7 -- 7
઩છીની
સ્રાઈડ
યઘુ -> નઘુ -> જેજાએત -
ભનધાતા -> ઩ ૃથ્લીજ -> 8 > ઔેલરીઔ -> એજે઩ાર - 8
અવયત -> જભદખની
> દવયથ 63

અખાઉ
1 ત઩તા
સ્રાઈડ
2 ભાતા
઩ત્ની
7) યાભ અલતાય 8) કૃષ્ણ અલતાય 3
4 ખ૊ય / ગુરુ
દવયથ 1 લાસુદેલ 1 ક્ષેત્ર
5
ઔોળલ્મા 2 દે લઔી 2 દૈ ત્મ
6
વીતા 3 રૂઔભણી 3 7 યાજા

લતળષ્ઠ લેદ વ્માવ 8 લંળજ૊

4 4

અમ૊ધ્મા઩ ૂયી 5 ખ૊કુ ર / ભથુયા 5

યાલણ 6 ઔંવ 6

શયીળચંિ 7 વશદે લ 7
઩છીની
સ્રાઈડ
઩દભ -> વેસ્થાન ->
રલ -> ઩દભ -> ઩યીક - 8 ફેરસ્થાન -> લેણી 8
> લીય઩ાર -> લાસુદેલ
લછયાજા -> તવિંશયાજા 64

32
 20-Apr-2011

અખાઉ
1 ત઩તા
સ્રાઈડ
2 ભાતા
10) તનષ્ઔરંઔી નાયામણ ઩ત્ની
9) બુધ અલતાય મુયતઝા અરી 3
4 ખ૊ય / ગુરુ
તવિંશયાજા 1 અબુ તારેફ 1 ક્ષેત્ર
5
ુ ાલ
યે ણઔ 2 ફીફી પાતતભા 2 દૈ ત્મ
6
શયતવદ્ધદ્ચ 3 પાતતભા 3 7 યાજા

શંવયાજ નફી ભ૊શમ્ભદ 8 લંળજ૊

4 4
દે રભ દે ળ - ઈયાન / 5
દશભ઩ ૂયી / કુ રુક્ષેત્ર 5
કુ ંલાદયઔા

દુ મોધન 6 ઔખરિંખ૊ 6

યુતધષ્ઠીય 7 ગુપ્ત અલતાય 7

ળીળ -> વાભ -> વલુઔન -> શારૂન -> અવરભ-> 8

આદભ -> તનઝાય -> ભીજાય -> અરીમાવ ->
ભારીઆવ -> મુલ્ઔાન -> ઔાજભ -> ઔશેય -> ઩છીની સ્રાઈડ 8
ઔાએભ -> ખારીફ -> અરેફ -> ઔામભ ->
ભ૊યાદ -> મુનારેપ -> શાવભ -> ભતરફ -> 65
અબુતારેફ

10) તનષ્ઔરંઔી નાયામણ નુય વતખ૊ય નાવીય ળાશ વરાઉદ્ઙીન

–શઝયત અરી
મુવાપયીન
મુવારઔ ળાશ ળાભશુદ્ઙીન
ઈભાભ
જભારદદન
ભશબ ૂ
શવન
ળભશુદ્ઙીન
મુવાપયીન
ભસ્તાંખ
હુવૈન નવીયદદન
ભશેયદીન

ભશીઆધીન
જેનરાફદદન
શાદીન વાદશફદદન

મુભનળાશ
ભ. ફાઔય
વરાઉદ્ઙીન વદ્ર ુદદન

કરઔળાશ
જાપય
પાજર ળાશ
ઔફીરુ દ્ઙીન
ઈસ્ભાઈર તનઝાયળાશ
ઔાવભ ળાશ
ઈભાભ
નુય વતખ૊ય અશભદ ળાશ ઇસ્રાભળાશ
ળાશ
66

33
 20-Apr-2011

ઉ઩ય જણાલેર સ્રાઈડ ઩યથી

જાણલા રામઔ મુદ્ઙા઒ ...

ઉ઩ય જણાલેર સ્રાઈડ ઩યથી જાણલા રામઔ મુખ્મ મુદ્ઙા઒ આ િભાણે છે ;

1. બખલાનના ઩શેરા અલતાયથી રઈને છે લ્રા અલતાય સુધી એ અકંદડત વીધી દ૊યીભાં / યે કાભાં થમ૊ છે .
એટરે ભછ અલતાયથી રઈને મુતાઝા અરીને આલયીને, ઈભાભ ળાશ સુધીન૊ લંળ (શદયલંળ) એઔજ વીધી
દ૊યી/યે કાભાં થમ૊ છે . (કુ ઱ ફદરત૊ નથી).

2. ફીજા ળબ્દ૊ભાં, બખલાન એઔજ લંળભાં ઩ેઢી દય ઩ેઢી એઔજ યે કાભાં જન્ભ રીધ૊ છે .

3. વત઩ંથ મુજફ લંળજ૊ની આ યે કાને “શદયલંળ” ઔશેલાભાં આલે છે . (શયીલંળ મુદ્ઙાને ઩ય કાવ ધનભાં યાકજ૊).

4. બખલાન એ ઩શેરાં ૯ અલતાય બાયતભાં રીધા.

5. છે ર૊ અને ૧૦ભ૊ અલતાય બખલાને, ઈયાન દે ળભાં, રઇ રીધ૊ છે . ઔ૊ઈ ઩ણ દશિંદુ ભાટે આ લાત અજામફ
જેલી રાખળે.

6. દશિંદુ દવ અલતાય મુજફ, બખલાનન૊ દવભ૊ અલતાય ઔખરયુખના અંત વભમેજ થળે. ઩ણ વત઩ંથી દવ
અલતાયભાં બખલાને ૧૦ભ૊ અલતાય રઈ રીધ૊ છે .
67

... ઉ઩ય જણાલેર સ્રાઈડ ઩યથી

જાણલા રામઔ મુદ્ઙા઒
7.

૧૦ભ૊ અલતાય ફીજ૊ ઔ૊ઈ નથી. એ છે ઇસ્રાભના સ્થા઩ઔ, ભ૊શમ્ભદ
઩ેખફ
ં યના જભાઈ, શઝયત અરી. અને અરી જ ઩શેરા ઈભાભ છે .
8. ભાણવના નાળલાન ળયીયની વીભા઒ના ઔાયણે બખલાન એટરે અરી
તેભના લંળજ૊ની એઔ તનતશ્ચત યે કાભાં ઉિયાતધઔાયીના રૂ઩ે ઩ાછા જન્ભ
રેતા યશેળ.ે
9. આ યે કાને ઈભાભ ળાશથી રઈને તેભના દીઔયા નય ભશમ્ભદ ળાશ સુધી
જ૊ડલાભાં આલી છે જેના ઔાયણે નય ભશમ્ભદ ળાશ તેભના વભમ
ઔા઱ભાં જીલતા ઈભાભ, એટરે અરીન૊ અલતાય, એટરે બખલાન
તલષ્ણુન૊ અલતાય, ફતાલલાભાં આલે છે .
68

34
 20-Apr-2011

શલે આ઩ણે વત઩ંથી દવ અલતાય ઉ઩ય

઩ડેર૊ “દશિંદુ ઩ડદ૊” ઉ઩ાડીને લાસ્ત ુ શઔીઔત
જ૊ઈએ...

69

઩ડદ૊ શટાલીએ ...


 ઩શેર૊ અલતાય, ભછ અલતાય, એટરે ભછરીના લંળભાં ભાણવ૊ જન્ભે
અને તેભાં ઔછ એટરે ઔાચફ૊ અને ઩ાછા ભાણવ૊. તેના ઩છી લયાશ
એટરે સુલય અને તેના લંળભાં ભાણવ૊ અને ત્માય ઩છી નય+તવિંશ.
 દશિંદુ ધભાભાં આ઩ે વહુ ં જાણીએ છીએ ઔે નયતવિંશ અલતાયભાં નયતવિંશ
બખલાનના ઔ૊ઈ ભાતા ઔે ત઩તા નશ૊તા. જમાયે િશરાદને તેભના
ત઩તાએ ધકધકતા ર૊કંડના થાંબરાને ખ઱ે રખાડલાનુ ં ઔહ્ું ત્માયે
ર૊કંડન૊ થાંબર૊ પાડીને બખલાને નયતવિંશ અલતાય રીધ૊. બખલાન
જન્મ્માં નશ૊તા તે઒ િખટ થમા શતા.
 દશિંદુ ળાસ્ત્ર૊ભાં બખલાન નયતવિંશના ભાતા ત઩તાન૊ ક્યામ ઉલ્રેક નથી.
70

35
 20-Apr-2011

... ઩ડદ૊ શટાલીએ ...


 ત્માય ઩છી, વત઩ંથી દવ અલતાયભાં, નય+તવિંશના લંળભાં ઩ાછા ભાણવ૊ જન્મ્માં.
 બખલાન ઩યશુયાભએ ક્યાયે મ રગ્ન નશ૊તા ઔમાા. આ લાત ત૊ િખ્માત છે . તે઒ અકંડ
બ્રહ્ચાયી શતા. ઩ણ વત઩ંથી દવ અલતાયભાં તે઒ના રગ્ન થમા શતા અને તેભના લંળજ૊ ઩ણ
શતા.

 દશિંદુ઒ િભાણે ઩યશુયાભ તલષ્ણુન૊ અંળ અલતાય શતા અને તેભન૊ અલતાય, યાભ અલતાયના
વભમ ઔા઱ભાંજ થમ૊ શત૊. ઩ણ વત઩ંથી઒ િભાણે ઩યશુયાભ અલતાયના લંળભાં ૭ભી ઩ેઢીએ
યાભ જન્મ્મા છે .
 દશિંદુ઒ ભાટે આ લાતાા ઩ ૂયે ઩ ૂયી ક૊ટી છે અને ચ૊કી ફનાલટી છે .
 ત્માય ઩છીન૊ અલતાય બખલાન યાભન૊ છે .
 આ઩ણે જાણીએ છીએ ઔે બખલાન ઩યશુયાભ ત૊ એઔ બ્રાહ્ણ શતા, ત૊ તેભના લંળભાં બખલાન
યાભ જે સ ૂમાલળ
ં ી શતા, તે ઔેભ જન્મ્માં.
71

... ઩ડદ૊ શટાલીએ ...


 આખ઱ લધીએ, વત઩ંથી દવ અલતાય ઔશે છે ઔે યાભે યાલણને ભાયીને યાજા
શયીળચંિને તામાા.
 યાજા યાભ અને યાજા શયીળચંિની લાતાા઒ આ઩ણે વહએુ વાંબ઱ે રી છે . ફન્ને
લાતાા઒ લચ્ચે ઔ૊ઈ વંફધ
ં નથી. ત૊ ઩છી વત઩ંથી દવ અલતાયભાં વંફધ ં ક્યાંથી
઩ેદા ઔયી રીધ૊.
 ત્માય ઩છીન૊ અલતાય છે બખલાન યાભના લંળભાં બખલાન કૃષ્ણન૊.
 દશિંદુ ઩ુયાણ૊ િભાણે, બખલાન કૃષ્ણ ચંિલંળી શતા અને બખલાન યાભ સુમલ
ા ળ
ં ી.
આન૊ ભતરફ ફન્ને એઔ લંળના નશ૊તા. ઩ણ વત઩ંથ દવ અલતાયભાં ફન્નેને એઔજ
લંળભાં જન્ભાવ્મા છે .
 વત઩ંથી ધભા િચાયઔ૊એ ઩ાછી ગ૊ય ભ ૂર ઔયી. 72

36
 20-Apr-2011

... ઩ડદ૊ શટાલીએ ...


 લંળ આખ઱ લધાયતા એ ઔશે છે ઔે બખલાન કૃષ્ણના લંળભાં ઩દુભાન, ઩છી વેસ્થાન
અને ફેરસ્થાન લખેય થમા.
 ઩ણ ઩દુભાનના દીઔયા અતનરુધ ત૊ ભ ૂરાઈ ખમા. અશીં ઩ણ ઩ાછી ભ૊ટી ભ ૂર ઔયી
નાકી.
 કૃષ્ણના ૮ ભા લંળભાં બુધ અલતાય જન્ભાલી દીધા. ઩ણ આ઩ણે વહુ ં જાણીએ છીએ
ઔે કૃષ્ણ અને બુધ લચે ૨૫૦૦ લ઴ોન૊ અંતય છે . વાધાયણ યીતે ૮ ઩ેઢી ૨૦૦ થી
૩૦૦ લ઴ોભાં થઇ જામ. ઩ણ અશીં અંતય ૨૫૦૦ લ઴ાન૊ છે . આ ઩ણ વાખફત ઔયે છે
ઔે વત઩ંથધભાન૊ બુધ અલતાય એ વાચ૊ બુધ અલતાય નથી.
 વત઩ંથી દવ અલતાય ઔશે છે ઔે બખલાન બુધએ દૂ મોધનને ભામો. થ૊ડી લાય આ
લાતને વાચી ભાની રઈએ ત૊ ઩ણ કૃષ્ણના ૮ ભી ઩ેઢીભાં દૂ મોધનને ભામો. જમાયે
73
આ઩ણે કફય છે ઔે દૂ મોધન કૃષ્ણના વભમભાંજ ઩ાંડલ૊એ ભામો શત૊.

... ઩ડદ૊ શટાલીએ


 વત઩ંથી દવ અલતાય એભ ઔશે છે ઔે બખલાન બુધએ ઩ાંડલ૊ને ખામ ભાયીને “ખો
ભેધ મજ્ઞ” ઔયલાનુ ં ઔહ્ુ.ં
 આકી દુતનમા જાણે છે ઔે “અદશિંવા ઩યભ૊ધભા”ન૊ સુત્ર આ઩લા લા઱ા બખલાન બુધ
શતા. ત૊ ઩છી બખલાન બુધ ઔ૊ઈ જાનલયને ભાયલાની વરાશ ઔે લી યીતે આ઩ી ળઔે
અને તે ઩ણ ઩ ૂજમ ખામને ભાયલાની વરાશ?
 ઩ાંડલ૊ અને બખલાન બુધના લાતાારા઩ની લાતાા, જેના ઩ય વત઩ંથ ધભા ઉબ૊ થમ૊
છે , તેન૊ દશિંદુ ળાસ્ત્ર૊ભાં ક્યામ ઉલ્રેક નથી.
 આખ઱ લધતાં, બખલાન બુધના લંળને મુવરભાન૊ વાથે જ૊ડી દીલાભાં આવ્મ૊.
 તલષ્ણુન૊ ઔશેલત૊ દવભ૊ અલતાય, અરી, ને બખલાન બુધના લંળભાં જ૊ડી દીધ૊.
દશિંદુ઒ ભાટે ઔે ટલુ.ં ... ક૊ટું? 74

37
 20-Apr-2011

બખલાને ૧૦ભાં થી ૯ અલતાય દશિંદુ઒ભાં

બાયતભાં રીધા, ત૊ ઩છી, વત઩ંથી઒
િભાણે ૧૦ભ૊ અલતાય ળા ભાટે
મુવરભાન૊ભાં ઈયાન દે ળભાં રીધ૊?

75

... મુવરભાન૊ભાં ૧૦ભ૊ અલતાય ળા ભાટે ? ...


 ઩શેરા ૯ અલતાય બાયતભાં દશિંદુ઒ લચ્ચે રીધા ઩છી બખલાનને ૧૦ભ૊
અલતાય ળા ભાટે મુવરભાન૊ભાં ઈયાનભાં રેલ૊ ઩ડય૊? આલ૊ વલાર
દશિંદુ઒ ઔયળેજ, એલી અ઩ેક્ષા વત઩ંથના સ્થા઩ઔ૊ને શતીજ.
 આના ભાટે એઔ ખફનબુતનમાદી, ક૊ટ૊ અને ઊ઩જાલી ઔાઢેર૊ જલાફ
તૈમાય ઔમો, જે નીચે િભાણે છે .
 ભશાબાયતનુ ં યુદ્ચ, જેભાં બખલાન કૃષ્ણએ ખીતાન૊ ઉ઩દે ળ આપ્મ૊ શત૊
અને કૃષ્ણ બખલાનની વરાશ િભાણે ઩ાંડલ૊એ તેભના ઔોયલ બાઈ઒ન૊
લધ ઔમો.
76

38
 20-Apr-2011

... મુવરભાન૊ભાં ૧૦ભ૊ અલતાય ળા ભાટે ?



઩ણ બ્રાહ્ણ૊ આ લાતને વભજી ન ળક્યા અને ઩ાંડલ૊ને ઩ા઩ના બાખીદાય ઠયાલામા. એટરે ઩ા઩થી મુક્ક્ત
ભે઱લલા ભાટે “યાજસુમ મજ્ઞ” ઔયલાની લાત ઔયી. (આ ફધું ઩ીય વદરૂદ્ઙીનની ખ૊ઠલેરી લાત૊ છે .)

 જમાયે બખલાન કૃષ્ણને ઩ાંડલ૊ દ્વાયા યાજસુમ મજ્ઞ ઔયલાના લાતની જાણ થઇ ત્માયે , તે઒ ખુફ નાયાજ થમા.
ખીતાન૊ ફ૊ધ આપ્મા ઩છી ઩ણ ભને ભ ૂરી જામ છે ... અને બ્રાહ્ણ૊ની લાત૊ને વાચી ભાને છે , એવું વભજીને
િ૊તધત થમા.

 એર્રે બગલાને જાશેય કયુું કે બરે હુાં ૧૦ભો અલતાય હશિંદુઓભાાં રેલાનો શતો, ઩ણ શલે ઩છી હુાં ૧૦ભો અલતાય
મુવરભાનોભાાં શઝયત અરીના નાભે અયફ ખાંડભાાં રઈળ.

 આ ફધીજ લાત૊ ઩ીય વદરૂદ્ઙીનના દદભાખની ઊ઩જ છે તેન૊ દશિંદુ ળાસ્ત્ર૊ભાં ક્યામ ઉલ્રેક નથી.

 આ જગ્માએ એઔ ફીજી લાત જણાલલી જરૂયી છે ઔે બ્રાહ્ણ૊ ખીતાન૊ ફ૊ધ ન વભજી ળક્યા અને ઩ાંડલ૊ના શાથે
યાજ સુમ મજ્ઞ ઔયાવ્મ૊ એટરે બ્રાહ્ણ૊ને વાચા લેદ૊નું જ્ઞાન નથી, એલ૊ એઔ નલ૊ તવદ્ચાંત ઊ઩જાલી ઔાઢય૊. આ
તવદ્ધાાંતના કાયણે, બ્રાહ્મણોને અજ્ઞાની ઠયાલી, વત઩ાંથીઓ તેભની ઩ ૂજા અને કભમકાાંડ બ્રાહ્મણોના શાથે નથી
કયાલતા.
77

વત઩ંથ ધભાને એઔ “વનાતન” ધભા તયીઔે

યજુ ઔયલાન૊ િ઩ંચ

78

39
 20-Apr-2011

“વનાતન” ઔડી ભે઱લલાન૊ િમત્ન


વત઩ંથ ધભા વનાતન ઔા઱થી અક્સ્તત્લભાં છે એલી લાત ભનાલલા એઔ નલ૊ (દશિંદુ઒ની નજયથી)
િ઩ંચ તૈમાય ઔયલાભાં આવ્મ૊. જે નીચે િભાણે છે ;
 ધયતીન૊ ઩શેર૊ ભનુષ્મ, ફાફા આદભન૊ લંળ લેર૊, તેભના ઔશેલાતા ઩ુત્ર૊ તવસ્વાભ, શ્ર૊ઔન
લેખેય, થી રઈને મુતાઝા અરી અને ઈભાભ ળાશને જ૊ડલાભાં આવ્મ૊ છે . દશિંદુ ધભાભાં આ લાતને
ટેઔ૊ આ઩ત ું ઔ૊ઈ વાદશત્મ નથી.
 આલી યીતે વત઩ંથ ધભાને વનાતન ધભા વાથે જ૊ડલાની ઔ૊તળળ ઔયલાભાં આલી છે .
 ત્માય ઩છી તલષ્ણુન૊ તનયાઔાય અલતાયને ઈભાભ ળાશના ઩ુત્ર નય ભ૊શમ્ભદ ળાશ વાથે જ૊ડલાભાં
આવ્મ૊.
 આ લાત૊ ઩ાછ઱ન૊ શેત ુ એટર૊જ છે ઔે અજાણ દશિંદુ઒ને ફેલકૂપ ફનાલીને વત઩ંથ ધભા દશિંદુ
ધભા છે તેવ ું તેભના ભનભાં ઠવાલી, તેભણે વત઩ંથ ધભા ઩ા઱તા ઔયી દે લા અને ધીયે ધીયે
મુવરભાન ધભાભાં ઩દયલતતિત ઔયી દે લા.
79

1.10 વત઩ંથના વાદશત્મ

 વત઩ંથ વાદશત્મ ઩ય ઉડતી નજય

80

40
 20-Apr-2011

ઔ૊ઈ ઩ણ ધભાન૊ અભ્માવ, તેનાં વાદશત્મ૊ના અભ્માવ ઔયલા

તલના અધુય૊ છે .

ધભા ઔેલી યીતે ચારે છે ? તેન ુ ં ઩ારન ઔેલી યીતે થામ છે ?

તેન૊ ભભા શુ ં છે ? આલી ફધી લાત૊ન૊ જલાફ ધભાના
વાદશત્મ૊ ઩યથી ભ઱ી આલેળ.ે

81

ફયાક:
ભશ૊ય નબુલત: અભયા઩ુયી
(વત઩ંથી
અરીની ભશ૊ય સ્લખા) રઈ
જલા ભાટે ન ુ ં
લાશન

દુર દુર ગ૊ડ૊:

અરી, તનષ્ઔરંઔી ઝુરપીકાય:

અલતાયભાં આ
ગ૊ડા ઩ય ફેવીને અરીની ફેધાયી
ઔખરિંખ૊ દૈ ત્મ વાભે તરલાય
રડળે. 82

41
 20-Apr-2011

વાદશત્મ

 વત઩ંથ વાદશત્મ મુખ્મ ફે િઔાયભાં જ૊લા ભ઱ળે;
1. ખીનાન
2. દુઆ / ઔરભાં

83

1.10.1 ખીનાન વાદશત્મ


ખીનાન વાદશત્મ ઩ય ઉડતી નજય

84

42
 20-Apr-2011

ખીનાન વાદશત્મ ...


 વત઩ંથી઒ દ્વાયા ધાતભિઔ ખીનાન ઩યં ઩યાને મુવરભાન૊નુ ં કુયાન અને દશિંદુ઒ના લેદ૊
જેટરી વિા અને ભાખાદળાન આ઩ત ું ખણે છે .
 ખીનાન વાદશત્મ ઔાવ્મ રૂ઩ભાં છે , જેભાં નીચે જણાલેર મુદ્ઙા઒ લયે રા છે ;
1) નૈતતઔ બરાભણ
2) ચભત્ઔાદયઔ લાતાા઒ (જેના ઔાયણે ર૊ઔ૊ન૊ ઩ીય અને ઈભાભ ઩ય શ્રદ્ચા ફેવે)
3) દં ત ઔથા઒ અને આનંદરીન ઔતલતા઒
4) દશિંદુ઒ની ધાતભિઔ રાખણી દુ બામ તેલી યીતે દશિંદુ ધભાના મ ૂલ્મ૊, જેભ ઔે બખલાનના
અલતાય૊, મ ૂતતિ ઩ ૂજા, માત્રા સ્થ઱૊ લખેય, ને ભ્રષ્ઠ ઔયી, ઇસ્રાભી મ ૂલ્મ૊ને ઉચ્ચ ખણલા.
5) તનષ્ઔરંઔી નાયામણ અને નઔરંઔી અલતાયના નાભે ઔશેલાતા અરીની િળંવા.
85
6) ઈભાભ અને ઩ીયની િળંવા

... ખીનાન વાદશત્મ

7)
યાકલાની બરાભણ.

અનુમામી઒ દ્વાયા ખીનાન, ઩ીય અને ઈભાભ ઩ય ઔ૊ઈ જાતની ળંઔા ન

8) અનુમામી઒ને ઩ીય અને ઈભાભ ફ૊ધ આ઩ે તેના ઉ઩ય અંધ-તલશ્વાવ યાકીને
ભાનલાની બરાભણ.
9) ભ૊ક્ષ ભે઱લલા ભાટે એઔ ભ૊ભીને (અનુમામી઒) શુ ં ઔયવુ ં જ૊ઈએ.
10) ઩૊તાની ઔભાઈભાંથી દવભ૊ બાખ, એટરે દવ૊ન્દ, અને ફીજા ધાતભિઔ ઔય,
ઈભાનદાયીથી ચ ૂઔલલાની લાત.
11) દવ૊ન્દ ન દે લાને ઔાયણે બમંઔય ઩દયણાભ બ૊ખલલાની ડયાભણી આ઩ેર છે .
12) જ૊ અનુમામી઒ તેભના ભનભાં ઔ૊ઈ ઩ણ જાતની ળંઔા યાકળે ત૊ ભયણ ઩છી
અભયા઩ુયી બ૊ખલલા નદશ ભ઱ે તેલી બાવુઔ ચેતલણી ઩ણ આ઩ેરી છે . 86

43
 20-Apr-2011

ખીનાન વાદશત્મન૊ ઔેટર૊ ભશત્લ


વત઩ાંથી મુયીદ (અનુમામી) ભાર્ે ગીનાનનુાં કેર્લુાં ભશત્લ છે ?
 ખીનાન ઩ીય દ્વાયા રકલાભાં આવ્મા છે .
 પયભાન (આદે ળ) ઩ીય ઔે ઈભાભ દ્વાયા આ઩લાભાં આલે છે .
 ઈભાભ ઔશે છે ઔે ખીનાન અને પયભાન લચ્ચે ઔંઈ પયઔ નથી.

 ઩ીય તેના ખીનાનભાં ગણી જગ્માએ રકે છે ઔે ખીનાનભાં ઈભાભના પયભાન ળાભેર છે .
 ઩ીય એભ રકે છે ઔે ખીનાનભાં કુ યાનન૊ તનચ૊ડ ઩ણ ળાભેર છે .
 ફન્ને ખીનાન અને પયભાનને વાચલીને યાકલાનુ ં અને દદરભાં ઉતાયીને ય૊જ તેન ુ ં ઩ારન ઔયવુ.ં
 એઔ મુયીદના જીલનભાં ખીનાન અતત ભશત્લનુ ં છે અને તેના લખય ભ૊ક્ષ નદશ ભ઱ે .
87

ખીનાન –ધભા વાથે ફાંધી યાકત૊ ઩દયફ઱ ...


 દયે ઔ મુયીદ / ભ૊ભીનની પયજભાં ખીનાનનું ઩ારન ઔયલાનું આલે છે . એ
ભશત્લને નીચે જણાલેર બાલનાત્ભઔ ઩દયફ઱૊ના ઉ઩મ૊ખથી ફાંધલાભાં
આવ્યું છે .
1. પયભાનન ુાં ઩ારન કયલાન ુાં ઩શેરી પયજભાાં આલે છે . તેના કાયણે દયે ક મય
ુ ીદ
ુ ી ગીનાન ઩ોશન્ચલા જોઈએ.
સધ
- ઩શેરે ઩ા઱૊ તે વતગુરુની લાચા -
2. ગીનાન, અખાંડ જ્મોત (ન ૂય) થી બય઩ ૂય છે . આ અખાંડ જ્મોતના અબાલે જભાત
(વત઩ાંથ ઩ા઱નાયા રોકોનો વમદ ુ ામ) નહશ ર્કે .
- ખીનાન ફ૊ર૊ યે નીત ન ૂયે બમાા -
88

44
 20-Apr-2011

... ખીનાન –ધભા વાથે ફાંધી યાકત૊ ઩દયફ઱ ...

3.

ગીનાનભાાં, અખાંડ જ્મોત ભાાંથી નીક઱ે રા ળબ્દો છે , ભાર્ે તેને લાાંચજો
- જીયે લીયા વત઩ંથ વતે જીરીમે -
4. ગીનાન લાાંચવ ાંુ જરૂયી છે . જે પયભાન નહશ ઩ા઱ે , તે અભયા઩યુ ી નહશ જઈ ળકે .
એજી પયભાન અભાય૊ જે ના ભાનળે,
લરી નદશ ભાનળે લાત;

તે તથાભ દઔમાં નદશ ઩ાભળે,

નદશ ભ઱ળે ગુય-નયને વાથ

89

... ખીનાન –ધભા વાથે ફાંધી યાકત૊ ઩દયફ઱ ...

5.

ગીનાન અને પયભાનની જ્ઞાન જરૂય લાાંચજો. ઩ીય અને ઈભાભ એકજ છે .

6. પયભાનન ાંુ આજ્ઞા઩ારન કયલાથીજ મક્ુ ક્ત ભ઱ે છે .

ભ૊ભીન ચેતાભાની ઔશે છે ;

એજી રાક ચ૊યાળી ત૊ છૂટીએ,

જ૊ યશીએ આ઩ણા વતગુરુ ઔે પયભાન ભાશે,
દવ૊ન્દ દીજે વતગુય મુકે,
ત૊ લવ૊ શ૊લે અભયા઩ુયી ભાંશ.ે

90

45
 20-Apr-2011

... ખીનાન –ધભા વાથે ફાંધી યાકત૊ ઩દયફ઱

7. 
પયભાનની આજ્ઞા ઩ારન કયલાથી ફયકત અને ભોક્ષ ભ઱ે છે .

8. ાં યે ઈભાભને અને વેલકોને પયભાન વીખલાડયા તેનાાં કાયણે તેઓ વમ ૃદ્ધ થમા.
ભોશમ્ભદ ઩ેગફ

9. પયભાન મુક્ક્ત તયપ રઈ જળે. ળાંકા કે ફદરાલ કયલાની છૂર્ નથી.

10. પયભાનનુાં ઩ારન જરૂયી છે . ઩ીય ઩ણ ઈભાભની લાતનુાં ઩ારન કયે છે .

11. જમાયે ઈભાભ કોઈ કડક પયભાન કયે છે , ત્માયે ઩ીય ઩ણ તેન ાંુ ઩ારન કયે છે .

12. ઈભાભના ળબ્દો ફહુાં કીભતી છે . એ વલો઩યી છે . તેના મુયીદ તેના દયે ક પયભાનનુાં ઩ારન કયે
છે .

13. પયભાનનુાં ઩ારન કયળો તો અખાંડ જ્મોતના (ન ૂય) દળમન થળે.

14. અને છે રે પયભાનનુાં ઩ારન ન કયલાલા઱ાને ઘોય ઩હયણાભ બોગલલા ઩ડળે.

91

1.10.2 દુઆ અને ઔરભા


વત઩ંથની ધાતભિઔ દિમા (઩ ૂજા) લકતે ઩ઢલાભાં આલતી...
દુઆ અને ઔરભા઒...
઩ય એઔ આછી ઝરઔ

92

46
 20-Apr-2011

દુઆ અને ઔરભા ...

ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ

આ જગ્માએ આ઩ણને એઔ લાત ભખજભાં યાકલી જરૂયી છે ઔે શઝયત અરી, જે ઇસ્રાભના સ્થા઩ઔ
ં યના જભાઈ છે , તેને વત઩ંથી઒ તેભના દે લ તયીઔે ભાને છે . અને તેભણે “તલષ્ણુન૊
૧૦ભ૊ અલતાય” અને “તનષ્ઔરંઔી નાયામણ” ઔે ક્યાયે ઔ પક્ત “નાયામણ” તયીઔે ઩ણ વંફ૊ધલાભાં આલે
છે .
 “દુ આ” ળબ્દ અયફી બા઴ાન૊ ળબ્દ છે .
 વત઩ંથી ઩ ૂજા અને અન્મ ધાતભિઔ દિમા઒ભાં દુ આ અને ઔરભા઒ ફ૊રલાભાં / ઩ઢલાભાં આલે
છે .
 વત઩ંથની ઩ ૂજા બ્રાહ્ણ૊ના શાથે નથી ઔયલાભાં આલતી. મુકી ઔે વૈય્મદના શાથે ઔયલાભાં આલે
છે .

 વૈય્મદ૊ને તેભના આદ્યાજત્ભઔ ગુરુ ભાને છે અને ધાતભિઔ ફાફત૊ભાં વલોચ ખણે છે .
 ભનુષ્મના જન્ભથી રઈને, ધભા અંખીઔાયથી રઇ, ભયણ અને ભયણ ઩છી દાટલાની દિમા સુધીના
દયે ઔ નાના ભ૊ટા િવંખ ભાટે અરખ અરખ દુ આ઒ છે . 93

... દુઆ અને ઔરભા ...

1) દિમાથી ઩શેરાં “દે લ સ્થા઩ન ભંડાન”


 દયે ઔ નાના ભ૊ટા િવંખ ભાટે અરખ-અરખ દુ આ઒ છે , જેભ ઔે;

2) મુકીની ત૊ફાં
3) ઔ઱ળને ધ ૂ઩ અને ર૊ફાન રખાડલાની દુ આ
4) તલષ્ણુ / બ્રહ્ા / ભશેળ/ ળક્ક્ત લખેયેને થા઱ જભાડલાની દુ આ
5) મુકીને ઩ાલ઱ ઩ીધાની દુ આ
6) શુિલાયી ફીજન૊ ચંિ જ૊લાની દુ આ
7) નાદે અરીની દુ આ
8) મુડદાને દાટલા ઩શેરાં અને ઩છીની દુ આ
9) ઩ાંચ ઔરભા
10) ભશ૊ય નબુલત (અરીની ભશ૊ય)ની દુ આ
94
11) અરીની અયજી લખેયે... લખેયે...

47
 20-Apr-2011

... દુઆ અને ઔરભા ...


 દયે ઔ દુઆની ળરૂઆત આનાથી થામ;
“્ પયભાનજી ફીસ્ભીલ્રા શયયશેભાન નયયશીભ
વતખ૊ય ઩ાત્ર બ્રહ્ા ઇંિ ઈભાભળાશા આદ

તલષ્ણુ તનયં જન નયઅરી ભશંભદળાશા”

95

... દુઆ અને ઔરભા ...


 અને દયે ઔ દુઆ આનાથી ઩ ૂયી થામ;
“વતખ૊ય ઈભાભળાશા નયઅરી ભશંભદળાશા
શઔ રાએરાશા ઇલ્રલ્રાશ૊ ભશંભદુય યસુરીલ્રાશે”

96

48
 20-Apr-2011

... દુઆ અને ઔરભા

 ે ી ઩ ૂજા તલતધ”
 વાર ૧૯૮૨ભાં, તે લકતના ઩ીયાણાના ઔાઔા, ળલજી યાભજી એ “બાંકર
નાભની ચ૊઩ડી ફશાય ઩ાડી શતી.
 વત઩ંથીઑની મુખ્મ વંસ્થા, “ધી ઈભાભ ળાશ ફાલા ય૊ઝા વંસ્થાન ઔભીટી રસ્ટ”ના
ચેયભેન ઩દે શભેળા ઔાઔાજ શ૊મ છે . આ વંસ્થા ઇભાભ ળાશ દયખાશની દે ક યે ક ઔયે
છે . આ વંસ્થાના ઔાઔાએ આ ચ૊઩ડી ફશાય ઩ાડેરી છે .
 દુમા઒ અને ઔરભા઒નુ ં આ ઩ુસ્તઔભાં ફહુ વારૂ વંઔરન છે .
ુ
 શલે ઩છીના સ્રાઇડભાં, તે ઩ુસ્તઔનાં અમુઔ ઩ાનાં અને તેની અંદયની તલ઴મ લસ્ત઒
઩ય નજય ઔયીશુ.ં

97

બાંકેરી ઩ ૂજા તલતધ તથા

જ્ઞાન
િઔાળઔ: ઔાઔા વલજી યાભજી,
ઈભાભળાશ ફાલા ય૊જા - ઩ીયાણા

98

49
 20-Apr-2011

ઔ઱ળને ધ ૂ઩ ર૊ફાન
રખાડલાની દુઆ
નફી (ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફં ય) અને
અલ્રાશ ભાટે િાથાના

99

મુડદાને દાટમા ઩છી

ફ૊રલાની દુઆ
નીચે િભાણેની િાથાના છે ;
1) શ્રી તનષ્ઔરંઔી મુયતજા અરી,
અને
2) નફી-ન ૂય વતખ૊ય (એટરે
ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ ં ય)

100

50
 20-Apr-2011

રૂખેવય (લપાદાય મય ુ ીદ) ને ભોઢે

છાાંર્ નાખલાની દુઆ

નોંધ:
• અથય લેદી... ઩ીય ળાશ
• ન ૂય (અકંડ જમ૊ત)
• ડયે તે તયે
• ફાય ઔય૊ડીની વ૊ફત ભ઱ે

101

઩ાલ઱ ઩ીલાની દુઆ

નોંધ:
1. જુલ૊ ઔેલી યીતે દશિંદુ દે લ૊
જેલા ઔે બ્રહ્ા, તલષ્ણુ,
ભશેળના નાભ૊ ને તનષ્ઔરંઔી
નાયામણ વાથે જ૊ડીને
લા઩માા છે .
2. ઩ાલ઱ને ન ૂય વાથે જ૊ડ્ું
છે .

102

51
 20-Apr-2011

અરીની અયજી
કાવ નોંધ:
ઔ૊ઈ ના જાણે અખરઔી ખરી

103

મુકીની ત૊ફાં

નોંધ:
1) છે ર૊ અલતાય – ળાશ મુતાઝા અરી
2) છે ર૊ ઈભાભ – ઈભાભ ભશંદી
3) અરીને જાંબદ્વુ ી઩ના (બાયત ઉ઩કંડના)
ધણી અને તલષ્ણુ, નાયામણ તયીઔે વંફ૊ધન
ઔયલાભાં આવ્યું છે .

104

52
 20-Apr-2011

વાયાંળ –ચયણ ૧ ...

1) વત઩ંથન૊ મ ૂ઱:

• વત઩ંથ એઔ તળમા મુક્સ્રભ ળાકાન૊ તનઝાયી ઈસ્ભાઈરી ઩ેટા ળાકાન૊ એઔ ઩ંથ છે .
2) ઈભાભ ળાશની ભ ૂતભઔા:
• ઈભાભ ળાશન૊ બાયત આલલા ઩ાછ઱ન૊ ભઔવદ ઇસ્રાભન૊ પેરાલ૊ ઔયલાન૊ શત૊ અને
તેભાં તેભને વાયી વપ઱તા ઩ણ ભ઱ી.
3) િ૊઩ખંડા / િચાય ઩દ્ચતત:
• ઇસ્રાભના ધભા િચાયઔ૊એ ઇસ્રાભના ઉચ્ચ આદળોને અનુમમ૊ના
ં ઩ ૂલાજ૊ના ધભા (એટરે
દશિંદુ ધભા)ની ઩દયબા઴ા અને વંસ્કૃતતભાં વભજાવ્યુ.ં
• દશિંદુ ધભાના િચખરત અને સુદ
ં ય આદળો, વંસ્ઔાય૊, યીત યીલાજ૊, ભાન્મતા઒, ફંધન૊
લખેયેને અને ઇસ્રાભી ખબા/આત્ભા/ફીજની આવ ઩ાવ જ૊ડલાભાં આવ્યુ.ં
• ધભા ઩દયલતાનના ઔામા આવાનીથી ઩ ૂરું ઔયી ળઔે તે ભાટે ઔા઱જી઩ ૂલાઔ અને સુતનમ૊જજત
િ઩ંચ ખ૊ઠલલાભાં આવ્મ૊. 105

... વાયાંળ –ચયણ ૧ ...

4) ઈભાભ અને અકંડ જમ૊ત:


• અરીને ઩શેર૊ ઈભાભ અને તલષ્ણુન૊ દવભ૊ અલતાય તયીઔે ભનામ છે અને તેભાં અંદય
નુયન૊ (અકંડ જમ૊તન૊) લાવ છે .
• આ નુય (અકંડ જમ૊ત) ઩ેઢી દય ઩ેઢી, ત઩તા ઈભાભ દ્વાયા ઈભાભની ખાદીના ઉિયાતધઔાયી
઩ુત્રભાં કુ દયતી યીતે ઉતયત ું આલે છે .
5) સ ૂપી લાદ:
• વત઩ંથ ધભાના િચાયઔ૊એ સ ૂપી લાદના તવદ્ચાંત૊ને અ઩નાલીને વંખીતના દ્વાયા
અનુમામી઒ને આઔષ્માા.
• ઔદાચ આવું તેભના વાથે ઔ૊ઈ ફીજા ન ઔયી જામ એટરે, આજે ઩ણ ઔટ્ટય મુવરભાન૊
વંખીતના તલય૊ધી છે .
• ઩ણ તેભન૊ મુખ્મ ઉદ્ઙે ળ શંભેળા ર૊ઔ૊ન૊ ધભા ઩દયલતાન ઔયાલલાન૊ જ શત૊.
106

53
 20-Apr-2011

... વાયાંળ –ચયણ ૧

6)
•
ધભા તવદ્ચાંત: 
વત઩ંથ ધભા તવદ્ચાંત એભ ઔશે છે ઔે બખલાન તલષ્ણુન૊ ૧૦ભ૊ અલતાય એઔ અયફ દે ળભાં થળે
અને કયા વભમ ઩ય િખટ થઈને ઔખરિંખ૊ નાભના દૈ ત્મન૊ લધ ઔયળે અને કુ ંલાદયઔા ધયતી વાથે
રગ્ન ઔયળે. ત્માય ફાદ દયે ઔ ભ૊ભીન શજાય૊ લ઴ો સુધી ધયતી ઉ઩ય યાજ ઔયળે.
7) દવ અલતાય:
• દશિંદુ દવ અલતાયને ભ્રષ્ઠ ઔયીને તેભાં ઇસ્રાભી તત્ત્લ૊ ગુવાડલાભાં આવ્મા અને શઝયત અરીને
બખલાન તલષ્ણુન૊ ૧૦ભ૊ અલતાય તયીઔે જાશેય ઔમો.
8) ખીનાન વાદશત્મ:
• ખીનાન દ્વાયા એવું સુતનતશ્ચત ઔયલાભાં આવ્યું ઔે અનુમામી઒ ઔ૊ઈના ઩ય ળંઔા ન ઔયે અને તેભના
઩ય અંધ-તલશ્વાવ યાકે.
9) દુ આ અને ઔરભા
• દુ આ઒ અને ઔરભા઒ એલી યીતે યચલાભાં આવ્મા છે ઔે દશિંદુ તત્લ૊ને લા઩યીને તેના મ ૂ઱ ઇસ્રાભી
યાકલાભાં આવ્મા છે , જેથી અનુમામી઒ આકયે ઇસ્રાભ ધભા ઩ા઱તા થઈ જામ અને ઇસ્રાભનેજ વાચ૊
ધભા વભજે. 107

ખાવ નોંધ / અલરોકન / તનયીક્ષણ:

ગભે તેર્રા હશિંદુ તત્લો લા઩મામ શોમ...

છે લર્ે વત઩ાંથ ઩ા઱લાલા઱ાઓનો યસ્તો ઇસ્રાભ તયપ જામ છે .

હશિંદુઓની ધાતભિક રાગણી દુબાલીને તેભનો ધભમ ઊબો કમો છે .

108

54
 20-Apr-2011

109

2.1 વયઔાયી દસ્તાલેજ અને

વંળ૊ધનઔાય૊ન૊ તનષ્ઔ઴ા

વંળ૊ધનઔાય૊ અને વયઔાયી દસ્તાલેજ૊નુ ં શુ ં ઔશેલાનુ ં છે , તેની નોંધ રઇએ

110

55
 20-Apr-2011

આ઩ણે અત્માય સધુ ી જે વભજમા છીએ તેની નીચે જણાલેર

ભાહશતીના આધાયે ઩ષ્ુ ષ્ર્ કયીએ...

1) વંળ૊ધનઔાય૊ અને તલદ્વાન૊ના તનષ્ઔ઴ા...

અને

2) વત઩ંથ તલ઴મ ઩ય વયઔાયી દસ્તાલેજ૊

111

વ્માખ્મા ...

 વત઩ંથ, એટરે “વાચ૊ ઩ંથ” ઔે ભ૊ક્ષ ભાટે ન૊ વાચ૊ યસ્ત૊, એ
ઇસ્રાભના એઔ ઩ંથનુ ં નાભ છે , જેભાં દશિંદુ અને તળમા
મુવરભાન૊ના ધાતભિઔ તવદ્ચાંત૊ છે .
-લાલ્દીભીય ઇલન૊લ, સુતલખ્માત રૂવી તલદ્વાન

 ક૊જા મુવરભાન૊ન૊ ઩ંથ

-“જ૊ડણી ઔ૊ળ”, ગુજયાત તલદ્યા઩ીઠ દ્વાયા િઔાતળત
112

56
 20-Apr-2011

... વ્માખ્મા ...


 વત઩ંથ એ ધભા છે ઈસ્ભાઈરી ક૊જા, ભતતમા ઩ંથ, ઩ીયાણા ઩ંથ, ઈભાભ
ળાશી ઩ંથ, તનઝાયી ઩ંથન૊
- બખલદ્ગ૊ભંડ઱, ગુજયાતી એનવામક્ર૊઩ીદડમા (Encyclopedia)

 વત઩ંથ એ ક૊જા મુવરભાન૊ન૊ ઩ંથ છે .

- ગુજયાતી રેખક્ષઔ૊ન –ગુજયાતી ળબ્દ ઔ૊ળ (Dictionary)
www.gujaratilexicon.com

113

... વ્માખ્મા ...

 મુભના / ભ૊ભના:

1. ઔણફી જ્ઞાતતન૊ એઔ બાખ
2. દશિંદુ઒ન૊ એઔ બાખ જે ઩ીયાણા ઩ંથન૊ મુવરભાની ધભા ઩ા઱ે છે .
3. એ ર૊ઔ૊ન૊ વમુદામ જેણે ઩ીયાણાના વૈય્મદ ઈભાભ ળાશે લટરાલીને તળમા
મુવરભાન ફનાવ્મા.
4. તેભના યીત યીલાજ, દિમા઒ અને આચયણ૊ અડધા દશિંદુ જેલા છે અને અડધુ ં
મુવરભાન જેલા છે .
5. ... ... લખેય
- ગુજયાતી રેખક્ષઔ૊ન, ગુજયાતી બા઴ાન૊ એઔ ભ૊ટ૊ અને વ્મા઩ઔ ળબ્દ ઔ૊ળ. 114

57
 20-Apr-2011

... વ્માખ્મા

 ઩ીયાણા ઩ંથ:

ઔાઔા ઩ંથ, ભતતમા ઩ંથ, વત઩ંથ જેને ઈભાભ ળાશએ ૧૫ભી
વદીભાં સ્થાપ્મ૊... ...
-ગુજયાતી રેખક્ષઔ૊ન

115

બાયતની લસ્તી ખણતયી

-1911 –કંડ XVI
–ફય૊ડા –બાખ 1 -1/3

અંગ્રેઝ વયઔાયે બાયતની લસ્તી

ખણતયી ઔયી શતી, તેભાં ઩ીયાણા ઩ંથ
ઉ઩ય ભાદશતી આ઩ેર છે અને ઩ીય
અને મુયીદ લચ્ચેના વંફધં ૊ના ફાયાભાં
રકેર છે .

116

58
 20-Apr-2011

બાયતની લસ્તી ખણતયી

-1911 –કંડ XVI
–ફય૊ડા –બાખ 1 -2/3
઩ાન ૯૮ભાં ઩ીયાણા ઩ાંથ ઉ઩ય ભાદશતી
ભ઱ળે
અમુઔ નોંધ રેલા જેલાં મુદ્ઙા઒:
1) ઔણફી જ્ઞાતતના દશિંદુ઒ને ઈભાભ ળાશે
લટરાવ્મા
2) ઈભાભળાશી઒નુ ં ધાતભિઔ ઩ુસ્તઔ, અથલા
લેદ, એ અરખ છે .
3) મુભના઒ (અનુમામી઒) સુન્નત ઔયાલે
છે .

117

બાયતની લસ્તી ખણતયી

-1911 –કંડ XVI
–ફય૊ડા –બાખ 1 -3/3
઩ીયાણાના ઩ીય અને મયુ ીદ લચ્ચેના વંફધ
ં ૊
઩ાન ૯૯ ભાં જ૊લા ભ઱ળે.

કાવ મુદ્ઙા઒:
1) “ળયફત”ને ઩ીય એંઠુ ં ઔયે અને તેના ઩છી
તેના અનુમામી (મુયીદ) એને ઩ીએ.
2) આ દિમાને “રફ” ઔે “થુઔ”
ં રેલાની દિમા
ઔશેલામ.

118

59
 20-Apr-2011

ુ યાતના ધભમ વાંપ્રદામ”; લ઴ા ૧૯૮૩ભાં, ગુજયાત યુતનલતવિટી દ્વાયા ઔેન્દ્ન્િમ વયઔાયની
“ગજ
119
એઔ મ૊જના શેઠ઱ છા઩ી છે .

઩ાન ૧૪૮: ઩ીયાણા ઩ંથ

મુખ્મ મુદ્ઙા઒:
1) ઩ીયાણાભાં ૫ ઔફય૊ છે ; ઈભાભ ળાશ, નુયળાશ,
સુયાબાઈ, ફાલા ભ૊શમ્ભદ અને ફાઔય અરીન૊
2) ઈભાભ ળાશ ઈયાનથી આલેરા અને ગણા
઩ાટીદાય૊ન૊ ધભાાન્તય ઔયાવ્મ૊ શત૊.
3) ધભાાન્તયણ ઩છી તે઒ને “ભ૊ભના” અને
“ભતતમા” ઔણફી તયીઔે ઒઱કામા
4) તે઒ ઉતયતા દયજ્જજાના દશિંદુ઒ અને ઊતયતી
ઔક્ષાના મુવરભાન તયીઔે ઒઱કામા
5) “અલ્રાશ”ને વલોત્કૃસ્ટ દઔયતાય તયીઔે ભાને છે .
6) મુશમ્ભદ મુવાને અલ્રાશના ઩ેખફ ં ય તયીઔે
સ્લીઔાયે છે .
120

60
 20-Apr-2011

઩ાન ૧૪૯: ઩ીયાણા ઩ંથ

...મુખ્મ મુદ્ઙા઒
7) ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ ં યને ગુરુ ભાને છે
8) કુયાનને (જેને વત઩ંથી અથયલેદ ઩ણ ઔશે
છે ) તે઒ દૈ લી ગ્રંથ ખણે છે .

121

ઔાઔાને નીભલા લકતે...

઩ીયાણાના વૈય્મદ૊ અને ઔાઔા યાભજી
રક્ષ્ભણ લચ્ચે...
તા. ૦૩-૧૨-૧૯૨૫ન૊ ઔયાય
મુખ્મ મુદ્ઙા઒:
1) આ ઔયાયની ળરૂઆતભાજ એવુ ં રખ્યુ ં છે ઔે
“઩ીયાણા વત઩ંથ એ એઔ ધભા નથી ઩ણ તે
એઔ મુક્સ્રભ ધભાન૊ પાંટ૊ છે”.
2) ઔાઔા અનુમામી઒ ઩ાવેથી “દવ૊ન્દ” બેખી
ઔયીને વૈય્મદ૊ને આ઩ળે.
3) એ ફીજા ઩ૈવા ઩ણ બેખા ઔયીને વૈય્મદ૊ને
આ઩ળે.
122

61
 20-Apr-2011

“બાયતીમ વાંસ્કતૃ ત” ધ૊યણ ૧૨નુ ં ઩ાઠય ઩ુસ્તઔ – ગુજયાત વયઔાય દ્વાયા લ઴ા ૧૯૯૫ભાં
123
ફશાય ઩ાડલાભાં આવ્યુ ં શતુ.ં

઩ાન ૪૩ - બાયતીમ
વંસ્કૃતતન૊ ઇતતશાવ

ઈભાભ ળાશ ઩ીયાણાલા઱ાએ ૧૫ભી

વદીભાં અભદાલાદ ઩ાવે લવલાટ
ઔયીને, “ઔણફી઒”ને તળમા મુક્સ્રભ ધભા
અ઩ાવ્મ૊.

124

62
 20-Apr-2011

ખીનાનવ
ટે ક્સ્ટવ અને ઔ૊નટે ક્સ્ટવ
(Ginans; Texts and Contexts)

• તલદ્વાન૊ના ખીનાન ઉ઩ય રેક૊ન૊

સુદય
ં વંગ્રશ આ ઩ુસ્તઔભાં છે .

• વત઩ંથી઒ દ્વાયા ખલાતા ખીનાન૊

઩ય ઊંડી ભાદશતી આ ઩ુસ્તઔભાં
ભ઱ળે.

125

રીવ્ડ ઇસ્રાભ ઇન વાઉથ 1) ઩ાન 214: વત઩ંથ એ એઔ સુતનમ૊જજત ધભાુંતય ઔયાલલાની મ૊જના છે .

એતળમા 2) ઩ાન 220: લ઴મ ૧૯૭૬નાાં એક કોર્મ કેવભાાં વત઩ાંથીઓએ કોર્મ વાભે યજુ કયુું શતુાં
કે તનષ્કરાંકી નાયામણ તલષ્ણુનો દવભો અલતાય છે . ઈભાભ ળાશના દીકયા
બાખ IV, ચૅપ્ટય 11
મુશમ્ભદ ળાશ*ને તેઓ આહદ તલષ્ણુ અને તેભની ભાતાને આહદ ળક્ક્ત તયીકે ભાને
છે .
3) ઩ાન 221: ઈભાભને તલષ્ણુન૊ ૧૦ભ૊ અલતાય અને પાતતભાને દે લી ળક્ક્ત તયીઔે
ભાને છે .
4) ઩ાન 225: ૧૯૯૮ભાં એઔ ઔ૊ટા ઔેવભાં જલાફ આ઩તા ઔયવન ઔાઔાએ ઔ૊ટા ને ઔહ્ું
ઔે ઩ીયાણાની વંસ્થા “ફ૊મ્ફે ઩બ્બ્રઔ રસ્ટ ૧૯૫૦” શેઠ઱ “ઔેટેખયી E” ભાં
નોંધામેર છે . ઔયવન ઔાઔાએ ઔહ્ું ઔે એન૊ ભતરફ એભ થામ ઔે એ રસ્ટ
ખફનધભી છે . (એઔ ખફન દશિંદુ અને ખફન મુવરભાન રસ્ટ)
5) ઩ાન 226: “… ઩ીયાણાભાં ઩ ૂજા ભાટે ત્રીમાભી મ ૂતતિ નથી ફેવાડી. દીલાર ઩ય
દ૊યે રાં ખચત્ર૊ ભાત્ર ળ૊બા લધાયલા ભાટે છે .”
6) ઩ાન 227: “… ઈસ્ભાઈરી વંફધં જા઱લીને ઈભાભને શંભેળા તલષ્ણુન૊ અલતાય
ભાનલાભાં આલે છે અને ક૊જા અને ઩ીયાણા વત઩ંથના ખીનાન વાદશત્મ૊ભાં તેણે
નાયામણ અને તનષ્ઔરંઔી અલતાય તયીઔે ભાનલાભાં આલે છે .
7) ઩ાન 227 : “્ ખચન્શન૊ ફેલડ૊ ભતરફ ઔાઢીને વત઩ંથી ઩ુસ્તઔ૊ભાં એલી યીતે
છા઩લાભાં આવ્યું ઔે દશિંદુના ્ ને જભણેથી ડાફી ફાજુ લાંચે ત૊ “અરી” લંચામ”
8) ઩ાન 230: “…ફન્ને દશિંદુ અને મુવરભાન – હશિંદુ યીલાજથી અને મુવરભાન
ધભમથી”.
126

63
 20-Apr-2011

ઔરેક્ટે નીમા
રે. લાલ્દભીય ઇલાન૊લ
Collectanea by Wladimir Ivanow

જન્ભથી રૂવી, લાલ્દભીય ઇલાનોલ, વત઩ાંથ તલ઴મ ઩ય

વાંળોધન કયલાલા઱ા ઩શેરાાં આધુતનક જભાનાના રેખક છે .
આ ઩ુસ્તકના મુખ્મ મુદ્દાઓ:
1) વત઩ાંથને કચરયુગનો ધભમ તયીકે યજુ કયલાનો પ્રમાવ
છે .
2) ઩શેરો ઈભાભ, અરી, ને બગલાનનો ૧૦ભો અલતાય
તયીકે યજુ કમો.
3) કુ યાનને છે લ્રો લેદ જાશેય કમો અને આગાઉના લેદો
અને વાહશત્મોને યદ્દ જાશેય કમામ
4) ઩ુસ્તકના મુખ્મ તલ઴મો;
1) ઇતતશાવ
2) પ્રો઩ગાંડા
3) ધભમ તવદ્ધાાંત
4) વાહશત્મ
5) ગયફી ગીનાન
6) ઩ીય ળભવના ચભત્કાયો
127

઩ીયાણા વત઩ંથની
઩૊ર અને વત્મન૊ 1) નાયામણ યાભજી રીંફાણી / ઔ૊ન્રાઔટય ઩શેરા વ્મક્ક્ત શતા,
િઔાળ જેણે લ઴ા ૧૯૨૬ભાં ઩ીયાણા વત઩ંથના છુ઩ા બેદ૊ અને યસ્મ૊
ફશાયી દુતનમા વાભે મુક્યા.
2) ખુફ ઊંડાણથી વંળ૊ધન ઔયીને આ ઩ુસ્તઔ તૈમાય ઔયલાભાં
આવ્યું છે . તેભાં દશિંદુ઒ને છે તયીને, તેભના ધભાભાં ઩ય૊ક્ષ
યીતે ઇસ્રાભી તત્લ૊ ઘુવાડીને મુવરભાન ફનાલલાન૊ િ઩ંચ
ખુલ્ર૊ ઔયે છે .
3) વત઩ંથ દશિંદુ ધભા ન શ૊લા છતાં, તેના અનુમામી઒ને
વત઩ંથ દશિંદુ ધભા છે એવું ઠાવલાભા આલત.ું
4) ગણા ફધા ખીનાન૊ને આ ઩ુસ્તઔભાં છા઩લાભાં આવ્મા છે .
વત઩ંથી઒ ભાટે ખીનાન જાણલાનુ ં એઔ ભ૊ટું વાધન ફની
ખયુ.ં
5) તેભની જ્ઞાતતને ઩ાછા દશિંદુ ધભાભાં લા઱લાન૊ તેભની રડતના
ફાયાભાં જાણઔાયી આ઩ી છે .
6) લાલ્દભીય ઇલાન૊લ વશીત ગણા ભશાન તલદ્વાન૊ આ ઩ુસ્તઔન૊
વંદબા રેતા શ૊મ છે .
7) વત઩ંથની વાચી જાણઔાયી ભે઱લલા ભાટે આ ઩ુસ્તઔ લાંચવું
અતનલામા છે .
128

64
 20-Apr-2011

ુ યાતભાાં ઈભાભળાશનો ઩ાંથ”

“ગજ
JBBRAS - Vol 12 -1936
1) નાયામણ યાભજી દ્વાયા ઩ીયાણા વત઩ંથની ઩૊ર
ચ૊઩ડી ફશાય ઩ાડલાના ૧૦ લયવ ઩છી, લાલ્દભીય
ઇલાન૊લએ ઈભાભળાશી ઩ય આ સુદ ં ય રેક રખ્મ૊.
2) આ ઩ુસ્તઔભાં ઈભાભળાશી઒ન૊ ઈભાભળાશથી
રઈને તેના છે લ્રા ઉિયાતધઔાયી સુધીન૊ લંળ
લેરાની નોંધ આ઩ેર છે .
3) ક૊જા઒ અને ઈભાભળાશી઒ન૊ (વત઩ંથ) ધભા
તવદ્ચાંત એઔ શ૊લા છતાં, ઈભાભળાશી઒ ઔેલા
વંજ૊ખ૊ભાં અને ઔમા ઔાયણ૊વય મુખ્મ વત઩ંથ
(ક૊જા઒) થી અરખ થમા.
4) અન્મ ઇતતશાવઔાય૊ દ્વાયા, વત઩ંથના ઇતતશાવ
ફાયાભાં રેક૊ની નોંધ ઩ણ ભ઱ળે.
129

મુફ
ં ઈ શાઈ ઔ૊ટા ન૊ લ઴ા ૧૮૬૬ન૊
િખ્માત ક૊જા ઔેવ
 લ઴ા ૧૮૬૬ન૊ િખ્માત મુફ 
ં ઈ શાઈ ઔ૊ટા ના ક૊જા ઔેવભાં વત઩ંથ એઔ
મુવરભાની ઩ંથ છે તેવ ું જાશેય થયુ.ં
 એ ઔેવભાં ફે મુદ્ઙા એલા શતા જેના ઉ઩ય ઔેવન૊ તનણામ તનધાાદયત શત૊;
1. વલાવાભાન્મ યીતે ધભા છુ઩ાલલા ભાટે “તાદઔમા” નુ ં થત ું ઩ારન.
2. નલા અનુમામી઒ન૊ ધભાાન્તયણ ઔયલલાની યીત. ધીયે થી તેભના શારના ધભા
ભાટે ળંઔા઒ ઉબી ઔયાલલી અને ઩છી તેના ઉ઩ામભાં વત઩ંથ યજુ ઔયલ૊.
 છે લ્રે, “દવ અલતાય ખીનાન”ના આધાયે ઔ૊ટે તનણામ રીધ૊ ઔે ક૊જા઒
તળમા મુવરભાન છે .

130

65
 20-Apr-2011

વયઔાયી ખેઝેટીઅય

 બાયતીમ ખેઝેટીઅય (બાખ ૧, ૧૯૭૩)
 બાયતીમ ખેઝેટીઅય, ઔચ્છ ૧૯૮૦ – વત઩ંથી મુભના
 મુફઈ
ં િેવીડેનવી ખેઝેટીઅય (કંડ ૪, ઩ાન ૩૭-૪૧)
 મુફઈ
ં િેવીડેનવી ખેઝેટીઅય (કંડ ૯, બાખ ૨, ઩ાન ૩૭-૪૧)
 અભદાલાદ જજલ્ર૊ ખેઝેટીઅય, બાયત વયઔાય, ઩ાન ૨૧૦-૧૧, ૧૮૮-
૮૯, ૯૨૦-૨૧
 અભદાલાદ જજલ્ર૊ ખેઝેટીઅય, બાયત વયઔાય, ઩ાન ૮, ૬૧, ૬૬
131

અન્મ વંદબા વાભગ્રી

1. ઔચ્છના ઔડલા ઩ાટીદાય૊ન૊ ઇતતશાવ

2. ઩ંચભ લેદ (બાખ ૧ થી ૭)
3. ક૊જા વ ૃતાંત (1892)
4. ક૊જા ઔ૊ભન૊ ઇતતશાવ (1908)
5. ભ૊ભીન ઔ૊ભન૊ ઇતતશાવ (1936)
6. તલાયીકી ઩ીય - I (1914) & II (1935)
7. દવ અલતાય – વૈય્મદ અશભદ અરી કાઔી
8. ઈસ્ભાઈરી તલયરા (1932)
9. ધી ઈસ્ભાઈરીવ: દે અય દશસ્ટયી એન્ડ ડ૊ઔટયીન (1990)
10. ગુપ્ત ઩ંથ ઔા વ૊જયા
11. ઈસ્ભાઈરીવભન૊ સ્થા઩ઔ
12. શદયલંળ – આદઠમા વત઩ંથી઒
13. દુ આ જ્ઞાન - આદઠમા વત઩ંથી઒
132

66
 20-Apr-2011

2.2 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ


વત઩ંથ ઩ા઱લાલા઱ા વહુથી ભ૊ટા વમુદામનુ... ં
તે ધભાના તલ઴મ ઉ઩ય શુ ં ઔશેવ ું છે ?
આલ૊ જ૊ઈએ

133

ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ ...

વત઩ાંથ ધભમના ૮૫% અનમ

ુ ામીઓની જ્ઞાતતનો તે ધભમ તલ઴મ શાંુ કશે
છે અને તેભના દસ્તાલેજોભાાં કેલી શકીકત દફામેરી છે , તે જોઈએ
 ઈભાભ ળાશે ગણા શીન્દુ઒નુ ં ધભાા ન્તય ઔયાવ્યુ ં શતુ.ં તેભાં મુખ્મ
ઔચ્છના ઔડલા ઩ાટીદાય૊ શતા.
 ઩ીયાણા વત઩ંથના અનુમામી઒ની તુરના ઔયીએ ત૊ એઔ લકતે
૮૫% થી લધાયે અનુમામી઒ આ જ્ઞાતતના શતા.
 ફીજી ઔ૊ઈ જ્ઞાતતએ ઩ીયાણા વત઩ંથન૊, આલી ભ૊ટી વંખ્માભાં,
અંખીઔાય નશ૊ત૊ ઔમો. 134

67
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ ...


 આજે ઩ણ ઩ીયાણા વત઩ંથને ભાનનાયા઒ભાં ફહુ ભ૊ટી વંખ્મા ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતની જ
છે .
 ઩ીયાણાની દયખાશની દે ક યે ક ભાટે જે રસ્ટ ફનાલાભાં આવ્યુ ં છે , એ રસ્ટભાં આ
જ્ઞાતતના રસ્ટી઒ મુખ્મ છે .
 એ રસ્ટભાં ૧ ચેયભેન અને ૧૦ રસ્ટી છે . જેના ૭ રસ્ટી ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતના છે અને ૩
વૈય્મદ૊ છે . ખાદી઩તત “ઔાઔા” શ૊દ્ઙાની રૂએ ચેયભેન શ૊મ છે . ઔાઔા ઩ણ ઔ.ઔ.઩ા.
જ્ઞાતતના શ૊મ છે . ઔ.ઔ.઩ા જ્ઞાતત ૮:૩ ની ફહભ ુ તી બ૊ખલે છે .
 રસ્ટ ફ૊ડા છ૊ડીને, રખબખ ફીજા ફધા વંચારઔ૊ ઩ણ ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતના જ છે .

135

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ ...


 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતનુ ં એઔ મુખ્મ અને ળક્ક્ત ળા઱ી ઔે ન્િ સ્થાન ખણાતી વંસ્થા, શ્રી અખકર
બાયતીમ ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય વભાજ, (અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા.) (www.abkkpsamaj.org)
ના દસ્તાલેજ૊ન૊ અભ્માવ ઔમાા લખય વત઩ંથ તલ઴મ ઩ય ઔયે ર૊ ઔ૊ઈ ઩ણ અભ્માવ
અધુય૊ છે .
 વત઩ંથ અને ઩ીયાણાભાં થતી ખતતતલતધ઒ની, અંદયની છુ઩ી અને વાચી ભાદશતી
ભે઱લલા ભાટે , અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ અને તેના ર૊ઔ૊, વહથ
ુ ં ી ભ૊ટ૊ શ્ર૊ત છે .
 જ૊ ઔ૊ઈને ઩ીયાણા ધભા િચાય અને ઩ારનની યીત જાણલી શ૊મ, તેભજ તેન૊ વાચ૊
ભભા વભજલ૊ શ૊મ ત૊ અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના ર૊ઔ૊ અને તેના દસ્તાલેજ૊નુ ં
અધ્મેમન ઔયવુ ં અતનલામા છે .

136

68
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ ...


 જ્ઞાતત અતધલેળન૊, વબા઒, જનયર વબા઒, તભદટિંખ, વતભતતની ફેઠઔ૊, વભાજના
નેતા઒ના બા઴ાન૊, વભાચાય૊, ભાતવઔ ઩તત્રઔા઒ અને તેના જેલાં અવંખ્મ
દસ્તાલેજ૊ભાં ઩ીયાણા વત઩ંથ ઉ઩ય વાચી ભાદશતી ભ઱ળે.
 વભાજના નેતા઒ની અને વભાજના ર૊ઔ૊ની રાખણી઒ ઩યથી ઩ણ ગણી ભાદશત
ભ઱ે તેભ છે .
 તે દસ્તાલેજ૊થી ભ઱ે રી ભાદશતીની ઩ુન્દ્ષ્ટ વભાજના લદયષ્ઠ ર૊ઔ૊ને ભ઱ીને ઔયીએ ત૊
એઔ લાત ચ૊ઔવ વાપ થામ છે ઔે ર૊ઔ૊ને, ઩ીયાણા વત઩ંથ દશિંદુ ધભા છે એભ ઔશીને
તેભને તે ધભા ઩ા઱તા ઔયી દઈને છે તયલાભાં આવ્મા શતા.
 જમાયે ર૊ઔ૊ને શઔીઔતની જાણ થઇ ઔે જે ધભા તે઒ ઩ા઱ે છે , તે ઔંઈ દશિંદુ ધભા નથી,
ત્માયે તે઒ ઩ીયાણા વત઩ંથથી તલમુક થલા રાગ્મા અને ઩ાછા વનાતન દશિંદુ ધભાન૊
અંખીઔાય ઔયલા રાગ્મા.
137

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ ...


 આ ભાદશતી, ર૊ઔ૊ની રાખણી઒, તેભના અનુબલ૊, ફનાલ૊ અને તેલી અન્મ
ખુફ વચ્ચાઈ઒ જાણલા ભ઱ળે, જેભાં નીચે જણાલેર શ્ર૊ત મુખ્મ છે ;

નાં. તાયીક તલગત

1 01-Aug-1918 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત જાશેય વબા, દાણા ફંદય, મુફ
ં ઈ
2 28-Mar-1920 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત જાશેય વબા, તલયાણી ભ૊ટી
3 08-Aug-1920 ૧લુ.ં ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અતધલેળન, ઔયાચી
4 07-Oct-1922 ૨જુ .ં ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અતધલેળન, ઔયાચી
5 18-Apr-1924 ૩જુ .ં ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અતધલેળન, ગાટઔ૊઩ય
6 1944-45 ઔ.ઔ.઩ા. વનાતન વભાજ – લાત઴િઔ અશેલાર
Contd…
138

69
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને વત઩ંથ

નાં. તાયીક તલગત


7 02-Apr-1944 ઉતભમા ભાતાજી ભંદદય, લાંઢામ –િાણ િતતષ્ઠા ભશ૊ત્વલન૊ દય઩૊ટા

8 10-May-1960 ૧લું – અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. અતધલેળન, નકત્રાણા

નકત્રાણા ક્સ્થત, અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજની યચના અને તલદ્યાથી઒
ભાટે ફૉદડિંખ સ્કુ રના ઉદ્ઘાટનન૊ દય઩૊ટા
9 23-May-1977 ૨જુ ં -અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. અતધલેળન, નકત્રાણા
10 19-May-1985 ૩જુ ં -અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. અતધલેળન, નકત્રાણા
11 30-Apr-1993 ૪થું -અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. અતધલેળન, નકત્રાણા
12 12-May-2010 ૫મું – અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. અતધલેળન, નકત્રાણા

139

3.1 તાદઔમા

ઇસ્રાભનુ ં એઔ કતયનાઔ અને છુ઩ુ,ં અવયઔાયઔ શતથમાય

140

70
 20-Apr-2011

ભશત્લન૊ િશ્ન

આ ગડીએ સ્લાબાતલઔ છે ઔે ફધાના ભનભાં અમુઔ વલાર૊ ઊબા થતા શળે જેભ ઔે;;

1) દશિંદુ઒ની રાખણી દુ બાલીને તેભની ધાતભિઔ આસ્થાન૊ દૂ રુ઩મ૊ખ ળા ભાટે વત઩ંથના પેરાલા ભાટે ઔમો?

2) એવું ઔયું ઔાયણ છે ઔે પક્ત દશિંદુજ વત઩ંથના અનુમામી઒ છે , ઔ૊ઈ મુવરભાન નથી?

3) વત઩ંથના ધભા િચાયઔ૊ ઔેલી યીતે ભ૊ટી વંખ્માભાં દશિંદુ઒ને આંઔ઴ી ને તેભનું ધભા ઩દયલતાન ઔયાલી ળક્યા?

જલાફ છે :
141

ું ...
તાદઔમા એટરે શ?
 
કુ યાન તાદઔમાની ભંજૂયી આ઩ે છે . એઔ મુવરભાનને ફીજા ઔાપય (ખેય-મુવરભાન) વાભે તાદઔમા લા઩યલાની
કુ યાન છૂટ આ઩ે છે .

 એઔ ઔાપયને છે તયલાની છૂટ, મુખ્મ રૂ઩ે, કુ યાનની આમાત ૩:૨૮ આ઩ે છે .

“ઔ૊ઈ મુવરભાને ફીજા મુવરભાનને છ૊ડીને ઔાપય (ખેય-મુવરભાન) વાથે દ૊સ્તી અને વશમ૊ખ ન ઔયલી.
જ૊ ઔયળે ત૊ તેન૊ અલ્રાશ વાથે વંફધ
ં નદશ યશે – પક્ત ઔાપયથી ફચલા ભાટે તેની દ૊સ્તી યાકલાની છૂટ છે .”

 ભશમ્ભદ ફીન જયીય અતૌ-ટાફયી (d. 923), કુ યાનની અતધઔાયત્લ અને ભાન ધયાલતી દટપ્઩ણી ઔયતાં આમાત
૩:૨૮ને નીચે િભાણે વભજાવ્મ૊ છે ;
“જ૊ તભે (મુવરભાન) ઔ૊ઈ ખેય-મુવરભાનના અતધઔાય ક્ષેત્રની નીચે શ૊, અને ઩૊તાના દશત વાચલલા ભાટે
ઔ૊ઈઔન૊ ડય શ૊મ, ત્માયે તભે તભાયી જફાનથી તેભની વાથે લપાદાય યશેજ૊ ઩ણ ઩૊તાના દદરભાં તેભની ભાટે લેય
યાકજ૊... ધ્માન યાકજ૊, અલ્રાશએ મુવરભાન૊ને ખેય-મુવરભાન૊ વાથે દ૊સ્તીન૊ ઔે નજીઔન૊ વંફધ
ં યાકલાની
ભનાઈ ઔયી છે . પક્ત જમાયે ખેય-મુવરભાન તેભનાથી લધાયે તાઔાત લા઱ા શ૊મ ત૊જ તેલાં વંજ૊ખ૊ભાં તેભને છૂટ
આ઩લાભાં આલી છે . જ૊ એલી ઩દયક્સ્થતત શ૊મ ત૊ ઩૊તાન૊ ધભા ફચાલીને બરે તેભની વાથે દ૊સ્તાના વંફધં
યાકે”

142

71
 20-Apr-2011

... તાદઔમા એટરે શુ?ં


 તાદઔમાન૊ ભતરફ ર૊ઔ૊ને “છે તયીને” ઇસ્રાભના ળયણ૊ભાં રઈ આલવુ.ં તેનાં ભાટે ઔ૊ઈ ઩ણ
યીત અ઩નાલી ળઔામ, જેભ ઔે;
 ક૊ટું ફ૊રવું
 ત૊ડી ભય૊ડીને તલકૃત તનલેદન૊ ઔયલા
 છુ઩ાલવું
 તલ઴મને ફીજા યસ્તે રઇ જવું
 ક૊ટી દ૊સ્તીના દાલા ઔયલા લખેય લખેય
 તાદઔમાને પક્ત સ્લ-ફચાલ ભાટે નદશ ઩ણ “વદિમ છે તય઩ીંડી” ભાટે લ઩યામ છે .
 ૭ ભી વદીથી મુવરભાન૊ તાદઔમા લા઩યીને ઩૊તાના “દુ શ્ભન૊”ને ગચ
ં ૂ લલા, મઝ
ં ૂ લલા અંને તેભના
બાખરા ઩ાડી, તેભના ઉ઩ય જીત શાવર ઔયીને ઇસ્રાભના ળયણભાં રઈ આલલા ભાટે લા઩યે છે .
 ખોટાંુ કયલાને નૈતતકતા અને મ ૂલ્મો વાથે કોઈ વાંફધ
ાં નથી. એ પક્ત ઇસ્રાભને લધાયલા ભાર્ે
અને તેભ કયતી લખતે ઩ોતાને ફચલા ભાર્ે છે .
143

આખાભી સ્રાઈડભાં શલે આ઩ણે જ૊શુ,ં

તાદઔમા વભજાલત૊ તલદડ઒
(વભમ અલધી: 4m–42s)

઩ુય૊ તલદડ઒ અશીં જ૊ઈ ળઔળ૊:

http://www.youtube.com/watch?v=KEC11YJ2oCk

144

72
 20-Apr-2011

145

આખાભી સ્રાઈડભાં શલે આ઩ણે જ૊શુ,ં

છે તય઩ીંડી વભજાલતા તલદડ઒
(વભમ અલધી: 1m–22s)

઩ુય૊ તલદડ઒ અશીં જ૊ઈ ળઔળ૊:

http://www.youtube.com/watch?v=dbIrWj6gDDk

146

73
 20-Apr-2011

છે તય઩ીંડી વભજાલતા તલદડ઒ – (વભમ: 1m-22s)

147

148

74
 20-Apr-2011

149

150

75
 20-Apr-2011

તાદઔમા ...

 વ૊ખંદ રઈને ક૊ટું ફ૊રવુ,ં ભાવ કાવુ,ં દારુ ઩ીવુ,ં મુદ્ઙાને ત૊ડી ભય૊ડીને તલકૃત
તનલેદન૊ ઔયલાની (ઔઈ ઩ણ ક૊ટું ઔયવુ,ં ઩૊તે ઔ૊ઈઔન૊ “તળઔાય” શ૊લાન૊ ડ૊઱ ઔયલ૊)
તાદઔમા છૂટ આ઩ે છે .
 ઩૊તાના ફચાલ અને ઇસ્રાભના પામદા ભાટે , ઇસ્રાભ વાથે હદરથી લપાદાય યશીને,
઩૊તે મુવરભાન શ૊લાન૊ ઇનઔાય ઔયલાન૊ અને ધભા છ૊ડલાની ઩ણ એઔ મુવરભાનને
છૂટ છે .
ં ૂ ામરી જે “છે તય઩ીંડી” છે , તેને યણભ ૂતભનુ ં
 લાસ્તલભાં ઇસ્રાભના તવદ્ચાંત૊ભાં ગથ
(રડાઈનુ)ં ઔોળલ્મ (ગુણ) તયીઔે ન૊ દયજ૊ આ઩લાભાં આલે છે અને ગણી લકત તેને
શુયલીયતા, વાશવ, ધૈમા અને સ્લ-ત્માખથી ઩ણ ભશાન ખણલાભાં આલે છે .

151

... તાદઔમા ...


 ફીજા િમુક તલદ્વાન૊એ, જેભ ઔે અબુ’ અબ્દુલ્રાશ અર-કુતફ
ું ુ ી (1214-73) અને મુશીદ-
દદન ફીન અર-અયફી (1165-1240), તાદઔમાને, મુવરભાન૊ના ઔભા છુ઩ાલલા ભાટે
લા઩યી ળઔામ એભ ઔહ્ું છે .

 ફીજા ળબ્દ૊ભાં, મુવરભાન૊ એઔ ઔાપય (ખેય-મુવરભાન) થી ઩ણ કયાફ યીતે લયતી

ળઔે . દાકર તયીઔે , મ ૂતતિની ઩ ૂજા ઔયલી, ક૊ટી ખલાશી દે લી, ફીજા મુવરભાન૊ની
ઔભજ૊યી ઔાપય વાભે ખુલ્રી ઔયલી – એવુ ં ફધુજ ં ઔયલાની છૂટ છે ઩ણ મુવરભાનન૊
જીલ ન જલ૊ જ૊ઈએ.

“ઔ૊ઈ ઩ણ ભજબુયી લખય ઩ણ તાદઔમા લા઩મો શ૊મ ત૊ ઩ણ ઔાપયભાં ખણતયી નદશ

થામ – બરે ઩છી નયઔની માતના બ૊ખલલા જેટલું ઩ા઩ ઔે ભ ન ઔયુું શ૊મ”
152

76
 20-Apr-2011

... તાદઔમા ...


 જજશાદ ઉ઩ય ફનાલેરી એઔ અયફી ઔાન ૂની ઩ુક્સ્તઔાભાં જણાવ્યું છે ઔે ઔાનુન
ભાટે ઇસ્રાભની ચાય મુખ્મ ળા઱ા઒એ (schools of law) એલી ઩દયબા઴ા
ઔયી છે ઔે , “યુદ્ચભાં છે તય઩ીંડી લાજફી છે ... છે તય઩ીંડી રડાઈની એઔ ઔ઱ા
છે . – એવું ઉરેભા઒ ભાને છે ”

 લધુભાં, “મુઔયભ” િભાણે, આ છે તય઩ીંડીને તાદઔમા ઔશેલામ: “દુશ્ભનને

છે તયલા ભાટે તાદઔમા લા઩યલાની છૂટ છે .”

 અર-અયફી એવું એરાન ઔયે છે ઔે “શદીવભાં (ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ ં યના ઉ઩દે ળ૊

અને ઔભો) રડાઈભાં છે તય઩ીંડીન૊ ઉ઩મ૊ખ વાયી યીતે દળાાલાભાં આવ્મ૊ છે .
લાસ્તલભાં વાશવ અને દશમ્ભતથી લધાયે ભશત્લ છે તય઩ીંડીને આપ્યું છે .”
153

... તાદઔમા ...


 અર-મુનીય (d. 1333) રકે છે , “યુદ્ચ એટરે છે તય઩ીંડી..., એન૊
ભતરફ ઔે , એઔ ધાતભિઔ મ૊દ્ચા ભાટે, ઉિભ અને ઩દય઩ ૂણા યુદ્ચ છે
એ છે તય઩ીંડીનુ ં ન ઔે ટઔયાલનુ.ં ઔાયણ ઔે ટઔયાલના મ ૂ઱ કતયાથી
ફચીને, છે તય઩ીંડી દ્વાયા જીત શાવર ઔયી ળઔામ અને ઩૊તાને
થનાયા વંબતલત નુઔવાનથી ઩ણ ફચી ળઔે “

 ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફં યએ માદખાય ગ૊઴ણા ઔયી શતી ઔે , “યુદ્ચ એટરે

છે તય઩ીંડી”
154

77
 20-Apr-2011

તાદઔમા –તલય૊ધાબા઴ી આમાત૊


કુયાનના તલય૊ધાબા઴ી આમાત૊ની વાથે તાદઔમાની વ્માખ્મા ઔે લી યીતે ઔયલી;

 ધ્માન ઩ ૂલાઔ લાંચનાય ઔ૊ઈ઩ણ વ્મક્ક્ત, કુયાનના તલય૊ધાબા઴ી આમાત૊થી અજાણ ન

યશી ળઔે . કાવ ઔયીને જેલી યીતે ળાંતત અને વશનળીરતાની આમાત૊ની રખ૊રખ
દશિંવાત્ભઔ અને અવશનળીરતાની આમાત૊ છે .

 રડાઈ અને ળાંતતની આમાત૊ના ફાયાભાં આદળા તલચાયધાયા એભ છે ઔે જમાયે

મુવરભાન૊ ઔભજ૊ય શ૊મ અને રઘુભતીભાં શ૊મ ત્માયે ળાંતત અને વશનળીરતાની
આદળાલાદી લાત૊ ઔયલી અને તેલી યીતે તે઒એ લતાવ;ુ ં ઩ણ જમાયે તે઒ ભજબુત
ળક્ક્તળા઱ી શ૊મ ત્માયે , રડાઈ અને તલજમની આમાત૊ભાં જણાવ્મા િભાણે, ગાતઔ
હુભર૊ ઔયલ૊.

155

... તાદઔમા

 શદીવ (ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ


ં યના ઉ઩દે ળ૊ અને ઔભો) આધાદયત, એઔ
ર૊ઔતિમ મુક્સ્રભ ઔશેલત િભાણે, ફની ળઔે ત૊ શાથથી (ફ઱થી) જજશાદ
રડલી, નદશ ત૊ જુફાનથી રડલી (િચાય ઔયીને) અને જ૊ એ ઩ણ ન
થામ ત૊, દદરથી ઔે ઩૊તાના ઈયાદા઒થી રડલી.

 શદીવ: “જ૊ ઔ૊ઈ ઔાભ ઔયલા ભાટે તભે ળ઩થ રીધી શ૊મ અને ઩ાછ઱થી
ફીજુ ં ઔંઈ વારંુ રાખે ત૊ તભાયે ળ઩થ ત૊ડીને જે વારંુ શ૊મ એ ઔયવુ”ં

ુ રભાન ભાર્ે એક તનષ્ષ્િમ અને ગપ્ુ ત ખતયો છે .

 તાહકમા એ ગે ય-મવ
156

78
 20-Apr-2011

તાદઔમાને ઔેલી યીતે ઒઱કવુ?ં


તાહકમાના લ઩યાળને નીચે જણાલેર મખ્ુ મ મદ્દુ ાથી ઓ઱ખી ળકામ
નાં મુદ્દો નાં. મુદ્દો
1 વાભેલા઱ા વાભે શ૊તળમાયી લા઩યલી 2 ઩૊તે તળઔાય શ૊લાન૊ નાટઔ ઔયલ૊
3 માતના઒ન૊ ક૊ટા દાલ૊ ઔયલ૊ 4 તથ્મ૊ વાથે છે ડછાડ ઔયીને મુજલણ ઉબી ઔયલી
5 વતાભણીન૊ નાટઔ ઔયલ૊ 5A ખડફડી પેરાલી
6 વાભેલા઱ાન૊ લાંઔ ઔાઢલ૊ 7 ટા઱વું
8 "વબુત"ની ભાંખણી ઔયલી 9 નઔાયી દે વ ું
10 ભતબેદ૊ન૊ પામદ૊ રેલ૊ 11 ધભાન ું અ઩શયણ થયું
12 વ્મક્ક્તખત હુભર૊ ઔયલ૊

ઉ઩ય જણાલેર મદ્દુ ાઓને વભજાલતો એક નાનો તલહડઓ, આગ઱ની સ્રાઈડભાાં જોશ ાંુ 157

આખાભી સ્રાઈડભાં શલે આ઩ણે જ૊શુ,ં

તાદઔમાને ઒઱કલા ભાટે …
એઔ મુઔ (Silent) તલદડ઒
(વભમ અલધી: 5m–37s)

઩ુય૊ તલદડ઒ અશીં જ૊ઈ ળઔળ૊:

http://www.youtube.com/watch?v=TDPUoTxjcDM
158

79
 20-Apr-2011

159

3.2 ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા

તાદઔમાન૊ િમ૊ખ

તાદઔમાના િમ૊ખના અમુઔ દાકરા઒

160

80
 20-Apr-2011

઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...


રગબગ ફધા વાંળોધનકાયો અને તલદ્વાનો તેભજ કોર્ોએ ઩ણ ઩ીયાણા વત઩ાંથ દ્વાયા તાહકમાના થતા
લ઩યાળની નોંધ રીધી છે .

અમુક દાખરાઓ / મુદ્દાઓ:

1) વત઩ાંથની સ્થા઩ના: વત઩ંથની સ્થા઩નાન૊ શેત ું તાદઔમાની ભદદથી દશિંદુ઒ને મુવરભાન

ફનાલાનુ ં છે . તેનાં ઔાયણે ર૊ઔ૊ દશિંદુ ઒઱ક યાકીને ધીયે ધીયે ઇસ્રાભી િથા઒ને િભલાય
અ઩નાલી ળઔે.

2) હશિંદુ ધાતભિક ઩ુસ્તકોને ભ્રષ્ર્ કમામ: અથલા લેદ, ખીતા, ઩ુયાણ જેલાં મુખ્મ દશિંદુ ધાતભિઔ ઩ુસ્તઔ૊ને
ભ્રષ્ટ ઔમાા. ઔખરયુખભાં કુ યાનને અથલા લેદ તયીઔે જાશેય ઔયલાભાં આવ્મ૊. દશિંદુ઒ને ભ્રતભત
ઔયીને તેભને મુવરભાન ફનાલલાની વ૊ચી વભજી ચાર શતી. 161

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

3) હશિંદુ દે લોના અલતાયને ભ્રષ્ર્ કયલા –બધ


ુ અલતાય, દવ અલતાય, કલ્કી
અલતાય લગે ય: દશિંદુ દે લ૊ના અલતાયને ભ્રસ્ટ ઔયીને તેભાં ઇસ્રાભી તત્લ૊
ગુવાડી દીદા. ત્માય ફાદ એવું ઠાવાલાભાં આવ્યું ઔે જ૊ ભ૊ક્ષ જ૊ઈત૊ શ૊મ
ત૊ ઇસ્રાભન૊ અંખીઔાય ઔયલ૊ ઩ડે.

4) ઇસ્રાભી તત્લોને હશિંદુ દે લોના નાભો અ઩ામા: શઝયત અરીનું નાભ

તનષ્ઔરંઔી નાયામણ, ફીફી પાતતભાને આધ્મ ળક્ક્ત, ભ૊શમ્ભદ ઩ેખફ ં યને
બ્રહ્ા, ઈભાભ ળાશને બ્રહ્ાન૊ અલતાય, ઈભાભ ળાશ ફાલાનું નાભ ઈભાભ
ળાશ ભશાયાજ લખેયે લખેયે. જ૊ વત઩ંથ ચ૊ક૊ શ૊ત, ત૊ ળા ભાટે આલા
ભ્રાભઔ નાભ યાકલા ઩ડયા?
162

81
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

5)

હશિંદુ તલતધઓ ભ્રષ્ર્ કયી: દશિંદુ ધાતભિઔ તલતધ઒ને એલી યીતે ભ્રષ્ટ ઔયલાભાં આલી ઔે જેના થઔી
ર૊ઔ૊ની દશિંદુ ધભા ઉ઩ય આસ્થા ઒છી થઈ જામ. જન૊ઈ ઉતયાલલાભાં આલી. મુડદા઒ને
દશિંદુ઒ની જેભ ફા઱લાને ફદરે, દાટલાની િથા ળરૂ ઔયાઈ, લખેય લખેયે.

6) દશિંદુ઒ની આસ્થાને ભ્રષ્ટ ઔયલાભાં આલી. ખામને ભયલાથી સ્લખા ભ઱ે , ખંખા નદી, ભંદદય૊, મ ૂતતિ
઩ ૂજા, બ્રાહ્ણ૊ લખેયને ળાત઩ત ફતાલીને ર૊ઔ૊ના ભનથી ઉતાયી દે લાભાં આવ્મા, લખેય લખેય.
(લાંચ૊ બુધ અલતાય ખીનાન). તેલીજ યીતે ખીનાનભા એવું ઩ણ ફતાલાભાં આવ્યું છે ઔે,
઩થ્થય, ઩શુ અને વ ૃક્ષને ઩ ૂજલા નદશ. જ૊ ઩ુજ્જળ૊, ત૊ વલા઩૊ય દદલવ ચડળે ત્માં રખી છાતી
઩ય ઩થ્થય રઈને પયળ૊. તેથી આ ત્રણેને ઩ ૂજલા નદશ. આલી યીતે ર૊ઔ૊ને ડયાલીને દશિંદુ ધાતભિઔ
યીત યીલાજ૊ને ઩ા઱તા ફંધ ઔયાવ્મા.

163

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

7)

હશિંદુ ધાતભિક / બક્ક્ત બજનો/ગીતોને ભ્રષ્ર્ કયલાભાાં આવમા: નલયાત્રીભાં
ખલાતી ખયફીને ઩શેરી લશેરી ભ્રષ્ટ ઔયલાભાં આલી. જુલ૊ ઩ીય વદૃદ્ઙીન
રેકીત ખયફી ખીનાન.

8) જન્નત઩ ૂયી અને ભોભીન ચેતાભાણી જેલી છે તયાભણી લાતામઓ યચલાભાાં

આલી.

 જન્નત઩યુ ી – ર૊ઔ૊ને વત઩ંથ તયપ આઔ઴ાલા આ લાતાા યચલાભાં આલી.

 ભોભીન ચેતાભાણી –ઈભાભ અને વત઩ંથ ધભા ઉ઩ય ળંઔા ઔયે અને દવ૊ન્દ ન
આ઩ે ત૊, તે ર૊ઔ૊ને તેના ઔશેલાતા કયાફ ઩દયણાભ૊થી ડયાલલા ભાટે લાતાા
યચી. 164

82
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

9)

હશિંદુઓને તેભના મ ૂ઱થી ઉખડી કાઢલાનો પ્રમત્ન: િાખજી ઔાઔા અને ઈભાભ
ળાશના લંળજ વૈય્મદ લારીભીમાએ ઔચ્છના ત્રણે ઩ાંચડા઒ની તા. ૧૨-
૦૧-૧૮૭૭ના એઔ વબા ફ૊રાલીને ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતના ર૊ઔ૊ને બ્રાહ્ણ૊ના
શાથે દિમા ઔયલા ઩ય િતતફંધ મુઔલાન૊ આદે ળ આપ્મ૊.

10) તેલીજ યીતે, લશીલંચા઒ ઩ય િતતફંધ મુઔીને, તેભની ઩ાવે ઩૊તાના

઩દયલાયની નોંધ ન ઔયાલલાના આદે ળ ફશાય ઩ાડયા.

11) આ ફધા આદે ળ૊ન૊ મ ૂ઱ શેત ું ર૊ઔ૊ને તેભના દશિંદુ મ ૂ઱થી જુદા ઔયલાન૊
િમત્ન શત૊.
165

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

12)

વનાતની નેતાઓને ફદનાભ કયલાનો પ્ર઩ાંચ (1/2): તાદઔમાની એઔ યણનીતત િભાણે વનાતાની઒ની
દશતની લાત ઔયલાલા઱ા ર૊ઔ૊ વાભે તદ્ઙન ક૊ટા વ્મક્ક્તખત આક્ષે઩૊ ઔયલાભાં આલે છે . દાકરા તયીઔે
નાયામણ યાભજીએ રક્ષ્ભીનાયામણ વંિદામ સ્થા઩લાની ફનાલટી લાતાા (લધુ ભાદશતી ભાટે જુ ઒
www.realpatidar.com/series, Series 21). તેભજ વંત ઒ધલયાભ, દશમ્ભતબાઈ, યભેળબાઈ લખેયેના
વાભે ઩ણ શડશડતા ક૊ટા ઊ઩જાલી ઔાઢેરા આંક્ષે઩૊ ઔયે છે . શારભાં જે ઈભૈર૊ વત઩ંથી઒ મુઔે છે , તેભાં
લ઩યાતી બા઴ાએ ત૊ વાભાજજઔ તલલેઔની ફધી શદ્ઙ૊ ઩ાય ઔયી દીધી છે .
 વત઩ંથી઒ દ્વાયા વનાતાની નેતા઒ને વ્મક્ક્તખત યીતે ઉતાયી઩ાડલા ઔ૊તળળન૊ મુખ્મ શેત ું
વનાતાની નેતા઒ને ફદનાભ ઔયીને તેભની વચ્ચાઈ અને ઈભાનદાયી ઩ય વલાર મ ૂઔી દે લ૊.
જેથી વત઩ંથ તલરુ દ્ચ ઔયે લ ું તેભના ઔાભ ઩ય અજાણ ર૊ઔ૊ ળંઔા ઔયે .
 વનાતની઒ને ફદનાભ ઔયલાન૊ શેત,ું ર૊ઔ૊ને મુજલણભાં મુઔીને વનાતની નેતા઒ના ઔાભ િત્મે
ર૊ઔ૊નુ ં ભાન ઒છું ઔયલાનુ ં ઩ણ છે .
166

83
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

12) વનાતની નેતાઓને ફદનાભ કયલાનો પ્ર઩ાંચ (2/2):


 ઩ણ, વત઩ંથી઒ તેભની યણનીતતની આડ અવયથી ફચી ન
ળક્યા. તેભનુ ં “ક૊ટું” જરદીથી ર૊ઔ૊ વાભે આલી ખયુ ં અને તેનાં
ઔાયણે વત઩ંથન૊ તલ઴મ ર૊ઔ૊ભાં જાખત૊ યહ્ય૊. વનાતની નઝયથી
આ લાતથી તેભને ગણી ભદદ ભ઱ી અને ર૊ઔ૊ને વત઩ંથ તલરુદ્ચ
રડલા ભાટે બેખા ઔયી ળક્યા.
 આજે ઩ણ વત઩ંથી઒ આ યણનીતત લા઩યે છે . ઩ણ વનાતાની઒
બાગ્મળા઱ી છે ઔે તેભને નુઔવાન થલાને ફદરે પામદ૊ થઈ યહ્ય૊
છે . 167

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

13) 
ભનગડાં ત તવદ્ધાાંતો ઉબા કયલાભાાં આલે (1/2):
 તેભના “નલા” ઩ખરા઒ને લાજફી ઠયાલલા ભાટે શારતે ચારતે નલા તવદ્ચાંત૊ ફશાય
નીઔ઱ી આલે છે .
 શભણા એઔ નલ૊ તવદ્ચાંત ઩ેદા થમ૊ છે . આ તવદ્ચાંત છે , નલી ચ૊઩ડી઒ ફશાય ઩ાડલાના
઩ખરાંને વ્માજફી ઠયાલલા ભાટે ઉ઩યુક્ત ઔાયણ૊ ઩ેદા ઔયલા. આ નલ૊ તવદ્ચાંતભાં એભ
ઔશે છે ઔે, મુવરભાન યાજા઒એ વત઩ંથની ધાતભિઔ ઩ુસ્તઔ૊ ફદરી નાકી શતી. એટરે
તેભને ઩ાછી ફદરીને મ ૂ઱ ઩ુસ્તઔ૊ યજુ ઔયે છે .
 લાસ્તલભાં ઔ૊ઈ઩ણ મુક્સ્રભ યાજાએ વત઩ંથના વાદશત્મ૊ વાથે ઔ૊ઈ ફદરાલ નથી ઔયાવ્મા.
ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતએ દશિંદુ યાજા઒ની િજા તયીઔે આ ધભાને વેંઔડ૊ લ઴ો ઩ાળ્મ૊. વાદશત્મ૊
ફદરલા ઩ય ઔ૊ઈ જ૊ય નશ૊ત.ું
 બાયતભાં દશિંદુ઒ ભાટે ઒યં ખઝેફથી લધાયે ક્રૂય ઔ૊ઈ ઩ણ મુવરભાન યાજા નશ૊ત૊. એઔ
ફાજુ એલા ઒યં ખઝેફ ઩ાવેથી િભાણ ઩ત્ર ભ઱લાની ઉંચી ઉંચી લાત૊ ઔયે છે ત૊ ફીજી
ફાજુ તેનાં જેલાં મુક્સ્રભ યાજા઒એ ઩ુસ્તઔ૊ ફદરી એલી દડિંખ૊ ભાયે છે . 168

84
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

13) ભનગડાં ત તવદ્ધાાંતો ઉબા કયલાભાાં આલે (2/2):


 બાયત આઝાદ થયુ ં એને ૬૦ લ઴ા થમા. તે ઩શેરાં ૨૦૦ લ઴ા અંગ્રેજ૊એ યાજમ
ઔયુ.ું એટરે છે લ્રા ૨૬૦ લ઴ાભાં ત૊ ઔ૊ઈ ભજબુયી ન૊શતીને? જ૊ મુવરભાન૊એ
વાદશત્મ૊ ફદરી નાખ્મા શતાં, ત૊ ૨૬૦ લ઴ા સુધી ઔે ભ ઩ાછા મ ૂ઱ વાદશત્મ૊ ન
રઈ આવ્મા.
 શારભાં, ઔશેલાતા નલા વાદશત્મ૊, ફશાય ઩ાડયા તે ઩શેરાં, ઈભાભ ળાશના
ઔા઱થીજ, વત઩ંથના વાદશત્મ૊, ઔ૊ઈ ઩ણ પેય પાય લખય ચાલ્મા.
 આ ફધુ ં સ ૂચલે છે ઔે , તાદઔમા લા઩યીને, ભનખડંત નલા તવદ્ચાંત૊ ઩ેદા ઔયે છે .
઩શેરી નજયભાં બરે વાચા રાખે, ઩ણ જયા ઊંડ૊ તલચાય ઔયીએ ત૊, વચ્ચાઈ
વાભે આલી જામ છે .
169

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

14) મ ૂ઱ વાહશત્મોને છુ઩ાલાભાાં આલે છે (1/2):


 વત઩ંથના વાદશત્મ૊ને ળા ભાટે છુ઩ાલી યાકલાભાં આલે છે ? વત઩ંથના “ફધા” વાદશત્મ૊ને ળા ભાટે
છ઩ાલીને િતવદ્ચ નથી ઔયલાભાં આલતા? તેભની ઩ાવે જેટરાં વાદશત્મ૊ છે , તેની માદી ઩ણ ફશાય નથી
઩ાડતા.

 ઈભાભ ળાશના શસ્ત રેકીત, તેભનું મુખ્મ વાદશત્મ જેને “મ ૂ઱ફંધ” ઔશે છે , જેભાંથી દવ અલતાય જેલાં
ફીજા વાદશત્મ૊ ફશાય ઩ાડલાભાં આવ્મા છે , તેલાં મ ૂ઱ફંદને ળા ભાટે છુ઩ાલી યાખ્યું છે ? જ૊ તે઒ વાચા
છે ત૊ ઔ૊ઈ ઩ણ ઔાના ભંત્ર ફદરાવ્મા લખય, ઈભાભ ળાશે જેભ રખ્યું શ૊મ તેભ, તે ઩ુસ્તઔને વત઩ંથના
અનુમામી઒ ભાટે છ઩ાલીને િતવદ્ચ ઔયવું જ૊ઈએ. જે નથી ઔયતા.

 આજ સુધી વાદશત્મ૊ભાં ઔયે રા પેયપાય૊ન૊ આધાય મ ૂ઱ફંદ છે એભ ઔશીને નલા વાદશત્મ૊ ફશાય ઩ાડલાભાં
આવ્મા. ઩ણ જ૊ એઔ લકત મ ૂ઱ફંદ ફશાય ઩ાડે ત૊ લાયં લાય વાદશત્મ૊ ફદરાલલાન૊ યસ્ત૊ ફંધ થઇ
જામ અને ઩૊ર ખુરી જામ, એટરા ભાટે મ ૂ઱ફંધને આજ સુધી ફશાય ઩ાડલાભાં નથી આવ્મ૊ એવું રાખે
છે .
170

85
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

14) મ ૂ઱ વાહશત્મોને છુ઩ાલાભાાં આલે છે (2/2):


 દશિંદુ઒ની ખીતા અને મુવરભાન૊નું કુ યાન છુ઩લાભાં ક્યાયે મ નથી આવ્યુ.ં ત૊ ઩છી વત઩ંથી઒ ળા ભાટે
મ ૂ઱ફંધને છુ઩ાલે છે ? આકી ડા઱ ત૊ ઔા઱ી નથીને?

 ફીજ૊ દાકર૊; ઈભાભ ળાશએ રકેરા દવ અલતાયની ચ૊઩ડી, તે઒ ભમાાને રખબખ ૫૦૦ લ઴ા ઩છી,
઩શેરી આવ ૃતિ લ઴ા 2002ભાં ઩ીયાણાની વંસ્થાએ ફશાય ઩ાડી. ૫૦૦ લ઴ા ઩છી તેભને આ ચ૊઩ડી ક્યાંથી
ભ઱ી? વેંઔડ૊ લ઴ોથી દવ અલતાયની જે ચ૊઩ડી ર૊ઔ૊ લાંચતા શતાં, તેન ું શું થયુ?ં તેભને, મ ૂ઱ દવ
અલતાયની, ચ૊઩ડી ફદરલાન૊ શક્ક, ઔ૊ણે આપ્મ૊? ઩ ૂછલા ભાટે આના જેલાં ગણા વલાર૊ છે , ઩ણ
જલાફ નથી ભ઱તા.

 તે ચ૊઩ડી઒ તલ઴ે ફીજી ભજાની લાત એ છે ઔે જમાયે ઔ૊ઈ ચ૊઩ડીને ચ૊કા દશિંદુ ધભા વાથે જ૊ડી ન ળઔે ,
ત્માયે તે ચ૊઩ડીની િતવદ્ધદ્ચની તાયીઔ છા઩લાભાં નથી આલતી. તેભજ છ઩ાલનાય વ્મક્ક્તનું નાભ વયનામું
઩ણ છા઩લાભાં નથી આલતુ.ં

 ઩ીયાણાભાં ઩ુસ્તઔ લેચલાની દુ ઔાનભાં ઩ુસ્તઔ૊નું ખફર ઩ણ નથી આ઩લાભ આલત.ું ખફર ભાંખીએ ત૊ 171
઩ુસ્તઔ૊ભાં છ઩ામરી દઔિંભત લતાડી દે લાભાં આલે છે .

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ...

15) હશિંદુની ધાયણાઓને ફદરલાનો પ્રમત્ન:


 ફધી ભાનલ જાતભાં, ઔ૊ઈ ઉચ્ચી ભાનલ જાતત શ૊મ ત૊, એ મુવરભાન જ છે એવું ઩ ૂયે ઩ ૂરું
ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં ઠવાલેર શત.ું
 જમાયે નીચરા લયણના ર૊ઔ૊ને અડલાથી આબડછે ટ રાખતી શતી, ત્માયે છાંટ રેલાની િથા
શતી. જેભઔે ઔ૊ઈ નીચરા લયણના ભાણવને છફી ખમા ઩છી, ઩ાણીની છાંટ રીધા લખય ગયભા
ન જલાત ું
 ઩ણ ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં, તાદઔમાના ભદદથી, એવું ઠવાલાભાં આવ્યું શત ું ઔે, જ૊ નીચરા લયણના
ભાણવને છબ્મા ઩છી ઔ૊ઈ મુવરભાનને છફીર૊ ત૊ છાંટ ન રેલી ઩ડે અને તે઒ ઩તલત્ર થઇ
જામ.
 જમાયે ફીજા દશિંદુ઒, મુવરભાન૊થી દૂ યી જા઱લતા, ત્માયે ઉ઩ય જણાવ્મા િભાણે, મુવરભાન૊ને
ઉચ્ચ ખણાલી, તેભને વત઩ંથી઒ની નજીઔ રાલલાના િમાવ ઔયલાભાં આલત૊. 172

86
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથ દ્વાયા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ…


16) દસ્તાલેજ૊ને જ૊ઈએ ત૊, ઔ૊ઈ઩ણ જાતની ળંઔા લખય, કફય ઩ડી આલે છે
ઔે સુયક્ષાની ઔ૊ઈ ખચિંતા ન શ૊લા છતાં તાદઔમાન૊ િમ૊ખ થત૊ આવ્મ૊ છે .
ચ૊ખું વભજાઈ આલે છે ઔે દશિંદુ઒ને છે તયલા ભાટે તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ઔયીને
વત઩ંથને દશિંદુ ધભા તયીઔે ક઩ાલાન૊ િમત્ન શત૊.

17) ઉ઩ય જણાલેર લાતની ઩ુન્દ્ષ્ટ ભાટે જ૊ઈએત૊ કફય ઩ડળે ઔે વેંઔડ૊ લ઴ોથી
ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત ઉ઩ય વત઩ંથનું િભુત્લ શત.ું જ્ઞાતતભાં ઩ીયાણા વત઩ંથને
ઔ૊ઈ લાતન૊ બમ નશ૊ત૊. ત૊ ઩છી તાદઔમાન૊ વતત િમ૊ખ ળા ભાટે
ઔયલાની જરૂય ઩ડી?

18) જરૂય ન શ૊લા છતાં, તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ઔયલા ઩ાછ઱ન૊ શેત ું એભ દળાાલે છે
173
ઔે દશિંદુ઒ ને લટરાલીને મુવરભાન ફનાલલાના િ઩ંચ તળલામ ઔઈ નશ૊ત.ું

ર૊ઔ૊ તાદઔમાના તળઔાય ફની ખમા શતા.

તાદઔમા એટર૊ અવયઔાયઔ શત૊ ઔે ર૊ઔ૊ને ઔ૊ઈ

જાતની ળંઔા ઩ણ ન થઈ ઔે તેભની વાથે ઔઈઔ ક૊ટું
થઈ યહ્ું છે .

174

87
 20-Apr-2011

ુ ીની વભજણ
શભણાં સધ


175

4. ચયણ ૨

ઇભાભ ળાશ ઩છીન૊ ઔા઱

176

88
 20-Apr-2011

મદ્ઙુ ા઒

 આ ચયણભાં નીચે મુજફની લસ્તુ઒ ઩ય નજય ઔયશુ;ં
1. ઈભાભળાશી ઩ક્ષની ફટ
2. ઔાઔાની ભ ૂતભઔા
3. ઈભાભ ળાશની ઩ેઢી
4. ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતત
5. ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત
6. નલતનતભિત તાદઔમા
7. અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજની ઉદાયતા અને તેની વાથે દખ૊
8. અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજભાં ફીજી િાંતત
9. આળંઔા઒
177

4.1 ઈભાભળાશી ઩ક્ષની ફટ

 ઔેલા વંજ૊ખ૊ભાં અને ઔમા ઔાયણ૊ વય...
ઈભાભળાશી઒, મુખ્મ વત઩ંથ (એટરે ક૊જા઒) થી..
અરખ થમા.

178

89
 20-Apr-2011

ઈભાભ ળાશના ગુજયી જલા ઩છી...

તેભની ખાદી ઩ય...
તેભના ઩ુત્ર અને ઉિયાધીઔાયી...
નય ભશમ્ભદ ળાશ...
(“નય અરી”)ફેઠા.

179

ઈભાભળાશીની ફટ ...

 વત઩ંથન૊ મ ૂ઱ તવદ્ચાંત, અનુમામી઒ દ્વાયા દવ૊ન્દ (આલઔન૊ દવભ૊ બાખ) અને
અન્મ ધાતભિઔ રાખા઒ના (ઔયના) ઩ૈવા આ઩લાન૊ છે .
 તે ઩ૈવા ઩ય ઈયાનના ઈભાભન૊ શક્ક યશેત૊. એટરે જે ઩ૈવા બેખા થામ તે ઈયાન
ક્સ્થત ઈભાભ ઩ાવે ભ૊ઔરી આ઩લાભાં આલતા.
 આ ઩યં ઩યા ઈભાભ ળાશના ઔા઱/લકતભાં િચખરત શતી અને તેભના ઩છી, તેભના
દીઔયા નય ભ૊શમ્ભદ ળાશના ળરૂઆતના વભમભાં ઩ણ ચારતી શતી.
 એટરે ધભાાન્તય ઔયે રા ર૊ઔ૊ન૊ નલ૊ વમુદામ ળરૂઆતભાં ઈયાનના ઈભાભ વાથે
લપાદાય શત૊.
 એટરે તે વભમ સુધી, વત઩ંથભાં ઔ૊ઈ ફટ નશ૊તી ઩ડી.

180

90
 20-Apr-2011

... ઈભાભળાશીની ફટ ...


 નય ભ૊શમ્ભદ ળાશે, ઈભાભળાશી ઩ંથને (ઈભાભ ળાશને
ભાનલાલા઱ા) મુખ્મ વત઩ંથ ઩ંથભાંથી ૧૬ભી વદીભાં
અરખ ઔમો.
 વતલેણી જી લેર નાભના ખીનાનભાંથી આ ઐતતશાતવઔ
ભાદશતી ભ઱ી આલે છે .

181

... ઈભાભળાશીની ફટ

 નય ભ૊શમ્ભદ ળાશના વિાના ળરૂઆતના દદલવ૊ભાં ઩ણ, ઩યં ઩યા િભાણે, ઈયાન
ક્સ્થત “ઈભાભ” સુધી ઩ૈવા ભ૊ઔરલાભાં આલતા.

 ઩ણ ત્માય ફાદ, નય ભ૊શમ્ભદ ળાશે તલિ૊શ ઔયીને ઩ૈવા ભ૊ઔરલાનુ ં ફંદ ઔયુું અને એઔ
કેતા નાભન૊ અનુમામી, જેના ઩ાછ઱ ૧૮૦૦૦ દશિંદુ઒ન૊ વાથ શત૊, તેલાને નય
ભ૊શમ્ભદ ળાશએ આદે ળ ઔમો ઔે શલે ઩છી, જે ઔંઈ ઩ૈવા બેખા થામ, તે તેભને
આ઩લા. ઈયાન ભ૊ઔરલા નદશ.

 કેતાએ ચ૊ખ્કી “ના” ઩ડી દીધી અને રાંફ૊ ઝખડ૊ ચાલ્મ૊, નાત ફશાય ઔયલાનુ ં થયુ ં
અને છે લ્રે ફટ ઩ડી.

 આના ઔાયણે તલતધવય ઈભાભળાશી઒, મુખ્મ વત઩ંથથી (એટરે ક૊જા ઔ૊ભ) અરખ
થઈ ખમા. 182

91
 20-Apr-2011

ફટની અવય

ઈભાભળાશીઓ ઩ય ફૂર્ની કેલી અવય ઩ડી:

 નય ભ૊શમ્ભદ ળાશે જે ફટ ઩ાડી શતી, તેનાં ઔાયણે, ઈસ્ભાઈરી઒ના દૃ ન્દ્ષ્ટઔ૊ણથી, ઈભાભળાશી

઩ંથને બાયે અને અખખણત નુઔવાન થયુ.ં

 ઈસ્ભાઈરી ધભાના અનુમામી ફનલા ઔયતાં, તે઒ “઩ીયાણાલા઱ા” તયીઔે, શરઔા દશિંદુ઒ અને
ઉતયતા મુવરભાન૊ની ઔ૊ભ ફનીને યશી ખમા.

 ફીજી ફાજુ , મુખ્મ વત઩ંથ ઔ૊ભ, ક૊જા ઔ૊ભ, ધીયે -ધીયે , ઇસ્રાભને અ઩નાલતા ખમા.

 રૂદઢલાદી મુવરભાન૊, ઈભાભળાશી઒ને મુવરભાન નથી ખણતા, તેભજ ચુસ્ત દશિંદુ઒ તેભને દશિંદુ
નથી ખણતા.

183

4.2 ઔાઔાની ભ ૂતભઔા


ય૊ઝા/દયખાશની દે કયે ક ઔયતા મુજાલય, ઔાઔાની, ભ ૂતભઔા

184

92
 20-Apr-2011

ઔાઔાની ભ ૂતભઔા ...


 ઈભાભળાશી વમુદામભાં ફધા અનુમામી઒ દશિંદુ શતા.

 સ્લ-ફચાલ અને વ્ય ૂશાત્ભઔ ઔાયણ૊ને રઈને અનુમામી઒, ઩૊તાના ધભાાન્તયને છુ઩ું યાકતા.
તેભને ફાહ્ય દે કાલ દશિંદુ઒ જેલ૊ યાકલાની છૂટ શતી.

 અને જે઒એ ઩૊તાન૊ ધભા઩દયલતાન નશ૊ત૊ છુ઩ાવ્મ૊, તે઒ ઩ણ ઩૊તાની જ્ઞાતતથી અરખ થલા
નશ૊તા ભાખતા.

 વત઩ંથના િચાયઔ૊ અને અનુમામી઒ લચ્ચે ઩યસ્઩ય વભજુ તી યશે અને એઔ ફીજાં વાથે
વં઩ઔા ભાં યશે તે ભાટે , ઔાઔાને નીભલાભાં આલતા. અનુમામી઒ને વરાશ આ઩ીને તેભની મુજલણ
દૂ ય ઔયલાના ઔાભની વાથે તેન ુ ં મુખ્મ ઔાભ દવ૊ન્દ અને રાખાના ઩ૈવા, અનુમામી઒ ઩ાવેથી,
બેખા ઔયીને, ઩ીય સુધી ઩૊ચાડલાનુ ં છે .

 ઔાઔાને અનુમામી઒ના વમુદામભાંથી ચુટં લાભાં આલે છે . 185

... ઔાઔાની ભ ૂતભઔા ...


 જમાયે ઔાઔાને નીભલાભાં આલે છે , ત્માયે તેની ધાતભિઔ તલતધ વૈય્મદ૊ દ્વાયા ઔયલાભાં આલે છે .

 ઩યં ઩યાખત યીતે ઔાઔાના ફે નાભ શ૊મ છે , એઔ દશિંદુ નાભ અને ફીજુ ં મુક્સ્રભ નાભ. દાકરા
તયીઔે, નામા ઔાઔાને ઩ીય નવીરુ દ્ઙીન ઔશેલાભાં આલતા. તેલી યીતે ઔયવન ઔાઔાને ઩ીય ઔયીભ
ઔશેલાભાં આલતા.
 ઔાઔાની ખાદી એઔ વંસ્થાનુ ં સ્થાન છે . ળરૂઆતભાં ઔાઔા નાભની ખાદી રૂ઩ે વંસ્થાઔીમ પેયપાય ખાભ
સ્તયે ચાલુ ઔયલાભાં આલી અને ધીયે ધીયે ઔેન્િભાં િવયી ખઈ.
 ઩ીયાણાના ઔેન્િભાં ઔાઔાને રાલલાનુ ં મુખ્મ ઔાયણ નય ભ૊શમ્ભદ ળાશના દીઔયા઒ લચ્ચે આ઩વભાં
લેય ઝખડા.
 ઩૊તાના ભયણ ઩છી, ઝખડતા દીઔયા઒ભાં, તનષ્઩ક્ષ યીતે ઩ીયાણાની ઔભાઈન૊ ફટલાય૊ થામ તે
ભાટે, એઔ વ્મલસ્થાની ખયજ વભજી, નય અરીએ (નય ભ૊શંભદ ળાશનુ ં ફીજુ ં નાભ), ઔાઔાની
ભ ૂતભઔા લધાયી નાકી. ઩ૈવા બેખા ઔયલા ભાટે ઩ેટા ઔાઔા઒ભાંથી એઔ મુખ્મ ઔાઔાને નીમ્મા અને
તેન ુ ં લધાયાનુ ં ઔાભ ઔફયની દે કયે ક ઔયલાનુ ં ઩ણ શત.ું
186

93
 20-Apr-2011

... ઔાઔાની ભ ૂતભઔા


 ઔાઔાને આજીલન ભાટે નીભલાભાં આલતા અને ઔાઔાને ગ્રશ વંવાય
ત્માખ ઔયલ૊ ઩ડત૊. લ઱તયભાં ઔાઔાને કાલાનુ ં અને ઔ઩ડાં
ભ઱તા.
 ઩ણ લાસ્તલભાં, (વંળ૊ધનઔાય૊ના ઔશેલા િભાણે) ઇતતશાવ ખલાશ
છે , ઔે ઈભાભળાશી વમુદામભાં, ઔાલતયા઒ અને ઔષ્ટન૊ અખ ૂટ
(ઔદી વભાપ્ત ન થામ તેલ૊) મ ૂ઱ ઔાઔાની ખાદી છે .
 ઩ૈવાના જ૊યે , ઔાઔાની તાઔાત લધતી ખઈ. ઩૊તાને ધભા ગુરુ અને
઩ંથન૊ વલુંવલાા ભાનલા રાગ્મા.

187

઩ીયાણાના કાકાઓની માદી

1 ળાણા 11 નુય ભ૊શમ્ભદ 21 નથુ (3)

2 ળેયભ૊શમ્ભદ 12 ભ ૂરા 22 ઩ેથા

3 અબ્દુલ્રાશ 13 ઩૊ચા 23 ઔયભળી

4 ઈબ્રાશીભ 14 િાખજી 24 રક્ષ્ભણ

5 યશીભ (1) 15 નથુ (1) 25 યાભજી

6 ઔયીભ ભ૊શમ્ભદ 16 દી઩ા (અબ્દુય યશીભ) 26 વલજી

7 વાભદ 17 ભનજી 27 ઔયવન

8 શવન 18 નથુ (2) 28 નાનઔ દાવ (શાર)

9 યશીભ (2) 19 નાખજી

10 યાજે ભ૊શમ્ભદ 20 ળાભજી

નોંધ: અમુઔ જગ્માએ, તાદઔમાના ઔાયણે, મુવરભાન ઔાઔા઒ના નાભ ફદરીને દશિંદુ નાભ૊ યાકલાભાં આવ્મા છે . 188

94
 20-Apr-2011

4.3 ઈભાભ ળાશની ઩ેઢી


ઈભાભ ળાશના, ઩ેઢી દય ઩ેઢીના, ઉિયાતધઔાયી઒ની નોંધ
(કશેલાતા શહયલાંળની નોંધ)

189

•ઈભાભ ળાશ
•જન્ભ:1452 ભયણ: 1513 (62 years)
1 •ઔફય: - ઩ીયાણા

•નય ભ૊શમ્ભદ
•જન્ભ: 1469-70 ભયણ: 1533-34

2 •ઔફય: – ઩ીયાણા, ઈભાભ ળાશની ઔફયની ફાજુ ભાં

•વૈદુદ્ઙીન (વેદ) કાન

•જન્ભ ભયણ 1572
3 •ઔફય: – ઩ીયાણા, ઈભાભ ળાશા દયખાશની ફાજુ ભાં

•અબુ અરી શાતળભ

•જન્ભ: 1559-60 ભયણ: 1612
4 •ઔફય: ----

•અબુ ભ૊શમ્ભદ શાતળભ

•જન્ભ: 1597 ભયણ: 1636
આખ઱ જુ ઒…
5 •ઔફય: ----
190

95
 20-Apr-2011

•ભ૊શમ્ભદ ળાશી દુ રા બુયશાન઩ ૂયી

•જન્ભ: 1624 ભયણ: 1657

6 •ઔફય: ફશાદય઩ુય, પેઝ્઩ુયની ફાજુ ભાં

•અબુ ભ૊શમ્ભદ ળાશી ભીયાં

•જન્ભ: -- ભયણ: 1691

7 •ઔફય: ઩ીયાણા

•ભ૊શમ્ભદ ળાશ
•જન્ભ: 1679 ભયણ: 1718
8 •ઔફય: અશભદનખય

•ભ૊શમ્ભદ પાદીર
•જન્ભ: 1717 ભયણ: 1746

9 •ઔફય: ચાં઩ાનેય

•વૈય્મદ ળયીપ
•જન્ભ: 1731 ભયણ: 20th Feb 1975
આખ઱ જુ ઒…
10 •ઔફય: ----
191

•ફદરુ દ્ઙીન (ફડા તભમાં)

•જન્ભ: 1775 ભયણ: 1827
11 •ઔફય: ---

•ફાઔય અરી
•જન્ભ: --- ભયણ: 1835
12 •ઔફય: ---

•઩ેઢીન૊ અંત

-- •ફાઔય અરીન૊ ઔ૊ઈ લાયવદાય નશ૊ત૊. તે઒ ઉિધીઔાયી નીભલા લખય ગુજયી ખમા.

ઉ઩ય જણાવમા મુજફ, વાંળોધનકાયોના, ઠોવ ઩ુયાલાઓના આધાયે ફશાય ઩ડેરો વાંળોધનનો તનષ્ક઴મ ઉ઩યથી જાણલા ભ઱ે છે કે ,
ઈભાભ ળાશની ગાદીનો અંત થઈ ગમો છે . તેનો ફીજો ભતરફ એભ થામ કે વત઩ાંથીઓ જે તલષ્ણુના અલતાયની અખાંડ યે ખાને
ભાને છે , તે ઩ ૂયી થઈ ગઈ. ઩ીયાણા વત઩ાંથના શહયલાંળનો અંત થઈ ગમો છે .

નોંધ: ઘણા વત઩ાંથી બાઈઓ આ લાતથી અજાણ છે અને એક વૈય્મદ, ળભશુદ્દીન ખાકી, જે ઩ોતાને “વજ્જજાદ નળીન” તયીકે
ઓ઱ખાલે છે અને ઩ોતાને ઈભાભ ળાશની ગાદીનો લાયવદાય શોલાનો દાલો કયે છે , તેને આંખ ફાંદ કયીને ભાને છે . વત઩ાંથ ધભમ
તવદ્ધાાંત પ્રભાણે આ વૈય્મદ એર્ે ર જીલતો ઈભાભ અને અરી / તલષ્ણુનો દવભો અલતાય છે .

દમા આલે છે કે ઘણા વત઩ાંથીઓ અજ્ઞાનતાના કાયણે આવુાં ભાને છે .

192

96
 20-Apr-2011

નલ૊ તવદ્ચાંત ઊબ૊ ઔયલાભાં આવ્મ૊



શદયલંળન૊ અંત થમ૊ શ૊લા છતાં, અળયપ ળાશ વૈય્મદને રઈને, એઔ નલ૊ દદરચસ્઩ તવદ્ચાંત ઊબ૊ ઔયલાભાં
આવ્મ૊ છે . એ લાત િભાણે, દશિંદુ઒ ઩ય અત્માચાય ઔયનાય૊, કુ ખ્માત અને ક્રૂય મુવરભાન યાજા, ઓયં ખઝેફે
િભાણીત ઔયુું ઔે અળયપ ળાશ ફાલા, ઈભાભ ળાશની ખાદીન૊ ઉિયાતધઔાયી છે .

 આશ્ચમાની લાત છે ઔે અમુઔ ર૊ઔ૊ આ લાતને વાચી ભાને છે અને ઈભાભ ળાશની ખાદીના દાલેદાય, ળભશુદ્ઙીન
કાઔીને ભાને છે .

 શારભાં તા. ૨૩-૦૨-૨૦૧૦થી ળભશુદ્ઙીન ફાલાના દીઔયા, વરાઉદ્ઙીન ફાલા કાઔી ઩૊તે “વજ્જજાદ નળીન”
શ૊લાન૊ દાલ૊ ઔયે છે .

 “શદયલંળના ઉિયાતધઔાયી” વૈય્મદન૊ એલ૊ િચાય યહ્ય૊ છે ઔે “ખાદી઩તત” વૈય્મદ તળલામ ઔ૊ઈ ઩ણ અન્મ
વય્મદ૊ને ભાનલા નદશ. ઩છી બરે શદયલંળના વૈય્મદન૊ વખ૊ બાઈ ઔાં ન શ૊મ.

193

194
ઈભાભળાશની ઩ેઢી દળાાલતું તળરા રેક. અખાઉ જણાલેર ઩ેઢીની માદી અને આ રેકભાં થ૊ડ૊જ પયઔ છે .

97
 20-Apr-2011

4.4 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતત

 ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય (ઔ.ઔ.઩ા.) જ્ઞાતતભાં િાંતત
અને
તેની ઩ીયાણા વત઩ંથ ઩ય અવય

195

ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...


1. ક.ક.઩ા. જ્ઞાતત અને ઩ીયાણા વત઩ાંથ લચ્ચે વાંફધ
ાં

 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત અને ઩ીયાણા વત઩ંથ લચ્ચે કાવ વંફધ

ં છે .

 અખાઉની સ્રાઈડભાં આ઩ે જ૊યુ ં ઔે ઩ીયાણા ઩ંથી઒ભાં ભ૊ટી ફહુભતી ધયાલત૊ લખા
ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતન૊ છે .

 એટરે સ્લાબાતલઔ છે ઔે ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતના ર૊ઔ૊ની ધાતભિઔ આસ્થા, તલચાય૊ અને

દિમા઒ની ઩ીયાણા વત઩ંથ ઉ઩ય અવય ઩ડે.

 શલે ઩છીની સ્રાઈડ૊ભાં જ૊શુ ં ઔે ઔે લા તલ઩યીત અને દમનીમ અલસ્થાભાં

ઔ.ઔ.઩ા.જ્ઞાતતભાં, લ઴ા ૧૯૨૦ થી ૧૯૬૦ લચ્ચે િાંતત વજાાઈ અને તેની ઩ીયાણા
વત઩ંથ ઩ય ઔે લી અવય થઈ. 196

98
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

2. ઈભાભ ળાશની વપ઱તા ઩ાછ઱ના મુખ્મ કાયણો:



ઈભાભ ળાશની વપ઱તા ઩ાછ઱નુ ં મુખ્મ ઔાયણ શતુ ં ઔે ઈભાભ ળાશ ચભત્ઔાય ઔયલાભાં ફહુ તન઩ુણ શતા.

 તેભની ચભત્ઔાય ઔયી ળઔલાની ળક્ક્તના ઔાયણે, ઔાળીની માત્રાએ નીઔ઱ે રા એઔ વંગને ઔાળી તલશ્વનાથના દળાન, શજાય૊ દઔર૊ભીટય દૂ ય,
઩ીયાણાભાંજ ઔયાલી દીધા અને તેભને ઔાળી જલા ન દીધા. આ લાતના રીધે, ર૊ઔ૊ની ઩દયઔલ્઩ના તેભના ઩ય આંઔ઴ાાઈ અને તે઒
ઈભાભ ળાશના ચભત્ઔાયી ળક્ક્તને ભાનલા રાગ્મા.

 ૂ ૊ ઈભાભ ળાશ ઩ાવે ભદદ ભાંખલા ખમા અને ઈભાભ

ફીજી લાતાા એલી છે ઔે ત્રણ લયવથી વતત દુ ષ્ઔા઱ ઩ડલાના ઔાયણે ત્રાવેરા કેડત
ૂ ૊ને આ લાતન૊ ચભત્ઔાય રાગ્મ૊ અને ઈભાભ ળાશને ભાનલા રાગ્મા.
ળાશે લ઴ાાદ ઔયાવ્મ૊. ખયીફ કેડત

 ગણી નાની ભ૊ટી ચભત્ઔાયની લાત૊ ચારે છે . અમુઔ લાત૊ ખીનાનભાં ઩ણ છે , જે પક્ત અબણ, ખયીફ, અજ્ઞાન અને અંધ-શ્રદ્ચાભાં
ડૂફેરા લખાના ર૊ઔ૊ની ઔલ્઩નાને આઔ઴ી ળઔે .

 એઔ લકત ર૊ઔ૊ તેભણે ભાનલા રાગ્મા એટરે ઈભાભ ળાશે ધીયે થી (તળમા મુક્સ્રભનન૊ એઔ ઩ંથ) વત઩ંથને ઔખરયુખન૊ વાચ૊ દશિંદુ
ધભા તયીઔે તેભની વાભે યજુ ઔમો.

 બણતયનો અબાલ, ગયીફી અને અજ્ઞાનતાની વાથે ઈભાભ ળાશનો, ઉ઩ય જણાલેર પ્રભાણેનો, ચભત્કાય લા઱ા વાયા અનુબલના રીધે
રોકોની ળાંકા કયલાની ળક્ક્ત ચારી ગઈ અને રોકોએ ઈભાભ ળાશ ઩ય અંધ-તલશ્વાવ મુક્યો. જે યીતથી ઈભાભ ળાશએ, હશિંદુ તત્લો 197
ુ કમો, તેના કાયણે રોકોએ તેણે તયતજ અ઩નાલી રીધો.
બયે રો વત઩ાંથ ધભમ રોકો વાભે પ્રસ્તત

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

3. વત઩ાંથનો અંગીકાય:

 શુિલાય તા. ૧૯-૧૦-૧૫૩૪ ના ઔડલા ઩ાટીદાય (“ઔ.઩ા.”) જ્ઞાતતના (આ જ્ઞાતતને “ઔણફી” ઔે
“કુ ણફી” તયીઔે ઩ણ ઒઱કામ છે ) અમુઔ ર૊ઔ૊એ ઈભાભ ળાશન૊ ધભા, વત઩ંથન૊ અંખીઔાય ઔમો.

 આ ર૊ઔ૊એ વત઩ંથ ધભા સ્લીઔાયીને “મુભના મુવરભાન” ફની ખમા શતા.

 આજે ઩ણ ભુજના વંગ્રાશરમ (musuem) ભાં મુભના ઔણફીની મ ૂતતિ છે .

 તે ઔા઱ભાં ઔ.઩ા.જ્ઞાતત ભશેવાણા જીલ્રાભાં ઊંઝાની આવ ઩ાવ લસ્તી શતી.

 ધીયે -ધીયે જ્ઞાતતના અન્મ દશિંદુ વભ્મ૊ને તેભના વત઩ંથીબાઈ઒ના મુવરભાની ધભાની જાણ થઈ.

198

99
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

4. કચ્છભાાં સ્થ઱ાાંતય: 
 ર૊ઔ૊ને જમાયે વત઩ંથ ધભા, એઔ મુવરભાની ધભા છે , એલી કફય ઩ડી, ત્માયે વત઩ંથ ઩ા઱તા ર૊ઔ૊ન૊ જ્ઞાતતએ
ફદશષ્ઔાય ઔમો. આના ઔાયણે વત઩ંથી઩઒ને તેભન૊ દે ળ (ભશેવાણા) છ૊ડીને ઔચ્છ તયપ ઩રામન ઔયવું ઩ડ્ુ.ં

 ભશેવાણા જેલાં પ઱દ્ર ુ઩ િદે ળને છ૊ડીને ઔચ્છ જેલાં સુકા બઠ િદે ળભાં જઈને લવવું ઔઈ વશેલ ું ઔાભ નશ૊તુ.ં ઔચ્છ
જેલાં સુકા યણ અને દુ ષ્ઔા઱ જેલાં િદે ળભાં કેતી ઔયલી એ એઔ કેડૂતને ભાટે દુ સ્લપ્ન જેલી લાત છે .

 ઔચ્છભાં આવ્મા ઩છી તે઒ ઩શેરાં બચાઉની ફાજુ ભાં તવઔયા ખાભભાં આલીને લસ્મા.

 ઔચ્છભાં આલીને લવલાટના ઔાયણે તેભણે “ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય”ની નલી ઒઱ક ભ઱ી. આજે ૫૦૦ લ઴ા ઩છી
઩ણ આ જ્ઞાતતના ગયભાં ગુજયાતી બા઴ા ફ૊રામ છે . આજે ઩ણ ભ૊ટા બાખના ર૊ઔ૊ને ઔચ્છી બા઴ા નથી
આલડતી.

 ઉ઩ય જણાલેર શઔીઔત વહથ

ુ ં ી ભ૊ટ૊ વબુત છે ઔે ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય જ્ઞાતત ગુજયાતથી ઔચ્છભાં આલીને લવી.

199

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

5. હશિંદુ યીત યીલાજ અને હિમાઓનુાં ઩ારન:


 ભ૊ભના મુવરભાનની ઒઱ક ધયાલીને, ગણા ઔષ્ઠ લેઠીને ઔચ્છ જેલાં દૂ ખાભ િદે ળભાં લસ્મા, ઩ણ તે઒ શંભેળા
એવું ભાનતા શતા ઔે તે઒ વાચા દશિંદુ છે .

 ઔેભ ન વભજતા? તેભના યીત યીલાજ૊ અને દિમા઒ દશિંદુ઒ જેલી શતી. રગ્ન અને ભયણની દિમા઒ ઩ણ
દશિંદુ઒નાં જેલીજ શતી (તા. ૧૯-૦૧-૧૭૭૬ સુધી). દદલા઱ી, નલયાત્રી, ખ૊કુ ઱ આઠભ જેલાં ત્મ૊શાય૊ ઩ણ
ભનાલતા.

 ઈભાભ ળાશના લંળજ વૈય્મદ૊ને ઩ ૂજમ ખણતા, દવ૊ન્દ અને રાખા આ઩તા અને ક્યાયે ઔજ ઩ીયાણાની માત્રા
ઔયતા. શજી સુધી, તેના તળલામ તેભનાભાં મુવરભાન૊ના ઔ૊ઈ યીલાજ ગુસ્મા નશ૊તા.

 જ્ઞાતત અબણ, ખયીફ, અજ્ઞાની અને દશિંદુ અને વત઩ંથ ધભાથી અજાણ શ૊લાના ઔાયણે, વૈય્મદ૊નાં ભ૊ખકઔ
સ ૂચના઒ ભાનલા તળલામ ઔ૊ઈ ઉ઩ામ નશ૊ત૊. આના ઔાયણે તેભની ક૊ટી ભાન્મતા઒ ઩઱ાતી યશી.

200

100
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...


6. ક.ક.઩ા. જ્ઞાતતન ુાં તલશ્રાભ નાકયાણીને આ઩ેલ ાં ુ લચન (1/2):
 ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતના ખેઢેયા અને આખેલાન શ્રી તલશ્રાભફા઩ા નાઔયાણી, ઔચ્છની વીભાની
ફાજુભાં આલેલ ું “તળઔયા” ખાભભાં આવ્મા. તે લકતે ઔ.ઔ.઩ા.જ્ઞાતતનુ ં ભથઔ તળઔયા
ખાભ શત.ું ઔચ્છના અંદયના ખાભ૊ભાં શજી જ્ઞાતત એટે રી ફધી પેરામરી નશ૊તી.
 તલશ્રાભ ફા઩ા ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના ખેઢેયા શતાં. અક૊ ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ તેભને ભાનત૊
શત૊.
 વલંત 1685ના એટરે લ઴ા 1628-29ભાં તે઒ ભાંદા ઩ડયા અને છે લ્રી ગડી આલી
ખઈ.
 ઩ણ તેભન૊ જીલ નશ૊ત૊ જત૊. તડપદડમાં ભાયતા શતા. એટરે તેભને ઩ ૂછ્ું ઔે ફા઩ા
તભાયી ઈચ્છા શુ ં છે ? તભાયી વદખતત ઔે ભ નથી થતી? 201

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...


6. ક.ક.઩ા. જ્ઞાતતનુાં તલશ્રાભ નાકયાણીને આ઩ેલ ાં ુ લચન (2/2):
 ફા઩ાએ ઔહ્ું ઔે આ઩ણે ભ૊ટી ભ ૂર ઔયીને ઈભાભ ળાશને ભાનતા ભાની ખમા છીએ. એઔ
મુવરભાનને ધભા ગુરુ ફનાલી દીધા. દૂ બાાગ્મલળ શલે ઩ાછુંત૊ લ઱ી ળઔામ તેભત૊ નથી. ઩ણ જ૊
આ઩ણને દશિંદુ ફનીને યશેવ ું શ૊મ ત૊, ભને ફે લચન આ઩૊.
1. તભે ક્યાયે મ “ખ૊કુ ખ઱યુ”ં નદશ છ૊ડ૊. તેના ઔાયણે ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં શંભળ
ે ા કૃષ્ણ બખલાનન૊
જન્ભાષ્ઠભી ઉત્વલ ભનાલતા આવ્મા છે . (વૈય્મદ૊ “કાનાં”ની અંદય જન્ભાષ્ઠભી ભનાલલા ન
આ઩તાં, એટરે કાનાંની ચારીભા જન્ભાષ્ઠભી ભનાલલાન૊ દયલાજ થઈ ખમ૊.)

2. ે ું ન કાજ૊.
મુવરભાન૊ને ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત ઊતયતી ઔ૊ભ ભાને છે . એટરે ઊતયતી ઔ૊ભનું યાંધલ
઩યભાટી (ન૊ન લેજ) ન કાતા. (એઔ મુક્સ્રભ ધભા ઩ા઱લા છતાં આજ સુધી ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત ન૊ન-
લેજ નથી કાતી)

 ઉ઩ય જણાવ્મા િભાણે ફા઩ાને આ઩ેર ફે લચન૊ને ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત આજ સુધી ઩ા઱તી આલી છે .
અને તેનાં ઔાયણે વૈય્મદ૊, રાક ઔ૊તળળ ઔયલા છતાં, આ જ્ઞાતતના કાન઩ાનને ભ્રસ્ટ ન ઔયી
ળક્યા. 202

101
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

7. કેળયા ઩યભેશ્વયાનો ફ઱લો:


 તા. ૧૯-૦૧-૧૭૭૬ અને શુિલાયના એ ઐતતશાતવઔ ગટના થઇ, જેભાં બતલષ્મની િાંતતનુ ં ફીજ
ય૊઩ાયુ.ં

 તે લકતના ઩ીયાણાના ઔાઔા, િાખજી અને વૈય્મદ લારીભીમાએ નકત્રાણાભાં જ્ઞાતત ઩ંચની એઔ
વબા ફ૊રાલી.

 તેભની શાજયીભાં જ્ઞાતતનાં બ્રાહ્ણ અને લશીલંચાને યજા દે લાભાં આલી અને તેભના ઩ય િતતફંધ
મુઔલાભાં આવ્મ૊.

 જ્ઞાતતને તેભના દશિંદુ મ ૂ઱ભાંથી ઉકેડી નાકલાન૊ િમાવ શત૊. જેના ઩દયણાભે જ્ઞાતતને મુવરભાન
ફનાલલાનુ ં િ઩ંચ શત.ું ઔાયણ ઔે બાયતની લણા વ્મલસ્થાભાં વ્મક્ક્તખત ધભાાન્તયણ વપ઱ ન
થામ. જ્ઞાતતન૊ ધભા ફદરે ત૊જ તે વપ઱ થઈ ળઔે. 203

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

8. જ્ઞાતતભાાં ઩શેરી ફૂર્: 

 જ્ઞાતતના આખેલાન જે઒ નેત્રા ખાભના મુકી ઩ણ શતા, તે શ્રી ઔેળયા તેજા વાંકરા (ઔેળયા ઩યભેળલયા)ને, આ
િ઩ંચની ખંધ ઩ડી ખઈ. એજ વબાભાં તેભણે તે ઠયાલન૊ તલય૊ધ ઔમો.

 ઩ણ તે ઠયાલને અટઔાલી ળઔે તેટર૊ તેભને વાથ ન ભળ્મ૊. એટરે તેભના અમુઔ વાથીદાય૊ને રઈને વબાન૊
ફદશષ્ઔાય ઔમો.

 ઩૊તાના ખાભભાં જઈને તેભણે ખાભના ર૊ઔ૊ને વૈય્મદ૊ અને ઔાઔાના યચેરા િ઩ંચની શઔીઔત વભજાલી.

 સ્લાભી નાયામણ વંિદામના વાધુના િબાલભાં આલીને તે ખાભ૊ના ર૊ઔ૊એ વામુદશઔ યીતે દશિંદુ ધભાન૊ સ્લાભી
નાયામણ વંિદામન૊ અંખીઔાય ઔમો.

 બરે ઔેળયા ઩યભેશ્વયાની વાથે નાની વંખ્માભાં ભાણવ૊ શતા, ઩ણ આ ગટનાથી ર૊ઔ૊ના ભનભાં વત઩ંથન૊ દશિંદુ
શ૊લાના દાલા ઩ય ળંઔા ઔામભ ભાટે ફેવી ખઈ.

 દૂ બાાગ્મલળ જ્ઞાતતના અન્મ વભ્મ૊ ઩ીયાણા વત઩ંથને ઩ા઱તા યહ્યા. વૈય્મદ૊ને ઩ ૂજમ ખણતા અને તેભને ધભા
ગુરુ તેભજ આદ્યાજત્ભઔ ગુરુ ભાનતા યહ્યા. 204

102
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

9. ભશાન નેતા નાયામણ યાભજી રીંફાણીનો જન્ભ:


 જ્ઞાતતભાં વૈય્મદ૊ના આખભનને શુબ ખણાત.ું અનુમામી઒ વૈય્મદ૊ના આખભનને ભ૊ટી વંખ્માભાં ભ઱ીને ભનાલતા અને તેભને ઩ૈવા
અને ફીજી ઔીભતી લસ્ત ુ઒ બેટ આ઩તા. વૈય્મદ૊ના એંઠાને િવાદ ભાનતા અને અનુમામી઒ભાં ફાટલાભાં આલત૊.

 વૈય્મદ૊ છ૊ઔયાંને બણાલલાની ના ઩ડતા. વૈય્મદ૊ને ધભા ગુરુ ભાનતા એટરે ર૊ઔ૊ તેભની લાત૊ ઩ય આંધ઱૊ તલશ્વાવ યાકતા અને
તેભની લાત૊ને ઩ા઱તા.

 અજ્ઞાનતાની વાથે, ઔ૊ઈ઩ણ વંજ૊ખ૊ભાં, દવ૊ન્દ અને રાખા઒ આ઩લાની ભજબ ૂયી શતી. દુ ુઃક૊ભાં લધાય૊ ઔયલા ભાટે ઔચ્છભાં લાયે
ખડીમે ઩ડતા દુ ષ્ઔા઱૊ ત૊ શતાજ. ર૊ઔ૊ની શારત જાનલય૊થી ઩ણ કયાફ શતી.

 આલા દમનીમ અને કયાફ ઩દયક્સ્થતતભાં ઔેળયા ઩યભેશ્વયાના ફ઱લાના ૧૦૮ લયવ ઩છી, તા. ૨૨-૫-૧૮૮૩નાં ય૊જે જ્ઞાતતના
ભશાન નેતા, શ્રી નાયામણજી યાભજી રીંફાણીન૊ જન્ભ ખાભ તલયાણી ભ૊ટીભાં થમ૊.

 નાયામણ યાભજી રીંફાણીએ, તેભના ત઩તાની દે ક યે ક શેઠ઱ ઩ાંચભી ધ૊યણ સુધીન૊ અભ્માવ ઩ુય૊ ઔમો. તે લકતે ઩ાંચભાં ધ૊યણ
સુધી બણેરા આકી જ્ઞાતતભાં પક્ત ફીજા ચાય જણજ શતા.

205

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

10. તનણામમક ઘડી - (1 / 2): 

 તેભના ત઩તાની જેભ, નાયામણ યાભજી ઩ણ એઔ કુ ળ઱ ભઔાન ફનાલાના ઠેઔેદાય અને ઔાયીખય
શતા. ધંધાભાં ઩૊તાનુ ં દઔસ્ભત અજભાલા તે઒ લ઴ા ૧૯૦૨ભાં મુફ
ં ઈ આવ્મા અને તેભાં તેભને
ખુફ વપ઱તા ઩ણ ભ઱ી.
 ત્માયે લ઴ા ૧૯૦૮ભાં, તેભના જીલનભાં એલી ગટના ગટી ઔે તેના થઔી તેભનુ ં જીલન વદામ ભાટે
ફદરી ખયુ.ં આ ગટનાની જ્ઞાતત ઩ય ઩ણ ઔામભી અવય થઈ
 એઔ દદલવ, ગય ફનાલલાના નલા ઠેઔા ભાટે ળેઠ શ્રી ઔેળલજી દાભજીને ભળ્મા. વંજ૊ખલળાત આ
ળેઠ ઩ણ ઔચ્છના લતની શતા અને તે઒ બાદટમા જ્ઞાતતના શતા.
 શ્રી ઔેળલજી દાભજીએ ભઔાન ફનાલાન૊ ઠેઔ૊ત૊ નાયામણ યાભજીને આપ્મ૊ ઩ણ તેભને એઔ લાત
ઔશી, જેનાથી નાયામણ ફા઩ાનુ ં જીલન ફદરાઈ ખયુ.ં

206

103
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

10. તનણામમક ઘડી - (2 / 2):


 તેભણે ઔચ્છી બા઴ાભાં ઔટાક્ષ ઔયતા ઔહ્ું ઔે “એ દે કામછે દશિંદુ જેલા, ઩ણ ધભાભાં ત૊ એ ઔાપય છે –
ન ઈ દશિંદુ અને ન ઈ મુવરભાન. આર૊ઔ૊ભાં ભયે ત્માયે દાટે અને ઩યણે ત્માયે દુ આ ઩ડે “

 આ લાત વંબા઱ીને નાયામણ ફા઩ાને જાણે ઝટઔ૊ રાગ્મ૊ અને ખચિંતન ઔયલા રાગ્મા ઔે દશિંદુ શ૊લા
છતાં ભાયી જ્ઞાતતના ધભાન ુ ં આવું અ઩ભાન ઔેભ? શું ભાયી જ્ઞાતત દશિંદુ નથી?

 વચ્ચાઈ જાણલાની જજજ્ઞાવાના ઔાયણે તે઒ વત્મની ક૊જ ઔયલા નીઔળ્મા.

 દશિંદુ ધભાના ગણા આખેલાન૊ને ભળ્મા અને વાચ૊ દશિંદુ ધભા શું છે તે જાણ્યુ.ં તેભણે એ ઩ણ જાણ્યું
ઔે ઩ીયાણા વત઩ંથ એ દશિંદુ઒ને લટરાલીને મુવરભાન ફનાલલા ભાટે તૈમાય ઔયે ર૊ એઔ
વ્મલસ્થા રૂ઩ે િ઩ંચ છે . જેભાં અનુમામી઒ની અજ્ઞાનતાન૊ રાબ રઈને ઩૊તે વાચ૊ દશિંદુ ધભા
઩઱ે છે તેવ ું ક૊ટુ ં ઠવાલીને મુવરભાન ધભા ઩ા઱તા ઔયી દે વ.ું 207

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

11. વત઩ાંથ ધભમન ુાં જ્ઞાન રીધ:ાંુ


 રાંફા વભમ સુધી વતત ભશેનત ઔમાા ફાદ, નાયામણ ફા઩ાએ વત઩ંથ ધભાના જ્ઞાન
઩ય ભશાયથ શાંવર ઔયી રીધ૊.

 તેભના જ્ઞાનનુ ં સ્તય એટલું ઉચ્ચ શત ું ઔે આખ઱ જતાં તેભને એઔ ઩ુસ્તઔ ફશાય
઩ાડયુ ં જેનુ ં નાભ “઩ીયાણા વત઩ંથની ઩૊ર અને વત્મન૊ િઔાળ” શત.ું ઩ીયાણા
વત઩ંથના છુ઩ા બેદ ફશાયી દુતનમા વાભે મુઔત ું આ ઩શેલ ુ ઩ુસ્તઔ શત.ું

 આજે ઩ણ, આ તલ઴મના, િખ્માત રેકઔ૊ અને તલદ્વાન૊, આ ઩ુસ્તઔન૊ વંદબા રેતા
શ૊મ છે .

208

104
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

12. િાાંતતની ળરૂઆત:


 વત઩ંથ ધભાન ું જ્ઞાન રીધા ઩છી, નાયામણ ફા઩ા તેભના વાથીદય૊ અને તભત્ર૊ વાથે ચચાા ઔયલા રાગ્મા અને તેભના તલચાય૊ને
ર૊ઔ૊ન૊ ટે ઔ૊ ભ઱લા રાગ્મ૊.

 તા. ૦૪-૦૬-૧૯૦૮નાં તેભના ૭ તભત્ર૊ વાથે, ત્રંફઔેશ્વયની ઩તલત્ર ભ ૂતભભાં દે ળ શુદ્ધદ્ચ ઔયાલીને જન૊ઈ ધાયણ ઔયીને વનાતન દશિંદુ
ધભાન૊ અંખીઔાય ઔમો.

 ળરૂઆતભાં નાની વબા઒ બયલા રાગ્મા અને તેભાં વત઩ંથની વચ્ચાઈ ર૊ઔ૊ વાભે મુઔતા. ગણા ર૊ઔ૊ તેભની લાત૊થી િબાતલત
થમા અને તેભના તલચાય૊નું વભથાન ઔયલા રાગ્મા.

 જમાયે જ્ઞાતતના ર૊ઔ૊ને કફય ઩ડતી ઔે જે ધભા તે઒ ઩ા઱ે છે , તે ઔઈ દશિંદુ ધભા નથી, ત્માયે ર૊ઔ૊ને ભ૊ટ૊ આગાત રાખત૊.

 ધીયે -ધીયે ર૊ઔ૊ન૊ વાથ ભ઱ત૊ ખમ૊ અને ર૊ઔ૊ દશિંદુ ધભા અંખીઔાય ઔયલાની તૈમાયી ફતાલતા ખમા.

 તેભણે “વાં઩ ૂણમ તલબાજન”ની યણનીતત અ઩નાલી. વત઩ાંથીઓના ઩ડછામાથી ઩ણ કોઈ વાંફધ
ાં ન યાખલાના હશભામતી શતા. 209

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

13. રાાંફા વભમ ભાર્ે વપ઱તા ઝીરલી ન ળકાઈ:


 તેભણે અખબમાન લ઴ા ૧૯૦૮ભાં ળરૂ ઔયુું અને ૧૯૨૦ના દામઔાના ળરૂઆતભાં તળકય સુધી ઩૊શચ્યુ.ં

 તે વભમે, નાયામણ ફા઩ા અને તેભના જભણા શાથ વભાન શ્રી યતનળી કીભજી કેતાણીની વાથે ભ઱ીને
તે઒એ ગણા ખાભ૊ભાં વબા઒ ઔયી. તે઒ ત્રણ, જખી,
ં જ્ઞાતત વંભેરન ઩ ૂણા ઔયલાભાં ઩ણ વપ઱ યહ્યા.

 ુ તે, ઩વાય ઔયલાભાં આલતા.

એભની વબા઒ભાં ઩ીયાણા વત઩ંથને વદામ ભાટે ત્માખલાના ઠયાલ૊, વલાાનભ

 ગણા ઩દયલાય૊એ વનાતન દશિંદુ ધભાન૊ અંખીઔાય ઩ણ ઔમો.

 ઩ણ ળરૂઆતની વપ઱તા ધીયે -ધીયે ઠંડી ઩ડલા રાખી.

 જે ર૊ઔ૊એ નાયામણ ફા઩ાના િબાલભાં આલીને દશિંદુ ધભા સ્લીઔામો શત૊, તે઒ ઩ાછા ઩ીયાણા વત઩ંથન૊
અંખીઔાય ઔયલા રાગ્મા. નાયામણ ફા઩ા અને તેભના અખબમાન ભાટે આ ફહુ ભ૊ટ૊ ધક્ક૊ શત૊.
210

105
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

14. તનષ્પ઱તાના કાયણો – (1 / 2):


 તલઘ્નના ફે મુખ્મ ઔાયણ૊ શતા;

1. જે ર૊ઔ૊એ દશિંદુ ધભા સ્લીઔામો શત૊, તે઒ને વત઩ંથી઒ દ્વાયા તયતજ જ્ઞાતત ફશાય મ ૂઔલાભાં
આલતા. જ્ઞાતતભાં વત઩ંથી઒ ભ૊ટી ફહુભતીભાં શતા.

• જ્ઞાતત ફશાય ઔયે રા ર૊ઔ૊ને વ્મલશાદયઔ અડચણ૊ થલા રખી ઔાયણઔે તેભના વખાં વંફધ ં ી઒
઩ીયાણા વત઩ંથી઒ શતા. વખાં વંફધ ં ી઒ દ્વાયા તે઒઩ય દફાણ મુઔલાભાં આલતું અને તેભનું
ય૊જફય૊જના જીલનભાં તેભને વતાલલાના િમત્ન૊ થતા. તેભનું જીલન ખુફ મુશ્ઔે રીભાં મ ૂઔી
દે લાભાં આલત.ું

2. નાયામણ ફા઩ા આમા ધભાના દશભામતી શતા. આમા ધભાને ચ૊કા દશિંદુ ધભાન ું એઔ પાટું ખણામ છે .
આજના યુખભાં બણેરા લખાને ઩ણ આમા ધભાની દિમા઒ ઩ા઱લી અગયી રાખે છે .
211

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

14. તનષ્પ઱તાના કાયણો – (2 / 2):


 વેંઔડ૊ લ઴ોથી દશિંદુત્લથી તલમુક યશેલાના ઔાયણે, જ્ઞાતત દશિંદુ ધભાના મ ૂલ્મ૊ અને તવદ્ચાંત૊ ભ ૂરી
ચુઔી શતી. તેલીજ યીતે ય૊જફય૊જની દિમા઒ ઩ણ ભ ૂરી ખઈ શતી.

 ઩દયક્સ્થતત એલી શતી ઔે જાણે, એઔ ફા઱ભંદદયના તલદ્યાથીને ૧૦ભાં ધ૊યણભાં બયતી

ઔમો શ૊મ. સ્લાબાતલઔ છે ઔે આલા વંજ૊ખ૊ભાં તલદ્યાથી મુજલાઈ જામ અને અભ્માવભાં
તેન ુ ં ભન ન રાખે. છે લ્રે બણલાનુ ં છ૊ડી દે .

 એટરે નલા તનળાખ઱માના રૂ઩ે તાજા ફનેરા દશિંદુ઒ને દશિંદુ ધભાન૊ એઔ ચુસ્ત ઩ંથ
઩઱ાલલાભાં તનષ્પ઱ યહ્યા.

212

106
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

15. નાયામણ ફા઩ાના પ્રમત્નો તનયથમક ન ગમા:


 ઩દયક્સ્થતત દદલવે દદલવ ફખડતી ખઈ. નાયામણ ફા઩ાના ગયે ય૊જ વલાય થતી અને વાદડી બયાતી. ર૊ઔ૊
઩ાગડી ઉતાયીને ફા઩ાના ઩ખભાં મુઔીને ઔશેતા ઔે અભાયાથી આ ધભા (દશિંદુ) નદશ ઩઱ામ. ફા઩ાના વાથીદાય૊
઩ણ ઒છા થલા રાગ્મા.

 નાયામણ ફા઩ા અને તેભના વાથીદાય૊ને ફહુ ભ૊ટ૊ આગાત રાગ્મ૊, જેનાથી તે઒ ક્યાયે મ ફશાય ન આલી
ળક્યા.

 જ્ઞાતતને ઩ાછા દશિંદુ ધભાભાં રાલલાભાં ફા઩ા વપ઱ ન થમા.

 ઩ણ, ફા઩ાની ભશેનત વં઩ ૂણા યીતે તનયથાઔ ન ખઈ. જ્ઞાતતને તેન૊ વાચ૊ ધભા વભજાઈ ખમ૊. જ્ઞાતતભાં જે જાગૃતત
તે઒ રઇ આવ્મા શતા, તેના ઔાયણે એટરીત૊ ખચનખાયી ઉત્઩ન્ન થઇ ઔે આખ઱ જતાં ફીજા ર૊ઔ૊, એ
ખચનખાયીની ભદદથી, વભાજભાં ધભા િાંતતની જ્લા઱ા રખાડી ળક્યા.

213

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

16. ઓધલયાભ ભશાયાજનુાં આગભન:


 આલા વંજ૊ખ૊ભાં એઔ વાચા વંત, શ્રી ઒ધલયાભ ભશાયાજનુ ં જ્ઞાતતના દશતાથે આખભન થયુ.ં
નાયામણ ફા઩ાના જભણા શાથ વભાન ખણાતા, તલયાણી ભ૊ટી ખાભના ફીજા ભશાન લીય, શ્રી
યતનળી કીભજી કેતાણી વાથે તેભન૊ બેટ૊ થમ૊.

 નાયામણ ફા઩ા અને તેભના વાથીદાય૊ની ઔામા િણારીની વભજણ રીધા ઩છી, ઒ધલયાભ
ભશાયાજે યતનળી ફા઩ાને “વદબાલના”ની યાશ/યણનીતત ફતાલી.

 વત઩ંથી઒થી દૂ ય યશેલાના ફદરે વત઩ંથી઒ વાથે વં઩ઔા ફનાલી તેભને િેભથી જીતલાની
યણનીતત ફનાલી શતી. વભમ જતાં આ યણનીતત ફહુ ઔાયખય વાખફત થઈ.

 આ યણનીતતએ સુતનતશ્ચત ઔયુું ઔે ર૊ઔ૊ ઩ીયાણા વત઩ંથની ફેડી઒થી આઝાદ થઈને શભેળ ભાટે
દશિંદુ ધભાન૊ અંખીઔાય ઔયી ળઔે અને ધભાાન્તયની િિીમા ફહુ વશેરી ઔયલાભાં આલી. 214

107
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

17. “વદબાલના” યણનીતતની વપ઱તા:


 જાત અનુબલથી ભ૊ટ૊ ઔ૊ઈ ઩ણ અનુબલ ન શ૊ઈ ળઔે. જમાયે , યતનળી ફા઩ાએ, ઒ધલયાભ ભશાયાજે ફતાલેરી યણનીતત તેભના
઩૊તાના ગયભાં લા઩યીને તેભના બાઈ઒ના ઩દયલાયને વનાતન ધભા અ઩નાલા ભાટે યાજી ઔયી રીધા, ત્માયે તેભને ઒ધલયાભ
ભશાયાજ ભાટે અટૂટ શ્રદ્ચા અને તલશ્વાવ જાગ્મ૊.

 તેભની યણનીતત ઔાયખયત૊ શતીજ, ઩ણ વાથે નાયામણ ફા઩ાની વં઩ ૂણા તલબાજનની યણનીતતની કાભી઒થી ઩ીડાતી નશ૊તી.

 વત઩ંથી઒થી દૂ ય યશેલાના ફદરે, તેભને ભાન આ઩ી, તેભના વાથે વં઩ઔા જા઱લીને તેભને વનાતન ધભા અ઩નાલા ભાટે યાજી ઔમાા .

 યતનળી ફા઩ા અને તેભના વાથીદાય૊, ઒ધલયાભ ભશાયાજ વાથે ભ઱ીને ખાભે ખાભ પમાા અને અખખણત વબા઒ ઔયીને ર૊ઔ૊ને
વનાતન (દશિંદુ) ધભા અ઩નાલા ભાટે યાજી ઔમાા .

 ઩ીયાણા વત઩ંથ વભાજથી જુ દા થઈને યતનળી ફા઩ા અને તેભના વાથીદાય૊એ નલી ‘ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય વભાજ” ઉબી ઔયી, જે
વનાતની઒ (દશિંદુ઒) ની ઔેન્દ્ન્િમ વભાજ શતી.

215

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

18. રક્ષ્ભીનાયામણ ભાંહદયો ફાંધામા:


 બતલષ્મભાં ર૊ઔ૊ ઩ાછા વત઩ંથ ધભા તયપ ન લ઱ે , તે સુતનતશ્ચત ઔયલા ભાટે , ધાતભિઔ અને વાભાજીઔ ભા઱ખું ઉભું
ઔયલાની જરૂય જણાઈ. જેભઔે ભંદદય૊ અને વભાજ લાડી઒.

 આ લાતનું ભશત્લ વભજીને ઒ધલયાભ ભશાયાજે, દે વર઩ય લાંઢામભાં ઔડલા ઩ાટીદાય૊ના કુ ઱દે લી ઉતભમા
ભાતાજીનું ભંદદય ફાંધલાભાં ખુફ અંખત યવ રીધ૊.

 ઩ણ શજી જ્ઞાતતને તેભના આયાધ્મ દે લ નશ૊તા ભળ્મા. ઩ીયાણા વત઩ંથ ધભાના ઔાયણે જ્ઞાતત તેભના મ ૂ઱
આયાધ્મ દે લને ભ ૂરી ખઈ શતી. ઒ધલયાભ ભશાયાજે દૂ યંદેળી લા઩યીને જ્ઞાતતને રક્ષ્ભીનાયામણ બખલાન તયીઔે
આયાધ્મ દે લ સુચવ્મા. તેના ઔાયણે જ્ઞાતતને દશિંદુ તયીઔેની આખલી ઒઱ક ભ઱ી અને તે ઒઱ક આજ દદલવ
સુધી ઔામભ યશી.

 યતનળી ફા઩ાએ ઔચ્છના ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતના અંદાજીત 65 જેટરાં ખાભ૊ભાં જઈને રક્ષ્ભીનાયામણ ભંદદયની
સ્થા઩ના ઔયી.
216
 યતનળી ફા઩ાના આલા િમાવ૊ના ઔાયણે દશિંદુ઒ નું ભન૊ફ઱ ભજબ ૂત થયું અને ર૊ઔ૊ન૊ વાથ ભ઱ત૊ ખમ૊.

108
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...


19. ઓધલયાભ ભશાયાજનો પ્રબાલ અને યતનળી ફા઩ાની રાગણી બયી શાકર:

 યતનળી ફા઩ા રાખણી બમાા બા઴ણ ભાટે િખ્માત શતા. તેભના બા઴ણ૊થી ર૊ઔ૊ના દદર જીતી રેતા અને રાખણીથી ર૊ઔ૊ યડલા
રખતા. તેભને વાથ ભ઱ત૊ ઒ધલયાભ ભશાયાજના િબાલન૊. ઒ધલયાભ ભશાયાજ તેભના બા઴ણ૊ દ્વાયા શ્ર૊તા઒ ઩ય એલ૊
જફયદસ્ત િબાલ છ૊ડતા ઔે ર૊ઔ૊ ધભા ઩દયલતાન ઔયી દશિંદુ ફનલા ભાટે તયતજ તૈમાય થઈ જતા.

 ર૊ઔ૊નું દદરથી ઩દયલતાન થયું શત.ું ઔ૊ઈએ તેભના ઩ય જ૊ય જફયદસ્તી નશ૊તી ઔયી.

 ઩ ૂલાજ૊ના વાચા અને ભશાન દશિંદુ ધભાની જાણલાની વાથે તેભના ફે ભશાન અને ર૊ઔતિમ નેતા઒ ઩ય અટૂટ તલશ્વાવના ઔાયણે
ર૊ઔ૊ના દદર જીતલાભાં તે઒ વપ઱ યહ્યા.

20. વય઱ ધાતભિક હિમાઓ અ઩નાલી:

 ઉ઩ય જણાલેર મુદ્ઙા઒ની વાથે વાથે વય઱ અને ઩ા઱લા રામઔ ધાતભિઔ દિમા઒ અ઩નાલલાના ઔાયણે ર૊ઔ૊ વહુરીમ અનુબલલા
રાગ્મા. ર૊ઔ૊ને, ઒ધલયાભ ભશાયાજે યજુ ઔયે ર૊ દશિંદુ ધભા ઩ા઱લાભાં અને વભજલાભાં ફહુ વશેર૊ અને લશેલાદયઔ રાગ્મ૊.

 નલા ધભા (દશિંદુ ધભા)ભાં, જ્ઞાતતને ઩ામભાર ઔયી દે તા, દવ૊ન્દ અને અન્મ ધાતભિઔ રાખા઒ બયલાની ઔ૊ઈ જરૂયી નશ૊તી.

 ધાતભિઔ ઔય બયલાની પયજભાંથી આજાદી ભ઱ી ખઈ. ર૊ઔ૊ ખુળખુળાર થઈ ખમા. તેભની ખુળીન૊ ઔ૊ઈ ભા઩ ન યહ્ય૊ અને દશિંદુ ધભા
અ઩નાલા રાગ્મા. 217

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય ...

21. જ્ઞાતતનો ધભમ ઩હયલતમન: 

 દશિંદુ ધભાભાં દવ૊ન્દ અને રાખા઒ બયલાની ખયજ ન શ૊લાના ઔાયણે જ્ઞાતતની ઝડ઩ી િખતત થઈ. ર૊ઔ૊ની
આતથિઔ િખતતની વાથે તેભની ઔભાણીભાં ફયઔત થલા રાખી.

 ૧૯૨૦ના દામઔાના ભધ્મભાં, વનાતાની઒ની ઔેન્િીમ વભાજની જે યચના થઈ શતી, તે વભાજ ખુફ વાયી યીતે
ઔાભ ઔયતી શતી. આ વંસ્થા વનાતાની઒ના દશત ભાટે ફનાલાભાં આલી શતી અને ધીયે ધીયે ઩ીયાણા વત઩ંથ
વભાજથીએ ભ૊ટી વભાજ ફની ખઈ.

 એજ વભમ દયમ્માન, યતનળીફા઩ા અને તેભના વાથીદાય૊, એઔ સુતનમ૊જજત મ૊જના મુજફ, ખાભના
આખેલાન૊ને ભ઱ીને તેભના દદર જીતલાનું ઔાભ અંદય૊ અંદય ચાલુ યાખ્યુ.ં

 થ૊ડા વભમભાંજ, ઒ધલયાભ ભશાયાજે ફતાલેર યણનીતત ચભત્ઔાય ઔયલા રાખી.

 એઔ વભમ એલ૊ આવ્મ૊ ઔે રખબખ વં઩ ૂણા જ્ઞાતત દશિંદુ઒ની મુખ્મ ધાયાભાં જ૊ડાઈ ખમા.

218

109
 20-Apr-2011

... ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતભાં િાંતતની અવય


22. ઓ઩ચાહયક અને કામદે વયની વાંસ્થા/વભાજની યચના:
 ઒ધલયાભ ભશાયાજની િેયણા થઈ અને ઩ાછ૊ એલ૊ વભમ આવ્મ૊, જમાયે વભાજભાં ઔે઱લણીની
અત્મંત ભશિા વભજાઈ. તલદ્યાથી઒ ભાટે વભાજે નકત્રાણાભાં એઔ ભ૊ટી અને આરીળાન ફૉદડિંખ
સ્કુ ર ફાંધી.
 નલી ઔેન્િીમ વભાજ, જે રખબખ ૪ દામઔા જેટરી જૂની શતી, ફહુ વાયા અને અવયઔાયઔ
વાભાજીઔ ઔાભ૊ ઔયતી શતી. બતલષ્મનુ ં ધ્માન યાકીને, લ઴ા ૧૯૬૦ભાં આ વભાજને એઔ
઒઩ચાદયઔ અને ઔામદે વયનુ ં રૂ઩ આ઩લાભાં આવ્યુ.ં આજે આ વભાજને “ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય
વભાજ” (ટૂંઔભાં “ઔ.ઔ.઩ા.”) તયીઔે ઒઱કામ છે . જેનુ ં ઩ાછ઱થી નાભ ફદરીને “અખકર બાયતીમ
ઔચ્છ ઔડલા ઩ાટીદાય વભાજ” (ટૂંઔભાં “અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા.”) ઔયલાભાં આવ્યુ.ં
 યતનળી ફા઩ાના વંવખાના ઔાયણે તેભના વાથીદાય૊ ફહુ ર૊ઔતિમ ફની ખમા શતા. તે઒એ આ
ઔામદે ઔીમ વંસ્થાન૊ ઩ામ૊ નાખ્મ૊ અને ઩શેરા રસ્ટી અને ઔાય૊ફાયી વભ્મ૊ ફન્મા. દુ બાાગ્મલળ, તે
વભમે યતનળી ફા઩ાની તખફમત વાયી નશ૊તી યશેતી.
 આ સ્કૂરના ભઔાનભાં વભાજનુ ં ઔેન્દ્ન્િમ ઔામાારમ યાકલાભાં આવ્યુ,ં જે આજે ઩ણ છે . 219

િાંતત ઩છી ઩ણ ઔેભ વત઩ંથ ચાલ્મ૊


 ઔ૊ઈ ઩ણ વાધાયણ વ્મક્ક્તના ભનભાં એઔ વલાર થળે ઔે જ૊ વત઩ંથ, દશિંદુ ધભા નથી અને
તેનાઅનુમામી઒ને દશિંદુ ધભા ઩ા઱લ૊ શત૊, ત૊ ઩છી વત઩ંથ વાથે ઔેભ ટઔી યહ્યા છે ?

 ધ્માન ઩ ૂલાઔ ખચિંતન ઔયીએ ત૊ આન૊ જલાફ ભ઱ળે.

 વત઩ંથના અનુમામી઒ને ફે મુખ્મ બાખભાં ફાટી ળઔામ;

1. જાણકાય રોકો: આ ર૊ઔ૊ને કફય છે ઔે વત઩ંથ દશિંદુ ધભા નથી. ઩ણ ધભાભાં શ્રદ્ચા શ૊લાના ઔાયણે
તે઒ એ ધભા ઩ા઱ે છે .

2. અજાણ રોકો: આ ર૊ઔ૊ વત઩ંથની વચ્ચાઈથી અજાણ છે . તાદઔમાની ભદદથી, વત઩ંથના

નેતા઒એ, આ ર૊ઔ૊ ઩ય એવું ઠ૊ઔી ફેવાડ્ું છે ઔે ફીજા ર૊ઔ૊ની લાત ન ભાનલી અને કાવ
ઔયીને તેભના વનાતની બાઈ઒ની ત૊ નશીજ. દમા આલે છે ઔે આજના આધુતનઔ યુખભાં ઩ણ
આ ર૊ઔ૊ ફેલકૂપ ફની યહ્યા છે અને જૂની ઩યં ઩યા ઩ાળ્મા યાકે છે .
220

110
 20-Apr-2011

4.6 ઩ીયાણા વત઩ંથભાં

અળાંતત

કયાફ દ૊યથી ગુજયત ું ઩ીયાણા વત઩ંથભાં વજાાઈ અળાંતત

221

઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત ...

1. ગફડતી ઩હયક્સ્થતત:

 વરુ આતભાં નાયામણ ફા઩ાન૊ ર૊ઔ૊ ઉ઩ય દશિંદુ ધભાના નાભે ઊંડ૊ િબાલ અને ઩ાછ઱થી
યતનળી ફા઩ા દ્વાયા ઔાયખય અને ગાતઔ િશાય૊ના ઔાયણે ઩ીયાણા વત઩ંથન૊ જુ ઠાણાના ઩ામા઩ય
ફનેર૊ ઩િાન૊ દઔલ્ર૊ ઩ડલા રાગ્મ૊.

 ર૊ઔ૊ને ખુફજ વાયી યીતે વભજાઈ ખયું શત ું ઔે, જે ધભા તેભને ઩ા઱લ૊ શત૊, તેની આજુ ફાજુ
઩ીયાણા વત઩ંથ આલત૊ જ નશ૊ત૊.

 ર૊ઔ૊ને ખેય દશિંદુ ધભા ઩ા઱લાભાં ઔ૊ઈ યવ નશ૊ત૊.

 ઩ીયાણા વત઩ંથના છુ઩ા બેદ૊ ર૊ઔ૊ વાભે આલી ખમા શતા. ઩ીયાણા વત઩ંથના અનુમામી઒ની
વંખ્મા જરદી-જરદી ગટલા રાખી. તે઒ દશિંદુ ધભા અ઩નાલા ભાટે ભાનતવઔ યીતે તૈમાય થઇ
ખમા શતા. યતનળી ફા઩ા અને તેભના વાથીદાય૊ના િમાવ૊ભાં યં ખ દે કાલા રાગ્મ૊. 222

111
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત ...

2. આંતહયક રડાઈઓ -1931 કોર્મ કેવ –(1 / 2): 

 તે ઔા઱ભાં ઩ીયાણા વત઩ંથની વંસ્થા તલલાદ૊ અને આંતદયઔ જખડા઒થી ગેયામરી શતી.
 1931 ન૊ િખ્માત ઔ૊ટા ઔેવ જેન૊ ઩ીયાણા વત઩ંથ ઉ઩ય આખાભી અને ઔામભી અવય ઩ડી અને
વંસ્થાન૊ લશીલટ ઔયલાની યીત ઔામભ ભાટે ફદરી ખઈ. આ ઔેવ વૈય્મદ૊ અને વત઩ંથના
અનુમામી઒ (ઔાઔાન૊ વાથ ભે઱લીને) લચ્ચે ગણ૊ રાંફ૊ ચાલ્મ૊.
 ઩ીયાણાની તભરઔત અને દવ૊ન્દના ઩ૈવા ઩ય શક્કન૊ તલલાદ શત૊.
 1939ભાં જમાયે ઔેવન૊ તનણામ આવ્મ૊, ત્માયે ઔ૊ટે એઔ રસ્ટ ફનાલલાન૊ પેવર૊ આપ્મ૊. આ
રસ્ટનુ ં નાભ છે “ધી ઈભાભ ળાશ ફાલા ય૊ઝા વંસ્થાન ઔભીટી રસ્ટ” અને યજજસ્ટય નં ઈ-૭૩૮ છે .
જે આજે ઩ણ આ વંસ્થા ઩ીયાણાની તભરઔતની દે કયે ક ઔયે છે .
 ઔાઔાના એઔરા શાથે થતા વંસ્થાના વંચારનભાં વૈય્મદ૊ને ઩શેર૊ લશેર૊, ઔામદે વય યીતે, રસ્ટના
રસ્ટી તયીઔે બાખ રેલા ભળ્મ૊.
223

... ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત ...

2. આંતહયક રડાઈઓ -1931 કોર્મ કે વ –(2 / 2):


 રસ્ટના ૭ રસ્ટી ઔ.ઔ.઩ા જ્ઞાતતના શ૊મ છે અને ૩ વૈય્મદ૊ શ૊મ છે . અને ઩ીયાણાના
ઔાઔા, શ૊દ્ઙાની રૂએ રસ્ટના ચેયભન શ૊મ છે .

 વૈય્માદ૊ના શાથે થતી ઔીમાા઒ ભાટે તેભને આ઩લાના ઩ૈવા નક્કી ઔયલાભાં આવ્મા.
તેલીજ યીતે ધાતભિઔ િવંખ૊ભાં વૈય્મદ૊ને આ઩લાની બેટ ઩ણ નક્કી ઔયલાભાં આલી.

 શદયલંળના ખાદી ઩તત વૈય્મદ તળલામના, ઩ીયાણાના વૈય્મદ૊ અને ઔાઔા લચ્ચે નાના
ભ૊ટા ઝખડા ચાલ્તાજ યહ્યા.

 ઔાઔા અને વૈય્મદ૊ લચ્ચે લેય જખડાના ઔાયણે અનુમામી઒ની વંખ્મા ગટતી ખઈ.
તેભની ઩૊ર ર૊ઔ૊વાભે આલી ખઈ શતી. જુજ ઔટ્ટયલાદી અનુમામી઒જ ફચ્મા શતા. 224

112
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત ...

3. વજીલન કયલાના તનષ્પ઱ પ્રમાવો -(1 / 2): 

 ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અંદય૊ અંદય જખડા ચારતા શતા, ત્માયે એઔ જરારળાશી વૈય્મદ, ફાલા અશભદ અરી
કાઔીએ ઩ીયાણાના વશ૊ત્મ૊ને પયીથી રકલાનું ઔાભ ળરુ ઔયુ.ું

 અશભદ અરી કાઔીએ, ઈભાભ ળાશના લંળજ અળયપ ળાશ ફાલાના લાયવદાય શ૊લાન૊ દાલ૊ ઔમો. તે઒ ઈભાભ
ળાશની ખાદીના વીધા ઉિયાતધઔાયી ન શ૊લા છતાં, તે઒એ ઩ીયાણા વત઩ંથના જીલતા ઈભાભ (બખલાન
તલષ્ણુન૊ ૧૦ભ૊ અલતાય) શ૊લાન૊ ઩ણ દાલ૊ ઔમો.

 બખલાન તલષ્ણુન૊ ૧૦ભા અલતાયના લાયવદાયને “શદયલંળી” તયીઔે ભાનલાભાં આલે છે . એટરે અમુઔ
વત઩ંથી઒ તેભને “શયીલંળી વૈય્મદ” તયીઔે ભાનલા રાગ્મા શતા.

 ઩ીયાણા વત઩ંથની ખફડતી શારતથી તે઒ લાઔેપ શતા અને તેના ઉ઩ામભાં તે઒એ તાદઔમાન૊ િમ૊ખ ઔયલાનું
ળરૂ ઔયુ.ું તે઒એ વાદશત્મ૊ભાંથી અયફી ળબ્દ૊ ઔાઢીને દશિંદુ ળબ્દ૊ મુઔલાનું નક્કી ઔયુ.ું

 લેદ૊, ઩ુયાણ૊, કુ યાન, ફાઈફરનું ઊંડુ ં જ્ઞાન રીધું અને વંસ્કૃત બા઴ા ઩ય િભુત્લ ભે઱લી રીધુ.ં

 તે઒એ ગણી ઩ુસ્તઔ૊ છા઩ી, જેભાં વત઩ંથી઒નું દવ અલતાય નાભનું ઩ુસ્તઔ મુખ્મ છે . 225

... ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત ...

3. વજીલન કયલાના તનષ્પ઱ પ્રમાવો -(2 / 2): 

 ચત ુયાઈ લા઩યીને વત઩ંથી દવ અલતાયના અયફી ળબ્દ૊ના અથાને દશિંદુ / બાયતીમ બા઴ા઒ભાં વભજાવ્મ૊.

 ઩ુસ્તઔના રેકને ગુજયાતી બા઴ાભાં ર૊ઔ૊ (કાવ ઔયીને ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત) વભક્ષ એલી યીતે યજુ ઔયલાનું ળરૂ ઔયુ,ું
જાણે તે ઩ુસ્તઔ૊ વાચા દશિંદુ ધભાનાજ શ૊મ અને તેભાં ભશંદ અંળે વપ઱તા ઩ણ ભ઱ી.

 એભની દરીર શતી ઔે બા઴ા પક્ત લાત ઩શોંચાડલાનું એઔ ભાધ્મભ છે . બરે વાદશત્મ૊ના મ ૂ઱ભાં અયફી ળબ્દ૊
લા઩યીને તૈમાય ઔયલાભ આવ્મા શ૊મ, ઩ણ તે઒ શભેળા દશિંદુ ધભાનાજ વાદશત્મ૊ છે . વાદશત્મ૊ના ળબ્દ૊
ફદરાલતી લકતે ચત ુયાઈ લા઩યીને મ ૂ઱ ઇસ્રાભી મ ૂલ્મ૊ વાથે ઔ૊ઈ છે ડછાડ નશ૊તી ઔયી.

 તેભના દવ અલતાયભાં વંસ્કૃત શ્ર૊ઔાના ક૊ટા અથાગટન યજુ ઔમાા અને તેના દ્વાયા ઇસ્રાભી મ ૂલ્મ૊ને
ગુવાડલાભાં આવ્મા.

 ઇસ્રાભી મ ૂલ્મ૊ને વાચલત૊ એઔ દાકરા તયીઔે , તેભના ઩ુસ્તઔભાં તે઒એ ખામની શત્માને ઩ણ લાજફી
ખણલાની દશિંભત દે કાડી દીધી. જુ ઒ “ખો ભેધ મજ્ઞ” દવ અલતાયના ઩ાના નં ૩૪૮.

 તેભની ગણી ઔ૊તળળ ઔયલાં છતાં તે઒ વત઩ંથને દશિંદુ ધભા તયીઔે ક઩ાલાભાં તનષ્પ઱ યહ્યા. તે઒ પક્ત જુ જ
226
અનુમામી઒નેજ વાચલી ળક્યા.

113
 20-Apr-2011

... ઩ીયાણા વત઩ંથભાં અળાંતત

4) 1973 કોર્મ કેવ: 

 લ઴ા ૧૯૭૩ભાં એઔ ફીજ૊ ઔ૊ટા ઔેવ દાકર ઔયલાભાં આવ્મ૊. ૧૯૩૯ના ઔ૊ટા ઔેવભાં આ઩ેર તનણામ ઉ઩ય પેય
ફદર ઔયલા ભાટેની અયજી ઔયલાભાં આલેર શતી.

 વૈય્મદ૊એ તેભને અ઩ાતા શક્કના ઩ૈવા઒ અને ફીજા રાખા઒ભાં લધાય૊ ભાંગ્મ૊ શત૊.

 તે઒એ ઔ૊ટા વાભે યજૂઆત ઔયી શતી ઔે ઈભાભ ળાશ જન્ભથી મુવરભાન શતા અને ભમાા ત્માં સુધી મુવરભાન
યહ્યા. તે઒ ય૊જ નભાઝ ઩ડતા શતા અને ક્યાયે મ દશિંદુ વંત નશ૊તા.

 તેની વાભે વત઩ાંથીઓ એ યજૂઆત કયી કે ઈભાભ ળાશ તનષ્કરાંકી નાયામણને ભાનતા શતા, જે બગલાન
તલષ્ણુનો ૧૦ભો અલતાય છે . ઈભાભ ળાશના દીકયા નય ભોશમ્ભદ ળાશને આદી તલષ્ણુ તયીકે અને તેભની ભાતાને
આદ ળક્ક્ત તયીકે ભાનલાભાાં આલે છે .

 અનુમામી઒ મુજલણભાં ઩ડી ખમા અને ઔ૊ની લાતન૊ બય૊વ૊ ઔયલ૊ તેની કફય નશ૊તી ઩ડતી.

 અનુમામી઒ની વંખ્મા બમાનઔ સ્તયે આલી ખઈ શતી અને વાથે વાથે વંસ્થાની આતથિઔ ઩દયક્સ્થતત ઩ણ
઩ામભાર થઈ ખઈ શતી. 227

4.6 નલતનતભિત તાદઔમા


ઔયવન ઔાઔાને ખાદી ઩ય ફેવાડીને ઩ીયાણાને વજીલન ઔયલાના િમાવ૊

228

114
 20-Apr-2011

નલતનતભિત તાદઔમા ...


1. ઩ુષ્ઠભ ૂતભ (Background):

 ૧૯૩૦ અને ૧૯૯૦ લચ્ચેના થ૊ડાજ દામઔા઒ભાં, ઔચ્છના ઈભાભ ળાશી ઩ાટીદાય૊ની ફહુભતી ધયાલતા વત઩ંથી ખાભ૊ભાં ળાનદાય
઩દયલતાન થમાં.

 ખાભે ખાભ ઩યં ઩યાખત વત઩ંથી (જુ ના) “કાના”઒ની ફાજુ ભાં, નલાં “તનમતભત” દશિંદુ રક્ષ્ભીનાયામણ ભંદદય૊ ફંધામા.

 જે વંખ્માભાં ર૊ઔ૊ વત઩ંથ છ૊ડલા રાગ્મા એ ઩ીયાણાના ઔયતાશયતા઒ ભાટે ફહુ ં ભ૊ટી ખચિંતાન૊ તલ઴મ શત૊.

 આ વભમે, વજ્જજાદ નળીનન૊ દાલ૊ ઔયનાય ળભશુદ્ઙીન કાઔી જે ઩૊તાને ઩ીય અને છુ઩ા ઈભાભન૊ મુખ્મ અતધઔાયી શ૊લાન૊ દાલ૊
ઔયત૊ શત૊, તેને ઩ાછી તાદઔમાની યીત ઩ા઱લાનું ળરૂ ઔયી દીધુ.ં

 આખાઉ સ્રાઈડ 190 થી 192ભાં જણાવ્મા િભાણે, જે વત઩ંથી઒ને ઈભાભ ળાશન૊ લંળ ઩ુય૊ થઈ ખમ૊ શ૊લાની કફય નશ૊તી, તેલા
ર૊ઔ૊ અંધ તલશ્વાવ યાકીને તેભને ભાનલા રાગ્મા.

 ઩૊તાના ઩ાટીદાય તભત્ર૊ની ભદદ રઈને ઩૊તાના જુ ના તભત્ર ઩ટે ર ઔયવન અયજણ છાબૈમાને “ઔાઔા”ની ખાદી ઩ય ફેવાડી દીધા.

229

... નલતનતભિત તાદઔમા ...

2. નલતનતભિત તાહકમા - (1 / 3): 

 વત઩ંથનું અક્સ્તત્લ કતયાભાં જ૊ઈને, ગુપ્તી વમુદામના નેતા એટરે મુખ્મ ઔાઔા ઔે ઔફયના મુજાલય ઔે યકેલા઱ે ,
વજ્જજાદ નળીનન૊ દાલ૊ ઔયનાય, ળભસુદ્ઙીન ફાલાના ભાખાદળાન શેઠ઱, ઩ંથનું ફાહ્ય શીન્દુ લાદી સુધાયા ઔયલાનું
ળરૂ ઔયુ.ું

 આન૊ શેત ુ એટર૊જ શત૊ ઔે વત઩ંથના અનુમામી઒ને વનાતની બાઈ઒ની તનિંદા ન વશલી ઩ડે. અને વત઩ંથને
મુક્સ્રભ ધભા વભજીને છ૊ડીને ખમેરા અનુમામી઒ ઩ાછા વત઩ંથભાં લ઱ે .

 આના ઔાયણે ગુપ્તી઒ ઩૊તાની ઒઱ક એઔ રૂઢીલાદી દશિંદુ તયીઔે શ૊લાન૊ ભજબુત દાલ૊ ઔયી ળઔે અને
ઇસ્રાભન૊ ઔ૊ઈ િબાલ ન શ૊લાનું ઩ણ ઔશી ળઔે .

 તેભના નલા ફંધામરા “કાના઒”ન૊ આંઔાય ઩ણ એઔ ઩યં ઩યાખત દશિંદુ ભંદદય૊ના જેલ૊ આ઩લાભાં આવ્મ૊. તે
કાના઒ના નાભ તલષ્ણુના ૧૦ભાં અલતાય આધાદયત “તનષ્ઔરંઔી ભંદદય” તયીઔે યાકલાભાં આવ્મા.

 તેલીજ યીતે ઩ીયાણાની દયખાશનું નાભ ફદરીને “વભાધી” યાકલાભાં આવ્યુ.ં અને ઩ીયાણાને “િેયણા ઩ીઠ”નું
નાભ આ઩લાભાં આવ્યુ.ં
230

115
 20-Apr-2011

... નલતનતભિત તાદઔમા ...

2. નલતનતભિત તાહકમા - (2 / 3):


 જાણઔાય અને તલદ્વાન વત઩ંથી઒ને ખીનાનને પયીથી રકલાનુ ં નાજુ ઔ ઔાભ આ઩લાભાં આવ્યુ,ં
જેભાં આ બક્ક્તભમ ખીત૊ભાં ઇસ્રાભી ળબ્દ૊ અને વંદબોને ફદરાલીને તેની જગ્માએ દશિંદુ ળબ્દ૊
મુઔલાભાં આવ્મા.

 શારભાં ઩ીયન૊ દાલ૊ ઔયનાય ળભશુદ્ઙીન કાઔીના સ્લખાસ્ત ત઩તા અશભદ અરી કાઔીએ વત઩ંથ
઩ય છ઩ાલેરા ઩ુસ્તઔ૊ અને રેક૊ ઩ય િતતફંદ મુઔલાભાં આવ્મ૊ અને ઉ઩ય જણાલેર િભાણે
પયીથી રકામેરા, જુ ના ઩ુસ્તઔ૊ન૊ મ ૂ઱ વંદેળ ફદલ્મા લખય, ફાહ્ય દશિંદુ રૂ઩ ધયાલતા, નલા
઩ુસ્તઔ૊નુ ં જાશેયભાં ઩ીયાણાના ઩ુસ્તઔારમભાં િદતળિત ઔયીને તેન ુ ં લેચાણ ઔયલાનુ ં ળરૂ ઔયુ.ું

 એઔ િખ્માત રેકઔ અને વંળ૊ધનઔાય, જે઒ ઈભાભળાશી઒ના રેક૊ ઩ય અતધઔાય ધયાલતા શ૊મ
એવું ભનામ છે , તેલા આ રેકઔ, વંમ૊ખલળ, ઔચ્છના એઔ ખાભભાં, વત઩ંથના જૂના ધાતભિઔ
વાદશત્મ૊ને, ફાહ્ય દશિંદુ રૂ઩ આ઩લાનુ ં ઔાભ ઔયતા એલા એઔ વ્મક્ક્તને ઩ણ ભળ્માં શતા. 231

ઔયે રાં અમુઔ ફદરાલ૊

જુની ઩હયબા઴ા
 નલી ઩હયબા઴ા
હુવન
ૈ ના ઩દયલાયભાં શદયલંળભાં
અરી ળાશ / નય ભ૊શમ્ભદ ળાશ તનષ્ઔરંઔી નાયામણ
ળાશ / ઈભાભ શયી / તલષ્ણુ
ભસ્જીદ / કાનું / જગ્યું ભંદદય
વદૃ દ્ઙીન વશદે લ
કુ દયતી ધભા ભશા ધભા
ખુદા તનષ્ઔરંઔી
ઔફય વભાધી
લપાત ઩ાભીમા વભાધી રીધી
વાશેફજી ઩યભાત્ભા
232

116
 20-Apr-2011

પેયપાય૊ને ઔેલી યીતે વભજલાભાં આવ્મા


 બા઴ાત૊ પક્ત તલચાય૊ વભજલાનુ ં એઔ વાધન છે , એલ૊ તવદ્ચાંત ઊબ૊ ઔયલાભાં આવ્મ૊.
 ભ૊ટા બાખના અનુમામી઒ને અયફી બા઴ાને મુવરભાન૊ વાથે જ૊ડે છે અને તેનાં ઔાયણે
અસુતલધા અનુબલે છે અને ફીજી ઔ૊ભ વાભે અયફી બા઴ાના ળબ્દ૊ ધયાલતા ધભાની લાત૊
ઔયલાભાં ળયભામ છે . એટરે અયફી ળબ્દ૊ને શટાલીને દશિંદુ/બાયતીમ ળબ્દ૊ મ ૂઔી દે લાંભાં આવ્મા
છે . જ૊ આ ફદરાલ૊ ન ઔયત ત૊ ભ૊ટા બાખના અનુમામી઒ વત઩ંથને છ૊ડી દે ત, જે વત઩ંથને
઩૊વાતજ નદશ.
 ઔ૊ની ઩ ૂજા ઔય૊ છ૊ એ ભશત્લનુ ં છે ન ઔે ઔઈ બા઴ાભાં ઔય૊ છ૊. તનષ્ઔરંઔી નાયામણ ઔશ૊ ઔે અરી
ઔશ૊, ઔ૊ઈ પયઔ ઩ડત૊ નથી. ફન્ને અલ્રાશના નાભ છે . તે઒ દશિંદુદે લ૊ના નાભ નથી. આલી યીતે
વભજાલીને ઇસ્રાભના મ ૂ઱ તત્લ૊ને ઩ાછ઱ના દયલાજે ગુવડલાનુ ં સુતનતશ્ચત ઔયુું છે .
 આલી યીતે વભજાવ્મા ફાદ જુ ના વત઩ંથી જ૊ ન વભજે અને જૂની લાત૊ ઩ઔડી યાકે ત૊ તેને
એલ૊ જલાફ આ઩લાભાં આલે છે ઔે ; જ૊ તભને એભ રાખત ું શ૊મ ઔે મ ૂ઱ ળબ્દ૊ નશ૊તા ફદરલા
ત૊ મ ૂ઱ ઩ુસ્તઔ૊ લાંચલાથી તભને ઔ૊ણ ય૊ઔે છે ? મ ૂ઱ ઩ુસ્તઔ૊ લાંચ૊ને.
233

... નલતનતભિત તાદઔમા ...

2. નલતનતભિત તાહકમા - (3 / 3):


 ગુજયાતભાં દશિંદુ યાષ્રીમતાની બાલના ભજબુત શ૊લાના ઔાયણે ઩ીયાણા ઩યં ઩યાને
ફચાલલાના શેતથ ુ ી આ પેય પાય૊ ઔયલાભાં આવ્મા.
 “અધીકુત”ા યીતે ઔયે રાં પેય પય૊ / ફદરાલ૊ તાદઔમાના ઔાયણે ઔયલાભાં આલેર.
 તાજા પેયપાય૊ના ઔાયણે એવુ ં જ૊લાભાં આવ્યુ ં છે ઔે વત઩ંથી વભાજની નલી ઩ેઢી આ
પેયપાય૊ને તયતજ સ્લીઔાયી રે છે તેના ઔાયણે તેભના વનાતની બાઈ઒ વાથે એઔતા
અને વશઔાય જા઱લી યાકી ળઔે . વાથે-વાથે દશિંદુ લાદી ઩દયક્સ્થતતભાં યાશત અનુબલી
ળઔે .
 આના ઩દયણાભે નલજુલાન લખાને અવરી વત઩ંથન૊ ઇસ્રાભ વાથે વંફધ
ં છે તેનાથી
તે વં઩ ૂણા યીતે અજાણ છે .
234

117
 20-Apr-2011

... નલતનતભિત તાદઔમા ...

3. મ ૂ઱ ઓ઱ખને ર્કાલલી – (1 / 2): 

 ભક્કભ ઩ણે દશિંદુ દે કાલ અ઩નાલીને, વાદશત્મ૊ અને દિમા઒ભાં “પેયફદર” ઔયલાનુ ં મુખ્મ ઔાયણ
વત઩ંથની આખલી ઒઱ક ટઔાલી યાકલાન૊ િમત્ન શત૊.
 ળભશુદ્ઙીન કાઔીએ, આલી યીતે દશિંદુત્લના દશભામતી઒ દ્વાયા થતી ટીઔાને અટઔલાની વાથે એલા
વભમે ઔે જમાયે અનુમામી઒ની વંખ્મા ખચિંતા જનઔ યીતે ગટતી શતી, ત્માયે વત઩ંથનુ ં અક્સ્તત્લ
સુતનતશ્ચત ઔયુ.ું
 આ ઔ૊ળીવ ઔંઈ વશેરી નશ૊તી. એઔ વઔા વના ઔરાફાજીભાં વંતર ુ ન જા઱લલા જેવું ઔઠીન ઔાભ
શત.ું એઔ ફાજુ વત઩ંથને દશિંદુ રૂ઩ આ઩લાનુ ં ઔાભ શત ું ત્માયે ફીજી ફાજુ તેની આખલી ઒઱ક
વચલાઈ યશે (દશિંદુ ધભાભાં બ઱ી ન જામ) તેન ુ ં કાવ ધ્માન યાકલાની જરૂય શતી.
 ફીજી ફાજુ , તેભના ત઩તા, અશભદ અરી કાઔી, દ્વાયા છ઩ામેરા ઩ુસ્તઔ૊ અને રેક૊એ તેભનુ ં ઔાભ
વશેલ ું ઔયી દીધું શત.ું ઔાયણ ઔે તે રેક૊ને “દશિંદુ” ઩દયબા઴ા લા઩યીને ઩શેરાંથી તૈમાય ઔયલાભાં
આલેર શતા.
235

... નલતનતભિત તાદઔમા

3. મ ૂ઱ ઓ઱ખને ર્કાલલી – (2 of 2):



ં ઈ વાલાજતનઔ રસ્ટ અતધતનમભ ૧૯૫૦ શેઠ઱ ઩ીયાણાનું રસ્ટ ઔેટેખયી “E” ભાં નોંધામલું શ૊લાના ઔાયણે
મુફ
ઔયવન ઔાઔાને ભદદ ભ઱ી. અક્ષય “E” ભાં ખફનવાંિદાતમઔ વંસ્થા઒ને નોંધલાભાં આલે છે . એટરા ભાટે,
અતધકૃત યીતે, વત઩ંથની દિમા઒ ચ૊કી મુક્સ્રભ અને ચ૊કી દશિંદુ દિમા છે એભ ન ઔશી ળઔલાનું તેભને ઔાયણ
ભ઱ી ખયુ.ં

 ૧૩-૦૮-૧૯૯૮ના ઔયવન ઔાઔા વાભે દાકર થમેરા એઔ ઔ૊ટા ઔેવભાં જલાફ આ઩તા ઔયવન ઔાઔાએ યજૂઆત
ઔયી શતી ઔે ઩ીયાણાભાં ઩ ૂજા ઔયલા શેત ુ બખલાનના ત્રીમાભી (મ ૂતતિ) ખચત્ર નથી રખાડલાભાં આવ્મા. જે ખચત્ર૊ છે ,
તે પક્ત વજાલટ ભાટેજ છે .

 દશિંદુ઒ના ધાતભિઔ અને ઩ ૂજમ ્ ખચન્શન૊ ફેલડ૊ ભતરફ ઔાઢીને વત઩ંથી ઩ુસ્તઔ૊ભાં એલી યીતે છા઩લાભાં
આવ્યું ઔે દશિંદુના ્ ને જભણેથી ડાફી ફાજુ લાંચે ત૊, અયફી ળબ્દ૊ભાં, “અરી” લંચામ (જુ લ૊ સ્રાઈડ નં. 37નું
પ૊ટુ ં).

 તાદઔમાના તવદ્ચાંત૊ િભાણે, ફદરા઒ પક્ત ફાહ્ય શતા. વાચી ઒઱ક ક્યાયે ઩ણ ફદરલાભાં આલી નશ૊તી.

 યણનીતત ફહુ વય઱ શતી. તાદઔમા લા઩યીને એલી ઩દયક્સ્થતત તનભાાણ ઔયલી ઔે જેભાં જમાયે જ૊ઈએ ત્માયે
વત઩ંથને દશિંદુ ધભા વાથે જ૊ડી ળઔામ અને જરૂય જણામ ત્માયે ઇસ્રાભન૊ બાખ ઩ણ ફતાલી ળઔામ. વાદશત્મ૊
અને દિમા઒ન૊ ફેલડ૊ અથા આ઩ી, જેલ૊ જરૂય ઩ડે તેલ૊ અથા ઉબ૊ ઔયી દશિંદુ ઔે મુક્સ્રભ ધભા વાથે જ૊ડી ળઔામ. 236

118
 20-Apr-2011

દશિંદુ ધાતભિઔ નેતા઒ની ભ ૂતભઔા

 
તાદઔમાની ભદદથી, લ઴ા 1931ભાં, વૈય્મદ અશભદ અરી કાઔી ઇસ્રાભી ધાયણા઒ને લેદદઔ તત્લ૊ વાથે
જ૊ડલાભાં એટરા વપ઱ યહ્યા ઔે દશિંદુ ભશાવબાએ વત઩ંથને ળંઔા મુક્ત જાશેય ઔયીને લેદદઔ ધભા જાશેય ઔમો.

 ૧૯૯૦ થી ૨૦૦૦ લચ્ચેના દામઔાભાં વત઩ંથી઒ દ્વાયા, તાદઔમા લા઩યીને, વાધુ વંભેરન૊ ઩ણ આમ૊જીત
ઔયલાભાં આવ્મા. અને તેભાં તેભને ભશદ અંળે વપ઱તા ઩ણ ભ઱ી.

 ત્માય ઩છી અતલચરદાવ ભશાયાજ જેલા અમુઔ દશિંદુ ધાતભિઔ નેતા઒એ ઩ીયાણા વત઩ંથને એઔ દશિંદુ ઩ંથ તયીઔે
જાશેય ઔમો.

 ઩ણ દશિંદુ નેતા઒એ ઔશેલાતા િભાણ ઩ત્ર૊ અમુઔ ળયત૊ ને આધીન આપ્મા શતા. તે ળયત૊ શતી ઔે ઩ીયાણાના
વંચારઔ૊એ ઩ંથને દશિંદુ ધભા તયપ લા઱લ૊ અને વત઩ંથને ઇસ્રાભ તયપ જતાં અટઔાલલ૊.

 ઩ણ દશિંદુ ધાતભિઔ નેતા઒ને ઩ીયાણા દ્વાયા તાદઔમાના થતા િમ૊ખની જાણ ન શ૊લાની ઩ ૂયે ઩ ૂયી વંબાલના દે કામ
છે . લાસ્તલભાં દશિંદુ નેતા઒ તાદઔમાના તળઔાય થમા છે એવું ચ૊ખું દે કાઈ આલે છે .

 આના ઔાયણે ઔાઔાન૊ ફન્ને ઩ક્ષ૊ વાથે વાય૊ વંફધ ં જ઱લાઈ યહ્ય૊. દશિંદુ઒ તેભના ઔાભને ઩વંદ ઔયલાં રાગ્મા
અને તેભને વાથ આ઩લા રાગ્મા. ત્માયે ફીજી ફાજુ , વૈય્મદ મુસ્રાભન૊ને કફય શતી ઔે ઔાઔા તાદઔમાન૊ િમ૊ખ
ઔયી યહ્યા છે . એટરે શારની ઩દયક્સ્થતત થ૊ડા દદલવ ભાટેજ છે . જમાયે દશિંદુ઒નું દફાણ ઒છું થઈ જળે, ત્માયે
તે઒ ઩ાછા ઇસ્રાભી મ ૂ઱ તયપ લ઱ી જળે. 237

4.7 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજની

ઉદાયતા અને તેની વાથે દખ૊

અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના વદસ્મ૊ની રાખણીન૊ દુબાલ

238

119
 20-Apr-2011

અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

1. અ.બા.ક.ક.઩ા. વભાજની ઉદાયતા: 

 1980ના દામઔાના અંતસુધીભાં રખબખ વં઩ ૂણા ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતત દશિંદુ ધભા અ઩નાલી ચુઔી શતી.
 ફાઔીના ફચી ખમેરા જુ જ વત઩ંથી઒ને દશિંદુ ધભાભાં બ઱ાલલા ભાટે અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજે
ઉદાય નીતત અ઩નાલીને તેભને દદરથી આલઔામાા. વભાજના અન્મ ર૊ઔ૊ના વં઩ઔા ભાં આલીને
જરદીથી ઩૊તાન૊ વત઩ંથ ધભા છ૊ડી દે , અને ઩૊તાના બાઈ઒ ઩૊તાથી અરખ ન થઈ જામ
તેલી ઊચ્ચ બાલના યાકીને વત઩ંથી઒ને વભાજના ઔામાિભ૊ભાં બાખ રેલાની છૂટ આ઩લાભાં
આલી.
 દૂ બાાગ્મલળ અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના નેતા઒ને તાદઔમાની ઔ૊ઈ જાણઔાયી નશ૊તી. એના ઔાયણે
વત઩ંથી઒ તાદઔમા ઩ા઱ે છે તે લાતથી તે઒ વં઩ ૂણા યીતે અંધાયાભાં યહ્યા. ફાહ્ય દશિંદુ દે કાલના
ઔાયણે તે઒ છે તયાઈ ખમા. વત઩ંથી઒ પેય પાય ઔયીને દશિંદુ ધભાભાં બ઱લાન૊ િમત્ન ઔયી યહ્યા
છે એભ વભજીને તે઒ તનતશ્ચિંત થઇ ખમા.
 વભાજના વાધાયણ વભ્મને ઩ણ આવુજ ં રાખત ું શત.ું વત઩ંથી઒ દશિંદુ ધભા અ઩નાલલાના વાચા
યસ્તા ઩ય ચારી યહ્યા છે અને જરદીથી દશિંદુ ફની જળે એભ વભજી યહ્યા શતા. ઔ૊ઈએ 239
વત઩ંથી઒ ઩ય ળંઔા ન ઔયી.

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

2. વાભાજીક વાંફધ
ાં ો પયી સ્થાપ્મા: 
 જમાયે વનાતાની઒ની ઔે દશિંદુ઒ની નલી વભાજ યચાઈ, ત્માયે વત઩ંથી઒ વાથે દીઔયીની રેલડ
દે લડ વદશતના ફધા વાભાજીઔ વંફધં ૊ ઔા઩લાભાં આવ્મા શતા. તે વંફધ
ં ૊ પયીથી ચાલુ ઔયી
દે લાભાં આવ્મા.

 1980ના દામઔાના અંતભાં યશી ખમેરા વત઩ંથી઒ને વભાજભાં બ઱ાલલાના શેત ુ થી,
અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના ર૊ઔ૊એ ઉદાય નીતત અ઩નાલીને ઔ઩ામેરા વાભાજીઔ વંફધ ં ૊ પયીથી
જ૊ડયા.

 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજની ઉદાય નીતતના ઔાયણે વત઩ંથી઒ ઩ય વભાજ તલશ્વાવ મુઔલા રાખી.
 વત઩ંથી઒ને ઩ણ વભાજન૊ એઔ બાખ ખણલાભાં આલલા રાગ્મા. ફીજા દશિંદુ વભ્મ૊ના જેટલું
તેભને ઩ણ ભાન વન્ભાન ભ઱લા રાગ્યુ.ં

240

120
 20-Apr-2011

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

3. વભાજ ઉ઩ય ઩યોક્ષ તનમાંત્રણ: 

 ઩ણ વત઩ંથી઒એ ચતયુ ાઈથી એઔ યણનીતત ફનાલી અને તેના િભાણે ધીયે -ધીયે
અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજની (“વભાજ”) વંસ્થા઒ભાં ઩ખ ઩ેવય૊ ઔયતા ખમા. જરદીથી ઔેન્િીમ
વભાજ અને ખાભ સ્તયની વભાજ૊ભાં ઩ણ ઉચ્ચ શ૊દ્ઙા઒ બ૊ખલલા રાગ્મા.
 ઴ડમંત્ર એટલું ઊંડુ ં શત ું ઔે વભાજના વનાતની નેતા઒ની તાઔાત અને ઔભજ૊યીની નોંધ રેલાતી.
 વનાતની નેતા઒ની ઔભજ૊યીન૊ પામદ૊ રઈને તેભના કયાફ વભમભાં તેભને ભદદ ઔયીને
તેભને ઩૊તાના ળમભાં રઈ રેલાભાં આલતા.
 તેભની ળમભાં આલેરા વનાતની નેત૊઒ તેભન૊ તલય૊ધ નદશ ઔયી ળઔે એભ જાણીને વત઩ંથી઒
઩દયક્સ્થતતન૊ પામદ૊ રેલા રાગ્મા. અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજને નફ઱ી ઔયી દે લાન૊ તેભન૊ છુ઩૊
ઔામાિભ ચ૊યીછુ઩ીથી આખ઱ લધાયલા રાગ્મા.
 ઩દયક્સ્થતત એટરી કયાફ થઈ ખઈ શતી ઔે વભાજ અને વભાજના નેતા઒ (વનાતની નેતા઒)
઩ય૊ક્ષ યીતે વત઩ંથી઒ના તનમંત્રણભાં આલી ખમા. 241

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

4. ચતયુ ાઈ બમો પ્રચાય (1/2): 

 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા.વભાજ ઉ઩ય તનમંત્રણ ધયાલતા વત઩ંથી નેતા઒ શભેળા ઩ીયાણા વત઩ંથ અને
તેની વંસ્થા઒ વાથે લપાદાય યહ્યા.
 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા.વભાજ નફ઱ી થતી ખઈ, ઩ણ ફીજી ફાજુ , વત઩ંથી઒એ ઩ીયાણા વત઩ંથની
વંસ્થા઒ભાં ધાતભિઔ અને વાભજજઔ િખતત ઔયતા ખમા. જમાયે ફીજી ફાજુ અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા.ભાં
ફેઠેરા તેભના ભાણવ૊એ વનાતાની઒ની િખતત અટઔાલલાના ઩ ૂયે ઩ુયા િમાવ૊ ઔયતા યહ્યા.
 વભાજનુ ં તનમંત્રણ ભે઱વ્મા ફાદ, તે઒એ વભાજ અને ધભા જુ દા શ૊લાન૊ નલ૊ તવદ્ચાંત ઉબ૊
ઔયલાં રાગ્મા. વભાજભાં દયે ઔ વ્મક્ક્તને ઔ૊ઈ ઩ણ ધભા ઩ા઱લાની છૂટ છે તેલી લાત૊ ઔયલાં
રાગ્મા.
 આ તવદ્ચાંતના ભદદથી, વભાજભાં ઔ૊ઈને ઩ણ ધાતભિઔ મુદ્ઙા઒ ઉ઩ાડલા નશ૊તા દે લાભાં આલતા.
વત઩ંથી઒ને જે જ૊ઈત ું શત,ું તે ભ઱લા રાગ્યુ.ં આભ ઔયલાથી વનાતાની઒ની ઩ાવેથી તેભની
ધાતભિઔ િચાય૊, ખચિંતા઒ અને લાત૊ યજુ ઔયલાન૊ ભંચ ઩ણ છીનલી રીધ૊.
242

121
 20-Apr-2011

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

4. ચતયુ ાઈ બમો પ્રચાય (2/2):


 યણનીતત ફહુ ં વય઱ શતી. વભાજભાં ઔ૊ઈ ઩ણ વ્મક્ક્તને ઔ૊ઈ ઩ણ ધભા ઩ા઱લાની છૂટ છે , એલી
લાત ચરાલીને વભાજભાં ધભા ભાટે શ ૂન્મ અલઔાળ ઊબ૊ ઔયી દે લ૊.

 ઔાયણઔે વનાતાની઒ ઩ાવે (આજ સુધી) ધભાન ુ ં મુખ્મ સ્થાન ન શત.ું ર૊ઔ૊ ધાતભિઔ મુદ્ઙા઒ ઩ય
મુજાઈ જામ અને ઔ૊ઈ ઩ણ ધાતભિઔ િલાશભાં બ઱ી જામ તેલી યીતે ઔભજ૊ય ફની જામ.

 જમાયે વભાજભાં આ ઔભજ૊યી લધી જામ ત્માયે વત઩ંથ ધભાને ર૊ઔ૊ વાભે મુઔીને તેભને
વત઩ંથના િલાશભાં બ઱તા ઔયી દે લા.

243

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

5. પ્રચાયની અવય: 
 ચતયુ ાઈથી ફનાલેર યણનીતત અને િ૊઩ખંડા ઔાભ ઔયી ખયુ.ં વનાતની઒ના દશતની લાત ઔયલા
લા઱ા઒ દફાલભાં આલતા ખમા. વભાજ અને ધભા જુ દા છે એલી લાત૊ ઔશીને ગણી લકત
વનાતાની઒ને વભાજભાં ફ૊રલા ઩ણ ન દે લાત.ું
 વનાતાની઒ ઩ાવે ઩૊તાની લાત યજુ ઔયલા ભાટે ઔ૊ઈ ભંચ ન યશેલાના ઔાયણે, તે઒ના ભનભાં
િ૊ધ, ફેચૈની અને નાયાજખી ઉઔ઱લા રાખી.
 ફીજી ફાજુ વત઩ંથી઒ ઩ાવે ઩૊તાના ધાતભિઔ ઉદ્ઙે ળ૊ને ઩ાય ઩ાડલા ભાટે તેભની વંસ્થા઒ તૈમાય
શતી. તેની ભદદથી ઩૊તાના ધાતભિઔ ઔાભ૊ ઩ુયા ઔયતા યહ્યા. ધાતભિઔ મુદ્ઙા ઩ય વનાતાની઒
રખબખ િેક્ષઔ તયીઔે યશી ખમા.

 જે ર૊ઔ૊ વનાતાની઒ના દશતનુ ં ઔાભ ઔયતા, તેભનુ ં ભન૊ફ઱ ત૊ડલા ભાટે, તેભના વાભે ક૊ટી
઩૊રીવ પદયમાદ૊ અને ક૊ટા ઔ૊ટા ઔેવ૊ દાકર ઔયલાભાં આલતા.
244

122
 20-Apr-2011

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...


6. યભેળબાઈ (યભણીકબાઈ) લાઘડીમા વાથે એક ક્રૂય ઘર્નાનો દાખરો:
 લ઴ા 2005ભાં યભેળબાઈએ, નાયામણ યાભજી રીંફાણીના ઩ુસ્તઔ “઩ીયાણા વત઩ંથની ઩૊ર અને
વત્મન૊ િઔાળ”ભાં થી અમુઔ મુખ્મ રેક૊ને ચ૊઩ાતનમા/઩ેમ્઩રેટભાં છ઩ાવ્મા અને તે ઩ેમ્઩રેટને
તેભના ખાભનાં ર૊ઔ૊ભાં તલતદયત ઔયુ.ું સ્લાબાતલઔ છે ઔે વત઩ંથી઒ને આ લાત ઩વંદ ન ઩ડી.
 વત઩ંથી઒એ ઔાલતરું યચીને એઔ ક૊ટી ઩૊રીવ અને ઔ૊ટા પદયમાદ નોંધાલી. તેભાં તે઒એ એલ૊
દાલ૊ ઔમો ઔે ફેંખર૊યભાં યશેલા લા઱ા યભેળબાઈ, તેભના ત઩તા અને તેભના દાદા ઩ીયાણાભાં
જઈને ધાઔ ધભઔી ઔયીને ભાય કૂટ ઔયી. ઩૊તાન૊ ઔેવ લધુ ભજબુત ઔયલા ભાટે તે઒એ યાત૊ યાત
ળાક્ષીદાય ઩ણ ઉબા ઔયી રીધા.
 જમાયે લાસ્તલભાં તેભના ઩દયલાયના ઔ૊ઈ ઩ણ વદસ્મ ક્યાયે ઩ણ ઩ીયાણા ખમાજ નથી.
 યભેળબાઈને વફઔ ળીકાડલા ભાટે, તેભના ઩દયલાયને વંડ૊લીને તેભને વતાલલાનુ ં દુ ષ્કૃત્મ
઩ાછ઱ન૊ મુખ્મ ઉદ્ઙે ળ, વભાજના વાભાન્મ લખાને એઔ ઔડઔ વંદેળ૊ આ઩લાન૊ શત૊. ઩ણ જ૊ળભાં
શ૊ળ ક૊ઈ ફેઠા અને ભ ૂરી ખમા ઔે યભેળબાઈના દાદા તેલકતે ૯૭ લ઴ાના છે . જે ઉભયભાં ચારી
ન ળઔામ, તે ઉભયભાં તે઒એ ભાય ઩ીટ ઔયી? અને તે ઩ણ ૧૫૦૦ ઔી.ભી. દૂ ય જઈને? 245

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊ ...

7. અ.બા.ક.ક.઩ા. વભાજ રગબગ ઩ાાંગ઱ી: 

 આ વભમ દયમ્માન ક૊ટી ઩૊રીવ પદયમાદ૊ અને ઔ૊ટા ઔેવ૊ની વંખ્મા ખચિંતાજનઔ સ્તયે ઩૊શચી
ખઈ. ખાભે ખાભથી ક૊ટા ઔેવ૊ના અવંખ્મ દાકરા઒ ભ઱લા રાગ્મા. ફધા ઔેવ૊ ઩ાછ઱ મુખ્મ શેત ું
વનાતાની઒ને શેયાન ઩યે ળાન ઔયલાનુ ં શત.ું
 ક૊ટી ઩૊રીવ પદયમાદ૊ અને ઔ૊ટા ઔેવ૊ દાકર ઔયલાન૊ ઔ૊ઈ ભ૊ઔ૊ છ૊ડલાભાં ન આલત૊ ઔે જેના
થઔી વભાજભાં એલ૊ ડયન૊ વંદેળ ભ૊ઔરી ળઔામ ઔે જુ લ૊ વત઩ંથની વાભે થળ૊ ત૊ આલા શાર
થળે.
 ર૊ઔ૊ભાં ડયન૊ ભાશ૊ર ઊબ૊ ઔયલાભાં તે઒ ગણી શદ્ઙ સુધી વપ઱ ઩ણ યહ્યા. આના ઔાયણે ઔ૊ઈ
઩ણ જગ્માએ વત઩ંથની લાત આલે ત૊ ર૊ઔ૊ની િતતદિમા એલી થલા રાખી ઔે “જલાદ૊ને ઔ૊ણ
ભાથાકૂટ ઔયે અને વત઩ંથી઒ વાભે દુ શ્ભની લ૊યે ”.
 ઔ૊ઈના વાથ લખય, વનાતાની઒ અવશામ ભશેસવ ુ ઔયલા રાગ્મા. વનાતાની઒ની ઔન્િીમ વંસ્થા
રખબખ તનન્દ્ષ્િમ ફની ચુઔી શતી. ર૊ઔ૊ને વભાજનુ ં ખોયલ અને વદિમતા ઩ાછી રાલલા ભાટે
ઔ૊ઈ યસ્ત૊ સુજત૊ નશ૊ત૊. 246

123
 20-Apr-2011

... અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજ વાથે દખ૊

8. દગો વાં઩ ૂણમ શતો:


 ખાભે ખાભભાં વત઩ંથના અત્માચાય૊ની લાત૊ થતી. ઩ણ ઔ૊ઈનાભાં તેની વાભે ફ૊રલાની દશમ્ભત અને તાઔાત
નશ૊તી.

 વત઩ંથી઒ને ભાન અને િેભ વાથે ઩૊તાનાભાં બ઱ાલલાની “વદબાલના” જે વનાતાની઒એ ઉદાય નીતત
અ઩નાલીને દે કાડી શતી, તેનાં ફદરાભાં તેભને દખ૊ ભળ્મ૊. તેભની ઩ીઠ ઩ાછ઱ કંજય બ૊ઔયું શતુ.ં

 વશનળીરતા અને ઉદાયતાન૊ જે યસ્ત૊ અ઩નાવ્મ૊ શત૊ તેન૊ વત઩ંથી઒એ વનાતાની઒ને ઔભજ૊ય ઔયલા ભાટે
ખેયઉ઩મ૊ખ ઔમો.

 વભમ ફદરાઈ ગમો શતો. યણનીતત ફદરલાની જરૂય જણાલા રાગી. ઒ધલયાભ ભશાયાજની િેયણાથી
યતનળી ફા઩ાએ, જે “વદબાલના” લા઱ી અવયઔાયઔ યણનીતત અ઩નાલીને, વત઩ંથી઒ ભાટે વભાજના
“દયલાજા” “ખુલ્રા” યાખ્મા શતા, તે દયલાજા઒ને શંભેળની ભાટે “ફંદ” ઔયલાન૊ વભમ આલી ખમ૊ શત૊.

247

4.8 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા.
વભાજભાં ફીજી િાંતત
 અત્માચાય૊ વાભે ફ઱લ૊

248

124
 20-Apr-2011

વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

1. ક્રૂયતા અને અત્માચાયો વાભે ઉક઱ાર્: 
 ક૊ટા ઔેવ૊ના આધાયે , વત઩ંથી઒, વનાતાની઒નાં બ૊ખે ઩૊તાન૊ પામદ૊ ઔયલા રાગ્મા. ઔ૊ઈ ઩ણ ફાજુ થી ઔ૊ઈ
ભદદ આલતી ન દે કાલાના ઔાયણે, ખભે તેભ ઔયીને વનાતાની઒ ઔેવથી ઩ીછ૊ છ૊ડાલલા ભાંખતા શતા.

 ઩દ્ચતતવયના વંસ્થાઔીમ ભદદના અબાલે વનાતાની઒નું ભન૊ફ઱ બાંખલા રાખી ખયું શતુ.ં

 લાતાલયણ એટલું કયાફ થઈ ખયું શતું ઔે ર૊ઔ૊ વનાતની઒ના દશતની લાત ઔયલાથી ખબયાલા રાગ્મા શતા.

 ઩ણ બાગ્મલળ ર૊ઔ૊એ ઩૊તાના તલશ્વાસુ તભત્ર૊ વાથે લાત ઔયલાનું ચાલું યાખ્યું અને તેભન૊ ફ઱ા઩૊ તભત્ર૊ વાભે
ઔાઢતા યશેતા.

 જરદીથી ર૊ઔ૊ને કફય ઩ડી ઔે તે઒ એઔરા નથી. ફીજા ર૊ઔ૊ની બાલના અને તલચાય૊ તેભના તલચાય૊ વાથે
ભ઱ે છે .

 ર૊ઔ૊ના હૃદમની ઩ીડા અને દુ ુઃક એલા સ્તય સુધી ઩શ૊ચી ખમાં શતાં ઔે ફવ ર૊ઔ૊ના િ૊ધન૊ બડઔ૊ થલાનીજ
લાય શતી.
249

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...


2. તનણામમક ચફિંદુ (Turning point); પ્રમુખ વાશેફની ભ ૂર:
 નલેંફય 2008ભાં અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના િમુકને વત઩ંથી઒નુ ં નકત્રાણાભાં ફંધામેરા નલા
“કાનાં”ના (તાદઔમાનાં ઔાયણે આ કાનને તનષ્ઔરંઔી નાયામણ ભંદદય ઔશે છે ) ઉદગાટનનુ ં આભંત્રણ
ભળ્યુ.ં આ કાનાનુ ં ફાહ્ય રૂ઩ એઔ ઩યં ઩યાખત દશિંદુ ભંદદય જેવું આ઩લાભાં આવ્યું શત.ું
 ઩ીયાણા વત઩ંથનાં ઔાયણે ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતની જે દૂ ખાતત થઈ શતી તેન૊ ઇતતશાવ ખલાશ છે . ફન્ને
નૈતતઔ અને તઔનીઔી ઔાયણ૊વય િમુક વાશેફનુ ં તે ઔામાિભભાં જવું ફીનવ્માજફી શત.ું આલા
વંજ૊ખ૊ભાં જ૊ િમુક વાશેફ તે ઔામાિભભાં જામ ત૊ વાભાન્મ જનતાભાં ક૊ટ૊ વંદેળ૊ જામ,
એનાભાં ઔ૊ઈ ફે ભત નશ૊ત૊.
 આભંત્રણની જાણ થતાં, યતનળી ફા઩ાના દીઔયા દશમ્ભતબાઈએ િમુક વાશેફને તે ઔામાિભભાં ન
જલાની વરાશ આ઩ી. તેભજ દે ળબયનાં જુ દી જુ દી જગ્માએ લવતા ર૊ઔ૊એ ઩ણ િમુક વાશેફને
ત્માં ન જલાન૊ અનુય૊ધ ઔમો.
 ઩ણ દુ બાાગ્મલળ, ર૊ઔ૊ની રાખણીન૊ ખ્માર ન યાકીને િમુક વાશેફ તે ઔામાિભભાં ખમા.
250

125
 20-Apr-2011

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

3. રોકોનો િોધ અને અવાંતો઴ની જ્લા઱ા ફૂર્ી: 

 ફીજી ફાજુ ર૊ઔ૊ના ભનભાં વ઱ખત૊ િ૊ધ અને અવંત૊઴ની જ્લા઱ા ફટલાના અણી ઩ય આલી ઩શોંચી શતી

 ર૊ઔ૊ને એઔ નેતાની જરૂય શતી ઔે જે વત઩ંથના અત્માચાય૊ વાભે તેભની બાલના વ્મક્ત ઔયત૊ આલાજ ઔેન્દ્ન્િમ
વભાજ સુધી ઩શ૊ચાડી ળઔે.

 તા. ૦૭-૦૮-૨૦૦૯ (07th August, 2009) (i.e., 7/8/9)ના શ્રી દશમ્ભતબાઈ યતનળી કેતાણીએ ૧૯ ભીનીટનું
હૃદમને ધ્રુજાયી દે ત ું બા઴ણ, અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજની જાશેય/જનયર વબાભાં ઔયુ.ું તેભને વભાજના નેતા઒ ઩ય
ચ૊ક૊ આંક્ષે઩ ઔમો ઔે તે઒ વભાજને અલ઱ે યસ્તે રઈ જઈ યહ્યા છે . અને વભાજના સ્થા઩ઔ વભ્મ૊એ જે ઔડી
ભશેનત અને ર૊ઈનાં ઩ાણી ઔયીને ઉબી ઔયી છે , તેને તે઒ ફખાડી યહ્યા છે .

હશમ્ભતબાઈનુાં બા઴ણ: ક્ક્રક કયો (વભમ: 18m-6s)

 વનાતાનીઓના િોધ અને અવાંતો઴ રૂ઩ી જ્લા઱ાને નાની ચચનગાયી ભ઱ી

અને જ્લા઱ા તો ફવ બડકી ગઈ.
251

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

4. યભેળબાઈ લાઘડીમાની વભાજભાાં ધય઩કડ – (1 / 2):

 તા. ૨૭-૦૨-૨૦૧૦નાં ઔેન્દ્ન્િમ વભાજના ઔામાારમભાં યભેળબાઈની થએરી ધય઩ઔડના દઔસ્વાએ
વતાની઒ની ચ઱લ઱ભાં તેજી રાલી દીધી. આ દઔસ્વાના રીધે વં઩ ૂણા વભાજ જાગૃત થઈ ખમ૊.
 જમાયે આ઩ણે આ દઔસ્વા ઩ાછ઱ના શારાત અને થમેર ક૊ટા નાટઔ ઩ય નજય ઔયીશું ત્માયે
આ઩ણને આ ધય઩ઔડલા઱ા દઔસ્વાનુ ં ભશત્લ વભજાળે.
 દશમ્ભતબાઈનુ ં તા. ૭-૮-૨૦૦૯નુ ં બા઴ણ થમા ઩છી જ્ઞાતતના (વભાજભાં નદશ, ઔાયણઔે વત઩ંથ
વભાજ જુ દી છે ) ફન્ને ઩ક્ષ૊ લચ્ચે વભજૂતીના િમાવ૊ થલા રાગ્મા.
 ફન્ને જુ થભાં વભજુ તી થામ એટરે વભાધાન ઔયલા ભાટે વત઩ંથી઒ અને વનાતાની઒ લચ્ચે
તા. ૨૭-૦૨-૨૦૧૦નાં તભદટિંખ ફ૊રલાભાં આલી.

252

126
 20-Apr-2011

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...


4. યભેળબાઈ લાઘડીમાની વભાજભાાં ધય઩કડ – (2 / 2):

 એઔ ફાજુ યભેળબાઈને વભજુ તીની તભટીંખભાં ફ૊રાલીને ફીજી ફાજુ ઩૊રીવને તૈમાય ઔયલાભાં આલી.
અભદાલાદથી કાવ ઩૊રીવને તેડાલીને વત઩ંથી઒ના નકત્રાણાના નલા “કાનાં”ભાં (તનષ્ઔરંઔી નાયામણ
ભંદદય)ભાં તેભને ઉતાય૊ આ઩લાભાં આલેર શત૊. આક૊ દદલવ ઩૊રીવ આયાભ ઔયતી યશી.

 દદલવ ઩ુય૊ થલાની અણીએ આવ્મ૊ ત્માં સુધી યભેળબાઈ ઩૊તાની લાતને ભક્કભતાથી તભદટિંખ વભક્ષ યજુ
ઔયલાભાં વપ઱ યહ્યા શતા. સ્લાબાતલઔ છે ઔે વત઩ંથી઒ તેભની લાતથી ગેયાઈ ખમા શતા. એટરે રખબખ
વાંજના ૫:૦૦ લાખે અભદાલાદથી તેડાલેરી ઩૊રીવ તભદટિંખ રૂભભાં આલીને યભેળબાઈની ધય઩ઔડ ઔયી.

 આશ્ચમાની લાત એ છે ઔે ઩૊રીવના ઩શ૊ચલાથી ઩શેરાં ફીનફ૊રાલેરા ઩ીયાણા વત઩ંથના ૨૦૦ જેટરા
વત઩ંથી઒ ઩શેરાંથી આલી ઩શ૊ચ્મા શતા. આ લાત૊થી એઔ ઩ ૂલા-નીમ૊જીઔ િ઩ંચની ખંધ આલે છે અને જાણે
આ વત઩ંથી઒ને ઩૊રીવ ઔામાલાશીની ઩શેરીથી જાણ શતી એવું વભજાઈ આલે છે .

 કયે કય ળયભની લાત છે ઔે વભાજના એઔાદ ફે નેતા઒ તળલામ, ફાઔી ફધા વંઔટની ગડીએ તે જગ્માએથી
ખામફ થઇ ખમા શતા.

253

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

5. વાંફધ
ાં ોભાાં કા઩ – (1 / 3): 
 શલે વત઩ંથી઒ન૊ ઈયાદ૊ એઔ અંધાને ઩ણ વાપ દે કાલા રાગ્મ૊.
 એઔ ફાજુ વભાજભાં ળાંતત અને એઔતાની લાત૊ ઔયે અને ફીજા ફાજુ શાથ ભય૊ડલાની યણનીતત
અ઩નાલે.
 યભેળબાઈની ઔેન્દ્ન્િમ વભાજના િાંખણભાં થમેરી ધય઩ડઔના દઔસ્વાએ વાખફત ઔયી આપ્યું ઔે
ઔેન્દ્ન્િમ વભાજના ઉચ્ચ અતધઔાયાત્લ ભાટે તે઒ને ઔ૊ઈ વન્ભાન નથી.
 જમાયે આ લાતની કફય આખના ગ૊રાની જેભ પેરાઈ ત્માયે દે ળબયભાંથી વત઩ંથી઒ વાથે
શંભેળ ભાટે ફધા વંફધ
ં ૊ ઔા઩ી નાકલાના ઔડઔ ઩ખરાં રેલાની ભાંખણી થલા રાખી.
 વનાતની વંસ્થા઒ના ગણા વભ્મ૊એ ખુલ્રે આભ આલીને આ વ્માજફી અને વાચી ભાંખનુ ં
વભથાન ઔયલા રાગ્મા.
254

127
 20-Apr-2011

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

5. વાંફધ
ાં ોભાાં કા઩ – (2 / 3): 
 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના નેતા઒એ ઩દયક્સ્થતતની ખંબીયતા વભજીને અને ર૊ઔ૊ની રાખણી઒ જાણીને ખુફ
ઊંડ૊ તલચાય ઔમાા ઩છી તા. ૨૫ ભાચા ૨૦૧૦ના એઔ શ્વેત ઩ત્ર ફશાય ઩ાડ્ુ.ં તેભાં ચ૊કલટ ઔલાભાં આલી ઔે
આ વભાજ વનાતાની઒ દ્વાયા, વનાતાની઒ના દશત ભાટે ઉબી ઔયલાભાં આલી છે . તેભાં વત઩ંથી઒ને ઔ૊ઈ
સ્થાન નથી.

 અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજે તેભના ફંધાયણભાં લધુ ખુરાવા ઔયતા પેયપાય૊ ઔયી નાખ્મા. તા. ૦૭ ભે ૨૦૧૦ના
અ.બા.ઔ.ઔ.઩ા. વભાજના વભ્મ૊ની એઔ જાશેય (જનયર) વબા ફ૊રલાભાં આલી. જેભાં જખી ં ૨૫,૦૦૦ થી ઩ણ
લધાયે ભાણવ૊ શાજય શતા. આ વબાભાં ફંધાયણભાં લધુ ચ૊કલટ ઔયતા પેયપાય૊ ઩વાય ઔયલાભાં આવ્મા. તેભાં
કાવ ઔયીને ઔે આ વભાજ પક્ત વનાતાની઒ની શતી, છે અને બતલષ્મભાં ઩ણ યશેળે એલી ચ૊કલટ થઈ ખઈ.
અ઩ેક્ષા તલ઩યીત આ ફંધાયણીમ પેયપાય તનતલિય૊ધ અને વલાાનભુ તે ઩વાય થઈ ખમ૊.

(નોંધ: વાધાયણ યીતે, વભાજની જાશેય વબા઒ભાં ૨૦૦૦થી લધાયે ભાણવ૊ની શાજયી ન શ૊મ. આલી જખી ં વંખ્માભાં
ર૊ઔ૊ની શાજયીથી ચ૊ખુ ં થઈ જામ છે ઔે વાભાન્મ ભાણવને ઩૊તાના ધભા િત્મે ઔે ટરી ઔા઱જી છે અને તેનાં ભાટે તેભના
નેતા઒ને વભથાન આ઩લાની તેભને ઔે ટરી ખચિંતા છે .)

 ફધા વંફધ
ં ૊ ઔા઩લાભાં આવ્મા અને વત઩ંથ વાભે ઔડઔ લરણ અ઩નાલાની નીતત અ઩નાલી.
255

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

5. વાંફધ
ાં ોભાાં કા઩ – (3 / 3):

 દશમ્ભતબાઈ અને તેભના વાથીદાય૊એ અખખણત વબા઒ બયલાનું ચાલું
યાખ્યુ.ં જમાં જામ ત્માં તેભને એઔ નામઔન૊ આલઔાય ભ઱લા રાગ્મ૊. તેભને
ર૊ઔ૊ તયપથી ખુફ વભથાન ભળ્યુ.ં
 તેભની ભશેનતને ઔાયણે આજે ઩ણ વનાતની ચ઱લ઱ની ખતત જ઱લાઈ યશી
છે .
 જરદીથી વનાતાની઒ની ફીજી વંથા઒એ ઩ણ વત઩ંથી઒ને ફાઔાત
ઔયલાના ઠયાલ૊, ફંધાયણ૊ ઩વાય ઔમાા. રખબખ ફધીજ વંસ્થા઒ભાં આલા
ુ તે ઩વાય થમાં.
ઠયાલ૊ / પેયપાય૊ તનતલિય૊ધ અને વલાાનભ
256

128
 20-Apr-2011

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

6. વત઩ાંથીઓ જજદ્દ ઩ય અડયા (1 / 3):


 ઩ણ વત઩ંથી઒એ ઩૊તાની જજદ્ઙ ન છ૊ડી. ઩૊તાન૊ લટ યાકલા ભાટે એઔ ઩ીઠ
઩ાછ઱ ગા ઔયલા જેવુ ં ઔાભ તે઒એ ઔયુ.ું ખભે તેભ ઔયીને નામફ ચેયીટી ઔતભળનય,
યાજઔ૊ટ ઩ાવેથી વભાજની વબા અને ઔામાઔભાભાં “ઔડલા ઩ાટીદાય૊ન૊ ઇતતશાવ”
નાભની ઩ુસ્તઔના અનાલયણ ઩ય ય૊ઔન૊ આદે ળ રઈ આવ્મા.
 ળયભની લાત છે ઔે નામફ ચેયીટી ઔતભળનયે એઔ તલલાદબમો આદે ળ ફશાય ઩ડય૊.
ઔામદાના જાણઔાય૊નુ ં ભાનલાનુ ં છે ઔે ઔતભળનયે ઔ૊ઈ ઩ણ વિા લખય આલ૊ આદે ળ
ફશાય ઩ડય૊ છે . તેભણે ઔામદાની આથીઔ ઔરભ૊ન૊ ઉ઩મ૊ખ વબા અટઔાલલા (ખેય
વંતલધાતનઔ ઔદભ) અને ઇતતશાવ ગ્રંથનુ ં તલભ૊ચન અટઔાલલા જેલાં ફીન-આથીઔ
ઔાભ૊ વાભે લા઩મો છે .

257

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

6. વત઩ાંથીઓ જજદ્દ ઩ય અડયા (2 / 3): 

 તા. ૦૭ ભે ૨૦૧૦ના ફ૊રાલેર જાશેય વબા ઩છી આમ૊જજત તા. ૧૨ ભે ૨૦૧૦ના સ્લખણિભ ભશ૊ત્વલ ઔામાિભભાં
વભાજનું ઩ંચભ અતધલેળન દયમ્માન અમુઔ મુઠ્ઠીબય વત઩ંથી઒એ એજ તનમભ૊ન૊ તલય૊ધ ઔમો જેણે વભાજે
ુ તે ઩વાય ઔમાા શતા.
વલાાનભ

 તે઒એ શંખાભ૊ ઊબ૊ ઔમો અને પ્રાન્દ્સ્ટઔની ખુયવી઒ શલાભાં ઉડાડીને ભશ૊ત્વલ ફખાડલાન૊ િમત્ન ઔમો. ઩ણ
઩૊રીવ તયતજ શયઔતભાં આલી અને ઩દયક્સ્થતતને ઔાબુભાં ઔયી રીધી. આ ગટનાનું લીડી઒ યે ઔ૊ડીંખ ઩ણ
થમેર છે .

 એટલું ફધું થઈ જલા ઩છી ઩ણ આ ર૊ઔ૊એ વનાતાની઒ વાભે ક૊ટી ઩૊રીવ પદયમાદ નોંધાલી. અને ઔામાિભ
ફખાડલાન૊ આક્ષે઩ વનાતાની઒ ઩ય ઔમો. ઩ણ અંદય૊ અંદય તે઒ ભાને છે ઔે કયા ગુનેખાય ત૊ તે઒જ છે
ું આ ક૊ટી પદયમાદ નોંધાલી છે .
અને વાચી લાત વભજમા છતાં, વનાતાની઒ને શેયાન ઩યે ળાન ઔયલાના શેતથી

 આ પદયમાદભાં ભજાની લાતત૊ ઈ છે ઔે ઔ૊ઈ વનાતની ઩૊તાનાજ વનાતની ઔામાિભને ળા ભાટે ફખાડે? ઔ૊ઈ
઩ણ વાભાન્મ ભાણવ ઩ણ આ લાત વભજી ળઔે ઔે , શભેળની જેભ, વત઩ંથી઒એ શડશડત ું ક૊ટુ ં અને ફીન
બુતનમાદી પદયમાદ નોંધાલી છે .
258

129
 20-Apr-2011

... વભાજભાં ફીજી િાંતત ...

6. વત઩ાંથીઓ જજદ્દ ઩ય અડયા (3 / 3):


 વનાતાની઒ વાભે ક૊ટી ઩૊રીવ પયીમાદ નોંધાલલાન૊ વીરવીર૊ ચારત૊જ યહ્ય૊.
આજ સુધી ધભા િેદયત ક૊ટા ઔે વ૊ ગણી જગ્માએ નોંધાલેરા છે . નોંધ ન રેલામરા
ગણા ઔે વ૊ની લાત૊ લાયં લાય વંબા઱લા ભ઱ે છે .
 આ ફધી લાત૊ અશીં જણાલલા ઩ાછ઱ન૊ ભઔવદ એટર૊જ છે ઔે લાચઔ૊નુ ં ધ્માન એ
લાત ઩ય રઇ જવુ ં છે ઔે વત઩ંથી઒ તેભના ઔભાથી દળાાલે છે ઔે તે઒ને તેભનાથી
થમેરા ક૊ટા ઔાભન૊ ઔ૊ઈ ઩ણ ઩છતાલ૊ નથી થત૊.
 તેભણે દશિંદુ઒ની ઒઱ક યાકલી છે અને મુવરભાની નીઝાયી ઈસ્ભાઈરી ધભાને
લપાદાય યશેવ ુ ં છે .

259

... વભાજભાં ફીજી િાંતત

7. વનાતાનીઓની વાચી િાાંતત: 

 વનાતાની઒ બરી બાંતત જાણે છે ઔે બતલષ્મભાં ઩ણ તેભના ર૊ઔ૊ને, ક૊ટી ઩૊રીવ પદયમાદ૊ અને ઔ૊ટા ઔેવ૊ની ભદદથી, શેયાન ઩યે ળાન ઔયીને
તેભનું ભન૊ફ઱ ત૊ડલાની ઔ૊તળળ ચારતીજ યશેળ.ે

 તેભની યણનીતત એ શળે ઔે જમાયે તેભને એવું રાખે ઔે ઔ૊ટા ન૊ ચુઔાદ૊ તેભના તલરૂદ્ચ જળે ત્માયે બાલનાતભઔ અ઩ીર ઔયીને ઔે ઩છી, ળાંતતની લાત૊
ઔયીને ઔે ઩છી, બાઈ બાઈની પયજની આદળાલાદી લાત૊ માદ ઔયાલીને ઔે ઩છી તભત્ર૊ અને ઩દયલાય ઩ાવેથી દફાણ રઇ આલીને ખભે તેભ ઔ૊ટા
ફશાય વભજુ તી ઔયી રેળ.ે જેના થઔી તેભન૊ ઔામદાઔીમ રે ઔ યે ઔ૊ડા જ઱લાઈ યશે.

 આજ સુધી તે઒એ વનાતાની઒ તલરૂદ્ચ આ શતથમાયન૊ બય઩ુય ઉ઩મ૊ખ ઔમો છે અને બતલષ્મભાં ઩ણ ઔયતા યશેળે તેનાં તલ઴ે ઔ૊ઈ ળંઔા નથી.

 ઩ણ ઩યભાત્ભાની કૃ ઩ાથી વનાતાની઒એ તેભની વાભે થતા ક૊ટી ઩૊રીવ પદયમાદ૊ અને ઔ૊ટા ઔેવ૊ની ફીઔ વાભે ભજબુત િતતય૊ધઔ ળક્ક્ત ઉબી
ઔયી રીધી છે . તેભન૊ યુલા લખા ફહુ ં બણેર૊ ખણેર૊ છે જેના ઔાયણે તેભને ળક્ક્ત અને આત્ભતલશ્વાવ ભ઱ે છે .

 વનાતાની઒ના આત્ભતલશ્વાવ, વભાજ િત્મે તેભની િતતફદ્ચતા (commitment) અને તેભના જાશેય િલચન૊થી ચ૊ખું દળાા લે છે ઔે તે઒એ આ
વચાઈન૊ સ્લીઔાય ઔયી રીધ૊ છે અને છે લ્ર૊ ભાણવ જીલે ત્માં સુધી રડલા ભાટે તે઒ તૈમાય છે .

આ િાાંતત કામભ ભાર્ે છે .

260

130
 20-Apr-2011

4.9 આળંઔા઒
 કય૊ બમ ળેન૊ છે ?

261

કય૊ બમ ળેન૊?...

 શારની ઔ.ઔ.઩ા.જ્ઞાતતભાં ઉદબલેરી ફીજી િાંતતના ઩દયણાભે, વભમ જતાં, વત઩ંથી઒
દશિંદુ઒થી અરખ ઩ડી જળે અને તેભની દશિંદુ ઒઱ક કતયાભાં આલી જળે.
 ત્માય ફાદ ધીયે ધીયે , તેભની મ ૂ઱ ઒઱ક “મુભના મુવરભાન” તેભના ઉ઩ય શાલી
થઈ જળે.
 એઔ લકત તેભની આ ઒઱ક છ઩ાઈ જળે ત્માયે એ ઩ંથ દશિંદુ ધભાની ઩ઔડથી છુટીને
તેભનુ ં મ ૂ઱ ઇસ્રાભી ધભા તયપ લ઱ી જળે.
 જેલી યીતે મ ૂ઱ વત઩ંથી ક૊જા઒ ધીયે ધીયે મ ૂ઱ ઇસ્રાભ તયપ લ઱ી ખમા, તેભ
઩ીયાણા વત઩ંથ ઩ણ તેભના નઔળા ઔદભ ઩ય ચારીને મ ૂ઱ ઇસ્રાભભાં બ઱ી જળે.

262

131
 20-Apr-2011

ક૊જા ઔ૊ભે ઔેલ૊ યસ્ત૊ અ઩નાવ્મ૊?

 
લ઴ા 1975ભાં, ઩ેદયવભાં, આખા કાનની આખેલાની શેઠ઱ એઔ અતધલેળન મ૊જાયું અને તેભાં એલ૊ ઠયાલ ઩વાય ઔમો ઔે
જેના ઔાયણે તેભના ધાતભિઔ ખીનાન૊ને નીચે જણાલેર ત્રણ બાખભાં તલબાજીત ઔયલાભાં આવ્મા;

1. વભસ્મા યહશત: જે ખીનાનભાં “દશિંદુ તત્લ૊” ન શ૊મ તેલાં અને કાના઒ (જભતકાના઒)ભાં તેભનુ ં યટણ ઔયી ળઔામ.

2. થોડા હશિંદુ તત્લો: જે ખીનાન૊ભાં થ૊ડા દશિંદુ તત્લ૊ શ૊મ, તેલાં તત્લ૊ને શટાલીને તેભની જગ્માએ ઇસ્રાભી તત્લ૊ મ ૂઔી દે લા.
જેભ ઔે “શયી”ની જગ્માએ “અરી”, “ગુય”, “઩ીય” લખેયે.

3. ફહુાં ઘણા હશિંદુ તત્લો: આના ઔાયણે વત઩ંથી઒નુ ં િખ્માત દવ અલતાય ઉ઩ય ઔામભ ભાટે િતતફંધ મુઔલાભાં આવ્યુ.ં

 આલી યીતે ધીયે ધીયે વં઩ ૂણા ક૊જા ઔ૊ભ, મ ૂ઱ ઇસ્રાભભાં બ઱ી ખમા છે . આધુતનઔ યુખને અને ર૊ઔ૊ભાં અભ્માવના ઉચ્ચ
સ્તયને ધ્માનભાં યાકીને ક૊જા ઔ૊ભ વભજી ખઈ છે ઔે, શલે તાદઔમાન૊ ઉ઩મ૊ખ ફયાફય ન ઔશેલામ. એટરે ભાન઩ ૂલાઔ
તેલ૊એ જાશેય ઔયુું ઔે તેભન૊ ધભા મુવરભાન ધભાન ું એઔ પાંટું છે અને ચ૊કા ઇસ્રાભને અ઩નાલાની ઔ૊તળળ ઔયળે. આના
ઔાયણે તેભના અનુમામી઒ વમ્ભાન અનુબલલા રાગ્મા અને અન્મ ધભા લા઱ા ઩ણ તેભને આદયની નજયથી જ૊લા
રાગ્મા.

 દુ બાાગ્મલળ, ઩ીયાણા વત઩ંથને આ લાત વભજાઈ નથી. જેટર૊ લધુ વભમ તેભને રાખળે, તેટલું તેભને લધુ નુઔવાન
થળે. એઔ લકત તાદઔમા ઩ા઱લાનું ફંદ ઔયી દે ળે ત૊ જે અનુમામી઒ યશેળે તે઒ દદરથી વત઩ંથ ઩ા઱ળે અને ફધા
વાચા વત઩ંથી થળે. 263

... કય૊ બમ ળેન૊?

 એટલું ત૊ સ્઩ષ્ટ દે કામ છે ઔે જમાયે વત઩ંથના ધાતભિઔ


નેતા઒ની ઩ઔડભાં વં઩ ૂણા વભાજ આલી જળે, ત્માયે ર૊ઔ૊
઩ાવે વત઩ંથ ઩ા઱લા તળલામ ઔ૊ઈ તલઔલ્઩ નદશ ફચે. ત્માય
ફાદ વત઩ંથના ધાતભિઔ નેતા઒ ચત ુયાઈ લા઩યીને તે
઩ંથભાં ધીયે ધીયે ઇસ્રાભી તત્લ૊ ઘુવાડીને ઩ંથને મ ૂ઱
ઇસ્રાભ તયપ રઇ જળે.
 આલી યીતે ઩ીય વદ્ર ુદ્ઙીનનુ ં અધ ૂરું યશેલ ું ઔાભ ઩ ૂરું થળે.
264

132
 20-Apr-2011

વાયાંળ


265

વાયાંળ ...

 આ િસ્ત ુતત (Presentation) દ્વાયા એઔ લાત ચ૊કી વભજાઈ આલે છે
અને એ છે ઔે વત઩ંથી઒ તાદઔમાની ભદદથી ચત ુયાઈ બયી યણનીતત
તૈમાય ઔયી છે . ઩દયક્સ્થતત િભાણે ઔાઔીડાની જેભ યં ખ ફદરે અને
અભીફાની (આઔાય ફદરત૊ જીલ) જેભ આંઔાય ફદરી ળઔે.
 જમાયે રઘુભતી શળે ત્માયે તેભન૊ શાલ બાલ, લેળ ભ ૂ઴ા અને આચયણ
ફહભ
ુ તી જેલ૊ શળે.
 ઩ણ, એઔ લકત તેભની ઩ાવે તનમત્રણ આલી જામ, ત્માયે તેભન૊
અવરી ઇસ્રાભી રૂ઩ અને આચયણ અ઩નાલી રે.

266

133
 20-Apr-2011

... વાયાંળ ...


 ફાહ્ય ઩દયક્સ્થતત અનુરૂ઩ તે઒ ઩૊તાની ઒઱ક ફદરી નાકે. ગણી
લકત ઔઔીડાની જેભ યં ખ ફદરીને દશિંદુ દે કાલ ઔયળે અને અભીફાની
જેભ આંઔાય ફદરીને દશિંદુ઒ના યીત યીલાજ૊, િાથાના઒ અને
઩યં ઩યા઒ ઩ણ ઩ા઱ળે.
 આજે વત઩ંથી઒ ફધી ફાજુથી વં઩ડાઈ ખમા છે . એટરે વત઩ંથન૊
ત્માખ ઔયીને ફાહ્ય દશિંદુ દે કાલ અ઩નાલી રેળ,ે જાણે દશિંદુ ધભા સ્લીઔાયી
રીધ૊ શ૊મ.
 આલા વંજ૊ખ૊ભાં તેભના ઩ય તલશ્વાવ યાકલ૊ અવંબલ છે . તેભની લાત૊
અને ઔભો ઩ય બય૊વ૊ મ ૂઔી ળઔામ નશી.

267

... વાયં ળ

 આ ઩દયક્સ્થતતભાં જાણલા જેલી ભશત્લની લાત એ છે ઔે , ઩દયક્સ્થતત અનુકુ઱ વત઩ંથી઒ની
઒઱ક, વાદશત્મ૊ અને શ્રદ્ચા, તેભની વંસ્થા઒, લખેય ત્રણ મુદ્ઙા઒ની આવ ઩ાવ પમાા યાકળે.

1. ઈભાભ ળાશ

2. શઝયત અરી ઔે તનષ્ઔરંઔી નાયામણ

3. ઩ીયાણા ક્સ્થત ઈભાભ ળાશની દયખાશ

નોંધ: બતલષ્મભાં તે઒ નાભ૊ ફદરળે, નલા વ્માખ્માન ઉબા ઔયળે, વાદશત્મ૊ ફદરળે, (તાદઔમ ઩ા઱ળે)
઩ણ તેભની ઒઱ક ઉ઩ય જણાલેર ત્રણ મુદા઒ની આવ ઩ાવ પમાા યાકળે.

 વત઩ંથ ઉ઩ય નજય યાકલાલા઱ા઒એ ઉ઩ય જણાલેર ત્રણ મુદ્ઙ૊ને ધ્માનભાં યાકલા ઩ડળે.

268

134
 20-Apr-2011

એઔ દશિંદુની ઩ીડા

એઔ દશિંદુને ઇસ્રાભ તયપ જત૊ જ૊ઈને તેન ુ ં ભન
઩ીડામ, ઩ણ વત઩ંથી઒ને બેખા યાકે ત૊ ફીજાં
દશિંદુ઒ને નુઔવાન ઩શ૊ચાડીને લધુ તઔરીપ આ઩ે.

ઔ.ઔ.઩ા. જ્ઞાતતએ વત઩ંથી઒થી છે ડ૊ પાડીને ઒છા

નુઔવાન લા઱૊ યસ્ત૊ અ઩નાવ્મ૊.
269

Real Patidar
www.realpatidar.com
mail@realpatidar.com
www.facebook.com/realpatidar
270

135