Professional Documents
Culture Documents
1 (7) .5 Lecture Sheet (Scholars)
1 (7) .5 Lecture Sheet (Scholars)
†hvMRxKiY ev mgvKjb:
Ex. 1 + cos x dx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
†hvMRxKiY ev mgvKjb nj AšÍixKi‡Yi wecixZ ev cÖwZ AšÍiK 1 1 − cos x
cÖwµqv Ges G wee„wZwU f (x)dx = g(x) + c ms‡KZ Øviv wjwL|
Soln: 1 + cos x dx =
sin 2 x
dx
c B”Qvg~jK/ mgvKjb aªæeK (Arbitary Constant) e‡j| = (cos ec 2 x − cos ecx cot x)dx
mgvKj‡bi †gŠwjK m~Îvejx = cosecx – cotx + c Ans.
1 1 x
xn +1 ax or, dx = sec 2 dx
1 + cos x
x dx = +c a dx = +c 2 2
n x
n +1 ln( a ) 1 x x
= tan .2 + c = tan + c Ans.
1
e dx = e x + c x dx = ln( x) + c 2 2 2
x
Ex. 3 cos 3 2xdx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
1 1
xn =− 3
(3 cos 2x + cos 6x )dx
4
(n − 1) x n −1 Soln: 3 cos 3 2xdx =
dx
Ex. 6
Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki? =
3 3 sin 2x sin 6x
+ dx +c Ans.
4 2 6
dx 1 1
Soln: = dx = x + c Ans. Ex. sin x dx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
6 6 6
Ex. e x / 2 dx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki? Soln: sin x dx
ex / 2 x x 180
= sin dx = − cos − + c Ans.
e dx = + c = 2e x / 2 + c Ans.
x/2
Soln:
1/ 2 180 180
3 + 4 x 2 + 5x 4 Ex. cos 3x cos xdx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
Ex. dx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
1
(cos 4x + cos 2x )dx
3
2
x Soln: cos 3x cos xdx =
Soln:
3 + 4x 2 + 5x 4
3
(
dx = 3x −1 / 3 + 4x 5 / 3 + 5x 11 / 3 dx ) =
1 sin 4x sin 2x
+ + c Ans.
x
9 2 / 3 3 8 / 3 15 14 / 3 2 2 2
= x + x + x + c Ans. Ex. tan 5x dx -Gi †hvMR wbY©q Ki?
2 2 14
1
Ex.
e 5 x + e 3x
e x + e −x dx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
Soln: tan 5x dx = ln (sec 5x). 5 + c
1
e 5 x + e 3x e 4 x (e x + e − x ) = ln(sec 5x ) + c Ans.
Soln: e x + e −x dx = e x + e −x
dx 5
(x )
+ e x dx = x dx + e x dx
2 n 2 2
Sol :
Ex. 103x dx Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki?
x3
10 3x 1 10 3x = + e x + c Ans.
Soln: 103x dx = . +c = + c Ans. 3
ln(10) 3 3 ln(10) 1
Ex. dx -Gi †hvMR KZ?
w·KvbwgwZK m~Î cÖ‡qvM K‡i 1 + sin x
1 1 − sin x 1 − sin x
Soln: dx = dx =
sin x dx = − cos x + c 1 + sin x 1 − sin x
2
cos 2 x
= (sec x − sec x tan x )d
2
cos ecx cot xdx = − cos ecx + c
= tanx – secx + c Ans.
cos xdx = sin x + c Ex. (cos x − sin x ) dx -Gi †hvMR KZ?
sec x tan xdx = sec x + c Soln: (cos x − sin x ) dx = cos x dx − sin x dx
sec xdx = tan x + c
2
= sinx + cosx + c Ans.
cos ec xdx = − cot x + c
2
a
1 1 x
`ywU function †hvM ev we‡qvM AvKv‡i Ges 4. = tan −1
evB‡i ex ¸b AvKv‡i _vK‡j +x
2 2
a a
5. Secxdx = ln sec x + tan x + c
Formula: e x f ( x) f (x) dx = e x f (x ) + c
Note: G‡¶‡Î GKwU AciwUi e¨eKjb wnmv‡e _vK‡e|
6. tan xdx = − ln(cos x) + c = ln(sec x) + c
Ex.
1
dx Gi Awbw`©ó †hvMR †ei KZ?
e ( x 2 + 2x ) dx -Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki| 4+x
x 2
Ex.
Sol :
1 1 1 x
dx = −1
e ( x 2 + 2x ) dx = e x ( x 2 ) + c Ans. dx = tan
x n
+c Ans.
Soln:
4+x 2
2 +x 2 2 2 2
x 1
4 − x dx Gi Awbw`©ó †hvMR
1
Ex. e ln x + dx -Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki|
x
Ex. 2
KZ?
Sol : dx =
1 1 1
Soln: e x ln x + dx = e x (ln x ) + c Ans.
n
dx
x 4−x 2 −x
2 2 2
1 2+x
Ex. e (sin x − cos x ) dx -Gi Awbw`©ó †hvMR wbY©q Ki|
x
= ln +c Ans.
2 2−x
e (sin x − cos x ) dx = − e (cos x ) + c
x x
Soln: Ans.
x
1
Ex. dx Gi Awbw`©ó †hvMR KZ?
xx + 4x + 5
2
Ex. e Gi mgvKjb Ki|
( x + 1) 2
1 1
Soln: dx = dx
x ( x + 1) − 1 x + 4x + 5
2
x + 2.x.2 + 4 + 1
2
Soln: e dx
( x + 1) 2 1
= dx
( x + 2) 2 + 1
x 1 ex
1
= e − dx = x+1 + C x+2 −1
x + 1 ( x + 1)
2 = tan–1 = tan ( x + 2) +c Ans.
1
ni‡K AšÍixKib K‡i je cvIqv †M‡j dx
Ex. -Gi †hvMR wbY©q Ki?
9 − 16x 2
ni‡K AšÍixKib K‡i je cvIqv †M‡j, function wUi Awbw`©ó
dx dx
f ( x ) Soln: =
†hvMR n‡e, f (x) dx = ln f(x) 9 − 16x 2
(3) − (4x ) 2
2
4x 1
= sin–1 3 . 4 + c Ans.
1 + 2x dx Gi †hvMRxKiY wbY©q Ki?
2
Ex. dx
Ex. 2 -Gi †hvMR wbY©q Ki?
9x + 4
Sol :
n 2
dx = ln (1+2x) + c Ans. dx dx
1 + 2x Soln: 2 =
9x + 4 (3x ) 2 + (2 2 )
1 3x 1 1 3x
1− x
x
Ex. 2
dx Gi †hvMRxKiY KZ? = tan −1 . + c = tan −1 + c Ans.
2 2 3 6 2
1− x
x 1 2x
Soln: dx = –
2
2 1− x2
†gŠwjK m~‡Îi mijxK…Z iƒc
1
= – ln(1 − x 2 ) + c Ans.
2
1. 2 1 2 dx = 1m~tan
Îvejx
–1
mx
`ywU function fvM AvKv‡i Av‡Q wKš‘ a + (mn) ma a
wb‡PiwUi e¨eKjb Dc‡iiwU bv n‡j
2. 2 1 2 dx = 1 ln a + mx
m~Îvejx: a – (mn) 2am a – mx
a+x
a
1 1
1. dx = ln mx –a
2
− x2 2x a − x 3. 1 1
dx = 2am ln mx + a
(mn)2 – a2
1
2. dx = sin −1 x
1− x 2
4. 2 1 1 mx
dx = m sin–1 a
1
3. dx = tan −1 x a – (mn) 2
1+ x2
a–x
2.
x
5.
tanx dx = – ln cosx = ln secx
–1
a + x dx = a sin a + a – x
2 2
6. cotx dx = ln sinx
cÖwZ¯’vcbxq c×wZ
8. secx dx = ln tan x +
2 4
Ex. sin x cos x dx Gi †hvMRxKiY KZ?
= ln (sec x + tan x) Sol : sin x cos x dx = zdz [sin x = z a‡i]
n
z2 sin 2 x
Ex. 16x2 + 4 dx = ?
1
= = + c Ans.
2 2
x
2 x3
Ex. e dx Gi †hvMRxKiY KZ?
Sol : 16x2 + 4 dx = (2)2 + (4x)2 dx
n
1 1
x e
2 xx 1 3
Soln: dx = 3x 2 e x dx
1 4x 1 3
= 4.2 tan–1 2 = 8 tan–1 2x + c Ans.
1 z
= e dz [x3 = z a‡i]
3
Ex. 9–4x2 dx = ?
1 3
1 z ex
= e +c = + c Ans.
3 3
ln x
Soln: 9–4x2 dx = 32 – (2x)2 dx
1 1 Ex. dx Gi †hvMRxKiY KZ?
x
z2 (ln x ) 2
ln x
1 3 + 2x 1 3 + 2x
= 2.3.2 ln 3 – 2x = 12 ln 3 – 2x + c Ans. Soln: dx = zdz = +c = + c Ans.
x 2 2
Ex.
1
dx = ?
Ex. cos x cos(sin x) dx Gi †hvMRxKiY KZ?
25 – 9x2
Sol : cos x cos(sin x) dx
n
Ex.
1
dx = ?
5 – 4x2 1
(ax + b) cx + d dx AvKv‡ii dvsk‡b ' ' Gi †fZ‡i †h
Ask _vK‡e Zv‡K Z2 ai‡Z n‡e|
Soln: dx =
1 1
– 4x2
5
( 5)2 – (2x)2
Ex.
1 2x x
= 2 sin–1 dx = ?
5
+ c Ans. 1–x2
Soln: dx = – z dz
x z
5–x
Ex. 5 + x dx = ? 1–x 2
5–x =–z+c
Soln: –1
x
5 + x dx = 5 sin 5 + 25 – x
2
= – 1 – x2 + c
Note:
Ex.
dx
=?
1.
a+x –1
x (x + 3) x+2
a – x dx = a sin a – a – x
2 2
d
Soln: =
dx 2z −1
dx Ex. tan x dx = tan −1 x dx − (tan −1 x ) dx dx
(x + 3) x + 2 (z2 + 1) z2 dx
1 2x
= 2 z2 + 1 dx
1 = x tan −1 x − dx
2 1+ x2
= 2 tan–1 z + c 1
= x tan–1 x – ln(1 + x 2 ) +c Ans.
= 2 tan–1 (x + 2) + c Ans. 2
Ex.
dx
=?
Ex. x sin x dx Gi †hvMRxKiY KZ?
(x–1) x
Soln:
dx
= (z2–1) z
2zdz
Soln: x sin xdx = – x cos x + sin x
(x–1) x = sinx – x cosx +c Ans.
1 z–1
= 2 z2 – 1 = 2. 2 ln z + 1 + c
dz
Diffentiation I Integration Gi wgkªY
AšÍixKib I mgvKj‡bi ag©
x–1
= ln + c Ans.
x+1
f (x)dx = g(x) + c n‡j dx
d
1. {g(x)} = f(x)
x Ixn n–1
AvK…wZi dvskb d
2. dx [f(x) dx] = f(x)
hw` †Kvb †hvM‡R xn I xn–1 dvskbØq ci¯úi ¸bdj AvKv‡i _v‡K
Ex. y = x3 + 2 n‡j dx dx = KZ?
dy
ZLb xn †K z a‡i Integration Ki‡Z n‡e|
Ex.
x sin x dx = ?
2 3
Soln: y = x3 + 2
x sin x dx = 3 3x
3−1 3 1 2
Soln: sin x 3dx dy 2
dx = 3x + 0
= 3 sin zdz = – 3 cos z + c
1 1
x3
2
3x dx = 3 3 + c = x3 + c Ans.
1
= – 3 cos x3 + c Ans.
Another Soln: dx dx = dy = y + c
dy
4 5
Ex. x cos x dx = ?
= x3 + c Ans.
1
5−1
Sol : x cos x dx = 5 5x 4 cos x 5dx
n 5
Ex. GKwU eµ‡iLvi (x, y) we›`y‡Z Xvj x2 – 4 Ges Bnv (4, 3)
1 we›`yMvgx| eµ‡iLvi mgxKiY wbY©q Ki|
1
= 5 cos zdz = 5 sin x5 + c Ans.
dy
Soln: eµ‡iLvi (x, y) we›`y‡Z Xvj, dx = x2 – 4
uv AvKv‡ii function m~Î
x3
y = 3 – 4x + c GwU (4, 3) we›`yMvgx|
d
(uv) dx = u vdx − dx (u) vdx dx 43
3= 3 –43+c
†Kvb function wU‡K u ev v ai‡Z n‡e Zvi wbqg: 64
LIAET Abyµ‡gi cÖ_g function wU‡K u I AciwU‡K v ai‡Z 3 = 3 – 12 + c
n‡e| 19
L = Logarith function (e.g - ln x, ln x2, ln 2x) c=– 3
I = Inverse function (e.g - sin–1x, tan–1x)
A = Algebric function (e.g - xn AvKv‡ii) x3 19
y = 3 – 4x – 3 BnvB eµ‡iLvi mgxKib|
E = Exponential function (e.g - ex, ax)
T = Trigonometric function (sin 2x, cos x)
AvswkK fMœvs‡k iƒcvšÍi
Ex. ln xdx Gi †hvMRxKiY KZ?
d Shortcut:
Soln: ln xdx = ln x dx − dx (ln x) dx dx 1.
x+a b+a –c + a
(x – b) (x + c) = (x – b) (b + c) + (–c–b) (x + c)
1
= x ln x – x. dx x2 – c –a–c b–c
x 2. (x + a) (x2 – b) = (x2 + a) (–a – b) + (b + a) (x2 – b)
2
= x lnx – x+c Ans.
mgvKj‡bi Av‡iv wKQz wbqg = 2 1 + ln x + c Ans.
Previous Years' Questions
m~Îvejx:
XvKv wek¦we`¨vjq
= ln x + x 2 + a 2 + c
dx
1. xe x
x2 + a2
1. ( x + 1) 2
dx = f (x) + c n‡j f (x) =? (00-01)
= ln x + x 2 − a 2 +c
dx
2.
xe x ex
x2 − a2 A. xex B. C. D. exln (x+1)
x +1 x +1
a+x x
3. a−x
dx = a sin–1 − a 2 − x 2 + c
a
Soln: [C]
x+
dx
2. = ? (02-03)
x
a−x
4. a+x
x
dx = a sin −1 + a 2 − x 2 + c (
A. ln x + 1 + c ) B. tan–1 ( x + 1)+ c
( ) ( )
a
sec2 xdx C. 2 ln x +1 + c D. 2 tan–1 x +1 + c
Ex. 3 − 5 tan x
-Gi †hvMR wbY©q Ki? Soln: [C]
dx
Ex. -Gi †hvMR wbY©q Ki? 2
4x 2 −15 1
2
1
C. tan −1 x D. tan −1 x
dx dx 2 2
Soln: =
4x 2 −15 (2x ) 2 − ( 15 ) 2 Soln: [B]
1 1
= ln 2 x + 4 x 2 − 15 + c Ans. 6. 2
-Gi GKwU Awbw`©ó †hvMR (05-06)
2 cos x tanx
f ( x ) A. 2 tan x +c B. (
tan x ln cos 2 x +c )
dx 3
f (x)
AvK…wZ: C. sin x tan x +c D.
2
(tan x ) +c
2
3
†Kvb function G eM©g~j _vK‡j, function wU ‡K AšÍixKib K‡i Soln: [A]
hw` je cvIqv hvq Z‡e function wUi Awbw`©ó †hvMR n‡e, 7. y=x2 Ges y=2x Øviv Ave× GjvKvi †¶Îdj- (06-07)
f ( x ) 4 3
f (x)
dx = 2 f ( x ) A.
3
unit 2 B.
4
unit2 C. 4 unit2 D. 3 unit2
Soln: [A]
cos
1
Ex. dx Gi †hvMRxKiY KZ? e x (1 + x)
cos (xe ) dx mgvb- (07-08)
2
x tan x 8. 2 x
sec 2 x
cos
n 1
Sol : 2
dx = dx A. sin(ex) + c B. tan(xex) + c
x tan x tan x C. cos(xex) + c D. cot(xex) + c
=2 tan x + c Ans. Soln: [B]
1
1 9. -Gi GKwU Awbw`©ó †hvMR (07-08)
Ex. dx Gi †hvMRxKiY KZ? cos 2 x tanx
x 1 + ln x
A. 2 tan x +c B. (
tan x ln cos 2 x +c )
1 1 1
Soln: dx = . 3
x 1 + ln x 1 + ln x x C. sin x tan x +c D.
2
(tan x ) +c
2
3
Soln: [A] Soln: [C]
10. wb‡gœi †KvbwU sin x cos x Gi Awbw`©ó †hvMR bqÑ(08-09) x2
1 1 1 2
A. cos 2 x B. – cos 2 x C. sin x D. – cos x
1 2
4. e x2
+ e− x
3
dx -Gi gvb KZ?
4 4 2 2
1 1 −1 − x 3
tan −1 (e − x ) + C
3
Soln: [A] A. B. tan (e ) + C
2 3
dx
11. = ? (09-10) −1 − x 3
e + e −x
x C. tan (e ) + C D. tan–13x + C
A. tan(ex) + c B. tan–1(ex) + c E. tan–1 x + C
–1 x –x
C. tan (e + e ) + c D. tan–1 (e–x) + c Soln: [B]
cos x
n
Sol : [B] dx
5. gvb wbY©q Ki: (CUET 10-11)
2
1 + tanx
cos
1
12. 2
dx = ? (09-10)
x tan x A. 2 1+tan x + c B. 1+tan x + c
A. tan x 1n(cos x) + c B. 2 tan x = c
2 C. 2 1 + tan x D. None of these
Soln: [A]
2
(tan x) 3 / 2 + c xex
(1 + x)
C. D. 2 tan x + c 6. †hvMR wbY©q Ki: dx (05-06)
3 2
Soln: [D]
ex 1
e x (1 + x) A. 1+x + c B. 1+x C. ex D. (ex + 1)
13. cos (xe )
2 x dx mgvb- (11-12)
Soln: [A]
A. sin(xex)+c B. cot(xex) + c dx
7. (03-04)
x
C. tan(xe ) +c D. cos(xex)+c 1 + sinx
n
Sol : [C] A. tan x – sec B. tan x + secx
14. x = y2 Ges y = x – 2 Øviv Aveä †¶‡Îi †¶Îdj n‡e- (12-13) C. secx – tanx D. †Kv‡bvwUB bq
1 1 1 3 Soln: [A]
A. 1 3 B. 1 3 C. 4 2 D. 4 4
Soln: [D] RMbœv_ wek¦we`¨vjq
1+ x
1
15. dx = f(x) + c n‡j, f(x) Gi gvb- (12-13) 1. Gi GKwU Awbw`©ó †hvMR-(06-07)
1− x 2
cos x tan x
A. sin–1x + 1–x2 B. sin–1x – 1–x2 A. tan x ln(cos 2 x) B. sin x tan x
C. cos–1x – 1–x2 D. sin–1x – 1+x2 2
Soln: [B] C. 2 tan x D. (tan x ) 3 / 2
3
16. (14-15) Soln: [C]
A. xex + c B. tan(xex) + c C. cot(xex)+c D. cos(xex)+c (1 + x )e x
Soln: [B]
2. cos (xe 2
)
dx mgvb-(07-08)
x
A. sin(ex)+c B. tan(xex)+c
x
ey‡qU/ Kz‡qU/ iæ‡qU/ Pz‡qU C. cos(xe )+c D. cot(xex)+c
n
Sol : [B]
1
1− x 3. Gi GKwU Awbw`©ó †hvMR-(08-09)
1. 1+ x
dx Gi gvb n‡”Q- (BUET 10-11) 2
sin x cot x
6.
0 1 − x2
dx Gi gvb KZ? (12-13)
x
A. 5 + k B. 5xln5+k
ln 5
2 2 2
A. B. C. D. C. 5xln5+k D. 5
x
E. 1 5 x
8 4 2 16 x
ln 5
Soln: [B]
Soln: [A]
PÆMÖvg wek¦we`¨vjq 1
10. 2 x dx = KZ? (06-07)
dx
1. e + e −x
x
Gi gvb KZ? (04-05) A. log x + k B. log 2x
A. x+c B. ex+c C. tan-1ex+c D. tanex+c C. log 2x+k D. log x + k E. †KvbwUB bq
n
Sol : [C] Soln: [A]
2. e x cos e x dx Gi gvb- (04-05) xe x
A. − sin e x B. sin e x
11. ( x + 1) 2 dx Gi mgvKwjZ gvb KZ? (06-07)
C. − sin e x + k D. sin e x + k
ex ex
n
Sol : [D] A. +c B. +c
x +1 ( x + 1) 2
3. − sin dt Gi gvb (04-05)
A. −t sin B. cos + a e2x e2x 1
C. +c D. +c E. +c
C. −t sin + b D. −t cos + k ( x + 1) 2 x +1 x +1
n
Sol : [C] Soln: [A]
a dx Gi gvb n‡e -------- (05-06) dx
5 + 4x − x
x
4. 12. Gi gvb KZ? (06-07)
2
ex
A. +c B. loga + c A. tan-1x+c B. tan-1(x-2)+c
log a
C. – tan-1(x-2)+c D. cot-1(x-2)+c E. –cot-1(x-2)+c
x x
1 a a Soln: [B]
C. +c D. +c E.
log a log a log a dx
Soln: [D]
13. x2 + a2 Gi gvb-( 08-09)
1
5. x 2 + 3 dx -Gi gvb- (05-06) A. tan−1 xa B. tan−1 xa
C. 1
sin −1 xa D. 1a tan −1 xa E. log x 2 + a 2
−1 x 1 x a
A. tan +k B. tan −1 +k Soln: [D]
3 3 3
7(1 − 2x)
−1
1 x 14. dx = KZ? ( 08-09)
C. tan −1 x 3 + k D. 3 tan −1 +k
3 3 A. 71n(1-2x)+k B. -71n(1-2x)+k
−1 7 7
E. tan x 3 + k C. -14n(1-2x)+k D. 1n(1-2x)+k E.– 1n(1–2x)+k
2 2
Soln: [B] Soln: [E]
Cosx
6. 1 + Sinx
dx -Gi gvb- (05-06) 15.
dx
= KZ? ( 08-09)
4 − 3x 2
A. log(1 + Sinx) B. log( Sinx + k )
C. log(1 − sin x) D. 1 + Sinx E. log(1 + Sinx) + k A.
1 Sin −1 3x + k
B. 1 Sin −1 3x x + k
n
Sol : [E] 3 2 3 2
5
1
C. +c D. a +c E. a 16. e 2 + 4 x dx = KZ? ( 08-09)
lo g a lo g a lo g a
Soln: [D] 5 e1+ 2 x + c 2+4x
A. B. 5 e
2
8. lo g x dx Gi gvb n‡e- (06-07)
A. x log3 x –x +c B. xlog3 x –x log3e +c 5 e 2+4x + c 5 e 2+4x + c
C. D. E. ‡KvbwUB bq
C. xlog3x D. x –xlog3e +c E. †KvbwUB bq 4 2
Soln: [E] Soln: [C]
19.
cosx
5 + 3sinxdx = KZ? ( 10-11)
2. x log xdx Gi gvb- (05-06)
1 2 1
A. 1 + x + c B. x log x − x 2 + c
A. ln (5 + 3 sin x ) + k B. − ln (5 + 3 sin x ) + k
1 1 2 4
3 3 C. 0 + c D. 1 + log x +c
Soln: [B]
D. ln (5 + 3 sin x ) + k
5
x lo g (1 + 2 x )d x
C. 3 sinx cosx +k
3 3. Gi gvb KZ? (06-07)
E. − sinx(5 + 3 cos x) + k 1
Soln: [A] A. x lo g (1 + x ) + x B. lo g (1 + 2 x )
2
3
20. xdx Gi †hvwRZ dj KZ? ( 10-11)
x
C. + lo g (1 + 2 x )
4
3 +c
4
3 +c 1 + 2x
A. x B. 4 x
1 x x 1
3 43 4
D. x lo g (1 + 2 x ) − + − lo g (1 + 2 x )
C. x +c D. 3x 3 +c E. †KvbwUB b‡n 2 4 4 8
4
Soln: [C] Soln: [D]
dx
21. hw`
dx
e x
+ e− x
= f (x ) + c nq, Z‡e f(x) = ? ( 10-11) 4. a y −b x Gi gvb- ( 06-07)
( )
A. log e ex + e− x + c B. (ex −e-x) + C
A. -
1
lo g ( ay −bx ) + c B. lo g (ay −bx ) + c
1 b
C. tan-1 (ex) + c D. x + c E. †KvbwUB b‡n
e − e− x 1 1
n
C. lo g ( ay −bx ) + c D. − lo g (b x − ay ) + c
Sol : [C] b b
2 x2 − 2 Soln: [A]
22. 1 x2
dx = KZ? (11-12) 5. y = x2 cive„Ë I y = x mij‡iLv Øviv Ave× †¶‡Îi †¶Îdj
A. 0 B.4 KZ? (12-13)
1 A. 1 B. 3/2
C.2 D. E. †KvbwUB bq C. 2/3 D. 1/6 E. 1/3
2
Soln: [D]
Soln: [A]
1 dx
6. 1 -Gi gvb KZ? (12-13)
dx
23. = KZ? (11-12) 2 x − x2
9 − 4x 2
A. –/4 B. –/2
2x
−1
+k C. /2 D. /4 E.
A. log | tan x | +c B. cos
3 Soln: [C]
1na
1 −1 2x 2 −1 2x xex dx = 3a n‡j, a Gi gvb KZ? (12-13)
C. sin +k D. sin +k 7.
2 3 3 3 1
1 −1 2x A. e B. e2
E. sin +k C. e3 D. e4 E. e5
3 3
Soln: [A] Soln: [B]
4/a
ax log x
8. e d( x ) Gi gvb KZ? (12-13) 8. dx Gi gvb wb‡gœi †KvbwUi mgvb n‡e? (08-09)
0 x
A. (e – 1)/a
2
B. (e – 1)/a
2
x2
C. (e2 – 1) D. (1 – e2)/a E. (1 – e )/a
2 A.
1
(log x )2 B.
2 2
Soln: [A]
C. log x D. 2 log x
ivRkvnx wek¦we`¨vjq Soln: [A]
a
A. tan-1x B.
1
2
(
tan −1 x )
2
A. cot
x
B. tan2x
2
C. tanx D. cot x x x
Soln: [B] C. tan D. sec
2 2
e dx = ? (08-09)
3x
7. Soln: [C]
tan
2
15. x dx mgvKwjZ gvb n‡e- (09-10)
3x
e3x
A. 3e B. A. tanx−x B. tanx+x
3
1 1
e4x 1 C. (tan x − x ) D. (tan x + x )
C. D. 2 2
4 3
Soln: [A] e2 dx
xe
x2
16. dx = ? (09-10) 26. Gi gvb KZ? (11-12)
1 x(1 − logx)2
1 x2 1 x2 1 x A. 1/3 B. 3/2
A. e B. xe C. xe D. xex C. 1/2 D. 2/3
2 2 2
Soln: [D]
Soln: [A] π/2
27. 0 cos 3 x sinx dx -Gi gvb KZ? (11-12)
dx
17. Gi †hvwRZ dj- (09-10)
1 + cos 2x 6 6
A. B.
1 1 11 42
A. sin x + c B. tan x + c
2 2 8 21
C. D.
C. 1+tanx D. 1−sin2x 21 8
Soln: [B] Soln: [C]
28. cive„Ë y2=2x Ges Gi Awfj¤^ Øviv †ewóZ †¶Îdj- (12-13)
tan xdx = ? (09-10)
2
18.
1 8
C A. 3 sq.units B. 3 sq.units
A. sec2x+C B. tanx−x+C 2 4
C. secx+tanx+C D. x−tan2x+C C. 3 sq.units D. 3 sq.units
Soln: [B] Soln: [C]
e
dx Kzwgjøv wek¦we`¨vjq
19. = KZ? (09-10)
+1x
2
A. −log (1+e−x)+c B. −log (1−e−x)+c 1.
x 2 + y = 1 Øviv Ave× GjvKvi †¶Îdj KZ? (08-09)
C. −log +c
−x
D. log (1+e−x)+c a2 b2
n
Sol : [A]
A. 2
a 2 B. a2b2
4 b
20. dx Gi gvb- (09-10)
3 x a
C. D. ab
3/ 2 1
2 b
A. 6x B. 4x / 2 C. 8/3 x 1/2 D. 6x 3 Soln: [D]
Soln: [C] e x (1 + x )
cos
e (x ) 2. dx = ? + aªæeK- (08-09)
21.
x 3
+ 3x dx Gi gvb KZ? (09-10)
2 2
( xe x )
A. 3x e + c B. 3xex + c
2 x
C. x3ex + c D. x2ex + c A. sin (xex) B. cot (xex)
Soln: [C] C. tan(xex) D. cox(xex)
tan x Soln: [C]
sec
2
22. xe dx Gi gvb KZ? (09-10)
Rvnv½xibMi wek¦we`¨vjq
A. tan x+c B. cot x+c C. sec x+c D. e tanx +c
Soln: [D] 1. dt = ? (09-10)
sec2 xdx A. c B. t2 + c
23. 1 + tan x
Gi gvb KZ? (09-10)
C. t + c D. 1/t2 + c
Soln: [C]
A. 2 tan x + c B.2 sec x + c dx
2. = ? (09-10)
C. 2 1 + tan x + c D. tan x + c
36 − x 2
Soln: [C] A. sin-1(x/6)+c B. tan-1(x/6) +c
dx C. cos-1 (x/6)+c D. sec-1 (x/6) +c
24. Gi gvb KZ? (09-10)
25 − 16x 2 Soln: [A]
1 −1 5 x
+c
1 −1 4 x
+c
3. x x
( )
e tan e dx = ? (09-10)
A. sin B. sin A. ln (tan(ex))+c B. ln(cos(e-x))+c
5 4 4 5
C. ln(sec(e )) +c
x
D. ln(cot(ex))+c
1 −1 4 x 1 −1 5 x
C. tan +c D. tan +c Soln: [C]
5 5 4 4 4. 5x
e dx Gi gvb KZ? (09-10)
n
Sol : [B]
1 5x
25. ln xdx = ? (10-11) A. 5e5x + C B.
5
e +C
A. xlnx − x2 B. x lnx − ex 1 x
C. x ln x − x D. x ln x − e2x C. e +C D. †KvbUvB bv
5
Soln: [C]
Soln: [B] Technique to solve Problem: Definite Integral Gi cÖvq mKj
5. wb‡Pi †KvbwU ln4 mgvb? (09-10) mgm¨vB Calculator e¨envi K‡i mgvavb Kiv hvq| cÖ_‡g cÖ`Ë gvb
ln 8 Calculator Gi mvnv‡h¨ wbY©q K‡i Option Gi mv‡_ wgjv‡Z n‡e|
A. ln3+ln1 B.
ln 2 Note: Lower ev Upper limit emv‡bvi †¶‡Î Aek¨B †Lqvj ivL‡Z n‡e
41 4 hv‡Z Limit Gi †Kvb gvb mivmwi function G emv‡j AmsMvwqZ bv nq|
C. dt D. ln xdx
1 t 1 GRb¨ k~‡b¨i Kvi‡Y n‡j 0.99 emv‡Z n‡e|
n
Sol : [C]
2
5x
Ex. sin 2 xdx Gi wbw`©ó †hvMR KZ?
6. e dx Gi gvb KZ? (09-10) 0
1 5x Soln: by calculator, gvb = 0.785 hv Gi mgvb|
A. 5e5x + C B. e +C 4
5
1 (cos −1
x)
1 x Ex. dx Gi wbw`©ó †hvMR KZ?
C. e + C D. †KvbUvB bv 0
1− x2
5
Soln: [B]
Soln: Calculator e¨envi Ki‡j upper limit 1 Gi cwie‡Z©
Bmjvgx wek¦we`¨vjq 4
0.99 emv‡Z n‡e| G‡¶‡Î gvb Avm‡e = 1.5219 hv Gi
64
x
dx
1. = ? (11-12) 4
+ 6x + 25
2
KvQvKvwQ| Ans.
1 x −3 64
A. tan −1 +C 1
2x − x
dx
4 4 Ex. 2
Gi wbw`©ó †hvMR KZ?
0
x −5
tan −1
1
B. +C
5 5 Soln: Calculator e¨envi Ki‡j gvb Av‡Q = 1.42 Lower
2
1 x +3
C. tan −1 +C limit 0 Gi cwie‡Z© 0.01 ai‡Z n‡e|
8 8 3 2x
D.
1
tan −1
x+3
+C
Ex.
21+ x2
dx Gi wbw`©ó †hvMR KZ?
4
Soln: [D]
4
Soln:
3 2x
21+ x2
dx = ln(1 + x 2 ) 23 = ln 10 – ln 5 = ln 2
In xdx
4
2. Gi gvb- (09-10) 11. sin x cos x dx mgvb−(04-05)
1
A. 1 B. − 1 C. − 1 D. 1
A. e B. e–1 C. 1 D. 1–e
Soln: [C] 2 2 4 4
1 Soln: [D]
dx
3. Gi gvb- (06-07) 1
cos −1 x dx
0 2x − x 2 12. 1− x2
Gi gvb–(05-06)
0
A.
2
B. 1 C. 0 D.
4 2 2 2
A. B. C. D.
Soln: [A] 2 8 4 16
Soln: [B]
x
1
4. dx Gi gvb- (07-08) x
2
0
1 − x2
1
13. 0
1 + sin d Gi gvb− (06-07)
A. B. C. 1 D.
2 2 2
A. 2 B. 2 C. D.
Soln: [C] 2
Soln: [B]
4 5
5. hw` f ( x) dx = 5 nq, Z‡e f ( x − 1) dx Gi gvb n‡e 14. (14-15)
0 1
(07-08) 1 1
A. 2 (ln2)2 B. 2 ln2 C. D. 0
A. 4 B. 6 C. 0 D. 5 n
Soln: [D] Sol : [A]
1
dx
6. =? ey‡qU/ Kz‡qU/ iæ‡qU/ Pz‡qU
0
2x − x 2 1
A.
B.
C. –
D. –
1. bx‡Pi †hvMR Gi gvb n‡e- −1
x dx (06-07)
2 4 4 2 A. 2 B. –1 C. 1 D. 0
n
Sol : [A] Soln: [C]
π
1
cos −1 x
2
1 3
A. 2(e+1) B. 2(1–e) C. 2(e–1) D. (e+1) A. e 2
B. log C. log 2 D. e2
2
Soln: [C] Soln: [B]
/2
/ 2 cos5
1 + sin d Gi gvb- (03-04) x
9. 4. bx‡Pi †hvM‡Ri gvb n‡e- 7
dx (BUET 09-10)
/3 sin x
0
1 1
A. 2 B. 2 C. D. /2 A. 1 B. 152 C. 0 D. 162
Soln: [B] Soln: [D]
2 2
x
6. gvb wbY©q Ki:
(1 + cos x) sin x dx Gi gvb- (03-04)
2 dx (BUET 09-10)
10. 0
9 − 2x 2
0
A. 1 B. 4 C. 3 D. None
8 5 2 7 Soln: [A]
A. B. C. D. 1 tan −1 xdx
3 8 7 3 7. dx Gi gvb n‡e: (BUET 09-10)
Soln: [D] 1+ x2
0
2 2
A. 32 B. 16 C. 32 D. 16
Soln: [C] Soln: [B]
/2 e
8. gvb wbY©q Ki: 0
cos3 x sin x dx (BUET 10-11) 6. l
lnx dx gvb-(10-11)
8 4 A. e B. e–1 C. 1 D. 1 – e
A. –2 B. 21 C. 15 D. None n
Sol : [C]
Soln: [B]
/ 2 PÆMÖvg wek¦we`¨vjq
cos
5 b
9. xdx Gi gvb KZ? (KUET 10-11)
0
1. kdx
a
Gi gvb n‡e (04-05)
2 4
A. 15 B. 15 A. K(a-b)+c B. K(b-a)+c C. K(b-a) D. K(a-b)
Soln: [B]
7 11 8 /2
C. 15 D. 15 E. 15
sin cosd Gi gvb (05-06)
5
2.
Soln: [E]
0
1
B. –1/3 D. –1/6 E. 1/2
dx A. 1/3 C. 1/6
10. Gi gvb KZ? (KUET 10-11)
(4 − x )
1 Soln: [C]
−1 2 2
/2
cos
3
A. 5 B. 4 3. x sin x dx Gi gvb n‡e (05-06)
0
A. 4/21 B. 3/7 C. 8/7 D. 8/21 E. 8/15
C. 3 D. 2 E. 7
n
Soln: [D]
Sol : [C] 1
dx
11. 0 2 sin cos d Gi gvb n‡e- (CUET 10-11)
5
4. Gi gvb (05-06)
A. 1/4 B. 1/5 C. 1/6 D. None 0 1− x2
Soln: [C] 3
2 A. B. C. D. E.
log xdx
2 2 3 6
12. Gi gvb- (CUET 10-11)
1 Soln: [C]
A. log 2 B. 2 log 2
C. 2 log 2 –1 D. None of these
Soln: [C] 5. co s x d x Gi gvb n‡jv (06-07)
RMbœv_ wek¦we`¨vjq
1 1 1
1 −1 A. + B. + C. −
cos x 4 8 8 4 16 8
1. dx Gi gvb-(05-06)
1− x2 1
0
D. − E. †KvbwUB bq
2
2
2
4 8
A. B. C. D. Soln: [B]
16 8 4 2
Soln: [B] 6.
1
(tan −1 x )2 dx = KZ? (06-07)
e 0 1 + x 2
2. In xdx
1
Gi gvb-(05-06)
2 2 3 3
A. e B. e –1
C. e +1
D. 1 A. B. C. D. 192 E.
32 16 64 192
Soln: [D]
Soln: [D]
2 π
2
(1 + sin x ) 2 cos xdx Gi gvb-(05-06)
3.
Cos xsinxdx Gi gvb- (11-12)
5
7.
0
0
7 8 5 2 2
A. B. C. D. A. B. / 2
3 3 7 7
Soln: [A] C. 1/6 D. 6 E. 0
4 3 Soln: [C]
4. hw` 0
( x )dx = 6 Z‡e
1
( x + 1)dx = 6 Gi gvb-(08-09) 1
dx
A. 5
Soln: [D]
B. 7 C. 0 D. 6 8.
0 2x − x 2
Gi gvb KZ? (06-07)
1 cos −1 x
5. 0 1− x
dx Gi gvb-(08-09) A. B.
2
C. 0 D. 1 E.
4
2 2 2 Soln: [B]
A. B. C. D.
2 8 4 16
1
9. Gi gvb (06-07) 1 1
x(1 − x )dx
0
A. −
6
B.
9
5 1 1 1
1
A. B. 1 C. D. 6 E. C. D.
E.
6 2 6 3 6
2
Soln: [E] Soln: [E]
20. cive„Ë y2 = 4x Ges mij‡iLv y = x Øviv †ewóZ GjvKvi
3 dx
10. 1 1 + x 2 Gi gvb KZ? (07-08) †¶Îdj eM© GK‡K- (11-12)
A. 8/3 B. 5/3
C. 4/3 D. 2/3 E. 7/3
A. B. C. D. E. Soln: [A]
4 5 6 12 π
Soln: [C]
21. 0
2 Sinx
dx Gi gvb KZ? (11-12)
Soln: [E] 1
A. 6 B. 5 C. D. 1
6
2
Sin
Soln: [C]
13.
4
Cosd = KZ? (08-09)
1
X
0
3. gvb wbY©q Ki t c o s( I n x )d x (06-07)
A. 1/4 B. 1/5 C. /2 D. 0 E. 1/6
Soln: [B]
A. In (3) B. sin {(in 3)}
dx
14. 0 2
Gi gvb KZ? (08-09) C. cos {(In 3)} D. 0
1 + cos x Soln: [B]
3
A. 3 + 1 B.
1
C. 1 D. E. 2
x tan
−1
4 4 4. xdx = KZ? (06-07)
Soln: [D] 0
3
A. /4 + 1/2 B. /4 -1/2 C. /2 -1 D. + 2
x dx Gi gvb- (09-10)
3
15. Soln: [B]
1 5
xdx
A. 10
Soln: [B]
B. 20 C. 30 D. 40 E. 50 5. 1−x
0
2 =?(09-10)
sin −1x
1
B. −1 +26 i C. 1 − 26 D. −1 + 26
A. 1−26 i
16. dx Gi mgvKwjZ gvb KZ? (10-11)
Soln: [A]
0 1− x 2
5
xdx
A.
B. −
1
C.
2
D. E. †KvbwUB b‡n
6. x 2
− 5x + 6
= ? (09-10)
4 2 8 4
0 dx = ? (07-08)
xe dx -Gi gvb KZ? (08-09)
6
9. 6.
x
1 + sin x 0
A. 3/2 B. 6 -2 C. 62 D. 3 A. 0 B. 1 C. -1 D. e
Soln: [B] Soln: [B]
1
0 3x 2 exp(x 3 )dx = ? (07-08)
2
10.
cos
3
7. x sin xdx -Gi gvb KZ? (08-09)
3
A. e B. e -1 C. 1 D. 3e - 1 0
Soln: [B] 4 8 14
/2 A. B. C. D.
15 21 21 4
sin . cos d = ? (08-09)
5
11.
Soln: [B]
0 2
C. /5 D. /6
A.1/5
Soln: [B]
B. 1/6 8. pv = 5 n‡j, pdv -Gi gvb KZ? (08-09)
1
1 x
12. 0 dx = ? (11-12) A. 10 B. 5 log2 C. -5log2 D. 10log2
1 + x2 Soln: [B]
A. 1 B. /4 1
C. tan −1
1
D. In 2 E. In 2 9. x dx −x Gi gvb KZ? (09-10)
2 e +e
Soln: [E] 0
11 − x
13. 0 dx = ? (11-12) A. tan e− B. tan−1e−
1+ x 4 4
A. e B. ln 4/e
C.1 D. −1 E. −2 C. tan−1e− D. †KvbwUB bq
4
Soln:[B]
Soln: [C]
14. y2 = 4x Ges x2 = 4y cive„Ë `yÕwU Øviv Ave× mgZj †¶‡Îi 3
1+ x
†¶Îdj KZ? (11-12) 2xdx
10. 2 Gi gvb KZ? (09-10)
A. 16/3 B. 8/3 1
C. 32/3 D. 4/3 E. 7/3
Soln: [A] A. 0 B. ln 3 C. ln 4 D. ln 5
Soln: [D]
ivRkvnx wek¦we`¨vjq 1
sin −1 x
2
11. dx Gi gvb KZ? (09-10)
3
1. 2x dx Gi gvb KZ? (08-09) 0 1 − x2
2 2 2
1
A. 15/2 B. 17/2 C. 13/2 D. 11/2 A. 2 B. 8 C. 2 D. 3
Soln: [A]
Soln: [B]
π/2 costdt
3
2. Gi gvb KZ? (10-11)
tan
−1
0
9 − sin t 2 12. x dx Gi gvb KZ? (08-09)
3
−1 2 −1 1 −1 2 1
A. sin B. sin C. sin D. A. 3 B. -3 C. 0 D. 6
5 3 7 5 Soln: [C]
Soln: [C] 1
3. 15y 2dy Gi gvb †KvbwU? (08-09) 13. x log( x + 1)dx Gi gvb- (05-06)
0
A. 5y3 B. 3y3 C. 5y3 +c D. 3y3 +c 1 1
Soln: [C] A. B. C. 1 D. 2
4 2
3x dx = ?
5
4. (08-09) Soln: [C]
/2
1 6 x4
A. 3x6 +c B.
2
x + c C. 3 + c D. x6 +c
4
14. cos 2x cos 3xdx
0
Gi gvb- (05-06)
n
Sol : [B]
/2 3 2 2 3
(1 + cos x) sin xdx A. B. C. D.
3
5. Gi gvb- (05-06) 5 5 5 5
0
Soln: [B]
15 5 2 7
A. B. C. D.
4 8 7 3
Soln: [A]
0 Soln: [A]
(a − x )
dx
15. Gi gvb- (09-10) 1
3 dx
4 25. Gi gvb KZ? (09-10)
0 2x − x 2
4 1 2 5
A. B. C. D.
9 9 9 9 A. B. C. D. −
Soln: [C]
4 2 6 4
6
Soln: [B]
20 1
dx Gi gvb KZ? (09-10)
2x − 1 Gi gvb- (09-10)
16. dx
3 26.
0
(4x + 1) 2 2
A. 8 B. 10 C. 12 D. 16 1 5 1 1 1 2 1 2
Soln: [A] A. ln B. ln C. ln D. ln
−2 3 3 2 3 3 3 3 3
sin Soln: [B]
5
17. x cos xdx Gi gvb KZ? (09-10)
0
1 1 1 1 RvZxq wek¦we`¨vjq
A. B. C. D. e
log
3 4 6 8 1. xdx = ? (NU 02-03)
e
Soln: [C]
0
5
7x A. e B. 0 C. e+1 D. e-1
18. dx -Gi gvb KZ? (09-10)
x +3
2 Soln: [B]
−2
1
2
A. −72 B. −75 C. −73 D. 77 2. x 3e x dx Gi gvb KZ? (10-11)
0
Soln: [D]
1 A. 2 B. 1/2 C. e D. 1/ e
dx
19. Gi gvb- (09-10) Soln: [B]
0 2x − x 2 1 (tan ) dx = KZ? (10-11)
−1 2
16
3.
π2 0 1 + x2
A. B. 1 C. D. −1
3 2 2 A. 3 /192 B. /12 C. 2/192 D. /192
n
Sol : [C] Soln: [B]
1
xe
−x
20. hw` = e dx Ges = xe− xdx nq Z‡e wb‡gœi †KvbwU 4.
x2
dx -Gi gvb KZ? (05-06)
0 0 0
wVK? (09-10)
(e − 1) B. (e + 1) C. (1 − e )
1 1 1 1
A. D. e
A. > B. = C. < D. †KvbwUB bq 2 2 2 2
Soln: [B] Soln: [A]
x
4 2 sin 2 xdx = ? (10-11)
cos x sin
3 5.
21. xdx = KZ? (09-10) 0
0
A. 2/15 B. 0 C. 3/18 D. 1/16 A. B. C. D.
4 2 6 8
Soln: [D]
/2 Soln: [A]
dx = ? (COU 08-09)
3 1.
1+ x
dx
24. 2
= ? (09-10) 0 2x − x 2
C. 2 D. 4
1
A. 1 B. 0
A. /12 B. /6 C. /4 D. /3
Soln: [C]
A. B. C. D.
2 24 3 4 12
2. 0
sin 2x sin xdx = ? (COU 08-09)
Soln: [D]
2 −3 2 −2 π/2
8. cos x sinxdx Gi gvb- (11-12)
3
A. B. C. D.
3 16 15 15 0
Soln: [A] A. 8/21 B. 4/21 C. 5/14 D. 3/7
Soln: [B]
Rvnv½xibMi wek¦we`¨vjq
1.
1
(sin −1
(x ))2 dx = ?
(2009-10) e x (1 + sinx)
Lyjbv wek¦we`¨vjq
0 1− x 2 1. (1 + cosx) dx = ? (11-12)
A. 3/3 B. 3/9 C. 3 D. 3/24
x
Soln: [D] A. log | tan x | +c B. e x tan +c
2
1
15y dy = ? (2009-10) C. e x cot x + c D. sin log x + c
2/3
2.
0 n
Sol : [B]
A. 9 B. 15 C. 30 D. 0 π
4
0 A. 0 B. 1
/ 4
C.2 D. †KvbwUB bq
3. sin x cos xdx = KZ? (2009-10) Soln: [D]
0
( )
4
8
†¶Îdj = 4 x − x dx. = . (14-15)
3
0
5 1 1 1
❑ Practice Problem: A. 6 B. 6 C. – 6 D. 3
1. x2 + y2 = 36, A¶Øq Øviv 1g PZzf©v‡M Ave× †¶Îdj KZ? [Ans: B]
Ans. 9 sq. units.
2. 3x2 + 4y2 = 12 Dce„‡Ëi †¶Îdj KZ? Ans. 2 3 sq. units. ey‡qU/ Kz‡qU/ iæ‡qU/ Pz‡qU
3. x = 4y & x = 4x n‡j G‡`i Ave× †¶Îdj KZ?
2 2
1. y2 = x Ges y = x2 eµ‡iLvØq Øviv Ave× GjvKvi †¶Îdj- (04-05) A. 5 sq. unit B. 20 sq. unit
C. 10 sq. unit D. 15 sq. unit
Soln: [B]
2. y = x2/2+1 eµ‡iLv I Zvi Dc‡Kw›`ªK j¤^ Øviv †ewóZ †¶‡Îi
PÆMÖvg wek¦we`¨vjq †¶Îdj KZ? (05-06)
A. 3/2 B. 1/3 C. 2/3 D. 3/4
1. y = 3x mij‡iLv, x-A¶ Ges †KvbwU x = 2 Øviv Ave× †¶‡Îi Soln: [D]
3. y = 3x mij‡iLv, X-A¶ Ges †KvwU x= 2 Øviv Ave× †¶‡Îi
†¶Îdj n‡e? ( 10-11)
†¶Îdj- (10-11)
A. 1 B. 2 A. 4 B. 12 C. 2 D. 6
C. 0 D. 3 E. 6 Soln: [D]
n
4. y2 = 4x cive„Ë Ges y = x mij‡iLv Øviv Ave× †¶‡Îi †¶Îdj-
Sol : [E]
(10-11)
4 2 8 3
A. B. C. D.
3 3 3 8
RMbœv_ wek¦we`¨vjq Soln: [C]
1. y = 16 x Ges y = 4x Øviv Ave× †¶‡Îi †¶Îdj- (06-07)
2
5. y=3−2x−x2 Ges y =0 Øviv cwi‡ewóZ †¶‡Îi †¶Îdj- (09-10)
3 3 32 32 32
A. sq.units B. − sq.units A. B. C. 16 D.
2 2 5 7 3
−2 2 Soln: [D]
C. sq.units D. sq.units
3 3 6. y2 = 4x Ges y = x Øviv Ave× †¶‡Îi †¶Îdj n‡e- (09-10)
Soln: [D] 4 6 8 9
A. B. C. D.
3 5 3 5
kvnRvjvj weÁvb I cÖhyw³ wek¦we`¨vjq
Soln: [C]
1. f(x) = x , x = 0 Ges x = b Øviv mxgve× †¶‡Îi †¶Îdj- (04-05)
3 7. y = 4x2 Ges y = 4 †iLv Øviv cwi‡ewóZ †¶‡Îi †¶Îdj- (08-
b4
b2 09)
A. bx3 B. 0 C. 4 D. 16 3
4 A. eM© GKK B. eM© GKK
Soln: [C] 3 16
2. x− y + 2 = 0 Ges y = x2 Øviv cwi‡ewóZ †¶‡Îi †¶Îdj n‡e- ( 1
C. eM© GKK D. 3 eM© GKK
06-07) 3
A. 2 B. 3 C. 4 D. 9/2 Soln: [A]
Soln: [B] Rvnv½xibMi wek¦we`¨vjq
3. y = 3x mij‡iLv, X - A¶ Ges x = 2 ‡iLv Øviv Ave× †¶‡Îi
1. cv‡ki wP‡Î wPwýZ †¶‡Îi †¶Îdj KZ? (09-10)
†¶Îdj- ( 06-07)
A. 12 B. 10 C. 6 D. †KvbwUB bv y
Soln: [C] x
n+1