Oskar Myszor
Fot. zbiory Hartmuta Ehlersa
Hiszpańskie korwety typu „Atrevida"
Po stratach doznanych podczas woj-
ny domowej, marynarka wojenna Hisz-
panii (Armada Española) pozostawała
w potrzebie wzmocnienia i unowocze-
śnienia swoich sił. W  związku z  tym
w roku 1945 przyjęto ambitny plan roz-
budowy floty, który miał objąć budowę:
9 niszczycieli1, 9 dużych torpedowców2,
6 korwet ZOP, 6 okrętów podwodnych3,
6 ścigaczy torpedowych4 oraz 12 patro-
lowców5. Programu jednak nie wdro-
żono natychmiast, a wręcz przeciwnie
- stopniowo go ograniczano, zarów-
no ze względów finansowych, jak i po-
litycznych (izolacja międzynarodowa).
Ostatecznie w  niezmienionej liczbie
ukończono tylko korwety oraz ściga-
cze torpedowe. Właśnie tym pierwszym
poświęcony jest niniejszy artykuł.
Budowę sześciu korwet ZOP zatwier-
dzono w marcu 1946. W międzyczasie
jednak w CEP6 przeprowadzono prace
projektowe, efektem których był projekt
№47 „korwety o napędzie wysokopręż-
nym” (corbeta con propulsion diesel), za-
twierdzony 9 grudnia 1944, a następnie
Nazwa Numery burtowe
Descubierta F 51
Atrevida F 61, PA 61, P 61
Princesa F 62, PA 62, P 62
Diana F 63
Nautilus F 64, PA 64, P 64
Villa de Bilbao F 65, PA 65, P 65
88
Descubierta w początkowym okresie służby.
poprawiony w wariantach №47A (1 maja
1945), №47B (30 października) oraz
ostatecznym №47C (8 listopada 1946).
W  projekcie widoczne były inspiracje
brytyjskimi korwetami ZOP typu „Flo-
wer” - koniami roboczymi walki z nie-
mieckimi U-bootami podczas kończącej
się w międzyczasie wojny. Uzbrojenie ar-
tyleryjskie miało natomiast być pocho-
dzenia niemieckiego (wyprodukowa-
ne na licencji Rheinmetall w Hiszpanii)
- pojedyncze działo 105 mm SK C/32
(stosowane m.in. na torpedowcach Typu
35/37 i trałowcach Typu 40) w pozycji A,
podwójne działko 37 mm SK C/30 (po-
wszechne na okrętach Kriegsmarine)
w pozycji X, oraz trzy poczwórne dział-
ka plot. 20 mm Flakvierling 38 (jedno
w pozycji B, dwa niesymetrycznie w Y).
Napęd korwet stanowiły dwa silniki die-
slowe Sulzer-Bazán. Nietypowo rozwią-
zano odpływ spalin - zamiast kominów,
wyprowadzono go na sterburcie, powy-
żej linii wodnej.
Pierwsze cztery okręty zamówiono
dopiero w czerwcu 1950 roku - zwło-
Stocznia Nr budowy Położenie stępki
96
26.6.1950
97?
Bazán, Kartagena
100
18.3.1953
101
Bazán, Arsenal de la 19
28.7.1953
Carraca (Kadyks) 20
Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE
ka wynikała z przyczyn finansowych.
W  tym samym miesiącu w  Kartage-
nie przystąpiono do budowy pierw-
szej pary korwet, którym 7 lutego
1951 nadano nazwy Descubierta (od-
kryta) i Atrevida (zuchwała). Tego sa-
mego dnia nazwano pozostałe czte-
1. Typ „Oquendo”, wzorowany na francuskim przed-
wojennym „Le Hardi”. W  roku 1951 położono stęp-
kę pod trzy okręty. Pierwszy (Oquendo) po ukończeniu
okazał się wadliwy (niska dzielność morska), w związku
z czym od razu uległ przebudowie zakończonej w 1963.
W związku z tym zawieszono budowę kolejnych dwóch
okrętów (Roger de Lauria oraz Marqués de la Ensena-
da), kontynuowaną dopiero po radykalnych zmianach
projektowych, i zakończoną w latach 1969-70. Pozostałe
6 okrętów anulowano w 1953 roku, gdy Hiszpanii przy-
znano (wcielone w latach 1957-60) 5 eks-amerykańskich
niszczycieli typu „Fletcher”. Szerzej zob. A. Erce Lisarra-
ga, N. Mitiukow, Hiszpańskie niszczyciele typu Oquendo,
„OW” nr 69-71 (1-3/2005).
2. Anulowane.
3. G 1 do G 6, wzorowane na niemieckim typie VIIC.
Plan budowy zarzucono pod koniec lat 50. (położono
stępkę pod pierwszy okręt).
4. LT-27 do LT-32, wzorowane na niemieckich S-bo-
otach, ukończone w latach 1953-57.
5. Wkrótce anulowano 10 patrolowców, i w latach
1947-51 zbudowano tylko dwa: Procyon i Pegaso.
6. Centro de Estudios y Proyectos (Ośrodek Studiów
i Projektów) w Dirección de Construcciones e Industrias
Navales Militares (Dyrekcja Wojskowego Budownictwa
i Przemysłu Okrętowego).
Wodowanie W służbie Wycofanie
9.6.1952 19.7.1954 2.8.1970
2.12.1952 25.4.1955 3.2.1992
31.3.1955 3.10.1959 17.11.1992
29.4.1955 13.5.1960 10.2.1973
23.8.1956 10.12.1959 30.5.1991
19.2.1958 2.9.1960 3.1.1992
Oryginalne plany korwety z 1945 roku.

Rys. Dirrecion de Construcciones e Industrias Navales Militares

Hiszpańskie korwety typu „Atrevida”
Korweta Descubierta w ciekawym rufowym ujęciu z końca lat 1950-tych. Widoczne oryginale uzbrojenie i ubogie wyposażenie okrętu, m.in.
brak radaru. 
ry okręty (w międzyczasie, 10 stycznia
1951 zamówiono trzecią parę): Prin-
cesa (księżniczka) i Diana, budowane
od marca 1953 w Kartagenie; oraz Na-
utilus i Favorita (ulubiona), budowane
od lipca 1953 w San Fernando. Ostatni
okręt został 8 maja 1953 (przed poło-
żeniem stępki) przemianowany na Vil-
la de Bilbao. Nazwy były historyczne,
na cześć okrętów służących pod hisz-
pańską banderą w  przeszłości. W  li-
teraturze korwety określa się jako typ
„Descubierta” (od pierwszego okrętu),
bądź - dla odróżnienia od późniejsze-
go, tak samo zwanego i lepiej znanego
typu - „Atrevida”. W niniejszym arty-
kule przyjęto to drugie rozwiązanie.
Pierwszą parę korwet zwodowano
w 1952, a wprowadzono do służby od-
powiednio 19 lipca 1954 - Descubier-
ta (pierwszy dowódca capitán de cor-
beta Mauricio Hermida Guerra) oraz
25 kwietnia 1955 - Atrevida (capitán de
corbeta Félix María Fernández de la Re-
guera). Ich uzbrojenie odbiegało jed-
nak od projektowego, gdyż w między-
czasie jego planowany schemat ulegał
kilku zmianom (bez zmian zachowa-
no jedynie główne działo 105 mm). W
1948 roku artylerię lekką ograniczono
z podwójnego 37 mm i poczwórnych 38
mm do działek pojedynczych. W latach
1952-53 postanowiono działa 37 i 20
mm zastąpić czterema pojedynczymi
90
Fot. „Buques de la Armada Española. La ayuda Americana y el Programa de Modernizacion”
Boforsami 40 mm, a oprócz tego zapla-
nowano uzbrojenie ZOP (Hedgehog,
4 wbg oraz sonar Asdic). Ostatecznie
jednak oba okręty weszły do służby w
okrojonym kształcie, z działkami 37
mm hiszpańskiej produkcji (wzorowa-
nymi na niemieckich SK C/30), ale bez
uzbrojenia ZOP.
W międzyczasie jednak Hiszpania wy-
szła z międzynarodowej izolacji, podpi-
sując (23 września 1953) układ o współ-
pracy wojskowej z USA, co pozwoliło na
dołączenie do programu MDAP (Mu-
tual Defense Assistance Programme)
oraz wprowadzenie bardziej nowocze-
snego uzbrojenia. W związku z tym ko-
lejne cztery korwety zostały ukończone
zgodnie ze zmodernizowanym projek-
tem, w ramach którego całkowitej wy-
mianie uległo uzbrojenie artyleryjskie
i ZOP, a także wprowadzone wyposa-
żenie radioelektroniczne (radar i so-
nar). Program modernizacji zatwier-
dzono 1 sierpnia 1956 - wykonawcą
został koncern „Bazán” w kooperacji
z włoskim Finmeccanica, pod nadzo-
rem amerykańskim. Programem obję-
to również (w okresie 1958-14 czerwca
1960) korwetę Atrevida. Wszystkie pięć
okrętów zmodernizowano w ich macie-
rzystych stoczniach. Natomiast przeby-
wająca już wówczas w służbie kolonial-
nej Descubierta zachowała zubożony
schemat uzbrojenia, aczkolwiek w roku
Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE
1958 zamontowano na niej standardo-
wy radar nawigacyjny Decca 12, a w
późniejszym okresie (na początku lub
w połowie lat 60.) otrzymała skromne
uzbrojenie ZOP.
W  roku 1961 korwety otrzyma-
ły „natowskie” numery burtowe F 51
(Descubierta) oraz F 61 do 65 (pozo-
stała piątka). Oddzielny numer nada-
ny pierwszemu okrętowi wynikał
z tego, że Descubiertę jeszcze w 1959
roku skierowano do służby kolonial-
nej - w Gwinei Hiszpańskiej (od 1964
Równikowej). Po uzyskaniu przez ten
kraj niepodległości (12 październi-
ka 1968) przez pewien nieokreślony
czas mieli tam jednak pozostać hisz-
pańscy urzędnicy, oraz kontyngent
zbrojny. Morską część tych sił stano-
wiły: kanonierka Pizarro7 oraz korwe-
ta Descubierta. Jednakże już po dwóch
miesiącach doszło do zaostrzenia sto-
sunków, po tym gdy 26 grudnia pro-
kurator generalny (Hiszpan) Martín
Zato zaprotestował wobec aresztowa-
nia opozycyjnego polityka Bonifacio
Ondó Edu. W efekcie Zato został zwol-
niony i  wyrzucony z  kraju. W  ko-
lejnych dniach ten sam los spotkał
kilku kolejnych hiszpańskich urzęd-
ników, zarazem jednak rząd prezyden-
7. Szerzej zob. J. Malinowski, Kanonierki typu Pizar-
ro, „OW” nr specjalny 68 (2019): Z dziejów floty hiszpań-
skiej.
Korweta Princesa krótko po „amerykańskiej” modernizacji.  Fot. zbiory Siergieja Patianina
ta Francisco Macíasa Nguemy (póź- 15 lutego 1969 konsulowi generalne- - zapewne w wyniku swojego twarde-
niej jednego z najbardziej krwawych, mu Hiszpanii, Jaime Abrisquecie, naka- go stanowiska - został także ogłoszo-
a  zarazem operetkowych dyktato- zano usunięcie flagi hiszpańskiej z pry- ny osobą niepożądaną, i wezwany do
rów Afryki) uniemożliwiał opuszcze- watnej rezydencji. Gdy ten się na to nie opuszczenia kraju. W  tym momen-
nie kraju innym, bardziej niezbędnym zgodził, został tydzień później ogłoszo- cie Hiszpanie utracili cierpliwość, pla-
urzędnikom (m.in. w ministerstwie fi- ny persona non grata. W efekcie Hisz- nując na 27 lutego operację zajęcia klu-
nansów czy urzędach podatkowych), panie wzmocnili ochronę konsulatu czowych punktów, czyli faktycznie
pomimo tego że jednocześnie im nie i 25 lutego przywrócili flagę na jej miej- - okupację Gwinei Równikowej. W od-
płacił. W efekcie doszło do faktyczne- sce. Tego samego dnia ambasador Hisz- powiedzi Nguema ogłosił stan wyjątko-
go zamrożenia działalności wielu gałę- panii Juan Durán-Lóriga udał się z wi- wy (w kraju doszło do rozruchów prze-
zi administracji państwowej. zytą do prezydenta Nguemy, po której ciw Hiszpanom, spośród których jeden
Korweta Villa de Bilbao w ujęciu burtowym z 1964 roku. Fotografia dobrze ukazuje rozmieszczenie nowego uzbrojenia oraz elektroniki na
okręcie.  Fot. zbiory Hartmuta Ehlersa

Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE 91

Hiszpańskie korwety typu „Atrevida”

Korweta Atrevida na początku lat 1970-tych. Fot. „Buques de la Armada Española. La ayuda Americana y el Programa de Modernizacion”
zginął), oraz ujawnił hiszpańskie pla- ciw zwolennikom rzekomego puczu. żej wspomniany Bonifacio Ondó Edu.
ny na forum ONZ, oskarżając Madryt Wkrótce zamordowani zostali m.in. mi- W efekcie Madryt zdecydował o ewa-
o próbę rekolonizacji. W efekcie Hisz- nister spraw zagranicznych Atanasio kuacji pozostających w Gwinei Hiszpa-
pania wstrzymała operację zbrojną. Ndongo, przewodniczący parlamentu nów - zarówno wojskowych, jak i  cy-
Na początku marca Nguema oskarżył Torao Sikara, minister informacji i tu- wilów - która została przeprowadzona
Hiszpanię o próbę obalenia jego rządu, rystyki Armando Balboa, ambasador zarówno drogą lotniczą, jak i morską.
rozpoczynając zarazem czystkę prze- przy ONZ Saturnino Ibongo, oraz wy- 23 marca do Gwinei dotarły skierowa-
Korwety typu „Atrevida” (pierwsza z lewej Nautilus), druga połowa lat 1960-tych. Fot. Internet

92 Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE

 Hiszpańskie korwety typu „Atrevida”

Princesa w jednym z hiszpańskich portów, 26 grudnia 1974 roku.  Fot. zbiory Hartmuta Ehlersa
ne do tej operacji krążownik Canarias, na do rezerwy, a już 2 sierpnia 1970 wy- modernizacji). W latach 70. (prawdo-
zbiornikowiec Teide oraz transportowce cofana ze służby. Przyczyną tego kro- podobnie wkrótce po wycofaniu, ale
Aragón i Castilla. Operację zakończono ku było z jednej strony zużycie okrętu może dopiero w latach 1978-79) okręt
5 kwietnia, po ewakuacji 6800 ludzi oraz w służbie kolonialnej, a z drugiej - prze- został złomowany w arsenale La Carra-
514 pojazdów. starzałość uzbrojenia (przypomnijmy ca w Kadyksie.
Korweta Descubierta po powrocie do tutaj - Descubierta jako jedyna z sze- Pozostałe pięć okrętów służyło w me-
Hiszpanii została faktycznie odstawio- ściu korwet nie uległa „amerykańskiej” tropolii, przez większość służby tworząc
Radziecki trawler rufowey Orfiej zatrzymany przez Princesę za nielegalne połowy na hiszpańskich wodach.  Fot. FleetPhoto.ru

Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE 93

Hiszpańskie korwety typu „Atrevida”
41. eskadrę korwet (41a escuadrilla de cor-
betas) z bazą w Kadyksie. Diana w kwiet-
niu 1971 weszła na brzeg w pobliżu wej-
ścia do bazy Rota - 2 sierpnia okręt zdjęto
i odholowano do portu, ale uszkodze-
nia okazały się na tyle poważne, że osta-
tecznie 10 lutego 1973 zadecydowano
o  skreśleniu korwety, która wkrótce
została złomowana w Kadyksie.
Pozostała czwórka została w latach
1977-1980 przebudowana (zdemonto-
wano uzbrojenie ZOP, w zamian mon-
tując podwójne działko 20 mm) na pa-
trolowce i  skierowana do ochrony
rybołówstwa na obszarze pomiędzy
Cieśniną Gibraltarską oraz Wyspami
Kanaryjskimi, bazując w  Las Palmas
lub oraz Kadyksie. Było to związane
z poszerzeniem tejże przez Hiszpanię
do 200 mil od wybrzeża i utworzeniem
w ramach Armada Española wydzielo-
nych do jej ochrony sił FUVIMAR (Fu-
erzas de Vigilancia Marítima). W  tej
roli okręty służyły już zresztą wcześniej
- np. 6 listopada 1974 Princesa prze-
chwyciła w pobliżu wyspy Gran Cana-
ria radziecki trawler Orfiej8 , poławia-
jący w  granicach hiszpańskiej strefy
wyłączności gospodarczej (EEZ).
Wieczorem 7 kwietnia 1975 dwie
hiszpańskie jednostki rybackie zosta-
ły aresztowane - rzekomo na wodach
międzynarodowych - przez marokań-
skie patrolowce9. Do ich odbicia skie-
rowano niszczyciel Lángara (eks-USS
Leary typu „Gearing”) oraz korwetę
Nautilus. Załodze niszczyciela udało
Patrolowiec Princesa w 1985 roku. 
94
się odzyskać trawler Liñeiros10, biorąc
przy tym do niewoli dwóch marokań-
skich marynarzy na jej pokładzie - nie
odważono się jednak zaatakować pa-
trolowca, na którym znajdowało się
ośmiu hiszpańskich rybaków. W mię-
dzyczasie Nautilus zrezygnował z od-
bicia drugiego trawlera (Noroeste11),
gdyż Marokańczycy grozili że w przy-
padku ataku zabiją szypra tejże. Osta-
tecznie ten niebezpieczny incydent
udało się załagodzić drogą dyploma-
tyczną - w  efekcie czego 10 kwietnia
Nautilus dokonał w Tangerze wymia-
ny marokańskich marynarzy na hisz-
pańskich rybaków oraz Noroeste, a na-
stępnie odprowadził tegoż do Kadyksu.
16 sierpnia 1978 Nautilus, wraz z nisz-
czycielem Méndez Núñez (eks-USS
O’Hare), wziął udział w  akcji osłony
jednostki rybackiej Tela, która znala-
zła się w pobliżu przylądka Leven pod
ostrzałem (z lądu) bojowników Fron-
tu Polisario (organizacji wyzwolenia
Sahary Zachodniej). Statek odprowa-
dzono do Las Palmas. 9 września tr. do
podobnego zdarzenia doszło z udzia-
łem czterech kutrów rybackich 8 Mm
na południe od przylądka Barbas - zo-
stały one obronione przez Nautilus, na
którego pokładzie udzielono pomocy
trzem zranionym w ostrzale rybakom.
Oficjalnie korwety przeklasyfikowa-
no na patrolowce dalekomorskie (pa-
trulleros de altura) we wrześniu 1980,
zarazem wymieniając numery burto-
we na serię PA (od 1986 P). Wszystkie
Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE
cztery okręty skreślono w latach 1991-
1992. Princesa została zatopiona jako
okręt-cel 17 listopada 1992 u wybrzeży
Galicji, podczas ćwiczeń „Sinkex-92”.
Natomiast pozostałe trzy eks-korwety
- Atrevida, Nautilus oraz Villa de Bil-
bao - wkrótce po wycofaniu oddano na
złom w stoczniach krajowych.
Bibliografia
Aguilera Alfredo, Elias Vicente, Buques de guerra
españoles 1885-1971, Madrid: San Martin, 1972.
Anco Alamillo Alejandro, Buques de la Armada
Española del siglo XX, Madrid: Museo Naval, 2008.
Coello Lillo Juan Luis, Buques de la Armada Española:
La ayuda americana y el programa de modernizacion,
Madrid: Aldaba, 1991.
„Combat Fleets of the World” 1976/77, 1978/79,
1982/83, 1986/87, 1988/89.
„Jane’s Fighting Ships” 1951/52, 1953/54, 1958/59,
1962/63, 1964/65-65/66, 1969/70, 1971/72-72/73.
1974/75-75/76, 1978/79-79/80, 1981/82-84/85, 1986/87,
1988/89-90/91, 1992/93.
„Les Flottes de Combat” 1952, 1970.
„Справочник по иностранным флотам” 1966, 1971.
„Weyers Flottentaschenbuch” 1986/87, 1990/91.
Internet: escoben.blogspot.com, www.todoavante.es,
www.navweaps.com.
8. Projekt 464, 3208 BRT, zbud. 1974 w NRD (Volks-
werft Stralsund), armator „Zapryba”, port macierzysty
Kaliningrad.
9. Autorowi nie udało się ustalić, jakie jednostki bra-
ły udział w incydencie po stronie marokańskiej. Króle-
stwo Maroka dysponowało wówczas trzema patrolowca-
mi francuskiej budowy: Lieutenant Riffi (zbud. 1964, 374
tony, 1x76 mm, 2x40 mm mm), El Bachir (1967, 154 t,
2x40 mm) oraz Es Sabiq (1958, 82 t, 2x20 mm).
10. 118 BRT, zbud. 1965 w Vigo.
11. 114 BRT, zbud. 1955 w Domayo.
Fot. zbiory Siergieja Patianina
Nr 153 (1/2019) • OKRĘTY WOJENNE

modyfikacja modernizacja MDAP (Atrevida od jako patrolowce OPV (Atrevida,

uzbrojenie planowane Descubierta w służbie (stan na ok.
Projekt №47C (1946) zatwierdzona 1960; Princesa, Nautilus, Diana i Princesa, Nautilus i Bilbao 1980-
w 1948-51 1965)
28.6.1953 Bilbao do 1979) 91/92)

standardowa 995, standardowa 997, standardowa 1031,

Wyporność lekka 770, standardowa 922, pełna 1042 t
pełna 1101 t pełna 1136 t pełna 1118 t
Wymiary: Długość całkowita 75,5 m, między pionami 68 m
Szerokość 10,2 m
Głębokość 5,2 m 4,08 m
Zanurzenie 2,98 m 3m
Napęd dwa silniki wysokoprężne Sulzer-Bazán 6MD/42-50, dwie śruby (średnica 1,94 m)
Moc normalna 3200, maksymalna 3520 KM
Prędkość maks. 18 w. 18,5 na próbach 18 w. 15-16 w.
Zasięg 8000 Mm/12 w., 3450/18 7530 Mm/12 w., 3265/18 8000 Mm/10 w.
Zapas paliwa 127 t 107 t 105 t
1 x I działo 76,2 mm L/50 Mk 26
1xI działo 105 mm L/45 SK C/32ge (kąt podniesienia 70°, zasięg 15 000 m, szybkostrzelność 15 strzałów na minutę, masa
(85°, 12 000 m, 20/min, 6 kg),
pocisku 24,2 kg, zapas 250 szt.)
system kierowania ogniem Mk 51 mod 3
1 x II działko 37 mm
Uzbrojenie: Artyleria 1 x I działko 37 mm 3 x I działka plot. 40 mm L/70 Bofors SP 48
L/83 SK C/30 (85°, 8500
L/83 4 x I działka plot. 40 4 x I działka 37 mm L/80 Bazán (zapas (90°, 12 000 m, 300/min, 2,4 kg)
m, 30/min, 2,1 kg)
mm Bofors 4000 szt.)
3 x IV działka plot. 20 3 x I działka 20 mm 1 x II działko 20 mm Oerlikon
-
mm Flakvierling 38 Flak 38 (55°, 2000 m, 1000/min)

Hiszpańskie korwety typu „Atrevida”

1 miotacz bomb
2 wyrzutnie bomb głębinowych 2 miotacze bomb głębinowych
głębinowych
4 wyrzutnie bomb głębinowych Vickers „Hedgehog” Mk 11 mod 0
Uzbrojenie ZOP „Hedgehog” uzbrojenie ZOP zdjęte
(zapas 60 szt.)
4 wbg Thornycroft dla 8 wyrzutni Mk 6 mod 2 i 2 zrzutnie Mk
2 zrzutnie bomb głębinowych
bg E/7 9 mod 0 dla bg Mk 9 mod 4
Miny możliwość przewozu 20 min EMC-II możliwość przewozu 16 min Vickers H.V możliwość przewozu, niewykorzystywana
radar rozpoznania nawodnego Raytheon SPS-5B
Radioelektronika brak sonar Asdic radar nawigacyjny Decca (od 1958) radar nawigacyjny Decca
sonar QHBa
132 ludzi (wt. 10 oficerów i 14
Załoga 115 ludzi 113 ludzi ok. 120 ludzi
podoficerów)
95
 Hiszpańskie korwety typu „Atrevida” (pierwsza z lewej Nautilus) w bazie morskiej w Palma de Mallorca na Balearach, podczas manewrów FOCA 61 w czerwcu 1961.
Fot. Alejandro Bernat/Fotos Antiguas de Mallorca

Nr 1/2019 (153) OKRĘTY WOJENNE

Magazyn miłośników spraw wojennomorskich
NR 1/2019 (153) styczeń-luty • Cena 30 zł (w tym 5% VAT)
Manewry Royal Navy w 1927 r.

Korwety typu „Atrevida”

www.okretywojenne.pl
Krążownik „Uruguay”

Cieśniny Kerczeńskiej
Incydent w rejonie