‫ا

ت ا   ا
ا  اور‬
‫‪Les ondes mecaniques progressives periodiques‬‬

‫‪ I‬ــ ا
 ا   ا
ا  اور‬
‫ا*)ط ا'&‪ 1 $%‬ا
ت ا‪ ,
-‬‬
‫ا را اب و ون 
   ‪:‬‬
‫ــ  "!     ‪:‬‬
‫ــ  "!    ن ‪Diapason‬‬
‫‪ 1‬ــ ه‪ 2‬ه‪ 0‬ا‪/‬ت دور
 ؟‬
‫ا‪ /‬ا‪     !"/‬دور
 و ‪ 67‬ا‪45‬ء‬
‫"‪ /8 !9‬ا‪   !"/‬ا‪ /‬ن ‪.‬‬
‫ا‪/‬ت ا; ت   ا ودور
 ‪.‬‬
‫@ن ا‪ 05‬ا?‪   2 2‬و> ا= ‪5‬ر
< ‪25‬‬
‫دوري ‪ B‬ا‪.  A‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪E‬رن  ا‪ /‬ا ا‪. 8;?/‬‬
‫ا‪ /‬ا‪   !"/‬ا‪ F‬ا‪    /‬ا‬
‫دور
 "‪ /‬ا‪ /‬ا‪   !"/‬ا‪ /‬ن ه‪  4‬ا‬
‫دور
  ‪@ .  %‬ن < ا‪ 05‬ه ‪!H‬رة ‪ H‬دا ز "‬
‫"‪. t  A8 !9‬‬
‫‪ 3‬ــ ‪ /8H‬أن زر ا?‪ 9‬ا@ ا اب ‪ L8H >!M‬ا‪ ، 0,5ms /‬أ‪ T9U‬ا‪S‬ور ‪T‬‬
‫‪  2‬ا‪ /‬ا; وا"‪ X‬دد ا‪ /‬ا; ا‪  !"/‬ا‪ /‬ن ‪.‬‬
‫* ا‪ /‬ا; ا‪   !"/‬ا‪ F‬ا‪T=2.0,5.10 -3s=10-3s : /‬‬
‫* ا‪ /‬ا‪  !"/‬ا‪ /‬ن ‪. T=2.10 -3s :‬‬
‫ ‪S T 4/9‬ور
 ا‪ /8 " A‬ا‪  /‬ا‪/‬ا ‪.‬‬
‫‪ II‬ــ ا
 ا   ا
ا  ا' ‪ %‬‬
‫‪ 1‬ــ ‪ 
/ 0&1,‬ا
ا  ا' ‪ %‬‬
‫ا*)ط ا'&‪ 2 $%‬ا
ت ا   ‪
6‬ل ا‪3%4‬‬
‫?ك ‪7a‬ة ‪ ^_ `?  S‬آ\ <"‪ 6‬دد ‪
. 100Hz‬ن و> ا= ‪5‬ر  ‪2!U‬‬
‫ ‪S5‬ود !‪ i‬أ‪ 
\" eh SU‬ا‪75‬ة ‪ L8H BM
/" ،‬اف ا  ‪ 4 4‬آ_س ‪ e‬ء‬
‫= ;ص ا‪. /‬‬
‫ ‪ 4 2/9‬ه‪ 0‬ا‪\ m‬ز آ\‪  L/9
4l‬ض ‪:‬‬
‫\ ز إو ‪S;
4‬ر و ‪n‬ت ‪S 4 
 lM‬د ز "  و ‪9‬و
 ‪ ، T e‬و
?ي ‪L8H‬‬
‫زر
‪ <  /‬و‪ >!M‬دد ا ‪n‬ت ‪. νe‬‬
‫ ‪4n‬ء ا‪ >q‬ا ا ض و ‪ >!n‬ادد ‪n 8 νe‬ت ‪ L8H‬أآ! ‪rUs  / /E‬‬
‫‪t uE‬هي ‪ 4 . 2!?8‬ه‪ e‬ا? دد ا ‪M‬ت ه دد ‪U‬آ ا?!‪. 2‬‬
‫ < ‪ /E‬دد ا ض ‪ νe+ε : νe /8 !9" s8E‬و ‪νe- ε‬‬
‫‪U xUs νe+ε‬آ ‪t‬ه
 ‪ L?" 67 4 2!?8 w‬ا ‪5‬ر ا‪. /‬‬
‫‪U xUs νe- ε‬آ ‪t‬ه
 ‪ 4 2!?8 w‬ا‪ L?"/‬ا‪/‬آ‪ L?"/ 6‬ا ‪5‬ر ا‪. /‬‬
‫ا‪78‬ر‬
‫‪ 1‬ــ آ‪ u‬ه ‪ 2a‬ا?!‪y 4 2‬ب ا ض ؟‬
‫ــ ‪ xUs‬أن ‪ 2a‬ا?!‪ y ، T!n 2‬وا‪، zM‬‬
 ‫‪ 2‬ــ‬
‫‪  . 2!?8‬أن ‪U‬آ آ‪  M  2‬ا?!‪ ، ! /9 2‬دده ‪9‬و دد ا‪75‬ة‬
‫ا‪A\/‬ة ‪.‬‬
‫ــ ‪
 S"H‬ن دد ا ض
‪9‬وي دد ‪U‬آ ا?!‪ 2‬أي دد ا‪t uE xUs S B!"/‬هي‬
‫‪. 2!?8‬‬
‫ا‪ e S B!"/‬ا دور
 دوره ‪، T‬أي أن ا‪S‬ا )‪ Y S=f(t‬دا ! "‪t  A8 !9‬‬
‫ ‪ 67‬ا‪45‬ء "‪ B/m !9‬ا"> ا‪
; . 2!?8 /"/‬ل أن ا
 ا
ا   ‪ %‬‬
‫‪: 0&1,‬‬
‫ا
 ا
ا  اور ا' ‪  %‬ه‪
 
A $‬ن ا;ار ا@ ?>‪ $‬ا;&ون ‪=/‬‬
‫دا  ‪. CA?D %E*/  %‬‬
‫‪ 2‬ــ اور ا?‪ A‬‬
‫‪ 
D‬ا
ا  ا' ‪  %‬دور ز‪E T M  A‬وي دور ا*‪ S J%‬إي أن ‪ .TM=TS‬وه‪O‬ا‬
‫اور ‪E TS‬وي دور ا
‪A‬ض ‪. Te‬‬
‫‪ 3‬ــ اور ا  ‬
‫ــ ا‪ \r 2 /
e!  25‬ا?!‪ 89 t r? 4 2‬ا?‪. 4‬‬
‫?‪
i‬ن ‪) y=f(x) 4! 2a L8H‬دا ! (‬
‫وا‪ \r 2 / 4‬ا?!‪ A/
. t r? 4 2‬ها ا‪/ L"?"/‬ور‬
‫‪
6 SE,   A‬ل ا
 و&‪ = ?A‬ب ‪λ‬‬
‫‪4‬ــ ‪
T/ 0&1,‬ل ا
‬
‫‪
6 $E‬ل ا
 ا‪ VE‬ا@‪C T; C / DU‬‬
‫‪ Y@ = C  A‬ا‪&4‬آ ‪ Y@ $V‬ا
‪ . WX‬و‪&1‬ف‬
‫آ‪
6 \O‬ل ا
 ‪ VE/‬ا‪ =1T;, $‬ا
‬
‫ا
ا  ا' ‪^_  %‬ل ‪A‬ة ز‪E,  *A‬وي دور ا
 ‪T‬‬
‫‪V‬‬
‫= ‪λ = V .T‬‬
‫‪ν‬‬
‫‪
6 : λ‬ل ا
 )‪(m‬‬
‫‪ c&8 : V‬ا)ر ا
 )‪(m/s‬‬
‫‪&, : ν‬دد ا
 )‪(Hz‬‬
‫‪ 1‬ــ ‪ 6E‬ا‪ M1M2 9/‬و ‪ M2M3‬و ‪M1M3‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪E‬رن ا?=ت ا=ه‪A‬از
 ‪. M3 ، M2 ، M 1 >"8‬‬
‫ه‪ 0‬ا"> \ ‪ 67‬ا?آ ‪ 67 4‬ا‪. `E‬‬
‫‪ 3‬ــ أآ‪ T‬ا‪9/‬ت ‪ M1M2‬و ‪ M2M3‬و ‪. λ =S M1M3‬‬
‫‪ M1M2=λ‬و ‪Μ1Μ3=2λ‬‬
‫;‪  H 7‬إذا آ ` ا‪ 9/‬ا‪ M   2;7 4‬و ‪ N‬‬
‫ا?!‪9 2‬وي ‪SH‬دا ?? ل ا‪ λ /‬أي أن‬
‫‪SN − SM = k λ‬‬ ‫*‪k ∈ N‬‬
‫ˆن ا" \‪A‬ان ‪ L8H‬ا‡ ‪ 4‬ار ‪.‬‬
‫وإذا آ ` ا‪ 9/‬ا‪    2;7 4‬ا?!‪ P 2‬و ‪M‬‬
‫‪9‬وي ‪SH‬دا د
 ";‪h u‬ل ا‪: /‬‬
‫‪(2k + 1)λ‬‬
‫= ‪SM − SP‬‬ ‫*‪k ∈ N‬‬
‫‪2‬‬
 ‫ˆن ا" \‪A‬ان ‪ L8H‬آ‪ 4 6‬ار ‪.‬‬
‫‪ III‬ــ ا‪&/i‬از ا'&‪h $%‬ه&ة ‪
g‬د ‪
A   A 
A‬ا   ‪ %‬‬
‫‪ 1‬ــ ا
 ا
ا  اا>& وا
 ا
ا  ا‪  ;E‬‬
‫أ ــ ا
 ا
ا  ا' ‪  %‬اا>&‬
‫‪ 1‬ــ درا ‪ : !
m‬ا‪ /‬ا‪/‬ا ‪ z L8H‬ا‪/‬ء‬
‫‪U 4‬ض ‪/8‬ت
?ي ‪ L8H‬ء ‪، `^ e/‬‬
‫ ?‪S‬ث ا ‪/9‬ر ;‪A\ 2‬از آ\‪U ، 4l‬آ‬
‫اه‪A‬از
 دا‪ /l‬أو ;  دده ‪ . 100Hz‬و‪7‬د
‬
‫= س ا‪ 9 /‬ا ‪ T‬ا? ض  ا‪4‬‬
‫
‪. \;/‬‬
‫‪ 1‬ــ ذا ‪y 4 xUs‬ب ا ض ؟‬
‫ ‪ z L8H xUs‬ا‪/‬ء ‪/‬ت دا‪S"H _5" 
l‬‬
‫رأس ا‪/9/‬ر و"‪ z L8H 5‬ا‪/‬ء ‪.‬‬
‫‪ "
S‬ت   ا ! ‪.‬‬
‫‪: j
4DA‬‬
‫_‪ m‬ا
 و‪1l‬ع ا
‬
‫• ‪ > B/U‬و> ا= ‪5‬ر ا‪/‬ا‪S‬ة ‪L8H‬‬
‫ ‪ 67‬ا‪S‬ا‪l‬ة \‪ . 8^/ 7 A‬ل أن‬
‫ه‪ 0‬ا"> "‪ 4/‬إ‪ >‹ 67 L‬ا‪/‬‬
‫و
‪ L/9‬ا‪ SM 9/‬ا‪/‬دي ‪>‹ L8H‬‬
‫ا‪a /‬ع ا‪ 0?" /‬ه "?‪L‬‬
‫ا ‪5‬ر ا‪/‬‬
‫ب ــ ا
 ا
ا  ا‪  ;E‬‬
‫‪U 4‬ض ‪/8‬ت
?ي ‪ L8H‬ء ‪S? ، `^ e/‬ث ا ‪ ?7‬أ ;‪A\ 8‬از‬
‫آ\‪U 4l‬آ اه‪A‬از
 دا‪ . /l‬و‪7‬د
 = س ا‪ 9 ، /‬ا ‪ T‬ا?ض  ‬
‫ا ;\ ‪.‬‬
‫ ‪ xUs‬أن ‪U‬آ ا;‪S? ?7‬ث ‪ z L8H‬ا‪/‬ء ‪/‬ت ‪ ، /9‬وها ?;‪ 2‬ا‬
‫ه‪ 0‬ا
 ‪ L8H‬ت ا ‪. /9‬‬
‫‹ط ا‪!H /‬رة ‪/9 H‬ت از
 ‪9 B‬ى ا;‪ ?7‬وأ‪ a‬ا‪ /‬از
 ‪/‬‬
‫"\ و‪/H‬د
 ‪‹ L8H‬ط ا‪. /‬‬
 ‫‪ 2‬ــ ‪j‬ه&ة ا‪
4‬د‬
‫‪ 2‬ــ ‪
g 1‬د ا
ت ا   ‪ pT8 SDc‬اء ‪
/‬ا‪& nU 4V T8‬ة‬
‫‪: /&',‬‬
‫ ‪ Bn‬رأ ‪U 4‬ض ا‪/‬ت ‪ ،‬و‪ L8H‬ا  وا‪SU‬ة ‪، 29 2a L8H ?7‬‬
‫ ‪/ 9‬دة ) ‪ E‬أو إ‪/8  (X"7‬ت ااردة ‪ .‬و ب ا;‪x? i? ?7‬‬
‫‪H /\" ?7‬ض ا‪ ?7‬ه ‪. ℓ‬‬
‫ ?‪S‬ث ‪ z L8H‬ا‪/‬ء ‪ ،‬ا ه‪A‬از ‪ /9  ،‬واردة از
 ‪ z9‬ا;‪. ?7‬‬

‫ ‪rUs‬ت‬
‫ا‪ 4‬ا‪q‬و‪xUs
. ℓ >> λ : S‬‬
‫‪ S"H‬إ‪M‬ءة ‪ z‬ا‪/‬ء  ض ‪>!M‬‬
‫‪ L8H‬دد ا ‪n‬ت ا‪uE \r 4‬‬
‫ا‪/‬ت ااردة ‪m  xUs ،‬ز‬
‫ا‪ ?7‬ا;<ة "‪ 5‬وراء‬
‫ا;‪ ?7‬ا?‪. A‬‬
‫‪  S‬ا ‪5‬ر ا‪/‬‬‫ا‪ّ ? ?7‬‬
‫ا‪ 4 /9/‬ا> ا  ‪L8H 4‬‬
‫‪H‬ض ا‪ . ?7‬ل إن ا‪ Tm? ?7‬ا‪ /‬ااردة ‪.‬‬
‫ا‪ 4‬ا‪ `? xUs ℓ ≈ λ :  7‬ا ض ‪  S ،‬دا‪ H 
l‬ا‪ /‬ا‪/9/‬‬
‫ااردة ‪9 L8H‬ى ا‪S! . ?7‬وا آ_ن‬
‫  دا‪ B!"   !" 
l‬وه‪S
4/‬‬
‫‪ 4‬ا‪ 4/9 : ?7‬ه‪ 0‬ا‪/‬‬
‫‪ 
/‬ا‪ 4‬ة وه‪ 0‬ا‪! m‬ز‬
‫‪j‬ه&ة ا‪
4‬د ‪.‬‬
‫‹ت ا‪ /‬ا‪S?/‬ة‬
‫* ا‪ uE‬ا‪r‬هي ‪ /8‬ااردة‬
‫وا‪S?/‬ة ?` ‪M‬ء ا ض ‪S
،‬ل ‪ L8H‬أن‬
‫\‪ 6 /‬ادد ‪. N‬‬
 ‫* و‪ /‬أ \‪5"
/‬ان ‪ 67 4‬ا> إذن \‪ H 67 /‬ا= ‪5‬ر ‪ C‬و‪67 /\8 4‬‬
‫‪h‬ل ا‪. λ /‬‬
‫‹‪: s‬‬
‫‪4‬ث ‪
g‬د ‪ 
A‬واردة ‪
EA SDc‬ى ‪; =r&c 4V‬رب ‪
6 3 D;/‬ل ا
‬
‫‪ 
D‬ا
اردة ‪.‬‬
‫‪ C 
D‬ا
اردة وا‪ 4‬ة @‪ c&8 Y‬ا‪)u‬ر ‪ c‬و@‪ Y‬ا&دد ‪ N‬و@‪
6 Y‬ل‬
‫ا
 ‪λ‬‬
‫‪ 2‬ــ ‪
g 2‬د ا
ت ا‪ ,
-‬‬
‫ ل ‪!= :‬ل ت وارد  ‹رج ‪mU‬ة‬
‫ > ا?‪m‬ة و
‪A‬ى ها إ‪U L‬د ا;ت ‪ S"H‬از‪ 0‬ا!ب ‪.‬‬
‫
?‪S‬ث ‪ 4‬ا\اء ‪U‬د ت  ا‪ n7q‬ذات ‪h‬ل ا‪
/‬رب ا‪λ ≈ 1m /‬‬
‫وا‪/‬ت ا; ا‪ /‬ذات ‪h‬ل ا‪
/‬رب ا‪9 L8H λ ≈ 1dm /9
S‬ى‬
‫ا‪?7‬ت ) ا!اب وا"ا‪. ( ... S‬‬
‫أ  ا‪ /‬ا; ا?دة ‪S?
s ،‬ث \ ‪U‬د ل أن ا ‪5‬ره ‪ . e‬ل ‪ ،‬ا‪/‬ت ق‬
‫ا; ذات ادد أآ!  ‪. 2.1014Hz‬‬
‫‪ 3‬ــ ‪j‬ه&ة ا‪%‬د ‪Phénomène de dispersion‬‬
‫‪: /&',‬‬
‫‪U 4‬ص ‪/8‬ت
?ي ‪ L8H‬ء ‪S? ، `^ e/‬ث ا ‪/9‬ر ;‪A\ 2‬از‬
‫آ\‪ 4l‬ذي دد ‪U >!n8 2E‬آ اه‪A‬از
 دا‪. /l‬‬
‫ ‪4n‬ء ‪ z‬ا‪/‬ء  ض ‪ >!n ،‬دد و ‪ L8H en‬دد
‪9‬وي دد ا\‪A‬از "?;‪L8H 2‬‬
‫‪t uE‬هي ‪/8‬ت ا‪/‬ا ا‪S‬ا‪. 
l‬‬
‫ ‪h 6‬ل ا‪ E u8q/ !9" λ /‬ادد ‪ N‬و ?‪ T9‬ا‪ H V H9‬ا ‪5‬ر ا‪/‬‬
‫‪ z L8H‬ا‪/‬ء ‪.‬‬
‫)‪N(Hz‬‬ ‫‪20,0‬‬ ‫‪25,0‬‬ ‫‪30,0‬‬ ‫‪35,0‬‬
‫)‪4λ(m‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3,6‬‬ ‫‪3,2‬‬ ‫‪2,8‬‬
‫)‪λ(m‬‬
‫)‪V(m/s‬‬

‫ا"ج ‪ :‬أن ‪ H V‬ا ‪5‬ر  ا ‪ z L8H‬ا‪/‬ء ‪ ‡8‬دد ‪ N‬و ه
‪9‬وي‬
‫دد ا‪ . B!"/‬ل أن ا> !‪S‬د ‪.‬‬
‫أ ‪@ 8‬وط ‪S! y‬دة ‪/8‬ت ‪:‬‬
‫• ا‪/‬ت ا; ‪ 4 20000Hz>N>20Hz‬ا\اء ‪ 4 ،‬ه‪ 0‬ا? ا\اء ‪S! y‬د \‪0‬‬
‫ا‪/‬ت ‪.‬‬
‫ ‪/8 !9" : t?8‬ت ا; ذات و‪ B‬أآ!
;!‪ z‬ا\اء ‪ 4‬ه‪ 0‬ا? !‪S‬د \ ‪.‬‬
‫ ‪ 67‬ا‪4 5‬ء "‪/8 !9‬ت ق ا; ‪.‬‬
‫ول ت ا‪ H X SH‬أن ا\اء و> !‪S‬د ‪/8‬ت ا; ذات و‪ B‬أآ! ‪ .‬ا;ت‬
‫ا‪ H9 5"
˜7q‬أ‪  2E‬ا;ت ا?د ‪.‬‬
‫• ‪t T8‬هة ا!‪S‬د دور أآ! ‪ 4‬ا!;
ت ‪.‬‬
‫ا‪/‬ت ا‪ ln‬أو ا!;
 ‪ H u8q‬ا‪/‬ت ا‪4\  /‬‬
‫"‪ 67" 5‬ا‪ 4 H9‬ا‪7‬اغ ‪.‬‬