Professional Documents
Culture Documents
Chuong 1 - Dai Cuong Ve Xac Suat
Chuong 1 - Dai Cuong Ve Xac Suat
Chú ý: Mọi biến cố ngẫu nhiên A đều được biểu diễn thành
tổng của một số biến cố sơ cấp nào đó. Các biến cố sơ cấp trong
tổng này gọi là các biến cố thuận lợi cho biến cố A.
Biến cố chắc chắn Ω là tổng của mọi biến cố sơ cấp có thể
(không gian các biến cố sơ cấp).
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 6
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Biến cố và quan hệ giữa các biến cố
Các phép toán của biến cố có tính chất giống các phép toán của
tập hợp:
A B A B , AB A B
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 7
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Biến cố và quan hệ giữa các biến cố
• Hệ đầy đủ
Hệ các biến cố 𝐴𝑖 , 𝑖 = 1 … 𝑛 được gọi là hệ đầy đủ nếu trong
mỗi phép thử nhất định 1 và chỉ 1 trong các biến cố 𝐴𝑖 xảy ra.
A1 An
Ai Aj
Chú ý: 𝐴, 𝐴 luôn tạo thành hệ đầy đủ.
Ví dụ: Tung một con xúc xắc.
Biến cố 𝐴𝑖 = xuất hiện mặt i chấm.
Biến cố B = xuất hiện mặt chấm lẻ.
Khi đó:
𝐴1 , … , 𝐴6 : hệ đầy đủ.
𝐴2 , 𝐴4 , 𝐴6 , 𝐵: hệ đầy đủ.
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 8
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Các định nghĩa xác suất
1. Định nghĩa cổ điển
Giả sử phép thử có n biến cố đồng khả năng có thể xảy ra. Trong
đó có m biến cố đồng khả năng thuận lợi cho biến cố A. Khi đó:
m Số trường hợp thuận lợi cho A.
P A
n Số trường hợp có thể xảy ra khi thực hiện phép thử.
Ví dụ: Trong 1 hộp có 6 bi trắng, 4 bi đen. Lấy ngẫu nhiên ra 5
bi. Tính xác suất để lấy được đúng 3 bi trắng.
C63 C42
P ( A) 5 (phân bố siêu bội).
C10
Ví dụ: Có 10 người lên ngẫu nhiên 5 toa tàu. Tính xác suất để
toa thứ nhất không có người lên. 10
4
P ( A) 10
5
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 9
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Các định nghĩa xác suất
0 P ( A) 1
P () 1, P() 0
Tính chất của xác suất:
P ( A) P ( A) 1
P ( A) P ( AB) P ( AB )
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 11
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Nguyên lý xác suất lớn, nhỏ
Nguyên lý xác suất lớn:
Nếu 1 biến cố có xác suất rất lớn, thực tế ta có thể cho rằng trong
1 phép thử biến cố đó sẽ xảy ra.
Mức xác suất đủ lớn gọi là độ tin cậy.
Nguyên lý xác suất lớn là cơ sở của phương pháp ước lượng bằng
khoảng tin cậy.
Nguyên lý xác suất nhỏ:
Nếu 1 biến cố có xác suất rất nhỏ, thực tế ta có thể cho rằng trong
1 phép thử biến cố đó sẽ không xảy ra.
Mức xác suất đủ nhỏ gọi là mức ý nghĩa.
Nguyên lý xác suất nhỏ là cơ sở của phương pháp kiểm định giả
thiết thống kê.
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 12
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Công thức cộng xác suất:
P( A B ) P ( A) P ( B ) P ( AB )
Chứng minh: A B AB AB AB
P ( A B ) P ( AB AB AB )
P ( AB ) P ( AB) P ( AB) (tổng các biến cố xung khắc)
P ( AB ) P ( AB) P ( AB) P ( AB) P ( AB)
P ( A) P ( B ) P ( AB)
P ( A B C ) P ( A) P ( B ) P (C )
P ( AB) P ( BC ) P (CA) P ( ABC )
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 13
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Ví dụ: Có 3 bức thư bỏ ngẫu nhiên vào 3 phong bì có đề sẵn địa
chỉ. Tính xác suất để có ít nhất 1 bức thư đúng địa chỉ.
P ABC P A BC P B C P C
Tính chất: A, B độc lập P AB P A P B
P AB P B P A B
Hệ quả: P B A
P A P A
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 16
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Chú ý: Khi cố định B thì P A B có tất cả các tính chất của xác
suất thông thường.
Ví dụ: P A B 1 P A B
P A1 A2 B P A1 B P A2 B P A1 A2 B
Ví dụ: Giả sử các biến cố A, B có xác suất:
P A 2 / 5, P B 1 / 3, P AB 1 / 6
Tính: P A B , P A B , P AB , P B A
P AB 1 / 6 1
P A B
P B 1/ 3 2
17
P A B P A P B P AB
30
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 17
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
P AB P A P B A P A 1 P B A
P AB 2 1 7
P A 1 P A P AB
P A 5 6 30
P AB P B P A B
P B A 1 P B A 1 P A
1
P A
P B 1 P A B 13
1
P A 18
P C1C2 P C1 P C2 C1
P C1C2
P C1 1 P C2 C1 P C1 1
P C1
0.1
0.2 1 0.1
0.2
Tương tự ta có: P C2C1 0.3
Do đó: P C 0.1 0.3 0.4
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 20
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Ví dụ: Một hộp bi chứa 4 bi trắng, 3 bi vàng và 1 bi xanh. Lấy
lần lượt (không hoàn lại) từ hộp ra 2 bi. Tính xác suất để lấy
được 1 bi trắng và 1 bi vàng.
Giải: Biểu diễn bài toán qua sơ đồ cây:
T
T 3/7 V
Do đó, xác suất để lấy được 1/2 X
1 bi trắng và 1 bi vàng: 4/7 T
3/8
1 3 3 4 3 T+V+X V V
X
2 7 8 7 7
T
X V
X
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 21
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Ví dụ: Một hộp bi chứa 4 bi trắng, 3 bi vàng và 1 bi xanh. Lấy
lần lượt (không hoàn lại) từ hộp ra 2 bi. Tính xác suất để lấy
được 1 bi trắng và 1 bi vàng.
P TV P VT P T P V T P V P T V
1 3 3 4 3
2 7 8 7 7
A B P AB P A 0.25
P B 1 P B 1 0.25 0.75
P AB 1
P A B
P B 3
P HBk P Bk P H Bk
P Bk H n
PH
P Bi P H Bi
i 1
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 28
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Ví dụ: Có 2 hộp bi cùng cỡ, hộp 1 chứa 4 bi trắng và 6 bi xanh,
hộp 2 chứa 5 bi trắng và 7 bi xanh. Lấy ngẫu nhiên 1 hộp, từ hộp
đó lấy ngẫu nhiên 1 bi thì được bi trắng. Tìm xác suất để viên bi
tiếp theo, cũng lấy từ hộp trên ra là bi trắng.
Giải: H1 = lấy được hộp 1; H2 = lấy được hộp 2.
Suy ra H1, H2 tạo thành hệ đầy đủ.
P H1 P H 2 0.5
A = lấy được bi trắng ở lần 1.
P B A ?
B = lấy được bi trắng ở lần 2.
P H P HA P HB P HC
P A P H A P B P H B P C P H C
0.2 0.02 0.3 0.03 0.5 0.01 0.018
P AH P A P H A 0.2 0.02
P A H 0.2222
PH PH 0.018
P B P BA1 P BA2 P A1 P B A1 P A2 P B A2
1 5 3 6 97
4 8 4 10 160
P BA1 P A1 P B A1
P A1 B
P B P B
1 5 160 26
4 8 97 97
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 34
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Ví dụ: Trong số bệnh nhân ở 1 bệnh viện có 50% điều trị bệnh A,
30% điều trị bệnh B, 20% điều trị bệnh C. Xác suất để chữa khỏi
các bệnh A, B, C tương ứng là 0.7, 0.8, 0.9. Tính tỷ lệ bệnh nhân
được chữa khỏi bệnh A trong tổng số bệnh nhân đã được chữa
khỏi bệnh.
Giải: A, B, C = bệnh nhân điều trị các bệnh A, B, C.
H = bệnh nhân được chữa khỏi bệnh.
A, B, C tạo thành hệ đầy đủ.
P H P HA P HB P HC
P A P H A P B P H B P C P H C
0.5 0.7 0.3 0.8 0.2 0.9 0.77
P AH P A P H A 0.5 0.7
P A H 0.4545
PH PH 0.77
Xét nghiệm cho kết quả âm tính, xác suất bệnh nhân mắc bệnh A:
P AH P A P H A
P AH PH
1 PH
P A 1 P H A 0.3 0.8
0.453
1 PH 0.53
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 38
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Ví dụ: Một hộp có 4 sản phẩm tốt và 2 sản phẩm xấu. Lấy ngẫu
nhiên lần lượt từ hộp ra 2 sản phẩm. Biết rằng sản phẩm lấy ra ở
lần thứ 2 là sản phẩm tốt. Tính xác suất để sản phẩm lấy ra ở lần
thứ 1 cũng là sản phẩm tốt.
3/5 Tốt
Tốt
4/6
Xấu
Xấu
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 39
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Giải: A = lấy lần 1 được sản phẩm tốt.
B = lấy lần 2 được sản phẩm tốt.
𝐴, 𝐴 tạo thành hệ đầy đủ.
Ta có: P A , P A
2 1
3 3
P B A , P B A
3
5
4
5
P B P BA P BA P A P B A P A P B A
2
3
P AB P A P B A 2 3
P A B 0.6
P B P B 5 2
TS. Nguyễn Văn Quang
08-Sep-20 40
Đại học Công nghệ - ĐHQGHN
Một số công thức tính xác suất
Pn k Cnk p k q n k ; q 1 p ; k 0, ,n
P k 3 P5 3 P5 4 P5 5
C53 0.23 0.82 C54 0.24 0.8 0.25
0.058