2.1.6. Cephalaria tchihatchewii Boiss.

Türünün Botanik Özellikleri

Tür: [Türkiye. B8 Erzurum] Ermenistan: inter origines fl. Araxis et radicem borealem

jugi Bingoeldagh (mons Mille Lacuum)

Çok yıllık, dik, sağlam, 1,3 m boyuna kadar uzayabilen bir bitkidir. Gövdesi çizgili, alt

tarafı seyrek setoz-hispid (kılsı-sert tüylü) ve üst tarafı tüysüzdür. Yapraklar otsu, alt

kısımdaki yapraklar lirat (kemansı şekilde fakat her iki yanda tabana doğru küçülen

lopları bulunan) pinnatisekt, 14-30 x 5-10 cm ölçülerinde 9-13 tane lanseolattan oblong-

lanseolata doğru kayıcı bir bölüm, tam veya düzensiz dentat bir bölüm, tepesi sivri, yan

bölümler, 2-5 x 0.5-2.2 cm ölçülerinde tamamen yoğun uzun sert tüylü, uç bölümler yan

bölümlerden daha büyük ve 5.5-14 x 2-4.5 cm ölçülerinde, lanseolat veya ovat-

lanseolat, tamamen seyrek kısa sert tüylü uç bölüm; 5.5-13 x 2.3-8 cm ölçülerinde 8-13

tane pinnatisect, lanseolattan ovat- lanseolata doğru gövde yaprakları; lanseolattan

şeritsi-lanseolata doğru olan bölüm, yukarı kısmı seyrek tüylü, kenarları yoğun sert

tüylü, alt kısmı tüysüz, 1.3-5 x 0.2-1.8 cm ölçülerinde, tam veya dentat yan kısım, tepesi

sivri veya akuminat, uç bölümler yan bölümlerden daha büyük ve 0.7-6 x 0.2-2 cm

ölçülerinde, dentat, uçları sivri; üst yapraklar basit, sapsız, şeritsi veya şeritsi-lanseolat,

4-10 x 1-3 mm ölçülerinde tamamen seyrek tüylüdür. Kapitula küremsi, çiçekte 2-3cm

çapında, meyvede 1-2cm çapında ve parlaktır. İnvolukrumdaki brakteler 4-9 x 2.5-6

mm ölçülerinde oval veya dikdörtgenimsi ovat, sırtı ile ucu siyahımsı veya tamamen

siyahımsı, sırtında yumuşak kısa tüyler, kenarlarında hem uzun hem kısa tüyler, uç

kısımları geniş; kapitulum üzerindeki brakteler, 8-12 x 2-3.5 mm ölçülerinde

dikdörtgen, sırt ve taban saman rengi, tepe kısa akuminat ve siyah, sırt yumuşak tüylü

ve kenarlar kirpiksidir. Kaliks, 3mm çapında, kupuliform(kadeh şeklinde), çok sayıda

düzensiz ikili dişe sahiptir. Korolla 9-18 mm uzunluğunda, sarı veya kükürt sarısı

renginde ve dışarıdan bastırılmış yumuşak dik ve uzunca tüylüdür. 4 köşeli, yumuşak

dik tüylü meyvede, 8-12 mm uzunlukta involusel ve tepesinde 4 uzun, 4 kısa diş

bulunur. Kısa dişler 1mm, uzun dişler 2.5 mm uzunluğundadır.3, 6

Habitat: 1500-2000 m rakım, kayalık yamaçlar ve taşlı nehir kıyıları3

Türün Yeryüzündeki Dağılımı: İran-Turan bölgesi, Türkiye (Orta ve Doğu Anadolu),

Kuzey-Batı İran, Ermenistan ve Kafkasya3

Cephalaria tchihatchewii Boiss. türü için literatüre bakıldığında, yapılmış olan izolasyon

ve biyoaktivite çalışmalarının sınırlı olduğu görülmüştür. Yapılmış olan izolasyon

çalışmalarının sonucu olarak türün flavonoid ve triterpen saponinlerce zengin olduğu

bulunmuştur. Türün biyoaktivitesi üzerine yorumun yapılabilmesi için literatürde

bulunan çalışmalar yeterli değildir. Daha net yorumların yapılabilmesi için daha ileri in

vitro ve in vivo çalışmalara ihtiyaç vardır.