10/30/2021

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

Διάλεξη 3η
Τα Συστήματα στις Τηλεπικοινωνίες
Αθανάσιος Κανάτας
Καθηγητής Παν/μίου Πειραιώς

Δομή της παρουσίασης
2

 Τα Συστήματα στις Τηλεπικοινωνίες ‐ Ορισμοί
Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

 Κατηγορίες Συστημάτων
 ΓΧΑ Συστήματα
 Κρουστική Απόκριση Συστημάτων
 Συνέλιξη και Ιδιότητες Συνέλιξης
 Συνελικτικό Ολοκλήρωμα και Άθροισμα
 Διασύνδεση Συστημάτων
 Αυτοσυσχέτιση
 Ετεροσυσχέτιση

1
 10/30/2021

3 Ορισμοί

Συστήματα
4

 Στις τηλεπικοινωνίες ως σύστημα ορίζεται ένας 
νόμος, μια συναρτησιακή σχέση, μέσω της οποίας 
συνδέεται η έξοδος (απόκριση) y(t) με την είσοδο 
x(t) (διέγερση) του συστήματος.
y  t     x  t  

 Προσοχή : Η έξοδος πρέπει να είναι μοναδικά 
ορισμένη για κάθε επιτρεπτό σήμα εισόδου.
4

2
 10/30/2021

Συστήματα
5

 Ένα σύστημα χαρακτηρίζεται από:
 Το μετασχηματισμό Γ, δηλαδή τη λειτουργία που 
εφαρμόζει στο σήμα εισόδου
 Το σύνολο Χ, των επιτρεπτών σημάτων εισόδου.

 Πολλές φορές ο χώρος Χ, καθορίζεται από το 
μετασχηματισμό του συστήματος και δεν δίνεται 
ρητά, π.χ. ο διαφοριστής
d
y  t     x  t    x t 
dt

Ανάλυση – Σύνθεση Συστημάτων
6

 Ανάλυση Συστήματος : αφορά στον προσδιορισμό 
της απόκρισης για δεδομένη διέγερση.
 Δεδομένα το σύστημα και το σήμα εισόδου, 
ζητούμενο το σήμα εξόδου.
 Σύνθεση Συστήματος : αφορά στον προσδιορισμό 
του συστήματος από την απόκριση που 
παρουσιάζει σε δεδομένη διέγερση.
 Δεδομένα το σήμα εισόδου και το σήμα εξόδου, 
ζητούμενα τα «συστατικά» του συστήματος.

3
 10/30/2021

Κατηγορίες Συστημάτων
7

 Συστήματα Συνεχούς (Διακριτού) Χρόνου : τα 
συστήματα που δέχονται ως είσοδο και παράγουν 
ως έξοδο, σήματα συνεχούς (διακριτού) χρόνου.
 Συμβολισμός Συστημάτων Διακριτού Χρόνου :

y  n     x  n 

 Παράδειγμα ο διαφοριστής διακριτού χρόνου

y  n   x  n   x  n  1

Συστήματα Με ή Χωρίς Μνήμη
8

 Συστήματα Χωρίς Μνήμη : όταν η έξοδος σε κάθε 
χρονική στιγμή t εξαρτάται μόνο από την τιμή της 
εισόδου στην ίδια χρονική στιγμή, π.χ.

y  t   ax 2  t   bx  t 
 Συστήματα Με Μνήμη (ή Δυναμικά Συστήματα) : 
όταν η έξοδος εξαρτάται και από τις 
προηγούμενες τιμές της εισόδου, π.χ.

y  n   x  n  1 y  n   a x k 
k
k 

4
 10/30/2021

Γραμμικά και Μη Γραμμικά Συστήματα
9

 Γραμμικό Σύστημα : αν ικανοποιεί την ιδιότητα 
της υπέρθεσης, δηλαδή η απόκριση σε ένα 
γραμμικό συνδυασμό εισόδων είναι ο γραμμικός 
συνδυασμός των αποκρίσεων στις αντίστοιχες 
εισόδους

  ax1  t   bx2  t    a  x1  t    b  x2  t  
 ay1  t   by2  t 

 Μη γραμμικό σύστημα : όποιο δεν ικανοποιεί την 
παραπάνω ιδιότητα
9

Γραμμικό Σύστημα
10

 Απεικόνιση της ιδιότητας της γραμμικότητας

Γ[∙] y  t  Γ[∙]
  x1  t    x2  t  

Γ[∙]
y  t      x1  t       x2  t  
  y1  t    y2  t 
Γ[∙]

10

5
 10/30/2021

Γραμμικά και Μη Γραμμικά Συστήματα
11

 Ο διαφοριστής είναι γραμμικό σύστημα
d
 x1  t    x2  t    ax1'  t    x2'  t    y1  t    y2  t 
dt
 Αντίθετα το σύστημα y  t   x 2  t 

  2 x  t    4 x 2  t   2 x 2  t   2  x  t  

 και το y  t   x  t 

   x  t    x  t    x  t     x  t  

11

Χρονικά Αμετάβλητα Συστήματα
12

 Χρονικά Αμετάβλητο : αν η σχέση εισόδου –
εξόδου δεν αλλάζει με το χρόνο, δηλαδή αν και 
μόνο αν για κάθε x(t) και για όλες τις τιμές to, η 
απόκρισή του στο σήμα x(t- to) είναι η y(t- to)

y  t  to     x  t  to  

 Δηλαδή μια καθυστερημένη έκδοση ενός σήματος 
εισόδου συνεπάγεται μια καθυστερημένη έκδοση 
του σήματος εξόδου.

12

6
 10/30/2021

Χρονικά Αμετάβλητα Συστήματα
13

13

Χρονικά Μεταβαλλόμενα Συστήματα
14

14

7
 10/30/2021

Παραδείγματα
15

 Ο διαφοριστής Χρονικά Αμετάβλητο Σύστημα

d
x  t  to   x   t  t  t  t  y  t  to 
dt o

 Ο διαμορφωτής Χρονικά Μεταβαλλόμενο

y  t   x  t  cos  2 f ot 

x  t  to  cos  2 f ot   y  t  to 

15

Αιτιοκρατικά και Μη Συστήματα
16

 Αιτιοκρατικό Σύστημα : αν η έξοδός του σε μια 
χρονική στιγμή to εξαρτάται από την είσοδο σε 
χρονικές στιγμές πριν την to, δηλ.

y  to     x  t  : t  to 

 Μη Αιτιοκρατικό Σύστημα : αν η έξοδός του τη 
χρονική στιγμή to εξαρτάται από τιμές της εισόδου 
μετά την χρονική στιγμή to.
 Απαντώνται σε περιπτώσεις επεξεργασίας των 
σημάτων σε μη πραγματικό χρόνο.
16

8
 10/30/2021

Ευσταθή & Ασταθή Συστήματα
17

 Ευσταθές Σύστημα : όταν για κάθε απολύτως 
φραγμένη είσοδο, παρουσιάζει επίσης απολύτως 
φραγμένη έξοδο, δηλαδή όταν 

x t   kx
ισχύει
y t   k y

Ασταθές Σύστημα : αν η έξοδος δεν είναι 
φραγμένη

17

Κρουστική Απόκριση Συστημάτων
18

 Η απόκριση ενός συστήματος όταν στην είσοδο 
θέσουμε την μοναδιαία κρουστική συνάρτηση τη 
χρονική στιγμή t=0.
 Συνεχούς Χρόνου

h  t   y  t     x  t       t  

 Διακριτού Χρόνου h  n      n 

 Παράδειγμα η κρουστική απόκριση του ολοκληρωτή
t
h t       d  u  t 


18

9
 10/30/2021

Κρουστική Απόκριση ΓΧΑ Συστημάτων
19

 Αν εφαρμόσουμε τη δ(t) τη χρονική στιγμή τ, δηλ. δ(t-τ)


h  t ,   h  t        t    

 ΠΡΟΣΟΧΗ : Με τη μεταβλητή τ αναφερόμαστε στη 

χρονική στιγμή που εφαρμόζουμε τη διέγερση στο 
σύστημα. Με τη μεταβλητή t αναφερόμαστε στη χρονική 
στιγμή που παρατηρούμε την έξοδο του συστήματος. Άρα 
ο χρόνος (t-τ) αποτελεί τη μνήμη του συστήματος. Γενικά 
για ένα όχι κατ’ ανάγκη Αμετάβλητο σύστημα ο 
συμβολισμός h(t,τ) σημαίνει εξάρτηση και από τις δύο 
μεταβλητές.

19

Κρουστική Απόκριση ΓΧΑ Συστήματος
20

 t2   2  t1  1 
20

10
 10/30/2021

Κρουστική Απόκριση Χρονικά 
Μεταβαλλόμενου Συστήματος
21

21

Συνέλιξη
22

 Η Συνέλιξη (convolution) δύο σημάτων ορίζεται :

y  t   x1  t   x2  t    x   x  t    d
1 2


 Ιδιότητες της Συνέλιξης
x1  t   x2  t   x2  t   x1  t  Αντιμεταθετική
x1  t    x2  t   x3  t     x1  t   x2  t    x3  t  Προσεταιριστική

x1  t    x2  t   x3  t     x1  t   x2  t     x1  t   x3  t  
Επιμεριστική

22

11
 10/30/2021

Γραφική Απεικόνιση Συνέλιξης
23


y  t1    x   x  t
1 2 1    d


23

Παράδειγμα Συνέλιξης
24

 Υπολογίστε την αυτοσυνέλιξη του τετραγωνικού 
παλμού

   t     t  

24

12
 10/30/2021

Παράδειγμα Συνέλιξης
25

25

Παράδειγμα Συνέλιξης
26

t 1/ 2
 t    t  
t 1/ 2

1/ 2
d   1/ 2
 t 1 1  t  0

1/ 2
 t    t    0  t 1
1/ 2
d   t 1/ 2
 1 t
t 1/ 2

t  1 1  t  0

  t   1  t 0  t 1
0 αλλού

1  t t 1

0 αλλού

26

13
 10/30/2021

Συνέλιξη με τη Μοναδιαία Κρουστική
27


x t   t    x     t    d

  t     t  
  x      t  d


 x t 

27

Συνελικτικό Ολοκλήρωμα για ΓΧΑ 
Συστήματα
28

 
y  t     x  t       x     t    d 
  
 
  x      t    d


  Κάθε χρονική στιγμή η 
  x   h  t    d έξοδος είναι η σωρευτική 
 αλληλεπίδραση της 
 x t   h t  εισόδου με την κρουστική 
απόκριση

28

14
 10/30/2021

Παράδειγμα 
29

 Θεωρούμε ΓΧΑ σύστημα με κρουστική 
απόκριση h(t) και σήμα εισόδου

x  t   Ae
j  2 f o t  


j  2 f o  t    
y t    h   Ae d



 h   e
j j 2 f o t  j 2 f o
 Ae e d


29

Παράδειγμα 
30


j H  fo 
H  fo   H  fo  e   h   e
 j 2 f o
d


y  t   A H  fo  e

j 2 f o t   H  f o  

 Άρα η απόκριση του συστήματος είναι ένα άλλο 
μιγαδικό εκθετικό της ίδιας συχνότητας, με πλάτος και 
φάση μετατοπισμένες.
 Τα μιγαδικά εκθετικά καλούνται ΙΔΙΟΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
των ΓΧΑ Συστημάτων

30

15
 10/30/2021

Συνελικτικό Άθροισμα για ΓΧΑ Συστήματα
31

 Οποιοδήποτε σήμα διακριτού χρόνου μπορεί να 

γραφεί :
x  n   x  k   n  k 
k 

 Για Χρονικά Αμετάβλητα Συστήματα ισχύει
h  n  k      n  k 

Άρα   
y  n     x  n      x  k    n  k 


 k  
 
  x  k     n  k    x  k  h  n  k 
k  k 

31

Σειριακή Διασύνδεση Συστημάτων
32

y  t    2  x2  t  
  2 1  x1  t   

y  t   x1  t    h1  t   h2  t  
  x1  t   h1  t    h2  t 
 x2  t   h2  t 

32

16
 10/30/2021

Παράλληλη Διασύνδεση Συστημάτων
33

y  t   1  x  t     2  x  t  
 y1  t   y2  t 

y  t   x  t    h1  t   h2  t     x  t   h1  t     x  t   h2  t  
 y1  t   y2  t 

33

Αυτοσυσχέτιση
34

 Παρέχει ένα μέτρο της ομοιότητας ή της συμφωνίας 
(συνάφειας) ενός σήματος και ενός αντιγράφου του, 
καθυστερημένου κατά μια μεταβλητή ποσότητα.
 Ορίζεται ως συνάρτηση της μεταβλητής 
καθυστέρησης, Rx(τ).
 Η καθυστέρηση παίζει το ρόλο μιας παραμέτρου 
αναζήτησης ή σάρωσης.
 Διακρίνουμε Αυτοσυσχέτιση για Σήματα Συνεχούς 
Χρόνου και Σήματα Διακριτού Χρόνου.
 Επιπλέον σε κάθε κατηγορία διακρίνουμε 
Αυτοσυσχέτιση Σημάτων Ενέργειας και Περιοδικών 
Σημάτων.
34

17
 10/30/2021

Αυτοσυσχέτιση Σημάτων Συνεχούς Χρόνου
35

 Αυτοσυχέτιση Σημάτων Ενέργειας

Rx     x  t  x  t    dt
*



 Είναι γενικά μιγαδική αν x(t) είναι μιγαδικό
 Μπορούμε επίσης να γράψουμε

Rx     x  t    x  t  dt
*



35

Σχέση Αυτοσυσχέτισης & Αυτοσυνέλιξης
36

 Η αυτοσυνέλιξη γράφεται

y t   x t   x t    x   x  t    d

 Συνάρτηση της μεταβλητής t.
 Η συνέλιξη γενικά χρησιμοποιείται για να 
εκφράσουμε την έξοδο ενός συστήματος με βάση το 
σήμα εισόδου που εφαρμόστηκε τη χρονική στιγμή τ,
και της κρουστικής απόκρισης.
 Στην αυτοσυσχέτιση μας ενδιαφέρει η συνάφεια δύο 
σημάτων που το ένα είναι χρονικά μετατοπισμένο 
αντίγραφο του άλλου κατά τ, ολοκληρώνοντας σε όλη 
τη διάρκεια, t, του σήματος.
36

18
 10/30/2021

Γραφική Αναπαράσταση Αυτοσυσχέτισης
37

37

Ιδιότητες Αυτοσυσχέτισης
38

 Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης παρουσιάζει συζυγή 
συμμετρία, δηλαδή

Rx    Rx*   
Re  Rx     Re  Rx    
Im  Rx      Im  Rx    

38

19
 10/30/2021

Ιδιότητες Αυτοσυσχέτισης
39

 Η τιμή της αυτοσυσχέτισης στο 0 ισούται με την 
ενέργεια του σήματος

Rx  0   x  t  dt
2



 Η μέγιστη τιμή της συνάρτησης αυτοσυσχέτισης
προκύπτει για τ=0

Rx    Rx  0  

39

Συνάρτηση Αυτοσυσχέτισης Περιοδικών 
Σημάτων
40

 Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης ενός περιοδικού σήματος 
υπολογίζεται στη διάρκεια μιας περιόδου, δηλαδή
To / 2
1
Rx     x  t  x  t    dt
*

To To / 2

 Η τιμή στο 0 είναι η μέση ισχύς του σήματος
To / 2
1
Rx  0   x  t  dt
2

To 
To / 2

 Ισχύει Rx p    Rx p   nTo  n  1, 2,...

40

20
 10/30/2021

Αυτοσυσχέτιση Σημάτων Διακριτού Χρόνου
41

 Για σήματα ενέργειας ισχύει
 
rx l    x  n x  n  l    x  n  l  x  n
* *

n  n 
 Για αιτιοκρατικά σήματα μήκους Ν
N  l 1
rx l    x  n x  n  l *

n 0
 Αν το σήμα x[n] είναι περιοδικό με περίοδο Ν

1 N 1
rx l    x  n  x*  n  l 

N n 0είναι ένα περιοδικό σήμα διακριτού 
Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης
χρόνου με περίοδο Ν.

41

Ετεροσυσχέτιση Σημάτων Συνεχούς Χρόνου
42

 Δίνει το μέτρο της συνάφειας (ομοιότητας) ενός 
σήματος με ένα χρονικά μετατοπισμένο αντίγραφο 
ενός άλλου σήματος.
 Ετεροσυσχέτιση Σημάτων Ενέργειας

Rxy     x  t  y*  t    dt


Ryx     y  t  x  t    dt
*



42

21
 10/30/2021

Ιδιότητες Ετεροσυσχέτισης
43

 Αντίθετα με τη συνέλιξη, στην ετεροσυσχέτιση δεν 
ισχύει η αντιμεταθετική ιδιότητα
Rxy    Ryx  

R*yx     Rxy  
 Ισχύει

 Δύο σήματα ενέργειας θεωρούνται ορθογώνια σε όλο 
το χρονικό διάστημα, αν

Rxy  0    x  t  y  t  dt  0




43

Ετεροσυσχέτιση Περιοδικών Σημάτων
44

 Η ετεροσυσχέτιση δύο περιοδικών σημάτων με 
περίοδο Το, είναι επίσης περιοδική με την ίδια 
περίοδο και ορίζεται ως εξής
To / 2
1
Rxy     x  t  y  t    dt
*

To To / 2

44

22
 10/30/2021

Ετεροσυσχέτιση Σημάτων Διακριτού 
Χρόνου
45

 Ετεροσυσχέτιση Σημάτων Ενέργειας
 
rxy l    x  n y*  n  l    x  n  l  y  n *

n  n 

 Για αιτιοκρατικά σήματα μήκους Ν ισχύει
N  l 1
rxy l    x  n y  n  l 
*

n0

 Αν τα σήματα x[n], y[n] είναι περιοδικά με περίοδο Ν

N 1
1
rxy l    x  n y  n  l 
*

N n 0

45

Ανισότητα Cauchy‐Schwarz
46

b b b b
2 2
g1  t  dt   g 1  t  dt   g 2  t  dt   g 2  t  dt  
2 2

a a
και 
a a

b 2 b b
2
 g  t  g  t  dt   g1  t  dt  g 2  t  dt
 2
1 2
a a a

1/ 2 1/ 2
b
b  b  2 
       
2
a 1 2  1  2

g t g t dt  g t dt  g t dt 
a  a 

46

23
 10/30/2021

Όριο Αυτοσυσχέτισης
47

 Χρησιμοποιώντας την ανισότητα Cauchy‐Schwarz

Rx      x  t  x  t    dt



1/ 2 1/ 2
    
   x  t  dt   
2 2
 x t   dt 
     
 0 

 x t 
2
 dt


 Rx  0 

47

48 Ευχαριστώ για την προσοχή σας
Αθανάσιος Κανάτας
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς
Τηλ: +30 210 4142759
e‐mail: kanatas@unipi.gr

48

24